Xem mẫu
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH
Đề tài khoa học:
VẤN ĐỀ NHẬP CƯ Ở THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
VÀ HẬU QUẢ KINH TẾ XÃ HỘI CỦA NÓ
Mã số: B97- 23-08
Ngƣời thực hiện: Thạc sỹ Phạm Thị Xuân Thọ
và các cộng tác viên
Đàm Nguyễn Thùy Dƣơng
Trần Thanh Trúc
Nguyễn Thị Thúy Uyên
Thành phố Hồ Chí Minh tháng 12/ 2000
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM T P. HỒ CHÍ MINH
Đề tài khoa học:
VẨN ĐỀ NHẬP CƯ Ở THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
VÀ HẬU QUẢ KINH TẾ XÃ HỘI CỦA NÓ
Mã số: B97- 23-08
Chủ nhiệm đề tài: Thạc sỹ Phạm Thị Xuân Thọ
Các cộng tác viên:
Đàm nguyễn Thúy Dƣơng
Trần Thị Thanh Trúc
Nguyễn Thị Thúy Uyên
Thành phố Hồ Chí Minh tháng 12/2000
Lời nói đầu
Thành phố Hồ Chí Minh là thành phố lớn nhất trong cả nƣớc cả về quy mô dân số lẫn
tiềm lực, tốc độ phát triển kinh tế. Tuy là thành phố trẻ nhƣng sự phát triển mạnh mẽ về mọi
phƣơng diện đời sống, kinh tế -văn hóa - xã hội, nên thành phố đã trở thành một địa bàn có
sức hút mạnh các ngành kinh tế, các nhà đầu tƣ trong và ngoài nƣớc và nguồn nhân lực, trí
lực ở khắp mọi miền tổ quốc tập trung về đây cƣ trú và phát triển sản xuất. Điều đó làm cho
số lƣợng dân nhập cƣ vào thành phố Hồ Chí Minh ngày càng đông, quy mô dân số ngày càng
tăng nhanh, nhất là trong những năm gần đây.
Dân nhập cƣ đã góp phần không nhỏ trong công cuộc xây dựng và phát triển kinh tế
của thành phố Hồ Chí Minh, nhƣng cũng gây những nỗi lo cho các cấp chính quyền của cả
nơi đi và nơi đến. Họ là những ngƣời tạo nên sức mạnh cho thành phố hay gánh nặng? Có
nên ngăn sông cấm chợ hay không? Giải pháp nào cho vấn đề nhập cƣ? Yếu tố nào thôi thúc
họ đến đây, mãnh lực nào giữ họ lại? Chúng ta phải nghiên cứu thận trọng trƣớc khi đƣa ra
một giải pháp khả thi.
Từ những suy nghĩ ấy chúng tôi đã mạnh dạn đi sâu vào nghiên cứu một vấn đề thời
sự nóng bỏng về vấn đề di dân vào thành phố Hồ Chí Minh. Với những khó khăn về nguồn tƣ
liệu không đồng bộ, nên đề tài chắc còn những thiếu sót khó tránh khỏi, rất mong sự thông
cảm và đóng góp ý kiến của các giáo sƣ, tiến sỹ, các nhà nghiên cứu và các bạn đồng nghiệp.
Thành phố Hồ Chí Minh tháng 12 /2000
Tác giả: Phạm Thị Xuân Thọ
Lời cám ơn
Đề tài đã đƣợc hoàn thành với sự giúp đỡ, động viên của PGS- TS Phan Huy Xu, TS
Phạm Xuân Hậu, TS Nguyễn Kim Hồng, TS Trần Văn Thông ( Trƣờng Đại học Kinh tế,
cùng tập thể các giáo sƣ, tiến sỹ, cấc thầy cô khoa Điạ lý trƣờng Đại học Sƣ Phạm TP. Hồ
Chí Minh.
Đề tài cũng đã nhận đƣợc sự cộng tác cung cấp số liệu, giúp đỡ nhiệt tình của các
đồng chí Công An trật tự Tp. HCM, phòng quản lý lao động Quốc tế (Sở Thƣơng binh lao
động- Xã hội), Cục quản lý xuất nhập cảnh Tp. HCM, Cục thống kê Tp. HCM, Vụ tổng hợp
và thông tin, Vụ dân số và lao động - Tổng cục thống kê.
Tác già xin gởi lời cám ơn sâu sắc đến Ban Giám hiệu, phòng Nghiên cứu khoa học,
các Giáo sƣ- tiến sỹ trƣờng Đại học sƣ phạmTP. Hồ Chí Minh, quý cơ quan và các bạn bè,
thân nhân đã giúp đỡ, động viên để tôi hoàn thành đề tài này.
TP. Hồ Chí Minh
Tác giả:
năm 2000
Phạm thị Xuân Thọ
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU
I. LÍ DO VÀ TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI: ................................................................... 1
II. MỤC ĐÍCH- NHIỆM VỤ- PHẠM VI NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI: ........................... 2
III. LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ: .............................................................................. 4
IV. HỆ QUAN ĐIỂM VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:.............................................. 6
VI. CẤU TRÚC CỦA ĐỀ TÀI: ........................................................................................... 10
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ DI DÂN
I. NHỮNG VẨN ĐỀ LÍ LUẬN CƠ BẢN VỀ DI DÂN: ..................................................... 11
II. PHÂN LOẠI DI DÂN: .................................................................................................... 18
III. TÌNH HÌNH DI DÂN TRÊN THẾ GIỚI CÁC YẾU TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN SỰ DI
DÂN, NGUYÊN NHÂN VÀ HẬU QUẢ............................................................................ 24
IV. PHƢƠNG PHÁP TÍNH TOÁN CÁC LUỒNG DI DÂN: ............................................. 29
V. MỐI QUAN HỆ GIỮA DI DÂN VÀ PHÂN BỐ LAO ĐỘNG THEO LÃNH THỔ: ... 33
CHƢƠNG II: HIỆN TRẠNG NHẬP CƢ Ở THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH VÀ HẬU QUẢ
KINH TẾ XÃ HỘI CỦA NÓ.
I. KHÁI QUÁT VỀ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH:........................................................... 38
II. TÌNH HÌNH NHẬP CƢ Ở THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH VÀ NHỮNG HẬU QUẢ
CỦA NÓ:.............................................................................................................................. 47
III. VẤN ĐỀ DÂN NHẬP CƢ QUỐC TẾ VÀ NHỮNG ẢNH HƢỞNG ĐẾN SỰ PHÁT
TRIỂN KINH TẾ XÃ HỘI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ................................................ 80
IV. HẬU QUẢ CỦA VẤN ĐỀ DI DÂN ĐỐI VỚI KINH TẾ XÃ HỘI THÀNH PHỐ HỒ
CHÍ MINH ........................................................................................................................... 83
CHƢƠNG III: MỘT SỐ GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ VỀ VẤN ĐỀ
NHẬP CƢ Ở THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH .......................................................................... 87
I. NHỮNG GIẢI PHÁP: ...................................................................................................... 87
II. KIẾN NGHỊ..................................................................................................................... 89
KẾT LUẬN .............................................................................................................................. 91
TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................................... 92
PHỤ LỤC................................................................................................................................. 97
nguon tai.lieu . vn
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH
Đề tài khoa học:
VẤN ĐỀ NHẬP CƯ Ở THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
VÀ HẬU QUẢ KINH TẾ XÃ HỘI CỦA NÓ
Mã số: B97- 23-08
Ngƣời thực hiện: Thạc sỹ Phạm Thị Xuân Thọ
và các cộng tác viên
Đàm Nguyễn Thùy Dƣơng
Trần Thanh Trúc
Nguyễn Thị Thúy Uyên
Thành phố Hồ Chí Minh tháng 12/ 2000
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM T P. HỒ CHÍ MINH
Đề tài khoa học:
VẨN ĐỀ NHẬP CƯ Ở THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
VÀ HẬU QUẢ KINH TẾ XÃ HỘI CỦA NÓ
Mã số: B97- 23-08
Chủ nhiệm đề tài: Thạc sỹ Phạm Thị Xuân Thọ
Các cộng tác viên:
Đàm nguyễn Thúy Dƣơng
Trần Thị Thanh Trúc
Nguyễn Thị Thúy Uyên
Thành phố Hồ Chí Minh tháng 12/2000
Lời nói đầu
Thành phố Hồ Chí Minh là thành phố lớn nhất trong cả nƣớc cả về quy mô dân số lẫn
tiềm lực, tốc độ phát triển kinh tế. Tuy là thành phố trẻ nhƣng sự phát triển mạnh mẽ về mọi
phƣơng diện đời sống, kinh tế -văn hóa - xã hội, nên thành phố đã trở thành một địa bàn có
sức hút mạnh các ngành kinh tế, các nhà đầu tƣ trong và ngoài nƣớc và nguồn nhân lực, trí
lực ở khắp mọi miền tổ quốc tập trung về đây cƣ trú và phát triển sản xuất. Điều đó làm cho
số lƣợng dân nhập cƣ vào thành phố Hồ Chí Minh ngày càng đông, quy mô dân số ngày càng
tăng nhanh, nhất là trong những năm gần đây.
Dân nhập cƣ đã góp phần không nhỏ trong công cuộc xây dựng và phát triển kinh tế
của thành phố Hồ Chí Minh, nhƣng cũng gây những nỗi lo cho các cấp chính quyền của cả
nơi đi và nơi đến. Họ là những ngƣời tạo nên sức mạnh cho thành phố hay gánh nặng? Có
nên ngăn sông cấm chợ hay không? Giải pháp nào cho vấn đề nhập cƣ? Yếu tố nào thôi thúc
họ đến đây, mãnh lực nào giữ họ lại? Chúng ta phải nghiên cứu thận trọng trƣớc khi đƣa ra
một giải pháp khả thi.
Từ những suy nghĩ ấy chúng tôi đã mạnh dạn đi sâu vào nghiên cứu một vấn đề thời
sự nóng bỏng về vấn đề di dân vào thành phố Hồ Chí Minh. Với những khó khăn về nguồn tƣ
liệu không đồng bộ, nên đề tài chắc còn những thiếu sót khó tránh khỏi, rất mong sự thông
cảm và đóng góp ý kiến của các giáo sƣ, tiến sỹ, các nhà nghiên cứu và các bạn đồng nghiệp.
Thành phố Hồ Chí Minh tháng 12 /2000
Tác giả: Phạm Thị Xuân Thọ
Lời cám ơn
Đề tài đã đƣợc hoàn thành với sự giúp đỡ, động viên của PGS- TS Phan Huy Xu, TS
Phạm Xuân Hậu, TS Nguyễn Kim Hồng, TS Trần Văn Thông ( Trƣờng Đại học Kinh tế,
cùng tập thể các giáo sƣ, tiến sỹ, cấc thầy cô khoa Điạ lý trƣờng Đại học Sƣ Phạm TP. Hồ
Chí Minh.
Đề tài cũng đã nhận đƣợc sự cộng tác cung cấp số liệu, giúp đỡ nhiệt tình của các
đồng chí Công An trật tự Tp. HCM, phòng quản lý lao động Quốc tế (Sở Thƣơng binh lao
động- Xã hội), Cục quản lý xuất nhập cảnh Tp. HCM, Cục thống kê Tp. HCM, Vụ tổng hợp
và thông tin, Vụ dân số và lao động - Tổng cục thống kê.
Tác già xin gởi lời cám ơn sâu sắc đến Ban Giám hiệu, phòng Nghiên cứu khoa học,
các Giáo sƣ- tiến sỹ trƣờng Đại học sƣ phạmTP. Hồ Chí Minh, quý cơ quan và các bạn bè,
thân nhân đã giúp đỡ, động viên để tôi hoàn thành đề tài này.
TP. Hồ Chí Minh
Tác giả:
năm 2000
Phạm thị Xuân Thọ
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU
I. LÍ DO VÀ TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI: ................................................................... 1
II. MỤC ĐÍCH- NHIỆM VỤ- PHẠM VI NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI: ........................... 2
III. LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ: .............................................................................. 4
IV. HỆ QUAN ĐIỂM VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:.............................................. 6
VI. CẤU TRÚC CỦA ĐỀ TÀI: ........................................................................................... 10
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ DI DÂN
I. NHỮNG VẨN ĐỀ LÍ LUẬN CƠ BẢN VỀ DI DÂN: ..................................................... 11
II. PHÂN LOẠI DI DÂN: .................................................................................................... 18
III. TÌNH HÌNH DI DÂN TRÊN THẾ GIỚI CÁC YẾU TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN SỰ DI
DÂN, NGUYÊN NHÂN VÀ HẬU QUẢ............................................................................ 24
IV. PHƢƠNG PHÁP TÍNH TOÁN CÁC LUỒNG DI DÂN: ............................................. 29
V. MỐI QUAN HỆ GIỮA DI DÂN VÀ PHÂN BỐ LAO ĐỘNG THEO LÃNH THỔ: ... 33
CHƢƠNG II: HIỆN TRẠNG NHẬP CƢ Ở THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH VÀ HẬU QUẢ
KINH TẾ XÃ HỘI CỦA NÓ.
I. KHÁI QUÁT VỀ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH:........................................................... 38
II. TÌNH HÌNH NHẬP CƢ Ở THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH VÀ NHỮNG HẬU QUẢ
CỦA NÓ:.............................................................................................................................. 47
III. VẤN ĐỀ DÂN NHẬP CƢ QUỐC TẾ VÀ NHỮNG ẢNH HƢỞNG ĐẾN SỰ PHÁT
TRIỂN KINH TẾ XÃ HỘI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ................................................ 80
IV. HẬU QUẢ CỦA VẤN ĐỀ DI DÂN ĐỐI VỚI KINH TẾ XÃ HỘI THÀNH PHỐ HỒ
CHÍ MINH ........................................................................................................................... 83
CHƢƠNG III: MỘT SỐ GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ VỀ VẤN ĐỀ
NHẬP CƢ Ở THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH .......................................................................... 87
I. NHỮNG GIẢI PHÁP: ...................................................................................................... 87
II. KIẾN NGHỊ..................................................................................................................... 89
KẾT LUẬN .............................................................................................................................. 91
TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................................... 92
PHỤ LỤC................................................................................................................................. 97