Xem mẫu
- LUẬN VĂN
“HIỆP ĐỊNH THƯƠNG MẠI VIỆT-
MỸ VỚI VẤN ĐỀ XUẤT KHẨU
HÀNG HOÁ CỦA VIỆT NAM SANG
MỸ”
- MỤC LỤC
LỜI NÓI ĐẦU .......................................................................................................................................... 1
CHƯƠNG I:NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ THƯƠNG MẠI QUỐC TẾ VÀ TỔNG QUAN VỀ HIỆP
ĐỊNH THƯƠNG MẠI VIỆT - MỸ ........................................................................................................... 1
I. Những vấn đề lý luân vê thương mại quốc tế . ....................................................................................... 1
1.khái niệm . ............................................................................................................................................. 1
2. Quá trình hình thành ,phát triển và lợi ích của thương mại quốc tế . ........................................................ 1
3. phát triển thương mại quốc tế ở Việt Nam hiện nay. ............................................................................... 2
4.các lý thuyết về thương mại quốc tế. ....................................................................................................... 4
II.Tổng quan về hiệp địng thương mại việt mỹ ........................................................................................... 4
1. BỐI CẢNH CUỘC ĐÀM PHÁN THƯƠNG MẠI VIỆT – MỸ ............................................................. 4
2. TIẾN TRÌNH ĐÀM PHÁN KÝ KẾT HIỆP ĐỊNH THƯƠNG MẠI VIỆT - MỸ. ................................... 6
3.Những nội dung chủ yếu của hiệp định ................................................................................................... 8
Chương II. .............................................................................................................................................. 12
HIỆP ĐỊNH THƯƠNG MẠI VIỆT - MỸ CƠ HỘI VÀ THÁCH THỨC ................................................. 12
VỚI VIỆC XUẤT KHẨU HÀNG HOÁ CỦA VIỆT NAM SANG MỸ. .................................................. 12
I. Quá trình phát triển hoạt động xuất khẩu hàng hoá Việt Nam sang Mỹ. ................................................. 12
1. Giai đoạn trước khi Mỹ huỷ bỏ lệnh cấm vận đối với Việt Nam. .......................................................... 12
2.Giai đoạn sau khi Mỹ lệnh cấm vận được huỷ bỏ .................................................................................. 12
II. Cơ hội thâm nhập thị trường Mỹ của hàng hoá Việt Nam . .................................................................. 15
1. Cơ hội xuất khẩu các mặt hàng chủ lực: ............................................................................................... 15
III. THÁCH THỨC VỚI VIỆC XUẤT KHẨU HÀNG HOÁ CỦA VIỆT NAM SANG MỸ .................... 18
1. Những quy định của Mỹ về hàng nhập khẩu......................................................................................... 18
2. Vấn đề gian lận thương mại. ................................................................................................................ 20
Chương III .............................................................................................................................................. 21
CÁC GIẢI PHÁP ĐẨY MẠNH VIỆC XUẤT KHẨU HÀNG HOÁ CỦA VIỆT NAM SANG MỸ ......... 21
I. Các giải pháp tăng cường xuất khẩu các ngành hàng chủ lực. ................................................................ 21
II.CÁC GIẢI PHÁP TỪ PHÍA NHÀ NƯỚC . ......................................................................................... 23
KẾT LUẬN ............................................................................................................................................ 26
TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................................................... 27
- LỜI NÓI ĐẦU
Nói tới đời sống kinh tế thế giới, người ta không thể không nhắc tới xu thế quốc tế hoá với các cấp
độ toàn cầu hoá và khu vực hoá với sự gia tăng của các hình thức hợp tác kinh tế quốc tế đa dạng, trong đó
thương mại quốc tế là một vấn đề rất quan trọng.
Qua hơn 10 năm thực hiện đổi mới, Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu đáng khích lệ trong
công cuộc phát triển kinh tế đất nước. Bước đầu, Việt Nam đã tạo cho mình một vị trí có ý nghĩa quan trọng
nhất định trong quan hệ kinh tế - chính trị quốc tế. Trên con đường của sự hội nhập vào xu thế quốc tế hoá
của nền kinh tế thế giới, có thể khẳng định rằng quan hệ thương mại của Việt Nam với các nước khác đóng
một vai trò vô cùng quan trọng. Cho đến nay, Việt Nam đã có quan hệ buôn bán với trên 120 quốc gia trên
thế giới, ký Hiệp định thương mại với trên 60 nước và Thoả thuận về Quy chế Tối huệ quốc với hơn 70
nước và vùng lãnh thổ, trong đó đặc biệt phải kể tới Mỹ.
Quan hệ thương mại giữa Việt Nam và Mỹ đã được cải thiện đáng kể từ khi hai nước thiết lập
quan hệ ngoại giao năm 1995. Tuy nhiên, giá trị thương mại hai chiều chưa cao do chưa có một khung pháp
lý điều chỉnh mối quan hệ thương mại giữa hai nước. Lộ trình bình thường hoá quan hệ kinh tế giữa hai
nước đã hoàn tất mà biểu hiện là việc đàm phán và ký kết Hiệp định thương mại Việt - Mỹ ngày 13/7/2000,
trong đó hai bên cam kết dành cho nhau ngay lập tức và vô điều kiện chế độ Tối huệ quốc.
Hiệp định Thương mại Việt - Mỹ được ký kết sẽ mở ra nhiều triển vọng cho hàng hoá Việt Nam
thâm nhập thị trường Mỹ - một thị trường tiêu thụ khổng lồ với nhiều phân đoạn thị trường, không đòi hỏi
quá khắt khe về chất lượng. Bên cạnh những thuận lợi mà thị trường Mỹ mở ra đối với hàng xuất khẩu của
Việt Nam, hàng hoá của ta còn gặp phải rất nhiều thách thức khi tiếp cận thị trường này.
Vấn đề đặt ra hiện nay là cần có đối sách chiến lược gì, sử dụng biện pháp chiến thuật nào để nền
kinh tế có thể tận dụng triệt để các tác động tích cực và giảm thiểu các tác động tiêu cực sinh ra từ Hiệp
định Thương mại Việt - Mỹ một khi Hiệp định có hiệu lực.
Nhận thức được những tác động tích cực và những tác động tiêu cực mà Hiệp định đem lại đối với
hoạt động xuất nhập khẩu của nước ta, em quyết định chọn đề tài:
“HIỆP ĐỊNH THƯƠNG MẠI VIỆT- MỸ VỚI VẤN ĐỀ XUẤT KHẨU HÀNG HOÁ CỦA VIỆT NAM
SANG MỸ”.
Nội dung của Chuyên đề thực tập tốt nghiệp được trình bày trong 3 chương :
Chương I :Những vấn đề chung về thương mạI quốc tế và Tổng quan về Hiệp định thương mại Việt
- Mỹ.
Chương II :Hiệp định thương mại Việt - Mỹ: Cơ hội và thách thức đối với việc xuất khẩu hàng hoá
của Việt Nam sang Mỹ
Chương III : Các giải pháp đẩy mạnh việc xuất khẩu hàng hoá của Việt Nam sang Mỹ
Do trình độ và thời gian nghiên cứu có hạn, việc thu thập và xử lý thông tin gấp, nhiều khó khăn nên nội
dung bài viết còn nhiều vấn đề chưa được đề cập và còn nhiều thiếu sót. Em rất mong nhận được sự đóng
góp ý kiến và sự chỉ bảo thêm của thày cô và bạn bè về nội dung cũng như cách trình bày Chuyên đề thực
tập tốt nghiệp. Hy vọng rằng đề tài này sẽ được các khoá viên sau hoàn thiện.
Cuối cùng em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới thầy giáo T.S Nguyễn Thường Lạng – Giảng viên trường
Đại học Kinh Tế Quốc Dân và PGS.TS Nguyễn Thiết Sơn cùng toàn thể cô chú trong trung tâm nghiên cứu
bắc Mỹ đã dành nhiều thời gian và tâm đắc đóng góp nhiều ý kiến quý báu, giúp bổ sung cũng như chỉnh lý
nội dung nhằm giúp đỡ em hoàn thành bản bản chuyên đề thực tập tốt nghiệp này.
- CHƯƠNG I:NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ THƯƠNG MẠI QUỐC
TẾ VÀ TỔNG QUAN VỀ HIỆP ĐỊNH THƯƠNG MẠI VIỆT - MỸ
I. Những vấn đề lý luân vê thương mại quốc tế .
1.khái niệm .
Thương mại quốc tế là một quá trình trao đổi hàng hoá giữa các nước thông qua buôn bán nhằm mục đích
kinh té tối đa .Trao đổi hang hoá là một hình thức của các mối quan hệ kinh tế xã hội và phản ánh sự phụ
thuộc lẫn nhau giữa các người soan xuất kinh doanh hàng hoá riêng biệt của các quốc gia .Thương mại quốc
tế là lĩnh vực quan trọng nhăm tạo điều kiên cho các nước tham gia vào phân công lao động quốc tế ,phát
triển kinh tế và làm giầu cho đất nước.
Ngày nay thương mại quốc tế không chỉ mang ý nghĩa đơn thuần là buôn bán mà là sự phụ thuộc tất
yếu giưa các quốc gia vào phân công lao động quốc tế .Vì vậy phải coi trọng thương mại quốc tế như là một
tiêu đề ,một nhân tố phát triển kinh tế trong nước trên cơ sở lựa chon một cách tối ưu sự phân công lao động
và chuyên môn hoá quốc tế .
Bí quyết thành công trong chiên lược phát triển kinh tế của nhiều nước là mở rộng thị trường quốc tế và
tăng nhanh xuất khẩu sản phẩm hàng hoá chế biến có hàm lượng kỹ thuật cao.
Thương mại quốc tế ,một mặt phải khai thác được mọi lợi thế tuyệt đối của đất nước phù hợp với su thế
phát triển và quan hệ kinh tế quốc tế ,mặt khác phải tính đến lợi thế tương đối có thể được theo quy luật chi
phí cơ hội .Phả luôn luôn tinh toán cái có thể thu được so với cái phải trả khi tham gia buôn bán và phân
công lao động quốc tế để có chính sách thích hợp .Vì vậy ,để phát triển thương mại quốc tế có hiệu quả nâu
giài phải tăng cường khả năng liên kết kinh tế sao cho mối quan hệ phụ thộc lẫn nhau ngay càng lớn.
Quan hệ kinh tế trong một nước là những quan hệ giữa những người tham gia vào quá trình soản xuất
và lưu thông hàng hoá trên cơ sở phân công lao động và chuyên môn hoá trong nước .Quan hệ thương mạI
quốc tế thể hiện sự phân công lao động và chuyên môn quốc tế ở trình độ kĩ thuật caovà quy mô lớn .nó
phát triển trong một môi trường khàc hoan toàn các quan hệ kinh tế trong nước về phương thức giao dịch
buôn bán,pháp luật và nghiệp vụ.
Thị trường trong nước và thi trương quốc gia là những phạm chù kinh tế khác nhau .Vì vậy,các quan hệ
kinh tế diễn ra giứa các chủ thể trong kinh doanh thương mại quốc tế mang tính chất kinh té xã hội hết sức
phức tạp ,không thể cho phép nghĩ rằng cứ buôn bán trong nước được thì buôn bán với nước ngoài cũng
thành công .
2. Quá trình hình thành ,phát triển và lợi ích của thương mại quốc
tế .
Thương mại quốc tế là sự trao đôỉi hàng hoá dịch vụ giữa các nước thông qua buôn bán .Sự trao đổi
đó là một hình thức của một quan hệ xã hội phản ánh sự phụ thuộc lẫn nhau về kinh tế giữa những người
soản xuất hàng hoá riêng biệt của tưng quốc gia .
Thương mại quốc tế có tính chất sống còn vì một lý do cơ bản là ngoại thương mở rộng khả năng
soản xuất và tiêu dùng của một nước .Thương mại quốc tế cho phép một nước tiêu dung tất cả các mặt hàng
với số lương nhiều hơn mức có thể tiêu dùng với ranh giới của khả năng soản xuất trong khi nước thưc hiện
chế độ tự cung tự cấp ,không mua bán.
Tiền đề xuất hiện sự trao đổi là phân công lao động xã hội với tiến bộ khoa học kĩ thuật ,phạm vi
chuyên môn hoá ngày càng cao số sản phẩm và dịch vụ để thoả mãn nhu cầu con người ngày một dồi dào
,sự phụ thuộc giữa các quốc gia ngày càng tăng .
Thương mại quốc tế và chuyên môn hoá tăng nhanh đã đặt ra câu hỏi:
Buôn bán để làm gì?
Trước hết thương mại suất hiện từ sự đa dạng về điều kiện tự nhiên của soản xuất giữa các nước cho
nên chuyên môn hoá soản xuất một số mặt hàng cò lợi thế và nhập khẩu các mặt hàng khác từ nước ngoài
mà soản xuất trong nước kếm lợi thế chắc chắn đêm lạI lợi nhuận lớn hơn.
Sự khác nhau về điệu kiện sản xuất ít nhiều cũng giải thích được sự hình thành thương mại quốc tế
giữa các nước trong kinh doanh các mặt hàng như dầu lửa ,lương thực, dịch vụ du lịch .Song phần lớn số
liệu tự nhiên vốn có của sản xuất ,Mỹ sản xuất đựơc ô tô tại sao nhập khẩu ô tô từ Nhật Bản ? vì sao nước ta
sản xuất với xuất phát đIểm và chi phí sản xuất các mặt hàng đều lớn hơn chi phí sản xuất các cường quốc
kinh tế khác vẫn có thể duy trì thương mại với những nước đó.
Năm 1817 ,nhà kinh tế học David Ricảdo đã chưng minh: chuyên môn hoá quốc tế có lợi cho tất cả
các nước và gọi kết quả là quy luật lợi thế tương đối (hay lý thuyết về lợi thế so sánh ) .
Quy luật lợi thế so sánh nhấn mạnh sự khác nhau về chi phí sản xuất ,coi đó là chìa khoá của phương
thức thương mại . lý thuyết này khẳng định nếu mỗi quốc gia chuyên môn hoá sản xuất các sản phẩm mà
- nước đó có lợi thế tương đối hay có hiệu quả sản xuất só sánh cao nhất thí thương mại sẽ có lợi cho cả hai
nước .
Những lợi ích thương mại quốc tế do sự chênh lệch giữa các quốc gia về chi phí cơ hội .Chi phí cơ hội của
một mặt hàng là số lượng các mặt hàng khác người ta phảI từ bỏ để sản xuất hoặc kinh doanh thêm một đơn
vị hàng đó .
Giả sử nền kinh tế khép kín có các nguồn lực nhất định có thể là đầu máy video,áo sơ mi càng sử
dụng nhiều nguôn lực vào việc sản xuất đầu máy video ,thì càng cò ít nguồn lực để sử dụng vào việc sản
xuất áo sơ mi .Chi phí cơ hội của đâu máy video là lương áo sơ mi bị hi sinh do dùng nguồn lực vào việc
làm ra các đâu máy vi deo .
Chi phí cơ hội cho ta biết chi phí tương đối đẻ làm ra các mặt hàng khác nhau . sự chênh lệch giữa các
nước về chi phí tương đối tronh sản xuất quyết định phương thức thương mại quốc tế . Phương thức thương
mại quốc tế minh hoạ bằng quy luật lơi thế tương đối .
Quy luật lợi thế tương đối nói rằng :”các nước hay cá nhân nên chuyên môn hoá trong việc sản xuất
và xuất khẩu các sản phẩm mà họ làm ra với chi phí tương đối thấp hơn thì sẽ có lợi ích kinh tế lớn hơn”.
Có nhiều nguyên nhân giải thích tai sao chí phí cơ hội hoặc chi phí tương đối lại có thể khác biệt ở
các nước khác nhau . Chúng bắt nguồn từ sự khác biệt trong kỹ thuật công nghệ hoặc hiệu xuắt .Ví dụ ,hai
nước Mỹ và Anh đang sản xuất ra hai loại hàng hoá là máy video và áo sơ mi .Giả định rằng lao động là
yếu tố sản xuất duy nhất có mức lợi tức không đổi theo quy mô ,ta có :
Bảng 1:lợi thé só sánh của Mỹ và Anh về máy vi deo và áo sơ mi theo giờ lao động .
Hàng hoá Mỹ Anh
Máy video(giờ/đv sản phẩm) 30 60
áo sơ mi 5 6
Cần 30giờ ở Mỹ để sản xuất ra 1 máy video và 5giờ để sản xuất ra 1 áo sơ mi. lao động ở Anh có hiệu
suất kếm hơn ;cần 60giờ để làm ra 1 máy video và 6 giờ để sản xuất ra 1 áo sơ mi.
Ta giả thiết rằng có sự cạnh tranh hoàn hảo ,do vậy giá cả các mặt hàng bằng chi phí biên của nó vì
mức lợi tức không đổi theo quy mô nên chi phí biên băng chi phí trung bình chính vì thế giá cả bằng chi phí
trung bình của sản xuất .Do đó lao động là yếu tố sản xuất duy nhất nên trong ví dụ trên chi phí trung bình
được tính bằng giá trị đầu vào lao động trên một đơn vị đầu ra sản lượng tức là chi phí lao động cho một
đơn vị sản phẩm .
Giả thiết rằng công nhân Mỹ kiếm được 6 USD/giờ ,ta có chi phí lao động cho một đơn vị của hai loạI
hàng của mỗi nước như sau;
Bảng số 2:lợi thế tương đối của Anh và Mỹ về máy videovà áo sơ mi theo chi phí lao động.
Chi phí lao động cho một đơn vị
sản phẩm Mỹ Anh
Máy video 180 USD 120bảng
Áo sơ mi 30 USD 12bảng
Nếu không có thương mại quốc tế thì mỗi nước sẽ phải sản xuất cả hai loại hàng vào các chi phí lao
động cho mỗi đơn vị sản phẩm là giá trị nội địa của mỗi sản phẩm bán ra ở thị trường trong nước .
Đối với cả hai sản phẩm ,yêu cầu lao động cho một đơn vị sản phẩm ở Mỹ thấp hơn môt cách tuyệt
đối so với yêu cầu này ở Anh. Nhưng lao động ở Mỹ hiệu quả hơn một cách tương đối về máy video và áo
sơ mi . Còn số giờ lao động để soản suất ra một máy video ở Anh nhiều gấp đôi so với Mỹ nhưng ở Anh chỉ
cần 6/5giờ lao động để sản xuất ra một cái áo sơ mi ở Mỹ . Chính những trênh lệch tương đối về năng xuất
này là cơ sở cho thương mại quốc tế .
Còn nhiều lý do khác khiến cho thương mạI quốc tế rất quan trọng trong thế giới hiện đại . Một trong
những lý do đó có thể là thương mại quốc tế tối cần thiết cho chuyên môn hoá để có hiệu quả kinh tế cao
trong ngành công nghiệp hiên đại . chuyên môn hoá quy mô lớn làm chi phí sản xuất giảm và hiệu quả kinh
tế theo quy mỗ sẽ được thực hiện trong hàng hoá các nước sản xuât.
Sự khác nhau về sở thích và mức cung cầu là những nguyên nhân giẫn tới việc xuất hiện thương mại
quốc tế. Ngay cả trong trương hợp hiệu quả tuyệt đối ở hai nước giống hệt nhau ,thương mại quốc tế vẫn có
thể sẩy ra do sự khác biệt về sở thích .
3. phát triển thương mại quốc tế ở Việt Nam hiện nay.
a.Chủ trương mở cửa nền kinh tế.
Có thể nói nhu cầu trao đổi háng hoã xuất hiện từ thời cổ đại nhưng chỉ từ khi ra đời nền sản xuất
hàng hoá tư bản chủ nghĩa mới dẫn đến sự phá vỡ tính chất khép kín của từng đơn vị kinh tế trong từng
quốc gia và của từng nước . tự do thương mai gắn dan tộc với thi trường thế giới ,gắn phân công lao động
trong nước với phân công lao động quốc tế . Ngoại thương trở nên không thể thiếu được đối với sản xuất đó
,như LêNin nhận xét “không có thị trương bên ngoài thí một số nước tư bản chủ nghĩa không thể sống
được”
- Nước ta và một số nước khác đã có lúc xêm xét vấn đề độc lập kinh tế và xây dựng một nền kinh tế
hoàn chỉnh mang tính chất tự cung tự cấp để tránh sự lệ thuộc vào bên ngoài . Thực tê đã chứng minh rằng
không một quốc gia nào có thể đề ra cho mình một mục tiêu đầy tham vọngnhư vậy. Bởi vì không có quốc
gia nào dù giầu mạnh như Mỹ hay Trung Quốc lại xây dựng một nền kinh tế tự cung tự cấp vô cùng tốn
kếm về cả vật chất và thời gian.
Mở rộng thị trường thương mại quốc tế và các mối quan hệ kinh tế đối ngoạI khác lá vận dụng một
trong những bài học kinh nghiệm quý báu rút ra từ thực tiễn của nước ta trong những năm qua về mở cửa
nền kinh tế . Báo cáo chính trị của ban chấp hành trung ương Đảng tại đại hội lần thứ V||| nhấn mạnh “tiếp
tục thực hiện đường nối đối ngoại độc lập tự chủ ,mở rộng địa phương hoá và đa dạng hoá các quan hệ đối
ngoại với tinh thần Việt Nam muốn làm bạn với tất cả các nước trong cộng đồng thế giới ,phấn đấu vì hoà
bình độc lập và phát triển . Hợp tác nhiều mặt song phương và đa phương với các nước ,các tổ chức quốc tế
và khu vực trên nguyên tắc tôn trọng độc lập ,chủ quỳen và toàn vện lãnh thổ ,không can thiệp vào công
việc nội bộ của nhau ,bình đẳng ,cùng có lợi ,giảI quyết các vấn đề tồn tạI các tranh chấp bằng thương
lượng “(văn kiện đạI hộiV|||ĐCSVN)
Xu thế phát triển của nhiều nước trong nhưỡng năm gần đây là thay đổi chiến lược tà đóng sang mở
cửa , từ thay thế nhập khẩu sang hướng vào xuất khẩu.
Nền kinh tế đóng cửa là nền kinh tế tự cung tự cấp sản xuất thay thế nhập khẩu . Đặc trưng của nền
kinh tế này là sản xuất trực tiếp tiêu dùng .Tổ chức xã hội của lao động diễn ra trong phạm vi hẹp ,mang
nặng tính bảo thủ .Nó không phù hợp với các quy luật phát triển khách quan của thế giới. Chuyển từ kinh tế
tự nhiên sang kinh tế hàng hoá là cả quá trình khó khăn phức tạp vì tính chất tri tuệ ,bảo thủ của nền kin tế
tự nhiên.
Chính sách “đónh cửa “kông thể tồn tại lâu dài do những lý do sau :
-Trong những điều kiện quốc tế quốc tế hoá đời sống kinh tế ngày càng cao,sự phân công lao động
quốc tế ngày càng sâu , các nước phụ thuộc lẫn nhau và tham gia tích cực hơn vào các quá trình liên kết
kinh tế và hợp tác quốc tế ,một chính sách biệt lặp “đóng cửa “là không thích hợp.
-Cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật phát triển mạnh trở thành nhân tố quyết định sự phát triển của sản
xuất .Trong khi đó ,chính sách “đóng cửa”đã hạn chế khả năng tiếp thu kĩ thuật mới ,làm cho nền kinh tế
nông nghiệp lạc hậu soản xuất nhỏ là phổ biến không có nguồn bổ sung kỷ thuật tiên tiến .Kết quả là tất yếu
là năng xuất lao động thấp ,hiêu qua kếm ,khả năng cạnh tranh yếu,tốc độ tăng trưởng kinh tế chậm. Hầu
hết các nước nghèo ,lạc hậu hoặc đang phát triển đều thiếu vốn.Trong khi đó,quá trình phát triển kinh tế đòi
hỏi nhập khẩu một lượng ngày một nhiềumáy móc thiết bị và nguyên liêụ công nghiệp.Nếu không phải phát
triển mạnh thương mại quốc tế thì vấn đề thiếu hụt trong khâu thanh toán ngày càng lớnvà trở nên gay găt .
-Thị trường trong nước nhỏ hẹp,không đủ đảm bảo cho sự phát triển công nghiệp với qui mô hiện
đại,sản xuất hàng loạt ,do đó không tạo thêm công ăn việc làm –vấn đề mà các nước nghèo luôn luôn phải
giải quyết.
-Trong thế giới hiện đại,không có một quốc gia nào bằng chính sách đóng cửa của mình lại phát triển
có hiệu quả kinh tế trong nước. Muốn phát triển nhanh mỗi nước không thể đơn độc dựa vào nguồn lực
lượng của mìmh mà phải tận dụng các thành tựu kinh tế khoa học kỹ thuật của loài người để phát triển .Nền
kinh tế mở cửa sẽ mở ra hướng phát triển mới tạo điều kiện khai thác lợi thế ,tiềm năng sẵn có trong nước
nhằm sử dụng phân công lao động quốc tế một cách có lợi nhất .
-Đối với những nước mà trình độ phát triển kinh tế còn thấp như nước ta, những yếu tố tiềm năng là tài
nguyên thiên nhiên và lao động .Còn những yếu tố thiếu hụt làvốn, kỹ thuật ,thị trường và khả năng quản lý
.Chiến lược hướng vào xuất khẩu thực chất là giả pháp mở cửa nền kinh tế nên kinh tế nhằm tranh thủ vốn
kỹ thuật của nước ngoài ,kết hợp chúng với tiềm năng trong nước (lao động và tài nguyên thiên nhiên )để
tạo sự tăng trương nhanh cho nền kinh tế góp phần rút ngắn khoảng cách chênh lệch với nước giầu .
Với định hướng phát triỉn kinh tế xã hội của đảng ,chính sách kinh tế đối ngoại nói chung và thương
mại quốc tế nói riêng phải được coi là chinh sách cơ cấu có tầm qan trọng chiến lược nhằm phục vụ quá
trình phát triển nền kinh tế quốc dân . Chính sách xuất khẩu phảI tranh thủ được tới mức cao nhất nguồn
vốn kỹ thuật,công nghệ tiên tiến của nước ngoài nhằm thúc đẩy sản xuất hàng hoá phát triển ,giải quyết việc
làm cho người lao động ,thực hiện phương châm phát triển thương mại với nước ngoài để đẩy mạnh sản
xuất trong nước ,vừa có sản phẩm để tiêu dùng vừa có hàng hoà để xuất khẩu.
Cho đến nay, chúng ta đã gặt hái được những kết quả đáng mừng từ chính sách thương mại ,giao lưu
kinh tế với bên ngoài .Nước ta đang từng bước chuyển mình với nhịp độ sản xuất mới bằng những công
nghệ khoa học tiên tiến.Tin tưởng rằng với những hướng đi đúng đắn và sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng và
nhà nước ,Việt Nam sẽ trở thành mắt xích quan trọng trong nên kinh tế thế giới.
Như vậy ,thương mại quốc tế là tất yếu khach quan tạo ra hiệu quả kinh tế cao nhất trông nền sản xuất
của mỗi quốc gia cũng như toàn thế giới .Chế độ tư bản chủ nghĩa ra đời ngăn chặn thị trương dân tộc với
thị trương thế giới ,gắn phân công nao động trong nước với phân công lao động quốc tế : thương mại và thị
trưòng thế giới đã trở thành tiền đề của phương thức sản xuất hàng hoá .Ngày nay trong đIều của thế giới
hiện đại khi quá trình quốc tế hoá đời sống kinh tế trở nên sâu rộng hơn bao giờ hết ,khi cuộc cách mạng
- khoa học kỹ thuật công nghệ đã phát triển đến một trình độ cho phép có thể phân chia các công đoạn của
quá trình sản xuất thành các khâu khác nhau và phân bố những vị trí xa nhau thì không nước nào có thể
đóng cửa nền kinh tế tự mình thực hiện một chính sách biệt lập khỏi mối quan hệ cộng đồng .Nhận thức rõ
đIều đó đảng và nhà nước ta hướng đI mới trong lối cuả mình
4.các lý thuyết về thương mại quốc tế.
4.1.Lý thuyết cổ điển
4.1.a,Chủ nghĩa trọng thương .
Chủ nghĩa trọng thương xuất hiện và phát triển ở châu Âu,mạnh nhấtlà ở Anh và Pháp tư thế kỷ15,16 và
thịnh hành vào cuối thế kỷ 17 đến giữa thế kỷ 18. Các học giả tiêu biểu của chủ nghĩa này là Jean Bodin,
Melon, (Pháp) và Thomas, Munn, (Anh) Tư tương cơ bản của chủ nghĩa trọng thương coi vàng và các kim
loại quý là đại biểu cho sự giầu có của các quốc gia . Để có sự giầu có này các quốc gia phải tiến hành trao
đổi với nhau các sản phẩm đặc thù của mình .Lợi nhuận buôn bán theo chủ nghĩa trọng thương là kết quả
của sự trao đổi không ngang giá và lương gạt giữa các quốc gia .Thương mại quốc tế chỉ có lợi cho một bên
và gây ra thiệt hại cho bên kia “ dân tộc này làm giầu bằng cách hi sinh lợi ích của dân tộc kia “. Theo tư
tưởng đóthì chính phủ là chủ thể chủ yếu của quan hệ thương mại quốc tế. Để có thể có nhiều vàng và kim
loại quỳ thì quốc gia này phải bóc lộtt quốc gia khác , ngoài ra chính phủ phải sử dụng các công cụ để dẩy
mạnh xuất khẩu và hạn ché nhập khẩu bằng cách tăng thuế nhặp khẩu .
Lý thuyết về thương mại quốc tế của chủ nghĩa trọng thương đã đạt được những thành tựu đáng kể
,tuy nhiên không tránh khỏi những hạn chế .Nhìn chung ,lý thuyết trọng thương đã sớm đánh giá được tầm
quan trọnh của thương mại quốc tế ,nó khác với trào lưu tư tưởng kinh tế phong kiến thời bấy giò đề cao
nền kinh tế tự cung tự cấp .Vai trò của nhà nước với tư cách la chủ thể điều chỉnh quan hệ buôn bán của
một nước với nước khác đã được coi trọng .tuy vậy lý thuyết về thương mại quốc tế này còn đơn giản ,ít
tính chất lý luận ,thương đựơc nêu lên dưới hình thức lời khuyên thực tiễn về chính sách kinh tế ,lập luận
mang tính chất kinh nghiệm chưa cho phép giải thích bản chất của thương mại quốc tế
4.1.b,Lý thuyết lợi thế tuyệt đối của Adam Smith.
Lý thuyết tuyệt đói của AdsmSmỉtha đời gần với 3cuộc cách mạng : Cách mạng công nghiệp ,cách mạng
Mỹ và cách mạng Pháp .lý thuyết này được xây dựng trên cởo lý thuết về buôn bán tự do được phát triển
vào thời kì này .Theo Adamsmith các quốc gia sẽ thu được lợi khi tham gia vào thương mại quốc tế dựa
trên lọi thế tuyệt đối của quốc gia đó.
Việc sử dụng chính khái niệm lợi thế tuyệt đối này là cách giải thích đơn giản nhất về cách ứng sử
trong buôn bán .Rõ ràng việc buôn bán giữa các quốc gia khác bị thiệt từ thương mại thì họ sẽ từ chối ngay
. Giả sử thế giới chỉ có hai quốc gia và mỗi quốc gia chỉ sản xuất hai mặt hàng giống nhau. Quốc gia tứ nhất
có lợi tuyệt đối trong việc sản xuất hàng hoá X quốc gia thứ hai có lợi tuyệt đối trong việc sản xuất hàng
hoá ýo sánh với quốc gia thứ nhất . Nếu mỗi quốc gia tiến hành chuyên môn hoá trong việc sản xuất một
mặt hàng mà họ có lợi thế tuyệt đối ,sau đó trao đổi thì cả hai quốc gia cùng có lợi .Trong quá trình này ,các
nguồn lực sản xuất của cả thế giớisẽ được sử đụng một cách hiệu quả nhất ,do đó tổng sản phẩm của thế
giới sẽ gia tăng . Sự tăng thêm của các sản phẩm của toàn thế giới là nhờ vào sự chuyên môn hoá và được
phân bố giưã hai quốc gia theo tỷ lệ trao đổi thông qua ngoai thương.
Thực chất về lợi thế tuyệt đối có tể mimh hoạ thông qua ví dụ sau:
Bảng số 3 :Lợi thế tuyệt đối của Việt Nam và Đài Loan về mặt hàng gạo và thịt bò theo sản phẩm
Quốc gia Việt Nam Đài Loan Sản phẩm toàn thế giới Sản phẩm toàn thế giới
Hàng trước khi có TM sau khi có TM
Hoá
Gạo(Kg/h) 6 1 7 12
Thịt bò(Kg/h 4 5 9 10
Như vậy ,Việt Nam có lợi thế trong việc sản xuất gạo so với Đài Loan còn Đài Loan có lợi thế trong việc
sản suất thịt bò . Việt Námẽ chuyên môn hoá ,trong việc trông lúa còn Đài Loan sẽ chuyên môn hoá trong
việc nuôI bò ,hai nước trao đổi sản phẩm trên cho nhau .
Nừu tỷ lệ trao đổi quốc tế là 6 gạo đổi 6 thịt bò thì Việt Nam sẽ tiết kiệm được 2kg thịt bò do mỗi giờ
công ở Việt Nam chỉ sản xuất được 4kg thịt bò và tỷ lệ trao đổi nội địa là :6 gạo =4 thịt bò .Tương tự như
vậy ,6gạo mà Đài Loan nhận được từ Việt Nam tương đương với 6giờ công lao động ở Đài Loan và có thể
tạo ra 30kg tịt bò như vậy Đài Loan được lợi lợi 30-6=24kg.tỷ lệ trao đổi nội địa là 2gạo=5thịt bò .Tỷ lệ
trao đổi quốc tế sẽ là:
6 Gạo
> tỉ lệ trao đổi quốc tế >1/5
4 thịt bò
- Tuy nhiên lợi thế tuyệt đối chỉ giải thích cho một phần nhỏ của thương mại quốc tế hiên nay ,đó là
thương mại giữa các nước đang phát triển và các nước phát triển .Phần lớn thương mại thế giới ,đặc biệt là
thương mại giữa các nước phát triển không thể giảI thích được băng lợi thế tuyệt đối.
4.1.c,Lý thuyết về lợi thế tương đối.
Theo David Ricado nếu một quốc gia bất lợi trong việc sản xuất các mặt hàng thì có thể tham gia vào
thương mại quốc tế nếu biết nự chọn mặt hàng thích hợp có lợi thế sóánh .Lợi thế sóánh là lợi thế đạt được
của một quốc gia .nếu quốc gia đó chuyên môn hoá sản xuất và xuất khẩu những sản phẩm thể hiện mối
tương quan thuận lợi hơn so với quốc gia khác về cùng mặt hàng đó và nhập khẩu nhữnh mặt hàng có tính
chất ngược lại .Nếu quốc gia nào có hiệu quả thấp trong việc sản xuất tất cả các mặt hàng thì quốc gia đó sẽ
chuyên môn hoá sản xuất và nhập khẩu các loại hàng hoá mà việc sãnuất ra chúng ít bất lợi nhất;nhập khẩu
hàng hoá bất lợi nhất .Mô hình lợi thế tương đối có thể minh hoạ qua ví dụ sau:
Bảng số 4 : Lợi thế tương đối của Việt Nam và Đài Loan về thép và vảI theo sản phẩm lao động.
Quốc gia Việt Nam Đài Loan
Hàng hoá
Thép (Kg/g) 1 6
Vải (m) 2 4
Đài Loan có lợi thế tuyệt đối cả hai mặt hàng ,Việt Nam thì không có lợi thế tuyệt đối .Nừu theo quan
đIúm của AdamSmiththì Việt Nam không nhập khẩu mặ hàng nào và Đài Loan xuất khẩu cả hai mặt hàng
;còn theo David Ricảdo thì Việt Nam có thể tham gia thương mạI quốc tế nếu nựa chọn những mặt hàng có
lợi thế so sánh.
Xét quan điểm tương quan năng xuất thì tương quan ngành thép năng xuất lao động của
Đài Loan gấp 6 lần năng xuất lao động của Việt Nam . Trong nghành vải năng xuất lao động của Đài Loan
gấp hai lần năng xuất lao động cua Việt Nam . Vậy Đài Loan lựa chọn chuyên môn hoá thép còn Việt Nam
chuyên môn hoá vải .
Tỷ lệ trao đổi quốc tế :
1 Thép 6
< Tỷ lệ trao đổi quốc tế <
2 vải 4
Giả sử tỷ lẹ trao đổi quốc tế là 1/1 (6kg thép đổi 6 m vải )thì Đài Loan sẽ lợi 2m vải, tức tiết kiệm
được ẵ giờ công . Việt Nam nhận được 6kg thép tương đương 6 giờ công ,Việt Nam sử dụng 6 giờ công để
sản xuất vải thì qua trao đổi với Đài Loan sẽ được lợi 6m vải hay tiết kiệm được 3giờ công .Nừu trao đổi
theo tỷ lệ của Việt Nam thì 6kg thép đổi lấy 13m vải còn theo tỷ lệ của Đài Loan thì 6thép lấy 4vải .Nếu tỷ
lệ trao đổi gần tỷ lệ trao đổi nội địa của Đài Loan thì Việt Nam càng có lợi và ngược lại ,nếu gần tỷ lệ của
Vệt Nam thì Đài Loan càng có lợi . Vậy khoảng dao động của tỷ lệ trao đổi quốc tế là:
4m vải
- +Chi phí cơ hội để sản xuất thịt bò: 1kg thịt bò =3/2 kg gạo .
-Đối với ĐàI Loan :
+Chi phí cơ hội để sản xuất gạo : 1kg gạo = 5kg thịt bò .
+Chi phí cơ hội để soản xuất thịt bò :1kg thịt bò = 1/5 kg gạo .
Đài Loan có lợi thế về thịt bò nhưng bất lợi về goạ còn Việt Nam có lợi thế về gạo nhưng bất lợi về thịt
bò.
1 gạo 6
Tỷ lệ trao đổi quốc tế
5 thịt 4
4.1.e. Đường giới hạn tiềm năng sản xuất của các quốc gia trong điều kiện chi phí cơ hội không đổi .
Việt Nam Đài Loan
Gạo Thịt Thịt bò Gạo
120 0 100 0
90 20 80 4
60 40 60 8
30 60 40 12
0 80 20 16
0 20
Trong điều kiện chi phí cơ hội không thay đổi thì đường giới hạn tiềm năng sản xuất của một quốc gia
là đường thẳng:
thị chi phí cơ hội của Việt Nam.
Gạo
Chi phí cơ hội tăng dần
Đồ thị :2 chi phí cơ hội của Đào Loan
Gạo
20
Chi phí cơ hội giảm dần
16
Cố định
12
8 Chi phí cơ họi tăng dần
4
20 40 60 80 100 Thịt bò
Đường giới hạn khả năng sản xuất của các phía khi có thương mại.
Đồ thị3: Đường giới hạn tiềm năng sản xuất của Việt Nam
- Gạo
150
20
Trước thương mại
Sau thương mại
20 40 60 80 100 Thịt bò
Tỷ lệ trao đổi quốc tế của hai quốc gia nằm ở trong khoảng 2tỷ lệ trao đổi nội địa:
1 gạo 6
5 < Tỷ lệ trao đổi quốc tế thịt bò < 4
Đài Loan sẽ thu được lợi ích tối đa nếu trao đổi tỷ lệ của Việt Nam.
Việt Nam thu được lợi ích tối đa nếu trao đổi tỷ lệ của Đài Loan.
Nếu trao đổi hàng hoá trên cơ sở lợi thé so sánh thì các quốc gia tăng được sản xuất và tiêu dùng .Vì
vậy ,các quốc gia có đIều kiện tăng trưởng nền kinh tế và điều chỉnh cơ cấu . Đường giới hạn khả năng sản
xuất của Đài Loan sau thương mại song song với đương giới hạn khả năng sản xuất của Việt Nam trước
thương mại ;đường giới hạn của Viêt Nam sau thương mại song song với đương giới hạn khả năng sản xuất
của Đài Loan trước thương mại.
4.1.g.lý thuyết Hekshẻ-Ohlin về lợi thế tương đối .
-Các giả định lý thuyết Hekshẻ-Ohlin là thế giới có hai quốc gia ,hai hàng hoá ,hai yếu tố lao động và
tư bản. Giả định này là bước mở rộng của mô hình D. Ricardo .
- Một hàng hoá chứa nhiều lao động và tư bản trong một hàng hoá người ta thường xem xét tỷ lệ K/L:
-Nếu K/N lớn thì hàng có hàm lượng tư bản cao .
-Nếu K/N nhỏ thì hàng hoá này có hàm lượng lao động cao.
- Công nghệ sản xuất ở hai quốc gia không thay đổi ,chi phí sản xuất không đổi .
-Tỷ lệ thu hồi vốn theo quy mô là hằng số .
-Cạnh tranh hoàn hảo trên thị trương các yếu tố đầu vào và các yếu tố đầu ra . Điều này có ý nghĩa là
giá cả yếu tố đầu vào và đầu ra được quyết định bởi cung và cầu .
- không có chi phí vâni tải ,không có hàng rào thuế quan và các trở ngại thác trong buôn bán của các
quốc gia .
-Thương mại hoàn toàn tự do .
Để xét xem hàng hoá giầu lao động hay giầu tư bản cần xem xét tỷ lệ K/L: hàng hoá nào có tỷ lệ K/L
cao thì hàng hoá này được coi là giầu tư bản ;hàng hóa có tỷ lệ K/L thấp hàng hoá này gọi là hàng hoá giầu
lao động .
- Đò thị 5:biểu diễn hàng hoá giầu tư bản và hàng hoá giầu lao động
Tư bản
(K)
hàng hoá giầu tư K/L
bản
hàng hoá giầu lao động
Lao động (L)
Để xem xét hàng hoá sử dụng nhiều lao động hay hàng hoá sử dụng nhiều tư bản phải căn cứ vào chi
phí lao động và tư bản để sản xuất ra hàng hoá đó .
Tỷ lệ giữa tư bản và lao động là tỷ lệ tương dối được xêm xét từ góc độ từng sản phẩm cụ thể ,nếu ở
góc độ quốc gia thì để biết được một quộc gia giầu lao động hay giầu tư bản cần phải căn cứ vào giá cả của
lao động hay giá cả của tư bản . Giá cả của tư bản được thể hiện ở lãi xuất (r) .Giá cả của lao động được
tính bằng tiền lương (w) ,nếu tỷ lệ r/w cao thí đâu là quốc gia giầu lao động bởi lý do thiếu vốn cho nên giá
vốn cao giá lao động thấp .
K/Lcao thì đây là quốc gia giầu vốn
R/Wthấp đây là quốc gia giầu tư bản vì do dư thừa vốn nên lãi suất thấp và giá lao động cao.
Hàng hoá X là hàng hoá sử dụng nhiều lao động còn hàng hoá Ylà hàng hoá sử dụng nhiều vốn . Biểu
diễn đường giới hạn khả năng sản xuất của hai quốc gia : một quốc gia giầu lao động , một quốc gia giầu
vốn.
Quốc gia giầu lao động sẽ sử dụng để sản xuất hàng hoá giầu lao động và quốc gia giầu vốn sư dụng
sản xuất hàng hoá nhiều vốn.
Đồ thị 6Đường giới hạn khả năng sản xuất của hai quốc gia
Y
Quốc gia 2
Quốc gia 1
X
Định lý Hekshẻ-Ohlin.
Một quốc gia sẽ sản xuất và xuất khẩu những loại hàng hoá cần sử dụng nhiều yếu tố rẻ và tương đối
sẵn đồng thời nhập khẩu những loại hàng hoá mà việc sản xuất ra chúng cần nhiều yếu tố đắt và tương đối
khan hiếm ỏ nước đó ,đIều này có nghĩa là một nước tương đối giầu lao động sẽ xuất khẩu hàng hoá sử
dụng nhiều lao động và nhập khẩu hàng hoá sử ụng nhiều vốnvà ngược lại.
Cấu trúc cân bằng của Hekshẻ-Chlin.
- Giá cả hàng hoá
GIá cả yếu tố
Công nghệ
Nhu cầu dẫn xuất về yếu tố
Cung về yếu tố
Nhu cầu về hàng hoá cuối cùng
Phân phối theo sở hữu
Sở thích về yếu tố sản xuất
Để đánh giá sở thích con người sử dụng đường bàng quan tập hợp các điểm có độ thoả dụng như nhau .
Đồ thị 7: biểu diễn đường bàng quan:
Bắt đầu từ sở hữu của từng cá nhân, cộng đồng người hoặc từng quốc gia cùng với thu nhập xác định về
nhu cầu hàng hoá cuối cùng. Nhu cầu về hàng hoá cuối cùng làm căn cứ để xác định nhu cầu dẫn xuất về
yếu tố như lao động đất đai, vốn,công nghệ trong thị trường cạnh tranh hoàn hảo giá cả được xác định trên
cơ sở cung và cầu. Vì vậy gía cả các yếu tố sản xuất được xác định trên cơ sở cung về các yếu tố và nhu cầu
về các yếu tố. Giá cả các yếu tố do tác dụng của công nghệ sẽ quyết định đến gía cả hàng hoá cuối cùng. Sự
khác biệt gữa cácquốc gia về mức giá này được coi là nguyên nhân trực tiếp của thương mại quốc tế và
quyết định hangf hoá nào sẽ được đưa ra trao đổi .
Dưới góc đôi tiền tệ thì sự khác nhau vè giá cả là nhân tố quan trọng nhất để xác định moo hình
thương mại của quốc gia .
Giả thiết của HekSher-Ohlin là sở thích và thu nhập của các quốc gia như nhau , công nghệ không đổi
nên sư khác nhau về cung dẫn đến sự khác nhau về giá cả các yếu tố đó . Đây là cơ sở dẫn đến sự khác về
giá cả hàng hoá cuối cùng . Như vậy nguồn lực phát triển của các quốc gia là cơ sở của hoạt động trao đổi
của các quốc gia .
4.1.h. Định lý về sự cân bắng giá cả các yếu tố sản xuất .
- Thương mại tự do giữa hai quốc gia sẻ làm cho giá cả các yếu tố sản xuất ở các quốc gia đó trở nên
cân bằng và nếu hai quốc gia cứ tiếp tục sản xuấthai mặt hàng đó thì gía cả các yếu tố sản xuất của hai quốc
gia sẽ thật sự bằng nhau.
Mô hình cân bằng giá cả các yếu tố sản xuất:
Tiền lương (W) Chi phí vải
LãI suất ( r ) Chi phí thếp Chi phí tương đối
Tiền lương
Việt Nam ĐàI Loan
LãI suất
Tiền lương
Quốc gia 1 Quốc gia 2
Lãi suất
Định lý Stolper-Samuelson.
Một sự gia tăng về giá cả tương đối của mặt hàng cần nhiều lao động sẽ làm tăng mức tiền lương trong giá
cả của hai mặt hàng v à làm giảm mức lãi xuất với cả hai mặt hàng.
4.1.i. Kiểm nghiệm khả năng vận dụng của các nghịch lý lý thuyết. (Định lý Leontief).
Leontief đã tiến hành kiểm tra bằng mô hình thực nghiệm của Heksher - Ohlin. Leontief cho rằng Mỹ là
một quốc gia giàu có về tư bản do đó hàng hoá xuất khẩu của Mỹ xuất khẩu chưa nhiều tư bản hàng hoá
xuất khẩu của Mỹ giàu lao động. Tuy nhiên kết quả thực tế cho thấy rằng hàng hoá nhập khẩu của Mỹ chưa
nhiều hơn 30% tư bản so với xuất khẩu. Kết quả này ngược lại với mô hình của Heksher - Ohlin nên nó
được coi là nghịch lý Leontief.
Nghịch lý này được g iải thích bằng nhiều cách khác nhau nhưng đến nay vẫn còn tồn tại để bảo vệ cho lý
thuyết Heksher - Ohlin có thể dựa vào các lập luận sau:
- Số liệu Leontief thiếu chính xác vì các yếu tố này bị biến dạng vì các yếu tố chủ quan.
- Trong nghịch lý Leoitief chỉ sử dụng 2 yếu tố lao động và tư bản nên bỏ qua yếu tố tài nguyên, đất đai,
khí hậu.
- Do chính sách thuế quan của Mỹ ảnh hưởng đến nghiên cứu của Leontief.
- Leontief chưa t ính đến tư bản đầu tư vào con người mà chỉ đề cập đến tư bản đầu tư vào vật chất.
4.2. Lý thuyế hiện đại.
4.2.a. Lý thuyến về chu kỳ sống quốc tế của sản phẩm.
Lý thuyết này giải thích nguyên nhân của hoạt động thương mại quốc tế thông qua các giai đoạn chu kỳ
sống quốc tế của sản phẩm. Khi sản phẩm ở vào giai đoạn suy giảm, triệt tiêu trên vòng đời của nó thì nó
được bán ra nước ngoài để kéo dài vòng đời đảm bảo lợi nhuận cho doanh nghiệp. Đây chính là nguyên
nhân của hoạt động thương mại quốc tế.
Đồ thị số 9: Chu kỳ sống quốc tế của sản phẩm.
Doanh số lợi nhuận
Suygiảm
Phát triển
Chín muồi triệt tiêu
đổi mới bão hoà
Thời gian
4.2.b. Lý thuyết về đầu tư.
Hoạt động đầu tư quốc tế là nền tảng cho hoạt động thương mại bởi vì đầu tư cho phép khai thác lợi thế
đầy đủ và triệt để hơn, bao gồm: Nguồn lực, công nghệ, thị trường, uy tín, danh tiếng, nhãn hiệu, kinh
- nghiệm quản lý để thu lợi ích từ thị trường nước ngoài và vượt qua các hàng rào thuế quan. Do đó có thể
nói đầu tư quốc tế là sự thay thế tốt hơn cho thương mại quốc tế.
II.Tổng quan về hiệp địng thương mại việt mỹ
1. BỐI CẢNH CUỘC ĐÀM PHÁN THƯƠNG MẠI VIỆT – MỸ
1.1. BỐI CẢNH CHUNG.
Toàn cầu hoá và hội nhập kinh tế quốc tế đã và đang trở thành một trong những xu thế nổi bật của quan hệ
kinh tế quốc tế hiện đại. Toàn cầu hoá mà trọng tâm là toàn cầu hoá kinh tế đã tác động mạnh mẽ đến sự
phát triển thương mại trên phạm vi toàn thế giới. Cái đích cuối cùng mà quá trình toàn cầu hoá hướng tới là
một nền kinh tế toàn cầu thống nhất không còn biên giới quốc gia về kinh tế .
Toàn cầu hoá kinh tế là quá trình liên kết, hợp nhất của các nền kinh tế quốc gia vào nền kinh tế thế giới
trên tất cả các lĩnh vực: sản xuất, thương mại, đầu tư, tài chính, thông tin, vận tải ... với trình độ phát triển
cao, dẫn đến sự hình thành các hệ thống sản xuất, phân phối, hệ thống tài chính toàn cầu, các mạng lưới
thông tin liên lạc và các hệ thống giao thông vận tải toàn cầu, trong đó các công ty xuyên quốc gia, các hệ
thống tư nhân và các trung tâm kinh tế đóng vai trò nòng cốt.
Toàn cầu hoá kinh tế là bước phát triển cao của quá trình quốc tế hoá đời sống kinh tế - bước phát triển tất
yếu khách quan được quyết định bởi sự phát triển không ngừng của cuộc cách mạng khoa học và công nghệ
trên thế giới. Nhờ có công nghệ toàn cầu phát triển, sự hợp tác giữa các quốc gia, các tập đoàn kinh doanh
có thể mở rộng từ sản xuất đến phân phối trên phạm vi toàn cầu. Một nền công nghệ toàn cầu xuất hiện là
cơ sở cho các quan hệ kinh tế toàn cầu phát triển. Đầu tiên là các quan hệ thương mại, chi phí vận chuyển
liên lạc ngày càng giảm đi thì khả năng bán hàng đi các thị trường xa càng tăng lên, thương mại toàn cầu
càng có khả năng phát triển. Đồng thời quá trình phân công, chuyên môn hoá sản xuất càng có thể diễn ra
giữa các quốc gia và châu lục. Các quan hệ sản xuất, thương mại có tính toàn cầu đã kéo theo các dòng tiền
tệ, dòng vốn, dịch vụ...vận động trên phạm vi toàn cầu. Công nghệ thông tin đã làm cho các dòng vận động
này thêm náo động và nhanh nhậy. Cơ cấu kinh tế toàn cầu phát triển mạnh mẽ do có sự bùng nổ tự do hoá
thương mại toàn cầu. Từ năm 1950 đến 1996, tổng sản phẩm thế giới tăng 6 lần trong khi khối lượng mậu
dịch tăng 16 lần. Sản lượng công nghiệp tăng 9 lần trong khi khối lượng trao đổi các sản phẩm công nghiệp
tăng 31 lần. Tỷ lệ xuất khẩu so với GDP của thế giới trong thập kỷ 90 cao hơn 60% so với tỷ lệ ở năm
1913. Năm 1997, xuất khẩu hàng hoá và dịch vụ thương mại thế giới đạt 6500 tỷ USD - 1/5 sản lượng toàn
cầu. Thương mại điện tử xuất hiện với khả năng ngày càng phát triển và đang trở thành một loại hình buôn
bán toàn cầu đầy triển vọng. Sự phát triển của công nghệ toàn cầu và các quan hệ kinh tế toàn cầu đang
ngày càng xung đột với các thể chế quốc gia, với các rào cản quốc gia. Sự phát triển của lực lượng sản xuất
và các quan hệ kinh tế toàn cầu đang công phá các bức tường thành quốc gia. Bước vào thập kỷ 90 các bức
tường thành quốc gia này đã bị phá vỡ ở các quốc gia trong Liên minh Châu Âu, ở các quốc gia Bắc Mỹ với
mức độ thấp hơn. Các quốc gia ASEAN đã cam kết giảm bớt rào cản quốc gia. Các nước thành viên của Tổ
chức Thương mại thế giới cũng đã cam kết một lộ trình dỡ bỏ hàng rào này, tuy nhiên hàng rào thương mại
vẫn còn rất mạnh ở nhiều nước và ở ngay cả Liên minh Châu Âu hay Bắc Mỹ với những hình thức biến
tướng đa dạng đã và đang cản trở quá trình toàn cầu hoá.
Những vấn đề kinh tế toàn cầu ngày càng xuất hiện nhiều, trở nên bức xúc, đòi hỏi phải có sự phối hợp toàn
cầu của các quốc gia. Chúng ta có thể dẫn ra hàng loạt các vấn đề toàn cầu như: thương mại, đầu tư, tiền tệ,
dân số, lương thực, năng lượng, môi trường …Môi trường toàn cầu ngày càng bị phá hoại, các nguồn tài
nguyên thiên nhiên ngày một cạn kiệt; dân số thế giới đang gia tăng nhanh chóng trở thành một thách thức
toàn cầu; các dòng vốn toàn cầu vận động tự do không có sự phối hợp điều tiết đã làm nảy sinh các cuộc
khủng hoảng liên tiếp ở Châu Âu, Châu Mỹ và Châu Á trong thập kỷ 90. Vì vậy cần thiết phải có sự phối
hợp toàn cầu để đối phó với các thách thức đó. “Bàn tay hữu hình” của các Chính phủ chỉ phát huy tác dụng
ở các quốc gia riêng lẻ còn trên phạm vi toàn cầu hiện đang có quá nhiều “bàn tay hữu hình” va đập vào
nhau chứ chưa có một “bàn tay hữu hình” chung làm chức năng điêù tiết toàn cầu. Ngoài ra chiến tranh lạnh
chấm dứt vào đầu thập kỷ 90 đã kết thúc sự đối đầu giữa các siêu cường, tạo ra một thời kỳ hoà bình, hợp
tác và phát triển mới.
Toàn cầu hoá là một quá trình tất yếu trong lịch sử phát triển xã hội loài người, là hệ quả của quá trình phát
triển của lực lượng sản xuất, của các phương tiện khoa học công nghệ. Toàn cầu hoá, khu vực hoá dẫn đến
một hệ quả là hình thành xu thế hội nhập quốc tế. Trong xu thế toàn cầu hoá và hội nhập quốc tế, tính tuỳ
thuộc lẫn nhau giữa các nước, các khu vực không ngừng gia tăng, tạo điều kiện đẩy lùi nguy cơ chiến tranh
thế giới, duy trì môi trường hoà bình và ổn định, tạo những điều kiện và cơ hội thuận lợi cho sự hợp tác trên
quy mô khu vực và toàn cầu vì mục tiêu phát triển bền vững của mỗi nước và của toàn thế giới.
Việc tự do hoá thương mại, huỷ bỏ dần các hàng rào thuế quan và phi thuế quan, xoá bỏ mọi phân biệt đối
xử trong quan hệ buôn bán quốc tế đã đánh dấu sự hoà nhập các nền kinh tế đang trong giai đoạn chuyển
đổi vào một hệ thống đa phương. Như vậy là thời đại của hàng rào thuế quan cao, của cách thức đóng cửa ở
một số thị trường lớn, của một số đặc quyền ít ỏi trong mậu dịch quốc tế dành cho các nước kém phát triển
- đã chấm dứt. Buôn bán quốc tế chuyển sang một thời đại mới đó là mở rộng tự do buôn bán được đánh dấu
bằng sự ra đời của WTO và những ưu đãi thương mại trong khuôn khổ hợp tác cùng có lợi .
1.2 . Việt Nam trước yêu cầu hội nhập kinh tế khu vực và thế giới.
Trong xu thế toàn cầu hoá, thương mại hoá phát triển trên phạm vi toàn thế giới, vấn đề hội nhập quốc tế là
một tất yếu khách quan. Con đường thích hợp với nước ta trong điều kiện hiện nay là hội nhập quốc tế để
khai thông thị trường trong nước với khu vực và thế giới, tạo ra môi trường kinh doanh có khả năng cạnh
tranh cao. Việt Nam đang trong quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước đòi hỏi phải tiếp tục mở
rộng hợp tác quốc tế, kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, phát huy nội lực, tranh thủ tối đa
ngoại lực, xây dựng nền kinh tế mở kết nối với khu vực và thế giới. Với đường lối đối ngoại rộng mở, Việt
Nam sẵn sàng là bạn với tất cả các nước, sẵn sàng mở rộng hợp tác, quan hệ hữu nghị với các nước trên thế
giới nhằm tạo điều kiện quốc tế thuận lợi cho công cuộc xây dựng Chủ nghĩa xã hội, bảo vệ Tổ quốc, phấn
đấu vì hoà bình, ổn định và phát triển.
Hội nhập thực chất là quá trình tham gia vào cạnh tranh quốc tế và cạnh tranh ngay trên thị trường nội địa
của mình. Tham gia tự do hoá thương mại quốc tế, Việt Nam - một nền kinh tế còn nghèo nàn, lạc hậu,
năng suất lao động thấp, chi phí nguyên liệu và năng lượng tốn kém, mức sử dụng năng lượng trên một đơn
vị sản phẩm nhiều hơn từ 1,5 đến 2,5 lần, máy móc thiết bị lạc hậu từ 2 đến 4 thế hệ so với thế giới và đang
trong quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế thị trường sẽ có cơ hội thâm nhập vào thị trường thế giới rộng
lớn để phát triển kinh tế đất nước. Sản phẩm của Việt Nam sẽ có khả năng cạnh tranh trên thị trường thế
giới, các nguồn đầu vào của sản xuất và kinh doanh trong nước trở nên phong phú hơn, dễ lựa chọn những
loại hàng hoá có chất lượng cao hơn và giá cả rẻ hơn được cung cấp từ các nước khác trên thế giới. Đây là
một trong những nhân tố quan trọng nhằm giảm giá thành và nâng cao chất lượng sản phẩm. Hơn nữa, hàng
hoá nhập khẩu nhiều giúp người tiêu dùng có điều kiện lựa chọn nhiều hơn vì giá hàng nhập khẩu trở nên rẻ
hơn do việc giảm thuế nhập khẩu. Khi thực hiện tự do hoá thương mại, Việt Nam có điều kiện tham gia
nhanh chóng vào hệ thống phân công lao động quốc tế hiện đại.
Hội nhập khu vực và thế giới là một quá trình tất yếu để tạo cơ hội cho Việt Nam phát triển kinh tế nhanh,
rút ngắn khoảng cách với các nước khác trong khu vực và trên thế giới. Quá trình hội nhập sẽ thúc đẩy Việt
Nam chuyển đổi kinh tế mạnh hơn sang cơ chế thị trường với định hướng hướng mạnh vào xuất khẩu.
Chiều hướng này sẽ có lợi cho Việt Nam đưa nền kinh tế nước nhà lên một quy mô lớn hơn nhiều so với bó
hẹp trong khuôn khổ các chính sách bảo hộ, hướng nội không hiệu quả. Việt Nam đang tham gia tiến trình
hội nhập kinh tế quốc tế theo chiều hướng và ở nhiều tầng nấc khác nhau: song phương, tiểu khu vực, liên
khu vực và toàn cầu. Việt Nam đã có nhiều cố gắng trong việc mở rộng các mối quan hệ thương mại, hợp
tác kinh tế với nhiều nước trong và ngoài khu vực. Đáng chú ý, trong thời gian vừa qua, tiếp theo việc bình
thường hoá quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và Mỹ, hai bên đã tiến hành nhiều vòng đàm phán để ký kết
các Hiệp định kinh tế song phương về các vấn đề nợ, bản quyền và thương mại, từng bước bình thường hoá
quan hệ kinh tế thương mại. Đồng thời, ở mức độ tiểu khu vực, kể từ khi trở thành thành viên ASEAN, ta
đã và đang nỗ lực tham gia thực hiện các chương trình hợp tác kinh tế ASEAN, đặc biệt là chương trình
Khu vực mậu dịch tự do AFTA . Một sự kiện quan trọng và có ý nghĩa lớn lao đối với tiến trình hội nhập
quốc tế của Việt Nam . Sau một thời gian nỗ lực vận động và chuẩn bị, Việt Nam đã được các nhà lãnh đạo
APEC tuyên bố kết nạp làm thành viên năm 1998. Đối với tiến trình hợp tác Á - Âu (ASEM), chúng ta đã
cùng các nước Châu Á khác tích cực tham gia Hội nghị cấp cao ASEM - 3 ở Seoul (Hàn Quốc) trong 2
ngày 20 - 21/10/2000. Chúng ta cũng đang tích cực chuẩn bị đàm phán để gia nhập Tổ chức Thương mại
thế giới (WTO), một tổ chức mang tính toàn cầu mà việc tham gia là thể hiện sự hội nhập với thế giới.
Đồng thời, ta tích cực hợp tác với các tổ chức tài chính quốc tế như WB, IMF nhằm tận dụng một cách có
hiệu quả sự hợp tác của các tổ chức đó phục vụ tiến trình phát triển kinh tế và hội nhập quốc tế của mình.
Việt Nam nằm trong khu vực Châu Á - Thái Bình Dương, một khu vực phát triển năng động và đạt được
độ tăng trưởng cao hơn các khu vực khác. Các trung tâm kinh tế trên thế giới, các nước lớn đều hướng trọng
tâm hoạt động kinh tế, chính trị vào khu vực này và xem đây là nơi chứa đựng nhiều yếu tố quyết định sự
phát triển của mình. Châu Á- Thái Bình Dương chịu ảnh hưởng ngày càng lớn bởi các mối quan tâm của
các nước lớn như Mỹ, Nhật Bản, Trung Quốc và Nga. Trong bối cảnh đó, vị trí địa lý, kinh tế, chính trị của
Việt Nam được các nước lớn ngày càng coi trọng và dần trở thành một khâu quan trọng trong chiến lược
toàn cầu hoá. Tuy Việt Nam chưa phải là đối tượng hàng đầu trong chính sách Châu Á- Thái Bình Dương
của Mỹ song một Việt Nam đổi mới, mở cửa, đa dạng hoá và đa phương hoá quan hệ đối ngoại quả là một
đối tượng hợp tác không thể thiếu trong cuộc tìm kiếm thị trường. Mặt khác, nền kinh tế Việt Nam không
muốn tụt hậu thì cần phải thúc đẩy quan hệ hợp tác kinh tế với các nước khác trên thế giới, đặc biệt là với
Mỹ- một siêu cường chi phối mạnh mẽ nền kinh tế toàn cầu.
Là một nước đang phát triển, có nền kinh tế chuyển đổi, tham gia hội nhập với xuất phát điểm thấp hơn
nhiều so với đa số các nước khác trong khu vực, vì vậy tiến trình hội nhập quốc tế một mặt đang mở ra
nhiều cơ hội cho chúng ta, mặt khác cũng đặt ra nhiều thách thức lớn đòi hỏi sự nỗ lực vươn lên của các cấp
các ngành. Để hội nhập có hiệu quả, chúng ta phải ra sức tăng cường nội lực, thực hiện những cải cách, điều
chỉnh về cơ chế, chính sách, luật lệ, tập quán kinh doanh, cơ cấu kinh tế trong nước để phù hợp với “luật
- chơi chung” của quốc tế. Chúng ta cần coi cải cách trong nước và hội nhập quốc tế là “con đường hai
chiều”. Cải cách bên trong sẽ quyết định tốc độ và hiệu quả hội nhập quốc tế, đồng thời quá trình hội nhập
sẽ hỗ trợ và thúc đẩy tiến trình cải cách trong nước có nhịp độ nhanh hơn và hiệu quả cao hơn .
2. TIẾN TRÌNH ĐÀM PHÁN KÝ KẾT HIỆP ĐỊNH THƯƠNG MẠI VIỆT - MỸ.
2.1.Kết quả đạt được qua các vòng đàm phán.
Đàm phán ký kết Hiệp định thương mại với Mỹ là một yêu cầu quan trọng nhằm tạo môi trường pháp lý
cho quan hệ thương mại giữa hai nước phát triển và làm tiền đề cho việc gia nhập Tổ chức Thương mại thế
giới (WTO) của Việt Nam được thuận lợi hơn. Vấn đề cốt lõi của Hiệp định thương mại giữa hai nước cũng
như gia nhập WTO của Việt Nam là Mỹ dành cho Việt Nam Quy chế Quan hệ Thương mại bình thường
(NTR) trong quan hệ song phương hay đa phương. Mục tiêu cần đạt được là hai nước sẽ dành cho nhau
NTR trên cơ sở có đi có lại, không điều kiện và không phải xem xét lại hàng năm. Hầu hết các quôc gia có
quan hệ thương mại với Mỹ đều được hưởng NTR. Quy chế này quy định các mức thuế thấp đánh vào hàng
nhập khẩu đã đạt được trong các vòng đàm phán về tự do thương mại. Khi Việt Nam còn chưa được hưởng
NTR thì hàng Việt Nam xuất khẩu vào Mỹ phải chịu thuế suất cao, làm cho hàng hoá Việt Nam bán trên thị
trường Mỹ kém hấp dẫn, thậm chí không có khả năng cạnh tranh với hàng hoá sản xuất tại Mỹ.
Tháng 10/1995, Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Ngoại giao Việt Nam và Đại diện thương mại Mỹ thoả
thuận hai bên tập trung thúc đẩy quan hệ kinh tế- thương mại và chuẩn bị đàm phán Hiệp định thương mại.
Tháng 11/1995, Đoàn Liên bộ Mỹ thăm Việt Nam để tìm hiểu hệ thống luật lệ thương mại, đầu tư của Việt
Nam.
Tháng 4/1996, Mỹ trao cho Việt Nam bản “Những yếu tố bình thường hoá quan hệ kinh tế- thương mại với
Việt Nam”.
Tháng 7/1996, Việt Nam trao cho Mỹ bản “Năm nguyên tắc bình thường hoá quan hệ kinh tế- thương mại
và đàm phán Hiệp định thương mại với Mỹ” đáp lại văn bản nói trên.
Để ký kết được Hiệp định thương mại, Việt Nam và Mỹ đã tiến hành đàm phán qua các vòng:
- Vòng 1 : Từ 2/9/1996 đến 26/9/1996 tại Hà Nội.
- Vòng 2 : Từ 9/12/1996 đến 11/12/1996 tại Hà Nội.
- Vòng 3 : Từ 12/4/1997 đến 17/4/1997 Mỹ trao cho Việt Nam văn bản dự thảo Hiệp định đề cập đến các
vấn đề như :
1. Quy định về giá và điều tiết giá.
2. Hệ thống thuế.
3. Các trợ cấp đối với mỗi lĩnh vực của nền kinh tế nhất là đối với nông nghiệp.
4. Chế độ đầu tư.
5. Cán cân thanh toán.
6. Thuế quan nhập khẩu, bao gồm tất cả thuế quan ưu đãi, phí hải quan, miễn thuế.
7. Các biện pháp tự vệ và các đền bù thương mại khác (Chống bán phá giá và thuế đối kháng).
8. Giấy phép nhập khẩu.
9. Các công ty, doanh nghiệp nhà nước.
10. Tiêu chuẩn và chứng nhận hàng hoá nhập khẩu, các tiêu chuẩn vệ sinh dịch tễ.
11. Hoạt động đối ngoại.
12. Hệ thống thống kê và phát hành các ấn phẩm về ngoại thương.
13. Hệ thống bảo hộ quyền tác giả.
14. Các bước tự do hoá thương mại trong tương lai được thể hiện trong các
quy định và các bộ luật của quốc gia...
- Vòng 4 : Từ 6/10/1997 đến 11/10/1997 tại Washington, sơ bộ trao đổi về
những quy định chung và chương Thương mại hàng hoá trong Hiệp định.
- Vòng 5 : Từ 16/5/1998 đến 22/5/1998 tại Washington.
- Vòng 6 : Từ 15/9/1998 đến 22/9/1998 tại Hà Nội.
- Vòng 7 : Từ 15/3/1999 đến 19/3/1999 tại Hà Nội.
Tại các vòng đàm phán 5, 6, 7 hai bên tập trung trao đổi tổng thể về Thương mại hàng hoá, Sở hữu trí tuệ,
Thương mại dịch vụ và Đầu tư.
- Vòng 8: Từ 14/6/1999 đến 18/6/1999 tại Washington.
- Vòng 9 : Từ 23/7/1999 đến 25/7/1999 tại Hà Nội, gặp mặt cấp Bộ trưởng- Hiệp định đã được thoả thuận
về nguyên tắc.
- Vòng 10 : Từ 28/8/1999 đến 2/9/1999 tại Washington, xử lý các vấn đề về kỹ thuật.
- Vòng 11: 3/7/2000 tại Washington, hoàn tất Hiệp định.
Sau 6 vòng đàm phán đầu tiên, nhìn chung các vấn đề cơ bản của một Hiệp định thương mại đã được đưa ra
đàm phán và đã đạt được những kết quả đáng khích lệ sau:
+ Các bên cơ bản thống nhất được các lĩnh vực quan trọng là dựa trên các chuẩn mực của WTO để đưa ra
dự thảo Hiệp định như chương về Thương mại hàng hoá, Sở hữu trí tuệ, tuy nhiên có một số vấn đề có thể
mở rộng hơn WTO nhưng đang bàn ở diễn đàn khác như Đầu tư.
- + Các bên qua thời gian giải thích về chính sách hiện hành cuả mình đã hiểu biết nhau hơn và đã có thể
đánh giá được mức độ cam kết sẽ được các bên chấp nhận ở mức độ nào nhưng chưa thể đi đến những kết
luận cụ thể vì những vấn đề còn khác nhau thường phải do cấp cao quyết định còn ở cấp chuyên viên chưa
thể quyết định được.
+ Các bên đã đưa ra dự thảo của mình với quy mô khác nhau nhưng cũng ở mức hàng trăm trang (nếu kể cả
các phụ lục thì dài hơn nhiều) và dựa trên cơ sở đó để so sánh và tiến hành đàm phán rõ quan điểm của
nhau.
Quyền kinh doanh xuất nhập khẩu của các công ty Mỹ ở Việt Nam, quy chế Đối xử quốc gia trong thương
mại dịch vụ và đầu tư, mức độ mở cửa thị trường cho hàng hoá của nhau là những nội dung chính của vòng
đàm phán thứ 6 ở cấp chuyên viên. Tại vòng đàm phán này nhiều nội dung đã được làm rõ và tuy vẫn còn
nhiều sự khác biệt, hai bên cũng đã thoả thuận được một số vấn đề cụ thể. Bên Việt Nam đồng ý thực hiện
hầu hết những quy định của Tổ chức Thương mại thế giới (WTO), trừ vấn đề thuế nhập khẩu, nhưng không
thể đồng ý với yêu cầu của phía Mỹ muốn Việt Nam bãi bỏ ngay những chính sách không phù hợp với
những quy định của Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) và Khu vực tự do mậu dịch ASEAN (AFTA) như
chế độ hạn ngạch, hàng rào phi quan thuế...và áp dụng ngay những quy định đó trong quan hệ thương mại
với Mỹ, trước khi Việt Nam trở thành thành viên chính thức của hai tổ chức này.
Tại vòng đàm phán thứ 7, hai đoàn tập trung trao đổi những vấn đề quan trọng nhất còn lại chưa xử lý được
trong các vòng đàm phán trước nằm ở các chương “ Phát triển Quan hệ đầu tư”, “ Thương mại dịch vụ”, “
Thương mại hàng hoá” và “ Sở hữu trí tuệ”. Cuộc đàm phán đã đạt được kết quả tốt đẹp. Phần lớn các vấn
đề nêu ra đã tìm được tiếng nói chung, khoảng cách giữa hai bên đã được thu hẹp. Hai đoàn hài lòng với kết
quả đàm phán. Tuy nhiên, hai đoàn cũng ghi nhận còn một số vấn đề thuộc lĩnh vực quyền thương mại và
dịch vụ mà hai bên sẽ xem xét và thảo luận tiếp để có thể sớm đi đến ký kết Hiệp định thương mại nhằm
thúc đẩy quá trình bình thường hoá quan hệ kinh tế- thương mại, tăng cường trao đổi phát triển hàng hoá và
hợp tác đầu tư giữa hai nước.
Nội dung của vòng đàm phán thứ 8 là giải quyết các vấn đề còn tồn tại từ vòng trước. Cả hai bên đều tỏ thái
độ thiện chí và cố gắng nhằm giải quyết những vướng mắc còn tồn đọng. Theo các thành viên đoàn Việt
Nam, những vấn đề còn lại tuy không nhiều nhưng lại nằm rải rác ở mỗi chương, nhưng đây lại là những
vấn đề khó nhất. Dư luận Mỹ, đặc biệt là giới doanh nghiệp Mỹ rất quan tâm ủng hộ việc ký kết Hiệp định
thương mại giữa hai nước. Họ đã tổ chức viết thư lên các nghị sỹ Quốc hội Mỹ kiến nghị đẩy nhanh quá
trình bình thường hoá quan hệ kinh tế với Việt Nam, điều này góp phần cải thiện bầu không khí quan hệ
giữa hai nước. Quyết định miễn áp dụng Đạo luật bổ sung Jackson- Vanik đối với Việt Nam là một dấu
hiệu tốt cho việc phát triển mối quan hệ Việt- Mỹ, nhất là trước vòng đàm phán thứ 8. Tại cuộc đàm phán
lần này, phía Việt Nam đã đưa ra nhiều đề xuất mới đối với các vấn đề còn tồn tại trong tất cả các lĩnh vực
của dự thảo Hiệp định này như dịch vụ, đầu tư, sở hữu trí tuệ, thương mại hàng hoá. Các vấn đề do phía
Việt Nam đưa ra đều được xây dựng trên cơ sở các nguyên tắc của Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) và
chuẩn mực quốc tế. Phía Việt Nam đã đưa ra một lộ trình hợp lý để thực hiện các nguyên tắc của WTO
trong bối cảnh Việt Nam là một nước đang phát triển và đang trong quá trình chuyển đổi nền kinh tế.
Ông Nguyễn Đình Lương, Trợ lý Bộ trưởng Thương mại, Trưởng đoàn đàm phán Việt Nam khẳng định
rằng các đề xuất nói trên thể hiện nỗ lực cao nhất của Việt Nam để tiến tới kết thúc quá trình đàm phán và
ký Hiệp định thương mại giữa hai nước, thể hiện đường lối và chính sách của Đảng và Nhà nước Việt Nam
hội nhập kinh tế thế giới, tạo điều kiện để Việt Nam phát huy cao độ nội lực, nhằm xây dựng một nền kinh
tế vững mạnh. Ông Nguyễn Đình Lương tỏ ý mong muốn phía Mỹ thể hiện sự hiểu biết thực sự và có đánh
giá đầy đủ hơn về những nỗ lực của phía Việt Nam trong các đề xuất được đưa ra tại vòng đàm phán này,
để có thể sớm kết thúc đàm phán và tiến tới ký kết Hiệp định thương mại giữa hai nước trong thời gian sớm
nhất. Hai bên đã thu hẹp đáng kể nhiều vấn đề tồn tại, tạo thuận lợi cho việc bình thường hoá quan hệ
thương mại giữa hai nước nhưng vẫn còn một số vấn đề quan trọng chưa được giải quyết như dịch vụ ngân
hàng, bảo hiểm ... Đại sứ Mỹ Pete Peterson cho rằng những cơ sở tài chính ở Việt Nam hiện nay vẫn còn rất
non nớt và phải khá lâu nữa mới có thể sánh ngang hàng với những hệ thống tài chính quốc tế. Chính vì thế,
Mỹ đòi hỏi Việt Nam phải củng cố các cơ sở tài chính trong nước để có thể cạnh tranh trên thương trường
quốc tế cũng như thoả mãn những đòi hỏi trong nước. Như vậy, trong tương lai, Việt Nam sẽ phải cho phép
những cơ sở tài chính cũng như các hãng bảo hiểm của nước ngoài vào làm ăn tại đây.
Qua 11 vòng đàm phán, hai bên đều thể hiện sự quyết tâm thúc đẩy nhanh tiến trình đàm phán ký kết Hiệp
định thương mại. Cả Việt Nam và Mỹ đều bày tỏ sự quan tâm tới quá trình bình thường hoá quan hệ về
kinh tế vì các doanh nghiệp của cả hai phía đang mong đợi điều này. Tuy nhiên không phải vì lợi ích trước
mắt mà bỏ qua những lợi ích lâu dài nên các bên vừa quyết tâm đàm phán vừa phải bảo vệ lợi ích lâu dài
của mình.
Ngày 13/7/2000 tại Washington (tức ngày 14/7/2000 giờ Việt Nam), Bộ trưởng Thương mại Việt Nam Vũ
Khoan và bà Charlene Barshefsky, Đại diện thương mại thuộc phủ Tổng thống Hợp chủng quốc Hoa Kỳ đã
thay mặt Chính phủ hai nước ký Hiệp định giữa nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Hợp chủng
quốc Hoa Kỳ về quan hệ thương mại, đánh dấu bước phát triển mới trong quan hệ kinh tế thương mại giữa
- hai nước, kết thúc một quá trình đàm phán lâu dài và kiên trì. Hiệp định được ký đúng vào dịp kỷ niệm lần
thứ 5 ngày thiết lập quan hệ ngoại giao giữa hai nước, đã hoàn tất quá trình bình thường hoá quan hệ kinh
tế- thương mại Việt Nam - Hoa Kỳ.
2.2 . Ý nghĩa của Hiệp định.
Sau sự kiện Hiệp định thương mại Việt - Mỹ được ký kết, giới báo chí và doanh nhân của cả hai nước đều
tỏ ý vui mừng trước những nỗ lực mà hai phía đã đạt được trong suốt 4 năm liền đàm phán bền bỉ. Hiệp
định được ký kết dựa trên các nguyên tắc tôn trọng độc lập, chủ quyền, không can thiệp vào công việc nội
bộ của nhau, bình đẳng và cùng có lợi, đồng thời phù hợp với thông lệ quốc tế và các nguyên tắc của Tổ
chức Thương mại thế giới (WTO), có tính đến Việt Nam là một nước đang phát triển ở trình độ thấp, đang
trong quá trình chuyển đổi cơ chế kinh tế và đang hội nhập với nền kinh tế khu vực và thế giới. Hiệp định
có hiệu lực (sau khi được Quốc hội của hai nhà nước phê chuẩn) sẽ đánh dấu việc bình thường hoá hoàn
toàn quan hệ Việt- Mỹ, tạo cơ sở pháp lý cho quan hệ kinh tế - thương mại hai nước phát triển trên cơ sở
cân bằng lợi ích, phù hợp với mong muốn của nhân dân hai nước.
Cho đến nay, Việt Nam đã ký Hiệp định thương mại với trên 60 nước và Thoả thuận về quy chế Tối huệ
quốc với hơn 70 nước và vùng lãnh thổ trên thế giới. Tuy nhiên, đối với nước ta đây là lần đầu một Hiệp
định thương mại mang tính chất đồng bộ, đề cập một cách toàn diện tới các lĩnh vực kinh tế- thương mại
hàng hoá, dịch vụ, đầu tư, bản quyền, sở hữu trí tuệ được ký kết.
Việc ký kết Hiệp định thương mại Việt- Mỹ vừa là kết quả vừa tạo thêm điều kiện để tiếp tục triển khai
chính sách đối ngoại độc lập, tự chủ, đa dạng hoá, đa phương hoá và chủ động hội nhập kinh tế quốc tế của
nước ta. Chắc chắn Hiệp định sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc mở rộng hơn nữa quan hệ kinh tế- thương
mại giữa hai nước, cho phép tăng nhanh kim ngạch trao đổi thương mại không chỉ với Mỹ mà cả với các
nước khác, đồng thời cũng tạo thuận lợi cho các doanh nghiệp Mỹ tham gia vào các hoạt động kinh tế ở
Việt Nam.
Hiệp định thương mại Việt - Mỹ được ký kết là bước đi lịch sử trong quá trình bình thường hoá, hoà giải và
hàn gắn giữa hai dân tộc, thúc đẩy quá trình hội nhập của Việt Nam với Cộng đồng Quốc tế và tăng cường
mậu dịch giữa hai nước.
Hiệp định này không chỉ bảo đảm lợi ích của hai nước Việt Nam và Mỹ mà còn là một đóng góp tích cực
cho hoà bình, ổn định, hợp tác để phát triển ở khu vực và trên thế giới. Mỹ cũng đánh giá Hiệp định này là
một bước tiến quan trọng của việc Việt Nam tham gia Tổ chức Thương mại thế giới và khẳng định tích cực
ủng hộ Việt Nam gia nhập tổ chức này.
Với thiện chí và quyết tâm của cả hai bên, chúng ta tin rằng Hiệp định thương mại Việt- Mỹ sẽ được thực
hiện đầy đủ trên tinh thần tôn trọng lẫn nhau, tôn trọng lợi ích và chủ quyền của nhau, không can thiệp vào
công việc nội bộ của nhau, góp phần phát triển kinh tế- thương mại của hai quốc gia nói riêng và thế giới
nói chung.
Việc ký kết và thực hiện Hiệp định là phù hợp với đường lối đổi mới của Đảng và Nhà nước, góp phần vào
công cuộc công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, xây dựng một nền kinh tế độc lập, tự chủ theo định
hướng xã hội chủ nghĩa. Để đạt được yêu cầu đó, các ngành, các cấp và các doanh nghiệp cần ra sức phát
huy tối đa nội lực, cải tiến quản lý, tiếp thu thành tựu khoa học kỹ thuật, nhằm nâng cao hiệu quả của nền
kinh tế và khả năng cạnh tranh của hàng hoá Việt Nam.
3.Những nội dung chủ yếu của hiệp định
Hiệp Định thương mại Việt Mỹ được ký kết ngày 13/7/2000 là một sự kiện đánh dấu bước phát triển tích
cực của mối quan hệ song phương kể từ ngày hai quốc gia lập quan hệ ngoại giao. Hiệp định dài gần 120
trang, gồm 7 chương với 72 điều và 9 phụ lục, đề cập đến 4 nội dung chủ yếu:Thương mại hàng hoá,
Thương mại dịch vụ, Sở hữu trí tuệ và Quan hệ đầu tư. Như vậy có nghĩa là bản Hiệp định này tuy được gọi
là Hiệp định về quan hệ thương mại nhưng không chỉ đề cập đến lĩnh vực thương mại hàng hoá. Khái niệm
“ thương mại ” ở đây được đề cập theo ý nghĩa rộng, hiện đại, theo tiêu chuẩn của Tổ chức Thương mại thế
giới (WTO) và có tính đến đặc điểm kinh tế của mỗi nước để quy định sự khác nhau về khung thời gian
thực thi các điều khoản. Do Mỹ đã tuân thủ tất cả các luật lệ của WTO và là một trong những nước tự do
hoá thương mại nhất trên thế giới nên hầu như tất cả các điều khoản trong Hiệp định, Mỹ đều thực hiện
ngay. Còn Việt Nam là nước đang phát triển ở trình độ thấp và đang chuyển đổi từ kế hoạch hoá tập trung
sang kinh tế thị trường, nên kèm theo bản Hiệp định là 9 bản phụ lục có quy định các lộ trình thực hiện cho
phù hợp với Việt Nam .
Hiệp định được xây dựng trên hai khái niệm quan trọng. Khái niệm “Tối huệ quốc” (đồng nghĩa với Quan
hệ Thương mại bình thường) mang ý nghĩa hai bên cam kết đối xử với hàng hoá, dịch vụ, đầu tư của nước
kia không kém phần thuận lợi so với cách đối xử với hàng hoá, dịch vụ, đầu tư của nước thứ ba (đương
nhiên không kể đến các nước nằm trong Liên minh thuế quan hoặc Khu vực mậu dịch tự do mà hai bên
tham gia, ví dụ Mỹ sẽ không được hưởng những ưu đãi của ta dành cho các nước tham gia Khu vực mậu
dịch tự do ASEAN (AFTA) và ta cũng không được hưởng tất cả các ưu đãi Mỹ dành cho các nước khác
trong Khu vực mậu dịch tự do Bắc Mỹ (NAFTA). Còn khái niệm “Đối xử quốc gia” thì nâng mức này lên
như đối xử với các công ty trong nước. Hai khái niệm này quan trọng vì chúng được đề cập đến ở hầu hết
- các chương của bản Hiệp định. Ngoài ra, các phụ lục được dùng để liệt kê các trường hợp loại trừ, chưa
hoặc vĩnh viễn không áp dụng hai khái niệm trên.
Chương 1: Thương mại hàng hoá gồm 9 điều.
Chương 2: Quyền Sở hữu trí tuệ gồm 18 điều.
Chương 3: Thương mại dịch vụ gồm 11 điều.
Chương 4: Phát triển Quan hệ đầu tư gồm 15 điều.
Chương 5: Những điều kiện cho doanh nghiệp hoạt động bình thường.
Chương 6: Những điều khoản minh bạch và quyền được kháng cáo.
Chương 7: Những điều khoản chung.
Sau đây chúng ta sẽ xem xét những nội dung chủ yếu của Hiệp định.
3.1 Thương mại hàng hoá :
* Những quyền về thương mại: Cả hai bên cam kết thực hiện những quyền thương mại theo chuẩn mực
quốc tế và WTO. Tuy nhiên, đây là lần đầu Việt Nam đồng ý thực hiện quyền về xuất nhập khẩu một cách
cởi mở, tuân theo những quy định chặt chẽ của WTO. Do vậy, những quyền đối với các doanh nghiệp Việt
Nam, các công ty do Mỹ đầu tư, và tất cả các cá nhân và công ty Mỹ hoạt động tại Việt Nam theo Hiệp định
này sẽ được tiến hành trong từng giai đoạn từ 3- 6 năm (được áp dụng dài hơn đối với một số mặt hàng
nhạy cảm).
* Quy chế tối huệ quốc: Việt Nam và Mỹ cam kết thực hiện đối xử thuế quan tối huệ quốc đối với tất cả các
mặt hàng nhập khẩu vào mỗi nước (mức thuế quan này là 50% đối với các quốc gia không nhận được
MFN).
* Cắt giảm thuế quan: Việt Nam đồng ý cắt giảm thuế quan (mức cắt giảm điển hình là từ 1/3 đến 1/2 ) đối
với một loạt các sản phẩm được các nhà xuất khẩu Mỹ quan tâm như các sản phẩm vệ sinh, phim, máy điều
hoà nhiệt độ, tủ lạnh, xe gắn máy, điện thoại di động, video games, thịt cừu, bơ, khoai tây, cà chua, hành,
tỏi, các loại rau xanh khác, nho, táo và các loại hoa quả tươi khác, bột mỳ, đậu tương, dầu thực vật, thịt và
cá đã được chế biến, các loại nước hoa quả...Việc cắt giảm thuế quan các mặt hàng này được áp dụng dần
dần trong giai đoạn 3 năm. Phía Mỹ thực hiện cắt giảm ngay theo quy định của Hiệp định song phương.
*Những biện pháp phi quan thuế: Phía Mỹ, theo quy định của WTO sẽ không có những rào cản phi quan
thuế (trừ hạn ngạch đối với hàng dệt may); trong khi đó, Việt Nam đồng ý loại bỏ tất cả các hạn chế về số
lượng đối với một loạt các sản phẩm nông nghiệp và công nghiệp (các linh kiện lắp ráp, thịt bò, các sản
phẩm cam quýt...) trong giai đoạn từ 3 -7 năm, phụ thuộc vào từng mặt hàng.
* Cấp giấy phép nhập khẩu: Việt Nam sẽ loại bỏ tất cả các thủ tục cấp giấy phép một cách tuỳ ý, và sẽ tuân
thủ theo các quy định của Hiệp định WTO. Về việc định giá trị đánh thuế hải quan và các khoản phí hải
quan, Việt Nam cần tuân thủ các luật lệ của WTO đối với việc định giá các giao dịch và định giá thuế hải
quan, cũng như hạn chế các khoản phí hải quan đánh vào các dịch vụ được thanh toán trong vòng 2 năm.Về
phía Mỹ, theo Luật Thương mại Mỹ, các công ty của Việt Nam và các nước khác đều sẽ được cấp giấy
phép hoạt động khi có yêu cầu.
* Những thước đo về tiêu chuẩn kỹ thuật và vệ sinh an toàn thực phẩm: Hai bên cam kết tuân thủ theo các
tiêu chuẩn của WTO; các quy định về kỹ thuật, và những thước đo về vệ sinh an toàn thực phẩm phải được
áp dụng trên cơ sở đối xử quốc gia, và chỉ được áp dụng trong chừng mực cần thiết để giải quyết những
mục đích chính đáng (bảo vệ con người, bảo vệ cuộc sống của động vật, sinh vật).
* Mậu dịch quốc doanh: Cần phải được thực thi theo các quy định của WTO (ví dụ, các doanh nghiệp quốc
doanh Việt Nam trước kia chỉ tiến hành các cuộc giao dịch theo những mối quan tâm về thương mại và còn
ít quan tâm tới các quy định của WTO).
3.2. Thương mại dịch vụ.
Thương mại dịch vụ được đề cập trong chương 3 của Hiệp định. Chương này áp dụng cho các biện pháp
của các bên có ảnh hưởng tới dịch vụ thương mại.
* Các cam kết chung bao gồm: Các quy định của khuôn khổ Hiệp định chung về Thương mại và Dịch vụ
(GATS) bao gồm Tối huệ quốc, Đãi ngộ quốc gia và Pháp luật quốc gia.
Về các lĩnh vực và ngành cụ thể:
* Các dịch vụ pháp lý: Các nhà dịch vụ Mỹ có thể cung cấp dịch vụ dưới hình thức chi nhánh, công ty
100% vốn Mỹ; các chi nhánh này nhận được giấy phép hoạt động là 5 năm và có thể được gia hạn mỗi lần
không quá 5 năm.
* Các dịch vụ kế toán, kiểm toán: Cho phép công ty 100% vốn Mỹ được hoạt động trong lĩnh vực này. Giấy
phép được cấp trên cơ sở từng trường hợp, có hiệu lực trong 3 năm, không có giới hạn sau đó. Có thể cung
cấp các dịch vụ cho các công ty có vốn đầu tư nước ngoài trong 2 năm đầu, không giới hạn sau đó.
* Các dịch vụ kiến trúc: Cho phép công ty 100% vốn Mỹ được phép kinh doanh. Có thể cung cấp các dịch
vụ cho các công ty nước ngoài trong 2 năm đầu, sau đó không hạn chế.
* Các dịch vụ kỹ thuật: Cho phép công ty 100% vốn Mỹ. Có thể cung cấp các dịch vụ cho các công ty có
vốn đầu tư nước ngoài trong 2 năm đầu, sau đó không giới hạn.
- * Các dịch vụ về vi tính và các dịch vụ liên quan: Cho phép công ty 100% vốn Mỹ. Có thể cung cấp dịch vụ
cho các công ty có vốn đầu tư nước ngoài trong 2 năm đầu, sau đó không hạn chế.
* Các dịch vụ quảng cáo: Chỉ các liên doanh với các đối tác Việt Nam mới được phép kinh doanh một cách
hợp pháp các dịch vụ quảng cáo. Phần góp vốn của phía Mỹ không vượt quá 49% vốn pháp định của liên
doanh. 5 năm sau khi Hiệp định có hiệu lực hạn chế này là 51% và 7 năm sau sẽ không hạn chế về tỷ lệ góp
vốn từ phía Mỹ trong các liên doanh.
* Các dịch vụ tư vấn quản lý: Chỉ thông qua các công ty liên doanh. 5 năm sau khi Hiệp định có hiệu lực
được phép lập các công ty 100% vốn Mỹ.
* Các dịch vụ viễn thông: 1) Các dịch vụ viễn thông có giá trị gia tăng: liên doanh với đối tác Việt Nam
được phép kinh doanh dịch vụ viễn thông sau 2 năm (3 năm đối với dịch vụ Internet), vốn của Mỹ không
quá 50% vốn pháp định của liên doanh. 2) Các dịch vụ viễn thông cơ bản (bao gồm mobile,cellular và vệ
tinh): liên doanh với đối tác Việt Nam được phép kinh doanh dịch vụ viễn thông sau 4 năm, vốn đóng góp
phía Mỹ không quá 49% vốn pháp định của liên doanh. 3) Dịch vụ điện thoại cố định: liên doanh với đối
tác Việt Nam được phép kinh doanh dịch vụ viễn thông sau 6 năm, vốn đóng góp của phía Mỹ không quá
49% vốn pháp định của liên doanh. Phía Việt Nam có thể xem xét những yêu cầu tăng vốn đóng góp từ phía
Mỹ khi Hiệp định này được xem xét lại sau 3 năm.
* Các dịch vụ nghe nhìn: Bao gồm các dịch vụ sản xuất và phân phối phim, các dịch vụ chiếu phim. Liên
doanh với đối tác Việt Nam được phép kinh doanh dịch vụ nghe nhìn, vốn đóng góp phía Mỹ không quá
49% và sau 5 năm hạn chế về vốn này sẽ là 51%.
* Các dịch vụ xây dựng và các dịch vụ kỹ thuật đồng bộ có liên quan: Cho phép công ty 100% vốn Mỹ. Có
thể cung cấp các dịch vụ cho các công ty có vốn đầu tư nước ngoài trong 3 năm đầu tiên, sau đó không hạn
chế.
* Các dịch vụ phân phối ( bán buôn và bán lẻ): Được phép lập liên doanh sau 3 năm Hiệp định có hiệu lực,
vốn đóng góp phía Mỹ không quá 49%. Sau 6 năm Hiệp định có hiệu lực hạn chế về vốn này sẽ được bãi
bỏ.
* Các dịch vụ giáo dục: Chỉ dưới các hình thức liên doanh, 7 năm sau khi Hiệp định có hiệu lực sẽ được
phép lập trường học với 100% vốn Mỹ.
* Các dịch vụ tài chính: 1) Các dịch vụ bảo hiểm nhân thọ và các bảo hiểm không bắt buộc: được phép lập
liên doanh sau 3 năm Hiệp định có hiệu lực, vốn đóng góp phía Mỹ không quá 50%. Sau 5 năm được phép
100% vốn Mỹ. 2) Các dịch vụ bảo hiểm bắt buộc (bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới, bảo
hiểm trong xây dựng...): được phép lập liên doanh sau 3 năm Hiệp định có hiệu lực, không giới hạn vốn
đóng góp của phía Mỹ, sau 6 năm được phép 100% vốn Mỹ.
* Các dịch vụ ngân hàng và các dịch vụ tài chính liên quan khác: 1) Các nhà cung cấp, công ty thuê mua tài
chính và ngoài ngân hàng: được phép thành lập công ty liên doanh trong vòng 3 năm kể từ khi Hiệp định có
hiệu lực, cho phép 100% vốn Mỹ. 2) Ngân hàng: sau 9 năm kể từ khi Hiệp định có hiệu lực, các ngân hàng
Mỹ được phép thành lập ngân hàng chi nhánh 100% vốn Mỹ tại Việt Nam .Trong thời gian 9 năm đó các
ngân hàng Mỹ có thể thành lập ngân hàng liên doanh với đối tác Việt Nam, trong đó phần góp vốn của đối
tác Mỹ không dưới 30% và không quá 49%. 3) Các dịch vụ chứng khoán: các nhà kinh doanh chứng khoán
Mỹ chỉ được lập văn phòng đại diện tại Việt Nam .
* Các dịch vụ y tế: Được phép thành lập các cơ sở chữa bệnh 100% vốn Mỹ. Vốn đầu tư tối thiểu cho bệnh
viện là 20 triệu USD, phòng khám đa khoa là 2 triệu và phòng khám chuyên khoa là 1 triệu USD.
* Các dịch vụ du lịch và dịch vụ lữ hành liên quan: 1) Các dịch vụ khách sạn và nhà hàng : các công ty
cung cấp dịch vụ Mỹ cùng với việc đầu tư xây dựng khách sạn nhà hàng được phép thành lập doanh nghiệp
100% vốn Mỹ. 2) Các dịch vụ đại lý và điều phối du lịch lữ hành: được phép lập liên doanh, phần góp vốn
phía Mỹ không quá 49% và 3 năm sau khi Hiệp định có hiệu lực hạn chế này là 51% và 5 năm sau hạn chế
này sẽ được bãi bỏ.
3.3. Quan hệ đầu tư.
* Các cam kết chung bao gồm: Các hoạt động đầu tư của mỗi nước đều được nước đối tác cam kết bảo hộ,
Việt Nam đảm bảo việc bảo hộ các công ty Mỹ không bị sung công các khoản đầu tư của họ tại Việt Nam.
* Các chuyển khoản tài chính: Cho phép đối tác Mỹ được đem về nước các khoản lợi nhuận và các chuyển
khoản tài chính khác trên cơ sở đãi ngộ quốc gia.
* Các biện pháp đầu tư liên quan đến thương mại (TRIMs): Phía Mỹ cam kết thực hiện ngay từ đầu, Việt
Nam sẽ huỷ bỏ dần các TRIMs không phù hợp với các biện pháp đầu tư liên quan đến thương mại của
WTO trong 5 năm như những quy định về tỷ lệ số lượng hoặc giá trị sản xuất trong nước.
* Đối xử quốc gia: Việt Nam cam kết thực hiện chế độ Đối xử quốc gia với một số ngoại lệ. Việc thẩm tra
giám sát đầu tư sẽ được dần huỷ bỏ hoàn toàn đối với hầu hết các khu vực trong giai đoạn 2, 6 hoặc 9 năm
(tuỳ thuộc vào loại khu vực đầu tư, ví dụ, đầu tư trong các Khu Công nghiệp hay trong khu vực sản xuất),
tuy nhiên Việt Nam duy trì quyền áp dụng thẩm tra giám sát trong những khu vực ngoại lệ nhất định.
* Loại bỏ việc giới hạn đóng góp vốn trong các liên doanh: Quy định hiện nay đối với phần góp vốn phía
Mỹ trong các công ty liên doanh ít nhất phải 30% vốn pháp định; loại bỏ những quy định bán cổ phần phía
nguon tai.lieu . vn
