1. Trang Chủ
  2. Khoa học xã hội
  3. Đề tài “Thực trạng xuất khẩu lao động ở huyện Bá Thước – Tỉnh Thanh Hóa giai đoạn 2003 - 2009”

Đề tài “Thực trạng xuất khẩu lao động ở huyện Bá Thước – Tỉnh Thanh Hóa giai đoạn 2003 - 2009”

Việc làm là vấn đề xã hội mang tính thời sự và phổ biến ở mọi quốc gia. Bởi vì có việc làm và đảm bảo thu nhập từ việc làm là một trong những yếu tố cơ bản để ổn định kinh tế và đảm bảo cho sự phát triển bền vững. Đối với những nước đang phát triển như Việt Nam thì vấn đề việc làm cho người lao động là hết sức quan trọng và có ý nghĩa to lớn trong quá trình xây dựng và phát triển kinh tế.... B¸o c¸o thùc tËp 1 Luận văn Đề tài “Thực trạng xuất khẩu lao động ở huyện Bá Thước – Tỉnh Thanh Hóa giai

Thể loại Tài liệu miễn phí Khoa học xã hội

Số trang 45

Ngày tạo 8/29/2018 7:02:09 PM +00:00

Loại tệp DOC

Kích thước

Tên tệp

Tải Đề tài “Thực trạng xuất khẩu lao động ở huyện Bá T... (.docx) Tải Đề tài “Thực trạng xuất khẩu lao động ở huyện Bá T... (.pdf)

Xem mẫu

  1. B¸o c¸o thùc tËp 1 Luận văn Đề tài “Thực trạng xuất khẩu lao động ở huyện Bá Thước – Tỉnh Thanh Hóa giai đoạn 2003 - 2009” Nguyễn Đình Lực - Lớp K1A XHH
  2. B¸o c¸o thùc tËp 2 MỤC LỤC Lời cảm ơn...................................................................................................... ..3 Phần I – MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài …………………………………………………….4 2. Ý nghĩa khoa học và ý nghĩa thực tiễn………………………………….5 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu………………………………...6 4. Đối tượng, khách thể và phạm vi nghiên cứu……………………………..7 4.1. Đối tượng nghiên cứu…………………………………………….. 7 4.2. Khách thể nghiên cứu…………………………………………….. 7 4.3. Phạm vi nghiên cứu …………………………………………….7 5. Phương pháp nghiên cứu…………………………………….7 6. Giả thuyết nghiên cứu…………………………………………………………8 7. Khung lý thuyết. ……………………………………………………………….9 Phần II - NỘI DUNG CHÍNH Chương I - Cơ sở lý luận và thực tiễn của đề tài…………………………………10 1. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu………………………………………………10 1.1. Lịch sử vấn đề:………………………………………………………………10 1.2. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu:…………………………………………...10 2. Cơ sở phương pháp luận và lý thuyết áp dụng………….…………………….11 2.1. Cơ sở phương pháp luận ……………………………………………………11 2.2. Lý thuyết áp dụng…………………………………………………………...11 Nguyễn Đình Lực - Lớp K1A XHH
  3. B¸o c¸o thùc tËp 3 2.2.1. Lý thuyết hành động xã hội:………………………………………………11 2.2.2. Lý thuyết lựa chọn duy lý…………………………………………………12 2.2.3. Lý thuyết biến đổi xã hội …………………………………………………13 3. Các khái niệm………………………………………………………………....15 Chương II – Thực trạng xuất khẩu lao động ở huyện Bá Thước – tỉnh Thanh Hóa giai đoạn 2003 – 2009…………………………………………………………...16 1. Tổng quan về địa bàn nghiên cứu……………………………………………...16 1.1. Điều kiện tự nhiên …………………………………………………………...16 1.2. Các nguồn lực về tài nguyên thiên nhiên:…………………............................18 1.3. VÒ nguån nh©n lùc:..........................................................................................18 1.4. Kinh tế - văn hoá - giáo dục - y tế:...................................................................19 2. Thực trạng xuất khẩu lao động ở huyện Bá Thước – tỉnh Thanh Hóa giai đoạn từ năm 2003 đến 2009.................................................................................................21 2.1. Những nhận thức về các vấn đề liên quan đến xuất khẩu lao động 2009..................................................................................................................... ....24 Nguyễn Đình Lực - Lớp K1A XHH
  4. B¸o c¸o thùc tËp 4 Lêi c¶m ¬n KÝnh th­a thÇy c« ! Trong thêi gian qua ®­îc sù quan t©m gióp ®ì, tËn t×nh gi¶ng d¹y cña quý thÇy c« trong tr­êng §¹i häc Hång §øc, thÇy c« trong khoa Khoa Häc – X· Héi, mµ chóng em ®· ®­îc häc tËp, tiÕp thu vµ ®­îc më mang thªm kiÕn thøc còng nh­ ®­îc tiÕp thªm niÒm tin ®Ó v­ît qua khã kh¨n, ¸p lùc cña häc tËp ®Ó sau nµy ra tr­êng cã thÓ tù tin kh¼ng ®Þnh n¨ng lùc cña m×nh. Lµ Sinh viªn cuèi kho¸ ngµnh ®µo t¹o X· héi häc (chuyªn ngµnh C«ng t¸c x· héi) t¹i Khoa Khoa Häc X· Héi tr­êng §¹i häc Hång §øc. Trong ®ît thùc tËp nµy em chän Phßng Lao ®éng th­¬ng binh vµ x· héi huyÖn B¸ Th­íc lµm ®Þa ®iÓm thùc tËp, n¬i ®©y cã ®éi ngò c¸n bé vµ nh©n viªn cã tr×nh ®é cao vÒ chuyªn m«n nghiÖp vô, tËn t×nh trong c«ng viÖc còng nh­ trong gióp ®ì mäi ng­êi. Thêi gian thùc tËp chÝnh thøc tõ ngµy 25/02/2010 ®Õn 15/04/2010, ®©y lµ dÞp ®Ó em cä x¸t víi thùc tÕ, t×m hiÓu c«ng viÖc, tõ ®ã cã thÓ häc hái ®­îc nhiÒu kiÕn thøc, kinh nghiÖm vµ më mang tÇm hiÓu biÕt cña m×nh vÒ nh÷ng c«ng viÖc thùc tÕ sau nµy khi ra tr­êng. §Ó thùc hiÖn tèt bµi b¸o c¸o nµy em xin ch©n thµnh c¶m ¬n gi¶ng viªn §oµn ThÞ Hµ cïng toµn thÓ c¸c thÇy c« gi¸o trong bé m«n vµ c¸c chó, c¸c anh trong phßng Lao ®éng th­¬ng binh vµ x· héi huyÖn B¸ Th­íc cïng c¸c anh chÞ kh¸c trong c¬ quan ®· nhiÖt t×nh h­íng dÉn t¹o mäi ®iÒu kiÖn ®Ó gióp em hoµn thµnh tèt bµi b¸o c¸o thùc tËp cuèi kho¸. Em mong nhËn ®­îc sù quan t©m, ®ãng gãp ý kiÕn cña c« gi¸o h­íng dÉn thùc tËp vµ c¸c thÇy c« trong Khoa Khoa häc X· Héi ®Ó bµi b¸o c¸o cña em ®­îc hoµn thiÖn h¬n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! Thanh Ho¸, ngµy 15 th¸ng 04 n¨m 2010 Sinh Viªn NguyÔn §×nh Lùc Nguyễn Đình Lực - Lớp K1A XHH
  5. B¸o c¸o thùc tËp 5 THỰC TRẠNG XUẤT KHẨU LAO ĐỘNG Ở HUYỆN BÁ THƯỚC - TỈNH THANH HÓA GIAI ĐOẠN 2003 - 2009 Phần I - MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Việc làm là vấn đề xã hội mang tính thời sự và phổ biến ở mọi quốc gia. Bởi vì có việc làm và đảm bảo thu nhập từ việc làm là một trong những yếu tố cơ bản để ổn định kinh tế và đảm bảo cho sự phát triển bền vững. Đối với những nước đang phát triển như Việt Nam thì vấn đề việc làm cho người lao động là hết sức quan trọng và có ý nghĩa to lớn trong quá trình xây dựng và phát triển kinh tế. Văn kiện đại hội đại biểu toàn quốc của Đảng lần IX cũng đã nhấn mạnh: “Giải quyết việc làm là nhân tố quyết định để phát huy nhân tố con người, ổn định và phát triển kinh tế, làm lành mạnh xã hội, đáp ứng nguyện vọng chính đáng và yêu cầu bức xúc của nhân dân”. Việt Nam là nước có cơ cấu dân số trẻ, lực lượng lao động đông đảo. Tuy nhiên các loại hình việc làm cũng như thu nhập từ các loại hình việc làm không đáp ứng được nhu cầu của người lao động. Cho nên việc đi xuất khẩu lao động ra nước ngoài với thu nhập cao đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế đã trở thành mong muốn, mục tiêu và là sự lựa chọn của nhiều người lao động đặc biệt là lớp thanh niên. Bá Thước là một huyện miền núi phía tây của tinh Thanh Hóa với điều kiện khí hậu và địa hình phức tạp gây nhiều bất lợi cho sản xuất và đời sống của nhân dân. Nhìn chung huyện Bá Thước còn khá khó khăn về kinh tế, văn hóa, xã hội; đời sống nhân dân còn nhiều khó khăn. Tổng số người trong độ tuổi lao động của huyện là 55.447 người (2008), tuy nhiên chất lượng lao động còn thấp, tỷ lệ người lao động chưa qua đào tạo và thiếu việc làm của huyện chiếm tỷ lệ trên 80%, đây là một thách thức lớn trong việc nâng cao chất lượng nguồn lao động và giải quyết việc làm cho người lao động trên địa bàn huyện. Nguyễn Đình Lực - Lớp K1A XHH
  6. B¸o c¸o thùc tËp 6 Trong những năm qua với đề án xuất khẩu lao động giai đoạn 2003 – 2005 và định hướng đến năm 2010 của tỉnh, và với mong muốn phát triển kinh tế gia đình nên huyện Bá Thước đã có nhiều người đi xuất khẩu lao động ra nước ngoài, số lượng lao động đi xuất khẩu ngày càng tăng và đời sống người dân đang dần được cải thiện. Vì những lý do trên nên tôi chọn đề tài “Thực trạng xuất khẩu lao động ở huyện Bá Thước – Tỉnh Thanh Hóa giai đoạn 2003 - 2009” để nghiên cứu hy vọng đưa ra được biện pháp tác động kịp thời để thực hiện thành công đề án xuất khẩu lao động ra nước ngoài của tỉnh trên địa bàn huyện nói riêng và toàn tỉnh nói chung. 2. Ý nghĩa khoa học và ý nghĩa thực tiễn. 2.1. Ý nghĩa khoa học. - Kết quả nghiên cứu góp phần kiểm nghiệm hệ thống lý thuyết trong xã hội học như thuyết biến đổi xã hội, thuyết lựa chọn duy lý, thuyết hành động xã hội; làm sáng tỏ hệ thống lý thuyết của kinh tế học, xã hội học kinh tế như tác động của sự phát triển kinh tế đến lao động – việc làm… - Hình thành các quan điểm đúng đắn về xuất khẩu lao động như chi phí, nơi làm việc, loại công việc cho người đi xuất khẩu lao động. Bởi vì nhiều lao động mong muốn đi xuất khẩu còn chưa nắm bắt rõ các vấn đề này. 2.2. Ý nghĩa thực tiễn. - Kết quả nghiên cứu sẽ giúp cho chính quyền huyện có những chính sách, biện pháp tác động phù hợp giúp đỡ cho những người mong muốn đi xuất khẩu lao động, khắc phục những tác động không phù hợp. - Giúp các nhà quản lý xã hội có cái nhìn toàn diện về vai trò của việc hoạch định chính sách, lập kế hoạch, đề án xuất khẩu lao động. - Giúp cho người lao động trên địa bàn huyện nhận thức được ý nghĩa của lao động – việc làm có thu nhập ổn định đời sống kinh tế gia đình, việc xuất khẩu lao động. - Giúp cho người đọc báo cáo này hiểu thêm về thực trạng xuất khẩu lao động của huyện Bá Thước. Nguyễn Đình Lực - Lớp K1A XHH
  7. B¸o c¸o thùc tËp 7 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu. 3.1. Mục đích : Mục tiêu tổng quát: mô tả thực trạng xuất khẩu lao động của người lao động trên địa bàn huyện Bá Thước trong những năm qua. Mục tiêu cụ thể: - Nghiên cứu những vấn đề cơ bản liên quan đến việc xuất khẩu lao động - những nhân tố tác động đến thực trạng này - xu hướng của việc xuất khẩu lao động - đưa ra những biện pháp mang tính khả thi để có được hiệu quả cao hơn trong việc thực hiện đề án xuất khẩu lao động ra nước ngoài trên địa bàn huyện Bá Thước nói riêng và tỉnh Thanh Hóa nói chung. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu : - Nêu tên những nước có người lao động của huyện đi xuất khẩu, chi phí đi xuất khẩu lao động đối với mỗi lao động (mỗi nước chi phí sẽ như thế nào), thời gian đi xuất khẩu lao động sau khi đã hoàn thành hồ sơ, những yêu cầu đối với người lao động khi đi xuất khẩu, và các chính sách, biện pháp hỗ trợ của tỉnh, huyện ( vốn, kỹ năng nghề nghiệp, ngôn ngữ ), thời gian của hợp đồng đi xuất khẩu lao động. - Tìm hiểu xu hướng của việc lựa chọn nước đi xuất khẩu trong thời gian đã qua và đặc biệt là trong thời gian tới nhằm đưa ra những giải pháp mang tính khả thi và đem lại hiệu quả cao trong việc thực hiện đề án xuất khẩu lao động của tỉnh và huyện. 4. Đối tượng, khách thể và phạm vi nghiên cứu. 4.1. Đối tượng nghiên cứu : Thực trạng xuất khẩu lao động ở Huyện Bá Thước – Tỉnh Thanh Hóa giai đoạn 2003 - 2009. 4.2. Khách thể nghiên cứu : Khách thể nghiên cứu bao gồm những người đi xuất khẩu lao động những người thân trong gia đình của họ, những người thuộc chính quyền địa phương có liên quan đến chính sách xuất khẩu lao động. Nguyễn Đình Lực - Lớp K1A XHH
  8. B¸o c¸o thùc tËp 8 4.3. Phạm vi nghiên cứu : Phạm vi nghiên cứu là toàn huyện Bá Thước những khảo sát ở các xã sau đây: - Không gian: Chọn mẫu là các xã: Thiết Ống, Lâm Xa, Điền Lư, Tân Lập, Thị trấn Cành Nàng. - Thời gian: Báo cáo được nghiên cứu từ tháng 25/02 - 15/04/2009. Thời gian nghiên cứu được chia thành những giai đoạn sau đây: Giai đoạn 1: chuẩn bị: từ 25/02/2010 đến 10/03/2010. Giai đoạn 2: thu thập số liệu và tiến hành khảo sát: thời gian từ 10/03/2010 đến 20/03/2010. Giai đoạn 3: xử lý số liệu: từ 20/03/2010 đến 26/03/2010. Giai đoạn 4: viết báo cáo: từ 26/03/2010 đến 15/04/2010. 5. Phương pháp nghiên cứu. Trong bài nghiên cứu này tôi sử dụng một số phương pháp nghiên cứu sau đây: - Điều tra thông qua bảng hỏi : đây là phương pháp thực nghiệm chủ yếu của nghiên cứu nhằm thu thập những thông tin thực nghiệm về thực trạng xuất khẩu lao động trên địa bàn huyện trong thời gian vừa qua. Số lượng bảng hỏi phát ra là 50 bảng được phát cho các gia đình có người đi xuất khẩu lao động. - Phỏng vấn sâu : đây là một đề tài mới mẻ, chưa có nhiều nghiên cứu về vấn đề này nên tôi sử dụng phương pháp phỏng vấn sâu nhằm khai thác những thông tin sâu hơn nhằm làm rõ hơn về vấn đề nghiên cứu, có 5 phỏng vấn sâu được thực hiện. - Phân tích tài liệu : trong quá trình thực hiện nghiên cứu, tôi có sử dụng báo cáo thực hiện công tác xuất khẩu lao động của huyện qua các năm, một số sách, báo, bài viết của những tác giả, các thông tin trên mạng Internet… có liên quan đến vấn đề nghiên cứu. - Ngoài ra còn có phương pháp quan sát, thu thập thông tin từ những người liên thông qua trao đổi, nói chuyện … Nguyễn Đình Lực - Lớp K1A XHH
  9. B¸o c¸o thùc tËp 9 6. Giả thuyết nghiên cứu. - Quan điểm lựa chọn nơi đi xuất khẩu lao động của người lao động là những nước tốn ít chi phí, yêu cầu trình độ không cao mà có thu nhập khá. - Đề án xuất khẩu lao động của tỉnh được thực hiện khá tốt trên toàn huyện trong thời gian qua. - Các chính sách và biện pháp trợ giúp người đi xuất khẩu lao động được thực hiện có hiệu quả. - Số lượng người đi xuất khẩu lao động trên địa bàn huyện sẽ có xu hướng tăng nhanh trong thời gian tới. Nguyễn Đình Lực - Lớp K1A XHH
  10. B¸o c¸o thùc tËp 10 7. Khung lý thuyết. Điều kiện kinh tế - xã hội của huyện Bá Thước Tác động Đề án Nhu cầu của những xuất khẩu cần lao Điều kiện Các chính người đã lao động động của kinh tế gia sách hỗ trợ đi xuất của tỉnh các nước đình khẩu Mong muốn của người lao động Xuất khẩu lao động Nguyễn Đình Lực - Lớp K1A XHH
  11. B¸o c¸o thùc tËp 11 Phần II - NỘI DUNG CHÍNH Chương I - Cơ sở lý luận và thực tiễn của đề tài 1. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu. 1.1. Lịch sử vấn đề: Đây là một đề nghiên cứu còn mới mẻ ở huyện Bá Thước do xu hướng xuất khẩu lao động ở Bá Thước mới chỉ diễn ra trong vài năm trở lại đây. Hiện nay cũng có một số báo cáo xuất khẩu lao động của huyện nói về vấn đề này: - Báo cáo 5 năm thực hiện đề án xuất khẩu lao động 2003 – 2007. Báo cáo đánh giá tình hình và kết quả xuất khẩu lao động của huyện trong những năm qua, nêu nguyên nhân của những kết quả đạt được và nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế. Báo cáo cũng đã nêu lên mục tiêu, nhiệm vụ và biện pháp thực hiện công tác xuất khẩu lao động năm 2009 – 2010. - Báo cáo xuất khẩu lao động hàng năm từ 2006 – 2009. Trong báo cáo nói về công tác xuất khẩu lao động hàng năm. 1.2. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu: Xuất khẩu lao động đang là xu hướng ngày càng phổ biến ở Việt Nam nói chung và trên địa bàn huyện Bá Thước nói riêng. Bá Thước với điều kiện tự nhiên khó khăn, đời sống nhân dân còn gặp nhiều khó khăn. Số lượng lao động chưa có việc làm chiếm tỷ lệ cao và trình độ lao động còn thấp nên việc giải quyết việc làm cho người lao động là rất khó khăn. Hiện nay xuất khẩu lao động đang là xu hướng chung và biến đổi nhanh trong huyện, đây là bước ngoặt rất lớn đối với sự phát triển kinh tế huyện nói chung và của các gai đình nói riêng. Trong đề tài nghiên cứu của mình, tôi sẽ đi từ việc thống kê khảo sát số lượng lao động đi xuất khẩu đến việc điều tra, phỏng vấn các đối tượng phục vụ cho cuộc nghiên cứu. Từ đó đưa ra những nhận định, đánh giá và các giải pháp phù hợp. Như vậy có thể nói ngắn gọn vấn đề nghiên cứu của tôi sẽ đi tìm hiểu thực trạng xuất khẩu lao động của huyện, các nhân tố tác động, các giải pháp, xu hướng của việc đi xuất khẩu lao động. Nguyễn Đình Lực - Lớp K1A XHH
  12. B¸o c¸o thùc tËp 12 2. Cơ sở phương pháp luận 2.1. Cơ sở phương pháp luận : Dựa trên chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử làm sợi chỉ đỏ xuyên suốt quá trình nghiên cứu của đề tài. Theo đó tôi nhìn nhận những tác động của điều kiện kinh tế - văn hoá - xã hội của gia đình và xã hội là yếu tố quyết định đến việc đi xuất khẩu lao động. Sự lựa chọn môi trường đi xuất khẩu của lao động trong các gia đình vận động, biến đổi theo thời gian, sở thích cùng sự lựa chọn chủ quan của gia đình phù hợp với điều kiện kinh tế, hay mong muốn của gia đình đó. Bên cạnh đó những chính sách hỗ trợ của nhà nước, tỉnh như chính sách cho vay vốn, đào tạo kỹ năng nghiệp vụ, dạy ngoại ngữ…được thực hiện có hiệu quả cũng góp phần rất lớn làm gia tăng số lượng lao động đi xuất khẩu. 2.2. Lý thuyết áp dụng. 2.2.1. Lý thuyết hành động xã hội: Có nguồn gốc từ nhiều nhà xã hội học như : M. Weber, V. Pareto, G.Maed, T.Parsons… Những lý thuyết này xem hành động xã hội là cốt lõi của quan hệ giữa con người và xã hội, là cơ sở của đời sống xã hội và con người. Tuy xem xét vấn đề từ nhiều góc độ nhưng các học giả này đều thống nhất với nhau ở những quan điểm : - Hành động xã hội bao giờ cũng phải có sự tham gia của yếu tố ý thức. - Hành động xã hội có tính mục đích. Mọi hành động xã hội được các động cơ thúc đẩy tạo ra các định hướng nhất định để đạt được mục đích. - Hành động xã hội là hành vi của những chủ quan nhất định đối với chủ thể hành động nhưng được định hướng, đối chiếu với các giá trị, mục đích, lợi ích của người khác tức là hành động hướng tới người khác. Các nhà xã hội học cũng quan tâm tới hoàn cảnh và môi trường của hành động. Tuỳ vào hoàn cảnh mà các chủ thể lựa chọn phương án hành động tối ưu nhất đối với họ. Nguyễn Đình Lực - Lớp K1A XHH
  13. B¸o c¸o thùc tËp 13 Vận dụng lý thuyết hành động xã hội vào trong nghiên cứu này, tôi nhận thấy lựa chọn đi xuất khẩu lao động là một dạng hành động xã hội, bởi : - Hành động xã hội là hành động xuất phát từ nhu cầu và động cơ để hướng đến mục đích nhất định, hành động lựa chọn đi xuất khẩu lao động nhằm hướng đến mục đích là gia đình của họ có điều kiện phát triển hơn về kinh tế, có các điều kiện phát triển đầy đủ về tinh thần và thể lực với sự chăm sóc tốt về y tế, văn hoá, giáo dục… - Hành động xã hội muốn đạt được mục đích thì chủ thể phải sử dụng các công cụ, phương tiện, biện pháp khác nhau. Để có thể đi xuất khẩu lao động, các lao động đã có sự hỗ trợ của đề án xuất khẩu lao động của tỉnh, các chính sách vay vốn. - Hành động xã hội của mỗi gia đình, lao động khi lựa chọn nơi đi xuất khẩu lao động họ luôn dựa vào hoàn cảnh kinh tế, nhu cầu của gia đình, người lao động để lựa chọn nơi đi xuất khẩu lao động cho phù hợp. Nhìn chung các gia đình tuỳ thuộc vào điều kiện kinh tế của mình mà lựa chọn nơi đi xuất khẩu lao động cho phù hợp với điều kiện kinh tế gia đình, nhu cầu của lao động. 2.2.2. Lý thuyết lựa chọn duy lý: Thuyết lựa chọn duy lý (còn gọi là thuyết lựa chọn hợp lý), đại diện tiêu biểu cho thuyết là Georg Simmel. Cơ sở cho sự xuất hiện quan điểm này bắt nguồn từ quan điểm của các nhà kinh tế học, nhân loại học và kinh tế học. Dù vậy, nguồn gốc kinh tế với những khái niệm chi phí lợi nhuận là một trong những luận điểm gốc của quan điểm này. Thuyết dựa chọn duy lý dựa vào tiền đề cho rằng con người hoạch định hành động một cách có chủ đích, có suy nghĩ để lựa chọn và sử dụng các nguồn lực một cách duy lý nhằm đạt được kết quả tối đa với chi phí tối thiểu. Tức là khi quyết định một hành động nào đó, con người luôn luôn đặt lên bàn để cân - đo - đong - đếm giữa chi phí và lợi nhuận mang lại. Nếu chi phí ngang bằng hoặc nhỏ hơn lợi nhuận thì thực hiện hành động đó. Và ngược lại nếu chi phí lớn hơn lợi nhuận thì không hành động. Nguyễn Đình Lực - Lớp K1A XHH
  14. B¸o c¸o thùc tËp 14 - Vận dụng lý thuyết lựa chọn duy lý vào vấn đề nghiên cứu tôi thấy rằng: ngày nay có nhiều nước cần nhập khẩu lao động từ các nước khác và các loại hình việc làm ở các nước đó cũng rất đa dạng. Do đó việc lựa chọn nơi đi xuất khẩu lao động của những người lao động tại huyện Bá Thước – Tỉnh Thanh Hóa là vấn đề cần được mọi người hướng tới trước sự phức tạp, đa dạng về văn hóa các nước, sự phong phú của các loại hình việc làm. - Sự lựa chọn nơi đi xuất khẩu lao động của các gia đình có lao động đi xuất khẩu thường về các tiêu chí như thu nhập, loại hình công việc, chi phí xuất khẩu, văn hóa của nước nhập khẩu… - Sự lựa chọn nơi đi xuất khẩu của các lao động, họ cần phải xem xét về tình hình kinh tế và khả năng của bản thân để đưa ra quyết định lựa chọn xem nên đi xuất khẩu lao động cho phù hợp. Tính toán làm sao để chi phí đi xuất khẩu lao động phù hợp với khả năng kinh tế của gia đình, kỹ năng nghề nghiệp của bản thân và có thu nhập khá. Như vậy, lý thuyết lựa chọn duy lý được áp dụng trong “thực trạng xuất khẩu lao động huyện Bá Thước – Tỉnh Thanh Hóa giai đoạn 2003 - 2009” đã được tôi cụ thể hoá bằng sự lựa chọn nơi đi xuất khẩu lao động của người lao động để làm sao cho phù hợp nhu cầu, điều kiện kinh tế gia đình và khả năng của người lao động. Từ đó họ đi đến quyết định lựa chọn nơi đi xuất khẩu lao động. 2.2.3. Lý thuyết biến đổi xã hội : Mọi xã hội cũng giống như tự nhiên không ngừng biến đổi. Sự ổn định của xã hội chỉ là sự ổn định bề ngoài, còn thực tế nó không ngừng thay đổi bên trong bản thân nó. Do đó, bất cứ xã hội và nền văn hoá nào, cho dù nó có bảo thủ và cổ truyền đến dâu chăng nữa cũng luôn luôn biến đổi. Và sự biến đổi đó trong xã hội hiện đại ngày càng rõ hơn, nhanh hơn. Có nhiều cách quan niệm về sự biến đổi xã hội. Một cách hiểu rộng nhất, cho đó là một sự thay đổi so sánh với một tình trạng xã hội hoặc một nếp sống có trước. Trong một phạm vi hẹp hơn, người ta cho rằng sự biến đổi xã hội được đề cập đến sự Nguyễn Đình Lực - Lớp K1A XHH
  15. B¸o c¸o thùc tËp 15 biến đổi về cấu trúc xã hội (hay tổ chức xã hội nào đó) mà sự biến đổi này ảnh hưởng sâu sắc đến phần lớn các thành viên của một xã hội . Biến đổi xã hội là một quá trình qua đó những khuôn mẫu của các hành vi xã hội, các quan hệ xã hội, các thiết chế xã hội và các phân tầng xã hội được thay đổi qua thời gian. Biến đổi xã hội là một hiện tượng phổ biến nhưng nó diễn ra không giống nhau giữa các xã hội. G.Lenski cho rằng tốc độ của sự biến đổi gia tăng khi nền kỹ thuật của một xã hội phát triển. Biến đổi xã hội khác biệt về thời gian và hậu quả. Có những biến đổi chỉ diễn ra trong một thời gian ngắn và không có ảnh hưởng lâu dài. Nhưng cũng có những biến đổi diễn ra trong thời kỳ dài và có ảnh hưởng khác nhau tuỳ thuộc vào tính chất, mức độ, phạm vi của sự biến đổi đó. Biến đổi xã hội có thể tạo nên những ảnh hưởng tích cực hoặc không tích cực. Biến đổi xã hội vừa có tính kế hoạch vừa có tính phi kế hoạch. Một sự biến đổi xã hội do con người tạo nên nhưng mặt khác lại bị chi phối bởi quy luật tự nhiên. Do đó sự biến đổi xã hội có khi kiểm soát được nhưng có khi không kiểm soát được. Vận dụng lý thuyết biến đổi xã hội vào vấn đề nghiên cứu, tôi thấy rằng biến đổi xã hội có tác động không nhỏ tới việc đi xuất khẩu lao động ở huyện Bá Thước – Tỉnh Thanh Hóa. - Trước hết là sự biến đổi về kinh tế, hiện nay nền kinh tế đang từng bước phát triển mạnh với việc hội nhập kinh tế quốc tế. So với trước kia khi chưa hội nhập kinh tế quốc tế nên việc xuất khẩu lao động chưa có sự phổ biến, số lượng lao động đi xuất khẩu còn ít. Ngày nay với việc hội nhập kinh tế quốc tế nên việc xuất khẩu lao động đang trở thành phổ biến và là sự lựa chọn hàng đầu của nhiều lao động. - Việc hội nhập kinh tế quốc tế đem lại cho người lao động đem lại cho người lao động những nhận thức mới và quan điểm mới về việc đi xuất khẩu lao động. Nếu như trước kia khi chưa hội nhập thì việc đi xuất khẩu lao động được đánh giá là khó khăn, chỉ phù hợp với những gia đình có điều kiện kinh tế. Việc hội nhập kinh tế quốc tế đem lại cho người lao động những nhận thức Nguyễn Đình Lực - Lớp K1A XHH
  16. B¸o c¸o thùc tËp 16 mới rằng việc đi xuất khẩu được nhà nước cho vay vốn, được đào tạo nghiệp vụ…, bất kỳ ai cũng có thể đi. Có được những nhận thức như vậy nên ngày càng có nhiều lao động đi xuất khẩu và số lượng người lao động đăng ký đi xuất khẩu lao động ngày càng tăng. Như vậy, sự biến đổi xã hội đã tác động lớn tới việc đi xuất khẩu lao động của người lao động trên địa bàn huyện Bá Thước – Tỉnh Thanh Hóa. 3. Các khái niệm. 3.1. Khái niệm việc làm : Có nhiều công trình nghiên cứu đã đưa ra khái niệm việc làm với nhiều khía cạnh, nhiều chiều khác nhau: - Tại điều 13, chương II trong Bộ luật Lao động của nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam nêu rõ: “Việc làm là mọi hoạt động lao động tạo ra nguồn thu nhập, không bị pháp luật cấm đều được thừa nhận là việc làm”. Từ khái niệm trên được cụ thể hóa thành ba dạng hoạt động: + Làm các công việc để người lao động được nhận tiền công, tiền lương bằng tiền mặt hoặc hiện vật từ người sử dụng lao động. + Làm các công việc để tự đem lại thu nhập cho bản thân thông qua các hoạt động kinh tế mà bản thân người lao động làm chủ. + Làm công việc đem lại thu nhập cho hộ gia đình mà bản thân người thực hiện công việc đó là thành viên của hộ gia đình, do gia đình quản lý. Như vậy, một hoạt động được xem xét có phải là việc làm hay không phải là việc làm chủ yếu dựa trên tính hợp pháp của hoạt động đó. Từ khái niệm trên một hoạt động được coi là việc làm cần thỏa mãn hai điều kiện: Thứ nhất: hoạt động đó phải có ích và đem lại thu nhập cho người lao động và cho các thành viên trong gia đình. Thứ hai: đó là các hoạt động không bị pháp luật ngăn cấm. Hai điều kện này có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, là điều kiện cần và đủ cho một hoạt động được thừa nhận là việc làm. Nguyễn Đình Lực - Lớp K1A XHH
  17. B¸o c¸o thùc tËp 17 - Theo tổ chức Lao động quốc tế (ILO): Việc làm là những hoạt động lao động được trả công bằng tiền và bằng hiện vật. - Theo giáo trình Kinh tế lao động của trường Đại học Kinh tế Quốc dân do Phạm Đức Thành và Mai Quốc Chánh chủ biên quan niệm: việc làm là phạm trù để chỉ trạng thái phù hợp giữa sức lao động và những điều kiện cần thiết ( vốn, tư liệu sản xuất, công nghệ… 3.2. Khái niệm lao động: Lao động trước hết là một quá trình diễn ra giữa con người và tự nhiên, một quá trình trong đó, bằng hoạt động của chính mình, con người làm trung gian, điều tiết và kiểm tra sự trao đổi chất giữa họ và tự nhiên. (Karl Marx – Tư bản: Phê phán khoa kinh tế chính trị. Tập 1 (1867)). 3.3. Khái niệm lực lượng lao động: Lực lượng lao động: là tập hợp gồm tất cả những người trong độ tuổi lao động và có khả năng lao động đang có việc làm hoặc đang không có việc làm. Tất cả những ai không thuộc một trong hai nhóm lực lượng lao động này được coi là thuộc nhóm không nằm trong lực lượng lao động. (Xã hội học Kinh tế - Lê Ngọc Hùng – Nhà xuất bản Đại học Quốc gia Hà Nội – 2009). 3.4. Khái niệm xuất khẩu, xuất khẩu lao động : - Xuất khẩu: Là sự xuất cảng (Từ điển Tiếng Việt) - Xuất khẩu lao động: là đưa người lao động từ trong nước ra nước ngoài làm việc. Chương II – Thực trạng xuất khẩu lao động ở huyện Bá Thước – tỉnh Thanh Hóa giai đoạn 2003 – 2009. 1. Tổng quan về địa bàn nghiên cứu. 1.1. Điều kiện tự nhiên : - Vị trí địa lý: B¸ Th­íc lµ huyÖn miÒn nói cao cña tØnhThanh Hãa, c¸ch thµnh phè Thanh Hãa 115 Km vÒ phÝa t©y. PhÝa B¾c gi¸p tØnh Hoµ B×nh; phÝa T©y gi¸p huyÖn Quan Ho¸, Quan S¬n; phÝa Nam gi¸p huyÖn Lang Ch¸nh, Nguyễn Đình Lực - Lớp K1A XHH
  18. B¸o c¸o thùc tËp 18 Ngäc LÆc; phÝa §«ng gi¸p huyÖn CÈm Thuû. Toµn huyÖn cã 22 x·, 01 thÞ trÊn vµ 225 th«n, b¶n. Trªn ®Þa bµn huyÖn cã s«ng M· ch¶y qua trªn 40 km vµ 2 tuyÕn ®­êng Quèc lé 217 ®i sang Lµo, Quèc lé15A ®i Mai Ch©u, Hßa B×nh t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho giao th«ng cña huyÖn tíi c¸c huyÖn kh¸c trong vïng - Địa hình: §Þa h×nh cña huyÖn ®a d¹ng vµ phøc t¹p. §é cao trung b×nh tõ 600 - 800m, cã n¬i ®é cao trªn 1000m, ®é dèc trung b×nh tõ 16 – 250, cã n¬i > 350; diÖn tÝch ®åi nói chiÕm 3/4 diÖn tÝch tù nhiªn vµ bÞ chia c¾t m¹nh bëi hÖ thèng s«ng suèi, h×nh thµnh 3 vïng râ rÖt : + §Þa h×nh vïng nói cao: TËp trung ë 6 x· phÝa T©y B¾c cña huyÖn lµ Ban C«ng, Thµnh L©m, Thµnh S¬n, Cæ Lòng, Lòng Niªm vµ Lòng Cao. §Þa h×nh vïng nµy bÞ chia c¾t m¹nh do c¸c s«ng suèi nh­ Hãn Nña, suèi TÕch...DiÖn tÝch lo¹i ®Þa h×nh cã ®é dèc trªn 250 chiÕm 70% diÖn tÝch toµn huyÖn. §©y lµ vïng kinh tÕ ch­a ph¸t triÓn mÆc dï tiÒm n¨ng ®Êt ®ai cßn nhiÒu. + §Þa h×nh vïng ®åi xen nói thÊp: TËp trung ë 7 x·, trong ®ã cã 4 x· phÝa ®«ng B¾c cña huyÖn lµ T©n LËp, L­¬ng Néi, L­¬ng Ngo¹i, L­¬ng Trung vµ 3 x· phÝa T©y nam cña huyÖn lµ ThiÕt KÕ, Kú T©n, V¨n Nho. §Þa h×nh vïng nµy chñ yÕu lµ c¸c ®åi gß xen lÉn víi c¸c d·y nói thÊp, cã diÖn tÝch chiÕm kho¶ng 20-30% diÖn tÝch toµn huyÖn, ®Þa h×nh vïng nµy cho phÐp ph¸t triÓn nhiÒu lo¹i c©y n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp. + §Þa h×nh vïng gi÷a ( Vïng thÊp): TËp trung ë 10 x·, thÞ trÊn thuéc vïng gi÷a vµ vïng phÝa Nam cña huyÖn ®ã lµ L©m Xa, H¹ Trung, ¸i Th­îng, ThiÕt èng, §iÒn L­, §iÒn Quang, §iÒn Trung, §iÒn Th­îng, §iÒn H¹ vµ thÞ trÊn Cµnh Nµng. §Þa h×nh vïng gi÷a chñ yÕu lµ ®åi gß n»m xen kÏ víi c¸c c¸nh ®ång, c¸c thung lòng cã diÖn tÝch kh¸ lín. §©y lµ vïng träng ®iÓm lóa mµu vµ c©y c«ng nghiÖp ng¾n ngµy cña huyÖn. - Khí hậu, thời tiết: B¸ Th­íc cã vïng khÝ hËu nhiÖt ®íi giã mïa, chÞu ¶nh h­ëng cña giã t©y nam kh« nãng vµo mïa h¹. M­a b·o th­êng tËp trung vµo tõ th¸ng 5 ®Õn th¸ng 10 trong n¨m, g©y ra ngËp lôt vµ lò quÐt. Mïa kh« hanh tõ th¸ng 11 ®Õn th¸ng 3 n¨m sau, l­îng m­a chiÕm 10% c¶ n¨m, th­êng g©y ra kh« h¹n vµ cã nguy c¬ x¶y ra ch¸y rõng. Nguyễn Đình Lực - Lớp K1A XHH
  19. B¸o c¸o thùc tËp 19 Víi chÕ ®é khÝ hËu vµ ®Þa h×nh phøc t¹p nãi trªn ®· g©y nhiÒu bÊt lîi cho s¶n xuÊt vµ ®êi sèng cña nh©n d©n, ®­a nÒn s¶n xuÊt cña huyÖn vµo t×nh tr¹ng bÊp bªnh khi th× qu¸ kh« h¹n lµm thiÕu n­íc cho sinh ho¹t vµ c©y trång, khi th× m­a nhiÒu g©y ngËp óng ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vµ ®êi sèng cña ®¹i bé phËn d©n c­ trong vïng. 1.2. Các nguồn lực về tài nguyên thiên nhiên: - Tài nguyên đất: Tæng diÖn tÝch tù nhiªn toµn huyÖn lµ 77.522.02 ha. Trong ®ã: ®Êt s¶n xuÊt n«ng nghiÖp lµ 7.340 ha (chiÕm 10,59%); ®Êt l©m nghiÖp 50.325,33 ha (chiÕm 64,9%); ®Êt chuyªn dïng 2.286 ha (chiÕm 2,9%); ®Êt ë n«ng th«n vµ ®« thÞ 1996 ha ( chiÕm 2,5%); ®Êt ch­a sö dông 15.392 ha ( chiÕm 19%). - Tài nguyên nước: B¸ Th­íc lµ mét huyÖn miÒn nói ®é dèc lín hÖ thèng s«ng, suèi Ýt ph©n bè kh«ng ®Òu trªn ®Þa bµn huyÖn. Ngoµi dßng chÝnh s«ng M·, c¸c nh¸nh suèi cña B¸ Th­íc ®Òu ng¾n, lßng suèi hÑp, quanh co, uèn khóc, ®é dèc lßng suèi lín, kh¶ n¨ng ®iÒu tiÕt dßng ch¶y kÐm. Mïa lò n­íc tËp trung nhanh bµo mßn l­u vùc lµm ¶nh h­ëng ®Õn canh t¸c, mïa kh« s«ng suèi c¹n kiÖt nhanh, n­íc ngÇm kh¸ s©u nªn kh«ng dÔ khai th¸c ®Ó phôc vô s¶n xuÊt vµ sinh ho¹t. - Tµi nguyªn kho¸ng s¶n: Trªn ®Þa bµn B¸ Th­íc cã mét sè c¸c lo¹i kho¸ng s¶n chñ yÕu sau: QuÆng s¾t, tr÷ l­îng 30 - 35 v¹n tÊn, c¸c má vµng gèc vµ vµng sa kho¸ng tr÷ l­îng t×m kiÕm lµ 2.000 kg; ®¸ hoa èp l¸t tr÷ l­îng hµng triÖu tÊn... Ngoµi ra cßn cã mét sè kho¸ng s¶n th«ng th­êng ®ang ®­îc khai th¸c, sö dông trong ngµnh x©y dùng nh­: ®¸, c¸t, sái x©y dùng... - Tµi nguyªn rõng: Toµn huyÖn cã 46.114,58 ha rõng, tû lÖ che phñ ®¹t 53,24% trong ®ã rõng tù nhiªn lµ 36.124,36 ha, rõng trång 9.990,22 ha. DiÖn tÝch rõng phßng hé, 10.332,15 ha, rõng ®Æc dông: 11.966,93 ha, rõng s¶n xuÊt: 23.815,5 ha. Rõng B¸ Th­íc cã nhiÒu hÖ ®éng, thùc vËt ®a d¹ng, phong phó vµ quÝ hiÕm nh­ §inh, Lim, SÕn, T¸u..., ®éng vËt nh­ B¸o, Voäc b¹c m¸. Rõng luång, nøa trªn ®Þa bµn huyÖn B¸ Th­íc cã diÖn tÝch lín lµ nguån nguyªn liÖu Nguyễn Đình Lực - Lớp K1A XHH
  20. B¸o c¸o thùc tËp 20 dåi dµo phôc vô cho c¸c nhµ m¸y giÊy vµ ph¸t triÓn tiÓu thñ c«ng nghiÖp ®Ó thu hót lao ®éng cã viÖc lµm trªn ®Þa bµn. Tuy nhiªn hiÖn nay rõng ®· bÞ khai th¸c qu¸ møc, nguån tµi nguyªn rõng cã nguy c¬ c¹n kiÖt cÇn ®­îc c¶i t¹o vµ b¶o vÖ. 1.3. VÒ nguån nh©n lùc: - D©n sè: N¨m 2008, d©n sè toµn huyÖn lµ 104,194 ng­êi, trong ®ã d©n téc M­êng lµ 48.972 ng­êi (chiÕm 47%), d©n téc Th¸i 38.551 ng­êi (chiÕm 37%), d©n téc Kinh 16.671 ng­êi (chiÕm 16%). D©n sè khu vùc ®« thÞ lµ 2.466 ng­êi chiÕm tû lÖ 2,38%, khu vùc n«ng th«n 101.728 ng­êi chiÕm tû lÖ 97,62% d©n sè toµn huyÖn. MËt ®é d©n sè b×nh qu©n 134 ng­êi/km2. ViÖc ph©n bè d©n c­ kh«ng ®ång ®Òu ®· lµm h¹n chÕ kh¶ n¨ng khai th¸c tµi nguyªn thiªn nhiªn vÒ ®Êt ®ai, rõng, ®åi nói cña huyÖn. - Lao ®éng: Tæng sè ng­êi trong ®é tuæi lao ®éng n¨m 2008 cña huyÖn lµ 55.447 ng­êi, sè cßn kh¶ n¨ng lao ®éng lµ 51.904 ng­êi. Trong ®ã lao ®éng n«ng nghiÖp: 44.399 ng­êi chiÕm tû lÖ 85.5%, c«ng nghiÖp – TiÓu thñ c«ng nghiÖp 1.819 ng­êi, chiÕm 3,5%, dÞch vô vµ c¸c ngµnh kh¸c: 5.686 ng­êi, chiÕm 10,95%. ChÊt l­îng lao ®éng cßn thÊp, tû lÖ ng­êi lao ®éng ch­a qua ®µo t¹o vµ thiÕu viÖc lµm cña huyÖn cßn cao chiÕm tû lÖ trªn 80%, ®©y ®ang lµ mét th¸ch thøc lín ®Æt ra trong viÖc n©ng cao chÊt l­îng nguån lao ®éng vµ gi¶i quyÕt viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng trªn ®Þa bµn huyÖn trong thêi gian tíi. 1.4. Kinh tế - văn hoá - giáo dục - y tế: - Kinh tế: GDP b×nh qu©n n¨m t¨ng 7%, tuy nhiªn vÉn thÊp h¬n nhiÒu so víi b×nh qu©n chung cña c¶ tØnh (10,5%). C¬ cÊu kinh tÕ chuyÓn dÞch theo h­íng t¨ng tû träng c«ng nghiÖp – x©y d­ng, gi¶m tû träng n«ng nghiÖp. C¬ cÊu c¸c ngµnh n«ng nghiÖp – c«ng nghiÖp – dÞch vô n¨m 2005 lµ 72%- 5% - 23% ®Õn n¨m 2008 ®· cã sù thay ®æi lµ : 65,8%-11,0% - 23,2%. Thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng­êi cña huyÖn: n¨m 2005: 4 triÖu ®ång/ ng­êi; n¨m 2008: 5 triÖu ®ång/ ng­êi. Nh×n chung c¬ cÊu kinh tÕ cña huyÖn cßn nhiÒu yÕu kÐm, mÊt c©n ®èi so víi t×nh h×nh chung cña tØnh, thu nhËp b×nh qu©n/ ®Çu ng­êi thÊp chØ b»ng 1/2 so víi thu nhËp b×nh qu©n chung cña tØnh. - KÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ: Nguyễn Đình Lực - Lớp K1A XHH
nguon tai.lieu . vn
Thạc sĩ - Tiến sĩ - Cao học Công nghệ thông tin Kinh tế - Thương mại Tài chính - Ngân hàng Kiến trúc - Xây dựng Điện-Điện tử-Viễn thông Cơ khí - Chế tạo máy Công nghệ - Môi trường Báo cáo khoa học Quản trị kinh doanh Khoa học xã hội Khoa học tự nhiên Nông - Lâm - Ngư Y khoa - Dược