1. Trang Chủ
  2. Báo cáo khoa học
  3. Đề tài nghiên cứu khoa học cấp trường: Nghiên cứu tiêu chí đánh giá chất lượng HDV du lịch ở Việt Nam

Đề tài nghiên cứu khoa học cấp trường: Nghiên cứu tiêu chí đánh giá chất lượng HDV du lịch ở Việt Nam

Đề tài nghiên cứu, phân tích, đánh giá về thực trạng áp dụng các tiêu chuẩn đánh giá chất lượng HDV du lịch ở Việt Nam hiện nay để xác lập quan điểm, phương hướng và các nhóm giải pháp, kiến nghị nhằm xây dựng và hoàn thiện các tiêu chí đánh giá chất lượng HDV du lịch, góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ du lịch. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI BÁO CÁO TỔNG KẾT ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CẤP TRƯỜNG NGHIÊN CỨU TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ CHẤT LƯỢNG HƯỚNG DẪN VIÊN DU LỊCH Ở VIỆT NAM Mã số:

Thể loại Tài liệu miễn phí Báo cáo khoa học

Số trang 105

Ngày tạo 5/21/2021 11:04:46 PM +00:00

Loại tệp PDF

Kích thước 1.42 M

Tên tệp

Tải Đề tài nghiên cứu khoa học cấp trường: Nghiên cứu ... (.pdf)

Xem mẫu

  1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI BÁO CÁO TỔNG KẾT ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CẤP TRƯỜNG NGHIÊN CỨU TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ CHẤT LƯỢNG HƯỚNG DẪN VIÊN DU LỊCH Ở VIỆT NAM Mã số: CS18 – 04 Chủ nhiệm đề tài: ThS. Vũ Thị Thu Huyền Thành viên tham gia: ThS. Đỗ Công Nguyên Hà Nội, 05/ 2019
  2. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI BÁO CÁO TỔNG KẾT ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CẤP TRƯỜNG NGHIÊN CỨU TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ CHẤT LƯỢNG HƯỚNG DẪN VIÊN DU LỊCH Ở VIỆT NAM Mã số: CS18 – 04 Chủ nhiệm đề tài: ThS. Vũ Thị Thu Huyền Thành viên tham gia: ThS. Đỗ Công Nguyên Xác nhận của Chủ nhiệm đề tài Trường Đại học Thương mại ThS. Vũ Thị Thu Huyền Hà Nội, 05/2019
  3. i MỤC LỤC MỤC LỤC ............................................................................................................................i DANH MỤC BẢNG, BIỂU, SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ .............................................................iv DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ............................................................................................. v THÔNG TIN KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI NCKH CẤP TRƯỜNG ................vi INFORMATION ON RESEARCH RESULTS ..............................................................ix PHẦN MỞ ĐẦU ................................................................................................................. 1 1.Tính cấp thiết nghiên cứu đề tài ........................................................................................ 1 2. Tình hình nghiên cứu đề tài .............................................................................................. 2 3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu đề tài .......................................................................... 6 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu đề tài .......................................................................... 7 5. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................................. 7 6. Kết cấu đề tài .................................................................................................................... 9 CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ CHẤT LƯỢNG HƯỚNG DẪN VIÊN DU LỊCH ...................................................................................... 10 1.1. Khái luận về hướng dẫn viên du lịch ........................................................................... 10 1.1.1. Hướng dẫn viên du lịch ............................................................................................ 10 1.1.2. Phân loại hướng dẫn viên du lịch ............................................................................. 12 1.1.3. Đặc điểm lao động hướng dẫn viên du lịch .............................................................. 13 1.1.4. Các yêu cầu đối với hướng dẫn viên du lịch ............................................................ 14 1.1.5. Vai trò của hướng dẫn viên du lịch .......................................................................... 20 1.2. Nội dung đánh giá chất lượng hướng dẫn viên du lịch ............................................... 22 1.2.1. Lý thuyết về chất lượng hướng dẫn viên du lịch ...................................................... 22 1.2.2. Tiêu chí đánh giá chất lượng hướng dẫn viên du lịch .............................................. 24 1.2.3. Phương pháp đánh giá chất lượng hướng dẫn viên du lịch ...................................... 42 1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng hướng dẫn viên du lịch ................................... 44 1.3.1. Nhóm yếu tố bên ngoài ............................................................................................. 44 1.3.2. Nhóm yếu tố bên trong ............................................................................................. 47
  4. ii CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG ÁP DỤNG TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ CHẤT LƯỢNG HƯỚNG DẪN VIÊN DU LỊCH Ở VIỆT NAM............................................................. 50 2.1. Khái quát về đội ngũ hướng dẫn viên du lịch Việt Nam ............................................. 50 2.1.1. Số lượng hướng dẫn viên du lịch.............................................................................. 50 2.1.2. Chất lượng hướng dẫn viên du lịch .......................................................................... 50 2.1.3. Cơ cấu hướng dẫn viên du lịch ................................................................................. 53 2.2. Kiểm nghiệm tiêu chí đánh giá chất lượng hướng dẫn viên du lịch ........................... 53 2.2.1. Tổng hợp ý kiến chuyên gia ..................................................................................... 53 2.2.2. Đánh giá chất lượng hướng dẫn viên của hiệp hội hướng dẫn viên Việt Nam ........ 56 2.2.3. Đánh giá chất lượng hướng dẫn viên của doanh nghiệp lữ hành ............................. 57 2.3. Tổng hợp về các tiêu chí đánh giá chất lượng hướng dẫn viên du lịch ở Việt Nam ... 58 2.4.1. Lợi ích của việc đưa ra các tiêu chí đánh giá chất lượng hướng dẫn viên du lịch ... 58 2.4.2. Hạn chế của các tiêu chí đánh giá chất lượng hướng dẫn viên du lịch .................... 58 CHƯƠNG 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ NHẰM HOÀN THIỆN TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ CHẤT LƯỢNG HƯỚNG DẪN VIÊN DU LỊCH VIỆT NAM ...... 60 3.1. Xu hướng phát triển du lịch, dự báo, quan điểm, mục tiêu và những định hướng nâng cao chất lượng hướng dẫn viên du lịch tại Việt Nam ......................................................... 60 3.1.1. Xu hướng phát triển du lịch ...................................................................................... 60 3.1.2. Dự báo, quan điểm và mục tiêu nâng cao chất lượng hướng dẫn viên du lịch ........ 70 3.1.3. Những định hướng về công tác nâng cao chất lượng hướng dẫn viên du lịch ......... 71 3.2 Một số giải pháp nhằm hoàn thiện tiêu chí đánh giá, nâng cao chất lượng hướng dẫn viên du lịch ở Việt Nam...................................................................................................... 72 3.2.1. Nhóm giải pháp về xây dựng tiêu chí đánh giá chất lượng hướng dẫn viên du lịch 72 3.2.2. Nhóm giải pháp về hoàn thiện quy trình đánh giá chất lượng hướng dẫn viên ....... 72 3.2.3. Nhóm giải pháp về quản lý hướng dẫn viên ............................................................. 77 3.2.4. Nhóm giải pháp về giáo dục - đào tạo ...................................................................... 79 3.2.5. Nhóm giải pháp cải thiện điều kiện làm việc cho hướng dẫn viên du lịch .............. 81 3.3. Một số kiến nghị với Chính phủ và các Bộ, Ngành liên quan..................................... 82 3.3.1. Kiến nghị với Chính phủ .......................................................................................... 82
  5. iii 3.3.2. Kiến nghị với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ...................................................... 83 3.3.3. Kiến nghị với các Bộ, ngành có liên quan khác ....................................................... 83 KẾT LUẬN ....................................................................................................................... 85 TÀI LIỆU THAM KHẢO................................................................................................ 86 PHỤ LỤC
  6. iv DANH MỤC BẢNG, BIỂU, SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ Bảng 1.1. Tiêu chuẩn kỹ năng nghề hướng dẫn viên du lịch ............................................. 32 Bảng 1.2. Chứng chỉ Hướng dẫn du lịch Bậc 3 .................................................................. 39 Bảng 2.1. Tổng hợp kết quả phỏng vấn các chuyên gia về .................................................. 54 tiêu chí đánh giá chất lượng hướng dẫn viên du lịch Việt Nam........................................... 54
  7. v DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT Từ viết tắt Nguyên nghĩa HDV Hướng dẫn viên HDVDL Hướng dẫn viên du lịch ASEAN Association of Southeast Asian Nations EFTGA European Federation of Tourist Guide Associations FEG Federation of Euro Group GDP Gross Domestic Product UNWTO United Nations World Tourism Organization UNESCO United Nations Educational Scientific and Cultural Organization WTTC The World Travel & Tourism Council
  8. vi BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI THÔNG TIN KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI NCKH CẤP TRƯỜNG 1. Thông tin chung Tên đề tài: Nghiên cứu tiêu chí đánh giá chất lượng hướng dẫn viên du lịch ở Việt Nam Mã số: CS18 – 04 Chủ nhiệm đề tài: ThS. Vũ Thị Thu Huyền Tổ chức chủ trì: Trường Đại học Thương Mại Thời gian thực hiện: Từ tháng 9 năm 2018 đến tháng 5 năm 2019 2. Mục tiêu Đề tài nghiên cứu, phân tích, đánh giá về thực trạng các tiêu chí đánh giá chất lượng hướng dẫn viên du lịch ở Việt Nam hiện nay để xác lập quan điểm, phương hướng và các nhóm giải pháp, kiến nghị nhằm xây dựng hoàn thiện các tiêu chí đánh giá chất lượng hướng dẫn viên du lịch, góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ du lịch. 3. Tính mới và sáng tạo Đề tài đã hệ thống hóa một số vấn đề lí luận hướng dẫn viên, chất lượng hướng dẫn viên và các tiêu chí đánh giá chất lượng hướng dẫn viên du lịch. Đề tài đã sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính để đánh giá khách quan thực trạng các tiêu chí đánh giá chất lượng hướng dẫn viên du lịch ở Việt Nam hiện nay. Đề tài đã đề xuất được các giải pháp và kiến nghị hoàn thiện các tiêu chí đánh giá và kiến nghị tới các bộ ngành có liên quan nhằm nâng cao chất lượng du lịch của Việt Nam. 4. Kết quả nghiên cứu Đóng góp về mặt lý thuyết, đề tài đã tổng quan được một số khái niệm cơ bản hướng dẫn viên du lịch, chất lượng hướng dẫn viên du lịch và các tiêu chuẩn nghề hướng dẫn du lịch tại Việt Nam. Đóng góp về mặt thực tiễn, đề tài đã sử dụng các thông tin và dữ liệu thứ về các bộ tiêu chuẩn nghề và các tiêu chí đánh giá chất lượng hướng dẫn viên du lịch đang sử dụng tại Việt Nam.
  9. vii Về giải pháp, trên cơ sở các dự báo về xu hướng phát triển của du lịch thế giới và phương hướng và mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội và du lịch Việt Nam, đề tài đã tập trung đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện các tiêu chí đánh giá chất lượng hướng dẫn viên du lịch và một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng hướng dẫn viên du lịch Việt Nam trong thời gian tới. Ngoài ra, đề tài còn đề xuất một số kiến nghị đối với các bộ, ban, ngành có liên quan. 5. Công bố sản phẩm khoa học từ kết quả nghiên cứu đề tài - 01 bài báo đăng Tạp chí Quản lý nhà nước tháng 2 năm 2019 - 01 báo cáo tổng kết nghiên cứu đề tài 6. Hiệu quả, phương thức chuyển giao kết quả nghiên cứu và khả năng áp dụng Phương thức chuyển giao Báo cáo tổng hợp nghiên cứu đề tài sau khi được nghiệm thu chính thức sẽ được chuyển giao toàn bộ tới phòng Quản lý Khoa học, trường Đại học Thương mại. Đồng thời, báo cáo tổng hợp của đề tài sẽ được lưu trữ tại thư viện của Trường Đại học Thương mại phục vụ cho nghiên cứu, giảng dạy và học tập của giáo viên và sinh viên của Nhà trường. Địa chỉ ứng dụng + Tài liệu tham khảo cho Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch, hội Hướng dẫn viên du lịch, các doanh nghiệp du lịch Việt Nam trong việc đánh giá chất lượng hướng dẫn viên du lịch tại Việt Nam. + Các trường có đào tạo về quản lý nhà nước về du lịch. + Tài liệu tham khảo cho cơ quan quản lý nhà nước trong quá trình quản lý hoạt động du lịch và các hoạt động liên quan. Tác động và lợi ích mang lại của kết quả nghiên cứu - Đối với lĩnh vực giáo dục và đào tạo: Đề tài có thể dùng làm tài liệu tham khảo học tập, nghiên cứu. Đặc biệt, đề tài được nghiên cứu để có thể vận dụng trong giảng dạy học phần Hướng dẫn du lịch, Quản trị chất lượng dịch vụ du lịch tại trường Đại học Thương Mại nói riêng và các trường có giảng dạy về về du lịch nói chung. - Đối với phát triển kinh tế - xã hội + Đối với Tổng cục Du lịch: Đề tài có thể được sử dụng để hỗ trợ công tác quản lý và đánh giá chất lượng hướng dẫn viên du lịch của Việt Nam để phát triển du lịch. + Đối với công ty lữ hành du lịch: Đề tài có thể giúp hỗ trợ các doanh nghiệp trong việc sử dụng các tiêu chí để tuyển dụng, bố trí và sử dụng hướng dẫn viên du lịch có chất lượng, góp phần gia tăng lợi ích kinh tế bền vững cho doanh nghiệp.
  10. viii + Đối với đội ngũ hướng dẫn viên du lịch Việt Nam: đề tài sẽ là một tài liệu tham khảo giúp hướng dẫn viên du lịch có chuẩn đối sánh với năng lực của bản thân để làm động lực cố gắng phát triển nghề nghiệp, góp phần nâng cao chất lượng du lịch quốc gia. Ngày 02 tháng 4 năm 2019 Tổ chức chủ trì Chủ nhiệm đề tài (ký, họ và tên, đóng dấu) Vũ Thị Thu Huyền
  11. ix INFORMATION ON RESEARCH RESULTS 1. General information Project title: Research criteria for quality assessment of tour guides in Vietnam Code number: CS18 - 04 Coordinator: Vu Thi Thu Huyen Implementing institution: Thuong mai University Duration: from September 2018 to May 2019 2. Objective(s) The topic researches, analyzes and evaluates the target of current quality status of tour guides in Vietnam to establish views, orientations and groups of solutions and recommendations to build and complete the evaluation criteria for tourist guide assessment, contributing to improve the quality of travelling services. 3. Creativeness and innovativeness The topic has codified some issues about quality of tour guides and criteria for assessment of tour guides. The topic has used qualitative research method to objectively assess the current quality status of tour guides in Vietnam today. The topic has proposed solutions and recommendations to improve the evaluation criteria and suggestion to relevant Ministries to enhance the quality of tourism in Vietnam. 4. Research results In term of theory, the topic has reviewed some basic concepts of tour guides, quality of tour guides and travelling guide career standards in Vietnam. In terms of practice, the topic has used the information and data about the vocational standards and the quality assessment criteria of tour guides in Vietnam. Regarding to solutions, on the basis of forecasts on the development trend of worldwide tourism and the direction and objectives of socio-economic development and tourism in Vietnam, the topic has focused on proposing solutions to complete the criteria for assessing quality of tour guides and some solutions to improve the quality of Vietnamese tour guides in the coming future. In addition, the thesis also proposed a number of recommendations to the relevant Ministries, Departments and agencies. 5. Products: - 01 article published in a State Management Review 2/2019 - 01 summary report on research topic 6. Transfer alternatives, application institutions, impacts and benefits of research results
  12. x Transfer alternatives The research’s report after being officially accepted will be transferred to the Department of Science Management, Thuong mai University Besides, the research’s report will be stored in the library of Thuong Mai University for researching, teaching and learning of lecturers and students of the University. Application institutions + Reference materials for the Ministry of Culture, Sports and Tourism, the Association of Tourist Guides and Vietnamese tourism enterprises in assessing the quality of tour guides in Vietnam. + Institutions which have training program of State management on Tourism + References for State management agencies about management of Tourism and relevant activities. Impacts and benefits of research results - For education and training: The topic can be used as a reference for learning and researching. In particular, the topic is researched to be able to apply in the teaching module of Travel Guide, Quality Management of Tourism Services at the Thuong mai University in particular and other institutions which have program about tourism in general. - For socio-economic development + For the General Department of Tourism: The project can be used to support the management and quality assessment of tour guides of Vietnam to develop tourism. + For tourism travel companies: The topic can help support businesses in using criteria to recruit, arrange and use quality tour guides, contributing to increase sustainable economic benefits for businesses. + For a team of Vietnamese tour guides: the topic will be a reference to help tourist guides have a standard to match their own capacity to be a driving force to develop their career and contribute for improving the quality of national tourism. 2rd April, 2019 Host organization Coordinator Vu Thi Thu Huyen
  13. 1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết nghiên cứu đề tài Du lịch là một ngành tăng trưởng quan trọng ở Việt Nam và đóng góp đáng kể vào GDP quốc gia (6-9% GDP), tạo việc làm và nguồn thu nhập ngoại hối. Từ khi nước ta bước vào hội nhập kinh tế quốc tế, ngành du lịch Việt Nam đang đứng trước nhiều thách thức to lớn. Để phát triển du lịch, việc phát triển các nguồn lực du lịch trong đó con người có ý nghĩa quyết định cho sự phát triển du lịch. Không có con người được đào tạo chất lượng thì không thể biến tiềm năng du lịch thành kinh tế. Việt Nam đã chính thức gia nhập tổ chức thương mại thế giới (WTO), có nghĩa là ngành du lịch Việt Nam và những dịch vụ của nó đang cùng đứng trên một đường đua với quỹ đạo tiêu chuẩn quốc tế. Điểm quan trọng của cạnh tranh du lịch đó là nhân tài, nhân lực ngành du lịch Việt Nam đang đứng trước những cơ hội và thách thức. Những nhân lực du lịch có năng lực cao sẽ có cơ hội phát triển rất lớn, những nhân lực du lịch năng lực thấp sẽ bị đào thải, khó có cơ hội tìm kiếm việc làm. Cùng với đó, cộng đồng kinh tế Asean đã được thành lập vào cuối năm 2015 cho phép những người lao động có kỹ năng trong ngành du lịch từ các nước Asean đến Việt Nam và ngược lại. Để đối phó với thách thức này, ngành Du lịch đã và sẽ phải triển khai một số kế hoạch nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Thế kỷ mới, hoàn cảnh mới, những yêu cầu du lịch mới buộc đội ngũ nhân lực làm trong ngành du lịch phải bước lên một vũ đài mới. Họ cần phải nâng cao, cập nhật các tri thức mới, nắm chắc khoa học kỹ thuật có liên quan đến ngành nghề, vững vàng về kiến thức chuyên môn, bộc lộ và phát huy được những tố chất tốt đẹp của bản thân để tạo nên được thế cạnh tranh trong môi trường hoạt động nghề nghiệp hiện nay. Tháng 1/2017, Bộ Chính trị của Đảng Cộng sản Việt Nam đã ban hành nghị quyết số 8, đưa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn. Sau khi Luật Du lịch được sửa đổi và có hiệu lực vào tháng 1/2018 thì sự tập trung phát triển Du lịch theo đó cũng tăng lên. Việc sửa đổi Luật Du lịch 2017 đã tạo ra khuôn khổ pháp lý để giải quyết các vấn đề còn tồn đọng về hướng dẫn viên (HDV) đó là số lượng HDV vừa thiếu vừa thừa ở một số khu vực và đảm bảo chất lượng, tính trách nhiệm trong nghề HDV du lịch. Hiện tại, cả nước có 23.992 HDV được cấp thẻ, trong đó có hơn 15.200 HDV quốc tế, hơn 8.400 HDV nội địa,1 phục vụ cho hơn 15 triệu lượt khách quốc tế, 7 triệu lượt khách Việt Nam ra nước ngoài và 73 triệu lượt khách du lịch trong nước và 281 HDV tại điểm. Tuy nhiên, với số 1 http://huongdanvien.vn/ truy cập ngày 23-1-2019
  14. 2 lượng HDV du lịch trên thì chỉ có 30% HDV quốc tế sử dụng ngoại ngữ, 5% HDV làm việc chính thức cho các doanh nghiệp lữ hành còn lại 95% HDV làm việc tự do. HDV du lịch là một mắt xích vô cùng quan trọng trong kinh doanh du lịch – lữ hành. Họ là cầu nối góp phần gia tăng tình hữu nghị, đoàn kết giữa các dân tộc; gia tăng sự hiểu biết về đất nước, con người; đại diện cho các công ty du lịch và hãng lữ hành giới thiệu về điểm tham quan du lịch cho du khách. Đây cũng là nghề nghiệp yêu cầu nhiều kỹ năng mềm như kỹ năng giao tiếp, kỹ năng xử lý tình huống, kỹ năng tổ chức hoạt náo… Để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của khách du lịch cũng như đáp ứng được số lượng khách tăng trưởng ngày một lớn đòi hỏi đội ngũ HDV du lịch phải có tài năng, chuyên môn nghiệp vụ giỏi, có trách nhiệm cao và yêu nghề. Trong khi đó, đội ngũ HDV du lịch ở Việt Nam tuy đông đảo nhưng trình độ ngoại ngữ, kiến thức và kỹ năng nghề nghiệp vẫn còn chưa đạt chuẩn. Do đó cần có nghiên cứu về các tiêu chí đánh giá chất lượng HDV du lịch nhằm nâng cao chất lượng nguồn lực cũng như chất lượng dịch vụ du lịch tại Việt Nam. Xuất phát từ lý luận và thực tiễn trên, tác giả đã quyết định lựa chọn đề tài “Nghiên cứu tiêu chí đánh giá chất lượng HDV du lịch ở Việt Nam” cho hướng nghiên cứu đề tài cấp cơ sở của mình. Thông qua nghiên cứu này, tác giả mong muốn đóng góp phần trong việc nâng cao chất lượng HDV du lịch nói riêng và nhân lực du lịch nói chung, qua đó giúp cho du lịch tại Việt Nam ngày càng phát triển bền vững. 2. Tình hình nghiên cứu đề tài Ở Việt Nam, các công trình nghiên cứu trong thời gian vừa qua cũng đã khái quát được những vấn đề cơ sở lý luận về nguồn nhân lực du lịch nói chung, trong đó có nói đến nhân lực du lịch trực tiếp và nhân lực du lịch gián tiếp. Về các sách và giáo trình tham khảo về lý thuyết chung: 1. Đinh Trung Kiên (2004), Giáo trình Nghiệp vụ hướng dẫn du lịch, NXB Đại học quốc gia Hà Nội. Cuốn sách đã đề cập đến các khái niệm về HDV, các yêu cầu đối với HDV, vai trò của HDV, hoạt động hướng dẫn, doanh nghiệp lữ hành. Tác giả đã khái luận được những đặc điểm riêng biệt của nghề hướng dẫn, là cơ sở lý thuyết có để đưa ra các tiêu chí đánh giá chất lượng HDV du lịch ở Việt Nam. 2. Trần Hữu Nam (2011), Một số vấn đề lý luận về kinh tế học du lịch, Sách chuyên khảo, NXB Hà Nội. Cuốn sách đã đề cập đến đặc điểm, vai trò của từng loại lao động trong ngành du lịch. Tác giả đã vận dụng những lý luận về du lịch trong quá trình làm việc và giảng dạy để đưa ra các khái niệm, đặc điểm và yêu cầu về kiến thức, kỹ năng, thể lực với từng loại lao động du lịch cụ thể: lãnh đạo quản lý các tổ chức du lịch,
  15. 3 lao động thực hiện các chức năng chuyên môn về kinh tế - kỹ thuật, lao động trực tiếp phục vụ khách du lịch. Các công trình nghiên cứu về nhân lực và nhân lực du lịch: 1. Phạm Thành Nghị (2009), Kinh nghiệm phát triển nguồn nhân lực ở những quốc gia và cùng lãnh thổ Đông Á, Tạp chí nghiên cứu con người số 2 (41). Bài viết đã chỉ ra 5 kinh nghiệm quan trọng trong phát triển nhân lực có ý nghĩa vượt bậc của các quốc gia đó là: coi con người là yếu tố quyết định, phát triển nhân lực theo quá trình phát triển kinh tế - xã hội và chiến lược phát triển đón đầu, kết hợp với vai trò Nhà nước, doanh nghiệp và khu vực tư nhân, thu hút và trọng dụng nhân tài. Bài viết đã tổng quát được kinh nghiệm phát triển nguồn nhân lực nói chung, trong đó nhân lực HDV du lịch cũng không ngoại lệ. 2. Phạm Xuân Hậu, Nguyễn Văn Sỹ (2015), Bổ sung nhân lực chất lượng cao và chuyên nghiệp: Nhiệm vụ then chốt trong phát triển du lịch đồng bằng sông Cửu Long, Tạp chí khoa học Đại học Sư phạm TP. Hồ Chí Minh, số 4(69)/2015. Trong bài viết này các tác giả đã phân tích thực trạng nhân lực taị vùng đồng bằng sông Cửu Long về trình độ đào tạo, sự phân bổ nhân lực tại các doanh nghiệp du lịch. Trong bài báo, các tác giả đã chỉ ra con số lao động chưa qua đào tạo khá cao 43,7%, mức độ đáp ứng công việc hiện tại ở mức trung bình khá, kỹ năng ngoại ngữ yếu và thiếu cả về chất lượng lẫn số lượng. Trong đó, đội ngũ HDV du lịch của vùng cũng thiếu và yếu nhất về trình độ ngoại ngữ và tính chuyên nghiệp trong phục vụ khách du lịch. 3. Nguyễn Thị Nguyên Hồng (2012), Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực du lịch tỉnh Sơn La trong tiến trình hội nhập quốc tế, Hội thảo khoa học Quốc gia. Bài viết nhấn mạnh tầm quan trọng của nâng cao chất lượng nguồn nhân lực du lịch để nâng cao sức cạnh tranh trong tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế. Bài viết đã chỉ ra thực trạng nhân lực du lịch của tỉnh Sơn La là lực lượng lao động chưa chuyên nghiệp và đưa ra các giải pháp về xây dựng chiến lược đào tạo, xác định cơ cấu đào tạo và các chính sách hợp tác, phát triển. Ngoài ra bài viết cũng đưa ra kiến nghị với Sở Thương mại và Du lịch Sơn La tạo điều kiện để thực thi các giải pháp đưa ra. 4. Nguyễn Thị Tú (2012), Nâng cao chất lượng nhân lực du lịch đáp ứng nhu cầu phát triển Hạ Long trở thành điểm đến du lịch đạt tầm cỡ quốc tế, Hội thảo quốc tế Hội nhập: Cơ hội và thách thức, Đại học Thương mại, tr 738 - 752. Trong bài báo, tác giả đã phân tích về nội dung nâng cao chất lượng của các nhóm lao động cụ thể: lao động làm trong các cơ sở lưu trú du lịch, lao động làm trong các doanh nghiệp lữ hành, lao động làm việc tại các điểm du lịch, lao động làm việc tại các cơ sở dịch vụ đạt chuẩn, lao động làm việc tại các bãi tắm du lịch, lao động làm việc trên xe ô tô và các phương tiện vận
  16. 4 chuyển khác, lao động làm việc trong các cơ quan quản lý nhà nước và lao động trên các tàu thăm quan vịnh Hạ Long. Tác giả đã chỉ ra những hạn chế về chất lượng nhân lực du lịch tại Hạ Long và đưa ra 3 nhóm giải pháp về: Tăng cường quản lý Nhà nước đối với phát triển nguồn nhân lực du lịch Hạ Long, tăng cường đầu tư mở rộng và nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực và đẩy mạnh xã hội hóa giáo dục và huy động nguồn lực đầu tư cho phát triển nguồn nhân lực, quản lý sử dụng lao động có hiệu quả trong các doanh nghiệp. Trong bài báo, tác giả chưa đề cập đến các tiêu chí để đánh giá chất lượng hướng dãn viên nói riêng để qua đó nâng cao chất lượng nhân lực du lịch nói chung. Các công trình nghiên cứu về HDV du lịch: 1. Liên minh Châu Âu và Tổng cục Du lịch (2011 - 2015), Dự án "Chương trình phát triển năng lực du lịch có trách nhiệm với môi trường và xã hội", Mã số EuropeAid/130064/C/SER/VN. Mục tiêu của dự án là đưa các nguyên tắc về du lịch có trách nhiệm vào ngành du lịch Việt Nam để nâng cao khả năng cạnh tranh và góp phần thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế, xã hội. Dự án đã xây dựng 241 đơn vị năng lực cho 10 nghề du lịch Việt Nam vào năm 2013, bao gồm các nghề: Lễ tân, phục vụ buồng, phục vụ nhà hàng, chế biến món ăn, quản lý khách sạn, vận hành cơ sở lưu trú nhỏ, điều hành du lịch và đại lý lữ hành, hướng dẫn du lịch, thuyết minh du lịch, phục vụ trên tàu thủy du lịch. Trong đó HDV du lịch có các tiêu chuẩn về kỹ năng, kiến thức, yêu cầu cụ thể, rõ ràng. Ở đây các tiêu chí được đưa ra nhằm để đạt chuẩn đội ngũ chứ chưa đánh giá được chất lượng HDV phải thể hiện được qua trọng số của các tiêu chí và số điểm để qua đó nhằm xếp loại và đưa ra các giải pháp để nâng cao chất lượng đội ngũ HDV du lịch. 2. Nguyễn Trung Dũng (2008), Những giải pháp nhằm nâng cao chất lượng HDV du lịch tại Tổng công ty Du lịch Hà Nội, Luận văn thạc sỹ. Luận văn đã trình bày những lý luận cơ bản về HDV du lịch và nội dung nâng cao chất lượng đội ngũ HDV du lịch. Trên cơ sở đó tác giả điều tra thực trạng chất lượng đội ngũ HDV du lịch thông qua phiếu điều tra với các tiêu chí về tính chuyên nghiệp, trình độ hướng dẫn, thuyết minh, trình độ ngoại ngữ, trình độ tổ chức, trình độ giao tiếp, sự nhiệt tình. Qua thực trang đã điều tra, tác giả đã đưa ra một số giải pháp và kiến nghị nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ HDV tại Tổng công ty Du lịch Hà Nội. 3. Nguyễn Viết Thái (2012), Nâng cao chất lượng hướng dẫn viên du lịch của ngành du lịch Sơn La đến năm 2020, Hội thảo khoa học Quốc gia. Bài viết nhấn mạnh vai trò quan trọng của hướng dẫn viên du lịch trong ngành du lịch, vì vậy việc nâng cao chất lượng hướng dẫn viên du lịch có ý nghĩa quan trọng nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm du lịch, sức cạnh tranh của các đơn vị kinh doanh du lịch và sức
  17. 5 hấp dẫn của các điểm đến du lịch. Trong bài viết đã xây dựng các tiêu chí đánh giá chất lượng hướng dẫn viên du lịch, khảo sát, đánh giá và đưa ra những giải pháp nâng cao chất lượng hướng dẫn viên du lịch cho ngành du lịch Sơn La. Các công trình nghiên cứu nước ngoài cũng có những công trình nghiên cứu về nhân lực du lịch bao gồm: 1. Kim C.Smith (2004), Tourism human resource development strategies in British Columbia, 8364 Aspenwood place, Burnaby, BC, V5A 3V3. Cuốn sách này của đại học Columbia nghiên cứu về những tác động từ các yếu tố bên ngoài tới công tác quản trị nhân lực của ngành du lịch. Tác giả đưa ra những nguyên nhân của còn đưa ra những xu thế trong các năm tiếp theo về chất lượng nguồn nhân lực du lịch đáp ứn yêu tỷ lệ thất nghiệp trong du lịch, dự báo thị trường lao động, mức tiền lương, nhu cầu nghề nghiệp. Cuốn sách cầu mới. Cuốn giáo trình này đã nghiên cứu các tác động bên ngoài vào quá trình quản trị nhân lực du lịch bằng các số liệu cụ thể. 2. Inder Jeet Dagar (2009), Human resource development in tourism industry - Where is it heading, The 2nd Advances hospitality and tourism marketing and management conference, ISBN: 978-960-287-139-3, India. Bài báo đã sử dụng số liệu thứ cấp đã được công bố của Tổ chức du lịch thế giới (UNWTO), Hội đồng du lịch và lữ hành thế giới (WTTC) và số liệu báo cáo của chính phủ, Bộ Du lịch và Ủy ban Kế hoạch Ấn Độ, dữ liệu thứ cấp được thu thập qua phỏng vấn cá nhân và quan sát, tác giả đã phân tích tầm quan trọng của việc phát triển nguồn nhân lực cho ngành du lịch trên thế giới. Nội dung bài viết đề cập đến thực trạng nhân lực, việc phát triển nhân lực là nâng cao năng lực và khả năng của nhân lực thông qua học tập, đào tạo và được thực hiện ở cá nhân, tổ chức và quốc gia. Giáo dục và đào tạo nguồn nhân lực rất quan trọng và cần thiết để đạt được khả năng cạnh tranh trong doanh nghiệp du lịch. Bài viết cũng đã gợi ý các bên liên quan bao gồm Chính phủ, các tổ chức, các trường đại học trong công tác phát triển nguồn nhân lực ngành du lịch trong thời gian tới của Ấn Độ trong việc ban hành chính sách, đổi mới và tăng cường đầu tư cho giáo dục, đào tạo, phát triển đội ngũ giảng viên của ngành và có hướng đào tạo theo nhu cầu doanh nghiệp. Việc đào tạo phải đa chiều để phù hợp với yêu cầu của ngành du lịch. 3. Soh, Juliana Kheng Mei (2008), Human resource development in the tourism sector in Asia, The Berkeley electronic press. Bài viết đã sử dụng các số liệu minh họa tại các nước Singapore, Macau, Thailand để nói về thực trạng phát triển công nghiệp du lịch ở châu Á, dự báo về doanh thu du lịch, số khách đền, số lao động du lịch vào năm 2015 tại châu Á. Vấn đề được bài báo đưa ra đó là nhân lực du lịch ở châu Á hiện nay đang
  18. 6 phải đối mặt đó là nhân lực du lịch yếu về kỹ năng, thiếu hụt về số lượng, chất lượng đào tạo tại các cơ sở chưa đủ đáp ứng nhu cầu của ngành. Bài báo dừng lại ở việc phân tích thực trạng phát triển nguồn nhân lực du lịch ở các quố gia mà chưa nghiên cứu cụ thể các chính sách, giải pháp để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Tóm lại, hầu hết các công trình nghiên cứu trong và ngoài nước đã đề cập và giải quyết nhiều các vấn đề liên quan đến đối tượng nghiên cứu của đề tài: các khái niệm về nhân lực, nhân lực du lịch, HDV du lịch; các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng nhân lực du lịch; thực trạng chất lượng nhân lực du lịch và các biện pháp cùng kiến nghị nhằm nâng cao chất lượng nhân lực du lịch. Những nghiên cứu này đã tạo nền tảng về phương pháp nghiên cứu cho đề tài “Nghiên cứu tiêu chí đánh giá chất lượng HDV du lịch ở Việt Nam”. Tuy nhiên, một số công trình đã nghiên cứu nhưng chưa đề cập chi tiết đến các tiêu chí đánh giá chất lượng nhân lực du lịch, nhất là về đội ngũ HDV du lịch, sử dụng các đánh giá từ phía doanh nghiệp và khách hàng để đưa ra được các kết luận về chất lượng HDV du lịch, do đó cần tiếp tục phải được triển khai nghiên cứu. Chính vì thế, việc nghiên cứu và đề xuất các giải pháp đồng bộ để đưa ra được các tiêu chí đánh giá chất lượng HDV, nhằm mục tiêu nâng cao chất lượng đội ngũ HDV nói riêng và nhân lực du lịch Việt Nam nói chung là đòi hỏi cấp thiết, thể hiện tính mới và không trùng với các công trình đã công bố. 3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu đề tài 3.1. Mục tiêu nghiên cứu Đề tài nghiên cứu, phân tích, đánh giá về thực trạng áp dụng các tiêu chuẩn đánh giá chất lượng HDV du lịch ở Việt Nam hiện nay để xác lập quan điểm, phương hướng và các nhóm giải pháp, kiến nghị nhằm xây dựng và hoàn thiện các tiêu chí đánh giá chất lượng HDV du lịch, góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ du lịch. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Để thực hiện được mục tiêu nghiên cứu trên, đề tài hướng tới giải quyết các nhiệm vụ cơ bản sau: Thứ nhất, hệ thống hóa một số vấn đề lý luận cơ bản về tiêu chí đánh giá chất lượng HDV du lịch. Thứ hai, nghiên cứu thực trạng áp dụng tiêu chí đánh giá chất lượng HDV du lịch và việc đáp ứng các tiêu chuẩn hiện có tại Việt Nam, đưa ra đánh giá ưu điểm, hạn chế và chỉ ra những nguyên nhân của thực trạng đó làm cơ sở đề xuất những giải pháp, kiến nghị phù hợp.
  19. 7 Thứ ba, đề xuất bộ tiêu chí đánh giá chất lượng hướng dẫn viên du lịch và một số giải pháp, kiến nghị nhằm hoàn thiện các tiêu chí đánh giá và nâng cao chất lượng HDV du lịch Việt Nam. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu đề tài Đối tượng nghiên cứu: Những vấn đề lý luận và thực tiễn về tiêu chí đánh giá chất lượng nhân lực du lịch Phạm vi nghiên cứu - Về nội dung nghiên cứu: Đề tài tập trung nghiên cứu về nội dung các tiêu chí đánh giá chất lượng HDV du lịch nội địa và HDV du lịch quốc tế tại Việt Nam. - Về không gian nghiên cứu: Nghiên cứu đội ngũ HDV du lịch tại Việt Nam - Về thời gian nghiên cứu: Đề tài nghiên cứu thực trạng từ 2008 – 2018, đề xuất giải pháp đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030 5. Phương pháp nghiên cứu Đề tài được tiếp cận từ việc nghiên cứu lý thuyết về các tiêu chí đánh giá chất lượng HDV du lịch; làm rõ những thực trạng về việc áp dụng các tiêu chí đánh giá chất lượng HDV du lịch Việt Nam; đánh giá ưu điểm, hạn chế và xác định nguyên nhân của những hạn chế từ đó đề xuất bộ tiêu chí đánh giá chất lượng HDV du lịch và các giải pháp, kiến nghị hoàn thiện các tiêu chí đánh giá chất lượng đội ngũ HDV, nhằm nâng cao chất lượng HDV du lịch Việt Nam giai đoạn từ nay đến năm 2030. a. Phương pháp tiếp cận nghiên cứu Trên cơ sở phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử, đề tài sử dụng nhiều phương pháp khác nhau, cụ thể: - Phương pháp tiếp cận và phân tích hệ thống: sử dụng chủ yếu trong nghiên cứu các yêu cầu nghề nghiệp, đặc điểm, các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng HDV du lịch. - Phương pháp tổng hợp thống kê, so sánh, quy nạp: Các phương pháp này sử dụng chủ yếu trong việc phân tích thực trạng các tiêu chí đánh giá chất lượng HDV du lịch, đề xuất hệ thống giải pháp và kiến nghị liên quan đến hoàn thiện các tiêu chí đánh giá chất lượng HDV du lịch ở Việt Nam. - Phương pháp chuyên gia: chủ yếu thực hiện trong phỏng vấn sâu với những nhà khoa học, lãnh đạo doanh nghiệp về những nội dung liên quan đến đề tài… Mỗi phương pháp sử dụng đều có những ưu, nhược điểm khác nhau do vậy khi sử dụng tổng hợp các phương pháp nghiên cứu trên sẽ hỗ trợ nhau trong việc làm sáng tỏ các vấn đề lý luận và thực tiễn liên quan đến đề tài.
  20. 8 Trong đề tài này, tác giả sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính thông qua phỏng vấn chuyên gia là nhằm xác định các tiêu chí với các chỉ số để đánh giá chất lượng HDVDL. Quy trình nghiên cứu định tính của đề tài như sau: Xây dựng đề cương Xác định các Tổng hợp và phỏng vấn các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất bộ tiêu chí Tổng quan chuyên gia và thực các tiêu chí, chỉ số tài liệu hiện phỏng vấn đánh giá chất lượng đánh giá chất lượng HDVDL HDVDL Thời gian thực hiện nghiên cứu định tính: Từ tháng 2 năm 2019 đến tháng 3 năm 2019. Đối tượng phỏng vấn: Đối tượng phỏng vấn sâu là 10 chuyên gia - những người làm việc trực tiếp hoặc nghiên cứu có liên quan đến lĩnh vực DL ở: Trường Đại học Thương mại, Khoa Du lịch- Khách sạn (Đại học Kinh tế quốc dân), Hội HDVDL Việt Nam, chi hội HDVDL Hà Nội , Công ty TNHH du lịch Thương mại Á Đông Vidotour, Công ty cổ phần HaNoi Redtours, Công ty cổ phần DL và thương mại trải nghiệm Châu Á. (Xem Phụ lục 1) Thiết kế bảng hỏi phỏng vấn: Gồm hai phần: Phần A giới thiệu về mục tiêu của cuộc phỏng vấn; Phần B là nội dung chính của cuộc phỏng vấn. (Xem Phụ lục 2) Thời gian phỏng vấn: 60 phút Nội dung phỏng vấn: Gồm những nội dung chính: (1) Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng HDVDL, yếu tố đo lường năng lực của HDVDL và các tiêu chí, các chỉ số để đánh giá chất lượng HDVDL. Cách thức thực hiện: Phỏng vấn được tiến hành thông qua các cuộc hẹn gặp trực tiếp. Tất cả các chuyên gia đều rất quan tâm, ủng hộ, sẵn sàng cung cấp thông tin, chia sẻ các quan điểm với các nội dung của phỏng vấn. Toàn bộ nội dung phỏng vấn được ghi chép đầy đủ và lưu trữ trong máy tính. Phân tích dữ liệu phỏng vấn: Dữ liệu định tính thu thập từ các cuộc phỏng vấn được mã hoá thành các chủ đề lặp đi lặp lại nhiều lần cho đến khi bão hoà. Các chủ đề sau đó được sắp xếp, phân loại để phục vụ cho quá trình phân tích và tổng hợp trong nghiên cứu. Tóm lại, kết quả phỏng vấn 10 chuyên gia được phân tích và tổng hợp cụ thể gồm 3 đánh giá chất lượng HDVDL và Sự hài lòng của khách DL là yếu tố đo lường chất lượng của HDVDL. b. Phương pháp thu thập dữ liệu Đề tài sử dụng cả hai loại dữ liệu sơ cấp và thứ cấp. Các nguồn dữ liệu thứ cấp được thu thập bao gồm: các văn bản, quy định, chính sách của Đảng và Nhà nước; số liệu thực tế từ các cơ quan quản lý du lịch của Ngành du lịch, của các doanh nghiệp lữ hành.
nguon tai.lieu . vn
Thạc sĩ - Tiến sĩ - Cao học Công nghệ thông tin Kinh tế - Thương mại Tài chính - Ngân hàng Kiến trúc - Xây dựng Điện-Điện tử-Viễn thông Cơ khí - Chế tạo máy Công nghệ - Môi trường Báo cáo khoa học Quản trị kinh doanh Khoa học xã hội Khoa học tự nhiên Nông - Lâm - Ngư Y khoa - Dược