Xem mẫu
- Di sản số, kho cảm hứng bất tận trong thiết kế kiến trúc hiện đại KTS. Đinh Việt Phương Công ty Cổ phần Tư vấn Thiết kế và Giải pháp Công nghệ 3DART Tóm tắt: Những thiết kế cổ điển luôn là có thể biểu hiện thông qua các nguyên tiêu chuẩn của cái đẹp. Nó là nguồn cảm tắc tỉ lệ, bố cục không gian, sử dụng vật hứng vĩnh cửu, lâu đời nhất và cũng hiện liệu, phối màu trang trí… Việc kết hợp đại nhất, là sự kết nối hoàn hảo giữa này không hoàn toàn là sự mô phỏng, điều kiện tự nhiên, trình độ kỹ thuật với bắt chước mà phải dựa trên sự nghiên trí tuệ, thẩm mỹ con người. cứu những đặc trưng tiêu biểu nhất của Trong bối cảnh đó, việc xây dựng kiến trúc cổ, kết hợp hài hòa giữa công kho di sản số có một { nghĩa vô cùng năng và thẩm mỹ hiện đại, đáp ứng toàn quan trọng đối với thiết kế kiến trúc hiện diện nhu cầu của con người. đại. Di sản số được tạo ra bằng các Công nghệ số hóa giúp cho việc lưu phương pháp số hóa di tích, số hóa hiện trữ thông tin di sản trở nên thuận tiện và vật, số hóa tài liệu, sắp xếp và lưu trữ. khoa học hơn rất nhiều so với các phương Sản phẩm của quá trình này là một thư pháp truyền thống. Kho di sản số là cơ sở viện liên quan đến các chi tiết kiến trúc, để tiến hành tìm hiểu, nghiên cứu, vận trang trí, từ đó tại ra cơ sử dữ liệu khổng dụng và sáng tạo các yếu tố truyền thống lồ nhằm giúp các nhà thiết kế khai thác vào kiến trúc hiện đại để tạo ra được các và sáng tạo các không gian kiến trúc thiết kế mới lạ, vừa hiện đại, nghệ thuật hiện đại nhưng mang hơi thở truyền vừa đậm đà bản sắc dân tộc. thống. Chất truyền thống trong kiến trúc 1. Di sản khơi ng ồn cảm h ng cho thiết kế hiện đại “Không có gì hợp thời hơn đồ cổ”- Phát biểu của Karl Lagerfeld, người đứng sau hai thương hiệu Chanel và Fendi. Những thiết kế cổ điển là tiêu chuẩn của cái đẹp. Nó là sự kết nối hoàn hảo giữa điều kiện tự nhiên, trình độ kĩ thuật với trí tuệ và thẩm mỹ con người. Kiến trúc, hoa văn, trang trí, hội họa… cổ xưa đều có thể trở thành những chất liệu cho sự sáng tạo ngày nay. Chiếc đĩa gốm Like Edward Hall lấy cảm hứng từ nghệ thuật La Mã 153
- Sự vang vọng của lịch sử luôn bao quanh và có ảnh hưởng đến chúng ta. Thiết kế cổ điển chưa bao giờ lỗi thời. Nó là nguồn cảm hứng vĩnh cửu, lâu đời nhất và cũng hiện đại nhất. Các nhà thiết kế hiện đại là những người chạm vào lịch sử, lấy ra một mảnh nhỏ, kéo nó ra ngoài và phơi bày trước công chúng. Hình thái kiến trúc mang tính cổ điển, tân cổ điển, Á Đông truyền thống luôn có chỗ đứng nhất định trong nền thiết kế đương đại. Một thiết kế của Suzanne Sharp lấy cảm hứng từ họa tiết Tây Tạng 2. Di sản số, khái niệm di sản mới trong thời đại số Di sản số các tài nguyên văn hóa, giáo dục, khoa học và hành chính, cũng nhưthông tin kỹ thuật, pháp lý, y tế và các loại thông tin khác được tạo ra bởi kỹ thuật số hoặc chuyển đổi thành dạng kỹ thuật số từ các tài nguyên dạng tương tự hiện có. Nơi những nguồn này “bản chất là số’’ không có hình thức nào khác là vật lập thể số. (Định nghĩa bởi UNESCO). Với những đặc tính đó, di sản số có thể sao chép và lưu trữ trên nhiều thiết bị khác nhau, dễ dàng chia sẻ mà không bị giới hạn bởi khoảng cách không gian và thời gian. Di sản tượng Phật A Di Đà thời Lý chùa Ngô Xá được 3DART số hóa và lưu trữ 154
- Số hóa di sản đang là xu thế chung của nhân loại. Ở Việt Nam, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đã kí Quyết định số 2026/QĐ-TTg ngày 2/12/2021 phê duyệt Chương trình số hóa Di sản văn hóa Việt Nam giai đoạn 2021-2030. Tại 3DART, chúng tôi đã tiến hành việc số hóa di sản từ rất lâu. Hiện nay, chúng tôi đang tiếp tục vừa số hóa di sản vừa tạo ra một kho tư liệu số về di sản nhằm phục vụ các nhà thiết kế tới tìm hiểu và sáng tạo. Di sản chạm khắc đình Vị Hạ thời Lê được 3DART số hóa và lưu trữ Di sản Tháp Bánh Ít được 3DART số hóa và lưu trữ 155
- 3. Quy trình số hóa di sản 3.1. Số hóa hiện vật khối Số hóa hiện vật khối là quá trình scan 3D hình ảnh của di sản và lưu trữ file mô hình 3D vào trong hệ thống lưu trữ điện tử. Quy trình số hóa: - Scan hiện vật bằng máy quét 3D cầm tay đa chức năng, độ quét chính xác lên đến 0.5mm, độ phân giải 0.25mm-3mm, tốc độ quét tối đa 1.200.000 điểm/giây, công nghệ ánh sáng cấu trúc trắng, tia hồng ngoại vô hình, tích hợp khả năng quét màu. - Xử lí và tối ưu dữ liệu số hóa: sử dụng máy tính cấu hình cao để xử lí dữ liệu đám mây điểm, dữ liệu mesh, texture cho file 3D - Hoàn thiện và xử l{ file 3D theo đúng tiêu chuẩn kĩ thuật: sử dụng phần mềm 3dsmax, Zbrush… để chau chuốt các khối, sửa lỗi và thêm chất liệu, chất cảm vật liệu cho model - Đóng gói sản phẩm hoàn thiện và tích hợp vào hệ thống CSDL di sản Tác dụng: - Giúp lưu trữ, truy xuất, tìm kiếm thông tin một cách dễ dàng. - Bản sao về hình ảnh dự phòng các rủi ro có thể xảy ra đối với di sản. Minh họa di sản đã được số hóa 3.2. Số hóa công trình di tích Số hóa các công trình, khu di tích là quá trình scan 3D hình ảnh của công trình, khu di tích và lưu trữ file mô hình 3D vào trong hệ thống lưu trữ điện tử. Tác dụng: - Giúp lưu trữ, truy xuất, tìm kiếm thông tin một cách dễ dàng. - Bản sao về hình ảnh dự phòng các rủi ro có thể xảy ra đối với các công trình, khu di tích. 156
- Quy trình số hóa: - Scan 3D công trình/di tích bằng flycam mang theo máy quét Lidarvới khả năng lưu trữ đồng thời mô hình 3D lẫn hình ảnh bề mặt địa hình. - Xử lí và tối ưu dữ liệu số hóa: dùng phần mềm xử lý pointcloud tạo nên các mô hình 3D chân thật, chất lượng cao, kết xuất ra các bản vẽ đo đạc địa hình chính xác theo độ chi tiết 1/500, 1/2000. - Hoàn thiện và xử l{ file 3D theo đúng tiêu chuẩn kĩ thuật: sử dụng phần mềm 3dsmax, Zbrush… để chau chuốt các khối, sửa lỗi và thêm chất liệu, chất cảm vật liệu cho model - Đóng gói sản phẩm hoàn thiện và tích hợp vào hệ thống CSDL di sản. (Di sản chùa Bút Tháp được 3DART số hóa và lưu trữ) 157
- 3.3. Số hóa tài liệu Số hóa tài liệu giấy là quá trình chuyển tài liệu từ định dạng giấy hoặc các định dạng tương tự khác sang dạng số và lưu trữ trong hệ thống lưu trữ điện tử. Quy trình số hóa: - Scan tài liệu giấy bằng thiết bị quét 2D hoặc chụp ảnh bằng máy ảnh DLSR - Nhập các trường thông tin cho tài liệu - Chuyển đổi dữ liệu sang dạng pdfsearchable bằng công nghệ nhận dạng kí tự quang học OCR - Chuyển sang dữ liệu word bằng công nghệ OCR Tác dụng: - Tiết kiệm không gian lưu giữ tài liệu giấy. - Giúp lưu trữ, truy xuất, tìm kiếm thông tin một cách dễ dàng. - Bản sao dự phòng các rủi ro có thể xảy ra đối với bản giấy. - Giảm thiểu sự xuống cấp về mặt vật lý và hoá học của tài liệu gốc trong quá trình khai thác, sử dụng. 4. Tiềm năng di sản số 4.1. Di sản số là công cụ để lưu giữ, bảo tồn di sản Di sản số giúp lưu trữ thông tin di sản một cách đầy đủ, an toàn và lâu dài. Số hóa giúp giảm thiểu tối đa các phương tiện lưu trữ cồng kềnh, kém hiệu quả. Dữ liệu số hóa có thể được chia sẻ, quảng bá thông qua internet mà không gặp rào cản về không, thời gian. Trải qua năm tháng, chịu nhiều tác động của tự nhiên và con người, việc di sản bị xuống cấp, hư hại là hoàn toàn có thể xảy ra. Khi đó, di sản số đóng vai trò như nguồn tham khảo sau cùng khi di sản gốc mất đi. 4.2. Di sản số tạo ra kho tư liệu giàu có cho thiết kế kiến trúc hiện đại Ở Việt Nam, các nhà thiết kế trẻ dường như say sưa hơn với các kiết kế cổ điển của phương Tây mà quên mất rằng di sản nước ta cũng là một kho tàng ít người khai phá. Các nhà thiết kế có thể tìm kiếm trong kho tàng này những kiến thức về điêu khắc, trang trí, hội họa, kiến trúc…xưa nhưng không cũ, vừa mang đậm nét Á Đông, vừa mang sắc thái dân gian. Kho di sản số sẽ mở ra một hướng đi mới trong tiếp cận tri thức lịch sử cho các nhà thiết kế. Giờ đây, các nhà thiết kế có thể tìm hiểu, nghiên cứu di sản một cách trực quan, sinh động qua dữ liệu số hóa 3D. Nhà thiết kế hiểu được di sản một cách đúng đắn, bắt được cái “thần” của di sản là tiền đề quan trọng để tạo ra những thiết kế đột phá. Di sản số cung cấp cho kiến trúc sư những “câu chuyện” để tạo nên concept thiết kế, đem đến nội hàm cho thiết kế kiến trúc. Người kiến trúc sư có thể tìm kiếm cảm hứng, chất liệu sáng tác từ mỹ thuật cổ xưa. Nếu được cung cấp đầy đủ tài liệu, kiến trúc sư có thể nắm bắt được 158
- tinh thần của mỹ thuật cổ để biến đổi, kết hợp, phát triển, sáng tạo ra những tác phẩm đương đại có đủ các yếu tố “dân tộc” và “hội nhập”. Kiến trúc Nhất Trụ Liên Hoa chùa Dạm, một đặc sắc thời Lý Kiến trúc kinh thành Huế 5. Kết luận Công nghệ số hóa giúp cho việc lưu trữ thông tin di sản trở nên thuận tiện và khoa học hơn rất nhiều so với các phương pháp truyền thống. Kho di sản số là cơ sở để tiến hành tìm hiểu, nghiên cứu, vận dụng và sáng tạo để tạo ra những kiến trúc độc đáo, vừa hiện đại, nghệ thuật lại mang đậm đà bản sắc dân tộc. Ở nước ta, đây là một con đường mới, tuy nhiều khó khăn nhưng đầy tiềm năng để đón chờ các kiến trúc sư, nhà thiết kế dấn thân và khai phá. 159
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học