Xem mẫu
- BÁO CÁO TỐT NGHIỆP
Đề tài:
“Giải pháp để phát triển
Thị trường chứng khoán
ở Việt Nam”
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
TiÓu luËn: Lý thyÕt tµi chÝnh
PHÇN Më §ÇU
C«ng cuéc ®æi míi kinh tÕ ®Ó nµy cña níc ta trong nh÷ng n¨m qua ®·
vµ kÐo theo hµng lo¹t nh÷ng thay ®æi tÝch cùc t¹o nªn nh÷ng c¬ së quan träng
ban ®Çu ®Ó tiÕn tíi mét thÞ trêng tµi chÝnh ®¶m b¶o cho sù t¨ng trëng vµ
ph¸t triÓn kinh tÕ mét c¸ch bÒn v÷ng.
§Ó cã thÓ x©y dùng vµ ph¸t triÓn mét nÒn kinh tÕ víi sù tham gia cña
nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ nh ë níc ta hiÖn nay ®ßi hái ngµy cµng nhiÒu vèn.
Bªn c¹nh vèn cña Nhµ níc cÇn ph¶i huy ®éng vèn cña d©n c trong níc vµ
níc ngoµi. VÊn ®Ò huy ®éng vµ sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c nguån vèn lµ mét
trong nh÷ng nhiÖm vô chiÕn lîc quan träng. Thùc tiÔn sinh ®éng cña c«ng
cuéc ®æi míi á níc ta ®· chØ ra r»ng ®Ó ®¸p øng yªu cÇu vÒ vèn ®Æc biÖt lµ
vèn trung vµ dµi h¹n nh»m thùc hiÖn sù nghiªp CNH- H§H ®Êt níc th× viÖc
x©y dùng TTCK ë níc ta trong giai ®o¹n hiÖn nay lµ rÊt cÇn thiÕt nh trong
NghÞ quyÕt ®¹i héi §¶ng VIII §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam ®· kh¼ng ®Þnh “ph¶i
x©y dùng thÞ trêng vèn tõng bíc h×nh thµnh TTCK”. ViÖt Nam hiÖn nay tÝn
dông th¬ng m¹i vÒ cæ phiÕu míi ra ®êi TTCK chÝnh thøc ho¹t ®éng tõ th¸ng
7/ 2000 chÝnh lµ sù ®ßi hái cÊp thiÕt cña ®êi sèng kinh tÕ nh÷ng kiÕn thøc vÒ
TTCK- mét vÊn ®Ò bøc xóc ®ang ®îc rÊt nhiÒu c¸c ngµnh c¸c cÊp, c¸c nhµ
nghiªn cøu, c¸c doanh nghiÖp vµ sinh viªn quan t©m. ThÞ trêng vèn nãi
chung vµ TTCK nãi riªng lµ mét thùc thÓ phøc t¹p vµ lµ h×nh thøc ph¸t triÓn
cao cña kinh tÕ ®èi víi níc ta. Em m¹nh d¹n chän ®Ò tµi: ‘’Gi¶i ph¸p ®Ó
ph¸t triÓn ThÞ trêng chøng kho¸n ë ViÖt nam’’, bµi viÕt ®· song nhng
kh«ng thÓ nµo tr¸nh ®îc nh÷ng h¹n chÕ vµ sai sãt, rÊt mong sù quan t©m gãp
ý, gióp ®ì cña c¸c thÇy c« vµ c¸c b¹n.
Sinh viªn: N«ng v¨n Lùc
Líp: K41- 01.04
1
Sinh viªn: N«ng V¨n Lùc Líp K41 – 01.04
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
TiÓu luËn: Lý thyÕt tµi chÝnh
phÇn i: Lý luËn chung
I. Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ thÞ trêng chøng kho¸n.
1. Kh¸i niÖm vµ qu¸ tr×nh h×nh thµnh, ph¸t triÓn thÞ trêng chøng kho¸n.
a. Kh¸i niÖm.
Kh¸i niÖm vÒ thÞ trêng chøng kho¸n rÊt ®a d¹ng vµ phong phó cho ®Õn nay
cha cã mét ®Þnh nghÜa chung cho “thÞ trêng chøng kho¸n (TTCK)”.
Theo nghiªn cøu cña c¸c nhµ chuyªn m«n th× thÞ trêng chøng kho¸n cã
tiÕng Latinh lµ Btursa, cã nghÜa lµ “c¸i vÝ ®ùng tiÒn! Cßn gäi lµ “Së giao dÞch chøng
kho¸n”. §ã lµ mét thÞ trêng cã tæ chøc vµ ho¹t ®éng cã ®iÒu khiÓn (The Stock
Exchange- dÞch ra tiÕng ViÖt lµ thÞ trêng chøng kho¸n, theo ch÷ H¸n lµ chøng
kho¸n giao dÞch së, Së lµ n¬i chèn, cßn giao dÞch lµ ho¹t ®éng mua b¸n trao ®æi).
Theo “Longman Dictionary of Business English-1985” th× TTCK ®îc ®Þnh
nghÜa nh sau: “An organized market Where Securities are Bought Sold undiel
fixed rule”. DÞch ra tiÕng ViÖt ®ã lµ mét thÞ trêng cã tæ chøc lµ n¬i chøng kho¸n
®îc mua b¸n tu©n theo nh÷ng qui t¾c ®· Ên ®Þnh. §Þnh nghÜa nµy ®· ®a ra mét
®Þnh nghÜa nªu lªn ®îc c¸c lo¹i chøng kho¸n (Securities) ®ã lµ cæ phiÕu (Share) vµ
tr¸i phiÕu (Bond). Chøng kho¸n thùc ra lµ tõ ghÐp cña hai tõ ®ång nghÜa. Chøng vµ
kho¸n ®Òu cã nghÜa lµ b»ng cø (Evidence). Trong tiÕng Anh ngêi ta dïng tõ
Secueitier cã nghÜa Writen Evidence of Ownership. Tõ nh÷ng ph©n tÝch trªn cã thÓ
hiÓu mét c¸ch c¨n b¶n “chøng kho¸n” lµ b»ng chøng giÊy tr¾ng mùc ®en vÒ quyÒn
së h÷u.
Cïng víi sù ph¸t triÓn ®æi míi cña thÞ trêng vèn, thÞ trêng tiÒn tÖ, sù ®a
d¹ng ho¸ trong ®êi sèng kinh tÕ. ThuËt ng÷ thÞ trêng chøng kho¸n ®· tho¸t ly ®Þnh
nghÜa ban ®Çu vµ cã thªm nh÷ng néi dung míi.
Dï cã rÊt nhiÒu ®Þnh nghÜa vÒ “TTCK” nhng mçi ®Þnh nghÜa chØ cung cÊp
mét kh¸i niÖm tæng qu¸t vÒ mét vÊn ®Ò nµo ®ã. V× vËy sÏ thËt lµ thiÕu sãt khi 0ta
2
Sinh viªn: N«ng V¨n Lùc Líp K41 – 01.04
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
TiÓu luËn: Lý thyÕt tµi chÝnh
nghiªn cøu vÒ “TTCK” mµ chØ ®øng trªn gãc ®é mét ®Þnh nghÜa nµo ®ã mµ muèn
hiÓu ®îc vÊn ®Ò th× ph¶i nghiªn cøu qu¸ tr×nh ph¸t sinh vµ ph¸t triÓn l©u dµi cña
nã.
b. LÞch sö h×nh thµnh ph¸t triÓn “TTCK”
LÞch sö loµi ngêi ®· ra ®êi vµ tån t¹i hµng ngµn n¨m nay. Trong ®ã lÞch sö
ph¸t triÓn x· héi loµi ngêi ®· tr¶i qua c¸c h×nh th¸i x· héi kh¸c nhau tõ thÊp ®Õn
cao. øng víi mçi h×nh th¸i x· héi kh¸c nhau th× cã mét lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan
hÖ s¶n xuÊt kh¸c nhau t¬ng øng víi chóng x· héi muèn tån t¹i th× ph¶i lao ®éng
s¶n xuÊt ra hµng ho¸, cña c¶i vËt chÊt phôc vô nhu cÇu con ngêi.
Trong ®ã thÞ trêng chøng kho¸n lµ h×nh thøc ph¸t triÓn cao cña nÒn s¶n
xuÊt hµng ho¸. ThÞ trêng chøng kho¸n nguyªn thuû ®· tån t¹i hµng tr¨m n¨m nay.
Vµo kho¶ng gi÷a thÕ kû XI ë t¹i nh÷ng thµnh phè trung t©m bu«n b¸n ë ph¬ng
T©y, c¸c th¬ng gia thêng tô tËp t¹i c¸c qu¸n Cafe ®Ó th¬ng lîng viÖc mua b¸n,
trao ®æi c¸c lo¹i hµng ho¸ (n«ng s¶n, kho¸ng s¶n, ngo¹i tÖ vµ gi¸ kho¸n ®éng ...).
§iÓm ®Æc biÖt lµ t¹i c¸c cuéc th¬ng lîng nµy, c¸c th¬ng gia chØ dïng lêi nãi ®Ó
trao ®æi víi nhau, kh«ng cã hµng ho¸, ngo¹i tÖ, gi¸ kho¸n ®éng s¶n, hay bÊt cø mét
lo¹i giÊy tê nµo. Nh÷ng cuéc th¬ng lîng nµy nh»m thèng nhÊt víi nhau, hîp
®ång mua b¸n, trao ®æi. Kh«ng biÕt do sù ph¸t triÓn cña c¸c th¬ng gia hay hiÖu
qu¶ cña kiÓu “th¬ng lîng” nµy mµ sè lîng ngêi tham gia ngµy cµng ®«ng lªn.
§Õn cuèi thêi Trung cæ, phiªn chî riªng nµy trë thµnh mét thÞ trêng vµ kho¶ng
c¸ch c¸c phiªn chî ngµy cµng rót ng¾n. Nh÷ng qui íc trao ®æi dÇn dÇn ®îc tu bæ
thµnh c¸c qui t¾c cã gi¸ trÞ b¾t buéc ®èi víi ngêi tham gia. Tõ ®ã thÞ trêng chøng
kho¸n b¾t ®Çu ®îc h×nh thµnh.
§Õn 1986 ë mét sè níc, c¸c gi¸ trÞ ®éng s¶n ®· lÇn lît ®îc yÕt gi¸ trªn
hÖ thèng vi tÝnh c¸c (yÕt gi¸ liªn tôc) nh vËy viÖc yÕt gi¸ cæ phiÕu, tr¸i phiÕu,
kh«ng cßn ®îc tËp trung n÷a, kh«ng ®îc giao dÞch díi d¹ng giao miÖng. C¸c
nhµ giao dÞch sÏ truyÒn lÖnh cho c«ng ty chøng kho¸n cña m×nh th«ng qua ®iÓm
cuèi m¹ng vi tÝnh.
3
Sinh viªn: N«ng V¨n Lùc Líp K41 – 01.04
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
TiÓu luËn: Lý thyÕt tµi chÝnh
N¨m 1991, hÖ thèng RELIT ®· tiªu chuÈn ho¸ tiÕn tr×nh thanh to¸n tiÒn vµ
giao dÞch chøng kho¸n. Sau khi ®· giao dÞch th¬ng lîng trªn thÞ trêng.
+ Thµnh lËp c¸c thÞ trêng biÕn tíng: 1986 ë Ph¸p lËp thÞ trêng Matif,
1987 thÞ trêng Monep. C¸c thÞ trêng nµy lËp ra cho c¸c nhµ qu¶n lý hå s¬ chøng
kho¸n phßng ngõa c¸c rñi ro liªn quan ®Õn biÕn ®éng vÒ cæ phiÕu, tØ lÖ l·i suÊt, tØ
gi¸ hèi ®o¸i. Vµ thÞ trêng nµy còng cã môc ®Ých t¨ng vèn kh¶ duy trªn thÞ trêng
giao ngay qua kh¶ n¨ng kinh doanh chªnh lÖch gi¸. Vµ ®©y còng lµ thÞ trêng thùc
sù trong thêi ®¹i míi.
Sù h×nh thµnh cña “TTCK” trªn thÕ giíi vµo thÕ kØ 15 vµ cïng víi th¨ng
trÇm cña lÞch sö nã vÉn tån t¹i ®Õn ngµy nay. Sau nhiÒu n¨m chê ®îi vµ chuÈn bÞ
vµo ngµy 11.7.1998. ChÝnh phñ níc ta ®· ký nghÞ ®Þnh 18/CP ban hµnh vÒ chøng
kho¸n vµ thÞ trêng chøng kho¸n. Vµ ngµy ®ã còng lµ ngµy ®¸nh dÊu sù ra ®êi cña
thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam.
2. Vai trß TTCK trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng.
Víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn l©u dµi cña m×nh, TTCK ®· cho thÊy vÞ trÝ kh«ng
thÓ thiÕu cña m×nh trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng. Nã cã vai trß quan träng trong sù
nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¸c níc cã nÒn kinh tÕ thÞ trêng. TTCK lµ kªnh bæ
sung nguån vèn trung vµ dµi h¹n cho Nhµ níc vµ c¸c doanh nghiÖp. Nã lµ yÕu tè
h¹ tÇng quan träng nhÊt mét c«ng cô ®em l¹i nhiÒu lîi Ých. Vai trß cña TTCK th×
rÊt lµ nhiÒu nhng nh×n chung l¹i th× nã cã c¸c vai trß chñ yÕu sau:
a) T¹o vèn cho nÒn kinh tÕ quèc d©n.
Nh ta ®· thÊy trong nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung kh«ng cã kh¸i
niÖm vÒ giao lu vèn vµ còng kh«ng cã nhu cÇu vÒ tiÒn vµ vèn ®Ó ®Çu t cho s¶n
xuÊt. NÒn kinh tÕ ho¹t ®éng nh mét cç m¸y chøng nh¾c díi sù chØ ®¹o tËp trung
cña Nhµ níc. C¬ chÕ ph©n phèi b×nh qu©n theo gi¸ c¶ bao cÊp ®· lµm tª liÖt chøc
n¨ng cña ®ång tiÒn ph¸ vì quan hÖ cung cÇu vµ qui luËt gi¸ trÞ. NÒn kinh tÕ ph¸t
triÓn quÌ quÆt.
4
Sinh viªn: N«ng V¨n Lùc Líp K41 – 01.04
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
TiÓu luËn: Lý thyÕt tµi chÝnh
Khi chuyÓn sang ch¬ chÕ thÞ trêng doanh nghiÖp chñ ®éng trong s¶n xuÊt
kinh doanh c¸c vÊn ®Ò ®Òu do thÞ trêng quyÕt ®Þnh. T¹o m«i trêng c¹nh tranh cho
c¸c doanh nghiÖp. Nhu cÇu giao lu vÒ vèn ®· xuÊt hiÖn, ph¶n ¸nh qui luËt cung
cÇu vµ qui lô©t gi¸ trÞ. Nhu cÇu nµy b¾t nguån tõ hai phÝa: ngêi cÇn vèn vµ ngêi
cã vèn.
Ngêi ta vÝ thÞ trêng chøng kho¸n, nh mét trung t©m thu gom mäi nguån
vèn tiÕt kiÖm lín nhá cña tõng bé phËn d©n c, nh mét nam ch©m cùc m¹nh thu
hót nguån vèn to lín tõ níc ngoµi, thu hót nguån vèn t¹m thêi nhµn rçi tõ c¸c
doanh nghiÖp, c¸c tæ chøc tµi chÝnh, chÝnh phñ, t¹o thµnh mét nguån vèn khæng lå
cho nÒn kinh tÕ quèc d©n. §ång thêi nã t¹o ra cho c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Ó më
réng s¶n xuÊt kinh doanh vµ thu ®îc lîi nhuËn nhiÒu h¬n, kÝch thÝch doanh nghiÖp
sö dông vèn cã hiÖu qu¶ b»ng c¸ch võa s¶n xuÊt võa mua b¸n chøng kho¸n. TTCK
gióp Nhµ níc gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò c¬ b¶n nh ng©n s¸ch, h¹ tÇng c¬ së, trùc tiÕp
c¶i thiÖn ®êi sèng cña ngêi tiªu dïng.
b . ThÞ trêng chøng kho¸n t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp sö dông vèn
kinh doanh vµ cã hiÖu qu¶ h¬n.
Kh¶ n¨ng linh ®éng tøc th× cña chøng phiÕu lµ mét yÕu tè rÊt cÇn ®èi víi
nhµ ®Çu t khi ®Çu t vèn.
ThÞ trêng chøng kho¸n gióp doanh nghiÖp sö dông vèn linh ho¹t vµ tèi u.
Khi mét doanh nghiÖp cÇn vèn ®Ó më réng qui m« doanh nghiÖp cã thÓ ph¸t hµnh
c¸c lo¹i chøng kho¸n ®Ó huy ®éng vèn. Ph¬ng thøc nµy cßn gäi lµ “vay vèn qua
ph¸t hµnh”. Doanh nghiÖp vay vèn cña ngêi cã tiÒn tÝch luü. Nh÷ng ngêi nµy
mong muèn ®Çu t tiÒn nhµn rçi vµo gi¸ trÞ ®éng s¶n. Doanh nghiÖp ph¸t hµnh cæ
phiÕu hoÆc tr¸i phiÕu ®Ó ngêi d©n ghi mua, ph¸t hµnh cæ phiÕu doanh nghiÖp t¨ng
vèn tù cã b»ng c¸ch gãp vèn, cæ phiÕu. Khi ph¸t tr¸i phiÕu doanh nghiÖp ®· t¨ng
nguån vèn vay d©n.
5
Sinh viªn: N«ng V¨n Lùc Líp K41 – 01.04
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
TiÓu luËn: Lý thyÕt tµi chÝnh
Ngîc l¹i khi doanh nghiÖp cha cã c¬ héi s¶n xuÊt kinh doanh, doanh
nghiÖp cã thÓ dù tr÷ chøng kho¸n nh mét tµi s¶n kinh doanh.
MÆt kh¸c TTCK cßn gióp doanh nghiÖp x©m nhËp lÉn nhau th«ng qua viÖc
mua b¸n cæ phiÕu viÖc s¸t nhËp më réng hîp ®ång kinh doanh cña doanh nghiÖp
®Òu ®îc thùc hiÖn th«ng qua TTCK.
MÆc dï c¸c chøng kho¸n ®îc mua b¸n trªn thÞ trêng nh mua b¸n tµi s¶n
doanh nghiÖp, nhng vèn kh¶ dông cña nÒn kinh tÕ lu«n ®îc ph¸t triÓn vµ duy tr×.
ThËm chÝ khi mét doanh nghiÖp bÞ ph¸ s¶n nã còng kh«ng mÊt ®i nã sÏ b¸m vµo
tay mét cæ ®«ng kh¸c vµ cæ ®«ng nµy sÏ duy tr× vµ ph¸t triÓn c¸c HDDN.
c . C«ng cô ®¸nh gi¸ doanh nghiÖp, dù ®o¸n t¬ng lai.
ThÞ trêng chøng kho¸n biÕn ®éng rÊt phøc t¹p vµ nhanh chãng. §Ó lùa
chän ph¬ng ¸n ®Çu t thÝch hîp ngêi ta ph¶i cã ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh cho tõng
t×nh h×nh cô thÓ víi tham väng theo dâi sù biÕn ®éng chung cña gi¸ c¶ cña chøng
kho¸n ngêi ta ®· cè g¾ng t×m c¸c biÖn ph¸p x¸c ®Þnh kh¸c nhau. §ã lµ lÝ do ra ®êi
chØ sè thÞ trêng (market index) c¸c chØ sè cung cÊp th«ng tin vÒ thÞ trêng nãi
chung.
Sù h×nh thµnh thÞ trêng chøng kho¸n cña mét doanh nghiÖp trªn thÞ trêng
chøng kho¸n ®· bao hµm sù ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng cña doanh nghiÖp ®ã. Trong hiÖn
t¹i vµ dù ®o¸n trong t¬ng lai. ThÞ trêng cæ phiÕu cao hay thÊp biÓu hiÖn møc ®é
®Çu t tµi chÝnh. Tr¹ng th¸i kinh tÕ cña doanh nghiÖp ®Æc biÖt lµ møc ®é cæ tøc mµ
c¸c cæ ®«ng ®îc hëng vµ gi¸ thÆng d cña cæ phiÕu thÓ hiÖn ë kh¶ n¨ng mang l¹i
lîi tøc vµ thu nhËp cho doanh nghiÖp cho cæ ®«ng cña m×nh. Thuêng nh÷ng doanh
nghiÖp lµm ¨n tèt, th× cã kh¶ n¨ng tr¶ lîi tøc cæ phÇn cao vµ chØ cã doanh nghiÖp cã
qu¶n lý tèt míi ¨n lªn lµm ra. Tuy nhiªn cã nh÷ng cæ phiÕu cæ tøc khiªm tèn vÉn
cã gi¸ trÞ thÞ trêng cao. V× ®ã lµ doanh nghiÖp cã nhiÒu triÓn väng trong t¬ng lai.
Nh×n chung thÞ trêng chøng kho¸n cßn vèn vµo c¸c chøc n¨ng kh¸c nh
chøc n¨ng TTCK khuyÕn khÝch d©n chóng tiÕt kiÖm vµ sö dông nguån vèn tiÕt
6
Sinh viªn: N«ng V¨n Lùc Líp K41 – 01.04
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
TiÓu luËn: Lý thyÕt tµi chÝnh
kiÖm vµo c«ng cuéc ®Çu t. TTCK lµ c«ng cô lµm gi¶m ¸p lùc l¹m ph¸t, TTCK
®¶m b¶o tÝnh thanh kho¶n cho sè tiÒn tiÕt kiÖm ®Çu t dµi h¹n TTCK t¹o thãi quen
®Çu t... nhng ba chøc n¨ng trªn lµ ba chøc n¨ng quan träng ®Æc biÖt, dï ®Ó ý ë
tÇm vi m« hay vÜ m«.
3. Nguyªn t¾c ho¹t ®éng vµ ®iÒu kiÖn cho sù h×nh thµnh TTCK
a . Nguyªn t¾c ho¹t ®éng.
Sù ho¹t ®éng cña TTCK lµ rÊt phøc t¹p, nhng nh×n chung nã ho¹t ®éng
tu©n theo c¸c nguyªn t¾c sau:
+ Nguyªn t¾c trung gian thÞ trêng chøng kho¸n ho¹t ®éng kh«ng ph¶i trùc
tiÕp do nh÷ng ngêi muèn mua hay b¸n chøng kho¸n thùc hiÖn mµ do ngêi m«i
giíi trung gian thùc hiÖn. §©y lµ nguyªn t¾c trung gian c¬ b¶n cho tæ chøc vµ ho¹t
®éng cña thÞ trêng chøng kho¸n.
Nguyªn t¾c trung gian nh»m b¶o ®¶m c¸c lo¹i chøng kho¸n ®îc giao dÞch
lµ chøng kho¸n thùc vµ thÞ trêng chøng kho¸n ho¹t ®éng lµnh m¹nh, ®Òu ®Æn, hîp
ph¸p vµ ngµy cµng ph¸t triÓn, b¶o vÖ lîi Ých cña ngêi ®Çu t. Trong ®ã cã m«i giíi
trung gian vµ th¬ng gia chøng kho¸n.
* Nguyªn t¾c ®Êu gi¸: mäi viÖc mua b¸n chøng kho¸n ®Òu ph¶i tu©n thñ
theo nguyªn t¾c ®Êu gi¸. V× vËy kh«ng ph¶i b¹n muèn mua lµ mua ®îc ngay mµ
nã cßn phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè kh¸c. HiÖn nay cã ba h×nh thøc ®Êu gi¸ c¬ b¶n.
+ §Êu gi¸ trùc tiÕp: c¸c nhµ m«i giíi trùc tiÕp gÆp nhau. Th«ng qua mét
trung gian (chuyªn gia chøng kho¸n t¹i quÇy giao dÞch trong s©n).
+ §Êu gi¸ gi¸n tiÕp: lµ h×nh thøc c¸c m«i giíi kh«ng trùc tiÕp gÆp nhau.
+ §Êu gi¸ tù ®éng: lµ h×nh thøc ®Êu gi¸ qua hÖ thèng Computer nèi m¹ng
gi÷a m¸y chñ vµ c¸c c¬ së giao dÞch víi hÖ m¸y vµ c«ng ty chñ m¸y kho¸n thµnh
viªn.
7
Sinh viªn: N«ng V¨n Lùc Líp K41 – 01.04
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
TiÓu luËn: Lý thyÕt tµi chÝnh
* Nguyªn t¾c c«ng khai: lµ nguyªn t¾c mµ tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng trªn thÞ
trêng chøng kho¸n ra c«ng chóng ®Òu ®îc c«ng khai, nh lµ c¸c lo¹i chøng
kho¸n trªn thÞ trêng chøng kho¸n, t×nh h×nh tµi chÝnh. KÕt qu¶ kinh doanh cña c¸c
c«ng ty cã chøng kho¸n ®¨ng ký niªm yÕt trªn thÞ trêng, sè lîng vµ gi¸ c¶ tõng
lo¹i chøng kho¸n ®· mua b¸n ®Òu ®îc th«ng b¸o c«ng khai trªn thÞ trêng vµ trªn
c¸c ph¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng.
b) §iÒu kiÖn cho sù h×nh thµnh TTCK
Kh«ng ph¶i bÊt k× lóc nµo ta muèn thµnh lËp TTCK lµ cã thÓ thµnh lËp ®îc
ngay. Mµ muèn thµnh lËp TTCK vµ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ th× ph¶i ®¶m b¶o mét sè
nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh.
* §iÒu kiÖn vÒ cæ phÇn ho¸ cã nÒn kinh tÕ æn ®Þnh råi vÊn ®Ò t¹o nguån
hµng cho thÞ trêng. G¾n liÒn víi lÜnh vùc nµy lµ ch¬ng tr×nh cæ phÇn ho¸ vµ viÖc
ph¸t hµnh tr¸i phiÕu c«ng ty còng nh tr¸i phiÕu chÝnh phñ.
§Ó t¹o m«i trêng cho cæ phÇn ho¸ chóng ta ph¶i: x©y dùng c¬ së d÷ liÖu
®Ó ph©n lo¹i c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc, trªn c¬ së ®ã qu¶n lý vµ ¸p dông h×nh
thøc cæ phÇn ho¸ cho tõng lo¹i h×nh. Xö lý vÊn ®Ò nî tån ®äng, trªn c¬ së n©ng cao
tµi s¶n cã cña doanh nghiÖp t¹o ®iÒu kiÖn cho qu¸ tr×nh cæ phÇn.
X©y dùng hÖ thèng kÕ to¸n vµ ®¸nh gi¸ gi¸ trÞ doanh nghiÖp.
* §iÒu kiÖn ph¸p lý: thÞ trêng chøng kho¸n liªn quan ®Õn vÊn ®Ò së h÷u,
quan hÖ vay mîn vµ quan hÖ kinh tÕ gi÷a chñ thÓ vµ toµn bé ®êi sèng kinh tÕ x·
héi. Bëi vËy cã rÊt nhiÒu v¨n b¶n ph¸p lý liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cña TTCK. Do
nhu cÇu vÒ vèn cao nªn trong giai ®o¹n ®Çu TTCK ho¹t ®éng sÏ kh«ng cã tæ chøc
nÕu kh«ng cã hÖ thèng ph¸p lÝ ®iÒu chØnh kÞp thêi. V× vËy x©y dùng hÖ thèng ph¸p
lý lµ ®iÒu kiÖn quan träng t¹o hµnh lang ph¸p lý cho TTCK ph¸t triÓn lµ tiªu ®Ò duy
tr× lßng tin vµ b¶o vÖ c¸c nhµ ®Çu t.
Cã nhiÒu v¨n b¶n ph¸p lÝ ®îc x©y dùng.
+ LuËt /ph¸p lÖnh nghÞ ®Þnh vÒ CK vµ TTCK.
8
Sinh viªn: N«ng V¨n Lùc Líp K41 – 01.04
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
TiÓu luËn: Lý thyÕt tµi chÝnh
+ LuËt /nghÞ ®Þnh vÒ lu gi÷ CK.
+ LuËt/ nghÞ ®Þnh vÒ Uû ban CK quèc gia.
+ Quy ®Þnh vÒ niªm yÕt, giao dÞch, quÜ ®Çu t...
Nh÷ng v¨n b¶n gi¸n tiÕp t¸c ®éng ®Õn TTCK:
+ LuËt d©n sù
+ LuËt th¬ng m¹i.
+ LuËt ThuÕ.
+ LuËt doanh nghiÖp.
+ LuËt ®Çu t.
* §iÒu kiÖn kÜ thuËt vµ tæ chøc.
§Ó gióp cho ho¹t ®éng trªn thÞ trêng diÔn ra tr«i ch¶y, hiÖu qu¶ cÇn x©y
dùng mét hÖ thèng giao dÞch, hÖ thèng xö lý d÷ liÖu, hÖ thèng th«ng tin, hÖ thèng
thanh to¸n bï trõ, lu gi÷ chøng kho¸n víi m« h×nh vµ møc ®é tù ®éng ho¸ thÝch
hîp ®¸p øng ®îc khèi lîng giao dÞch ban ®Çu, mÆt kh¸c tÝnh ®îc xu híng më
réng cña thÞ trêng vµ kh¶ n¨ng cã thÓ n©ng cÊp trªn c¬ së cã s½n. Bªn c¹nh x©y
dùng c¬ së h¹ tÇng cho TTCK cÇn ph¸t triÓn c¸c tæ chøc ho¹t ®éng trªn thÞ trêng.
+ C¸c c«ng ty b¶o hµnh ph¸t hµnh CK.
+ C¸c c«ng ty m«i giíi CK.
+ C¸c c«ng ty giao dÞch CK cho chÝnh m×nh.
+ C¸c quÜ ®Çu t.
+ tæ chøc t vÊn.
+ Nh©n viªn giao dÞch C/I.
9
Sinh viªn: N«ng V¨n Lùc Líp K41 – 01.04
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
TiÓu luËn: Lý thyÕt tµi chÝnh
X©y dùng hÖ thèng tiªu chuÈn kÕ to¸n quèc tÕ ¸p dông thèng nhÊt trong
toµn ngµnh. §ång thêi ph¸t triÓn c¸c c«ng ty kiÓm to¸n trong vµ ngoµi níc ®¸p
øng yªu cÇu thÈm ®Þnh c¶ hai phÝa c¸c tæ chøc CK c¸c tæ chøc KDCK.
* §iÒu kiÖn vÒ con ngêi.
Nh©n tè con ngêi ®ãng vÞ trÝ hÕt søc quan träng ®èi víi sù thµnh c«ng cña
TTCK. V× ®©y lµ mét ngµnh míi, rñi ro cao nªn ph¶i cã ®éi ngò c¸n bé nhanh
nhËy, tinh th«ng nghiÖp vô vµ cã t c¸ch. V× vËy cÇn ®µo t¹o c¸n bé cho TTCK, cÇn
thùc hiÖn tríc khi thµnh lËp TTCK kho¶ng ba n¨m c¸c ®èi tîng c¸n bé cÇn ®µo
t¹o.
+ C¸n bé qu¶n lý gi¸m s¸t thÞ trêng, c«ng t¸c t¹i ñy ban chøng kho¸n.
+ C¸n bé qu¶n lý, ®iÒu hµnh t¹i së giao dÞch CK vµ t¹i c¸c hÖ thèng phô trî.
+ Nh©n viªn KDCK t¹i c¸c c«ng ty KDCK.
4. u vµ nhîc ®iÓm cña TTCK.
a . Nh÷ng u ®iÓm.
+ ThÞ trêng chøng kho¸n khuyÕn khÝch d©n chóng tiÕt kiÖm vµ thu hót mäi
nguån vèn nhµn rçi vµo ®Çu t. Nhê TTCK mµ ®¹i ®a sè d©n chóng ®Òu cã thÓ tha
gia ®îc vµ c«ng cuéc ®Çu t Ýt ái cña m×nh lµm cho vèn ®Çu t sÏ sinh lêi vµ l¹i
lµm cho kÝch thÝch ý thøc tiÕt kiÖm ®Ó ®Çu t trong d©n chóng.
+ ThÞ trêng chøng kho¸n lµ ph¬ng tiÖn huy ®éng vèn. Tríc ®©y c¸c ®¬n
vÞ kinh doanh phô thuéc lín vµo ng©n nµy ®Ó cã vèn kinh doanh. Ngµy nay c¸c ®¬n
vÞ kinh doanh còng nh Nhµ níc huy ®éng vèn trùc tiÕp tõ c¸c nguån tiÕt kiÖm
b»ng c¸ch ph¸t hµnh cæ phiÕu hay tr¸i phiÕu.
+ ThÞ trêng chøng kho¸n lµ c«ng cô gióp Nhµ níc thùc hiÖn ch¬ng tr×nh
ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vÒ mÆt kinh tÕ Nhµ níc vay tiÒn cña d©n lµ thiÕt thùc vµ
lµnh m¹nh. V× chÝnh phñ kh«ng ph¶i th«ng qua ng©n hµng ®Ó ph¸t hµnh thªm tiÒn
10
Sinh viªn: N«ng V¨n Lùc Líp K41 – 01.04
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
TiÓu luËn: Lý thyÕt tµi chÝnh
vµo lu th«ng. T¹o ra søc Ðp l¹m ph¸t th«ng qua TTCK viÖc ph¸t hµnh tr¸i phiÕu
hÕt søc thuËn lîi.
+ TTCK lµ c«ng cô kiÓm so¸t thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi. TTCK lµ c«ng
cô cho phÐp kiÓm so¸t vèn §TNN tèt nhÊt v× nã ho¹t ®éng c«ng khai.
+ TTCK lu ®éng ho¸ mäi nguån vèn trong níc. Mét khi viÖc ®Çu t vµo
doanh nghiÖp lµ cã lîi cho tÇng líp d©n tõ th× qua TTCK c¸c kho¶n tiÕt kiÖm s½n
sµng tõ bá bÊt ®éng ho¸, chÊp nhËn vµo qu¸ tr×nh ®Çu t.
+ ThÞ trêng CK lµ ®iÒu kiÖn cho qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸: cæ phÇn ho¸ lµ qu¸
tr×nh chuyÓn tõ doanh nghiÖp Nhµ níc sang c«ng ty cæ phÇn. §ßi hái ph¶i cã
TTCK, TTCK lµ c¬ së, lµ tiÒn ®Ò vËt chÊt cho qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ ®i ®óng trËt tù
ph¸p luËt, phï hîp víi t©m lý ngêi ®Çu t.
+ TTCK kÝch thÝch doanh nghiÖp ho¹t ®éng ®µng hoµng h¬n: Nhê TTCK
c¸c doanh nghiÖp míi cã thÓ ®em b¸n ph¸t hµnh cæ phiÕu; tr¸i phiÕu cña hä mµ ban
qu¶n lý TTCK chØ chÊp nhËn cæ phiÕu, tr¸i phiÕu hîp lÖ: nh kinh doanh hîp ph¸p,
tµi chÝnh lµnh m¹nh... d©n chóng còng mua cæ phiÕu cña c«ng ty thµnh ®¹t. V× vËy
sÏ kÝch thÝch doanh nghiÖp ho¹t ®éng ®µng hoµng h¬n.
b . Nh÷ng nhîc ®iÓm.
Nh ®· nªu trªn TTCK cã vai trß tÝch cùc trong huy ®éng vèn song nã chØ
ph¸t huy khi ho¹t ®éng tèt, ®¶m b¶o lµnh m¹nh cÇn thiÕt.
Nhng bªn c¹nh ®ã TTCK cã nhiÒu mÆt tiªu cùc cÇn tr¸nh ®Ó h¹n chÕ thÊp
nhÊt nh÷ng rñi ro t¹o ®iÒu kiÖn cho nã ph¸t huy hÕt vai trß cña nã.
+ YÕu tè ®Çu c¬: yÕu tè nµy lµm ¶nh hëng d©y truyÒn lµm cho cæ phiÕu cã
thÓ t¨ng gi¸ cao gi¶ t¹o, ®iÒu nµy cã thÓ dÉn ®Õn sù khan hiÕm hay thõa th·i lµm
cho gi¸ cæ phiÕu t¨ng gi¶m ®ét biÕn.
+ Mua b¸n néi gi¸n: §©y lµ hiÖn tîng mét c¸ nh©n nµo ®ã lîi dông viÖc
lµm thu ®îc nh÷ng th«ng tin néi bé cña mét ®¬n vÞ kinh tÕ ®Ó mua hoÆc b¸n cæ
11
Sinh viªn: N«ng V¨n Lùc Líp K41 – 01.04
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
TiÓu luËn: Lý thyÕt tµi chÝnh
phiÕu cña ®¬n vÞ ®ã nh»m thu lîi cho m×nh, g©y ¶nh hëng gi¸ cæ phiÕu trªn thÞ
trêng ®ã.
+ Mua b¸n cæ phiÕu ngoµi TTCK luËt vÒ TTCK còng ®· h¹n chÕ c¸c nhµ
m«i giíi mua b¸n cæ phiÕu ngoµi thÞ trêng chøng kho¸n, v× nÕu ®Ó viÖc nµy x¶y ra
sÏ g©y hËu qu¶ khã lêng. V× bé phËn qu¶n lý kh«ng hÒ nµo biÕt ®îc viÖc chuyÓn
nhîng quyÒn së h÷u cæ phiÕu cña ®¬n vÞ ®ã. Mäi sù mua b¸n ngoµi cã kh¶ n¨ng
t¹o ¸p lùc cho c¸c nhµ ®Çu t kh¸c.
PHÇN II: Thùc tr¹ng thÞ trêng chøng kho¸n ë
VIÖT NAM
I/ TÝnh tÊt yÕu cña viÖc thµnh lËp TTCK ë ViÖt Nam
1. Bèi c¶nh kinh tÕ ViÖt Nam vµ chñ tr¬ng ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý theo c¬ chÕ
thÞ trêng
Trong mÊy chôc n¨m qua khi nÒn kinh tÕ cña níc ta ®ang ë trong c¬ chÕ tËp
trung quan liªu bao cÊp nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn rÊt chËm, cã thêi gian r¬i vµo khñng
ho¶ng nghiªm träng, cïng víi n¹n l¹m ph¸t phi m·, c¬ cÊu kinh tÕ mÊt c©n ®èi lín
vµ ®Æc biÖt lµ nh÷ng khã kh¨n to lín trong ®êi sèng cña nh©n d©n.
Tõ nh÷ng yÕu kÐm cña c¬ chÕ cò ®Õn n¨m 1986 §¶ng vµ Nhµ níc ®·
chuyÓn sang c¬ chÕ míi : c¬ chÕ thÞ trêng cã sù ®iÒu tiÕt cña Nhµ níc. Sau h¬n
15 n¨m tån t¹i vµ ph¸t triÓn theo c¬ chÕ nµy nÒn kinh tÕ ®· cã nh÷ng biÕn ®æi ®¸ng
mõng vµ ®em l¹i mét sè thµnh qu¶ quan träng bíc ®Çu.
Theo c¬ chÕ míi, c¸c h×nh thøc ®îc ®a d¹ng ho¸, nÒn kinh tÕ trë thµnh nÒn
kinh tÕ hçn hîp cã nhiÒu thµnh phÇn: kinh tÕ quèc doanh, kinh tÕ tËp thÓ, kinh tÕ c¸
thÓ... Cïng víi nã trong n«ng nghiÖp còng cã nhiÒu thay ®æi, ruéng ®Êt giê ®©y ®·
trao cho c¸c hé gia ®×nh sö dông dµi h¹n. Nhê ®ã mµ l¬ng thùc thùc phÈm kh«ng
nh÷ng ®ñ tiªu dïng trong níc mµ cßn cã ®Ó xuÊt khÈu. Cô thÓ lµ tõ n¨m 1989
níc ta b¾t ®Çu xuÊt khÈu g¹o vµ hiÖn nay ®ang ®øng thø 3 trªn thÕ giíi. Trong
12
Sinh viªn: N«ng V¨n Lùc Líp K41 – 01.04
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
TiÓu luËn: Lý thyÕt tµi chÝnh
c«ng nghiÖp vµ dÞch vô Nhµ níc ®· giao quyÒn tù chñ kinh doanh cho doanh
nghiÖp vµ doanh nghiÖp tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ
kÕt qu¶ kinh doanh cña m×nh. Do ®ã ®· lµm gi¶m sù mÊt c©n ®èi gi÷a cung vµ cÇu
hµng ho¸ ®ång thêi Nhµ níc th¶ næi gi¸ cho phÐp h×nh thµnh thÞ trêng vµng vµ
ngo¹i tÖ, xo¸ bá hÖ thèng bao cÊp gi¸. ViÖc lµm nµy ®· khèng chÕ vµ lµm gi¶m l¹m
ph¸t tõ ®ã ®êi sèng nh©n d©n ®îc c¶i thiÖn h¬n. §Æc biÖt mÊy n¨m nay Nhµ níc
®· ®a ra mét lo¹t chÝnh s¸ch thuËn lîi cho c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi trong ®ã cã
viÖc khuyÕn khÝch thµnh lËp c¸c c«ng ty liªn doanh, ®a ra bé luËt míi vÒ ®Çu t
níc ngoµi 12/1987. Ngoµi ra cßn ban hµnh c¸c ph¸p lÖnh vÒ ng©n hµng vµ luËt vÒ
c¸c c«ng ty TNHH vµ c«ng ty cæ phÇn nh»m ®Èy nhanh qu¸ tr×nh chuyÓn sang c¬
chÕ thÞ trêng. ChÝnh nh÷ng thay ®æi tÝch cùc trªn ®· t¹o nªn mét c¬ së ®Ó thµnh
lËp nªn thÞ trêng chøng kho¸n ë ViÖt Nam.
Thùc ra, chøng kho¸n ®· xuÊt hiÖn tõ l©u ë ViÖt Nam, ®ã lµ nh÷ng c«ng tr¸i
dµi h¹n, nh÷ng tr¸i phiÕu ... ®îc ph¸t hµnh vµ thêng ¸p ®Æt cho c«ng chóng mua
khi Nhµ níc cÇn vèn ®Ó lµm mét viÖc lín nµo ®ã. Víi l·i suÊt thÊp gi¸ trÞ ®ång
tiÒn kh«ng ®îc b¶o ®¶m vµ biÖn ph¸p hµnh chÝnh thiÕu hÊp dÉn nªn kÕt qu¶ cña
chøng kho¸n kh«ng cao. Khi nÒn kinh tÕ cã nhiÒu thµnh phÇn, khu vùc kinh tÕ t
nh©n ®îc më réng, luËt c«ng ty ra ®êi. Theo ®ã c¸c c«ng ty cæ phÇn ®îc ph¸t
hµnh cæ phiÕu, tr¸i phiÕuvµ chóng trë thµnh nh÷ng mÆt hµng cña thÞ trêng chøng
kho¸n. NÕu mét TTCK ®îc thµnh lËp viÖc mua b¸n c¸c mÆt hµng trªn sÏ dÔ dµng
h¬n vµ do ®ã viÖc thu hót vèn sÏ thuËn tiÖn h¬n.
Qua mÊy n¨m ®æi míi, níc ta ®· ®Èy lïi ®îc l¹m ph¸t mµ vÉn ®¹t ®îc
møc t¨ng trëng t¬ng ®èi cao. GDP t¨ng b×nh qu©n trong 5 n¨m 1991- 1995 lµ
8,2%, ®Æc biÖt n¨m 1995 ®¹t 9,5%. L¹m ph¸t gi¶m tõ 67,1 n¨m 1991 xuèng 14,4%
n¨m 1994 vµ lµ 12,7% n¨m 1995. Víi mét ®Êt níc kÐm ph¸t triÓn nh níc ta,
viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ trong hoµn c¶nh l¹m ph¸t cao vµ ®ang trong thêi k× qu¸ ®é
nh lóc nµy lµ rÊt khã kh¨n. Sù t¨ng trëng ph¸t triÓn ®ång nghÜa víi qu¸ tr×nh
CNH- H§H ®Êt níc.
13
Sinh viªn: N«ng V¨n Lùc Líp K41 – 01.04
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
TiÓu luËn: Lý thyÕt tµi chÝnh
2) M«i trêng t¨ng trëng kinh tÕ vµ nhu cÇu ®ßi hái thµnh lËp TTCK
a- Mèi quan hÖ gi÷a ®Çu t vµ ph¸t triÓn kinh tÕ
Ngµy nay ph¸t triÓn kinh tÕ ®· trë thµnh mét th¸ch thøc thêng xuyªn ®èi
víi mét quèc gia, mét d©n téc. Ph¸t triÓn nhanh hay chËm trong ®iÒu kiÖn bïng næ
d©n sè kh«ng chØ ®em l¹i sù giµu cã thÞnh vîng hay nghÌo nµn l¹c hËu mµ cßn
cñng cè, n©ng cao hoÆc lµm xãi mßn, h¹ thÊp vÞ trÝ vµ vai trß cña mét níc trong
céng ®ång quèc tÕ. Quy luËt cña ph¸t triÓn lµ: c¸c nguån tiÕt kiÖm, tÝch luü trong
x· héi ph¶i ®îc huy ®éng, tËp trung hÇu hÕt vµo lÜnh vùc ®Çu t nhanh, nhiÒu, ®Òu
®Æn th× nÒn kinh tÕ ®Êt níc sÏ ph¸t triÓn víi tèc ®é cao. B¾t ®Çu tõ tiÕt kiÖm
chuyÓn sang ®Çu t t¹o nªn sù ph¸t triÓn råi trë l¹i tiÕt kiÖm ®îc nhiÒu h¬n,
chuyÓn sang ®Çu t lín h¬n t¹o nªn tèc ®é ph¸t triÓn cao h¬n...
b- TiÕt kiÖm- nguån gèc cña ®Çu t
Mét nÒn kinh tÕ chØ cã thÓ ph¸t triÓn nhanh khi cã ®ñ vèn ®Çu t vµ tèc ®é
t¨ng cña lîng vèn ®Çu t h¨ng n¨m lín gÊp ba, bèn lÇn tèc ®é t¨ng cña tæng s¶n
phÈm quèc d©n(GDP). TiÕt kiÖm lµ nguån gèc s¶n sinh ra ®Çu t. Quy m« vèn ®Çu
t lín hay nhá l¹i phô thuéc vµo hai nh©n tè: qui m« tiÕt kiÖm lín hay nhá vµ kh¶
n¨ng huy ®éng tËp trung c¸c nguån tiÕt kiÖm chuyÓn giao vµo ®Çu t cao hay thÊp.
Nhng qui m« cña ®Çu t l¹i phô thuéc vµo qui m« vµ hiÖu sè gi÷a thu nhËp vµ chi
tiªu th× qui m« cña thu nhËp t¨ng nhanh h¬n chi tiªu th× qui m« tiÕt kiÖm t¨ng vµ
ngîc l¹i qui m« tiÕt kiÖm gi¶m. §iÒu nµy thÓ hiÖn râ trong kinh tÕ vÜ m« qua c«ng
thøc :
S = Yd - C
Trong ®ã : S lµ qui m« tiÕt kiÖm
Yd lµ thu nhËp tho¶ dông
C lµ qui m« tiªu dïng
14
Sinh viªn: N«ng V¨n Lùc Líp K41 – 01.04
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
TiÓu luËn: Lý thyÕt tµi chÝnh
Trªn thÕ giíi hÇu hÕt c¸c níc ®Òu xem tiÕt kiÖm lµ nguån ®Çu t chÝnh vµ
tiÕt kiÖm lµ mét quèc s¸ch. Víi viÖc lµm nµy NhËt B¶n ®· ®¹t ®îc thµnh c«ng to
lín. Mçi n¨m nh©n d©n NhËt B¶n tiÕt kiÖm 20% thu nhËp cña m×nh dïng ®Ó ®Çu t
vµ gÇn 50 sau ®¹i chiÕn thÕ giíi thø hai NhËt ®· trë thµnh níc c«ng nghiÖp hiÖn
®¹i nhÊt nh× thÕ giíi. Nguån tiÕt kiÖm cña c¶ níc gäi lµ tæng tiÕt kiÖm vµ nã bao
gåm:
- Nguån tiÕt kiÖm trong d©n c
- Nguån tiÕt kiÖm trong c¸c doanh nghiÖp
- Nguån tiÕt kiÖm cña ChÝnh Phñ
Nhng trong ba nguån nµy th× nguån tiÕt kiÖm trong d©n c lµ lín nhÊt. Nã
lµ nguån vèn c¬ b¶n ®Ó ph¸t triÓn ®Çu t t¹o lîi nhuËn. Cã ®ñ vèn ®Çu t vµ sö dông
nã cã hiÖu qu¶ sÏ dÉn tíi tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ cao. L·ng phÝ vèn ®Çu t lµ lo¹i
l·ng phÝ lín nhÊt cña mét nÒn kinh tÕ, lµ ho¹t ®éng lµm xãi mßn hiÖu qu¶ cña tiÕt
kiÖm, lµm h¹n chÕ mét phÇn tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ.
c- Vèn ®Çu t trong níc, vèn ®Çu t ngoµi níc
Tæng nguån vèn ®Çu t do hai nguån cung øng lµ nguån vèn trong níc vµ
nguån vèn ngoµi níc .
NÕu sö dông nguån vèn trong níc th× sÏ tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ ®Çu t kiÒm
chÕ l¹m ph¸t, kh«ng bÞ t¸c ®«ng bëi sù biÕn ®éng cña thÞ trêng vèn quèc tÕ, kh«ng
ph¶i tr¶ lîi tøc b»ng ngo¹i tÖ, kh«ng bÞ ngêi níc ngoµi bãc lét vµ bÞ chuyÓn lîi
nhuËn b»ng ngo¹i tÖ vÒ níc hä; toµn bé tµi s¶n t¨ng lªn ®Òu cña níc m×nh. Tuy
nhiªn, nguån vèn ngoµi níc cã t¸c dông nhanh chãng trong viÖc thóc ®Èy sù t¨ng
trëng cña nÒn kinh tÕ .
3. Nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n cña TTCK ViÖt Nam
a. Nh÷ng thuËn lîi
15
Sinh viªn: N«ng V¨n Lùc Líp K41 – 01.04
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
TiÓu luËn: Lý thyÕt tµi chÝnh
N¨m 1986 ®¸nh dÊu sù thay ®æi c¨n b¶n trong ®êng lèi ®æi míi cña ChÝnh phñ
nh»m chuyÓn nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng cã sù
qu¶n lý cña Nhµ níc. Cuéc c¶i c¸ch ®· vµ ®ang kÐo theo hµng lo¹t nh÷ng thay ®æi
tÝch cùc t¹o nªn tiÒn ®Ò ®Ó h×nh thµnh mét thÞ trêng tµi chÝnh ë ViÖt Nam.
§iÒu hÕt søc quan träng lµ Nhµ níc ®· kh¼ng ®Þnh sù ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh
thøc së h÷u. C¬ cÊu kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn cho phÐp gi¶i phãng mäi n¨ng lùc s¶n
xuÊt kinh doanh, huy ®éng tèi ®a vµ cã hiÖu qu¶ c¸c n¨ng lùc cho c«ng cuéc ph¸t
triÓn ®Êt níc.
Nh÷ng thµnh tùu kinh tÕ ®¸ng khÝch lÖ trong mÊy n¨m qua kh¸ kh¶ quan, l¹m
ph¸t ®îc gi¶m xuèng cßn 17,2% n¨m 1992 vµ 5,2% n¨m 1993, æn ®Þnh kinh tÕ ®i
®«i víi t¨ng trëng, ®Çu t níc ngoµi lªn tíi gÇn 15 tû ®« la... th× ý tëng h×nh
thµnh mét thÞ trêng chøng kho¸n ë ViÖt Nam lµ cã thÓ kh¶ thi trong mét t¬ng lai
gÇn .
NÒn kinh tÕ thÞ trêng ®ang thay ®æi dÇn thãi quen vµ nÕp nghÜ cña d©n chóng
trong viÖc sö dông vèn tÝch luü cña m×nh.
Lµ níc cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn sau nªn cã thuËn lîi lµ tiÕp thu ®îc khoa häc
tiªn tiÕn cña thÕ giíi, cã thêi c¬ vµ ®iÒu kiÖn ®Ó rót ra kinh nghiÖm bæ sung nh÷ng
khiÕm khuyÕt cña m« h×nh thÞ trêng chøng kho¸n c¸c níc.
Nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi trªn ®©y lµ nh÷ng tiÒn ®Ò ®Ó cã thÓ chuÈn bÞ ra ®êi
mét thÞ trêng chøng kho¸n ë níc ta. ChÝnh v× vËy, tõ n¨m 1990 trong ph¸p lÖnh
ng©n hµng (®iÒu 32 vµ ®iÒu 49) ChÝnh phñ ®· cho phÐp ng©n hµng phèi hîp víi Bé
Tµi chÝnh tæ chøc vµ thùc hiÖn mét sè nghiÖp vô vÒ thÞ trêng chøng kho¸n. Th¸ng
8/92 ChÝnh phñ ra v¨n b¶n sè 4396-KT§N chØ râ “§Ó chuÈn bÞ viÖc cho ra ®êi thÞ
trêng chøng kho¸n ë ViÖt Nam mµ hiÖn nay ®· xuÊt hiÖn mét sè tiÒn ®Ò, c¸c néi
dung cÇn thiÕt tõ vÊn ®Ò ph¸p quy, tæ chøc bé m¸y ®iÒu hµnh, ®Þa ®iÓm triÓn khai
vµ c¸c bíc triÓn khai “ .
b. Nh÷ng khã kh¨n
16
Sinh viªn: N«ng V¨n Lùc Líp K41 – 01.04
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
TiÓu luËn: Lý thyÕt tµi chÝnh
NÒn kinh tÕ cha thËt æn ®Þnh, hiÖu qu¶ cña nÒn kinh tÕ cßn thÊp, tû lÖ tÝch luü
®Çu t cßn nhá. N¨ng suÊt lao ®éng thÊp, chÊt lîng cña nhiÒu s¶n phÈm cßn kÐm
søc c¹nh tranh, thÞ trêng tiªu thô cßn hÑp. Tr×nh ®é qu¶n lý yÕu kÐm, nhiÒu s¬ hë,
cha ®Èy lïi ®îc n¹n tham nhòng, bu«n lËu, kinh doanh gian dèi.
VÒ m«i trêng ph¸p lý, hÖ thèng ph¸p luËt cña chóng ta nh÷ng n¨m nay tuy ®·
®îc cñng cè, bæ sung nhng thùc sù ®ang cßn rÊt yÕu, cha ®ång bé vµ kÐm hiÖu
lùc .
§Æc biÖt chóng ta cha cã nh÷ng bé luËt liªn quan ®Õn sù ra ®êi vµ ho¹t ®éng
cña thÞ trêng chøng kho¸n nh: luËt d©n sù, luËt th¬ng m¹i, luËt ®Çu t trong
níc, luËt chøng kho¸n vµ mét sè bé luËt ®· cã nhng cha hoµn chØnh cÇn ®îc
söa ®æi, bæ sung. Nghiªm träng h¬n n÷a lµ viÖc chÊp hµnh nh÷ng luËt ®· cã kh«ng
nghiªm minh, nªn ®· kÐo theo nhiÒu hËu qu¶ tiªu cùc lµm gi¶m sót lßng tin.
§©y lµ mét khã kh¨n cã ý nghÜa ®Æc biÖt quan träng dÉn ®Õn sù thµnh c«ng hay
thÊt b¹i cña thÞ trêng chøng kho¸n.
4. T×nh h×nh ho¹t ®éng TTCK ë ViÖt Nam hiÖn nay.
TTCK ®· ra ®êi tõ l©u trªn thÕ giíi nhng ë ViÖt Nam ®©y vÉn cßn lµ mét kh¸i
niÖm kh¸ míi mÎ. Tuy nhiªn ®Ó ViÖt nam cã thÓ hoµ vµo cïng víi sù ph¸t triÓn cña
thÕ giíi vµ t¹o ®µ thóc ®Èy nÒn kinh tÕ trong níc ph¸t triÓn chóng ta ph¶i cè g¾ng
®Ó x©y dùng nªn mét TTCK. §©y lµ mét c«ng viÖc rÊt khã kh¨n ®ßi hái sù cè g¾ng,
quyÕt t©m cña nhiÒu ban ngµnh còng nh cña c¸c cÊp l·nh ®¹o. Sau ba th¸ng r¸o
rݪt chuÈn bÞ, mét sù kiÖn ®¸ng ghi nhí vµ cã ý nghÜa trong ®êi sèng kinh tÕ chÝnh
trÞ cña níc ta ®ã lµ viÖc khai tr¬ng TTCK ®Çu tiªn cña níc ta ngµy 20/ 7/ 2000.
a) VÒ c¸c doanh nghiÖp tham gia vµo TTCK
T¹i thêi ®iÓm thµnh lËp, níc ta cã 600 c«ng ty cæ phÇn, trong ®ã cã 60 c«ng
ty ®ñ ®iÒu kiÖn niªm yÕt trªn TTCK nhng chØ cã 5 c«ng ty tham gia niªm yÕt.
HiÖn nay ®· cã sù biÕn ®æi nhng cha ®¸ng kÓ ®· cã tíi 660 c«ng ty cæ phÇn trong
®ã cã 80 c«ng ty cã ®ñ tiªu chuÈn tham gia niªm yÕt nhng sè lîng c¸c c«ng ty
17
Sinh viªn: N«ng V¨n Lùc Líp K41 – 01.04
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
TiÓu luËn: Lý thyÕt tµi chÝnh
tham gia niªm yÕt vÉn chØ dõng l¹i ë con sè 5 gåm : Hpaco, REE, SAM, Lafooco
vµ TMS. Víi cÇu cæ phiÕu tõ lóc ®Çu vµ sau khi thµnh lËp t¨ng nhanh nhng sè
c«ng ty tham gia niªm yÕt Ýt nªn hµng ho¸ trªn TTCK thiÕu rÊt nhiÒu, cung kh«ng
®¸p øng ®ñ cÇu. §Ó gióp cho TTCK ho¹t ®éng s«i ®éng vµ cã hiÖu qu¶, Nhµ níc
®· cã nh÷ng chÝnh s¸ch u ®·i vÒ thuÕ, phÝ... nh»m kÝch thÝch sù tham gia niªm yÕt
cña c¸c c«ng ty cæ phÇn. Tuy nhiªn, cho ®Õn nay nh÷ng chÝnh s¸ch Êy vÉn cha cã
hiÖu qu¶, thÓ hiÖn ë chç sè lîng c¸c c«ng ty tham gia niªm yÕt vÉn cha t¨ng
thªm. VËy v× sao c¸c c«ng ty cha tham gia niªm yÕt?
Mét thùc tÕ cho thÊy qua kh¶o s¸t cã tíi 62% c¸c c«ng ty cha cã ý ®Þnh hoÆc cha
®ñ ®iÒu kiÖn tham gia trªn TTCK. Nguyªn nh©n chñ yÕu lµ do c¸c c«ng ty cha
nhËn thøc ®îc dÇy ®ñ lîi Ých cña viÖc niªm yÕt chøng kho¸n trong ho¹t ®éng kinh
doanh cña c¸c doanh nghiÖp, thiÕu hôt c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ c¸c nghiÖp vô tiÒn tÖ
ng©n hµng vµ chøng kho¸n. Trong 100 doanh nghiÖp ®îc kh¶o s¸t cã nhiÒu doanh
nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc kh«ng liªn quan ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh chøng
kho¸n trªn thÞ trêng. NhiÒu kh¶ n¨ng cã thÓ hä chØ tham gia díi h×nh thøc ph¸t
hµnh cæ phiÕu chø kh«ng thµnh lËp c«ng ty chøng kho¸n. Khi ®îc hái vÒ môc ®Ých
tham gia TTCK th× 38 doanh nghiÖp ®Òu cã chung môc ®Ých lµ nh»m ®a d¹ng ho¸
ho¹t ®éng cña c«ng ty, t¹o chç ®øng trªn TTCK, sö dông tèt nguån vèn vµ kinh
doanh chøng kho¸n ®Ó kiÕm lêi. Mét sè rÊt Ýt c¸c c«ng ty cã môc tiªu thµnh lËp quü
®Çu t chøng kho¸n vµ cã c«ng ty tham gia ®Ó thùc hiÖn nhiÖm vô chÝnh trÞ vµ thóc
®Èy qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ c¸c DNNN trªn ®Þa bµn tØnh nh c«ng ty XNK tØnh B×nh
D¬ng. 35 doanh nghiÖp ph¶n ¸nh nh÷ng víng m¾c kiÕn thøc vÒ TTCK, chØ cã 5
trong sè 38 c«ng ty ®· tõng ho¹t ®éng trong lÜnh vùc tµi chÝnh, 10 c«ng ty cã ®éi
ngò c¸n bé am hiÓu vÒ tµi chÝnh, tiÒn tÖ, ng©n hµng vµ 7 doanh nghiÖp cã ®éi ngò
nh©n viªn ®îc ®µo t¹o vÒ lÜnh vùc tµi chÝnh, tiÒn tÖ, ng©n hµng. Cßn vÒ dù kiÕn
m« h×nh c«ng ty chøng kho¸n vµ c¸c ho¹t ®éng kinh doanh chøng kho¸n th× c¶ 38
doanh nghiÖp ®Òu b¨n kho¨n kh«ng biÕt thµnh lËp theo m« h×nh nµo cho phï hîp.
Sau khi ®îc c¸c ®iÒu tra viªn gi¶i thÝch th× hÇu hÕt ®Òu muèn thµnh lËp theo m«
18
Sinh viªn: N«ng V¨n Lùc Líp K41 – 01.04
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
TiÓu luËn: Lý thyÕt tµi chÝnh
h×nh c«ng ty cæ phÇn v× kh¶ n¨ng huy ®éng vèn cña lo¹i h×nh c«ng ty nµy cao, phï
hîp víi tÝnh n¨ng ®éng cña c¬ chÕ thÞ trêng. Tû lÖ cô thÓ lµ:
+ C«ng ty cæ phÇn: 28 DN
+ C«ng ty TNHH: 8 DN
+ C«ng ty liªn doanh: 2 DN
+ C«ng ty trùc thuéc : kh«ng cã
+ C«ng ty qu¶n lý quü ®Çu t chøng kho¸n: kh«ng cã
Trong n¨m h×nh thøc ho¹t ®éng hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp xin ho¹t ®éng m«i
giíi sau ®ã tíi t vÊn ®Çu t vµ qu¶n lý danh môc ®Çu t chøng kho¸n, hai nhiÖm
vô cßn l¹i lµ t doanh vµ b¶o l·nh ph¸t hµnh th× rÊt Ýt c¸c doanh nghiÖp xin ho¹t
®éng v× vèn ph¸p ®Þnh cña nh÷ng ho¹t ®éng nµy th× kh¸ cao so víi kh¶ n¨ng tµi
chÝnh cña doanh nghiÖp. Tû lÖ ho¹t ®éng cô thÓ nh sau:
+ M«i giíi : 36 DN
+ T doanh: 13 DN
+ B¶o l·nh ph¸t hµnh : 4 DN
+ T vÊn ®Çu t : 35 DN
+ Qu¶n lý danh môc ®Çu t chøng kho¸n : 19 DN
Nh vËy cÇn cã biÖn ph¸p ®iÒu chØnh ®Ó tû lÖ nµy ®îc c©n ®èi, gióp cho ho¹t ®éng
kinh doanh trªn TTCK ®îc ®Çy ®ñ vµ trän vÑn h¬n.
b. VÒ chñng lo¹i hµng ho¸ trªn thÞ trêng
Phiªn giao dÞch ®Çu tiªn ngµy 28/ 7/ 2000 chØ cã 2 lo¹i cæ phiÕu ®îc niªm
yÕt trªn thÞ trêng giao dÞch chøng kho¸n thµnh phè HCM lµ cæ phiÕu cña c«ng ty
c¬ ®iÖn l¹nh REE vµ C«ng ty c¸p vµ vËt liÖu viÔn th«ng SACOM. §Õn phiªn giao
dÞch thø 4 cã thªm 3 lo¹i chøng kho¸n n÷a lµ cæ phiÕu cña c«ng ty cæ phÇn giÊy H¶i
Phßng (HAPACO), c«ng ty cæ phÇn kho vËn giao nhËn ngo¹i th¬ng
19
Sinh viªn: N«ng V¨n Lùc Líp K41 – 01.04
nguon tai.lieu . vn