1. Trang Chủ
  2. Luận Văn - Báo Cáo
  3. Đề tài: Bản chất và các hình thức biểu hiện của giá trị thặng dư

Đề tài: Bản chất và các hình thức biểu hiện của giá trị thặng dư

Theo danh giá của VI LêNin thì lý luận giá trị thặng dư là hòn đá tảng của học thuyết kinh tế của C.Mac. Các nhà tư bản để đạt được mục đích tối đa của mình họ đã mua sức lao động của người công nhân kết hợp với tư liệu sản xuất để sản xuất ra sản phẩm và thu về giá trị thặng dư. Luận văn tốt nghiệp Đề tài Bản chất và các hình thức biểu hiện của giá trị thặng dư Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. PhÇn I : Më ®Çu Theo danh gi¸ cña VI

Thể loại Tài liệu miễn phí Luận Văn - Báo Cáo

Số trang 11

Ngày tạo 8/30/2018 12:51:58 AM +00:00

Loại tệp PDF

Kích thước 0.09 M

Tên tệp

Tải Đề tài: Bản chất và các hình thức biểu hiện của gi... (.pdf)

Xem mẫu

  1. Luận văn tốt nghiệp Đề tài Bản chất và các hình thức biểu hiện của giá trị thặng dư
  2. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. PhÇn I : Më ®Çu Theo danh gi¸ cña VI LªNin th× lý luËn gi¸ trÞ thÆng d­ lµ hßn ®¸ t¶ng cña häc thuyÕt kinh tÕ cña C.Mac. C¸c nhµ t­ b¶n ®Ó ®¹t ®­îc môc ®Ých tèi ®a cña m×nh hä ®· mua søc lao ®éng cña ng­êi c«ng nh©n kÕt hîp víi t­ liÖu s¶n xuÊt ®Ó s¶n xuÊt ra s¶n phÈm vµ thu vÒ gi¸ trÞ thÆng d­. C¸c nhµ kinh tÕ häc th­êng cho r»ng mäi c«ng cô lao ®éng, mäi t­ liÖu s¶n xuÊt ®Òu lµ t­ b¶n. Thùc ra b¶n th©n t­ liÖu s¶n xuÊt kh«ng ph¶i lµ t­ b¶n, nã chØ lµ yÕu tè c¬ b¶n cña s¶n xuÊt trong bÊt cø x· héi nµo. T­ liÖu s¶n xuÊt chØ trë thµnh t­ b¶n khi nã trë thµnh tµi s¶n cña c¸c nhµ t­ b¶n vµ ®­îc dïng ®Ó bãt lét lao ®éng lµm thuª. Ta cã thÓ ®Þnh nghÜa chÝnh x¸c t­ b¶n lµ gi¸ trÞ mang l¹i gi¸ trÞ thÆng d­ b»ng c¸ch bãc lét c«ng nh©n lµm thuª. Gi¸ trÞ thÆng d­ , phÇn gi¸ trÞ do lao ®éng cña c«ng nh©n lµm thuª s¸ng t¹o ra ngoµi søc lao ®éng vµ t­ b¶n chiÕm kh«ng. ChÝnh v× vËy mµ s¶n xuÊt gi¸ trÞ thÆng d­ tèi ®a cho nhµ t­ b¶n lµ néi dung chÝnh cña quy luËt thÆng d­. Nã quyÕt ®Þnh ®Õn sù ph¸t triÓn cña chñ nghÜa t­ b¶n vµ sù thay thÕ nã b»ng mét x· héi kh¸c cao h¬n lµ quy luËt vËn ®éng cña ph­¬ng thøc s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa. ViÖc nghiªn cøu ph¹m trï gi¸ trÞ thÆng d­ cã vai trß rÊt quan träng , nã cã ý nghÜa rÊt quan träng trong ph­¬ng thøc s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa. V× vËy mµ t«i ®· chän ®Ò tµi “B¶n chÊt vµ c¸c h×nh thøc biÓu hiÖn cña gi¸ trÞ thÆng d­” cho bµi tiÓu luËn cña m×nh 1
  3. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. PhÇn II: LÝ luËn vÒ gi¸ trÞ thÆng d­ I. Ph¹m trï gi¸ trÞ thÆng d­ 1 Sù chuyÓn ho¸ tiÒn tÖ thµnh t­ b¶n TiÒn tÖ ra ®êi lµ kÕt qu¶ l©u dµi vµ tÊt yÕu cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ trao ®æi hµng ho¸. ®ång thêi tתn tÖ còng lµ khëi ®iÓm cña t­ b¶n. Nh­ng b¶n th©n tiÒn tÖ kh«ng ph¶i lµ t­ b¶n. TiÒn chØ biÕn thµnh t­ b¶n trong nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh , khi chóng ®­îc sö dông ®Ó bãc lét søc lao ®éng cña ng­êi kh¸c. TiÒn ®­îc coi lµ tiÒn th«ng th­êg th× vËn ®«ng theo c«ng thøc sau H-T-H (hµng - tiÒn – hµng) nghÜa lµ sù chuyÓn ho¸ cña hµng ho¸ thµnh tiÒn , råi tiÒn l¹i chuyÓn ho¸ thµnh hµng ho¸. Cßn tiÒn víi t­ c¸ch lµ t­ b¶n th× vËn ®éng theo c«ng thøc T-H-T (tiÒn – hµng – tiÒn ) tøc lµ sù chuyÓn ho¸ cña tiÒn thµnh hµng ho¸ råi hµng ho¸ l¹i chuyÓn ho¸ ng­îc l¹i thµnh tiÒn. BÊt cø biÕn ®éng nµo vËn ®éng theo c«ng thøc T-H-T ®Òu chuyÓn ho¸ thµnh t­ b¶n. Môc ®Ých cña l­u th«ng hµng ho¸ gi¶n ®¬n lµ gi¸ trÞ sö dông ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu nªn hµng ho¸ trao ®æi ph¶i cã gi¸ trÞ sö dông kh¸c nhau. Sù vËn ®éng sÏ kÕt thóc ë giai ®o¹n hai khi nh÷ng ng­êi trao ®æi cã ®­îc gi¸ trÞ sö dông mµ ng­êi ®ã cÇn ®Õn. Cßn môc ®Ých l­u th«ng t­ b¶n kh«ng ph¶i lµ gi¸ trÞ sö dông mµ lµ gi¸ trÞ , h¬n n÷a lµ gi¸ trÞ t¨ng thªm. V× vËy sè tiÒn thu vÒ b»ng sè tiÒn øng ra th× sù vËn ®éng trë nªn v« nghÜa. Do vËy mµ sè tiÒn thu vÒ ph¶i lín h¬n sè tiÒn øng ra nªn c«ng thøc vËn ®éng ®Çy ®ñ cña t­ b¶n lµ T-H-T’ trong ®ã T’= T + ∆T. Sè tiÒn tréi h¬n so víi sè tiÒn øng ra C Mac gäi lµ gi¸ trÞ thÆng d­. V¹y t­ b¶n lµ gi¸ trÞ mang l¹i gi¸ trÞ thÆng d­ , nªn sù vËn ®éng t­ b¶n kh«ng cã giíi h¹n v× sù lín lªn cña gi¸ trÞ lµ kh«ng cã giíi h¹n. TiÒn øng tr­íc tøc lµ tiÒn ®­a vµo l­u th«ng , khi trë vÒ tay ng­êi chñ cña nã th× thªm mét l­îng nhÊt ®Þnh. V¹y cã ph¶i do b¶n chÊt cña l­u th«ng ®· 2
  4. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. lµm cho tiÒn t¨ng thªm vµ do ®ã mµ h×nh thµnh gi¸ trÞ thÆng d­ hay kh«ng ? c¸c nhµ kinh tÕ häc t­ s¶n ®· cho r»ng sù t¨ng thªm ®ã lµ do l­u th«ng hµng ho¸ sinh ra. Nh­ng sù qu¶ quyÕt cña c¸c nhµ t­ s¶n ®Òu kh«ng cã c¨n cø. Trong l­u th«ng hµng ho¸ ®­îc thay ®æi ngang gi¸ th× chØ cã sù thay h×nh th¸i gi¸ trÞ , cßn tæng sè gi¸ trÞ còng nh­ phÇn gi¸ trÞ thuéc vÒ mçi bªn trao ®æi lµ kh«ng ®æi. Theo quan ®iÓm cña C Mac th× trong x· héi t­ b¶n kh«ng cã bÊt kú mét nhµ t­ b¶n nµo chØ ®ãng vai trß ng­êi b¸n s¶n phÈm mµ l¹i kh«ng ph¶i lµ ng­êi mua c¸c yÕu tè s¶n xuÊt. V× vËy khi anh ta b¸n hµng ho¸ cao h¬n gi¸ trÞ vèn cña nã th× khi mua c¸c yÕu tè s¶n xuÊt ë ®Çu vµo c¸c nhµ t­ b¶n kh¸c còng b¸n cao h¬n gi¸ trÞ vµ nh­ vËy c¸i ®­îc lîi khi b¸n sÏ bï cho c¸i thiÖt h¹i khi mua. Cuèi cïng vÉn kh«ng t×m thÊy nguån gèc sinh ra ∆T. NÕu hµng ho¸ ®­îc b¸n thÊp h¬n gi¸ trÞ th× sè tiÒn mµ ng­êi ®ã sÏ ®­îc lîi khi lµ ng­êi mua còng chÝnh lµ sè tiÒn mµ ng­êi ®ã sÏ mÊt ®i khi lµ ng­êi b¸n. nh­ vËy, viÖc sinh ra ∆T kh«ng thÓ lµ kÕt qu¶ cña viÖc mua hµng thÊp h¬n gi¸ trÞ cña nã. Gi¶ ®Þnh cã mét sè ng­êi nhê m¸nh khoÐ mµ chuyªn mua ®­îc rÎ b¸n ®­îc ®¾t th× nh­ C Mac nãi ®iÒu ®ã chØ cã thÓ lµ gi¶i thÝch ®­îc sù lµm giÇu cña nh÷ng th­¬ng nh©n c¸ biÖt chø kh«ng thÓ gi¶i thÝch ®­îc sù lµm giÇu cña toµn bé giai cÊp c¸c nhµ t­ b¶n. Bëi v× tæng sè gi¸ trÞ tr­íc lóc trao ®æi còng nh­ trong vµ sau khi trao ®æi kh«ng thay ®æi mµ chØ cã phÇn gi¸ trÞ n»m trong tay mçi bªn trao ®æi lµ thay ®æi. Nh­ vËy, nÕu ng­êi ta thay ®æi nh÷ng vËt ngang gi¸ th× kh«ng sinh ra gi¸ trÞ thÆng d­, vµ nÕu ng­êi ta trao ®æi nh÷ng vËt kh«ng ngang gi¸ th× còng kh«ng sinh ra gi¸ trÞ thÆng d­. L­u th«ng kh«ng t¹o ra gi¸ trÞ míi. Nh­ng nÕu ng­êi cã tiÒn kh«ng tiÕp xóc g× víi l­u th«ng tøc lµ ®øng ngoµi l­u th«ng th× kh«ng thÓ lµm cho tiÒn cña m×nh lín lªn ®­îc. “vËy th× t­ b¶n kh«ng thÓ xuÊt hiÖn tõ l­u th«ng vµ còng kh«ng thÓ xuÊt hiÖn ë bªn ngoµi l­u th«ng. Nã ph¶i xuÊt hiÖn trong l­u th«ng” (C Mac: 3
  5. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. TB,NXB sù thËt, HN, 1987 Q1, tËp 1, trang 216). §ã lµ m©u thuÉn chung cña c«ng thøc t­ b¶n. 2. Hµng ho¸ søc lao ®éng Sù chuyÓn ho¸ cña tiÒn thµnh t­ b¶n, kh«ng thÓ ph¸t sinh tõ b¶n th©n sè tiÒn ®ã. Trong viÖc mua b¸n hµng ho¸ tiÒn chØ lµ ph­¬ng tiÖn l­u th«ng ®Ó thùc hiÖn gi¸ c¶ hµng ho¸, nªn tr­íc sau gi¸ trÞ cña nã vÉn kh«ng thay ®æi. Sù chuyÓn ho¸ ®ã xÈy ra trong qu¸ tr×nh vËn ®éng cña t­ b¶n.Nh­ng sù chuyÓn ho¸ ®ã kh«ng s¶y ra ë gi¸ trÞ trao ®æi hµng ho¸ v× trong trao ®æi ng­êi ta trao ®æi nh­ng vËt ngang gi¸ mµ chØ cã thÓ ë gi¸ trÞ sö dông hµng ho¸. Do ®ã hµng ho¸ ®ã ph¶i lµ mét thø hµng ho¸ ®Æc biÖt mµ gi¸ trÞ sö dông cña nã cã ®Æc tÝnh lµ nguån gèc sinh ra gi¸ trÞ. Thø hµng ho¸ ®ã lµ søc lao ®éng mµ nhµ t­ b¶n ®· t×m thÊy trªn thÞ tr­êng. Nh­ vËy, søc lao ®éng lµ toµn bé thÓ lùc vµ trÝ lùc vµ trÝ lùc tån t¹i trong c¬ thÓ con ng­êi, thÓ lùc vµ trÝ lùc mµ ng­êi ®ã ®em ra vËn dông trong qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt ra mét gi¸ sö dông. Kh«ng ph¶i bao giê søc lao ®éng còng lµ hµng ho¸, mµ søc lao ®éng chØ biÕn thµnh hµng ho¸ trong ®iÒu kiÖn lÞch sö nhÊt ®Þnh. C M¸c ®· nhÊn m¹nh søc lao ®éng chØ trë thµnh hµng ho¸ khi cã ®ñ hai ®iÒu kiÖn sau: Mét lµ ng­êi lao ®éng ph¶i tù do vÒ th©n thÓ, ph¶i lµm chñ ®­îc søc lao ®éng cña m×nh vµ cã quyÒn ®em b¸n cho ng­êi kh¸c.VËy ng­êi cã søc lao ®éng ph¶i cã quyÒn së h÷u søc lao ®éng cña m×nh. Hai lµ ng­êi lao ®éng ph¶i t­íc hÕt t­ liÖu t­ liÖu s¶n xuÊt ®Ó trë thµnh ng­êi v« s¶n vµ b¾t buéc ph¶i b¸n søc lao ®éng, v× kh«ng cßn c¸ch nµo kh¸c ®Ó sinh sèng. Sù tån t¹i ®ång thêi hai ®iÒu kiÖn nãi trªn tÊt yÕu biÕn søc lao ®éng thµnh hµng ho¸. Søc lao ®éng biÕn thµnh hµng ho¸ lµ ®iÒu kiÖn quyÕt ®Þnh ®Ó biÕn thµnh t­ b¶n. 4
  6. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Còng nh­ nh÷ng hµng ho¸ kh¸c, hµng ho¸ søc lao ®éng cã hai thuéc tÝnh lµ gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông. Gi¸ trÞ hµng ho¸ søc lao ®éng do thêi gian lao ®éng cÇn thiÕt ®Ó s¶n xuÊt vµ t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng. Gi¸ trÞ hµng ho¸ søc lao ®éng lµ gi¸ trÞ cña t­ liÖu sinh ho¹t cÇn thiÕt ®Ó nu«i sèng ng­êi c«ng nh©n, vî con anh ta, nh÷ng yÕu tè tinh thÇn, d©n téc, t«n gi¸o cña nh÷ng ng­êi c«ng nh©n, nh÷ng chi phÝ ®µo t¹o ng­êi c«ng nh©n. Gi¸ trÞ hµng ho¸ søc lao ®éng gièng gi¸ trÞ hµng ho¸ th«ng th­êng ë chç: nã ph¶n ¸nh mét l­îng lao ®éng hao phÝ nhÊt ®Þnh ®Ó t¹o ra nã. Nh­ng gi÷a chóng ta cã sù kh¸c nhau c¨n b¶n, gi¸ trÞ hµng ho¸ hµng ho¸ th«ng th­êng biÓu thÞ hao phÝ lao ®éng trùc tiÕp ®Ó s¶n xuÊt hµng ho¸ nh­ng hµng ho¸ søc lao ®éng l¹i lµ sù hao phÝ lao ®éng gi¸n tiÕp th«ng qua viÖc s¶n xuÊt ra nh÷ng vËt phÈm tiªu dïng ®Ó nu«i sèng ng­êi c«ng nh©n. cßn hµng ho¸ søc lao ®éng ngoµi yÕu tè vËt chÊt nã cßn cã yÕu tè tinh thÇn lÞch sö, d©n téc, yÕu tè gia ®×nh vµ truyÒn thèng nghÒ nghiÖp mµ hµng ho¸ th«ng th­êng ®ã kh«ng cã. Gi¸ trÞ sö dông cña hµng ho¸ søc lao ®éng chØ thÓ hiÖn ra trong qu¸ tr×nh tiªu dïng søc lao ®éng, tøc lµ qu¸ tr×nh lao ®éng cña ng­êi c«ng nh©n. Qu¸ tr×nh ®ã lµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra hµng ho¸, ®ång thêi lµ qu¸ tr×nh t¹o ra gi¸ trÞ míi lín h¬n gi¸ trÞ hµng ho¸ søc lao ®éng. PhÇn lín h¬n ®ã lµ gi¸ trÞ thÆng d­ mµ nhµ t­ b¶n chiÕm ®o¹t. Nh­ vËy gi¸ trÞ sö dông cña hµng ho¸ søc lao ®éng cã tÝnh chÊt ®Æc biÖt lµ nguån gèc sinh ra gi¸ trÞ, tøc lµ gi¸ trÞ míi lín h¬n gi¸ trÞ b¶n th©n nã. 3 B¶n chÊt gi¸ trÞ thÆng d­ Môc ®Ých cña s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa kh«ng ph¶i lµ gi¸ trÞ sö dông mµ lµ gi¸ trÞ, h¬n kh«ng ph¶i lµ gi¸ trÞ ®¬n thuÇn mµ lµ gi¸ trÞ thÆng d­. ®Ó s¶n xuÊt gi¸ trÞ thÆng d­. 5
  7. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Nhµ t­ b¶n muèn s¶n xuÊt ra 1 gi¸ trÞ sö dông cã mét gi¸ trÞ trao ®æi nghÜa lµ mét hµng ho¸. H¬n n÷a, nhµ t­ b¶n muèn s¶n xuÊt ra mét hµng ho¸ cã gi¸ trÞ lín h¬n tæng gi¸ trÞ nh÷ng t­ liÖu s¶n xuÊt vµ gi¸ trÞ søc lao ®éng mµ t­ b¶n ®ã bá ra ®Ó mua, nghÜa lµ muèn s¶n xuÊt ra mét gi¸ trÞ thÆng d­. VËy qu¸ tr×nh s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa lµ sù thèng nhÊt gi÷a c¸c qu¸ tr×nh s¶ xuÊt ra gi¸ trÞ sö dông vµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra gi¸ trÞ thÆng d­. C Mac viÕt: “víi t­ c¸ch lµ sù thèng nhÊt gi÷a hai qu¸ tr×nh lao ®éng vµ qu¸ tr×nh t¹o ra gi¸ trÞ th× qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hµng ho¸; víi t­ c¸ch lµ sù thèng nhÊt gi÷a qu¸ tr×nh lao ®éng vµ qu¸ tr×nh lµm t¨ng gi¸ trÞ th× qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa, lµ h×nh th¸i t­ b¶n chñ nghÜa cña nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸”. Qu¸ tr×nh lao ®éng víi t­ c¸ch lµ qu¸ tr×nh t­ b¶n tiªu dïng søc lao ®éng cã hai ®Æc tr­ng: Mét lµ, ng­êi c«ng nh©n lao ®éng d­íi sù kiÓm so¸t cña nhµ t­ b¶n gièng nh­ nh÷ng yÕu tè kh¸c cña s¶n xuÊt ®­îc nhµ t­ b¶n sö dông sao cho hiÖu qu¶ nhÊt. Hai lµ, s¶n phÈm lµm ra thuéc së h÷u cña nhµ t­ b¶n, chø kh«ng ph¶i cña ng­êi c«ng nh©n. C Mac ®· lÊy vÝ dô vÒ viÖc s¶n xuÊt cña n­íc Anh lµm ®èi t­îng nghiªn cøu qu¸ tr×nh s¶n xuÊt gi¸ trÞ thÆng d­. §Ó nghiªn cøu, Mac ®· sö dông ph­¬ng ph¸p gi¶ ®Þnh khoa häc th«ng qua gi¶i quyÕt chÆt chÏ tiÕn hµnh nghiªn cøu: kh«ng xÐt ®Õn ngo¹i th­¬ng, gi¸ c¶ thèng nhÊt víi gi¸ trÞ, toµn bé gi¸ trÞ t­ liÖu s¶n ®em tiªu dïng chuyÓn hÕt mét lÇn gi¸ trÞ s¶n phÈm vµ chØ nghiªn cøu trong nÒn kinh tÕ s¶n xuÊt gi¶n ®¬n. Tõ gi¶ ®Þnh trªn mµ C Mac ®­a ra mét lo¹t c¸c gi¶ thiÕt vÒ nghiªn cøu: Nhµ t­ b¶n dù kiÕn kÐo 10 kg sîi;gi¸ 1 kg b«ng lµ 1 ®«la; hao mßn thiÕt bÞ m¸y mãc ®Ó kÐo 5 kg b«ng thµnh 5 kg sîi lµ 1 ®«la; tiÒn thuª søc lao ®éng 6
  8. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1 ngµy lµ 4 ®«la; gi¸ trÞ míi 1 giê lao ®éng cña c«ng nh©n lµ 1 ®«la vµ chØ cÇn 4 giê ng­êi c«ng nh©n kÐo ®­îc 5 kg b«ng thµnh 5 kg sîi. Tõ ®ã ta cã b¶ng sau: T­ b¶n øng tr­íc Gi¸ trÞ cña s¶n phÈm míi Lao ®éng cô thÓ cña c«ng nh©n b¶o tån vµ 10 10 Gi¸ trÞ 10 kg b«ng chuyÓn gi¸ trÞ 10 kg ®«la ®«la b«ng vµo 10 kg sîi Hao mßn m¸y KhÊu hao tµi s¶n cè 2 ®«la 2 ®«la mãc ®Þnh TiÒn thuª søc lao Gi¸ trÞ míi do 8 giê lao ®éng trong mét 4 ®«la ®éng cña ng­êi c«ng 8 ®«la ngµy nh©n t¹o ra. 20 Tæng chi phÝ s¶n 16 Tæng doanh thu ®«la xuÊt ®«la Nhµ t­ b¶n ®èi chiÕu gi÷a doanh thu sau khi b¸n hµng (20 ®«la) víi tæng chi phÝ t­ b¶n øng tr­íc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt (16 ®«la) nhµ t­ b¶n nhËn thÊy tiÒn øng ra ®· t¨ng lªn 4 ®«la, 4 ®«la nµy ®­îc gäi lµ gi¸ trÞ thÆng d­. Tõ sù nghiªn cøu trªn, chóng ta rót ra mét sè nhËn xÐt sau: Mét lµ, nghiªn cøu qu¸ tr×nh s¶n xuÊt gi¸ trÞ thÆng d­ chóng ta nhËn thÊy m©u thuÉn cña c«ng thøc chung cña t­ b¶n ®· ®­îc gi¶i quyÕt. ViÖc chuyÓn ho¸ tiÒn thµnh t­ b¶n diÔn ra trong lÜnh vùc l­u th«ng vµ ®ång thêi kh«ng diÔn ra trong lÜnh vùc ®ã. ChØ cã trong l­u th«ng nhµ t­ b¶n míi mua ®­îc mét thø hµng ho¸ ®Æc biÖt, ®ã lµ hµng ho¸ søc lao ®éng. Sau ®ã nhµt­ b¶n sö dông hµng ho¸ ®ã trong s¶n xuÊt, tøc lµ ngoµi lÜnh vùc l­u th«ng ®Ó s¶n xuÊt 7
  9. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. gi¸ trÞ thÆng d­ cho nhµ t­ b¶n. Do ®ã tiÒn cña nhµ t­ b¶n míi biÕn thµnh t­ b¶n. Hai lµ, ph©n tÝch gi¸ trÞ s¶n phÈm ®­îc s¶n xuÊt (10 kg sîi), chóng ta thÊy cã hai phÇn : Gi¸ trÞ nh÷ng t­ liÖu s¶n xuÊt nhê lao ®éng cô thÓ cña ng­êi c«ng nh©n mµ ®­îc b¶o tån vµ di chuyÓn vµo gi¸ trÞ cña s¶n phÈm míi (sîi) gäi lµ gi¸ trÞ cò. Gi¸ trÞ do lao ®éng tr×u t­îng cña ng­êi c«ng nh©n t¹o ra trong qu¸ tr×nh lao ®éng gäi lµ gi¸ trÞ míi, phÇn gi¸ trÞ míi nµy lín h¬n gi¸ trÞ søc lao ®éng, nã b»ng gi¸ trÞ søc lao ®éng céng thªm gi¸ trÞ thÆng d­. Ba lµ, ngµy lao ®éng cña ng­êi c«ng nh©n trong xÝ nghiÖp t­ b¶n ®­îc chia thµnh hai phÇn: Mét phÇn gäi lµ thêi gian lao ®éng cÇn thiÕt: trong thêi gian nµy ng­êi c«ng nh©n t¹o ra ®­îc mét l­îng gi¸ trÞ ngang b»ng víi gi¸ trÞ søc lao ®éng hay møc tiÒn c«ng mµ nhµ t­ b¶n gi¶ cho m×nh(4 ®«la). PhÇn thêi gian cßn l¹i lµ thêi gian lao ®éng thÆng d­ : trong thêi gian lao ®éng thÆng d­ ng­êi c«ng nh©n t¹o mét l­îng gi¸ trÞ lín h¬n gi¸ trÞ søc lao ®éng hay tiÒn l­¬ng nhµ t­ b¶n ®· tr¶ cho m×nh, ®ã lµ gi¸ trÞ thÆng d­ (4 ®«la) vµ bé phËn nµy thuéc vÒ nhµ t­ b¶n ( nhµ t­ b¶n chiÕm ®o¹t) Tõ ®ã mµ C Mac ®· ®i ®Õn kh¸i niÖm vÒ gi¸ trÞ thÆng d­: Gi¸ trÞ thÆng d­ lµ phÇn gi¸ trÞ d«i ra bªn ngoµi gi¸ trÞ søc lao ®éng do c«ng nh©n lµm thuª s¸ng t¹o ra vµ bÞ t­ b¶n chiÕm ®o¹t. Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra gi¸ trÞ thÆng d­ lµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra gi¸ trÞ v­ît khái ®iÓm mµ ë ®ã søc lao ®éng cña ng­êi c«ng nh©n ®· t¹o ra mét l­îng gi¸ trÞ míi ngang b»ng víi gi¸ trÞ søc lao ®éng hay møc tiÒn c«ng mµ nhµ t­ b¶n ®· tr¶ hä. Thùc chÊt cña s¶n xuÊt gi¸ trÞ thÆng d­ lµ s¶n xuÊt ra gi¸ trÞ v­ît khái giíi h¹n t¹i ®iÓm ®ã lµ søc lao ®éng ®­îc tr¶ ngang gi¸. 8
  10. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. II C¸c ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt gi¸ trÞ thÆng d­ Môc ®Ých cña c¸c nhµ t­ b¶n lµ s¶n xuÊt ra gi¸ trÞ thÆng d­ tèi ®a, do vËy mµ c¸c nhµ t­ b¶n dïng nhiÒu ph­¬ng ph¸p ®Ó t¨ng khèi l­îng gi¸ trÞ thÆng d­. Nh÷ng ph­¬ng ph¸p c¬ b¶n ®Ó ®¹t ®­îc môc ®Ých ®ã lµ t¹o ra gi¸ trÞ thÆng d­ tuyÖt ®èi vµ t¹o ra gi¸ trÞ thÆng d­ t­¬ng ®èi. 1 Ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt gi¸ trÞ thÆng d­ tuyÖt ®èi. Trong giai ®o¹n ph¸t triÓn ®Çu tiªn cña s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa, khi kü thuËt cßn thÊp th× ph­¬ng ph¸p chñ yÕu mµ c¸c nhµ t­ b¶n th­êng dïng ®Ó t¨ng gi¸ trÞ thÆng d­ ®ã lµ kÐo dµi ngµy lao ®éng cña c«ng nh©n , trong ®iÒu kiÖn thêi gian lao ®éng lµ tÊt yÕu kh«ng thay ®æi. Gi¶ sö thêi gian lao ®éng lµ 8 giê trong ®ã 4 giê lµ th¬i gian lao ®éng cÇn thiÕt vµ 4 giê lµ thêi gian lao ®éng thÆng d­ khi ®ã tr×nh ®é bãc lét cña nhµ t­ b¶n lµ 100%. Gi¸ trÞ ngµy lao ®éng kÐo dµi thªm 2 giê trong khi thêi gian lao ®éng cÇn thiÕt kh«ng ®æi th× thêi gian lao ®éng thÆng d­ t¨ng lªn mét c¸ch tuyÖt ®èi , v× thÕ gi¸ trÞ thÆng d­ còng t¨ng lªn , tr×nh ®é bãc lét t¨ng lªn ®¹t 200%(m’=200%). C¸c nhµ t­ b¶n t×m mäi c¸ch ®Ó kÐo dµi ngµy lao ®éng vµ ph­¬ng ph¸p bãc lét nµy ®em l¹i hiÖu qu¶ rÊt cao cho c¸c nhµ t­ b¶n. Nh­ng d­íi chñ nghÜa t­ b¶n mÆc dï søc lao ®éng cña c«ng nh©n lµ hµng ho¸ , nh­ng nã tån t¹i trong c¬ thÓ sèng con ng­êi v× vËy mµ ng­êi c«ng nh©n cÇn cã thêi gian ®Ó ¨n ngñ nghØ ng¬i gi¶i trÝ ®Ó phôc håi søc khoÎ nh»m t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng. MÆt kh¸c , søc lao ®éng lµ thø hµng ho¸ ®Æc biÖt v× vËy ngoµi yÕu tè vËt chÊt ng­êi c«ng nh©n ®ßi hái ph¶i cã thêi gian cho nhu cÇu sinh ho¹t vÒ tinh thÇn , vËt chÊt , t«n gi¸o cña m×nh. Nh­ vËy , vÒ mÆt kinh tÕ , ngµy lao ®éng ph¶i dµi h¹n thêi gian lao ®éng tÊt yÕu , nh­ng kh«ng thÓ v­ît qua giíi h¹n vÒ thÓ chÊt vµ tinh thÇn cña ng­êi lao ®éng. 9
  11. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. V× thêi gian lao ®éng qu¸ dµi , do vËy mµ ®· dÉn ®Õn phong trµo giai cÊp v« s¶n ®Êu tranh ®ßi giai cÊp t­ s¶n ph¶i rót ng¾n thêi gian lao ®éng trong ngµy. ChÝnh v× vËy mµ giai cÊp t­ s¶n ph¶i chuyÓn sang mét ph­¬ng ph¸p bãc lét míi tinh vi h¬n , ®ã lµ ph­¬ng ph¸p bãc lét gi¸ trÞ thÆng d­ t­¬ng ®èi. 2 Ph­¬ng ph¸p bãc lét gi¸ trÞ thÆng d­ t­¬ng ®èi Bãc lét gi¸ trÞ thÆng d­ t­¬ng ®èi ®­îc tiÕn hµnh b»ng c¸ch rót ng¾n thêi gian lao ®éng cÇn thiÕt ®Ó trªn c¬ së ®ã kÐo dµi t­¬ng øng thêi gian lao ®éng thÆng d­, trong ®iÒu kiÖn ®é dµi ngµy lao ®éng kh«ng ®æi. Gi¶ sö ngµy lao ®éng 8 giê, trong ®ã 4 giê lµ thêi gian lao ®éng tÊt yÕu vµ 4 giê lµ thêi gian lao ®éng thÆng d­ , tr×nh ®é bãc lét 100%.Gi¶ thiÕt r»ng c«ng nh©n chØ cÇn 2 giê lao ®éng ®· t¹o ra ®­îc mét gi¸ trÞ b»ng gi¸ trÞ søc lao ®éng cña m×nh. Do ®ã mµ tû lÖ ph©n chia ngµy lao ®éng thµnh thêi gian lao ®éng cÇn thiÕt vµ thêi gian lao ®éng gi¸ trÞ thÆng d­ trong tr­êng hîp ®ã còng kh«ng thay ®æi. Khi ®ã thêi gian lao ®éng cÇn thiÕt lµ 2 giê, thêi gian lao ®éng thÆng d­ lµ 6 giê, tr×nh ®é bãc lét cña nhµ t­ b¶n lóc nµy lµ 300%(m’=300%). Nh­ vËy ®Ó cã thÓ gi¶m thêi gian lao ®éng cÇn thiÕt ®Ó tõ ®ã gia t¨ng t­¬ng øng phÇn thêi gian lao ®éng thÆng d­ th× c¸c nhµ t­ b¶n cÇn t×m mäi biÖn ph¸p ®Ó t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng trong nh÷ng nghµnh s¶n xuÊt t­ liÖu sinh ho¹t. §ång thêi n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng x· héi trong nh÷ng nghµnh, nh÷ng lÜnh vùc s¶n xuÊt ra vËt phÈm tiªu dïng ®Ó nu«i sèng ng­êi c«ng nh©n. NÕu trong giai ®o¹n ®Çu cña chñ nghÜa t­ b¶n, s¶n xuÊt gi¸ trÞ thÆng d­ tuyÖt ®èi chiÕm ­u thÕ, th× ®Õn giai ®o¹n sau khi mµ kü thuËt ph¸t triÓn, s¶n xuÊt gi¸ trÞ thÆng d­ t­¬ng ®èi ®· chiÕm ­u thÕ. Hai ph­¬ng ph¸p trªn ®· ®­îc c¸c nhµ t­ b¶n s­ dông kÕt hîp víi nhau ®Ó n©ng cao tr×nh ®é bãc lét c«ng nh©n lµm thuª trong c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn cña chñ nghÜa t­ b¶n. 10
  12. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. PhÇn III : KÕt luËn Môc ®Ých cña c¸c nhµ t­ b¶n kh«ng ph¶i lµ gi¸ trÞ sö dông mµ lµ s¶n xuÊt gi¸ trÞ thÆng d­. s¶n xuÊt gi¸ trÞ thÆng d­ lµ ®éng lùc vËn ®éng cña ph­¬ng thøc s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa.C.mac viÕt “môc ®Ých cña s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa lµ lµm giµu, nh©n gi¸ trÞ lªn, lµm t¨ng gi¸ trÞ do ®ã b¶o tån gi¸ trÞ tr­íc kia vµ t¹o ra gi¸ trÞ thÆng d­”. §Ó s¶n xuÊt gi¸ trÞ thÆng d­ tèi ®a, c¸c nhµ t­ b¶n ®· dïng mäi thñ ®o¹n ®Ó bãc lét c«ng nh©n lµm thuª nh­ “kÐo dµi ngµy lao ®éng vµ t¨ng c­êng ®é lao ®éng”. Nh­ vËy néi dung cña quy luËt gi¸ trÞ thÆng d­ lµ ®Ó thu ®­îc gi¸ trÞ thÆng d­ mét c¸ch tèi ®a, nhµ t­ b¶n ®· t¨ng sè l­îng lao ®éng lµm thuª vµ t×m mäi c¸ch, mäi thñ ®o¹n ®Ó bãc lét hä. Trong giai ®o¹n hiÖn nay c¸c nhµ t­ b¶n ®· thùc hiÖn c¶i tiÕn thiÕt bÞ m¸y mãc trong s¶n xuÊt ®Ó t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, lµm gi¶m gi¸ trÞ hµng ho¸.§ång thêi thu hót ®éi ngò kü s­ cã tr×nh ®é cao mµ chøc n¨ng cña hä chñ yÕu lµ ®¶m b¶o sö dông hiÖu qu¶ tÊt c¶ c¸c nh©n tè cña s¶n xuÊt tr­íc hÕt lµ søc lao ®éng chÝnh v× vËy mµ t¨ng gi¸ trÞ thÆng d­. 11
nguon tai.lieu . vn
Thạc sĩ - Tiến sĩ - Cao học Công nghệ thông tin Kinh tế - Thương mại Tài chính - Ngân hàng Kiến trúc - Xây dựng Điện-Điện tử-Viễn thông Cơ khí - Chế tạo máy Công nghệ - Môi trường Báo cáo khoa học Quản trị kinh doanh Khoa học xã hội Khoa học tự nhiên Nông - Lâm - Ngư Y khoa - Dược