1. Trang Chủ
  2. Luận Văn - Báo Cáo
  3. Đề tài: Bàn về hệ thống nguyên tắc và phương pháp tính giá hàng tồn kho trong doanh nghiệp

Đề tài: Bàn về hệ thống nguyên tắc và phương pháp tính giá hàng tồn kho trong doanh nghiệp

Hàng tồn kho là một phần quan trọng trong tài sản lưu động và nằm ở nhiều khâu trong quá trình cung ứng sản xuất, dự trữ và lưu thông của nhiều doanh nghiệp. Hàng tồn kho của mỗi doanh nghiệp thường bao gồm: Nguyên liệu, vật liệu, công cụ, dụng cụ, sản phẩm dịch vụ dở dang, thành phẩm, hàng hoá(gọi tắt là vật tư, hàng hoá). Đề tài: “ Bàn về hệ thống nguyên tắc và phương pháp tính giá hàng tồn kho trong doanh nghiệp ” Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com Fo

Thể loại Tài liệu miễn phí Luận Văn - Báo Cáo

Số trang 24

Ngày tạo 8/30/2018 12:44:04 AM +00:00

Loại tệp PDF

Kích thước 0.21 M

Tên tệp

Tải Đề tài: Bàn về hệ thống nguyên tắc và phương pháp ... (.pdf)

Xem mẫu

  1. Đề tài: “ Bàn về hệ thống nguyên tắc và phương pháp tính giá hàng tồn kho trong doanh nghiệp ”
  2. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc Lêi më ®Çu Hµng tån kho lµ mét phÇn quan träng trong tµi s¶n l­u ®éng vµ n»m ë nhiÒu kh©u trong qu¸ tr×nh cung øng s¶n xuÊt, dù tr÷ vµ l­u th«ng cña nhiÒu doanh nghiÖp. Hµng tån kho cña mçi doanh nghiÖp th­êng bao gåm: Nguyªn liÖu, vËt liÖu, c«ng cô, dông cô, s¶n phÈm dÞch vô dë dang, thµnh phÈm, hµng ho¸(gäi t¾t lµ vËt t­, hµng ho¸). ViÖc tÝnh ®óng gi¸ trÞ hµng tån kho, kh«ng chØ gióp cho doanh nghiÖp chØ ®¹o kÞp thêi c¸c nghiÖp vô kinh tÕ diÔn ra hµng ngµy, mµ cßn gióp doanh nghiÖp cã mét l­îng vËt t­, hµng ho¸ dù tr÷ ®óng ®Þnh møc, kh«ng dù tr÷ qu¸ nhiÒu g©y ø ®äng vèn, mÆt kh¸c kh«ng dù tr÷ qu¸ Ýt ®Ó b¶o ®¶m cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ®­îc tiÕn hµnh liªn tôc, kh«ng bÞ gi¸n ®o¹n. ViÖc tÝnh ®óng gi¸ hµng tån kho cßn cã ý nghÜa v« cïng quan träng khi lËp b¸o c¸o tµi chÝnh. V× nÕu tÝnh sai lÖch gi¸ trÞ hµng tån kho, sÏ lµm sai lÖch c¸c chØ tiªu trªn b¸o c¸o tµi chÝnh. NÕu gi¸ trÞ hµng tån kho bÞ tÝnh sai, dÉn ®Õn gi¸ trÞ tµi s¶n l­u ®éng vµ tæng gi¸ trÞ tµi s¶n cña doanh nghiÖp thiÕu chÝnh x¸c, gi¸ vèn hµng b¸n tÝnh sai lÖch sÏ lµm cho chØ tiªu l·i gép, l·i rßng cña doanh nghiÖp kh«ng cßn chÝnh x¸c. H¬n n÷a, hµng ho¸ tån kho cuèi kú cña kú nµy cßn lµ hµng ho¸ tån kho ®Çu kú cña kú tiÕp theo. Do ®ã sai lÇm sÏ ®­îc chuyÓn tiÕp qua kú sau vµ g©y nªn sai lÇm liªn tôc qua c¸c kú cña gi¸ vèn hµng b¸n, l·i gép vµ l·i thuÇn. Kh«ng nh÷ng thÕ, sè tiÒn cña hµng ho¸ tån kho th­êng rÊt lín nªn sù sai lÇm cã thÓ lµm ¶nh h­ëng mét c¸ch râ rµng ®Õn tÝnh h÷u dông cña c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh. Nh­ vËy chóng ta thÊy r»ng Hµng tån kho lµ mét yÕu tè rÊt quan träng cña phÇn lín c¸c doanh nghiÖp. ChÝnh v× thÕ mµ viÖc nghiªn cøu c¸c nguyªn t¾c vµ ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ hµng tån kho trong doanh nghiÖp lµ hÕt søc cÇn thiÕt, bëi v× víi mçi ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ trÞ hµng tån kho kh¸c nhau th× c¸c chØ tiªu trªn b¸o c¸o tµi chÝnh còng sÏ thay ®æi. ViÖc lùa chän mét ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thÝch hîp cho doanh nghiÖp m×nh lµ rÊt cÇn thiÕt. ChÝnh v× tÇm quan träng ®ã mµ em 1
  3. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc ®· chän ®Ò tµi: “ Bµn vÒ hÖ thèng nguyªn t¾c vµ ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ hµng tån kho trong doanh nghiÖp ”. KÕt cÊu ®Ò tµi gåm 3 phÇn: PhÇn I : C¸c nguyªn t¾c vµ ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ hµng tån kho trong c¸c doanh nghiÖp ë ViÖt Nam. PhÇn II: Nguyªn t¾c vµ ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ hµng tån kho theo chuÈn mùc kÕ to¸n quèc tÕ vµ mét vµi n­íc kh¸c . PhÇn III: Mét sè kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn c¸c ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ hµng tån kho ë ViÖt Nam. 2
  4. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc PhÇn I : C¸c nguyªn t¾c vµ ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ hµng tån kho trong c¸c doanh nghiÖp ë ViÖt Nam Kh¸i qu¸t vÒ hµng tån kho 1. Kh¸i niÖm hµng tån kho Theo chuÈn mùc kÕ to¸n ViÖt Nam sè 02 Hµng tån kho: Lµ nh÷ng tµi s¶n: (1) §­îc gi÷ ®Ó b¸n trong kú s¶n xuÊt, kinh doanh b×nh th­êng; §ang trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, kinh doanh dë dang; Nguyªn liÖu, vËt liÖu, c«ng cô, dông cô ®Ó sö dông trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh hoÆc cung cÊp dÞch vô; Thµnh phÇn cña hµng tån kho. Hµng tån kho bao gåm: Hµng ho¸ mua vÒ ®Ó b¸n: Hµng ho¸ tån kho, hµng mua ®ang ®i trªn ®­êng, hµng göi ®i b¸n, hµng ho¸ göi ®i gia c«ng chÕ biÕn; Thµnh phÈm tån kho vµ thµnh phÈm göi ®i b¸n; S¶n phÈm dë dang: S¶n phÈm ch­a hoµn thµnh vµ s¶n phÈm hoµn thµnh ch­a lµm thñ tôc nhËp kho thµnh phÈm; Nguªn liÖu, vËt liÖu, c«ng cô, dông cô tån kho, göi ®i gia c«ng chÕ biÕn vµ ®· mua ®ang ®i trªn ®­êng; Chi phÝ dÞch vô dë dang. Ngoµi ra chóng ta còng cÇn hiÓu thªm vÒ mét sè kh¸i niÖm liªn quan: Gi¸ trÞ thuÇn cã thÓ thùc hiÖn ®­îc: Lµ gi¸ b¸n ­íc tÝnh cña hµng tån kho trong kú s¶n xuÊt, kinh doanh b×nh th­êng trõ (-) chi phÝ ­íc tÝnh ®Ó hoµn thµnh s¶n phÈm vµ chi phÝ ­íc tÝnh cÇn thiÕt cho viÖc tiªu thô chóng. Gi¸ hiÖn hµnh: Lµ kho¶n tiÒn ph¶i tr¶ ®Ó mua mét lo¹i hµng tån kho t­¬ng tù t¹i ngµy lËp b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n. §Æc ®iÓm cña hµng tån kho: 3
  5. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc Tõ kh¸i niÖm Hµng tån kho ®· ®­îc ®­a ra ë trªn, ta cã thÓ thÊy ®Æc ®iÓm cña Hµng tån kho chÝnh lµ nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng cña nguyªn, vËt liÖu, c«ng cô, dông cô, thµnh phÈm, s¶n phÈm dë dang, hµng hãa. Víi mçi lo¹i, chóng cã nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng sau: Thø nhÊt: Nguyªn vËt liÖu (NVL) lµ nh÷ng ®èi t­îng lao ®éng ®· ®­îc thÓ hiÖn ®­íi d¹ng vËt hãa nh­: Sîi trong doanh nghiÖ dÖt, da trong doanh nghiÖp ®ãng giµy, v¶i trong doanh nghiÖp may mÆc. Kh¸c víi t­ liÖu lao ®éng, NVL chØ tham gia vµo mét chu kú s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh vµ khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, d­íi t¸c ®éng cña lao ®éng, chóng bÞ tiªu hao toµn bé hoÆc thay ®æi h×nh th¸i vËt chÊt ban ®Çu ®Ó t¹o ra h×nh th¸i vËt chÊt cña s¶n phÈm. Thø hai: C«ng cô, dông cô (CC,DC) lµ nh÷ng t­ liÖu lao ®éng kh«ng ®ñ tiªu chuÈn quy ®Þnh ®Ó xÕp vµo tµi s¶n cè ®Þnh. CC,DC th­êng tham gia vµo nhiÒu chu kú s¶n xuÊt-kinh doanh, trong qu¸ tr×nh sñ dông, chóng gi÷ nguyªn h×nh th¸i hiÖn vËt ban ®Çu. VÒ mÆt gi¸ trÞ, CC,DC còng bÞ hao mµn dÇn trong qu¸ tr×nh sö dông, bëi vËy khi ph©n bæ gi¸ trÞ cña CC,DC vµo chi phÝ s¶n xuÊt-kinh doanh, kÕ to¸n ph¶i sö dông ph­¬ng ph¸p ph©n bæ thÝch hîp sao cho võa ®¬n gi¶n trong c«ng t¸c kÕ to¸n võa b¶o ®¶m ®­îc tÝnh chÝnh x¸c cña th«ng tin kÕ to¸n ë møc cã thÓ tin cËy ®­îc. Thø ba: Thµnh phÈm lµ s¶n phÈm ®· ®­îc chÕ t¹o xong ë giai ®o¹n chÕ biÕn cuèi cïng cña quy tr×nh c«ng nghÖ trong doanh nghiÖp, ®­îc kiÓm nghiÖm ®ñ tiªu chuÈn kü thuËt quy ®Þnh vµ nhËp kho. S¶n phÈm cña c¸c doanh nghiÖp c«ng nghiÖp s¶n xuÊt ra chñ yÕu lµ thµnh phÈm, ngoµi ra cã thÓ cã b¸n thµnh phÈm. Nh÷ng s¶n phÈm hµng hãa xuÊt kho ®Ó tiªu thô, ®· thanh to¸n hay chÊp nhËn thanh to¸n gäi lµ s¶n l­îng hµng hãa thùc hiÖn. Thø t­: S¶n phÈm dë dang lµ nh÷ng s¶n phÈm ®Õn cuèi kú kinh doanh vÉn ch­a hoµn thµnh nhËp kho, chóng vÉn cßn tån t¹i c¸c ph©n x­ëng s¶n xuÊt. Cã nh÷ng s¶n phÈm ®· hoµn thµnh nh­ng ch­a nhËp kho mµ doanh nghiÖp xuÊt b¸n trùc tiÕp hoÆc göi b¸n th× ®­îc ghi gi¶m gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang. 4
  6. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc Thø n¨m: Hµng hãa (t¹i c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i) ®­îc ph©n theo tõng ngµnh hµng, gåm cã: Hµng vËt t­ thiÕt bÞ; hµng c«ng nghÖ phÈm tiªu dïng; hµng l­¬ng thùc, thùc phÈm chÕ biÕn. KÕ to¸n ph¶i ghi chÐp sè l­îng, chÊt l­îng, vµ gi¸ phÝ chi tiªu mua hµng theo chøng tõ ®· lËp trªn hÖ thèng sæ thÝch hîp. Ph©n bæ hîp lý chi phÝ mua hµng cho sè hµng ®· b¸n vµ tån cuèi kú. Nguyªn t¾c tÝnh gi¸ hµng tån kho. Nguyªn t¾c gi¸ gèc: Hµng tån kho ph¶i ®­îc ghi nhËn theo gi¸ gèc. Gi¸ gèc cña hµng tån kho kh«ng ®­îc thay ®æi trõ khi cã quy ®Þnh kh¸c trong chuÈn mùc kÕ to¸n cô thÓ. Gi¸ gèc hµng tån kho bao gåm: Chi phÝ mua, chi phÝ chÕ biÕn vµ c¸c chi phÝ liªn quan trùc tiÕp kh¸c ph¸t sinh ®Ó cã ®­îc hµng tån kho ë ®Þa ®iÓm vµ tr¹ng th¸i hiÖn t¹i. Chi phÝ mua: bao gåm gi¸ mua, c¸c lo¹i thuÕ kh«ng ®­îc hoµn l¹i, chi phÝ vËn chuyÓn, bèc xÕp, b¶o qu¶n trong qu¸ tr×nh mua hµng vµ c¸c chi phÝ kh¸c cã liªn quan trùc tiÕp tíi viÖc mua hµng tån kho. C¸c kho¶n chiÕt khÊu th­¬ng m¹i vµ gi¶m gi¸ hµng mua kh«ng ®óng quy c¸ch, phÈm chÊt ®­îc trõ (-) khái chi phÝ mua. Chi phÝ chÕ biÕn: bao gåm nh÷ng chi phÝ cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn s¶n phÈm s¶n xuÊt, nh­ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung cè ®Þnh vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung biÕn ®æi ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh chuyÓn ho¸ nguyªn liÖu, vËt liÖu thµnh thµnh phÈm. Chi phÝ liªn quan trùc tiÕp kh¸c: bao gåm c¸c kho¶n chi phÝ kh¸c ngoµi chi phÝ mua vµ chi phÝ chÕ biÕn hµng tån kho. Chi phÝ kh«ng tÝnh vµo gi¸ gèc hµng tån kho gåm: Chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu, chi phÝ nh©n c«ng vµ c¸c chi phÝ s¶n xuÊt, kinh doanh kh¸c ph¸t sinh trªn møc b×nh th­êng; Chi phÝ b¶o qu¶n hµng tån kho trõ c¸c kho¶n chi phÝ b¶o qu¶n hµng tån kho 5
  7. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc cÇn thiÕt cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt tiÕp theo vµ chi phÝ b¶o qu¶n trong qu¸ tr×nh mua hµng ; Chi phÝ b¸n hµng; Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. Nguyªn t¾c nhÊt qu¸n: C¸c ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ hµng tån kho doanh nghiÖp ®· chän ph¶i ®­îc ¸p dông thèng nhÊt Ýt nhÊt trong mét kú kÕ to¸n n¨m. V× c¸ch lùa chän ph­¬ng ph¸p ®Þnh gi¸ hµng tån kho cã thÓ cã ¶nh h­ëng cô thÓ ®Õn c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh, mét sè doanh nghiÖp cã thÓ cã khuynh h­íng mçi n¨m chän lùa l¹i mét lÇn. Môc ®Ých cña c¸c c«ng ty lµ lµm sao chän ®­îc ph­¬ng ph¸p nµo cã thÓ lËp ®­îc c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh cã lîi nhÊt. Tuy nhiªn nÕu ®iÒu nµy ®­îc phÐp, c¸c nhµ ®äc b¸o c¸o tµi chÝnh sÏ thÊy thËt khã mµ so s¸nh c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh cña mét c«ng ty qua c¸c n¨m. ViÖc ¸p dông c¸c ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n thèng nhÊt tõ kú nµy sang kú kh¸c sÏ cho phÐp b¸o c¸o tµi chÝnh cña doanh nghiÖp míi cã ý nghÜa thùc chÊt mang tÝnh so s¸nh. Tuy nhiªn , nguyªn t¾c nhÊt qu¸n kh«ng cã nghÜa lµ mét doamh nghiÖp kh«ng bao giê cã thÓ ®æi ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n. §óng h¬n, nÕu doanh nghiÖp kiÓm nghiÖm mét ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ hµng tån kho ®· ®­îc chÊp nhËn nh­ lµ mét sù c¶i tiÕn trong lËp b¸o c¸o tµi chÝnh th× sù thay ®æi cã thÓ ®­îc thùc hiÖn. Tuy vËy, khi cã sù thay ®æi nµy, nguyªn t¾c c«ng khai toµn bé ®ßi hái b¶n chÊt cña sù thay ®æi, kiÓm nghiÖm ®èi víi sù thay ®æi vµ ¶nh h­ëng cña sù thay ®æi ®ã ®Õn l·i rßng, tÊt c¶ ph¶i ®­îc c«ng khai trong thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh. Nguyªn t¾c thËn träng: ThËn träng lµ viÖc xem xÐt, c©n nh¾c, ph¸n ®o¸n cÇn thiÕt ®Ó lËp c¸c ­íc tÝnh kÕ to¸n trong c¸c ®iÒu kiÖn kh«ng ch¾c ch¾n. Nguyªn t¾c thËn träng ®ßi hái: Ph¶i lËp dù phßng nh­ng kh«ng lËp qu¸ lín; Kh«ng ®¸nh gi¸ cao h¬n gi¸ trÞ cña c¸c tµi s¶n vµ c¸c kho¶n thu nhËp; Chi phÝ ph¶i ®­îc ghi nhËn khi cã b»ng chøng vÒ kh¶ n¨ng ph¸t sinh chi phÝ. 6
  8. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, c¸c doanh nghiÖp ph¶i c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng ®Ó tån t¹i, ph¸t triÓn vµ ®øng tr­íc nh÷ng rñi ro trong kinh doanh. Do vËy, ®Ó t¨ng n¨ng lùc cña c¸c doanh nghiÖp trong viÖc øng phã víi rñi ro, nguyªn t¾c thËn träng cÇn ®­îc ¸p dông. Theo nguyªn t¾c nµy th× gi¸ trÞ hµng tån kho kh«ng thu håi ®ñ khi hµng tån kho bÞ h­ háng, lçi thêi, gi¸ b¸n bÞ gi¶m, hoÆc chi phÝ hoµn thiÖn, chi phÝ ®Ó b¸n hµng t¨ng lªn. ViÖc ghi gi¶m gi¸ gèc hµng tån kho cho b»ng víi gi¸ trÞ thuÇn cã thÓ ®­îc thùc hiÖn lµ phï hîp víi nguyªn t¾c tµi s¶n kh«ng ®­îc ph¶n ¸nh lín h¬n gi¸ trÞ thùc hiÖn ­íc tÝnh tõ viÖc b¸n hay sö dông chóng. Cuèi kú kÕ to¸n n¨m, khi gi¸ trÞ thuÇn cã thÓ thùc hiÖn ®­îc cña hµng tån kho nhá h¬n gi¸ gèc th× ph¶i lËp dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho. Sè dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho ®­îc lËp lµ sè chªnh lÖch gi÷a gi¸ gèc cña hµng tån kho lín h¬n gi¸ trÞ thuÇn cã thÓ thùc hiÖn ®­îc cña chóng. ViÖc lËp dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho ®­îc thùc hiÖn trªn c¬ së tõng mÆt hµng tån kho. §èi víi dÞch vô cung cÊp dë dang, viÖc lËp dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho ®­îc tÝnh theo tõng lo¹i dÞch vô cã møc gi¸ riªng biÖt. Nguyªn t¾c nµy ®ßi hái trªn b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n, gi¸ trÞ hµng tån kho ph¶i ®­îc ph¶n ¸nh theo gi¸ trÞ rßng: Gi¸ trÞ tµi s¶n rßng = Gi¸ trÞ tµi s¶n - Kho¶n dù phßng Nguyªn liÖu, vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô dù tr÷ ®Ó sö dông cho môc ®Ých s¶n xuÊt s¶n phÈm kh«ng ®­îc ®¸nh gi¸ thÊp h¬n gi¸ gèc nÕu s¶n phÈm do chóng gãp phÇn cÊu t¹o nªn sÏ ®­îc b¸n b»ng hoÆc cao h¬n gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm. Khi cã sù gi¶m gi¸ cña nguyªn liÖu, vËt liÖu, c«ng cô, dông cô mµ gi¸ thµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm cao h¬n gi¸ trÞ thuÇn cã thÓ thùc hiÖn ®­îc, th× nguyªn liÖu, vËt liÖu, c«ng cô, dông cô tån kho ®­îc ®¸nh gi¸ gi¶m xuèng b»ng víi gi¸ trÞ thuÇn cã thÓ thùc hiÖn ®­îc cña chóng. Cuèi kú kÕ to¸n n¨m tiÕp theo ph¶i thùc hiÖn ®¸nh gi¸ míi vÒ gi¸ trÞ thuÇn cã thÓ thùc hiÖn ®­îc cña hµng tån kho cuèi n¨m ®ã. Tr­êng hîp cuèi n¨m kÕ to¸n n¨m nay, nÕu kho¶n dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho ph¶i lËp thÊp h¬n kho¶n dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho ®· lËp ë cuèi kú kÕ to¸n n¨m tr­íc th× sè chªnh 7
  9. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc lÖch lín h¬n ph¶i ®­îc hoµn nhËp ®Ó ®¶m b¶o cho gi¸ trÞ hµng tån kho ph¶n ¸nh trªn b¸o c¸o tµi chÝnh lµ theo gi¸ gèc (nÕu gi¸ gèc nhá h¬n gi¸ trÞ thuÇn cã thÓ thùc hiÖn ®­îc) hoÆc theo gi¸ trÞ thuÇn cã thÓ thùc hiÖn ®­îc (nÕu gi¸ gèc lín h¬n gi¸ trÞ thuÇn cã thÓ thùc hiÖn ®­îc). Nguyªn t¾c phï hîp: Khi b¸n hµng tån kho, gi¸ gèc cña hµng tån kho ®· b¸n ®­îc ghi nhËn lµ chi phÝ s¶n xuÊt, kinh doanh trong kú phï hîp víi doanh thu liªn quan ®Õn chóng ®­îc ghi nhËn. TÊt c¶ c¸c kho¶n chªnh lÖch gi÷a kho¶n dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho ph¶i lËp ë cuèi niªn ®é kÕ to¸n n¨m nay lín h¬n kho¶n dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho ®· lËp ë cuèi niªn ®é kÕ to¸n n¨m tr­íc, c¸c kho¶n hao hôt, mÊt m¸t cña hµng tån kho, sau khi trõ (-) phÇn båi th­êng do tr¸ch nhiÖm c¸ nh©n g©y ra, vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung kh«ng ph©n bæ, ®­îc ghi nhËn lµ chi phÝ s¶n xuÊt, kinh doanh trong kú. Tr­êng hîp kho¶n dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho ®­îc lËp ë cuèi niªn ®é kÕ to¸n n¨m nay nhá h¬n kho¶n dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho ®· lËp ë cuèi niªn ®é kÕ to¸n n¨m tr­íc, th× sè chªnh lÖch lín h¬n ph¶i ®­îc hoµn nhËp ghi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh. Ghi nhËn gi¸ trÞ hµng tån kho ®· b¸n vµo chi phÝ trong kú ph¶i ®¶m b¶o nguyªn t¾c phï hîp gi÷a chi phÝ vµ doanh thu.Gi¸ vèn cña s¶n phÈm s¶n xuÊt ra hµng ho¸ mua vµo ®­îc ghi nhËn lµ chi phÝ thêi kú vµo kú mµ nã ®­îc b¸n.... Khi nguyªn t¾c phï hîp bÞ vi ph¹m sÏ lµm cho c¸c th«ng tin trªn b¸o c¸o tµi chÝnh bÞ sai lÖch, cã thÓ lµm thay ®æi xu h­íng ph¸t triÓn thùc cña lîi nhuËn doanh nghiÖp. Tr­êng hîp hµng tån kho ®­îc sö dông ®Ó s¶n xuÊt ra tµi s¶n cã ®Þnh hoÆc sö dông nh­ nhµ x­ëng, m¸y mãc, thiÕt bÞ tù s¶n xuÊt th× gi¸ gèc hµng tån kho nµy ®­îc h¹ch to¸n vµo gi¸ trÞ tµi s¶n cè ®Þnh. C¸c ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ hµng tån kho. TÝnh ®¬n gi¸ hµng tån kho sÏ rÊt ®¬n gi¶n khi tÊt c¶ c¸c ®¬n vÞ hµng mua ®Òu ®­îc mua víi cïng mét ®¬n gi¸ æn ®Þnh tõ kú nµy sang kú kh¸c. Tuy nhiªn, khi c¸c lo¹i hµng ho¸ gièng nhau ®­îc mua víi nh÷ng gi¸ kh¸c nhau th× ph¸t sinh vÊn ®Ò lµ sö dông trÞ gi¸ vèn nµo cho hµng ho¸ tån kho cuèi kú vµ trÞ gi¸ vèn nµo cho hµng ho¸ b¸n ra. 8
  10. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc VÒ nguyªn t¾c, hµng tån kho ®­îc ®¸nh gi¸ theo gi¸ thùc tÕ. Theo chuÈn mùc kÕ to¸n ViÖt Nam, viÖc tÝnh gi¸ trÞ hµng tån kho ®­îc ¸p dông theo mét trong c¸c ph­¬ng ph¸p sau: Ph­¬ng ph¸p tÝnh theo gi¸ ®Ých danh; Ph­¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn; Ph­¬ng ph¸p nhËp tr­íc, xuÊt tr­íc; Ph­¬ng ph¸p nhËp sau, xuÊt tr­íc. Chóng ta sÏ lÇn l­ît ®i vµo tõng ph­¬ng ph¸p cô thÓ: Ph­¬ng ph¸p tÝnh theo gi¸ ®Ých danh: Ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc ¸p dông ®èi víi doanh nghiÖp cã Ýt lo¹i mÆt hµng hoÆc mÆt hµng æn ®Þnh vµ nhËn diÖn ®­îc, cã ®¬n gi¸ hµng tån kho rÊt lín nh­ c¸c ®å trang søc ®¾t tiÒn, c¸c bÊt ®éng s¶n, « t« mµ cã thÓ nhËn diÖn ®­îc tõng lo¹i hµng ho¸ tån kho víi tõng lÇn mua vµo vµ ho¸ ®¬n cña nã, h¬n n÷a c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã ®iÒu kiÖn b¶o qu¶n riªng tõng l« hµng nhËp kho, v× vËy mµ khi xuÊt kho l« nµo th× tÝnh theo gi¸ ®Ých danh cña l« ®ã. Ph­¬ng ph¸p nµy cã thÓ ®­îc ñng hé v× nã hoµn toµn lµm phï hîp gi÷a chi phÝ vµ doanh thu, song phÇn lín c¸c doanh nghiÖp kh«ng sö dông gi¸ ®Ých danh v× 3 lý do sau: Thø nhÊt: C¸c thñ tôc ghi sæ chi tiÕt th­êng rÊt tèn kÐm, nhÊt lµ trong c¸c doanh nghiÖp kh«ng cã m¸y vi tÝnh. Thø hai: NÕu sè l­îng tån kho gièng nhau th× sù nhËn diÖn tõng ®¬n vÞ kh«ng cã t¸c dông g× c¶. Môc ®Ých cña b¸o c¸o tµi chÝnh lµ b¸o c¸o th«ng tin kinh tÕ vÒ c¸c nguån tµi lùc vµ cæ phÇn cña mét doanh nghiÖp, kh«ng cÇn thiÕt ph¶i lµ c¸c th«ng tin cô thÓ vÒ c¸c tiÒm n¨ng nµy. Nãi c¸ch kh¸c vÊn ®Ò hiÖu qu¶ vµ gi¸ trÞ lµ cã ý nghÜa cßn hiÖn vËt th× kh«ng. Thø ba: Ph­¬ng ph¸p gi¸ ®Ých danh b¶n th©n nã cã thÓ lµm cho ban qu¶n trÞ ®iÒu khiÓn ®­îc lîi tøc. Ban qu¶n trÞ chØ cÇn gi÷ l¹i trong tån kho nh÷ng khèi l­îng cã gi¸ trÞ cao (hoÆc thÊp) ®Ó g©y ¶nh h­ëng gi¶ t¹o tíi lîi nhuËn. Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ hµng tån kho nµy thÝch hîp c¶ víi c¸c doanh nghiÖp ¸p dông ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú vµ kª khai th­êng xuyªn trong kÕ to¸n hµng tån kho. 9
  11. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc KÕ to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p KiÓm kª ®Þnh kú: Theo ph­¬ng ph¸p nµy, kÕ to¸n kh«ng theo dâi th­êng xuyªn, liªn tôc t×nh h×nh nhËp, xuÊt, tån cña hµng tån kho, vÒ b¶n chÊt nã chØ theo dâi hµng tån kho t¨ng (nhËp kho). Vµo cuèi mçi kú kÕ to¸n, doanh nghiÖp tiÕn hµnh kiÓm kª sè l­îng hµng tån kho råi lÊy sè l­îng hµng tån ®ã nh©n (x) víi ®¬n gi¸ (Víi mçi ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ hµng tån kho kh¸c nhau th× ®¬n gi¸ cña chóng còng kh¸c nhau) Khi biÕt ®­¬c gi¸ rÞ cña hµng tån kho cuèi kú th× ta tÝnh ®­îc gi¸ trÞ cña hµng xuÊt b¸n trong kú : Gi¸ trÞ Gi¸ trÞ Gi¸ trÞ Gi¸ trÞ hµng = hµng tån + hµng nhËp - hµng tån xuÊt ®Çu kú trong kú cuèi kú Khi doanh nghiÖp tÝnh gi¸ hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ ®Ých danh th× khi kiÓm kª cuèi kú kÕ to¸n sÏ biÕt ®­îc sè l­îng cña tõng l« hµng víi ®¬n gi¸ thùc tÕ cña nã. Tõ ®ã tÝnh ®­îc gi¸ trÞ hµng tån cuèi kú vµ suy ra ®­îc gi¸ trÞ cña hµng xuÊt b¸n. KÕ to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p Kª khai th­êng xuyªn: PhÇn trªn chóng ta ®· nghiªn cøu ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú. Theo ph­¬ng ph¸p nµy, tµi kho¶n “Hµng tån kho” chØ cËp nhËt cã mét lÇn mçi kú kÕ to¸n, ®ã lµ cuèi kú kÕ to¸n. Sau ®ã tµi kho¶n “Hµng tån kho” ph¶n ¸nh sè d­ hiÖn hµnh cña hµng tån kho chØ cho ®Õn khi nghiÖp vô mua vµ b¸n ®Çu tiªn ®­îc thùc hiÖn trong kú tiÕp theo. Tõ ®ã vÒ sau, tµi kho¶n “Hµng tån kho” kh«ng cßn ph¶n ¸nh sè d­ hiÖn hµnh n÷a. Ng­îc l¹i, ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn cËp nhËt tµi kho¶n “Hµng tån kho” sau mçi lÇn nghiÖp vô mua hoÆc b¸n x¶y ra. Ngay khi c¸c bót to¸n ®· ®­îc vµo sæ lµ tµi kho¶n cho biÕt sè l­îng hiÖn hµnh cña hµng tån kho cã trong tay. Khi ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn ®­îc sö dông, nhµ qu¶n lý cã kh¶ n¨ng gi¸m s¸t hµng tån kho cã trong tay mét c¸ch liªn tôc. §iÒu nµy gióp cho nhµ qu¶n lý lËp kÕ ho¹ch thu mua trong t­¬ng lai. Víi ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n hµng tån kho nµy th× gi¸ trÞ hµng xuÊt ®­îc tÝnh b»ng tæng cña sè l­îng xuÊt cña tõng l« nh©n víi ®¬n gi¸ thùc tÕ ®Ých danh cña tõng l« hµng ®ã. 10
  12. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc Ph­¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn. Theo ph­¬ng ph¸p nµy gi¸ trÞ cña tõng lo¹i hµng tån kho ®­îc tÝnh theo gi¸ trÞ trung b×nh cña tõng lo¹i hµng tån kho t­¬ng tù ®Çu kú vµ gi¸ trÞ tõng lo¹i hµng tån kho ®­îc mua hoÆc s¶n xuÊt trong kú. Gi¸ trÞ trung b×nh cã thÓ ®­îc tÝnh theo thêi kú hoÆc vµo mçi khi nhËp mét l« hµngvÒ, phô thuéc vµo t×nh h×nh cña doanh nghiÖp. Gi¸ trÞ Khèi l­îng §¬n gi¸ hµng = hµng x b×nh qu©n xuÊt xuÊt gia quyÒn Ph­¬ng ph¸p b×nh qu©n c¶ kú dù tr÷: Gi¸ GtrÞ tån ®Çu + Tæng GtrÞ nhËp ®¬n vÞ = ---------------------------------------- b×nh qu©n Sè l­îng tån + Sè l­îng nhËp Ph­¬ng ph¸p gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n sau mçi lÇn nhËp: Theo ph­¬ng ph¸p nµy sau mçi lÇn nhËp kÕ to¸n ph¶i x¸c ®Þnh gi¸ b×nh qu©n cña tõng lo¹i hµng. Sau ®ã c¨n sø vµo gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n vµ l­îng hµng xuÊt kho gi÷a hai lÇn nhËp kÕ tiÕp ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ trÞ hµng tån kho cuèi kú. C¸c ph­¬ng ph¸p b×nh qu©n còng ®­îc ¸p dông kh¸ nhiÒu trong c¸c DN ë ViÖt Nam. Nh­îc ®iÓm: Nã l¹i cã xu h­íng che dÊu sù biÕn ®éng cña gi¸. ­u ®iÓm: Ph­¬ng ph¸p nµy ®¬n gi¶n, dÔ lµm, kh«ng mang tÝnh ¸p ®Æt chi phÝ cho tõng ®èi t­îng cô thÓ nh­ mét sè ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n hµng tån kho kh¸c. H¬n n÷a nh÷ng ng­êi ¸p dông ph­¬ng ph¸p nµy ®Òu cho r»ng thùc tÕ lµ c¸c doanh nghiÖp kh«ng thÓ ®o l­êng mét c¸ch chÝnh x¸c vÒ qu¸ tr×nh l­u chuyÓn cña hµng nhËp, xuÊt trong DN vµ do vËy nªn x¸c ®Þnh gi¸ trÞ thùc tÕ hµng xuÊt kho theo ph­¬ng ph¸p b×nh qu©n. §iÒu nµy cµng mang tÝnh thuyÕt phôc víi 11
  13. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc nh÷ng lo¹i hµng tån kho mµ chóng cã tÝnh ®ång ®Òu, kh«ng kh¸c nhau vÒ b¶n chÊt. Ta thÊy r»ng ph­¬ng ph¸p b×nh qu©n c¶ kú dù tr÷ ®Ó tÝnh gi¸ hµng tån kho chØ phï hîp víi c¸c doanh nghiÖp h¹ch to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú v× ph¶i ®Õn tËn cuèi kú chóng ta míi tÝnh ®­îc gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n. Sau khi kiÓm kª ta biÕt ®­îc sè l­îng tån cuèi kú, tõ ®ã tÝnh ®­îc gi¸ trÞ hµng xuÊt trong kú. Ta kh«ng nªn sö dông ph­¬ng ph¸p nµy trong c¸c doanh nghiÖp h¹ch to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn bëi v× mçi lÇn xuÊt chóng ta ®Òu ph¶i h¹ch to¸n trÞ gi¸ xuÊt ngay nh­ng ta l¹i kh«ng thÓ x¸c ®Þnh ®­îc ®¬n gi¸ xuÊt. Cßn víi ph­¬ng ph¸p b×nh qu©n sau mçi lÇn nhËp th× ng­îc l¹i, nªn ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp h¹ch to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn. 3. Ph­¬ng ph¸p nhËp tr­íc, xuÊt tr­íc FIFO: Ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc ¸p dông dùa trªn gi¶ ®Þnh lµ hµng tån kho ®­îc mua tr­íc hoÆc s¶n xuÊt tr­íc th× ®­îc xuÊt tr­íc, vµ hµng tån kho cßn l¹i cuèi kú lµ hµng tån kho ®­îc mua hoÆc s¶n xuÊt gÇn thêi ®iÓm cuèi kú. Theo ph­¬ng ph¸p nµy th× gi¸ trÞ hµng xuÊt kho ®­îc tÝnh theo gi¸ cña l« hµng nhËp kho ë thêi ®iÓm ®Çu kú hoÆc gÇn ®Çu kú, gi¸ trÞ cña hµng tån kho ®­îc tÝnh theo gi¸ cña hµng nhËp kho ë thêi ®iÓm cuèi kú hoÆc gÇn cuèi kú cßn tån kho. ­u ®iÓm: Gi¸ trÞ hµng tån kho cuèi kú chÝnh lµ gi¸ trÞ hµng mua vµo sau cïng. Ph­¬ng ph¸p nµy thÝch hîp víi ®iÒu kiÖn hµng tån kho lu©n chuyÓn nhanh. Ph­¬ng ph¸p nµy nãi chung cung cÊp mét sù ­íc tÝnh hîp lý vÒ gi¸ trÞ hµng tån kho cuèi kú trªn b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n, ®Æc biÖt trong nh÷ng lÇn mua hµng nh­ng ch­a cã gi¸ ®¬n vÞ. Nh­îc ®iÓm: C¸c chi phÝ ph¸t sinh hiÖn hµnh kh«ng phï hîp víi doanh thu ph¸t sinh hiÖn hµnh. Doanh thu hiÖn hµnh cã ®­îc lµ do c¸c chi phÝ hµng tån kho vµo kho tõ tr­íc , ®iÒu nµy cã thÓ dÉn tíi viÖc thiÕu chÝnh x¸c cña l·i gép vµ thu nhËp thuÇn. 12
  14. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ nµy ¸p dông phï hîp víi c¶ hai ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n hµng tån kho lµ kiÓm kª ®Þnh kú vµ kª khai th­êng xuyªn. Song tõ ®Æc ®iÓm cña mçi ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n mµ chóng ta cã thÓ thÊy r»ng cã sù kh¸c nhau c¬ b¶n vÒ gi¸ trÞ cña hµng xuÊt vµ tån cuèi kú gi÷a FIFO trong ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú vµ kª khai th­êng xuyªn. 4. Ph­¬ng ph¸p nhËp sau, xuÊt tr­íc (LIFO): Ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc ¸p dông dùa trªn gi¶ ®Þnh lµ hµng tån kho ®­îc mua sau hoÆc s¶n xuÊt sau th× ®­îc xuÊt tr­íc, vµ hµng tån kho cßn l¹i cuèi kú lµ hµng tån kho ®­îc mua hoÆc s¶n xuÊt tr­íc ®ã. Theo ph­¬ng ph¸p nµy th× gi¸ trÞ hµng xuÊt kho ®­îc tÝnh theo gi¸ cña l« hµng nhËp sau hoÆc gÇn sau cïng, gi¸ trÞ cña hµng tån kho ®­îc tÝnh theo gi¸ cña hµng nhËp kho ®Çu kú hoÆc gÇn ®Çu kú cßn tån kho. ­u ®iÓm: Ph­¬ng ph¸p nµy kh¾c phôc ®­îc nh­îc ®iÓm cña ph­¬ng ph¸p nhËp tr­íc, xuÊt tr­íc. Ph­¬ng ph¸p nµy ®¶m b¶o ®­îc nguyªn t¾c phï hîp gi÷a doanh thu vµ chi phÝ. Theo ph­¬ng ph¸p nµy tæng gi¸ trÞ hµng xuÊt kho chÝnh lµ gi¸ trÞ cña sè hµng mua vµo sau cïng. Cô thÓ lµ c¸c chi phÝ míi ph¸t sinh sÏ phï hîp víi doanh thu còng võa ®­îc chÝnh c¸c hµng tån kho nµy t¹o ra. §iÒu nµy dÉn tíi viÖc kÕ to¸n sÏ cung cÊp nh÷ng th«ng tin ®Çy ®ñ vµ chÝnh x¸c h¬n vÒ thu nhËp cña doanh nghiÖp trong kú. Ph­¬ng ph¸p nµy ®Æc biÖt ®óng trong ®iÒu kiÖn l¹m ph¸t. ThuÕ lµ nguyªn nh©n lµm cho ph­¬ng ph¸p LIFO ®­îc ¸p dông phæ biÕn. Khi møc gi¸ cña hµng tån kho t¨ng vµ sè l­îng kh«ng ®æi th× dÉn ®Õn gi¸ vèn hµng b¸n t¨ng. §iÒu nµy ®ång nghÜa víi l·i rßng gi¶m ®i vµ cuèi cïng lµ thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ph¶i nép gi¶m xuèng. MÆc dï trong t­¬ng lai gi¸ c¶ cña hµng tån kho gi¶m xuèng th× doanh nghiÖp ®· gi¶m ®i ®­îc mét phÇn nµo thuÕ thu nhËp doanh nghÞªp ph¶i nép (trong mét hoÆc nhiÒu kú nµo ®ã). Vµ h¬n n÷a ®©y lµ mét lý do ®Ó doanh nghiÖp cã thÓ tr× ho·n nép thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp. Mét ­u ®iÓm n÷a cña ph­¬ng ph¸p LIFO lµ nã c¶i thiÖn dßng tiÒn lu©n chuyÓn. Do sè thuÕ ph¶i nép Ýt h¬n vµ thêi h¹n nép cã thÓ ®­îc tr× ho·n nªn 13
  15. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc doanh nghiÖp cã thÓ sö dông kho¶n tiÒn dïng ®Ó nép thuÕ cho c¸c môc tiªu ®Çu t­ kh¸c. Kh«ng nh÷ng thÕ nã cßn h¹n chÕ tèi ®a sù t¸c ®éng cña viÖc hµng tån kho gi¶m gi¸ trong t­¬ng lai ®èi víi thu nhËp. Ph­¬ng ph¸p nµy h¹n chÕ ®Õn møc thÊp nhÊt viÖc ph¶i ghi ®iÒu chØnh gi¶m lîi nhuËn cña doanh nghiÖp trong ®iÒu kiÖn gi¸ cña hµng tån kho gi¶m ®i. Lý do xuÊt ph¸t gièng nh­ tªn gäi cña ph­¬ng ph¸p nµy, tøc lµ nhËp vµo kho sau khi ®· ®­îc xuÊt ra khái kho. Nh­îc ®iÓm: Ngoµi nh÷ng ­u ®iÓm trªn ph­¬ng ph¸p LIFO cã mét sè nh­îc ®iÓm sau: Thø nhÊt: Nã dÉn ®Õn thu nhËp thuÇn cña DN gi¶m trong ®iÒu kiÖn l¹m ph¸t. C¸c nhµ qu¶n lý trong DN d­êng nh­ thÝch viÖc b¸o c¸o l·i thuÇn t¨ng h¬n lµ thÊy viÖc thuÕ ph¶i nép gi¶m ®i. Lý do cña ®iÒu nµy chÝnh bëi v× c¸c nhµ qu¶n lý trong DN sî r»ng c¸c nhµ ®Çu t­ sÏ hiÓu nhÇm vÒ kh¶ n¨ng sinh l·i, kh¶ n¨ng thu håi vèn ®Çu t­ cña hä. Thø hai: Theo ph­¬ng ph¸p nµy hµng tån kho cã thÓ bÞ ®¸nh gi¸ gi¶m trªn b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n. ViÖc ®¸nh gi¸ hµng tån kho ®Ó lËp b¸o c¸o kÕ to¸n th«ng th­êng kh«ng ®­îc cËp nhËt bëi hµng tån kho vµo kho tr­íc vÉn cßn n»m trong kho. ViÖc ®¸nh gi¸ gi¶m nµy lµm cho vèn l­u ®éng cña DN gi¶m thÊp h¬n so víi thùc tÕ hµng tån kho. Ph­¬ng ph¸p nµy còng phï hîp víi c¶ hai ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n hµng tån kho, vµ ta thÊy r»ng cã sù kh¸c nhau c¬ b¶n gi÷a chóng. PhÇn II: C¸c nguyªn t¾c vµ ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ hµng tån kho theo chuÈn mùc kÕ to¸n quèc tÕ vµ mét vµi n­íc kh¸c. ChuÈn mùc kÕ to¸n quèc tÕ. C¸c nguyªn t¾c tÝnh gi¸ hµng tån kho. Nguyªn t¾c gi¸ gèc: C¸c yÕu tè cÊu thµnh gi¸ phÝ nhËp kho: 14
  16. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc Tæng chi phÝ mua: Gåm cã: Gi¸ mua trªn hãa ®¬n C¸c chi phÝ phô liªn quan ®Õn viÖc mua Gi¶m gi¸ th­¬ng m¹i ®­îc trõ vµo tæng chi phÝ mua Tr­êng hîp ®Æc biÖt : Cã thÓ tÝnh vµo tæng chi phÝ mua lç hèi ®o¸i trong tr­êng hîp ®Æc biÖt lµ ®¬n vÞ tiÒn tÖ kÕ to¸n ®ét xuÊt gi¶m trÇm träng so víi ngo¹i tÖ mua hµng gÇn ®©y Chi phÝ chÕ biÕn: Gåm cã: Chi phÝ trùc tiÕp liªn quan ®Õn s¶n phÈm; Ph©n bæ c¸c chi phÝ s¶n xuÊt chung. C¸c chi phÝ kh¸c: Lµ c¸c chi phÝ mµ xÝ nghiÖp ph¶i chÞu ®Ó ®­a hµng vÒ ®Þa ®iÓm vµ trong tr¹ng th¸i hiÖn t¹i. Nguyªn t¾c so s¸nh ®­îc: ViÖc ¸p dông ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ hµng tån kho ph¶i nhÊt qu¸n gi÷a kkú nµy víi kú kh¸c. Song còng kh«ng thÝch hîp cho mét doanh nghiÖp tiÕp tôc ¸p dông ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n nh­ nhau nÕu nh­ ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ hµng tån kho ®ã kh«ng gi÷ ®­îc tÝnh chÊt vÒ ®Þnh tÝnh, tÝnh phï hîp vµ ®é tin cËy. Còng sÏ lµ kh«ng hîp lý ®èi víi mét doanh nghiÖp kh«ng thay ®æi chÝnh s¸ch kÕ to¸n cña m×nh trong khi cã chÝnh s¸ch kÕ to¸n thay thÕ lµ hîp lý vµ ®¸ng tin cËy.Song kÕ to¸n ph¶i tr×nh bµy nh÷ng thay ®æi nµy trong b¸o c¸o tµi chÝnh. Nguyªn t¾c thËn träng: §Ó ®¶m b¶o nguyªn t¾c nµy kÕ to¸n x¸c ®Þnh dù phßng gi¶m gi¸ tån kho. Nguyªn t¾c chung: NÕu gi¸ cã thÓ b¸n ®­îc thuÇn thÊp h¬n gi¸ phÝ nhËp kho th× dù phßng gi¶m gi¸ tån kho ph¶i ®­îc lËp vµ h¹ch to¸n ®Ó gi¶m gi¸ trÞ ghi sæ kÕ to¸n xuèng thµnh gi¸ cã thÓ b¸n ®­îc thuÇn. VÝ dô: Hµng tån kho bÞ h­ honngr hoÆc lçi thêi; Gi¸ b¸n bÞ gi¶m hoÆc nh÷ng chi phÝ ­íc tÝnh ®Ó hoµn thµnh s¶n phÈm hoÆc nh÷ng chi phÝ cÇn thiÕt ®Ó b¸n hµng t¨ng lªn. 15
  17. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc Dù phßng gi¶m gi¸ hµng hoÆc dÞch vô tån kho ph¶i ®­îc tÝnh cho tõng mËt hµng hoÆc dÞch vô tån kho. Tuy nhiªn c¸c hµng gÇn t­¬ng tù nh­ nhau hoÆc cã liªn quan mËt thiÕt víi nhau, cã thÓ ®­îc nhËp l¹i víi nhau ®Ó tÝnh dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho.Víi c¸c nguyªn vËt liÖu vµ vËt dông kh«ng ®­îc gi¶m gi¸ nÕu thµnh phÈm ®­îc s¶n xuÊt ra tõ c¸c nguyªn vËt liÖu vµ vËt dông nµy ®­îc b¸n víi gi¸ b»ng hoÆc cao h¬n gi¸ phÝ cña nã. Trong tr­êng hîp sù gi¶m sót gi¸ mua trªn thÞ tr­êng cña c¸c nguyªn vËt liÖu vµ vËt dông lµm cho gi¸ phÝ thµnh phÈm cao h¬n gi¸ cã thÓ b¸n ®­îc thuÇn, th×: gi¸ trÞ ghi sæ cña c¸c nguyªn vËt liÖu vµ vËt dông nµy ph¶i ®­îc gi¶m xuèng b»ng gi¸ cã thÓ b¸n ®­îc thuÇn cña nã. ViÖc x¸c ®Þnh gi¸ cã thÓ b¸n ®­îc thuÇn ph¶i thùc hiÖn vµo mçi kú kÕt to¸n. Khi mµ nh÷ng sù kiÖn dÉn ®Õn viÖc ph¶i ®¸nh gi¸ tån kho thÊp h¬n gi¸ gèc cña nã kh«ng tån t¹i n÷a, trong tr­êng hîp nµy dù phßng gi¶m gi¸ tån kho ph¶i ®­îc hoµn nhËp ®Ó mµ gi¸ trÞ tån kho thÓ hiÖn trªn b¸o c¸o tµi chÝnh vÉn lµ gi¸ thÊp nhÊt gi÷a gi¸ gèc vµ gi¸ cã thÓ b¸n ®­îc thuÇn cña nã. Nguyªn t¾c phï hîp: Khi hµng hoÆc dÞch vô tån kho ®­îc b¸n: Gi¸ phÝ sÏ ®­îc h¹ch to¸n vµo bªn “chi phÝ” Gi¸ b¸n ®­îc h¹ch to¸n vµo bªn "Doanh thu” trong cïng mét niªn khãa tµi chÝnh nh»m t«n träng nguyªn t¾c “T­¬ng xøng doanh thu-chi phÝ”. C¸c ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ hµng tån kho. ChuÈn mùc kÕ to¸n quèc tÕ ph©n biÖt hai lo¹i hµng tån kho : Hµng nhËn diÖn ®­îc ; Hµng gièng nhau kh«ng nhËn diÖn ®­îc. V× ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ xuÊt kho sÏ kh¸c nhau. Lo¹i hµng nhËn diÖn ®­îc: §èi víi c¸c lo¹i hµng tån kho nhËn diÖn ®­îc mua hoÆc s¶n xuÊt bëi xÝ nghiÖp vµ c¸c dÞch vô tån kho cung cÊp theo c¸c hîp ®ång kh¸c nhau, gi¸ phÝ xuÊt kho gåm tÊt c¶ c¸c gi¸ phÝ ®Ých thÞ cña nã. 16
  18. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc Lo¹i hµng gièng nhau kh«ng nhËn diÖn ®­îc: ChuÈn mùc IAS 2 ®­a ra hai c«ng thøc: C«ng thøc “ ChuÈn”: NhËp tr­íc xuÊt tr­íc (FIFO) B×nh qu©n gia quyÒn (CMP) C«ng thøc “thay thÕ ®­îc chÊp nhËn”: NhËp sau xuÊt tr­íc (LIFO) (Ph­¬ng ph¸p nµy kh«ng phï hîp víi ng­êi b¸n hµng bëi v× kh«ng ai b¸n hµng míi ®i cßn hµng cò th× gi÷ l¹i ®Ó b¸n sau). NÕu sö dông LIFO, mét sè th«ng tin ph¶i ®­îc cung cÊp trong phÇn “thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh Kinh nghiÖm kÕ to¸n mét sè n­íc trªn thÕ giíi vÒ tÝnh gi¸ hµng tån kho 1. KÕ to¸n Anh ChuÈn mùc kÕ to¸n Anh chØ quy ®Þnh 3 ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ hµng tån kho ®ã lµ: Ph­¬ng ph¸p gi¸ ®Ých danh; Ph­¬ng ph¸p nhËp tr­íc, xuÊt tr­íc; Ph­¬ng ph¸p nhËp sau, xuÊt tr­íc. 2. KÕ to¸n Mü. Cã 4 ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ hµng tån kho : Ph­¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ ®Ých danh; Ph­¬ng ph¸p gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n; + B×nh qu©n c¶ kú dù tr÷; + B×nh qu©n sau mçi lÇn nhËp; Ph­¬ng ph¸p nhËp tr­íc, xuÊt tr­íc; Ph­¬ng ph¸p nhËp sau, xuÊt tr­íc. KÕ to¸n Mü thùc hiÖn nguyªn t¾c “ThËn träng” qua viÖc ®¸nh gi¸ hµng tån kho theo møc gi¸ thÊp h¬n gi¸ thùc tÕ hoÆc gi¸ thÞ tr­êng Nguyªn t¾c thËn träng yªu cÇu khi gi¸ thÞ tr­êng thÊp h¬n gi¸ vèn th× kÕ to¸n ghi chÐp vµ b¸o c¸o theo gi¸ thÞ tr­êng. Nh­ng khi gi¸ thÞ tr­êng lªn cao h¬n gi¸ vèn th× kÕ to¸n vÉn ghi theo gi¸ vèn. 17
  19. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc Nguyªn t¾c gi¸ thÊp h¬n cña gi¸ phÝ hoÆc gi¸ thÞ tr­êng (LCM) KÕ to¸n Ph¸p. Theo tæng ho¹ch ®å kÕ to¸n n¨m 1982, ®Ó tÝnh gi¸ xuÊt kho vµ gi¸ tån kho cuèi kú cña hµng tån kho DN cã thÓ lùa chän mét trong ba ph­¬ng ph¸p sau: TÝnh gi¸ b×nh qu©n c¨n cø vµo hµng tån kho ®Çu kú vµ tÊt c¶ c¸c lÇn nhËp trong kú (th¸ng, quý, n¨m) (hay cßn gäi lµ gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n c¶ kú dù tr÷). TÝnh gi¸ b×nh qu©n sau mçi lÇn nhËp. Ph­¬ng ph¸p gi¸ nhËp tr­íc, xuÊt tr­íc. Ph­¬ng ph¸p nhËp sau xuÊt tr­íc kh«ng ®­îc chuÈn mùc kÕ to¸n Ph¸p chÊp nhËn VÒ kÕ to¸n hµng tån kho .Theo nguyªn t¾c, ®Ó lËp c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh th× hµng tån kho chØ ®­îc h¹ch to¸n theo ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú. Cßn ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn chØ sö dông trong kÕ to¸n ph©n tÝch ®Ó tÝnh gi¸ phÝ, gi¸ thµnh cña c¸c lo¹i nguyªn, vËt liÖu, vËt t­, hµng ho¸, thµnh phÈm. Cßn ë ViÖt Nam, c¶ hai ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n hµng tån kho ®Òu ®­îc ¸p dông trong kÕ to¸n tµi chÝnh vµ nh×n chung th× ph­¬ng ph¸p kª khai th­êmg xuyªn ®­îc ¸p dông nhiÒu h¬n. KÕ to¸n Ph¸p tiÕn hµnh trÝch lËp dù phßng cho gi¶m gi¸ hµng tån kho ®Ó ®Ò phßng thiÖt h¹i cã thÓ x¶y ra do hµng tån kho bÞ gi¶m gi¸ (Gièng víi kÕ to¸n ViÖt Nam). PhÇn III: Mét sè kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn c¸c nguyªn t¾c vµ c¸c ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ hµng tån kho ë ViÖt Nam. I: §¸nh gi¸ chung. C¸c nguyªn t¾c. HiÖn nay, nh×n chung c¸c doanh ngiÖp ë ViÖt Nam ®Òu tu©n thñ c¸c nguyªn t¾c tÝnh gi¸ hµng tån kho ®· ®­îc quy ®Þnh vµ c¸c nguyªn t¾c nµy kh¸ phï hîp vµ cã hiÖu qu¶. 18
  20. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n m«n häc V iÖc trÝch lËp dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho lµ rÊt cÇn thiÕt, chØ cã vËy nã míi ph¶n ¸nh ®óng ®­îc gi¸ trÞ cña hµng tån kho theo gi¸ thÞ tr­êng, tõ ®ã míi x¸c ®Þnh ®­îc ®óng chi phÝ vµ tÝnh ®­îc thu nhËp thùc tÕ cña doanh nghiÖp. Nguyªn t¾c “NhÊt qu¸n” trong viÖc tÝnh gi¸ hµng tån kho th­êng bÞ vi ph¹m bëi v× theo xu h­íng biÕn ®éng cña gi¸ c¶ th× khi doanh nghiÖp thÊy ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ nµo cã lîi cho doanh nghiÖp th× DN cã xu h­íng thay ®æi ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ cña ®¬n vÞ m×nh ngay c¶ khi ch­a ®­îc phÐp, nã ¶nh h­ëng rÊt lín tíi b¸o c¸o tµi chÝnh, th«ng tin lóc ®ã kh«ng cã tÝnh so s¸nh víi c¸c kú tr­íc cña doanh nghiÖp vµ nã kh«ng ®ñ ®é tin cËy cho nh÷ng ng­êi quan t©m. C¸c ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ hµng tån kho: Mçi ph­¬ng ph¸p ®Òu cã nh÷ng ­u nh­îc ®iÓm nh­ ®· nªu ë phÇn II. Dùa vµo ®Æc ®iÓm kinh doanh cña tõng doanh nghiÖp mµ c¸c doanh nghiÖp tù lùa chän mét ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ phï hîp. Mét sè ý kiÕn ®ãng gãp nh»m hoµn thiÖn c¸c ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ hµng tån kho ë ViÖt Nam HÖ thèng kÕ to¸n ViÖt Nam quy ®Þnh c¸c ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ trÞ thùc tÕ hµng xuÊt kho bao gåm: 19
nguon tai.lieu . vn
Thạc sĩ - Tiến sĩ - Cao học Công nghệ thông tin Kinh tế - Thương mại Tài chính - Ngân hàng Kiến trúc - Xây dựng Điện-Điện tử-Viễn thông Cơ khí - Chế tạo máy Công nghệ - Môi trường Báo cáo khoa học Quản trị kinh doanh Khoa học xã hội Khoa học tự nhiên Nông - Lâm - Ngư Y khoa - Dược