- Trang Chủ
- Khoa học xã hội
- Đề tài “Vấn đề Công dân toàn cầu được hiểu như thế nào? Làm gì để có thể trở thành Công dân toàn cầu?”
Xem mẫu
- TIỂU LUẬN
CÔNG DÂN TOÀN CẦU
1
- Mục lục
LỜI NÓI ĐẦU .................................................................................................................3
Em xin chân thành cảm ơn ! ............................................................................................4
PHẦN NỘI DUNG .........................................................................................................5
Công dân toàn cầu. ..........................................................................................................5
Khái niệm........................................................................................................................5
Nguồn gốc, quá trình hình thành và sự bùng nổ của thế hệ công dân toàn cầu..................7
Những nghĩa khác của thuật ngữ Công dân toàn cầu...................................................... 11
Tiêu chí về công dân toàn cầu........................................................................................ 11
Ảnh hưởng của thế hệ công dân toàn cầu.......................................................................15
Trên thế giới đã có một ngày kỷ niệm mang tên “Ngày công dân toàn cầu” (World
Citizen Day) diễn ra vào ngày xuân phân hàng năm (rơi vào các ngày 19, 20, 21 tháng 3).
......................................................................................................................................16
Những thách thức của công dân Việt Nam để trở thành công dân toàn cầu.....................16
Để trở thành công dân toàn cầu phải làm gì?..................................................................19
PHẦN KẾT LUẬN. ......................................................................................................23
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................................. 24
2
- LỜI NÓI ĐẦU
Tại sao có rất nhiều thanh niên những nước phát triển giàu có được đào
tạo cẩn thận lại sang các nước đang phát triển để làm những công việc từ
thiện đầy vất vả không mang lại tiền bạc cho họ? Tại sao có những người bỏ
công sức riêng của mình lại làm những việc “không đâu” kiểu như cứu sống
những chú cá voi ngoài biển khơi vào bờ? Và tại sao chỉ quen nhau trên
mạng và chưa từng gặp mặt mà các bạn trẻ lại có thể tổ chức được những
hoạt động xã hội có ảnh hưởng rộng rãi? Trong những năm gần đây, khái
niệm “công dân toàn cầu” được nhắc đến thường xuyên hơn dù không phải
là ai cũng hiểu. Đời sống hiện đại đã phá vỡ nhiều giới hạn vốn từng được
coi là không thể vượt qua như: bạn có thể trao đổi, trò chuyện với một người
cách đó nửa vòng trái đất không chỉ bằng âm thanh mà còn bằng hình ảnh
hay bạn có thể biết được tình hình chính trị thế giới đang diễn ra như thế nào
bằng một cái kích chuột. Đời sống kinh tế toàn cầu, giao lưu văn hóa toàn
cầu, những giá trị những giá trị cơ bản được phổ cập toàn cầu khiến cho các
xã hội hiện đại không thể không sinh ra những công dân toàn cầu ! Trong
“cộng đồng toàn cầu” đó, mỗi hành động cá nhân không chỉ mang lại lợi ích
( hoặc ngược lại là hậu quả ) cho cá nhân người đó mà còn mang lại lợi ích
cho đất nước và cho toàn thế giới ! Sự kiện liên kết ấy đòi hỏi bắt buộc trong
đời sống thế giới hiện đại và sự kết nối ấy khiến cho mỗi cá nhân cảm thấy
năng động hơn, trách nhiệm hơn với xã hội. . Dù bạn là ai, dù bạn ở đâu thì
bạn cũng có thể trở thành một công dân toàn cầu. Điều đó thật không khó
nhưng lại không phải là điều dễ dàng. Nhận thức của người Việt trẻ hiện nay
về công dân toàn cầu như thế nào? Và làm sao để trở thành một công dân
3
- toàn cầu là điều mà giới trẻ hiện nay quan tâm trong xu thế hội nhập và toàn
cầu hóa của đất nước, của khu vực cũng như trên toàn thế giới. Với những lý
do đó, em xin chọn đề tài : “Vấn đề Công dân toàn được hiểu như thế
nào? Làm gì để có thể trở thành Công dân toàn cầu?” làm đề tài nghiên
cứu môn Đường lối cách mạng của Đảng Cộng Sản Việt Nam. Với nghiên
cứu này em mong rằng sẽ đóng góp một phần nhỏ bé của mình vào việc tạo
nên nhận thức đúng đắn cho giới trẻ hiện nay về khái niệm Công dân toàn
cầu, cũng như đưa ra những kỹ năng, yêu cầu để trở thành một công dân
toàn cầu đích thực. Do kiến thức, thông tin còn hạn hẹp nên không tránh
khỏi những thiếu sót trong quá trình làm bài. Em kính mong nhận được sự
đóng góp của cô giáo để bào viết của em được hoàn thiện hơn.
Em xin chân thành cảm ơn !
4
- PHẦN NỘI DUNG
Công dân toàn cầu.
Khái niệm
Ở Việt Nam hiện nay, khái niệm công dân toàn cầu đã xuất hiện trong
những năm đầu của thế kỷ 21, nhưng vẫn chưa có một định nghĩa hoàn
chỉnh và chính thức được công nhận.
Theo Wikipedia –Từ điển bách khoa toàn thư mở thì “Công dân
toàn cầu là những người sống và làm việc ở nhiều quốc gia khác nhau.
Họ có thể có một hoặc nhiều quốc tịch. Hiện tượng xuất hiện khái niệm
công dân toàn cầu đã làm thay đổi cơ bản mọi khái niệm về biên giới,
lãnh thổ, chính trị, văn hóa, quản lý nhà nước và cả ngành tư pháp quốc
tế”.
Không phải đến tận bây giờ mới có khái niệm công dân toàn cầu. Một
trong những tuyên ngôn đầu tiên về khái niệm công dân toàn cầu thường
được các học giả nhắc đến xuất phát từ nhà triết học cổ Hy Lạp
Diogenes. Khi được hỏi ông từ đâu đến, ông trả lời : “Tôi là công dân
của thế giới.” Hàng loạt các học giả khác đã bàn về vấn đề này như nhà
cách mạng người Anh nhưng sống tại Mỹ vào thế kỷ 18. Thomas Panjne.
Ông đã viết rằng: “Đất nước của tôi là thế giới. Đồng bào của tôi là
nhân loại.” Albert Einstein cũng nhấn mạnh ý thức của dân về các vấn đề
toàn cầu khi viết: “Chủ nghĩa vùng là một căn bệnh ấu trĩ. Nó là bệnh sởi
của nhân loạ”. Những người lỗi lạc này muốn nói tới sự mở rộng, một
tầm nhìn xa trông rộng cho thế giới nơi biên giới giữa các quốc gia được
xóa mờ dần. Điều đó đang đúng với thế giới ngày nay, cái thế giới mà
Thomas Fiedman gọi là “thế giới phẳng”.
5
- Chỉ ngồi ở một nơi mà bạn có thể kết nối với toàn thế giới. Nhờ các
phương tiền truyền thông hiện đại, tri thức bây giờ không còn là tri thức
của một cá nhân, một tổ chức, một quốc gia mà là của cả nhân loại. Một
người ngồi ở Ấn Độ có thể là nhân viên làm việc trực tiếp với một công
ty ở tận Mỹ. Chính vì thế giới nhỏ lại, cơ hội được chia bình đẳng cho tất
hơn cho mọi người nên buộc những công dân sống trên trái đất này phải
hình thành ý thức mình là “công dân toàn cầu”. Song một câu hỏi được
đạt ra là liệu khi bạn sở hữu một chiếc máy tính xách tay đời mới với
đường truyền internet tốc độ cao nhất, một chiếc điện thoại có thể
“update” thông tin cho bạn ở khắp nơi trên thế giới, bạn đã phải là một
công dân toàn cầu chưa? Câu trả lời là chưa. Đó là yếu tố quan trọng đưa
bạn hòa nhập vào thế giới, ghi dấu ấn tiếng nói của mình cộng đồng quốc
tế, là yếu tố cần nhưng chưa đủ. Cũng như vậy với khái niệm toàn cầu
hóa. Không phải bạn từng đặt chân đến nhiều nước trên thế giới, hay bạn
nói được nhiều thứ tiếng, có nhiều bạn bè nước ngoài thì có nghĩa là bạn
là công dân toàn cầu. Chỉ nên nói điều đó khi bạn biết rằng những việc
bạn đã và đang làm là một hạt cát xây dựng lên tòa lâu đài thịnh vượng
chung của trái đất. Một cụ già lụi hụi trồng rừng ở một tỉnh miền cao nào
đó, tuy không biết một chữ tiếng anh nào hay cũng chẳng biết internet là
gì nhưng cụ lại đang góp phần bảo vệ môi trường Việt Nam và đương
nhiên là cho cả thế giới này nữa. Cụ xứng đáng được gọi là công dân toàn
cầu.
Như vây, với những kiến thức mà em đã được học, tìm hiểu em xin
đưa ra khái niệm về công dân toàn cầu như sau: Công dân toàn cầu là
những người có thể sống và làm việc ở một hay nhiều quốc gia khác
nhau, họ có thể vượt qua những ranh giới về không gian, thời gian, văn
hóa,…Nhưng những công việc mà họ làm phải mang lại lợi ích cho cộng
6
- đồng toàn cầu, giống như một công dân đơn thuần là luôn được hưởng
những quyền lợi và phải thực hiện trách nhiệm, nghĩa vụ của mình.
Nguồn gốc, quá trình hình thành và sự bùng nổ của thế hệ công dân
toàn cầu.
Từ cuối thế kỷ XIX chủ nghĩa tư bản chuyển sang giai đoạn chủ nghĩa
độc quyền với sự ra đời của các công ty đa quốc gia đầu tiên trên thế giới.
Những văn phòng đại diện, cơ sở sản xuất, phòng thí nghiệm… của các công
ty nào có mặt ở hầu khắp các châu lục. Đòi hỏi những công ty này phải có
đội ngũ quản lý, nhân viên phải có mặt ở khắp nơi. Từ đội ngũ quản lý này
đã manh nha hình thành những công dân toàn cầu đầu tiên.Với sự phát triển
không ngừng của toàn cầu hóa cũng như tự do hóa thương mại, ngày nay
trên thế giới xuất hiện hàng loạt công ty đa quốc gia, những công ty đa quốc
gia hàng đầu trên thế giới được kể đến là công ty Unilever, công ty Royal
Dutch/ Shell Group của Anh, công ty Honda Motor, công ty Hitachi của
Nhật Bản, hay công ty Volkswage Group, công ty Siemens Group của
Đức…Hệ quả của những sự phát triển đó là đội ngũ quản lý của các công ty
đa quốc gia này phải thường xuyên liên lạc quốc tế, thường xuyên phải di
chuyển từ nước này qua các nước khác, chính những sự di chuyển của đội
ngũ quản lý đó là một trong những yếu tố để hình thành những công dân
toàn cầu sau này.
Lý do thứ hai có thể kể đến là, cuộc cách mạng khoa học lần thứ hai bùng
nổ vào cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX, đồng nghĩa với đó là cuộc chiến
“tranh giành chất xám” khốc liệt trên thế giới, ngay từ Thế giới thứ hai,
chính phủ của nhiều quốc gia như Đức, Mỹ đã có chiến dịch ưu đãi, mời gọi
các nhà khoa học, danh nhân nổi tiếng đến sinh sống và làm việc tại đất
nước mình. Và trên thực tế tại các nước phát triển đã tập trung rất nhiều
7
- những nhà nghiên cứu tài giỏi, những con người có thể nói là lỗi lạc nhất
trên khắp thế giới. Ngày nay, đã có nhiều quốc gia tạo điều kiện nhập quốc
tịch dễ dàng cho các doanh nhân, nhà khoa học hay những người tốt nghiệp
tiến sĩ của các trường đại học danh tiếng. Điều này có thể nhận thấy khá rõ ở
nước ta hiện nay, đó là những xuất du học toàn phần trong mơ đến những
trường danh tiếng của các nước phát triển dành cho những học sinh, sinh
viên xuất sắc nhất. Và phần lớn họ ở lại làm việc và định cư tại đó. Chính
những chính sách về “tranh giành chất xám” đó cũng trở thành lý do để hình
thành nên thế hệ công dân toàn cầu.
Nếu như ở hai nguyên nhân trên để dẫn đến sự ra đời của thế hệ công dân
toàn cầu thì em xin đưa ra ở đây một lý do quan trọng để dẫn đến sự bùng nổ
và phát triển của thế hệ công dân toàn cầu như ngày nay. Đó là quá trình
toàn cầu hóa trên thế giới. Xin ngược lại dòng lịch sử để thấy rằng toàn cầu
hóa là lý do dẫn đến sự phát triển và bùng nổ thế hệ công dân toàn cầu. Từ
giữa những năm 1980, cuộc cách mạng khoa học và công nghệ (đặc biệt là
công nghệ thông tin) tiếp tục phát triển mạnh mẽ, tác động sâu sắc đến mọi
mặt của đời sống của các quốc gia, dân tộc. Các nước xã hội chủ nghĩa lâm
vào khủng hoảng sâu sắc. Đến những năm 1990, chế độ xã hội chủ nghĩa ở
Liên Xô sụp đổ, dẫn đến những biến đổi to lớn về quan hệ quốc tế. Trật tự
thế giới được hình thành từ sau Chiến tranh thế giới thứ hai trên cơ sở hai
khối đối lập do Liên Xô và Hoa Kỳ đứng đầu (trật tự thế giới hai cực Ianta)
tan rã, mở ra thời kỳ hình thành một trật tự thế giới mới, một thế giới đa cực.
Trên phạm vi thế giới, những cuộc chiến tranh cục bộ, xung đột, tranh chấp
vẫn còn, nhưng xu hướng chung của thế giới là hòa bình và hợp tác phát
triển. Các quốc gia, các tổ chức và các lực lượng chính trị quốc tế thực hiện
điều chỉnh chiến lược đối nội, đối ngoại và phương thức hành động cho phù
hợp với yêu cầu nhiệm vụ bên trong và đặc điểm của thế giới. Xu hướng
8
- chạy đua phát triển kinh tế khiến các nước, nhất là các nước đang phát triển
có tư duy đối ngoại, thực hiện các chính sách đa phương hóa, đa dạng hóa
quốc tế, mở rộng và tăng cường liên kết, hợp tác với các nước phát triển để
tranh thủ vốn và kỹ thuật, công nghệ và mở rộng thị trường, học tập kinh
nghiệm tổ chức sản xuất kinh doanh. Chính những thay đổi trong chính sách
ngoại giao của các nước phát triển cũng như các nước đang phát triển đã dẫn
đến quá trình toàn cầu hóa, và hội nhập quốc tế ở tất cả các quốc gia trên thế
giới và thể hiện một cách cụ thể đó là việc hình thành và phát triển các tổ
chức quốc tế và khu vực như: UNO (Liên Hiệp Quốc), WTO (Tổ chức
thương mại thế giới ), APEC (Tổ chức các nước ở khu vực Châu Á –Thái
Bình Dương ), EU ( Liên minh các nước Châu Â), ASEAN ( Tổ chức các
nước ở khu vực Đông Nam Á)… Vậy xu hướng toàn cầu hóa và gì? Và
những tác động của nó đến thế giới nói chung cũng như thế hệ công dân toàn
cầu nói riêng như thế nào? Dưới góc độ kinh tế, toàn cầu hóa là quá trình lực
lượng sản xuất và quan hệ kinh tế quốc tế phát triển vượt qua các rào cản bởi
biên giới quốc gia và khu vực, lan tỏa ra khu vực toàn cầu, trong đó hàng
hóa, vốn, tiền tệ, thông tin, lao động…vận động thông thoáng, sự phân công
lao động mang tính quốc tế : quan hệ kinh tế giữa các quốc gia, khu vực đan
xen nhau, hình thành mạng lưới quan hệ đa chiều. Toàn cầu hóa là điều kiện
vô cùng thuận lợi để mỗi công dân trở thành những công dân toàn cầu. Khi
mà các rào cản biên giới được phá bỏ, hàng hóa, tiền tệ, thông tin, lao
động… được thông thoáng, sự phân công mang tính quốc tế thì không còn
trở ngại gì để mọi công dân trở thành những công dân toàn cầu. Và điều đó
rất phù hợp với chủ trương của Đảng và Nhà nước ta, tại Đại hội Đại biểu
toàn quốc lần thứ VII của Đảng (tháng 6/ 1991) đã đề ra phương châm: “
Việt Nam muốn làm bạn với tất cả các nước trên thế giới, phấn đấu vì hòa
bình, độc lập và phát triển”. Với phương châm đó, con người Việt Nam
9
- luôn cầu tiến và cùng hội nhập với bạn bè quốc tế. Không chỉ đóng góp,
cống hiến sực lực cho đất nước, quê hương mà còn muốn chung tay góp sức
cùng dựng xây và bảo vệ trái đất
Điều thứ tư dẫn đến sự bùng nổ thế hệ công dân toàn cầu như ngày nay là
sự bùng nổ, phát triển chóng mặt của công nghệ thông tin, khoa học kỹ
thuật. Mà phải kể đến ở đây là Internet- ra đời năm 1968, xuất hiện ở Việt
Nam năm 1997 dường như đã làm cho cả Thế giới này nhỏ lại, “phẳng ra”,
nó đã mở ra không biết bao nhiêu cơ hội cho con người, internet như là chìa
khóa mở ra thế giới, vào kho báu tri thức của nhân loại. Bạn có thể ngồi ở
nhà nhưng vẫn có thể đi du lịch được vòng quanh thế giới, bạn có thể thảo
luận nhóm, trao đổi trực tuyến với những người bạn ở rất xa chỉ với chiếc
máy tính có nối mạng. Điều đó khiến bạn tiết kiệm được thời gian, tiết kiệm
được chi phí, bạn có thể làm được thật nhiều việc nhưng vẫn đạt hiệu quả.
Đó là thế hệ công dân toàn cầu năng động hơn, hiệu quả hơn, có trách nhiệm
hơn.
Ngoài ra chúng ta cũng phải kể đến một lý do nữa đó là, hiện nay trái đất
đang phải đối mặt với rất nhiều những vần đề nan giải: hiện tượng trái đất
nóng lên, hiệu ứng nhà kính, ô nhiễm môi trường nước, không khí, bệnh
dịch ( SATL,H5N1,H1N1..) …Đây không còn là vấn đề của một quốc gia,
một khu vực mà đã trở thành vấn đề của toàn cầu, cần phải có sự bắt tay,
hợp tác của cộng đồng quốc tế vì hành tinh xanh của chúng ta. Đã có rất
nhiều những cuộc hội thảo quốc tế, những phiên họp ở Hội đồng bảo an Liên
hiệp quốc về những vấn đề này. Cùng với Nghị định thư Kyoto thì gần đây
nhất là cuộc hội thảo tại Copenhagen- Đan Mạch về hiện tượng nóng lên
của trái đất với sự tham gia của các nước trên thế giới cùng nhau bàn luận và
đưa ra những giải pháp cho những vấn đề môi trường của trái đất. Và mỗi
thành viên trong một quốc gia đều trở thành công dân toàn cầu, đóng góp
10
- vào sự hoàn bình và ổn định đó. Hàng loạt những chiến dịch vận động của
cộng đồng quốc tế cho những dự án môi trường đã được tổ chức nối kết con
người từ khắp các quốc gia với nhau, không phân biệt sắc tộc màu gia,
không phân biệt giới, tính tuổi tác. Xin kể đến ở đây như là chiến dịch “Giờ
trái đất”, “Đi bộ vì hành tinh xanh”, “ Vì môi trường xanh sạch đẹp”,
“Chúng tôi chỉ sử dụng sản phẩm của những công ty không ô nhiễm môi
trường”…Như vậy, vì mục tiêu hòa bình, bảo vệ môi trường mọi công dân
đều xứng đáng trở thành những công dân toàn cầu chân chính.
Với những lý do trên đã dẫn đến sự ra đời, phát triển và bùng nổ thế hệ
toàn cầu như ngày nay.
Những nghĩa khác của thuật ngữ Công dân toàn cầu.
Công dân toàn cầu là tên một giải thưởng do United Nations
Correspondents Assocition trao tặng ( Citizen of the World )
Công dân toàn cầu dùng để ám chỉ một số người theo Chủ nghĩa
quốc tế, khẳng định sự hợp nhất của một Nhà nước tối cao trên
toàn cầu.
Oxfam UK có một chương trình giáo dục dành cho công dân toàn
cầu, và đây đang trở thành một mô hình giáo dục hoàn chỉnh và
đang được hướng đến tại các quốc gia.
Công dân toàn cầu là tên một huy hiệu vinh danh do tổ chức Hội
Hướng đạo Hoa Kỳ trao tặng (Citizenship in the World).
Tiêu chí về công dân toàn cầu.
Xin trích ngắn gọn những điều mà em đã được học trong môn Giáo dục
công dân thời phổ thông như sau:
11
- “- Công dân là người dân của một nước, có quyền và nghĩa vụ với Nhà
nước, được Nhà nước đảm bảo các quyền công dân theo quy định của pháp
luật, Công dân nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là người có quốc
tịch Việt Nam, mọi công dân thuộc các dân tộc cùng sinh sống trên lãnh thổ
Việt Nam đều có quyền có quốc tịch Việt Nam.
- Các quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân do Hiến pháp quy định. Nhà
nước bảo đảm và bảo vệ các quyền công dân. Công dân có quyền và nghĩa
vụ với Nhà nước.
- Ý thức của công dân là ý thức về quyền và nghĩa vụ của công dân sẽ giúp
cho mỗi cá nhân gắn bó lại với xã hội và đất nước hơn, sẽ rèn luyện, học tập
và lao động tốt hơn vì sự phát triển của bản thân của xã hội hơn, rèn luyện,
học tập và lao độnh tốt hơn vì sự phát triển cuỷa bản thân, của xã hội, của
đất nước”
(Sách giáo dục công dân lớp lớp 3)
Nếu như với công dân đơn thuần thì với trích dẫn trên đã thể hiện
những quy định, những tiêu chí của công dân một nước mà ở đây là nước
cộng hòa xã hội chủa nghĩa Việt Nam. Còn với công dân toàn cầu là một
khái niệm ảo mà hiện nay trên thế giới cũng chưa có một các chưa có một
các pháp luật nào quy định về công dân toàn cầu. Nhưng là một công dân
toàn cầu thì cần đáp ứng những tiêu chí sau.
Là công dân toàn cầu có nghĩa là con tim và khối óc của bạn không
chỉ hướng về đất nước, quê hương bạn nữa mà còn phải hướng xa hơn nữa
đó là cộng đồng quốc tế, là trái đất nơi mà chúng ta đang sinh sống chính vì
thế mà rất cần những kiến thức về thế giới về bản thân đất nước mình. Bởi lẽ
kiến thức luôn là nền tảng vững chắc để đạt được mọi thành công cũng như
trở thành những công dân toàn cầu. Bạn là người luôn phải thay đổi công
việc ở nhiều quốc gia khác nhau, bạn không thể hoàn thành tốt công việc của
12
- mình mà không có những sự hiểu biết nhận định về đất nước và con người ở
đất nước đó. Điều đầu tiên chính là việc trau dồi những kiến thức văn hóa,
xã hội, những phong tục tập quán của các quốc gia khác nhai trên thế giới.
Bên cạnh những kiến thức về đất nước và thế giới thì những kỹ năng
toàn cầu là một trong những tiêu chí không thể thiếu của công dân toàn cầu.
Trước nhất là kỹ năng Internet- công cụ để nghĩ toàn cầu- ra đời năm
1986, xuất hiện ở Việt Nam năm 1997. Internet dường như làm cả thế giới
này nhỏ lại, phẳng ra,nó đã mở ra không biết bao nhiêu cơ hội cho con
người, đóp góp không biết bao nhiêu vào kinh tế Quốc
dân của nhiều Quốc gia, chứa đựng và truyền đạt bao nhiêu tri thức
cho Nhân loại. Nhưng những kỹ năng Internet là những gì? Điều đầu tiên
phải là việc sử dụng thành thạo chiếc máy vi tính với những kỹ năng như
soạn thảo văn bản, sử dụng thành thạo các phần mềm Excel, Access, Power
Point.... Tra cứu thông tin cũng là một trong những kỹ năng cơ bản trong
việc sử dụng Internet. Công việc đó tưởng chừng như đơn giản với những
trang tìm kiếm thông tin, đặc biệt là Google thì cũng cần phải có những kỹ
năng như : biết chọn lọc thông tin sắp xếp chúng một cách có khoa học. Hay
cũng tương tự như vậy là việc gửi và nhận thư điện tử, cập nhật thông tin
cũng phải cần có những kỹ năng. Làm sao để internet mang lại cho bạn
nhiều hiệu quả nhất trong công việc đó là kỹ năng quan trọng của một công
dân toàn cầu.
Thứ hai là kỹ năng giao tiếp toàn cầu, cho dù bạn được trang bị công
nghệ tiên tiến đến đâu nhưng sự ứng sử của con người với con người mà
thiếu quy chuẩn, thiếu mực thước, thiếu kỹ năng sẽ gây nên thất bại thảm
hại. Có thể bạn là người rất giỏi chuyên môn, có ý tưởng cực kỳ sáng tạo
nhưng bạn lại không thể thuyết phục mọi người xung quanh vì không ai hiểu
13
- bạn đang nói gì. Kỹ năng giao tiếp ở đây chính là kỹ năng trình bày, diễn
thuyết, tư duy phản biện, điều phối nhóm, lắng nghe, thấu hiểu, khích lệ sự
tự tin, lòng tôn trọng, … Xin giới thiệu cuốn sách nổi tiếng nhất, bán chạy
nhất và có tầm ảnh hưởng nhất của mọi thời đại chính là How To Win
Friends and Influence People ( Đắc Nhân Tâm). Đắc Nhân Tâm không đơn
thuần là cách cư xử chỉ để được lòng người. Đó là một trong những nhận
thức hình thành nhân cách con người theo những chuẩn giá trị được đa số
đồng ý và chia sẻ. Thiết nghĩ rằng với những ai đã từng đọc cuốn sách này
thì cũng có thể khẳng định rằng thành công không chỉ được trải nghiệm bằng
trình độ học vấn hay bằng cấp và đó là nghệ thuật giao tiếp, thu phục lòng
người bằng cái tâm đáng quý. Có thể những đó là chưa đủ mà cần những
trải nghiệm trong cuộc sống nhưng thật là rất cần thiết cho mỗi con người
chúng ta trong cuộc sống , đặc biệt là thế hệ công dân toàn ngày nay. Hiện
nay, có rất nhiều chương trình giáo dục những kỹ năng mềm, những kỹ năng
giao tiếp điều đó rất cần thiết cho một công dân toàn cầu.
Một yêu cầu nữa của kỹ năng toàn cầu là việc sử dụng ngôn ngữ toàn
cầu. Hiện nay, tiếng Anh là ngôn ngữ được sử dụng phổ biến nhất thế giới
và cũng có thể nói đó là ngôn ngữ toàn cầu. Tất cả các quốc gia đều nói
tiếng Anh và nó trở thành ngoại ngữ không thể thiếu trong các trường học.
Hơn thế nữa không chỉ tiếng Anh mà là tất cả các ngôn ngữ trên thế giới.
Những nhà chính trị lỗi lạc, những nhà văn hóa, danh nhân, doanh nhân kiệt
xuất trong thời hiện đại đều là những người thông thạo nhiều thạo nhiều thứ
tiếng trên thế giới. Họ là những đại diện tiêu biểu cho thế hệ công dân toàn
cầu.
Cùng với những kỹ năng toàn cầu thì một tiêu chí của công dân toàn
cầu là ý thức toàn cầu. Nền tảng của một công dân toàn cầu là ý thức về bản
thân và dân tộc đất nước mình. Nếu như với những kỹ năng toàn cầu là yếu
14
- tố quan trọng đưa bạn hòa nhập vào thế giới, là yếu tố cần nhưng chưa đủ.
Nếu bạn tự hào vỗ ngực mình nói rằng : “Tôi là công dân Việt Nam” thì điều
quan trọng không đơn thuần là bạn sở hữu quốc tịch Việt Nam mà bnja phải
biết bạn đã làm gì cho đất nước mình, bạn đã đóng góp gì vào sự phát triển
của đất nước nơi nuôi dưỡng bạn một nền tảng văn hóa và tri thức để bạn
bước và đời. Như vậy, ý thức toàn cầu không chỉ là ý thức về cộng đồng thế
giới mà cái sâu xa chính là ý thức dân tộc, lòng tự tôn dân tộc. Ý thức toàn
cầu chính là hòa nhập nhưng không được hòa tan, tiếp thu cái mới, hiện đại
nhưng cũng phải có chọn lọc và vẫn giữ được nét đẹp truyền thống của dân
tộc, đó là quá trình “hòa nhập nhưng không hòa tan”
Xin kể đến là tấm gương chủ tịch Hồ Chí Minh, cả cuộc đời người
bôn ba khắp các châu lục trên thế giới vì sự hòa bình độc lập của dân tộc
cũng như phong trào đấu tranh vì hòa bình của thế giới. Người mang trong
mình đầy đủ những tiêu chí, những chuẩn mực của một công dân toàn cầu.
Đảng và Nhà nước đang có phong trào học tập và làm theo tấm gương đạo
đức Hồ Chí Minh cũng chính là với mục đích giúp cho thế hệ trẻ có một nền
tảng vững chắc để bước vào thời kỳ hội nhập, vào sân chơi rộng lớn của thế
giới.
Ảnh hưởng của thế hệ công dân toàn cầu.
Một sự việc xảy ra thì luôn tồn tại trong nó hai mặt của một vấn đề, luôn
có mặt tích cực và mặt tiêu cực. Nhưng em chỉ xin đề cập ở đây những ảnh
hưởng tích cực của thế hệ công dân toàn cầu. Bởi lẽ, công dân toàn cầu là
thế hệ công dân tiên tiến, là đích đến của mọi nền giáo dục trên thế giới, là
điều hướng đến của mọi công dân trên toàn cầu. Các công dân toàn cầu có
thể mang lại nhiều lợi ích cho xã hội nhờ lượng kiến thức và kinh nghiệm họ
tích lũy được khi sinh sống và làm việc tại nhiều quốc gia khác và nhiều nền
15
- văn hóa khác nhau. Ví dụ, một doanh nhân thường xuyên đến nhiều quốc gia
khác nhau để làm việc thì có thể tận dụng những hiểu biết của và kinh
nghiệm của mình có được khi làm việc tại các quốc gia về nguồn tài nguyên,
nhân lực, sản phẩm, thị trường… ở nhiều quốc gia khác nhau để tại nên các
cầu nối giữa kiến thức, và nhờ đó tạo nên giá trị đóng góp cho xã hội. Điều
đó đặc biệt có ý nghĩa với những công dân toàn cầu thuộc những quốc gia
đang phát triển như Việt Nam. Trong xu thế hội nhập bên cạnh những thách
thức và mặt trái của quá trình toàn cầu quá thì những thuận lợi và cơ hội mà
nó mang đến là vô cùng lớn để một nước đang phát triển có thế nhanh chóng
tiếp cận khoa học kỹ thuật, học hỏi kinh nghiệm của các nước phát triển để
phát triển đất nước và rút ngắn khoảng cách để tiến tới sự phát triển.
Trên thế giới đã có một ngày kỷ niệm mang tên “Ngày công dân
toàn cầu” (World Citizen Day) diễn ra vào ngày xuân phân hàng
năm (rơi vào các ngày 19, 20, 21 tháng 3).
I. Để trở thành công dân toàn cầu phải làm gì?
Những thách thức của công dân Việt Nam để trở thành công dân
toàn cầu.
Với những điều đã đề cập ở trên về những tiêu chí của một công dân toàn
cầu như là: kỹ năng toàn cầu ( kỹ năng Internet, kỹ năng giao tiếp, kỹ năng
sử dụng ngôn ngữ toàn cầu)và ý thức toàn cầu thì những người trẻ trên thế
giới hiện nay và kể cả người Việt trẻ đang gặp phải những vấn đề không nhỏ
trong việc đạt được những tiêu chí đó để trở thành những công dân chân
chính.
Vẫn biết để trở thành công dân toàn cầu thì cần phải tích cực trau dồi
những kiến thức về con người, đất nước quốc gia mình và kiến thức của thế
giới và nhân loại. Nhưng điều đáng buồn là nhiều người trẻ Việt Nam dường
16
- như thiếu sự quan tâm cần thiết về các vấn đề quốc gia và thế giới, những
xu thế, những cơ hội, những cánh cửa, bởi vậy mà mãi ngập chìm trong
đống hỗn độn mang những sự tiêu cực của xã hội, bởi vậy mà thiếu sư tiến
lên, thiếu sự cầu thị, trì kéo xã hội có khát vọng phát triển. Có một điều dễ
nhận thấy trong việc giáo dục ở Việt Nam hiện nay là rất chú trọng việc dạy
và học môn lịch sử. Lịch sử là một trong những môn thi tốt nghiệp trung học
phổ thông cũng như bậc đại học. Vì sao lại thế? Bởi lẽ giới trẻ hiện nay đang
mải chạy theo những điều mới mẻ mà quên đi những giá trị tốt đẹp của lịch
sử. Điều đó dẫn đến sự thiếu hụt và không vững chắc trong việc xây dựng
nền móng cho tương lai. Học lịch sử để chiêm nghiệm cuộc sống và hướng
đến tương lại là điều mà nhiều người trẻ hiện nay không nhận thấy được.
Một thách thức nữa đối với người trẻ Việt Nam hiện nay để trở thành
công dân toàn cầu đó là sự lúng túng trong những kỹ năng toàn cầu. Xét trên
khía cạnh thế giới thì Internet là chìa khóa là cánh cửa mởi ra thế giới và kho
báu tri thức. Còn ở Việt Nam chúng ta đang tận dụng Internet như vậy chưa?
Câu trả lời là kỹ năng Internet của thanh niên Việt Nam, xét một cách chung
chung là chưa tốt. Ví dụ bạn gửi một bức thư điện tử gồm một mẫu đơn và
những nguyện vọng của bạn đến một trường Đại học bạn có nguyện vọng
được học ở Mỹ, mọi thứ bằng cấp cần thiết đều có, học bạ điểm cao nhưng
cái đập vào mắt người tuyển sinh đầu tiên là cái email lại bị lỗi “font” không
kể xiết, ID email toàn những cái tên đâu đâu (lỗi cực nặng của việc sử dụng
Internet ở Việt Nam)v.v.v đã có thể đánh trượt bạn ngay tức khắc. Hay ngay
cả việc tìm kiếm và cập nhật thông tin cũng thấy sự lúng túng, chưa có kỹ
năng của chúng ta. Đặc biệt, sự nảy nở của dịch vụ giải trí Internet ít nhiều
cuốn thanh niên Việt Nam đi sai con đường, sai mục đích mà Internet mong
muốn người dùng đạt được. Tốn nhiều thời gian và tiền của là những hậu
17
- quả trước mắt, nhưng đằng sau đó là một thế hệ người Việt trẻ yếu kém kỹ
năng toàn cầu.
Chúng ta cũng có thuận lợi trong thời hội nhập mà người Việt Nam rất
siêng năng, chịu khó, ham học hỏi, thông minh, dễ thích nghi với môi trường
mới. Tuy nhiên, môi trường làm việc quốc tế thường đòi hỏi những kỹ năng
mà người Việt Nam chưa phát huy hiệu quả như tính sáng tạo,có quan điểm
rõ ràng, kiến thức xã hội bao quát, kỹ năng làm việc độc lập, khả năng làm
việc trong môi trường đa văn hóa, khả năng phân tích vấn đề sắc bén và khá
quan trọng đối với thanh niên đó là yếu tố dám đối đầu với thử thách. Do
những khác biệt về văn hóa, giáo dục, ngôn ngữ, xã hội và thậm chí cả cơ
hội tiếp cận, phần lớn thanh niên ở các nước phát triển có lợi thế hơn thanh
niên Việt Nam trong quá trình hội nhập toàn cầu. Phần lớn họ có kỹ năng
phát biểu trước công chúng thuyết phục hơn và suy nghĩ độc lập hơn. Ngoài
ra, họ còn có quan điểm rõ ràng, khả năng vấn đề sắc bén, kiến thức xã hội
bao quát và nhiều mặt, kỹ năng làm việc độc lập, kỹ năng điều phối nhóm và
dễ dàng thích ứng trong môi trường làm việc đa văn hóa. Trong khi đó,
những kết luận như “tôi cũng nghĩ vậy, tôi đồng ý, hoặc tôi không có ý kiến
gì” là những câu trả lời rất thường gặp ở thanh niên Việt Nam.
Một thách thức nữa của người Việt Nam là khả năng sử dụng ngoại ngữ.
Nếu thành thạo một trong những ngôn ngữ chung của thế giới ( như tiếng
Anh) sẽ là một trong những chìa khóa cần thiết giúp bản thân mở cửa vô số
nguồn tri thức đa dạng về nhiều mặt, thuận lợi hơn, nhanh chóng hơn, chính
xác và chủ động hơn. Nhưng một thực tế là khả năng sử dụng ngoại ngữ của
người Việt nói chung là còn hạn chế.
Trong tiến trình toàn cầu hóa ngay bản thân mình, nhiều người trẻ Việt
Nam đã “đốt cháy giai đoạn”, bỏ qua xây dựng nền tảng Quốc gia, bản sắc
cho mình, vội vàng nhảy qua bước “toàn cầu hóa” mình. Đó là việc chưa xác
18
- định đúng được ý thức toàn cầu. Tất cả đều phải có nền tảng, cái gì cũng
phải có gốc thật tốt thì ngọn mới bền vững được. Liệu chúng ta có một cái
gốc chưa tốt thì ngọn có thực sự phát triển bền vững không?
Để trở thành công dân toàn cầu phải làm gì?
2.1 Về phía bản thân mỗi công dân.
Với những phân tích ở trên, liệu những thách thức mà giới trẻ hiện nay
đang gặp phải nói chung cũng như những người Việt trẻ đang gặp phải nói
riêng trong quá trình hội nhập để trở thành công dân toàn cầu có dễ dàng
được thay đổi và rèn luyện trong quá trình cuộc sống hay không? Thì câu
hỏi được đặt ra ở đây là bạn đã sẵn sàng thay đổi để tự hoàn thiện bản thân
mình tốt hơn hay chưa? Chúng ta hoàn toàn có thể tự trau dồi các kiến thức,
các kỹ năng cần thiết cho thời kỳ hội nhập. Xin đưa ra ở đây một tấm gương
về một người Viêt trẻ có thể được gọi là một công dân toàn cầu đích thực.
Chị là Phạm Thị Thanh Nhung sinh năm 1982. Tốt nghiệp đại học Ngoại
ngữ Đà Nẵng, hiện đang học Thạc sỹ tại Đại học Leeds (Vương quốc Anh).
Từng là sáng lập viên và trưởng nhóm hoạt động xã hội vì biển xanh (Đà
Nẵng). Chị đã từng tham dự rất nhiều những hội nghị, diễn đàn thanh niên
quốc tế, là đại sứ thiện chí của Liên Hiệp Quốc về các mục tiêu phát triển
thiên nhiên kỷ…Chị sinh ra dường như với những tố chất của một công dân
thế giới. Nhưng thực tế đến tận khi vào đại học, sổ liện lạc của chị vẫn kín
lời phê “học chăm ngoan, nhưng tính tình rụt rừ, nhút nhát” Vậy nhờ đâu mà
lại có một Phạm Thị Thanh Nhung như ngày hôm nay. Đó là một quá trình
không ngừng nghỉ để trau dồi kiến thức, tham gia các hoạt động làm thêm,
thanh niên tình nguyện, với những trải nghiệm vô cùng quý báu đã tích lũy
hành trang để chị bước vào thời hội nhập một cách đầy tự tin và gặt hái rất
nhiều thành công trong cuộc sống.
19
- Với một ví dụ về tấm gương của chị Phạm Thị Thanh Nhung thì chúng ta
hẳn đã hình thành cho mình một định hướng, một con đường đúng đắn để
đạt đến thành công, và trở thành một công dân toàn cầu chân chính.
Thứ nhất, chúng ta phải có ý thức cố gắng trong học tập, trau dồi kiến
thức cho bản thân, những kiến thức của quốc gia dân tộc và cả những kiến
thức trên thế giới, những xu hướng của toàn cầu. Không chủ là học văn hóa
mà còn là học tin học, học ngoại ngữ. Từ những sự hiểu biết xã hội một
cách toàn diện như vậy sẽ giúp cho các cá nhân có những suy nghĩ, nhìn
nhận đúng đắn và sẽ có những hành động đúng đắn. Vì trong một xã hội
toàn cầu hóa và liên quan chặt chẽ đến nhau, hành động ở nước này lại có
tác động tương tác mạng mẽ đến các nước khác. Một giá trị không thể thiếu
được của một công dân toàn cầu là sự hiểu biết những vấn đề xã hội nói
chung, không chỉ đơn thuần trong phạm vi cá nhân và gia đình. Hơn nữa,
một công dân toàn cầu là một tâm hồn biết trân trọng vẻ đẹp, thổn thức và
trăn trở những vấn đề bất cập trong xã hội và con người nói chung để hình
thành động lực của mỗi người sống và làm việc có ích hơn.
Thứ hai, là bên cạnh việc tiếp thu, học hỏi kiến thức thì những trải
nghiệm trong cuộc sống để hình thành nên những kỹ năng sống là vô cùng
quan trọng, đặc biết là những kỹ năng để bước vào thời kỳ hội nhâp. Đối với
việc trau dồi kiến thức thì sách vở, tài liệu là những phương tiện không thể
thiếu còn đối với việc hình thành các kỹ nằng toàn cầu thì phải có sự va
chạm, sự trải nghiệm thực tế cuộc sống là điều không thể thiếu. Những hoạt
động xã hội kể đến ở đây như là những việc làm thêm (part time) khi còn
đang ngồi trên ghế giảng đường, những phong trào tình nguyện của đoàn
thanh niên, của các tổ chức trong nước quốc tế, dự những buổi thảo luận, hội
thảo dành cho sinh viên, cho những người trẻ tuổi.... Qua những hoạt động
đó, chúng ta sẽ được đi khắp các miền đất, gặp gỡ con người với những nét
20
nguon tai.lieu . vn
