Đề tài: Các công cụ của thị trường tài chính

Lêi nãi ®Çu Tr¶i qua h¬n mêi n¨m, kÓ tõ 1986, §¶ng vµ Nhµ níc ta ®· thùc hiÖn l¹i nh÷ng kÕt qu¶ quan träng bíc ®Çu. Nh÷ng thay ®æi tÝch cùc vµ toµn diÖn ®êng lèi ®æi míi nh»m chuyÓn nÒn kinh tÕ tõ c¬ chÕ qu¶n lý tËp trung bao cÊp sang c¬ chÕ thÞ trêng cã sù ®iÒu tiÕt cña Nhµ níc. C«ng cuéc ®æi míi ®· kÐo theo hµng lo¹t nh÷ng biÕn ®æi tÝch cùc vÒ nÒn kinh tÕ ®· vµ ®ang t¹o nªn c¬ së quan träng ban ®Çu ®Ó tiÕn tíi h×nh thµnh thÞ trêng tµi chÝnh ( TTTC ) ë níc ta. ThÞ trêng tµi chÝnh ra ®êi, ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ ®· kh¼ng ®Þnh ®-îc vÞ trÝ cña nã trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ngµy nay. Bµn vÒ qu¸ tr×nh ra ®êi, ho¹t ®éng ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn cña TTTC nÕu nh ta kh«ng nh¾c ®Õn c¸c c«ng cô cña TTTC ch¼ng kh¸c g× nãi ®Õn c«ng viÖc cña “ ngêi ®i cµy mµ quªn Tr©u ” v× thÕ chóng ta cÇn thiÕt nghiªn cøu c¸c lo¹i chøng kho¸n ®îc mua b¸n trong TTTC. ë ®ã chóng sÏ biÕt ®Çy ®ñ vÒ viÖc lµm c¸ch nµo TTTC thùc hiÖn ®îc vai trß quan träng “ dÉn vèn ” cña m×nh. §èi víi mét nÒn kinh tÕ nh ë níc ta hiÖn nay t¨ng cêng vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ ®ång nghÜa víi qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc. V× thÕ nh÷ng hiÓu biÕt vÒ nhu cÇu vèn trong nÒn kinh tÕ lµ cÇn thiÕt ®Æc biÖt lµ c¸c ph¬ng thøc vÒ lu chuyÓn vèn mµ ®iÓn h×nh lµ c¸c c«ng cô cña TTTC. Nghiªn cøu vÒ c¸c c«ng cô nµy gióp cho c¸c c¸ nh©n, tæ chøc kinh tÕ n¾m b¾t ®îc nh÷ng th«ng tin, t×nh h×nh sè liÖu cô thÓ, mÆt tÝch cùc, mÆt h¹n chÕ cña tõng c«ng cô tõ ®ã mµ ®a ra nh÷ng biÖn ph¸p, ph¬ng híng, kiÕn nghÞ cÇn thiÕt ®Ó hoµn thiÖn hÖ thèng c¸c c«ng cô ®ã, n©ng cao tÝnh hiÖu qu¶, vai trß chñ yÕu “ dÉn vèn ” cña TTTC, thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ... §Ò tµi ®i vµo nghiªn cøu thùc tr¹ng ph¸t triÓn c¸c c«ng cô cña TTTC ë ViÖt Nam, dùa trªn kú h¹n cña c¸c c«ng cô TTTC mµ xÐt 1 chóng ë hai thÞ trêng : thÞ trêng vèn vµ thÞ trêng tiÒn tÖ. C«ng cô cña thÞ trêng tiÒn tÖ gåm : tÝn phiÕu kho b¹c Nhµ níc ( KBNN ), c¸c chøng chØ tiÒn göi, c¸c th¬ng phiÕu, c¸c kú phiÕu ng©n hµng, hîp ®ång mua l¹i, vµ mét sè c«ng cô kh¸c... C«ng cô cña thÞ trêng vèn gåm cæ phiÕu c«ng ty cæ phÇn, tr¸i phiÕu chÝnh phñ, tr¸i phiÕu c«ng ty. B»ng c¸c ph¬ng ph¸p : ph¬ng ph¸p so s¸nh ( ph©n tÝch, tæng hîp ) kÕt hîp víi c¸c ph¬ng ph¸p lÞch sö ( sè liÖu ), ph¬ng ph¸p duy vËt lÞch sö, ph¬ng ph¸p duy vËt biÖn chøng... ®îc sö dông bµi viÕt. §Ò tµi gåm 3 phÇn : PhÇn I : Lêi nãi ®Çu PhÇn II : Néi dung nghiªn cøu ( gåm 2 ch¬ng ) PhÇn III : KÕt luËn Víi sù hiÓu biÕt cßn cßn h¹n chÕ cña em lµm cho bµi viÕt kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt vÒ h×nh thøc lÉn néi dung. Em kÝnh mong ®îc sù híng dÉn vµ chØ b¶o cho em ®îc hoµn thµnh tèt ®Ò ¸n nµy. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n !. 2 Ch¬ng I Mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ c«ng cô cña TTTC S¶n xuÊt vµ t¸i s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña x· héi. Vµ bÊt cø nÒn s¶n xuÊt x· héi nµo còng ®Òu ph¶i gi¶i quyÕt 3 vÊn ®Ò lín : Mét lµ, c©n nh¾c tÝnh to¸n vµ quyÕt ®Þnh cÇn ph¶i s¶n xuÊt nh÷ng s¶n phÈm g× ? dÞch vô g× ? víi sè lîng bao nhiªu ? Hai lµ, s¶n xuÊt b»ng ph¬ng ph¸p nµo Ba lµ, nh÷ng s¶n phÈm ®îc s¶n xuÊt ra ®îc ph©n phèi b»ng c¸ch nµo? ph©n phèi cho ai? Kh¶ n¨ng s¶n xuÊt kh«ng ph¶i lµ v« h¹n nhng lu«n bÞ khai th¸c vµ sö dông mét c¸ch rÊt l·ng phÝ. S¶n xuÊt nh÷ng thø cÇn thiÕt, tiÕt kiÖm, t¨ng cêng kinh tÕ tíi møc tèi ®a lµ nhiÖm vô chñ yÕu cña mäi nÒn s¶n xuÊt x· héi. Muèn gi¶i quyÕt ®îc 3 vÊn ®Ò c¬ b¶n trong nÒn kinh tÕ kh«ng ph¶i lµ vÊn ®Ò ®¬n gi¶n tuy khã hoµn thµnh hÕt trän vÑn nhng cÇn ph¶i lµm. Thêi nay ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng c÷ng ®Ó thùc hiÖn môc tiªu ®ã. PhÇn nµo ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn TTTC mµ ®Æc biÖt ph¸t triÓn, hoµn thiÖn c«ng cô TTTC gióp cho TTTC ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ h¬n, vµ do ®ã hiÖu qu¶ s¶n xuÊt trong nÒn kinh tÕ ®îc n©ng cao. TTTC ®îc h×nh thµnh cïng víi c¸c c«ng cô cña nã lµ tÊt yÕu. ë ®ã, khi mµ nÒn kinh tÕ cã nh÷ng c¸ nh©n, tæ chøc thõa vèn, hä kh«ng cã kh¶ n¨ng lµm vèn sinh lêi. Trong khi cã nh÷ng c¸ nh©n, tæ chøc kh¸c cã kh¶ n¨ng lµm vèn sinh lêi nhng l¹i thiÕu vèn. XuÊt hiÖn nhu cÇu lu©n chuyÓn vèn trùc tiÕp tõ ngêi cã vèn ®ã sang ngêi cÇn vèn. Vµ chØ cã TTTC míi ®¶m nhËn ®îc vai trß ®ã mét c¸ch tèt nhÊt, b»ng c¸ch b¸n ra thÞ trêng nh÷ng c«ng cô tµi chÝnh vµ ngêi cÇn vèn mua vµo c«ng cô ®ã, gióp vèn ®îc lu©n chuyÓn. 3 Dùa vµo kú h¹n cña c¸c c«ng cô mµ xem xÐt c«ng cô TTTC ë 2 khÝa c¹nh c«ng cô thÞ trêng vèn vµ c«ng cô thÞ trêng tiÒn tÖ. I. C«ng cô thÞ trêng tiÒn tÖ ThÞ trêng tiÒn tÖ lµ mét bé ph cña TTTC, ë ®©y diÔn ra viÖc mua b¸n, trao ®æi c¸c c«ng cô nî ng¾n h¹n. 1. TÝn phiÕu kho b¹c Nhµ níc : Lµ c«ng cô vay nî ng¾n h¹n cña chÝnh phñ, nh»m bï ®¾p th©m hôt ng©n s¸ch t¹m thêi. * TÝn phiÕu Kho b¹c Nhµ níc cã nh÷ng ®Æc ®iÓm sau : - Lµ c«ng cô vay nî ng¾n h¹n cã tÝnh láng cao nhÊt, tÝnh láng dùa trªn thêi gian chuyÓn ®æi nhanh; chi phÝ cho viÖc chuyÓn ®æi phï hîp, ®îc mua b¸n r¸o riÕt nhÊt; - §é an toµn cao : do kú h¹n thanh to¸n ng¾n nªn tÝn phiÕu KBNN chÞu møc giao ®éng gi¸ tèi thiÓu, vµ do ®ã Ýt rñi ro. Cïng víi viÖc chÝnh phñ ®¶m b¶o chi tr¶ : ChÝnh phñ t¨ng thuÕ hoÆc vay tiÕp hoÆc ph¸t hµnh tiÒn ®Ó tr¶ nî. - Bëi hai ®Æc ®iÓm trªn mµ tÝn phiÕu KBNN cã l·i suÊt lµ thÊp nhÊt trong hÖ thèng c¸c c«ng cô vay nî ng¾n h¹n. - §îc ph¸t hµnh ra díi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau ®Ó lùa chän ngêi mua cho phï hîp : loai tÝn phiÕu KBNN cã lîi tøc ®îc tr¶ tríc, lo¹i tÝn phiÕu KB cã lîi tøc ®îc tr¶ sau, lo¹i tÝn phiÕu KB kh«ng ghi phÇn l·i mµ lµ chªnh lÖch gi÷a gi¸ mua vµ gi¸ b¸n b»ng lîi tøc.... * Chñ thÓ n¾m gi÷ chñ yÕu lµ ng©n hµng th¬ng m¹i ( NHTM ) víi hai môc ®Ých khi mua : thu lîi tøc tõ tÝn phiÕu KB vµ n¾m gi÷ ®Ó ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh kho¶n. Bªn c¹nh NHTW mua tÝn phiÕu KB ®Ó ®iÒu chØnh lîng tiÒn cung øng ( MS ) trong nÒn kinh tÕ lµ c«ng cô quan träng nhÊt trong ho¹t ®éng thÞ trêng më. 2. Chøng chØ tiÒn göi : 4 Lµ giÊy chøng nhËn cho viÖc göi tiÒn cña c¸c c¸ nh©n hay tæ chøc vµo NHTM hoÆc c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c. Vµ chiÕm mét tû lÖ kh¸ lín trong sè c¸c lo¹i tiÒn göi ng©n hµng. Chøng chØ tiÒn göi ®îc mua ®i b¸n l¹i ë thÞ trêng thø cÊp tuú thuéc vµo quy ®Þnh cña ng©n hµng, ®iÒu kiÖn cña c¸c níc. §Õn khi t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh vÒ viÖc huy ®éng vèn c¸c ng©n hµng cho phÐp mua b¸n l¹i nã lµm t¨ng tÝnh láng. Chóng ®îc mua ®i b¸n l¹i v× trong thÞ trêng cã nhu cÇu : kh¸ch hµng muèn b¸n l¹i mua vµo phôc vô cho nhiÒu môc ®Ých kh¸c nhau ( tiªu dïng, SXKD ), vµ cã ngêi mua l¹i chøng chØ ®ã. Chøng chØ tiÒn göi ®îc ph¸t sinh bëi c¸c NHTM, tæ chøc tµi chÝnh kh¸c vµ do c¸c c¸ nh©n, c¸c tæ chøc kinh tÕ trong nÒn kinh tÕ göi tiÒn vµo NHTM göi vµo c¸c tæ chøc tµi chÝnh kh¸c n¾m gi÷. 3. C¸c th¬ng phiÕu : Bao gåm kú phiÕu th¬ng m¹i vµ hèi phiÕu 3.1 Kú phiÕu th¬ng m¹i : Thùc chÊt lµ mét giÊy ghi nhËn nî vµ nã ®îc sö dông trong quan hÖ trao ®æi, mua b¸n chÞu lÉn nhau. Ngêi ph¸t hµnh ra nã chÝnh lµ ngêi mua chÞu. Ngêi gi÷ lµ ngêi b¸n chÞu víi môc ®Ých gi÷ kh¸c nhau : gi÷ nã khi thêi h¹n ®Õn sÏ nhËn l¹i tiÒn tõ ngêi mua chÞu. Cã thÓ sö dông nã ®Ó lµm ph¬ng tiÖn thanh to¸n, ph¬ng tiÖn ®Ó tÊt to¸n nh÷ng kho¶n nî cña m×nh. Dïng nã ®Ó vay tiÒn ng©n hµng, hä vay tiÒn ng©n hµng díi h×nh thøc chiÕt khÊu vµ cho vay t¸i chiÕt khÊu. + ChiÕt khÊu : Ngêi cã kú phiÕu th¬ng m¹i b¸n kú phiÕu ®ã cho NHTM vµ NHTM mua l¹i c¸c kú phiÕu th¬ng m¹i cña kh¸ch hµng b»ng chªnh lÖch gi÷a kú phiÕu th¬ng m¹i víi lîi tøc chiÕt khÊu. Lîi tøc chiÕt khÊu = l·i suÊt chiÕt khÊu * gi¸ kú phiÕu th¬ng m¹i X¸c ®Þnh l·i suÊt chiÕt khÊu dùa trªn : chÊt lîng cña kú phiÕu th¬ng m¹i, l·i suÊt ®Çu ra. 5 ... - tailieumienphi.vn