- Trang Chủ
- Luận Văn - Báo Cáo
- Đề tài: Hướng đi cho các chương trình đóng góp mạnh thường quân góp phần với ngân sách nhà nước hỗ trợ người nghèo (part 3)
Xem mẫu
- Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
N ă m là: Nhà n ư ớc cần có chính sách ư u tiên h ơ n n ữa trong việc sử dụng nguồ n v ốn từ quỹ hỗ trợ đ ầu t ư c ho phát tri ển hạ tầng
c ác vùng khó kh ăn.
- Vốn huy đ ộng từ các doanh nghiệp, tổ chức v à cá nhân.
Vốn đ ầu t ư c ho phát tri ển c ơ s ở hạ tầng nông thôn hiệu quả thu hồi vốn chậm v à th ấp n ên đ ể huy đ ộng các nguồn vốn khác ngo ài
n gu ồn v ốn ngân sách cho lĩnh vực n ày ph ải quan tâm hai vấn đ ề sau:
T h ứ nhất: Có sự khuyến khích các nh à đ ầu t ư b ao g ồm tr ên các l ĩnh vực nh ư m ôi tr ư ờng đ ầu t ư t hu ận lợi, có bảo đ ảm đ ể ng ư ời
đ ầu tư yên tâm b ỏ vốn, thực hiện các hỗ trợ v à ư u đ ãi v ề đ ầu t ư . Hỗ trợ đ ầu t ư b ao g ồm: hỗ trợ c ơ s ở vật chất, hỗ trợ đ ể tạo đ i ều
k i ện cho họ t ăng v ốn kinh doanh, hỗ trợ về chuyển giao công nghệ.
T h ứ hai: Phải đ a d ạng các h ình th ức huy đ ộng vốn từ các doanh nghiệp tổ chức v à cá nhân cho đ ầu t ư c ơ sở hạ tầng nông thôn
m ới khỏi t ăng đ ư ợc mọi nguồn lực tiềm t àng, s ẵn có từng đ ịa b àn c ụ thể.
- Vốn đ i vay:
Vốn đ i vay cho m ục ti êu đ ầu t ư c ơ s ở hạ tầng nông thôn chủ yếu l à ngu ồn d ài h ạn, l ãi su ất ổn đ ịnh. Trong đ i ều kiện nguồn vốn
d ài h ạn từ ngân sách ch ư a th ể đ áp ứ ng đ ư ợc yêu c ầu, do v ậy Nh à n ư ớc cần cho phép các tỉnh đ ẩy mạnh ph ươ ng th ức phát h ành
t rái phi ếu đ ầu t ư đ ể vay dân đ ể tạo nguồn cho phát triển c ơ s ở hạ tầng nông thôn.
Vốn n ư ớc ngo ài đ ầu t ư v ào Vi ệt Nam hiện nay bao gồm các nguồn: viện trợ phát triển chính thức, đ ầu t ư t r ực t i ếp, viện trợ của
c ác t ổ chức phi chính phủ... Song có 2 nguồn vốn sau đ â y có kh ả n ă ng đ ầu t ư cho h ạ tầng nông thôn.
- Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
Vi ện trợ phát triển chính thức (ODA): l à ngu ồn vốn do các n ư ớc v à các t ổ chức quốc tế viện trợ không ho àn l ại, nguồn vốn cho
v ay lãi su ất t h ấp hoặc cho vay không l ãi. Đ â y là ngu ồn vốn t ài tr ợ có mục ti êu th ực hiện ch ươ ng trình làm đ ộng lực cho cải cách
k inh t ế nh ư đ ư ờng quốc lộ, thuỷ đ i ện, thuỷ lợi, đ ư ờng dây cao thế... Nguyên tác s ử dụng nguồn vốn n ày r ất chặt chẽ, sử dụng
đ ú ng d ự án t ài tr ợ. Tuy nhi ên chúng ta v ẫn có khả n ăng đ ể thu hút nguồn vốn đ ầu t ư n ày cho phát tri ển hạ tầng nông thôn. Đ ặc
b i ệt l à đ ối với khu vực khó kh ă n mi ền núi, hải đ ảo bằng các ch ươ ng trình và d ự án nh ư q uy ho ạch nông thôn, n ư ớc sách nông
t hôn...
Vốn đ ầu t ư t r ực ti ếp (FDI): l à ngu ồn vốn của các tổ chức v à cá nhân n ư ớc ngo ài góp v ốn đ ầu t ư t r ực tiếp bằng h ình th ức li ên
d oanh theo quy đ ịnh của luật đ ầu t ư . Trong nh ững n ă m th ực hiện chính sách mở cửa, n ư ớc ta đ ã t hu hút đ ư ợc một khối l ư ợng vốn
F DI v ới tổng số vốn l ên t ới h àng t ỷ USD. Trong đ ó t hu hút vào l ĩnh vực nông lâm ng ư l à trên 5% t ổng số vốn. Tuy nhi ên đ ể mở
r ộng thu hút vốn đ ầu t ư F DI cho phát tri ển hạ tầng nông thôn v à các vùng đ ặc biệt khó kh ăn mi ền nú hải đ ảo, th ì đ ò i h ỏi chúng ta
p h ải phát huy tiềm n ăng và l ợi thế so sách của Việt Nam tạo ra môi tr ư ờng thuận lợi, cởi mở đ ể khuyến khích đ ầu t ư n ư ớc ngo ài.
N goài 2 ngu ồn vốn nói tr ên chúng ta c ũng cần tận dụng tối đ a các ngu ồn t ài tr ợ của tổ chức phi chính phủ v à cá nhân ở n ư ớc
n goài tài tr ợ cho phát triển hạ tầ ng nông thôn thông qua các d ự án, ch ươ ng trình khác nhau.
3 .2.2. Hoàn thi ện v à nâng c ấp ngân h àng ph ục vụ ng ư ời ngh èo thành ngân hàng chính sách.
3 .2.2.1. Nh ững đ ịnh h ư ớng hoạt đ ộng của ngân h àng ph ục vụ ng ư ời ngh èo.
Đ ịnh h ư ớng thứ nhất: phải xác đ ịnh ngân h àng ph ục vụ ng ư ời ngh èo là m ột ngân h àng chính sách ch ịu sự quản lý Nh à n ư ớc về
h o ạt đ ộng ngân h àng c ủa ngân h àng Nhà n ư ớc Việt Nam. Về t ư c ách pháp nhân nó là m ột tổ chức kinh tế Nh à n ư ớc. Với t ư c ách
- Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
l à m ột ngân h à ng chính sách nó có ch ức n ăng ch ủ yếu t h ực hiện chính sách hỗ trợ vốn cho ng ư ời ngh èo, theo đ ó h o ạt đ ộng của
n ó c ũng h àm ch ứa một c ơ c h ế chính sách ri êng. Tính chính sách c ủa ngân h àng ph ục vụ ng ư ời ngh èo đ ư ợc biểu hiện v à ph ơ i bày
r a ngoài b ởi các quy đ ịnh v à các nguyên t ắc hoạt đ ộng ri êng bi ệt của nó: có đ i ều lệ hoặc cao h ơ n là pháp l ệnh hoạt đ ộng ri êng, có
c ơ c h ế quản lý v à đ i ều h ành riêng, c ơ ch ế t ài chính và chính sách cán b ộ ri êng.
Đ ịnh h ư ớng thứ hai: ngân h àng ph ục ng ư ời ngh èo không ch ỉ thực thi cấp vốn tín dụng cho ng ư ời ngh èo mà m ột cá i giá cao h ơ n
t h ế l à thông qua ho ặc kết hợp với việc truyền tải vốn có nhiệm vụ đ à o t ạo nâng cao tri thức cho ng ư ời ngh èo. Mu ỗn vậy ngân
h àng phc ụ vụ ng ư ời ngh èo ph ải gắn liền với các tổ chức đ oàn th ể x ã h ội đ ịa ph ương và chính quyền sở tại từ mô h ình t ổ ch ức
đ i ều h ành đ ến c ơ c h ế chỉ đ ạo phối hợp.
Đ ịnh h ư ớng thứ 3: đ ể ngân h àng ph ục vụ ng ư ời ngh èo phát tri ển tốt phải có sự hỗ trợ đ ặc biệt từ phía chính phủ. Phát triển của
n gân hàng ph ục vụ ng ư ời ngh èo mà t ập trung cốt l õi là ho ạt đ ộng của nó phải l àm t ăng t hu nh ập cho ng ư ời ngh èo và gi ảm dần
n ghèo đ ói trong đ i ều kiện b ù đ ắp đ ư ợc chi phí, có l ãi đ ể t ă ng tr ư ởng nguồn vốn. Để đ ạt đ ư ợc đ i ều đ ó , tài tr ợ của ngân sách Nh à
n ư ớc phải đ ặt ở vị trí ''xứng đ áng'' trong h ệ tác nhân hỗ trợ phát triển của ngân h àng ph ục v ụ ng ư ời ngh èo.
Đ ịnh h ư ớng thứ 4: Ngân h àng ph ục vụ ng ư ời ngh èo ph ải đ ư ợc hỗ trợ nhất đ ịnh về mọi nguồn vốn hoạt đ ộng từ các ngân h àng
t h ươ ng m ại, các tổ chức tín dụng v à các t ổ chức t ài chính phi ngân hàng. B ởi xét tr ên m ột góc đ ộ n ào đ ó , ngân hàng ph ục vụ
n g ư ời ngh èo thay m ặt các tổ chức t ài chính - t ín d ụng, ''gánh vác'' to àn b ộ nhiệm vụ cấp tín dụng cho ng ư ời ngh èo. Trên ý ngh ĩa
đ ó v i ệc đ ó ng góp ngu ồn vốn của mỗi tổ chức tín dụng đ ể bổ sung nguồn vốn cho ngân h àng ph ục vụ ng ư ời ngh èo là đ i ều hợp lý.
- Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
Khôn g ch ỉ dừng lại ở phạm vi đ ó m à m ỗi tổ chức kinh tế x hội phải có sự đ ó ng góp ngu ồn vốn cho hoạt đ ộng của ngân h àng ph ục
v ụ ng ư ời ngh èo.
Đ ịnh h ư ớng thứ 5: Để ngân h àng ph ục vụ ng ư ời ngh èo là ngân hàng chính sách và ho ạt đ ộng có hiệu quả th ì v ấn đ ề có tính ''c ốt
t ử'' l à yêu c ầu bộ máy nhân sự cho nó phải đ ạt tới mức khả dĩ theo các h ư ớng sau.
Bộ máy hội đ ồng quản trị v à ban đ ại diện hội đ ồng quản trị phải có tổ th ư ờng trực, không ki êm nhi ệm đ ể đ áp ứ ng đ i ều h ành theo
ch ức n ăng ho ạt đ ộng.
C ấp quản trị kinh doan h ph ải đ ư ợc mở ít nhất đ ến cấp li ên xã, ph ư ờng. Bộ máy nhân sự từng cấp quản trị kinh doanh đ ư ợc tổ
ch ức với c ơ c ấu bao gồm: bộ phận khai thác v à t ạo nguồn vốn, bộ phận tiếp nhận, xử lý, quyết đ ịnh cấp tín dụng, bộ phận h ướng
d ẫn sản xuất v à thu n ợ, bộ phậ n h ậu cần bao gồm: h ành chính nhân s ự, t ài chính ngoài ra còn có b ộ phận kế toán v à b ộ phận ngân
q u ỹ.
Bộ máy quản trị kinh doanh của ngân h àng ph ục vụ ng ư ời ngh èo đ ư ợc tr ình bày ở s ơ đ ồ sau l à trên lý thuyết. Thực tế có thể đ ư ợc
đ i ều chỉnh th êm, b ớt, đ an x en theo yêu c ầu hoạt đ ộng của ngân h àng ph ục vụ ng ư ời ngh èo t ừng cấp.
Nhi ệm vụ đ ặc th ù của tổ chức tín dụng cho ng ư ời ngh èo là h ư ớng dẫn ng ư ời ngh èo làm cái gì đ ể t ăng thu nh ập v à sau đ ó l à hoàn
t r ả đ ư ợc nợ. Kinh nghiệm th ành công c ủa Grameen Bank ngân h àng ng ư ời ngh èo ở B ă ngladesh, chính có tr ợ giúp của ngân h àng
k hông ch ỉ l à v ốn bằng tiềm m à còn b ằng ''vốn kiến thức'' l àm ăn đ ối với ng ư ời ngh èo. B ởi vậy tôi cho rằng Việt Nam có thể học
t ập v à áp d ụng. Bộ máy tổ chức ngân h àng ph ục vụ ng ư ời ngh èo thi ết kế t rong nó m ột bộ phận h ư ớng dẫn ng ư ời ngh èo s ản xuất
- Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
l à c ần thiết không thể thiếu đ ư ợc. Tính khả dụng của bộ phận n ày trong b ộ máy ngân h àng ph ục vụ ng ư ời ngh èo đ ư ợc lý giải tr ên
c ác c ơ sở sau.
M ột l à:Trên lý thuyết nghi ên c ứu về ng ư ời ngh èo cho rằng họ đ ều bi ết l àm ăn, song ti ếp cận tr ên th ực tế th ì đ a s ố ng ư ời ngh èo
k hi có v ốn vẫn lúng túng trong tổ chức l àm ăn. Trong đ ó c ả yếu tố sợ vốn tr ư ợt khỏi tay do rủi ro, l àm ă n th ất bát. Ngay cả
n h ững hộ ngh èo x ư a nay thu ần nông cầm tr ên tay vài ba tri ệu bạc tiền v ay c ũng còn lo có tr ả đ ư ợc nợ không? Những hộ ngh èo
k hông nh ững không đ ó i v ốn m à đ ò i c ả kỹ thuật l àm ăn. Vì v ậy sự trợ giúp, h ư ớng dẫn họ l àm ă n lúc này là h ết sức quý giá v à
m ang l ại nhiều th à nh công cho c ả ngân h àng l ẫn cho cả ng ư ời ngh èo.
H ai là: Đ a số hộ ngh èo ở n ư ớc ta chủ yếu l à h ộ nông dân thuần nông, không chỉ giới hạn tr ên th ửa ruộng họ c ày mà có th ể h ư ớng
d ẫn, khuyến khích các hộ ngh èo tìm ra l ối thoát với các ng ành ngh ề mới đ ể tạo thu nhập. Bộ phân h ư ớng dẫn ng ư ời ngh èo sản
x u ất của ngân h àng p h ục vụ ng ư ời ngh èo v ới những cán bộ ngân h àng có th ể tiếp cận nghi ên cứu, tổ chức lập dự án h ư ớng dẫn hộ
n ghèo tham gia d ự án đ ể tiến h ành s ản xuất kinh doanh.
B a là: Thông qua quá trình tr ực tiếp ''nắm v ùng'' v ới các hộ ngh èo vay v ốn, tự nó đ ã t ạo ra đ i ều k i ện tốt nhất đ ể cán bộ ngân h àng
k i ểm tra sử dụng vốn, h ư ớng dẫn thu hoạch sản phẩm v à ti ến h ành thu n ợ tiền vay.
Bốn l à: Nhân s ự bộ phận h ư ớng dẫn ng ư ời ngh èo s ản xuất có hiểu biết nhất đ ịnh về hoạt đ ộng ngân h àng nh ư ng c ơ b ản l à nh ững
c án b ộ có kỹ thuậ t s ản xuất, hiểu biết nông dân v à nông thôn. Với nhân sự bộ phận n ày, ngân hàng ph ục vụ ng ư ời ngh èo có th ể
p h ối hợp với các tổ chức khuyến nông đ ể tu yển dụng những ng ư ời đ ủ ti êu chu ẩn t ình nguyện xin l àm vi ệc tại ngân h àng ph ục vụ
n g ư ời ngh èo. V ề lâu d ài n gân hàng ph ục vụ ng ư ời ngh èo có th ể tuyển dụng những sinh vi ên tr ẻ mới ra tr ư ờng ở các ng ành k ỹ
- Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
t hu ật, sau đ ó b ồi d ư ỡng cho họ kiến thức t ài chính ngân hàng và đ ư a vào b ộ phận tổ chức nói tr ên, có th ể nói sợi chỉ đ ỏ xuyên
su ốt đ ể quán triệt quan đ i ểm đ ạo đ ức với ng ư ời ngh èo, trư ớc hết chính l à ở chỗ, ngân h àng ph ục vụ ng ư ời ngh èo ph ải hết sức
p h ục vụ v ì ng ư ời ngh èo. Mu ốn vậy bộ máy nhân sự của nó phải l à nh ững ng ư ời có tâm huyết, hết sức th ươ ng yêu ng ư ời ngh èo.
3 .2.2.2. Gi ải pháp tạo lập v à khai thác t ối đ a n gu ồn vốn cho hoạt đ ộng ngân h àng ph ục vụ ng ư ời ngh èo.
- Vốn đ i ều lệ.
L à m ột ngân h àng ''chính sách'' song ngân hàng ph ục vụ ng ư ời ngh èo là m ột tổ chức tín dụng của Nh à n ư ớc, có t ư c ách pháp
n hân, đ ư ợc Nh à n ư ớc cấp vốn đ i ều lệ. Hiện nay vốn đ i ều lệ của ng ân hàng ph ục vụ ng ư ời ngh èo là 700 t ỷ đ ồng. Tôi cho rằng với
số vốn đ i ều lệ n ày quá th ấp, bởi 2 lý do sau.
T h ứ nhất: ngân h àng ph ục vụ ng ư ời ngh èo v ới mục ti êu ho ạt đ ộng v ì ng ư ời ngh èo, g ắn liền với khách h àng ng ư ời ngh èo song
k hông có ngh ĩa l à c ơ sở vật c h ất cho hoạt đ ộng của nó phải ''ngh èo'' theo quá m ức, m à ngân hàng ph ục vụ ng ư ời ngh èo ph ải có
m ột c ơ sở vật chất đ ảm bảo cho hoạt đ ộng của hệ thống có mạng l ư ới từ trung ư ơ ng đ ến c ơ sở. Vốn đ ể tạo ra c ơ sở vật chất của
n gân hàng ph ục vụ ng ư ời ngh èo ch ủ yế u v ẫn do sự hỗ trợ của Ngân h àng nông nghi ệp v à phát tri ển nông thôn Việt Nam.
T h ứ hai: Nguồn vốn đ i ều lệ của ngân h àng ph ục vụ ng ư ời ngh èo không ch ỉ sử dụng xây dựng c ơ s ở vật chất m à còn t ạo ra nguồn
v ốn cho vay trong đ i ều kiện nguồn vốn huy đ ộng hạn chế t hì s ử dụng nguồn vốn đ i ều lệ đ ể tạo ra nguồn vốn cho vay l à h ết sức
c ần thiết của ngân h àng ph ục vụ ng ư ời ngh èo. B ởi vậy việc t ăng v ốn đ i ều lệ l ên m ột mức cao h ơ n cho ngân hàng ph ục vụ ng ư ời
n ghèo là phù h ợp với thực tiễn đ ặt ra. Mặt khác vốn đ i ều lệ của n gân hàng ph ục vụ ng ư ời ngh èo bao g ồm: vốn ngân sách Nh à
n ư ớc cấp v à v ốn đ ó ng góp d ư ới h ình th ức cổ phần của các cổ đ ô ng. Do đ ó c ần đ ộng vi ên khuyến khích các cổ đ ô ng sáng l ập t ă ng
- Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
cổ phần đ ó ng góp c ủa m ình đ ể t ăng v ốn đ i ều lệ ban đ ầu cho ngân h àng ph ục v ụ ng ư ời ngh èo và cho phép các t ổ chức kinh tế, x ã
h ội, cá nhân trong v à ngoài n ư ớc tự nguyện đ ó ng góp c ổ phần tham gia vốn đ i ều lệ. Số cổ đ ô ng này, n ếu có cổ phần đ ó ng góp l ớn
s ẽ đ ư ợc bầu v ào h ội đ ồng quản trị của ngân h àng ph ục vụ ng ư ời ngh èo.
- Vốn cổ ph ần.
N gân hàng ph ục vụ ng ư ời ngh èo là t ổ chức tín dụng của Nh à n ư ớc song nó l à ngân hàng chính sách nên ph ải có thiết chế hoạt
đ ộng ri êng. Đ i ều lệ hoạt đ ộng của ngân h àng ph ục vụ ng ư ời ngh èo c ần tạo ra một pháp lý m à ở đ ó n gân hàng ph ục vụ ng ư ời
n ghèo đ ư ợc p hép huy đ ộng cổ phần đ ó ng góp t ừ các cổ đ ô ng thông th ư ờng, bao gồm 2 dạng:
D ạng cổ phần bắt buộc: ngân h àng ph ục vụ ng ư ời ngh èo quy đ ịnh vốn cổ phần đ ó ng góp b ắt buộc cho mọi th ành viên vay v ốn.
M ức đ ó ng góp b ằng tỷ lệ phần tr ăm trên số tiền mỗi khoản vay v à đ ư ợc khấu hao từ khoản vay. Tỷ lệ n ày đ ư ợc quy đ ịnh rất nhỏ
k ho ảng 1 - 2%, t ạo ra tâm lý tự nguyện của ng ư ời vay, họ xem đ ó n h ư l à m ột khoản tiết kiệm nhỏ. Song đ ối với to àn h ệ thống
n gân hàng ph ục vụ ng ư ời ngh èo, có th ể tạo ra nguồn vốn tái cho vay đ á ng k ể. Ví dụ: tỷ lệ đ ó ng góp c ổ phần bằng 1% khoản vay,
d oanh s ố cho vay l à 8000 t ỷ đ ồng ta sẽ huy đ ộng vốn cổ phần đ ó ng góp d ạng n ày 80 t ỷ đ ồng. Tất nhi ên đ ối với loại cổ phần n ày
k hông đ ư ợc h ư ởng cổ tức, không cho phép cổ đ ô ng rút ra b ất cứ lúc n ào.
D ạng c ổ phần tự nguyện: Nh à n ư ớc v à ngân hàng ph ục vụ ng ư ời ngh èo khuyến khích v à đ ộng vi ên t ất cả mọi tổ chức kinh tế, x ã
h ội, đ oàn th ể, mọi cá nhân trong v à ngoài n ư ớc tham gia đ ó ng góp c ổ phần h ư ởng cổ tức v ào ngân hàng ph ục vụ ng ư ời ngh èo.
L o ại cổ phần n ày n ên duy trì ổ n đ ịnh, chỉ đ ư ợc rút ra khi có thời gian đ ó ng vào khá dài (5n ă m, 10 n ă m, 20 n ăm...). Khi công tác
t uyên truyền, phong tr ào xã h ội v à t ừ thiện trong cộng đ ồng đ ư ợc mở rộng v à phát tri ển th ì v ốn cổ phần dạng n ày s ẽ nâng l ên.
- Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
- N gu ồn vốn huy đ ộng t ừ k ênh ngân sách Nhà n ư ớc.
H i ện nay vốn của ngân sách Nh à n ư ớc chi cho các mục đ í ch liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp thực hiện ch ươ ng trình xoá đ ó i
g i ảm ngh èo ở n ư ớc ta với con số không phải nhỏ. Mặc d ù ngân sách Nhà n ư ớc vẫn bội chi lớn, chính phủ vẫn p h ải đ i vay dân,
v ay n ư ớc ngo ài đ ể b ù đ ắp nh ưng hàng n ăm v ẫn phải chi ra h àng nghìn t ỷ đ ồng cho ch ươ ng trình này.
Vốn ngân sách Nh à n ư ớc d ù d ư ới 2 dạng: cấp phát không ho àn l ại v à c ấp phát có ho àn l ại thông qua các ch ươ ng trình tín d ụng
Nhà n ư ớc. Thực tế c ho th ấy cách thức cấp phát, cho vay của ngân sách Nh à n ư ớc thực hiện ch ươ ng trình xoá đ ó i gi ảm ngh èo đ ạt
h i ệu quả c òn th ấp do nhiều nguyên nhân. Song c ốt l õi của vấn đ ề bởi nguyên nhân ngu ồn vốn ch ư a đ ư ợc bảo to àn t ăng tr ưởng,
s inh l ời. B ên c ạnh đ ó cách th ức truyền tải vốn thấp của nguồn vốn thực hiện ch ươ ng trình xoá đ ó i gi ảm ngh èo. Bởi vậy các
n gu ồn vốn của NSNN cho mục ti êu, ch ương trình xoá đ ó i gi ảm ngh èo ch ư a đ ư ợc tập trung. Song đ ể nguồn vốn không phân tán
v à ch ồng chéo, cấp đ ú ng đ ối t ư ợng phải chuyển v ề một mối thực hiện chức n ă ng tín d ụng cho ng ư ời ngh èo. Ngân hàng ph ục vụ
n g ư ời ngh èo đ ư ợc th ành l ập với đ ú ng ý ngh ĩa của nó, l à kênh huy đ ộng vốn chính thức các nguồn vốn cho ng ư ời ngh èo. Trong đ ó
c ác ngu ồn vốn của ngân sách Nh à n ư ớc cho mục ti êu ch ươ ng t rình xoá đ ó i gi ảm ngh èo ph ải đ ư ợc chuyển v ào kênh tín d ụng n ày
b ao g ồm các nguồn chủ yếu sau:
+ N gu ồn ngân sách Nh à n ư ớc cấp cho ch ươ ng trình tín d ụng có li ên quan đ ến ng ư ời ngh èo th ực hiện qua kho bạc Nh à n ư ớc.
K ênh này bao g ồm: nguồn vốn thực hiện ch ươ ng trình qu ốc gia về giải quyết việc l àm, ngu ồn vốn thực hiện ch ươ ng trình qu ốc
g ia v ề phủ xanh đ ất trống đ ồi núi trọc...
- Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
C ơ s ở thực hiện việc chuyển một phần các nguồn vốn nói tr ên vào kênh tín d ụng ngân h àng ph ục vụ ng ư ời ngh èo đ ư ợc luận
ch ứng bởi.
M ột l à: Ngh ị quyết đ ại hội Đ ảng to àn qu ốc lần thứ VIII đ ã n êu rõ ''Hi ện nay gần 20 ch ươ ng trình qu ốc gia v à d ự án đ ư ợc thực
h i ện có nội dung gắn với xoá đ ó i gi ảm ngh èo. T ừ n ăm 1996 s ẽ lồng ghép ch ươ ng trình xoá đ ó i gi ảm ngh èo v ới các ch ươ ng trình
k hác trong đ ó l ấy ch ươ ng trình qu ốc gia về giải quyết việc l àm, ph ủ xanh đ ất trống đ ồi núi trọc, ch ươ ng trình phát tri ển kinh tế
x ã h ội các x ã đ ặc biệt khó kh ăn làm nòng c ốt''. Nh ư v ậy ý nghĩa mục ti êu của các ch ươ ng trình qu ốc gia n ày đ ã đ ư ợc khẳng đ ịnh
v ề tính chủ đ ạo c ho vi ệc thực hiện ch ươ ng trình xoá đ ó i gi ảm ngh èo trong các n ăm t ới ở n ư ớc ta. Do đ ó đ ể tạo ra nguồn vốn tập
t rung h ỗ trợ ng ư ời ngh èo, tôi cho r ằng việc chuyển một bộ phận của 3 nguồn vốn tr ên vào ngân hàng ph ục vụ ng ư ời ngh èo là c ần
t hi ết v à h ợp lý. Vốn g i ải quyết việc l àm ch ỉ giao cho kho bạc Nh à n ư ớc quản lý v à cho vay t ạo việc l àm cho vùng đ ô t h ị v à các
d ự án lớn.
H ai là: chính vi ệc giao cho ngân h àng ph ục vụ ng ư ời ngh èo qu ản lý các nguồn vốn nói tr ên không nh ững tập trung nguồn vốn về
m ột mối, quản l ý có hi ệu quả cao h ơ n mà còn t ạo đ i ều kiện cho kho bạc Nh à n ư ớc thực hiện tốt các chức n ă ng v ốn có của nó.
B a là: Đ ư a ngu ồn vốn hỗ trợ ng ư ời ngh èo vào m ột k ênh tín d ụng chính thức sẽ hạn chế sự lộn xộn của k ênh v ốn cho ng ư ời ngh èo
t rên th ị tr ư ờng t ài chính t ín d ụng nông thôn. Ng ư ời ngh èo đ ư ợc vay vốn một k ênh v ới chính sách thống nhất nh ư m ức cho vay,
l ãi su ất cho vay, thời hạn cho vay, ph ươ ng th ức trả nợ...
Bốn l à: ngu ồn vốn của NSNN đ ư ợc bảo to àn thông qua hình thành qu ỹ bảo to àn v ốn ngân sách cấp tại ngâ n hàng ph ục vụ ng ư ời
n ghèo.
- Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
N gân sách Nhà n ư ớc hỗ trợ kinh phí cho v ùng nghèo, các xã đ ặc biệt khó kh ă n xây d ựng c ơ s ở hạ tầng đ ể cải thiện mức sống
cộng đ ồng.
N gân sách Nhà n ư ớc chi cho các ch ươ ng trình m ục ti êu gi ải quyết các vấn đ ề x ã h ội.
Quan đ i ểm sử d ụng các nguồn kinh phí NS nói tr ên là hình thành các d ự án nhỏ của các tổ chức đ oàn th ể cộng đ ồng, ngân h àng
p h ục vụ ng ư ời ngh èo th ực hiện cho vay vốn đ ể thực hiện dự án. Nguồn ngân sách đ ư ợc ngân h àng ph ục vụ ng ư ời ngh èo b ảo to àn
v ốn gốc ban đ ầu của nó.
- N gu ồn hỗ trợ từ ngân sách Nh à n ư ớc đ ịa ph ươ ng đ ư ợc trích một phần chuyển v ào ngân hàng ph ục vụ ng ư ời ngh èo đ i ạ ph ươ ng
đ ể hỗ trợ nguồn vốn cho vay đ ối với ng ư ời ngh èo. Th ực hiện ch ươ ng trình xoá đ ó i gi ảm ngh èo đ ã t rở th ành v ấn đ è t rên bình di ện
q u ốc gia. Đ i ều đ ó cũng có nghĩa l à v ốn hỗ trợ cho ng ư ời ngh èo không ch ỉ thuộc các ch ươ ng trình qu ốc gia, m à s ự đ ó ng góp tích
cực của từng đ ịa ph ươ ng là h ết sức cần thiết. Tính đ ến ng ày 31 - 12 - 2000 ngu ồn vốn từ ngân sách đ ịa ph ươ ng chuyển sang ngân
h àng ph ục vụ ng ư ời n ghèo là con s ố không nhỏ. Song phải h ình thnàh c ơ c h ế đ ộng vi ên thu hút và s ử dụng nguồn vốn n ày th ống
n h ất trong cả n ư ớc. Theo tôi, c ơ c h ế đ ó p h ải thực hiện đ ư ợc nguyên t ắc bảo to àn v ốn gốc cho ngân sách, chứ không trả l ãi trực
t i ếp cho đ ịa ph ương.
- T i ề n g ửi tiết kiệm của cộng đ ồng ng ư ời ngh èo.
M ặc d ù ph ải vay m ư ợn v à '' ăn đ ong'' nh ưng ng ư ời ngh èo ở n ư ớc ta luôn có t ư t ư ởng, ý thức tiết kiệm. Với những món tiền nhỏ
của những hộ ngh èo có th ể tiết kiệm đ ư ợc, sẽ trở th ành kho ản tiền lớn, tạo nguồn cho ngân h àng ph ục vụ ng ư ời ngh èo quay vòng
n ó. Vi ệc thực hiện huy đ ộng vốn bằng các h ình th ức tiết kiệm bắt buộc hoặc tự nguyện sau đ â y:
- Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
T i ền gửi tiết kiệm bắt buộc: Tiết kiệm bắt buộc l à yêu cầu đ ối với các hộ ngh èo khi vay v ốn ngân h àng ph ục vụ ng ư ời ngh èo.
T i ết k i ệm của hộ ngh èo đ ư ợc gửi trực tiếp thông qua tổ vay vốn đ ể gửi v ào ngân hàng ph ục vụ ng ư ời ngh èo. S ự bắt buộc n ày đ ã
h ình thành cho ng ư ời ngh èo có ý th ức v à k ế hoạch chi ti êu tiết kiệm đ ể tạo nguồn tích luỹ trả nợ khi đ ến hạn, h ơ n n ữa tạo thói
q uen ti ếp c ận với nền kinh tế tiền tệ m à h ọ đ ang b ư ớc tới. Việc gửi tiền tiết kiệm bắt buộc đ ối với hộ ngh èo và phù h ợp với khả
n ăng ti ết kiệm của hộ ngh èo vay v ốn có thể tiến h ành theo đ ịnh kỳ quy đ ịnh của ngân h àng ph ục vụ ng ư ời ngh èo và phù h ợp với
k h ả n ăng ti ết k i ệm của hộ ngh èo. Nh ư ng hi ệu quả h ơ n c ả, phải tiết kiệm từ món tiền nhỏ với từng đ ịnh kỳ thời gian h àng tu ần
h ay 20 ngày tr ở lại. Số tiền tiết kiệm bắt buộc cũng không cần trả l ãi cho ng ư ời ngh èo, b ởi doanh số nhỏ đ ư ợc xem nh ư t i ền cất
' 'hòm'' v ậy.
T i ền g ửi tiết kiệm tự nguyện nh ư ng h ấp dẫn thông qua xổ số: h ình th ức tiết kiệm tự nguyện, không h ư ởng l ãi nh ư ng g ắn liền với
t rao th ư ởng thông qua xổ số tiết kiệm chắc chắn có nhiều khả thi. Bởi tâm lý phần lớn của ng ư ời ngh èo ở n ông thôn n ư ớc ta là
l uôn ''c ầu ''may. Tình tr ạng đ á nh đ ề ở các v ùng quê Vi ệt Nam l à minh ch ứng cho đ i ều đ ó . Ngân hàng ph ục vụ ng ư ời ngh èo có th ể
p h ối hợp với các công ty xổ số quay th ư ởng cho sổ tiết kiệm tr ên c ơ s ở giải th ư ởng v à chi phí đ ư ợc tính từ l ãi ti ết kiệm m à h ọ
k hông ph ải trả cho ng ư ời ngh èo. Hình th ức tiết kiệm n ày còn có tác d ụng hạn chế t ình tr ạng đ ánh đ ề v à ph ư ờng hụi ở nông thôn.
T i ền gửi từ quỹ tổ t ươ ng h ỗ. Ngân h àng ph ục vụ ng ư ời ngh èo c ần h ư ớng dẫn cho các tổ vay vốn h ình thành qu ỹ tổ t ươ ng h ỗ.
Vi ệc h ình thành qu ỹ n ày l à c ần thiết cho sự t ươ ng tr ợ v à ràng bu ộc với nhau giữa các th ành viên trong tổ, bởi nếu đ ư ợc quy đ ịnh
n h ư s au:
T hành viên ra kh ỏi tổ không đ ư ợc rút tiền đ ó ng góp.
- Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
Có th ể rút tiền quỹ trả nợ cho mỗi th ành viên khi m ất khả n ăng tr ả nợ ngân h àng.
Qu ỹ tổ đ ư ợ c hình thành t ừ khấu trừ khoản vay (khoảng 1 - 2%) và đ ư ợc gửi v ào ngân hàng ph ục vụ ng ư ời ngh èo n ơ i thành viên
v ay v ốn. Tiền gửi sẽ đ ư ợc ngân h àng tr ả l ãi. Vi ệc tạo ra quỹ tổ l à đ i ều kiện giảm bớt rủi ro cấp tín dụng cho ng ư ời ngh èo ch ỉ dựa
v ào tín ch ấp l à b ảo đ ảm không có pháp lý.
- T i ền gửi thực hiện mục ti êu h ỗ trợ ng ư ời ngh èo của các ngân h àng th ươ ng m ại v à t ổ chức t ài chính tín d ụng. Đ ể th ành công
t rong vi ệc hỗ trợ vốn cho ng ư ời ngh èo, thì ngân hàng ph ục vụ ng ư ời ngh èo ph ải đ ư ợc sự hỗ trợ hợp lực của to àn n ền kinh tế.
T rong đ ó v ề ph ươ ng di ện nguồn vốn phải có sự chia sẻ khó kh ăn c ủa hệ thống ngân h àng th ươ ng m ại v à các t ổ chức t ài chính tín
d ụng, đ ặt ra đ i ều n ày b ởi các lý do sau:
M ột l à: Xoá đ ó i gi ảm ngh èo là m ột mục ti êu trong h ệ mục ti êu phát tri ển ki nh t ế x ã h ội ở n ư ớc ta. Kinh tế x ã h ội phát triển đ i ều
đ ó đ ảm bảo v à quyết đ ịnh cho t ăng trư ởng kinh tế. T ăng trư ởng kinh tế đ ư ợc xem l à m ột trong những mục ti êu hàng đ ầu của
chính s ách ti ền tệ quốc gia. Hiểu một cách lôgic, xoá đ ó i gi ảm ngh èo là nhi ệm vụ m à h ệ thống ngân h àng Vi ệt Nam phải góp
p h ần gánh vác đ ể thực hiện tốt mục ti êu chính sách ti ền tệ quốc gia. Bởi vậy các ngân h àng th ươ ng m ại, các tổ chức t ài chính tín
d ụng phải có nhiệm vụ tạo nguồn vốn đ ể hỗ trợ ng ư ời ngh èo là v ấn đ ề đ ặt ra có đ ủ luận c h ứng.
H ai là: V ấn đ ề giúp ng ư ời ngh èo có v ốn l àm ă n là trách nhi ệm của Đ ảng, Nh à n ư ớc, tổ chức kinh tế x ã h ội v à toàn th ể cộng đ ồng.
Qu ả thật về mặt nhân v ăn ng ư ời ngh èo c ũng l à con ng ư ời cần phải giúp đ ỡ họ. Trong đ ó các ngân hàng th ươ ng m ại v à các t ổ
ch ứ c tài chính tín d ụng, với lợi thế nguồn vốn của m ình, v ới bề dầy lịch sử cấp vốn cho ng ư ời ngh èo, ph ải có trách nhiệm tạo
n gu ồn vốn cho ng ư ời ngh èo là v ấn đ ề ph ù h ợp đ ạo lý nhân v ă n nói trên.
- Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
B a là: Đ ể đ ảm bảo thực hiện sự hỗ trợ nói tr ên, c ần phải có một đ i ều lệ quy đ ịnh r õ trách nhi ệm n ày trong lu ật ngân h àng và lu ật
c ác t ổ chức tín dụng.
- T i ền gửi từ các tổ chức kinh tế x ã h ội, cá nhân trong v à ngoài n ư ớc. Nh à n ư ớc khuyến khích mọi tổ chức kinh tế, x ã h ội, cá
n hân trong và ngoài n ư ớc gửi tiền v ào ngân h àng ph ục vụ ng ư ời ngh èo đ ể tạo nguồn vốn cho vay đ ối với ng ư ời ngh èo. Tuy nhiên
đ â y là hình th ức tiền gửi theo c ơ c h ế l ãi su ất thị tr ư ờng. Bởi vậy tuỳ v ào yêu c ầu thực tiến nguồn vốn m à ngân hàng ph ục vụ
n g ư ời ngh èo t ổ chức huy đ ộng.
Nhà n ư ớc cho phép huy đ ộng tiền gửi từ các quỹ bảo hiểm v à các qu ỹ khác với l ã m ột số quỹ thuộc dạng n ày có ngu ồn vốn rất
l ớn tạm thời nh àn r ỗi ch ư a đ ư ợc sử dụng đ ể sinh lời nó thông qua tác đ ộng của k ênh v ốn tín dụng.
- H uy đ ộng vốn từ các nguồn t ài tr ợ cho mục ti êu xoá đ ó i gi ảm ngh èo.
N gân hàng ph ục vụ ng ư ời ngh èo v ới t ư cách đ ại diện cho chính phủ tiếp nhận mọi nguồn vốn hỗ trợ cho ng ư ời ngh èo, t ự nó đ ã
k h ẳng đ ịnh l à t ổ chức chính thức đ ư ợc giao nhiệm vụ thu hút các nguồn t ài tr ợ cho mục ti êu xoá đ ó i gi ảm ngh èo. Đ ể khai thác
c ác ngu ồn t ài tr ợ cho mục ti êu nói trên, yếu tố cần thiết tr ư ớc hết phải có đ ịnh h ư ớng, chính sách của Nh à n ư ớc phải r õ ràng, c ụ
t h ể. Đ ịnh h ư ớng, chính sách của Nh à n ư ớc l à hành lang và đ ư ờng b ăng, c ũng l à đ i ều kiện đ ể khỏi d òng v ốn t ài tr ợ n ày và thu hút
n ó vào kênh tín d ụng cho ng ư ời ngh èo. Đ ể l àm đ ư ợc đ i ều đ ó đ ịnh h ư ớng v à chính sách c ủa Nh à n ư ớc phải thể hiện đ ư ợc các nội
d ung sau:
T h ứ nhất: Khuyến khích sự t ài tr ợ của mọi tổ chức cá nhân chia sẻ với cộng đ ồng ng ư ời ngh èo. Qua đ ó h ọ có những h ành đ ộng,
ch ươ ng trình giúp đ ỡ có tính nhân đ ạo cho ng ư ời ngh èo vùng nghèo.
- Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
T h ứ hai: Khuyến khích mọi tổ chức kinh tế, x ã h ội, đ oàn th ể v à cá nhân hình thành các d ự án thu hút nguồn t ài tr ợ cho ng ư ời
n ghèo, đ ồng thời tạo đ i ều kiện tốt nhất cho họ tiếp nhận các nguồn t ài tr ợ đ ó .
T h ứ ba: Đ ảm bảo các nguồn t ài tr ợ đ ư ợc sử dụng với hiệu quả cao nhất vừa thực hiện đ ú ng m ục ti êu tài tr ợ, vừa tạo l òng tin cho
n g ư ời t ài tr ợ.
Đ ể khỏi t ă ng các ngu ồn t ài tr ợ nói tr ên, ngân hàng ph ục vụ ng ư ời ngh èo c ần phải giải quyết tốt các vấ n đ ề sau:
M ột l à: ngân hàng ph ục vụ ng ư ời ngh èo ch ủ đ ộng phối hợp c ùng v ới các c ơ q uan, t ổ chức, đ oàn th ể, hiệp hội k êu g ọi v à ký k ết
c ác hi ệp ư ớc t ài tr ợ thông qua đ ầu t ư v ốn v ào các ch ươ ng trình và d ự án, giúp đ ỡ kỹ thuật, đ à o t ạo trí thức cho ng ư ời ngh èo.
H ai là: ngân hàng ph ục vụ ng ư ời ngh èo ph ối hợp với các bộ, ng ành, đ oàn th ể hữu quan xây dựng các ch ươ ng trình, d ự án xoá đ ó i
g i ảm ngh èo, phát tri ển nông nghiệp, nông thôn có tính khả thi đ ể thu hút các nguồn t ài tr ợ.
B a là: Hình thành m ột cơ c h ế tiếp nh ận nhanh nguồn t ài tr ợ từ uỷ thác của chủ dự án hoặc ch ươ ng trình trong khuôn kh ổ luật lệ
cho phép.
Bốn l à: ngân hàng ph ục vụ ng ư ời ngh èo th ực hiện quản lý nguồn v à c ấp tín dụng đ ạt chất l ư ợng theo yêu c ầu của chủ dự án v à
đ ú ng m ục ti êu d ự án. Thực tế cho t h ấy các nguồn t ài tr ợ cho muc ti êu xoá đ ó i gi ảm ngh èo mang n ặng tính chất x ã h ội từ thiện v à
n hân đ ạo song không phải nh ư v ậy m à cho phép phía nh ận t ài trợ quản lý lỏng lẻo. Ng ư ợc lại ho àn toàn đ i ều đ ó , phía qu ản lý t ài
t rợ chịu sự kiểm soát khắt khe của p hía tài tr ợ. Bởi vậy yêu c ầu ngân h àng - n g ư ời tiếp nhận uỷ thác quản lý phải nâng cao vai
t rò, trách nhi ệm thực hiện đ ú ng cam k ết của hợp đ ồng đ ã n h ận với b ên u ỷ thác.
- Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
T ài tr ợ vốn cho ng ư ời ngh èo đ ang là xu th ế của cộng đ ồng thế giới nói chung v à ở n ư ớc t a nói riêng. Trong đ i ều kiện nguồn vốn
h uy đ ộng qua các k ênh chính th ức đ á p ứ ng cấp tín dụng cho ng ư ời ngh èo thì kh ỏi t ăng ngu ồn vốn t ài tr ợ cho mục ti êu xoá đ ó i
g i ảm ngh èo là h ết sức quan trọng cho hoạt đ ộng của ngân h àng ph ục vụ ng ư ời ngh èo. Đi ều đ ó , v ớ i s ự nỗ lực ri êng c ủa ngân h àng
p h ục vụ ng ư ời ngh èo là ch ư a đ ủ m à c ần sự trợ giúp của Nh à n ư ớc các cấp, các ng ành, các t ổ chức kinh tế, x ã h ội thông qua
p hong trào tuyên truyền khích lệ các nh à tài tr ợ v à các nhà h ảo tâm.
- N gu ồn vốn từ quỹ b ù đ ắp rủi ro.
C ấp tín dụng cho ng ư ời ngh èo bao gi ờ cũng đ ồng h ành v ới rủi ro mất vốn. Quả thật, khả n ă ng hoàn tr ả vốn đ ú ng h ạn v à đ ầy đ ủ
của ng ư ời ngh èo vay v ốn c òn nhi ều hạn chế. Thực tế cho thấy các hộ ngh èo ch ủ yếu tập trung v ào vùng nông thôn, s ản xuất nông
n ghi ệp g ắn với thi ên tai, m ất m ùa x ảy ra th ư ờng xuyên. Do v ậy không có quỹ b ù đ ắp rủi ro mất vốn cho ngân h àng ph ục vụ
n g ư ời ngh èo thì s ự tồn tại của nó hết sức mong manh. Bởi nguồn vốn sẽ hụt dần c ùng v ới việc khoanh nợ, xoá nợ cho hộ ngh èo,
m ặt khác do tâm lý sợ b ị lỗ, ng ư ời ngh èo thích thu l ợi nhanh n ên tính toán b ỏ vốn l àm ăn lu ẩn quẩn, ít hiệu quả. Ng ư ời ngh èo
t h ư ờng tung hết vốn liếng v ào làm ă n nên khi th ất bát r ơ i vào th ế ''trắng tay'', nợ nần. Cũng không ít tr ư ờng hợp do túng thiếu
q uanh n ă m, ti ền vốn ngân h àng cho vay có th ể bị sử dụng v ào m ục đ í ch khác nh ư m ua l ươ ng th ực, chữa bệnh, tiền học cho con...
đ ể đ ảm bảo những nhu cầu c ơ b ản của con ng ư ời.
L ập quỹ b ù đ ắp rủi ro l à vi ệc cần thiết cho mọi tổ chức tín dụng, song nó lại cần thiết h ơ n đ ối với tổ chức t ín d ụng cho ng ư ời
n ghèo. M ặc d ù đ ã c ó quyết đ ịnh số 48/1999/Q Đ - N HNN 5 ngày 8 - 2 - 1999 c ủa thống đ ốc ngân h àng Nhà n ư ớc Việt Nam, song
h i ện nay vẫn ch ư a th ể thực hiện đ ư ợc bởi v ì v ấn đ ề đ ặt ra l à l ấy nguồn từ đ âu đ ể lập quỹ b ù đ ắp rủi ro n ày và s ử dụng nó cho
- Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
h i ệu quả trong đ i ều kiện ngân h àng ph ục vụ ng ư ời ngh èo v ới khả n ăng t ạo ra lợi nhuận rất thấp. V ì v ậy, theo tôi cần tạo ra một
c ơ c h ế lập quỹ b ù đ ắp rủi ro cho ngân h àng ph ục vụ ng ư ời ngh èo phù h ợp với tính ''chính sách'' của nó. Nh à n ư ớc n ên cho phép
t rích t ừ ngân sách Nh à n ư ớc đ ể cấp cho ngân h àng ph ục vụ ng ư ời ngh èo hình thành qu ỹ b ù đ ắp rủi ro tr ên cơ s ở có sự tự lực của
n gân hàng ph ục vụ ng ư ời ngh èo. Tức l à qu ỹ b ù đ ắp rủi ro đ ư ợc lập từ hai nguồn: ngân sách Nh à n ư ớc cấp v à ngu ồn trích từ lợi
n hu ận của ngân h àng ph ục vụ ng ư ời ngh èo. Song ph ần ngân sách Nh à n ư ớc cấp l à ch ủ yếu, tỷ lệ n ày s ẽ đ ư ợc giảm dần khi lợi
n hu ận của ngân h àng ph ục vụ ng ư ời ngh èo t ăng lên.
N gu ồn của ngân sách Nh à n ư ớc cấp đ ể h ình thành qu ỹ b ù đ ắp rủi ro cho ngân h àng ph ục vụ ng ư ời ngh èo đ ư ợc trích ra từ quỹ dự
p hòng tr ợ cấp các v ùng thiên tai đ ối với hộ ngh èo, vùng nghèo... Nh ư v ậy chi ngân sách Nh à n ư ớc thực tế không t ă ng lên mà
t hay đ ổi ph ươ ng th ức chỉ đ ể đ ạt mục ti êu s ử dụng cao h ơ n. B ởi vậy trợ cấp khắc phục thi ên t ại bằng xi n, cho, c ấp chỉ ph ù h ợp
v ới những giải pháp tính thế mang tính cứu tế m à thôi.
Đ ể ngân h àng ph ục vụ ng ư ời ngh èo ho ạt đ ộng v à phát tri ển, quỹ b ù đ ắp rủi ro đ ư ợc lập th ư ờng xuyên v ới số d ư đ ủ lớn. Khi thực
t ế có rủi ro, đ ư ợc trích quỹ đ ể b ù đ ắp kịp thời đ ảm b ảo nguồn vốn hoạt đ ộng cho ngân h àng ph ục vụ ng ư ời ngh èo. Qu ỹ b ù đ ắp rủi
r o cho ngân hàng ph ục vụ ng ư ời ngh èo khi ch ư a sử dụng (phản ánh tr ên s ố d ư c ủa quỹ) đ ư ợc sử dụng đ ể t ăng ngu ồn vốn cho vay
v à b ảo to àn nó. Tuy nhiên đ ể quỹ n ày s ử dụng đ ú ng m ục đ í ch v à hi ệu quả phải có một c ơ ch ế quản lý nh ư đ ối với các quỹ t ài
chính đ ặc th ù.
- N goài nh ững nguồn vốn nói tr ên, ngân hàng ph ục vụ ng ư ời ngh èo có th ể sử dụng tối đ a các ngu ồn huy đ ộng tiền gửi bằng việc
q uy đ ịnh miễn nộp dự trữ bắt buộc va ò ngân hàng Nhà n ư ớc.
- Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
Dự trữ bắt buộc l à s ố tiền m à các t ổ chức tín dụng phải gửi tại ngân h àng Nhà n ư ớc đ ể thực hiện chính sách tiền tệ quốc gia.
Nh ư v ậy nếu ngân h àng ph ục vụ ng ư ời ngh èo đ ư ợc thực th ì chính sách mi ền nộp dự trữ bắt buộc v ào ngân hàng Nhà n ư ớc sẽ tạo
r a kh ả n ăng m ở rộng hệ số tạo tiễn của nó. Nói một cách cụ thể h ơ n, vi ệc đ ư ợc miễn nộp tiền dự trữ bắt buộc sẽ tạo cho ngân
h àng ph ục vụ ng ư ời ngh èo s ử dụng tối đ a ngu ồn vốn huy đ ộng từ tiền gửi đ ể cho vay. H ơ n n ữa, đ ó cũng l à đ i ều kiện l àm gi ảm
đ áng k ể l ãi su ất cho vay đ ối với ngân h àng ph ục vụ ng ư ời ngh èo.
N gân hàng Nhà n ư ớc ho àn toàn có đ ủ luận chứng đ ể thực thi miễn nộp tiền dự trữ bắt buộc đ ối với ngân h àng ph ục vụ ng ư ời
n ghèo b ởi các lý do sau:
M ột l à: Ti ền gửi huy đ ộng của ngân h àng ph ục vụ ng ư ời ngh èo ít x ảy ra mất khả n ă ng thanh toán b ởi chủ yếu nguồn tiền gửi ổn
đ ịnh, quy mô nhỏ.
H ai là: Vi ệc t ă ng h ộ số tạo tiền, theo đ ó cung ứ ng tiền thông qua cấp tín dụng cho ng ư ời ngh èo t ăng lên, song ngân hàng Nhà
n ư ớc vẫn chủ đ ộng kiểm soát đ ư ợc l ư ợng tiền cung ứng , b ởi hạn mức tín dụng cho ng ư ời ngh èo có gi ới hạn theo khả n ăng ngu ồn
v ốn của ngân h àng ph ục vụ ng ư ời ngh èo.
B a là: Nâng h ệ số tạo tiền, giảm đ ư ợc l ãi su ất cho vay có tác đ ộng tích cực thực hiện chính sách ư u đ ã i đ ối với ng ư ời ngh èo, đ i ều
đ ó k hông ảnh h ư ở ng lãi su ất tr ên th ị tr ư ờng tín dụng của nền kinh tế bởi đ ối t ư ợng nhận tín dụng đ ư ợc giới hạn trong khu vực
n g ư ời ngh èo và vùng nghèo.
- Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
T ừ những phân tích ở tr ên, h ơ n n ữa thực tiễn hoạt đ ộng của một ngân h àng ''chính sách'' yêu c ầu ngân h àng Nhà n ư ớc phải t h ực
t hi chính sách mi ễn nộp dự trữ bắt buộc đ ối với ngân h àng ph ục vụ ng ư ời ngh èo. T ạo cho nó khả n ăng t ă ng ngu ồn vốn hoạt đ ộng
m à không gây tác đ ộng ti êu c ực đ ến việc thực thi chính sách tiền tệ của ngân h àng Nhà n ư ớc.
3 .2.2.3. Gi ải pháp sử dụng vốn cho n g ư ời ngh èo c ủa ngân h àng ph ục vụ ng ư ời ngh èo.
- Đ ối t ư ợng đ ư ợc cấp tín dụng.
C ấp tín dụng cho ng ư ời ngh èo ch ẳng khác g ì t ạo cho họ chiếc cần câu đ ể họ câu đ ư ợc xâu cá. Đ ể câu đ ư ợc xâu cá, ng ư ời ngh èo
p h ải biết câu. Bởi vậy tín dụng cho ng ư ời ngh èo c ũng ch ỉ cấp cho ai biết sử dụng nó đ ể t ă ng thu nh ập góp phần xoá đ ó i gi ảm
n ghèo. Đ ể xác đ ịnh đ ú ng đ ối t ư ợng n ày là h ết sức cần thiết nh ư ng có nhi ều phức tạp.
T rư ớc hết chúng ta phải xác đ ịnh đ ối t ư ợng ng ư ời ngh èo vay v ốn l à các h ộ ngh èo. Bởi vậy từ khi nghị quyế t 10 Đại hội Đảng lần
t h ứ 6, hộ nông dân đ ư ợc xác đ ịnh l à đ ơ n v ị kinh tế tự chủ. Do vậy hộ ngh èo đ ư ợc sử dụng l àm đ ối t ư ợng cấp tín dụng l à hoàn
t oàn đ á p ứ ng yêu c ầu thực tiễn đ ã v à đ ang đ ặt ra. Vậy c ơ sở n ào đ ể xác đ ịnh l à h ộ ngh èo? Nh ư đ ã n ói ở t r ên, hi ện nay n ư ớc ta
đ ang quy đ ịnh chuẩn mực hộ ngh èo theo quyết đ ịnh số 1143/2000/Q Đ- L Đ TBXH ngày 01 - 11 - 2000. Song v ấn đ ề đ ặt ra việc xác
đ ịnh hộ gia đ ì nh nào có m ức thu nhập đ ú ng chu ẩn mực hộ ngh èo là h ết sức khó kh ăn m ỗi khi thu nhập l àm ă n của từng hộ không
đ ư ợc công khai. Vậy khả thi h ơ n c ả, đ ể xác đ ịnh hộ ngh èo m ột cách t ươ ng đ ối (theo nghĩa so với chuẩn mực) phải thiết lập môt
c ơ ch ế kiểm soát, giảm sát của cộng đ ồng thông qua b ình xét, l ựa chọn công khai của các tổ chức, đ oàn th ể đ ịa ph ươ ng, làng
t hôn. Tính ' 'công khai c ộng đ ồng'' tự nó sẽ lấn áp v à đ è b ẹp tính '' đ ộc quyền, xét, xin, cho'' phi cộng đ ồng của tổ chức chính
q uyền sở tại th ư ờng xảy ra trong việc công nhận hộ ngh èo đ ư ợc vay vốn. Trở lại vốn đ ề ''cần câu'' v à ''xâu cá'' nói trên, h ộ ngh èo
- Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
m u ốn va y v ốn phải biết sử dụng vốn m à quyết đ ịnh tr ư ớc hết l à ph ải có sức lao đ ộng. Bởi vậy các đ ối t ư ợng ngh èo đ ó i không có
sức lao đ ộng hoặc đ ối t ư ợng r ư ợu ch è, c ờ bạc... không thuộc đ ối t ư ợng cấp tín dụng.
- X ác đ ịnh đ i ều kiện cấp tín dụng.
N gân hàng ph ục vụ n g ư ời ngh èo c ần tạo ra một đ i ều kiện vay vốn nới rộng, thuận lợi cho ng ư ời vay song phải đ ảm bảo tính
n ghiêm ng ặt của tổ chức tín dụng n ày. Các đ i ều kiện đ ó l à:
+ N goài nh ững đ i ều kiện vay vốn thông th ư ờng của ngân h àng thì các h ộ ngh èo ph ải cam kết chấp h à nh đ i ều lệ vay vốn của ngân
h àng ph ục vụ ng ư ời ngh èo nh ư g ia nh ập tổ vay vốn, đ ó ng góp c ổ phần, tiết kiệm bắt buộc, sử dụng vốn tạo đ ư ợc thu nhập...
+ Vốn vay tr ư ớc hết d ùng vào s ản xuất kinh doanh đ ể t ă ng thu nh ập, sau đ ó m ới cho vay sửa nh à c ửa, tạo n ơ i ăn ch ốn ở v à vay
t iêu dùng khác.
- L ãi su ất cho vay đ ối với ng ư ời ngh èo đ ang là v ấn đ ề phức tạp. Hiện nay đ ang có nhi ều ý kiến khác nhau về vấn đ ề n ày nh ư ng
có th ể tổng hợp th ành 2 lo ại nh ư sau:
L o ại thứ nhất: Đ ể giúp ng ư ời ngh èo sản xuất, giảm bớt chi phí đ ầu v ào nên áp d ụng l ãi su ất cho vay theo dạng t ài tr ợ.
L o ại thứ hai: Hiện nay ng ư ời ngh èo r ất cần vốn đ ể tổ chức sản xuất kinh doanh, một số phải vay nặng l ãi ở t hị tr ư ờng vốn
' 'ng ầm'' yêu c ầu của họ l à đ ư ợc vay vốn nhanh. V ì v ậy l ãi su ất cho vay đ ối với n g ư ời ngh èo nên áp d ụng bằng hoặc lớn h ơ n lãi
su ất thị tr ư ờng.
C ả 2 loại lý kiến tr ên, xét đ i ều kiện của Việt Nam hiện nay l à ch ư a h ợp lý, bởi lẽ.
- Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
T rư ờng hợp thứ nhất: Cho vay theo l ãi su ất t ài tr ợ, bộc lộ một số nh ư ợc đ i ểm nh ư g ây cho ng ư ời ngh èo tâm lý t rông ch ờ, ỷ lại,
sử dụng vốn sai mục đ í ch, kém hi ệu quả, thậm chí sử dụng vốn vay đ ể gửi lại ngân h àng ho ặc cho vay các đ ối t ư ợng khác đ ể
h ư ởng ch ênh l ệch l ãi su ất. Mặt khác nguồn vốn cho vay sẽ cạn kiệt dần do tiền l ãi thu đ ư ợc, ngo ài ph ần b ù đ ắp chi phí , không
t h ể bảo to àn v ốn, ch ư a k ể rủi ro mất vốn. V ì v ậy đ ã l àm tri ệt ti êu d ần tính sinh lời của vốn tín dụng.
T rư ờng hợp 2: Nếu cho vay với l ãi su ất ngang bằng hặoc cao h ơ n lãi su ất thị tr ư ờng l à không chú ý đ ến ng ư ời ngh èo và nh ư v ậy
c àng đ ẩy ng ư ời ngh èo v aò ngõ c ụt.
Vấn đ ề đ ặt ra một khi chúng ta thừa nhận giải pháp vốn tín dụng cho ng ư ời ngh èo là h ết sức cần thiết v à quan tr ọng, th ì ph ải có
sự ư u tiên v ề mặt l ãi su ất v à đ i ều kiện vay vốn. Mặt khác c ùng v ới việc thực hiện đ ồng bộ nhiều biện pháp đ ể thực h i ện mục xoá
đ ói gi ảm ngh èo thì lãi su ất tín dụng cho ng ư ời ngh èo đ ư ợc đ ặt ra nh ư m ột công cụ ảnh h ư ởng trực tiếp đ ối với quá tr ình ổ n đ ịnh
đ ời sống, phát triển sản xuất v à t ừ đ ó có th ể bứt khỏi ng ư ỡng đ ó i nghèo.
Đ ể khắc phục các tồn tại khi thực hiện chín h sách lãi su ất của 2 loại ý kiến n êu trên, theo tôi nên áp d ụng mức l ãi su ất cho vay
đ ối với ng ư ời ngh èo th ấp h ơ n lãi su ất thị tr ư ờng v à cao h ơ n lãi su ất t ài tr ợ song phải đ ảm bảo b ù đ ắp đ ư ợc chi phí, bảo to àn đ ư ợc
n gu ồn vốn, tiến tới có lợi nhuận đ ể b ù đ ắp rủi ro.
- M ột số vấn đ ề khi thực hiện cho vay v à thu h ồi nợ.
M ột l à: M ức cho vay đ ối với từng hộ ngh èo đ ư ợc án đ ịnh dựa tr ên 2 c ơ sở đ ó n gu ồn vốn có thể huy đ ộng của ngân h àng ph ục vụ
n g ư ời ngh èo và th ực tế nhu cầu vay vốn, từng loại hộ sản xuất kinh do anh khác nhau. Hi ện nay mức cho vay tối đ a không quá 3
t ri ệu đ ồng/hộ. Ri êng đ ối với những hộ ngh èo đ ầu t ư cho ch ăn nuôi đ ại giá súc, trồng cây ă n qu ả, cây công nghiệp, nuôi trồng
nguon tai.lieu . vn
