Xem mẫu

  1. THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG PHIẾU HỌC TẬP TRONG DẠY-HỌC ĐỊA LÍ THÁNG 03/2010 PHAÀN I: MÔÛ ÑAÀU 1/ Tính caáp thieát cuûa ñeà taøi : Töø thöïc tieãn cuûa vieäc giaûng daïy ñòa lí caáp THPT ôû trong tröôøng THPT Buoân Ma Thuoät; nhaát laø trong tình hình ñoåi môùi noäi dung, chöông trình saùch giaùo khoa hieän nay; ñoù chính laø lí do caáp thieát khieán toâi choïn ñeà taøi naøy. 2/ Tình hình nghieân cöùu : Trong quaù trình giaûng daïy ñòa lí caáp THPT, caùc giaùo vieân ñaõ söû duïng nhieàu phöông phaùp daïy hoïc, phöông tieän daïy hoïc, tuy nhieân nhöõng phöông phaùp, phöông tieän daïy hoïc môùi chöa ñöôïc tieáp caän vaø aùp duïng moät caùch roäng raõi, hieäu quaû. Trong caùc taøi lieäu tham khaûo, coù raát ít taùc giaû ñaõ ñeà caäp ñeán phöông tieän daïy-hoïc daønh cho vieäc thöïc hieän ñoåi môùi noäi dung, chöông trình saùch giaùo khoa. Vieäc nghieân cöùu vaø thöû nghieäm ñeà taøi naøy ( Thieát keá vaø söû duïng phieáu hoïc taäp ) coù yù nghóa lí luaän vaø thöïc tieãn caáp baùch . 3/ Muïc ñích, ñoái töôïng vaø nhieäm vuï nghieân cöùu, phaïm vi vaø giaù trò söû duïng cuûa ñeà taøi: 3.1. Muïc ñích, ñoái töôïng : * Muïc ñích : - Höôùng daãn giaùo vieân trong quaù trình giaûng daïy tröïc tieáp vaø hoïc sinh trong quaù trình tieáp thu baøi hoïc, laøm baøi taäp, kieåm tra kieán thöùc... - Goùp phaàn naâng cao keát quûa daïy vaø hoïc cuûa giaùo vieân vaø hoïc sinh, tích cöïc tham gia vaøo vieäc môû roäng öùng duïng phöông tieän daïy-hoïc môùi, hieän ñaïi vaøo thöïc tieãn giaùo duïc cuûa ñaát nöôùc * Ñoái töôïng nghieân cöùu : - Giaùo vieân trong vieäc giaûng daïy. - Hoïc sinh trong vieäc hoïc taäp. 3.2. Nhieäm vuï : - Nghieân cöùu phöông phaùp thieát keá vaø söû duïng Phieáu hoïc taäp. - Ñöa ra nhöõng nguyeân taéc chung veà kyõ naêng thieát keá vaø söû duïng Phieáu hoïc taäp qua thöïc teá kieåm nghieäm cuûa baûn thaân trong quaù trình thöïc hieän ñoåi môùi hôn 3 naêm nay. 3.3. Phaïm vi cuûa ñeà taøi : - Caùc baøi hoïc coù trong chöông trình ñòa lí caáp THPT (caû 3 khoái lôùp) - Giôùi haïn trong phöông phaùp Thieát keá vaø Söû duïng phieáu hoïc taäp 3.4. Giaù trò söû duïng cuûa ñeà taøi : - Ñeà taøi duøng öùng duïng tröïc tieáp cho coâng vieäc soaïn-giaûng cuûa giaùo vieân THPT noùi chung trong heä thoáng giaùo duïc hoaëc duøng laøm taøi lieäu tham khaûo trong vieäc hoïc taäp cuûa hoïc sinh noùi rieâng ôû tröôøng THPT Buoân Ma Thuoät. 4/ Phöông phaùp nghieân cöùu : G/v: Bùi Văn Tiến-Tổ Địa lí-Trường THPT Buôn Ma Thuột Email: buivantienbmt@gmail.com (Website: http://www.violet.vn/vantien2268) Page 1
  2. THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG PHIẾU HỌC TẬP TRONG DẠY-HỌC ĐỊA LÍ THÁNG 03/2010 - Kinh nghieäm thöïc teá cuûa vieäc giaûng daïy ñòa lí caáp THPT qua nhieàu naêm, ñaëc bieät laø hôn 3 naêm ñoåi môùi noäi dung, chöông trình, phöông phaùp, phöông tieän daïy -hoïc môùi, hieän ñaïi. - Phöông phaùp thöû nghieäm-thöïc tieãn. - Caùc phöông phaùp coù lieân quan ñeán lí luaän daïy hoïc ñoåi môùi. PHAÀN II: NOÄI DUNG, KEÁT QUÛA NGHIEÂN CÖÙU 1/ Cô sôû cuûa vieäc löïa choïn ñeà taøi : 1.1.Noäi dung, chöông trình cuûa Saùch giaùo khoa caùc khoái lôùp caáp THPT ñeàu coù lieân quan 1.2. Hieän traïng daïy vaø hoïc ñòa lí caáp THPT - Vôùi noäi dung, chöông trình SGK nhö hieän nay vaø thôøi löôïng nhö cuõ thì vieäc daïy - hoïc treân lôùp cuûa giaùo vieân chuû yeáu nghieâng veà maët lí thuyeát vaø giaûng daïy baèng caùc phöông tieän truyeàn thoáng nhö : + Baûn ñoà giaùo khoa, baûn ñoà treo töôøng (PTDH chuû yeáu) + Veõ sô ñoà, löôïc ñoà ñeå minh hoïa cho noäi dung baøi hoïc (veõ baûng hoaëc chuaån bò maãu) * Ñeå ñaûm baûo ñaït ñöôïc keát quûa cao trong vieäc daïy-hoïc cuûa boä moân, ngoaøi caùc phöông tieän daïy hoïc treân giaùo vieân caàn phaûi tieáp caän nhieàu phöông tieän daïy -hoïc môùi, hieän ñaïi trong ñoù coù PHIEÁU HOÏC TAÄP. 2/ Khaùi quaùt chung kó naêng Thieát keá vaø Söû duïng phieáu hoïc taäp trong daïy- hoïc moân ñòa lí caáp THPT : 2.1. Quan niệm: Phiếu học tập là tờ giấy rời trên đó ghi các câu hỏi, bài tập, nhiệm vụ học tập... kèm theo các gợi ý, hướng dẫn, dựa vào đó HS thực hiện, hoặc ghi các thông tin cần thiết để giúp HS mở rộng kiến thức, bổ sung kiến thức bài học. 2.2. Chức năng: a) Cung cấp thông tin và sự kiện: Phiếu học tập chứa đựng thông tin, dữ liệu hoặc sự kiện. VD: Một đoạn văn mô tả về bản sắc văn hóa của Tây Nguyên,... PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1 Núi rừng Tây Nguyên in bóng của gần 50 dân tộc từ khắp các vùng đất nước hội tụ về đây. Không đâu như Tây Nguyên có đủ nền văn hóa của hầu hết các vùng miền của đất nước. Tiếng sli, tiếng lượn quấn quýt bên tiếng đọc trường ca Đăm Săn, tiếng khèn môi, kèn lá réo rắt bên tiếng cồng chiêng trầm hùng, âm vang, dân ca quan họ xoắn xuýt với lí con sáo Trung Bộ, điệu hò ru con Nam Bộ mềm mại, da diết lan vào không gian đầy chất sử thi Tây Nguyên... Một nền văn hóa đầy màu sắc đa dạng, tôn thêm vẻ đẹp đậm đà của bản sắc văn hóa Việt Nam. (Theo “Sổ tay địa danh du lịch các tỉnh Tây Nguyên”, NXB Giáo dục, 2008). G/v: Bùi Văn Tiến-Tổ Địa lí-Trường THPT Buôn Ma Thuột Email: buivantienbmt@gmail.com (Website: http://www.violet.vn/vantien2268) Page 2
  3. THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG PHIẾU HỌC TẬP TRONG DẠY-HỌC ĐỊA LÍ THÁNG 03/2010 Những thông tin trên nhằm mở rộng, bổ sung làm rõ cho nội dung “truyền thống văn hóa, độc đáo” trong bài Vấn đề khai thác thế mạnh ở Tây Nguyên. Hoặc dùng làm cơ sở cho một hoạt động nhận thức nào đó. VD: HS dựa vào những thông tin trong phiếu học tập số 1 để trả lời câu hỏi: Đoạn văn trên miêu tả điều gì? (những nét đặc sắc trong nền văn hóa ở Tây Nguyên). Những đặc trưng đó có ý nghĩa như thế nào đối với sự phát triển kinh tế- xã hội của vùng ? b) Công cụ hoạt động và giao tiếp: Phiếu học tập chứa đựng các câu hỏi, bài tập, yêu cầu hoạt động, những vấn đề để yêu cầu HS giải quyết, hoặc thực hiện kèm theo những hướng dẫn, gợi ý cách làm (Phiếu số 1 có gắn câu hỏi, phiếu số 2, phiếu số 3, phiếu số 4) 2.3.Phân loại - Dựa vào mục đích: Phiếu học bài, phiếu ôn tập, phiếu kiểm tra. - Dựa vào nội dung: + Phiếu thông tin: Nội dung gồm các thông tin bổ sung, mở rộng, minh họa cho các kiến thức cơ bản của bài (phiếu số 1). + Phiếu bài tập: Nội dung là các bài tập nhận thức hoặc bài tập củng cố,... (phiếu số 2). + Phiếu yêu cầu: Nội dung là các vấn đề và tình huống cần phải giải quyết (phiếu số 3 ) + Phiếu thực hành: Nội dung liên quan đến những nhiệm vụ thực hành, rèn luyện kĩ năng (phiếu số 4). G/v: Bùi Văn Tiến-Tổ Địa lí-Trường THPT Buôn Ma Thuột Email: buivantienbmt@gmail.com (Website: http://www.violet.vn/vantien2268) Page 3
  4. THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG PHIẾU HỌC TẬP TRONG DẠY-HỌC ĐỊA LÍ THÁNG 03/2010 PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2 Dựa vào Atlat Địa lí Vịệt Nam trang 4-5 kết hợp với lược đồ địa hình trong SGK, hãy tìm những thông tin cần thiết và ghi vào bảng sau: Hướng núi, hướng nghiêng chung của địa hình, Các vùng núi Vị trí hình thái chung của địa hình, hướng sông,... Đông Bắc Tây Bắc Bắc Trường Sơn Nam Trường Sơn PHIẾU HỌC TẬP SỐ 3 Hai câu thơ sau viết về dãy núi nào ở Việt Nam? “Một dãy núi mà hai màu mây Bên nắng bên mưa khí trời cũng khác” Hãy xác định dãy núi đó trên lược đồ địa hình Việt Nam (trang 30- SGK ban Cơ bản) kết hợp với lược đồ khí hậu trang 43 để giải thích về sự khác biệt về thời tiết ở 2 sườn của dãy núi trên. .................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................. ...................................................................... G/v: Bùi Văn Tiến-Tổ Địa lí-Trường THPT Buôn Ma Thuột Email: buivantienbmt@gmail.com (Website: http://www.violet.vn/vantien2268) Page 4
  5. THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG PHIẾU HỌC TẬP TRONG DẠY-HỌC ĐỊA LÍ THÁNG 03/2010 PHIẾU HỌC TẬP SỐ 4 ( BÀI 23-ĐỊA LÍ 12-CHUẨN ) THỰC HÀNH: PHÂN TÍCH SỰ CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU NGÀNH TRỒNG TRỌT 1. Bài tập 1: Dựa vào bảng số liệu và yêu cầu trong bài thực hành 23- SGK trang 98, hãy: a) Tính tốc độ tăng trưởng giá trị sản xuất ngành trồng trọt theo từng nhóm cây trồng (lấy năm 1990 = 100%) - Công thức tính/ Cách tính: VD: Tốc độ tăng trưởng của lương thực năm 1995 so với năm 2005 là: - Tương tự ta có bảng số liệu: Bảng: Tốc độ tăng trưởng giá trị sản xuất ngành trồng trọt theo từng nhóm cây trồng Cây trồng 1990 1995 2000 2005 Lương thực 100 Rau đậu 100 Cây công nghiệp 100 Cây ăn quả 100 Cây khác 100 b) Vẽ biểu đồ ...............................400 -................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................. ...............................300 -................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................. ...............................200 -.................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................. ...............................100 -................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................. 0 .................................. ........................................................................................................................................................................................ Chú giải: Biểu đồ: c) Nhận xét: - Tốc độ tăng trưởng: + Nhận xét chung: Tốc độ tăng trưởng của các nhóm cây trồng có xu hướng.................... ....................................................................................................................................................................................................... .................... G/v: Bùi Văn Tiến-Tổ Địa lí-Trường THPT Buôn Ma Thuột Email: buivantienbmt@gmail.com (Website: http://www.violet.vn/vantien2268) Page 5
  6. THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG PHIẾU HỌC TẬP TRONG DẠY-HỌC ĐỊA LÍ THÁNG 03/2010 + So sánh tốc độ tăng trưởng của từng nhóm cây: ........................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................... - Sự thay đổi cơ cấu giá trị sản xuất ngành trồng trọt (dựa vào hình 22- SGK) ........................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................... - Mối quan hệ giữa sự thay đổi về tốc độ tăng trưởng với sự thay đổi cơ cấu giá trị sản xuất ngành trồng trọt ........................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................... 5. Thiết kế bài giảng điện tử trên phần mềm Power Point Khái tập 2 a)2. Bài niệm, vai trò của Bài giảng điện tử a) Dựa vào bảng 23.2 trong SGK phân tích xu hướng biến động diện tích gieo trồng cây công nghiệp hàng là một hình thức tổ chức bài lên lớp mà ở đó đoạn bộ kế hoạch dạy học đều thực hiện BGĐT năm và cây công nghiệp lâu năm trong giai toàn 1975- 2005 thông qua môi trường Multimedia dotăng hay giảm, ra. liên tục hay không, loại cây công nghiệp nào có - Nhận xét chung (xu hướng máy tính tạo có diện tích tăng nhanh hơn):hiểu là một loại đa phương tiện, đa môi trường, đa truyền thông. Trong môi Multimedia được trường Multimedia, bao gồm các dạng: văn bản (text), đồ họa (graphic), ảnh động (animation), ảnh tĩnh ........................................................................................................................................................................................................................... (image), âm thanh (audio) và phim (video clip). ........................................................................................................................................................................................................................... VớiCụ thể: (Từng bản là toàn bộ kiến thứcnăm 1975 tăngmọi bao nhiêu ha/ gấpkhiển lần, giai đoạn - đặc trưng cơ loại cây năm 2005 so với của bài học, lên hoạt động điều mấy của giáo viên (GV) tăng được Multimedia hóa. BGĐT có vai trò to lớnthích) hoạt động nhận thức của học sinh (HS). nào đều nhanh, giai đoạn nào giảm hoặc tăng chậm, giải đối với Trước hết với những tính năng ưu việt hơn so với các phương tiện khác, BGĐT vừa là nguồn cung cấp + Cây công nghiệp hàng năm: thông tin, hỗ trợ hoạt động nhận thức, còn tăng cường tính trực quan, kích thích sự say mê, hứng thú đối ........................................................................................................................................................................................................................... với môn học, đặc biệt là khả năng phát triển tư duy cho HS. Bên cạnh đó, BGĐT còn góp phần tích cực ........................................................................................................................................................................................................................... trong việc giảm thời gian diễn giải của GV, tăng cường hoạt động nhận thức của HS. ........................................................................................................................................................................................................................... b) Quy trình tiến hành thiết lâu BGĐT + Cây công nghiệp kế năm: ........................................................................................................................................................................................................................... Theo Lê Công Triêm, việc tiến hành thiết kế BGĐT cần theo các bước sau: ........................................................................................................................................................................................................................... B1) Xác định mục tiêu bài học ........................................................................................................................................................................................................................... Để tổ chức hoạt động dạy học khoa học và đánh giá khách quan, lượng hóa kết quả dạy học b) Nhận xét sự thay đổi cơ cấu diện tích cây CN Cây CN lâu năm trước 100% tiên GV cần xác định mục tiêu bài học. 100 % Cây CN hàng năm 90% Mục tiêu được đề ra nhằm vào việc đảm bảo thực trọng nhiệm vụ: Liên quan với 3xu - Tỉ hiện diện tích cây CN lâu năm có nhiệm vụ cơ bản của lý luận43.9 học, bài học thường có các mụchướng kiến thức, kĩ năng, thái độ … 80% 40.8 80 70% 45.1 dạy 54.8 55.7 tiêu về 65.1 65.5 B2) 60% Lựa chọn kiến thức cơ bản của bài dạy học, xác định đúng nội dung trọng tâm, cấu trúc các kiến .......................................................................................................... 50% cơ bản theo ý định dạy học thức 60 ... 40% …...................................................................................................... 30% 40 2. Quy 54.9 59.2 trình tiến hành thiết kế Bài giảng điện tử 56.1 45.2 ....... 20% 44.3 34.9 34.5 10% - Tỉ trọng diện tích cây CN hàng năm có xu 20 0% hướng 1975 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2005 1 Cây CN lâu năm .......................................................................................................... Cây CN hàng năm ... .......................................................................................................... Biểu đồ cơ cấu diện tích cây CN của nước ta ... giai đoạn 1975- 2005 - Mối quan hệ giữa sự thay đổi cơ cấu diện tích cây CN với sự thay đổi trong phân bố sản xuất cây CN G/v: Bùi Văn Tiến-Tổ Địa lí-Trường THPT Buôn Ma Thuột .......................................................................................................... 6 Email: buivantienbmt@gmail.com (Website: http://www.violet.vn/vantien2268) Page ... ..........................................................................................................
  7. THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG PHIẾU HỌC TẬP TRONG DẠY-HỌC ĐỊA LÍ THÁNG 03/2010 2.4. Thiết kế phiếu học tập - Bước 1: Xác định trường hợp cụ thể của việc sử dụng phiếu học tập trong bài dạy học. - Bước 2: Xác định nội dung của phiếu học tập, cách trình bày nội dung của phiếu học tập và hình thức thể hiện trong phiếu học tập. Nội dung của phiếu học tập được xác định dựa vào một số cơ sở sau: mục tiêu của bài học, kiến thức cơ bản, phân bố thời gian, phương pháp và PTDH, môi trường lớp học để xác định nội dung, khối lượng công việc trong phiếu học tập cho phù hợp. - Bước 3: Viết phiếu học tập: Các thông tin, yêu cầu,... trên phiếu học tập phải được ghi rõ ràng, ngắn gọn, chính xác, dễ hiểu. Phần dành cho HS điền các thông tin phải có khoảng trống thích hợp. Cách trình bày phiếu phải đảm bảo tính khoa học, thẩm mĩ. 2.5. Sử dụng phiếu học tập Phiếu học tập là công cụ để GV tiến hành tổ chức hoạt động nhận thức cho HS, đồng thời là cơ sở để HS tiến hành các hoạt động một cách tích cực, chủ động. Việc sử dụng phiếu học tập nên được sử dụng trong dạy kiến thức mới, ôn tập, kiểm tra,... thường được diễn ra theo quy trình sau: - Giáo viên nêu nhiệm vụ học tập, giao phiếu học tập cho HS, tùy theo hình thức tổ chức dạy học mà GV giao cho mỗi HS một phiếu hay mỗi nhóm một phiếu. - Tiến hành quan sát, hướng dẫn và giám sát kết quả hoạt động của HS. - Tổ chức cho một số cá nhân hoặc đại diện nhóm trình bày kết quả làm việc với phiếu học tập. Hướng dẫn toàn lớp trao đổi, bổ sung hoàn thành phiếu học tập. GV có thể yêu cầu HS trao đổi chéo nhau để sửa chữa, đánh giá kết quả làm việc với phiếu học tập của nhau trên cơ sở các kết luận của GV. PHAÀN III: KEÁT LUAÄN VAØ KIEÁN NGHÒ : 1/KEÁT LUAÄN: Vieäc aùp duïng phöông phaùp daïy-hoïc, phöông tieän daïy-hoïc môùi, hieän ñaïi trong yeâu caàu hieän nay laø raát caáp thieát nhaèm ñaûm baûo hieäu quaû -chaát löôïng cuûa giaùo duïc cuûa töông lai; Ñoù laø moät quùa trình laâu daøi caàn coù söï hôïp taùc tích cöïc cuûa caû giaùo vieân vaø hoïc sinh, cuûa caû heä thoáng giaùo duïc. Vôùi muïc ñích naøy vaø trong khuoân khoå cuûa ñeà taøi naøy chaéc chaén seõ khoâng theå ñaùp öùng ñöôïc heát nhöõng yeâu caàu, mong muoán cuûa quyù thaày coâ giaùo vaø hoïc sinh; tuy nhieân phaàn naøo cuõng môû ra nhöõng höôùng, nhöõng gôïi yù caàn thieát ñeå chuùng ta tieáp tuïc hoaøn thieän theâm kó naêng thieát keá vaø söû duïng phieáu hoïc taäp. Noäi dung ñeà taøi khoâng lôùn, tuy nhieân noù ñeà caäp ñeán moät trong nhöõng phöông tieän daïy-hoïc môùi, hieän ñaïi , baûn thaân cuõng vöøa aùp duïng vöøa ñuùc ruùt kinh nghieäm ñeå vieát neân ñeà taøi naøy vaø nhö vaäy noäi dung baøi vieát coù theå chöa thaät ñaày ñuû ...Taát caû nhöõng ñieàu naøy mong quyù thaày coâ giaùo ñoùng goùp yù kieán ñeå ñeà taøi hoaøn chænh hôn. G/v: Bùi Văn Tiến-Tổ Địa lí-Trường THPT Buôn Ma Thuột Email: buivantienbmt@gmail.com (Website: http://www.violet.vn/vantien2268) Page 7
  8. THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG PHIẾU HỌC TẬP TRONG DẠY-HỌC ĐỊA LÍ THÁNG 03/2010 2/KIEÁN NGHÒ: * Ñoái vôùi caùc giaùo vieân giaûng daïy boä moân ñòa lí caáp THPT caàn ñaàu tö nghieân cöùu vaø öùng duïng phöông tieän daïy-hoïc naøy. * Vieäc Thieát keá vaø Söû duïng phieáu hoïc taäp cuõng nhö öùng duïng vaøo thöïc tieãn laø moät quaù trình ñoøi hoûi nhieàu coâng söùc, thôøi gian, vaät chaát…vì vaäy caàn trieån khai ñoàng boä, quyeát lieät vaø hieäu quaû, qua thöïc teá ñeå ruùt kinh nghieäm vaø tieáp tuïc nhaân roäng. Tác giả thành thật cám ơn ! Buôn Ma Thuột, tháng 03 năm 2010 G/v: Bùi Văn Tiến-Tổ Địa lí-Trường THPT Buôn Ma Thuột Email: buivantienbmt@gmail.com (Website: http://www.violet.vn/vantien2268) Page 8
nguon tai.lieu . vn