Xem mẫu
- Đề cương chi tiết của
môn đường lối cách
mạng của Đảng Cộng
Sản Việt Nam
- Đ CƯƠNG CHI TI T MÔN ĐƯ NG L I CÁCH M NG C A Đ NG
C NG S N VI T NAM
Chương m ñ u
Đ I TƯ NG, NHI M V VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U
MÔN ĐƯ NG L I CÁCH M NG C A Đ NG C NG S N VI T NAM
I. Đ I TƯ NG VÀ NHI M V NGHIÊN C U
1. Đ i tư ng nghiên c u
a) Khái ni m
- Đ ng C ng s n Vi t Nam là ñ i tiên phong c a giai c p công nhân, ñ ng th i
là ñ i tiên phong c a nhân dân lao ñ ng và c a dân t c Vi t Nam; ñ i bi u
trung thành l i ích c a giai c p công nhân, nhân dân lao ñ ng và c a dân t c.
Đ ng C ng s n Vi t Nam l y ch nghĩa Mác-Lênin và tư tư ng H Chí Minh
làm n n t ng tư tư ng, kim ch nam cho hành ñ ng, l y t p trung dân ch làm
nguyên t c t ch c cơ b n.
- Đư ng l i cách m ng c a Đ ng là h th ng quan ñi m, ch trương, chính
sách c a Đ ng v m c tiêu, phương hư ng, nhi m v và gi i pháp c a cách
m ng Vi t Nam. Đư ng l i cách m ng c a Đ ng ñư c th hi n qua cương lĩnh,
ngh quy t, ch th ...c a Đ ng.
b) Đ i tư ng nghiên c u môn h c
- Đ i tư ng c a môn h c là s ra ñ i c a Đ ng
- H th ng quan ñi m, ch trương, chính sách c a Đ ng trong ti n trình cách
m ng Vi t Nam.
2. Nhi m v nghiên c u
- Làm rõ s ra ñ i t t y u c a Đ ng C ng s n Vi t Nam.
- Làm rõ quá trình hình thành, phát tri n và k t qu th c hi n ñư ng l i cách m ng
c a Đ ng trong ñó ñ c bi t chú tr ng th i kỳ ñ i m i
II. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U VÀ Ý NGHĨA C A VI C H C T P
MÔN H C
1. Phương pháp nghiên c u
a) Cơ s phương pháp lu n
Th gi i quan, phương pháp lu n c a ch nghĩa Mác-Lênin và tư tư ng H
Chí Minh.
b) Phương pháp nghiên c u
Phương pháp nghiên c u ch y u là phương pháp l ch s và phương pháp
lôgic, ngoài ra có s k t h p các phương pháp khác như phân tích, t ng h p, so
sánh, quy n p và di n d ch, c th hoá và tr u tư ng hóa... thích h p v i t ng n i
dung c a môn h c.
2. Ý nghĩa c a h c t p môn h c
1
- a) Trang b cho sinh viên nh ng hi u bi t cơ b n v ñư ng l i c a Đ ng trong th i
kỳ cách m ng dân t c, dân ch nhân dân và trong th i kỳ xây d ng ch nghĩa xã
h i.
b) B i dư ng cho sinh viên ni m tin vào s lãnh ñ o c a Đ ng theo m c tiêu, lý
tư ng c a Đ ng, nâng cao ý th c trách nhi m c a sinh viên trư c nh ng nhi m v
tr ng ñ i c a ñ t nư c.
c) Giúp sinh viên v n d ng ki n th c chuyên ngành ñ ch ñ ng, tích c c trong
gi i quy t nh ng v n ñ kinh t , chính tr , văn hoá, xã h i theo ñư ng l i, chính
sách c a Đ ng.
Chương I
S RA Đ I C A Đ NG C NG S N VI T NAM
VÀ CƯƠNG LĨNH CHÍNH TR Đ U TIÊN C A Đ NG
I. HOÀN C NH L CH S RA Đ I Đ NG C NG S N VI T NAM
1. Hoàn c nh qu c t cu i th k XIX, ñ u th k XX
a) S chuy n bi n c a ch nghĩa tư b n và h u qu c a nó
- S chuy n bi n c a ch nghĩa tư b n t t do c nh tranh sang giai ño n ñ
qu c ch nghĩa và chính sách tăng cư ng xâm lư c, áp b c các dân t c thu c ñ a.
- H u qu chi n tranh xâm lư c c a ch nghĩa ñ qu c: Mâu thu n gi a các
dân t c b áp b c v i ch nghĩa ñ qu c ngày càng gay g t, phong trào ñ u tranh
ch ng xâm lư c di n ra m nh m các nư c thu c ñ a.
b) Ch nghĩa Mác-Lênin
- Ch nghĩa Mác-Lênin là h tư tư ng c a Đ ng C ng s n.
- Ch nghĩa Mác-Lênin ñư c truy n bá vào Vi t Nam, thúc ñ y phong trào
yêu nư c và phong trào công nhân phát tri n theo khuynh hư ng cách m ng vô
s n, d n t i s ra ñ i c a Đ ng c ng s n Vi t Nam
c) Cách m ng Tháng Mư i Nga và Qu c t C ng s n
- Cách m ng Tháng Mư i Nga m ñ u m t th i ñ i m i “th i ñ i cách m ng
ch ng ñ qu c, th i ñ i gi i phóng dân t c”.
- S tác ñ ng c a Cách m ng Tháng Mư i Nga 1917 ñ i v i cách m ng Vi t
Nam
- Qu c t C ng s n: Đ i v i Vi t Nam, Qu c t C ng s n có vai trò quan
tr ng trong vi c truy n bá ch nghĩa Mác-Lênin và ch ñ o v v n ñ thành l p
Đ ng C ng s n Vi t Nam.
2. Hoàn c nh trong nư c
a) Xã h i Vi t Nam dư i s th ng tr c a th c dân Pháp
- Chính sách cai tr c a th c dân Pháp:
o V chính tr , th c dân Pháp tư c b quy n l c ñ i n i và ñ i ngo i c a
chính quy n phong ki n nhà Nguy n; chia Vi t Nam thành 3 x : B c
Kỳ, Trung kỳ, Nam kỳ và th c hi n m i kỳ m t ch ñ cai tr riêng.
2
- o V kinh t , th c dân Pháp ti n hành cư p ño t ru ng ñ t ñ l p ñ n ñi n;
ñ u tư v n khai thác tài nguyên; xây d ng m t s cơ s công nghi p;
xây d ng h th ng ñư ng b , ñư ng th y, b n c ng ph c v cho chính
sách khai thác thu c ñ a c a nư c Pháp. Chính sách khai thác thu c ñ a
c a th c dân Pháp d n ñ n h u qu là n n kinh t Vi t Nam b l thu c
vào tư b n Pháp, b kìm hãm.
o V văn hóa, th c dân Pháp th c hi n chính sách văn hóa giáo d c th c
dân; dung túng, duy trì các h t c l c h u…
- Tình hình giai c p và mâu thu n cơ b n trong xã h i
o Xã h i Vi t Nam xu t hi n 5 giai c p là công nhân, nông dân, tư s n,
ti u tư s n và ñ a ch .
o Xã h i Vi t Nam xu t hi n 2 mâu thu n cơ b n: mâu thu n gi a toàn th
dân t c ta v i th c dân Pháp xâm lư c và mâu thu n gi a nông dân v i
ñ a ch phong ki n.
b) Phong trào yêu nư c theo khuynh hư ng phong ki n và tư s n cu i th k
XIX, ñ u th k XX
Phong trào yêu nư c theo khuynh hư ng phong ki n: tiêu bi u là Phong trào
C n Vương (1885 – 1896): Ngày 13/7/1885, vua Hàm Nghi xu ng chi u C n
Vương. Phong trào C n Vương phát tri n m nh ra nhi u ñ a phương B c kỳ,
Trung kỳ và Nam kỳ. Ngày 1/11/1888, vua Hàm Nghi b Pháp b t nhưng phong
trào v n ti p t c phát tri n cho ñ n năm 1896 m i k t thúc.
Th t b i c a các phong trào trên ñã ch ng t h tư tư ng phong ki n không
ñ ñi u ki n ñ lãnh ñ o phong trào yêu nư c gi i quy t thành công nhi m v dân
t c Vi t Nam.
Phong trào yêu nư c theo khuynh hư ng dân ch tư s n: Đ u th k XX,
phong trào yêu nư c dư i s lãnh ñ o c a t ng l p sĩ phu ti n b ch u nh hư ng
c a tư tư ng dân ch tư s n di n ra sôi n i. V m t phương pháp, t ng l p sĩ phu
lãnh ñ o phong trào gi i phóng dân t c ñ u th k XX có s phân hóa thành 2 xu
hư ng. M t b ph n ch trương ñánh ñu i th c dân Pháp giành ñ c l p dân t c,
khôi ph c ch quy n qu c gia b ng bi n pháp vũ l c - b o ñ ng; m t b ph n khác
l i coi duy tân - c i cách là gi i pháp ñ ti n t i khôi ph c ñ c l p.
T trong phong trào ñ u tranh, các t ch c ñ ng phái ra ñ i: Đ ng l p hi n
(1923), Đ ng Thanh niên (3/1926), Đ ng thanh niên cao v ng (1926), Vi t Nam
nghĩa ñoàn (1925) sau nhi u l n ñ i tên thì ñ n tháng 7/1928 l y tên là Tân Vi t
cách m ng ñ ng, Vi t Nam qu c dân Đ ng (12/1927). Các ñ ng phái chính tr tư
s n ti u tư s n trên ñã góp ph n thúc ñ y phong trào yêu nư c ch ng Pháp, ñ c
bi t là Tân Vi t và Vi t Nam qu c dân ñ ng.
Tóm l i, trư c yêu c u l ch s c a xã h i Vi t Nam, các phong trào ñ u
tranh ch ng Pháp di n ra sôi n i dư i nhi u trào lưu tư tư ng, v i các l p trư ng
giai c p khác nhau nh m khôi ph c ch ñ phong ki n ho c thi t l p ch ñ quân
ch l p hi n, ho c cao hơn là thi t l p ch ñ c ng hòa tư s n; v i các phương
th c, bi n pháp ñ u tranh khác nhau: b o ñ ng ho c c i cách; v i quan ñi m t p
3
- h p l c lư ng bên ngoài khác nhau: d a vào Pháp ñ th c hi n c i cách ho c d a
vào ngo i vi n ñ ñánh Pháp… Nhưng cu i cùng các cu c ñ u tranh ñ u th t b i.
- S kh ng ho ng v con ñư ng c u nư c và nhi m v l ch s ñ t ra: S
th t b i c a các phong trào yêu nư c ch ng th c dân Pháp ñã ch ng t con ñư ng
c u nư c theo h tư tư ng phong ki n và h tư tư ng tư s n ñã b t c. Cách m ng
Vi t Nam lâm vào tình tr ng kh ng ho ng sâu s c v ñư ng l i, v giai c p lãnh
ñ o. Nhi m v l ch s ñ t ra là ph i tìm m t con ñư ng cách m ng m i, v i 1 giai
c p có ñ tư cách ñ i bi u cho quy n l i c a dân t c, c a nhân dân, có ñ uy tín và
năng l c ñ lãnh ñ o cách m ng dân t c dân ch ñi ñ n thành công.
c) Phong trào yêu nư c theo khuynh hư ng vô s n
- Nguy n Ái Qu c chu n b các ñi u ki n v chính tr , tư tư ng, t ch c cho vi c
thành l p Đ ng C ng s n Vi t Nam
o Năm 1911, Nguy n T t Thành ra ñi tìm ñư ng c u nư c.
o Nguy n Ái Qu c ñ c bi t quan tâm tìm hi u cu c cách m ng tháng
Mư i Nga năm 1917.
o Vào tháng 7/1920, Ngư i ñ c b n Sơ th o l n th nh t nh ng lu n
cương v v n ñ dân t c và v n ñ thu c ñ a c a Lênin ñăng trên báo
Nhân ñ o. Ngư i tìm th y trong Lu n cương c a Lênin l i gi i ñáp v
con ñư ng gi i phóng cho nhân dân Vi t Nam.
o T i Đ i h i l n th 18 c a Đ ng Xã h i Pháp h p Tours (12/1920),
Ngư i ñã b phi u tán thành vi c Ð ng Xã h i Pháp gia nh p Qu c t
III.
Quá trình chu n b ñi u ki n thành l p Đ ng c a Nguy n Ái Qu c ñư c
ñánh d u b ng vi c Ngư i tích c c truy n bá ch nghĩa Mác – Lênin vào Vi t Nam
thông qua nh ng bài vi t ñăng trên các báo Ngư i cùng kh (le Paria), Nhân ñ o
(L’Humanite), Đ i s ng công nhân và xu t b n các tác ph m, ñ c bi t là tác ph m
B n án ch ñ th c dân Pháp (1925). Tác ph m này ñã v ch rõ âm mưu và th
ño n c a ch nghĩa ñ qu c che d u t i ác dư i cái v b c “khai hóa văn minh”.
T ñó khơi d y m nh m tinh th n yêu nư c, th c t nh tinh th n dân t c nh m
ñánh ñu i th c dân Pháp xâm lư c.
o Ngày 11/11/1924, Nguy n Ái Qu c ñ n Qu ng Châu (Trung Qu c).
Tháng 6/1925, Ngư i thành l p H i Vi t Nam cách m ng thanh niên.
o T năm 1925 – 1927, Nguy n Ái Qu c ñã m các l p hu n luy n chính
tr cho 75 cán b cách m ng Vi t Nam.
o Năm 1927, B Tuyên truy n c a H i Liên hi p các dân t c b áp b c
Á Đông xu t b n tác ph m Đư ng kách m nh
- S phát tri n phong trào yêu nư c theo khuynh hư ng vô s n: T ñ u th
k XX, cùng v i s phát tri n c a phong trào dân t c trên l p trư ng tư s n, phong
trào công nhân ch ng l i s áp b c bóc l t c a tư s n th c dân cũng di n ra r t
s m. Trong nh ng năm 1919 – 1925, phong trào công nhân di n ra dư i các hình
th c ñình công, bãi công, tiêu bi u như các cu c bãi công c a công nhân Ba Son
(Sài Gòn) do Tôn Đ c Th ng t ch c (1925) và cu c bãi công c a 2500 công nhân
4
- nhà máy s i Nam Đ nh (30/2/1925) ñòi ch tư b n ph i tăng lương, ph i b ñánh
ñ p, giãn ñu i th …
Nhìn chung, phong trào công nhân nh ng năm 1919 - 1925 ñã có nh ng
bư c phát tri n m i so v i trư c chi n tranh th gi i l n th nh t. Hình th c bãi
công ñã tr nên ph bi n, di n ra trên quy mô l n hơn và th i gian dài hơn.
- S ra ñ i các t ch c c ng s n Vi t Nam:
+ Ngày 17/6/1929, t i Hà N i, ñ i bi u các t ch c c ng s n mi n B c h p
Đ i h i quyêt ñ nh thành l p Đông Dương c ng s n ñ ng.
+ Trư c s ra ñ i c a Đông Dương c ng s n ñ ng và ñ ñáp ng yêu c u
c a phong trào cách m ng, mùa thu 1929, các ñ ng chí trong H i Vi t Nam cách
m ng thanh niên ho t ñ ng Trung Qu c và Nam kỳ ñã thành l p An Nam c ng
s n ñ ng.
+ Vi c ra ñ i c a Đông Dương c ng s n ñ ng và An Nam c ng s n ñ ng ñã
làm cho n i b Đ ng Tân Vi t phân hóa m nh m , nh ng ñ ng viên tiên ti n c a
Tân Vi t ñã thành l p Đông Dương c ng s n liên ñoàn.
II. H I NGH THÀNH L P Đ NG VÀ CƯƠNG LĨNH CHÍNH TR Đ U
TIÊN C A Đ NG
1. H i ngh thành l p Đ ng
a) H p nh t các t ch c c ng s n thành Đ ng C ng s n Vi t Nam:
Đ n cu i năm 1929, nh ng ngư i cách m ng Vi t Nam trong các t ch c
c ng s n ñã nh n th c ñư c s c n thi t và c p bách ph i thành l p m t Đ ng c ng
s n th ng nh t, ch m d t s chia r trong phong trào c ng s n Vi t Nam. Đi u
này ph n ánh quá trình t ý th c c a nh ng ngư i c ng s n Vi t Nam v nhu c u
ph i th ng nh t các t ch c c ng s n thành m t Đ ng c ng s n duy nh t.
Thành ph n H i ngh h p nh t g m 7 ñ i bi u.
Ngày 24/2/1930, theo yêu c u c a Đông Dương c ng s n liên ñoàn, Ban
ch p hành Trung ương lâm th i h p và ra ngh quy t ch p nh n Đông Dương c ng
s n liên ñoàn gia nh p Đ ng c ng s n Vi t Nam.
b) Th o lu n xác ñ nh và thông qua các văn ki n c a Đ ng:
H i ngh th o lu n và thông qua các văn ki n: Chính cương v n t t, Sách
lư c v n t t, Chương trình tóm t t, Đi u l v n t t và L i kêu g i nhân d p thành
l p Đ ng do Nguy n Ái Qu c so n th o.
2. Cương lĩnh chính tr ñ u tiên c a Đ ng (g m các văn ki n: Chánh cương v n
t t c a Đ ng; Sách lư c v n t t c a Đ ng; Chương trình tóm t t c a Đ ng)
a) Phương hư ng chi n lư c và nhi m v cách m ng Vi t Nam
b) L c lư ng cách m ng
c) Lãnh ñ o cách m ng
d) Quan h v i phong trào cách m ng th gi i
3. Ý nghĩa l ch s s ra ñ i Đ ng C ng s n Vi t Nam và Cương lĩnh chính tr
ñ u tiên c a Đ ng
5
- a) Xác l p s lãnh ñ o c a giai c p công nhân Vi t Nam; ch ng t giai c p
công nhân Vi t Nam ñã trư ng thành và ñ s c lãnh ñ o cách m ng; th ng nh t tư
tư ng, chính tr và t ch c phong trào c ng s n Vi t Nam.
b) Xác ñ nh ñúng ñ n con ñư ng gi i phóng dân t c và phương hư ng phát tri n
c a cách m ng Vi t Nam; gi i quy t ñư c cu c kh ng ho ng v ñư ng l i cách
m ng Vi t Nam; n m ng n c lãnh ñ o cách m ng Vi t Nam.
c) Cách m ng Vi t Nam tr thành m t b ph n c a cách m ng th gi i, tranh
th ñư c s ng h c a cách m ng th gi i.
Chương II
ĐƯ NG L I Đ U TRANH GIÀNH CHÍNH QUY N (1930-1945)
I. CH TRƯƠNG Đ U TRANH T NĂM 1930 Đ N NĂM 1939
1. Trong nh ng năm 1930-1935
a) Lu n cương Chính tr tháng 10-1930
- N i dung Lu n cương:
o Mâu thu n giai c p di n ra gay g t gi a m t bên là th thuy n, dân cày
và các ph n t lao kh v i m t bên là ñ a ch phong ki n và tư b n ñ
qu c.
o Nhi m v : ñánh ñ ñ qu c ñư c ti n hành song song v i ñánh ñ
phong ki n.
o V l c lư ng cách m ng: công nhân và nông dân.
o V phương pháp cách m ng: Võ trang b o ñ ng ñ giành chính quy n
- V quan h gi a cách m ng Vi t Nam v i cách m ng th gi i: cách m ng
Đông Dương là m t b ph n c a cách m ng vô s n th gi i và ph i m t
thi t liên l c v i phong trào cách m ng các nư c thu c ñ a và n a
thu c ñ a nh m m r ng và tăng cư ng l c lư ng cho cu c ñ u tranh
cách m ng Đông Dương.
o V vai trò lãnh ñ o c a Đ ng: s lãnh ñ o c a Đ ng c ng s n là ñi u
ki n c t y u cho th ng l i c a cách m ng. Đ ng ph i có ñư ng l i chính
tr ñúng ñ n, có k lu t t p trung, m t thi t liên h v i qu n chúng và
t ng tr i ñ u tranh mà trư ng thành.
- Ý nghĩa c a Lu n cương: T n i dung cơ b n nêu trên, có th th y
Lu n cương chính tr kh ng ñ nh l i nhi u v n ñ căn b n thu c v chi n lư c cách
m ng mà Chánh cương v n t t, Sách lư c v n t t ñã nêu ra. Bên c nh m t th ng
nh t cơ b n, gi a Lu n cương chính tr v i Cương lĩnh ñ u tiên có m t khác nhau.
b) Ch trương khôi ph c t ch c ñ ng và phong trào cách m ng
- Đ u tranh ch ng kh ng b tr ng:
M c dù b th c dân Pháp kh ng b tàn b o, m t s t ch c ñ ng Cao
B ng, Sơn Tây, Hà N i, H i Phòng, Nam Đ nh, Thái Bình, Thanh Hóa, Qu ng Tr ,
Qu ng Nam, Qu ng Ngãi và nhi u nơi khác mi n Nam v n ñư c duy trì và bám
6
- ch c qu n chúng ñ ho t ñ ng. Nhi u ñ ng viên vư t tù ñã tích c c tham gia khôi
ph c Đ ng và lãnh ñ o qu n chúng ñ u tranh.
Trong b i c nh ñó, m t s cu c ñ u tranh c a công nhân và nông dân v n n
ra, nhi u chi b Đ ng trong nhà tù v n ñư c thành l p, h th ng t ch c Đ ng
t ng bư c ñư c ph c h i.
Các X y B c kỳ, Nam kỳ, Trung kỳ b th c dân Pháp phá v nhi u l n, ñã
l n lư t ñư c l p l i trong năm 1931 và 1933. Nhi u t nh y, huy n y, chi b l n
lư t ñư c ph c h i. mi n núi phía B c, m t s t ch c c a Đ ng ñư c thành l p.
- Ch trương khôi ph c t ch c ñ ng:
Đ u năm 1932, theo ch th c a Qu c t c ng s n, Lê H ng Phong cùng m t
s ñ ng chí ch ch t trong và ngoài nư c t ch c ra Ban lãnh ñ o Trung ương c a
Đ ng. Tháng 6/1932, Ban lãnh ñ o Trung ương ñã công b Chương trình hành
ñ ng c a Đ ng c ng s n Đông Dương.
Nh ng yêu c u chính tr trư c m t cùng v i nh ng bi n pháp t ch c và ñ u
tranh do Đ ng v ch ra trong Chương trình hành ñ ng năm 1932 phù h p v i ñi u
ki n l ch s lúc b y gi . Nh v y, phong trào cách m ng c a qu n chúng và h
th ng t ch c c a Đ ng ñã nhanh chóng ñư c khôi ph c.
Tháng 3/1935, Đ i h i ñ i bi u l n th nh t c a Đ ng h p Ma Cao (Trung
Qu c). Đ i h i kh ng ñ nh th ng l i c a cu c ñ u tranh khôi ph c phong trào cách
m ng và h th ng t ch c c a Đ ng. Đ i h i ñ ra 3 nhi m v trư c m t là: c ng
c và phát tri n Đ ng; ñ y m nh cu c v n ñ ng thu ph c qu n chúng; m r ng
tuyên truy n ch ng ñ qu c, ch ng chi n tranh, ng h Liên Xô, ng h cách m ng
Trung Qu c…
2. Trong nh ng năm 1936-1939
a) Hoàn c nh l ch s
- Tình hình th gi i:
Cu c kh ng ho ng kinh t trong nh ng năm 1929 – 1933 các nư c tư b n
ch nghĩa ñã làm cho mâu thu n n i t i c a ch nghĩa tư b n ngày càng gay g t và
phong trào cách m ng c a qu n chúng dâng cao.
Ch nghĩa phát xít ñã xu t hi n và th ng th m t s nơi. Chúng ti n hành
chi n tranh xâm lư c, bành trư ng và nô d ch các nư c khác. Nguy cơ ch nghĩa
phát xít và chi n tranh th gi i ñe d a nghiêm tr ng n n hòa bình và an ninh qu c
t.
Trư c tình hình ñó, Đ i h i l n th VII c a Qu c t c ng s n h p t i
Matxcơva (tháng 7/1935) dư i s ch trì c a G. Đimitơr p. Đoàn ñ i bi u Đ ng
c ng s n Đông Dương do Lê H ng Phong d n ñ u ñã tham d Đ i h i.
- Tình hình trong nư c:
Cu c kh ng ho ng kinh t 1929 – 1933 ñã tác ñ ng sâu s c không ch ñ n
ñ i s ng các giai t ng và t ng l p nhân dân lao ñ ng mà còn ñ n c nh ng nhà tư
s n, ñ a ch h ng v a và nh . Trong khi ñó, b n c m quy n ph n ñ ng Đông
Dương v n ra s c vơ vét, bóc l t, bóp ngh t m i quy n t do, dân ch và thi hành
chính sách kh ng b , ñàn áp phong trào ñ u tranh c a nhân dân ta.
7
- b) Ch trương và nh n th c m i c a Đ ng
- Ch trương ñ u tranh ñòi quy n dân ch , dân sinh:
o yêu c u c p bách trư c m t c a nhân dân ta lúc này là t do, dân ch , c i
thi n ñ i s ng
o K thù trư c m t nguy h i nh t c a nhân dân Đông Dương c n t p trung
ñánh ñ là b n ph n ñ ng thu c ñ a và bè lũ tay sai c a chúng.
o Ch ng phát xít, ch ng chi n tranh ñ qu c, ch ng b n ph n ñ ng thu c
ñ a và tay sai, ñòi t do, dân ch , cơm áo và hòa bình.
o Thành l p m t tr n nhân dân ph n ñ v i tên g i là M t tr n dân ch
Đông Dương.
o Ph i chuy n hình th c t ch c bí m t không h p pháp sang các hình
th c t ch c và ñ u tranh công khai và n a công khai, h p pháp và n a
h p pháp
- Nh n th c m i c a Đ ng v m i quan h gi a nhi m v dân t c và dân ch :
o Cu c dân t c gi i phóng không nh t ñ nh k t ch t v i cu c cách m ng
ñi n ñ a.
o T p trung ñánh ñ ñ qu c r i sau m i gi i quy t v n ñ ñi n ñ a.
o Nhưng cũng có khi v n ñ ñi n ñ a và ph n ñ ph i liên ti p gi i quy t,
v n ñ này giúp cho v n ñ kia làm xong m c ñích c a cu c v n ñ ng.
II. CH TRƯƠNG Đ U TRANH T NĂM 1939 Đ N NĂM 1945
1. Hoàn c nh l ch s và s chuy n hư ng ch ñ o chi n lư c c a Đ ng
a) Tình hình th gi i và trong nư c
- Chi n tranh th gi i l n th hai bùng n :
o Ngày 1/9/1939, phát xít Đ c t n công Ba Lan. Hai ngày sau Anh, Pháp
tuyên chi n v i Đ c. Chi n tranh th gi i th hai bùng n .
o Tháng 6/1940, Đ c t n công Pháp. Chính ph Pháp ñ u hàng Đ c.
o Ngày 22/6/1941, quân phát xít Đ c t n công Liên Xô.
- Tình hình trong nư c:
+ Th c dân Pháp ñã thi hành chính sách th i chi n r t tr ng tr n. Chúng
phát xít hóa b máy th ng tr , th ng tay ñàn áp phong trào cách m ng c a nhân
dân, t p trung l c lư ng ñánh vào Đ ng c ng s n Đông Dương
+ Ngày 22/9/1940, phát xít Nh t ti n vào L ng Sơn và ñ b vào H i Phòng.
Ngày 23/9/1940, t i Hà N i, Pháp ký hi p ñ nh ñ u hàng Nh t. T ñó, nhân dân
ch u c nh m t c 2 tròng áp b c, bóc l t c a Pháp - Nh t. Mâu thu n gi a dân t c
ta v i ñ qu c, phát xít Pháp - Nh t tr nên gay g t hơn bao gi h t.
b) N i dung ch trương chuy n hư ng ch ñ o chi n lư c
- Đưa nhi m v gi i phóng dân t c lên hàng ñ u
- Thành l p M t tr n Vi t Minh, ñ ñoàn k t, t p h p các l c lư ng cách
m ng nh m m c tiêu gi i phóng dân t c
- Quy t ñ nh xúc ti n chu n b kh i nghĩa vũ trang là nhi m v trung tâm
c) Ý nghĩa c a s chuy n hư ng ch ñ o chi n lư c
8
- - V lý lu n: là ng n c d n ñư ng cho nhân dân ta ti n lên giành th ng l i
trong s nghi p ñánh Pháp, ñu i Nh t, giành ñ c l p cho dân t c và t do cho nhân
dân.
- V th c ti n: Ngày 25/10/1941, m t tr n Vi t Minh tuyên b ra ñ i. L c
lư ng chính tr qu n chúng ngày càng ñông ñ o và ñư c rèn luy n trong ñ u tranh
ch ng Pháp - Nh t theo kh u hi u c a m t tr n Vi t Minh. Xây d ng l c lư ng vũ
trang nhân dân, l p các chi n khu và căn c ñ a cách m ng
2. Ch trương phát ñ ng T ng kh i nghĩa giành chính quy n
a) Phát ñ ng cao trào kháng Nh t, c u nư c và ñ y m nh kh i nghĩa t ng
ph n
- Phát ñ ng cao trào kháng Nh t, c u nư c:
o Ngay ñêm ngày 9/3/1945, Ban Thư ng v Trung ương Đ ng h p h i
ngh m r ng làng Đình B ng (T Sơn, B c Ninh). Ngày 12/3/1945,
Ban Thư ng v Trung ương Đ ng ra ch th “Nh t – Pháp b n nhau và
hành ñ ng c a chúng ta”. Ch th ch trương Phát ñ ng m t cao trào
kháng Nh t c u nư c m nh m , làm ti n ñ cho cu c t ng kh i nghĩa.
- Đ y m nh kh i nghĩa t ng ph n, giành chính quy n b ph n:
o Vi t Nam tuyên truy n gi i phóng quân và C u qu c quân ph i h p v i
l c lư ng chính tr c a qu n chúng gi i phóng hàng lo t xã, châu, huy n
thu c các t nh Cao B ng, B c C n, L ng Sơn, Thái Nguyên, Tuyên
Quang.
B c Giang, qu n chúng n i d y thành l p y ban dân t c gi i phóng
o
nhi u làng. Đ i du kích B c Giang ñư c thành l p. Qu ng Ngãi, cu c
kh i nghĩa n ra Ba Tơ.
o Trong 2 tháng 5 và 6/1945, các cu c kh i nghĩa t ng ph n liên t c n ra
và nhi u chi n khu ñư c thành l p c 3 mi n. khu gi i phóng và m t
s ñ a phương, chính quy n nhân dân ñã hình thành, t n t i song song
v i chính quy n tay sai c a phát xít Nh t.
o Ngày 4/6/1945, khu gi i phóng chính th c ñư c thành l p g m h u h t
các t nh Cao B ng, B c C n, L ng Sơn, Tuyên Quang, Thái Nguyên, Hà
Giang và m t s vùng lân c n thu c t nh B c Giang, Phú Th , Yên Bái,
Vĩnh Yên
b) Ch trương phát ñ ng T ng kh i nghĩa
- Ch trương:
o T ngày 13 – 15/8/1945, H i ngh toàn qu c Tân Trào h p và nh n ñ nh:
Cơ h i r t t t cho ta giành chính quy n ñã t i và quy t ñ nh phát ñ ng
toàn dân t ng kh i nghĩa, giành chính quy n t tay phát xít Nh t và tay
sai, trư c khi quân Đ ng Minh vào Đông Dương. H i ngh còn quy t
ñ nh nh ng v n ñ quan tr ng v chính sách ñ i n i và ñ i ngo i trong
tình hình m i.
o Ngay ñêm 13/8/1945, y ban kh i nghĩa toàn qu c ra l nh t ng kh i
nghĩa.
9
- o T ngày 14/8/1945, các ñơn v gi i phóng quân ñã liên ti p h nhi u ñ n
Nh t thu c các t nh Cao B ng, B c C n, Thái Nguyên, Tuyên Quang,
Yên Bái và h tr qu n chúng ti n lên giành chính quy n.
o Ngày 18/8/195, nhân dân các t nh B c Giang, H i Dương, Phúc Yên,
Thái Bình, Thanh Hóa, Hà Tĩnh, Qu ng Nam và Khánh Hòa giành chính
quy n t nh l .
o Ngày 19/8/1945, cách m ng thành công Hà N i. Ngày 23/8/1945, kh i
nghĩa giành th ng l i Hu . Ngày 25/8/1945, kh i nghĩa giành th ng l i
Sài Gòn. Ch trong vòng 15 ngày (t ngày 14 – 28/8/1945) cu c t ng
kh i nghĩa ñã thành công trên c nư c, chính quy n v tay nhân dân.
Ngày 30/8/1945, vua B o Đ i thoái v làm s p ñ hoàn toàn ch ñ
phong ki n nư c ta.
o Ngày 2/9/1945, t i cu c mittinh l n Qu ng trư ng Ba Đình, Hà N i,
thay m t Chính ph lâm th i, ch t ch H Chí Minh tr nh tr ng ñ c
Tuyên ngôn ñ c l p, tuyên b v i qu c dân ñ ng bào, v i toàn th th
gi i: nư c Vi t Nam dân ch c ng hòa ra ñ i
- Ý nghĩa
c) K t qu , ý nghĩa, nguyên nhân th ng l i và bài h c kinh nghi m c a
cu c Cách m ng Tháng Tám
- K t qu và ý nghĩa:
o Th ng l i c a cách m ng tháng Tám ñã ñ p tan xi ng xích nô l c a
th c dân Pháp, l t nhào ch ñ quân ch hàng m y ngàn năm và ách
th ng tr c a phát xít Nh t, l p nên nư c Vi t Nam Dân ch c ng hòa,
nhà nư c dân ch nhân dân ñ u tiên Đông Nam Á. Nhân dân Vi t
Nam t thân ph n nô l tr thành ngư i dân c a nư c ñ c l p t do, làm
ch v n m nh c a mình.
o Th ng l i c a cách m ng tháng Tám ñánh d u bư c phát tri n nh y v t
c a l ch s dân t c Vi t Nam, ñưa dân t c ta bư c vào 1 k nguyên m i:
K nguyên ñ c l p t do và ch nghĩa xã h i.
o Cách m ng tháng Tám th ng l i ñã c vũ m nh m nhân dân các nư c
thu c ñ a và n a thu c ñ a ñ u tranh ch ng ch nghĩa ñ qu c, th c dân
giành ñ c l p t do.
- Nguyên nhân th ng l i:
o K thù tr c ti p c a nhân dân ta là phát xít Nh t b Liên Xô và các l c
lư ng dân ch th gi i ñánh b i. B n Nh t Đông Dương và tay sai tan
rã.
o Cách m ng tháng Tám là k t qu t ng h p c a 15 năm ñ u tranh gian
kh c a toàn dân ta dư i s lãnh ñ o c a Đ ng, ñã ñư c rèn luy n qua 3
cao trào cách m ng r ng l n.
o Đ ng ñã chu n b ñư c l c lư ng vĩ ñ i c a toàn dân ñoàn k t trong M t
tr n Vi t Minh, d a trên cơ s liên minh công nông, dư i s lãnh ñ o
c a Đ ng.
10
- o Đ ng có ñư ng l i cách m ng ñúng ñ n, dày d n kinh nghi m ñ u
tranh, ñoàn k t th ng nh t, n m ñúng th i cơ, ch ñ o kiên quy t, khôn
khéo, bi t t o nên s c m nh t ng h p ñ áp ñ o k thù và quy t tâm lãnh
ñ o qu n chúng kh i nghĩa giành chính quy n.
- Bài h c kinh nghi m:
o M t là, giương cao ng n c ñ c l p dân t c, k t h p ñúng ñ n 2 nhi m
v ch ng ñ qu c và ch ng phong ki n.
o Hai là, toàn dân n i d y trên n n t ng liên minh công – nông.
o Ba là, l i d ng mâu thu n trong hàng ngũ k thù.
o B n là, kiên quy t dùng b o l c cách m ng và bi t s d ng b o l c cách
m ng m t cách thích h p ñ ñ p tan b máy nhà nư c cũ, l p ra b máy
nhà nư c c a nhân dân.
o Năm là, n m v ng ngh thu t kh i nghĩa, ngh thu t ch n ñúng th i cơ.
o Sáu là, xây d ng m t Đ ng Mác – Lênin ñ s c lãnh ñ o t ng kh i
nghĩa giành chính quy n.
11
- Chương III
ĐƯ NG L I KHÁNG CHI N CH NG
TH C DÂN PHÁP VÀ Đ QU C M XÂM LƯ C (1945-1975)
I. ĐƯ NG L I XÂY D NG, B O V CHÍNH QUY N VÀ KHÁNG
CHI N CH NG TH C DÂN PHÁP XÂM LƯ C (1945-1954)
1. Ch trương xây d ng và b o v chính quy n cách m ng (1945-1946)
a) Hoàn c nh l ch s nư c ta sau Cách m ng Tháng Tám
- Thu n l i:
+ Trên th gi i: h th ng xã h i ch nghĩa do Liên Xô ñ ng ñ u ñư c hình
thành. Phong trào cách m ng gi i phóng dân t c, phong trào dân ch và hòa bình
vươn lên m nh m .
+ trong nư c: chính quy n ñư c thành l p. Nhân dân lao ñ ng ñã làm ch
v n m nh c a ñ t nư c. Toàn dân tin tư ng và ng h Vi t Minh, ng h Chính
ph Vi t Nam Dân ch c ng hòa.
- Khó khăn:
+ H u qu do ch ñ cũ ñ l i r t n ng n như: n n ñói, n n d t, ngân qu
qu c gia tr ng r ng. Kinh nghi m qu n lý ñ t nư c c a cán b các c p non y u.
+ N n ñ c l p c a nư c ta chưa ñư c qu c gia nào trên th gi i công nh n
và ñ t quan h ngo i giao.
+ V i danh nghĩa quân Đ ng minh, quân ñ i các nư c ñ qu c t vào
chi m ñóng Vi t Nam và khuy n khích b n Vi t gian ch ng phá chính quy n cách
m ng nh m xóa b n n ñ c l p và chia c t nư c ta. Quân Anh, Pháp ñã n súng
ñánh chi m Sài Gòn nh m tách Nam B ra kh i Vi t Nam.
b) Ch trương “kháng chi n ki n qu c” c a Đ ng
- N i dung ch trương:
+ M c tiêu c a cách m ng Vi t Nam lúc này v n là dân t c gi i phóng.
+ Kh u hi u lúc này là “Dân t c trên h t. T qu c trên h t”
+ V xác ñ nh k thù: “k thù chính c a ta lúc này là th c dân Pháp xâm lư c
ph i t p trung ng n l a ñ u tranh vào chúng”.
+ V nhi m v : có 4 nhi m v ch y u và c p bách c n kh n trương th c
hi n là: “c ng c chính quy n, ch ng th c dân Pháp xâm lư c, bài tr n i ph n,
c i thi n ñ i s ng cho nhân dân”. Đ ng ch trương kiên trì nguyên t c thêm b n
b t thù, th c hi n kh u hi u “Hoa - Vi t thân thi n” ñ i v i quân ñ i Tư ng Gi i
Th ch và “ñ c l p v chính tr , nhân như ng v kinh t ” ñ i v i Pháp.
- Ý nghĩa c a ch trương:
Ch th kháng chi n ki n qu c có ý nghĩa h t s c quan tr ng. Ch th xác
ñ nh ñúng k thù chính c a dân t c Vi t Nam là th c dân Pháp xâm lư c. Đ ng ch
ra k p th i nh ng v n ñ cơ b n v chi n lư c và sách lư c cách m ng. Đ ra
12
- nh ng nhi m v , bi n pháp c th v ñ i n i, ñ i ngo i ñ kh c ph c n n ñói, n n
d t, ch ng thù trong gi c ngoài, b o v chính quy n cách m ng.
c) K t qu , ý nghĩa nguyên nhân th ng l i và bài h c kinh nghi m
- K t qu :
+V chính tr - xã h i: xây d ng ñư c n n móng c a m t ch ñ m i - ch
ñ dân ch nhân dân v i ñ y ñ các y u t c u thành c n thi t. Qu c h i, HĐND
các c p ñư c thành l p thông qua ph thông b u c . Hi n pháp dân ch nhân dân
ñư c Qu c h i thông qua và ban hành.
+ V kinh t , văn hóa: phát ñ ng phong trào tăng gia s n xu t, c u ñói, xóa
b các th thu vô lý c a ch ñ cũ, ra s c l nh gi m tô 25%, xây d ng ngân qu
qu c gia. Các lĩnh v c s n xu t ñư c h i ph c. Cu i năm 1945, n n ñói cơ b n
ñư c ñ y lùi. Năm 1946, ñ i s ng nhân dân ñư c n ñ nh và có c i thi n. Tháng
11/1946, gi y b c “C H ” ñư c phát hành. M l i các trư ng l p và t ch c khai
gi ng năm h c m i. Cu c v n ñ ng toàn dân xây d ng n n văn hóa m i ñã bư c
ñ u xóa b ñư c nhi u t n n xã h i và t p t c l c h u. Phong trào di t d t, bình
dân h c v ñư c th c hi n sôi n i. Cu i năm 1946, c nư c ñã có thêm 2,5 tri u
ngư i bi t ñ c bi t vi t.
+ V b o v chính quy n cách m ng: Đ ng ñã lãnh ñ o nhân dân Nam B
ñ ng lên kháng chi n và phát ñ ng phong trào Nam ti n. mi n B c, Đ ng và
Chính ph th c hi n sách lư c nhân như ng v i quân ñ i Tư ng và tay sai c a
chúng ñ gi v ng chính quy n, t p trung l c lư ng ch ng Pháp mi n Nam. Khi
Pháp - Tư ng ký Hi p ư c Trùng Kháng (28/2/1946) cho Pháp kéo quân ra mi n
B c, Đ ng ñã ch n gi i pháp hòa hoãn, dàn x p v i Pháp ñ bu c quân Tư ng ph i
rút v nư c. Hi p ñ nh sơ b (06/03/1946), cu c ñàm phán Đà L t,
Fontainebleau, T m ư c (14/9/1946) ñã t o ñi u ki n cho quân dân ta có thêm th i
gian ñ chu n b cho cu c chi n ñ u m i
- Ý nghĩa:
B o v ñư c n n ñ c l p c a ñ t nư c, gi v ng chính quy n cách m ng;
xây d ng ñư c nh ng n n móng ñ u tiên và cơ b n cho m t ch ñ m i, ch ñ
Vi t Nam Dân ch c ng hòa; chu n b ñư c nh ng ñi u ki n c n thi t tr c ti p cho
cu c kháng chi n toàn qu c sau ñó.
- Nguyên nhân th ng l i:
Đ ng ñã ñánh giá ñúng tình hình nư c ta sau Cách m ng tháng Tám, k p
th i ñ ra ch trương kháng chi n ki n qu c ñúng ñ n; xây d ng và phát huy ñư c
s c m nh c a kh i ñ i ñoàn k t toàn dân t c, l i d ng ñư c mâu thu n trong hàng
ngũ k thù v.v…
- Bài h c kinh nghi m;
Phát huy s c m nh ñ i ñoàn k t dân t c, d a vào dân ñ xây d ng và b o v
chính quy n cách m ng. Tri t ñ l i d ng mâu thu n trong n i b k thù, chĩa mũi
nh n vào k thù chính, coi s nhân như ng có nguyên t c v i k ñ ch cũng là m t
bi n pháp ñ u tranh cách m ng c n thi t trong hoàn c nh c th . T n d ng kh
13
- năng hòa hoãn ñ xây d ng l c lư ng, c ng c chính quy n nhân dân, ñ ng th i ñ
cao c nh giác, s n sàng ñ i phó v i kh năng chi n tranh lan ra c nư c khi k thù
b i ư c.
2. Đư ng l i kháng chi n ch ng th c dân Pháp xâm lư c và xây d ng ch ñ
dân ch nhân dân (1946-1954)
a) Hoàn c nh l ch s
- Thu n l i:
+ Ta chi n ñ u ñ b o v n n ñ c l p t do c a dân t c và ñánh ñ ch trên ñ t
nư c mình nên ta có chính nghĩa, có “thiên th i, ñ a l i, nhân hòa”. Ta cũng có s
chu n b c n thi t v m i m t nên v lâu dài ta s có kh năng ñánh th ng quân
xâm lư c. Trong khi ñó, th c dân Pháp có nhi u khó khăn v chính tr , kinh t ,
trong nư c và t i Đông Dương không d kh c ph c ñư c ngay.
quân s
- Khó khăn:
+ Tương quan l c lư ng quân s y u hơn ñ ch. Ta b bao vây 4 phía, chưa
ñư c nư c nào công nh n, giúp ñ . Còn quân Pháp l i có vũ khí t i tân, ñã chi m
ñóng ñư c 2 nư c Lào, Campuchia và m t s nơi Nam B Vi t Nam, có quân
ñ i ñ ng chân trong các thành th l n mi n B c.
b) Quá trình hình thành và n i dung ñư ng l i
- Đư ng l i kháng chi n toàn dân, toàn di n, lâu dài, d a vào s c mình là
chính (1946-1950):
M c ñích kháng chi n: K t c và phát tri n s nghi p Cách m ng tháng
Tám, “ñánh ph n ñ ng th c dân Pháp xâm lư c; giành th ng nh t và ñ c l p”.
Tính ch t kháng chi n:Đó là cu c kháng chi n có tính ch t dân t c gi i
phóng và dân ch m i.
Chính sách kháng chi n:“Liên hi p v i dân t c Pháp, ch ng ph n ñ ng th c
dân Pháp. Đoàn k t v i Miên, Lào và các dân t c yêu chu ng t do, hòa bình.
Đoàn k t ch t ch toàn dân. Th c hi n toàn dân kháng chi n… Ph i t c p, t túc
v m i m t”.
Chương trình và nhi m v kháng chi n: “Đoàn k t toàn dân, th c hi n quân,
chính, dân nh t trí… Đ ng viên nhân l c, v t l c, tài l c, th c hi n toàn dân kháng
chi n, toàn di n kháng chi n, trư ng kỳ kháng chi n. Giành quy n ñ c l p, b o
tòan lãnh th , th ng nh t Trung, Nam, B c. C ng c ch ñ c ng hòa dân ch …
Tăng gia s n xu t, th c hi n kinh t t túc…”.
Phương châm ti n hành kháng chi n: Ti n hành cu c chi n tranh nhân dân,
th c hi n kháng chi n toàn dân, toàn di n, lâu dài, d a vào s c mình là chính.
- Phát tri n ñư ng l i theo phương châm hoàn thành gi i phóng dân t c, phát
tri n ch ñ dân ch nhân dân, ti n lên ch nghĩa xã h i (1951-1954)
3. K t qu , ý nghĩa l ch s , nguyên nhân th ng l i và bài h c kinh nghi m
a) K t qu và ý nghĩa th ng l i c a vi c th c hi n ñư ng l i
- K t qu
+ Chính tr : Đ ng ra ho t ñ ng công khai ñã có ñi u ki n ki n toàn t ch c,
tăng cư ng s lãnh ñ o c a ñ i v i cu c kháng chi n. B máy chính quy n 5 c p
14
- ñư c c ng c . Kh i ñ i ñoàn k t toàn dân phát tri n lên m t bư c m i. Chính sách
ru ng ñ t ñư c tri n khai, t ng bư c th c hi n kh u hi u ngư i cày có ru ng.
+ Quân s : Th ng l i c a các chi n d ch Trung Du, Đư ng 18, Hà-Nam-
Ninh, Hòa Bình, Tây B c, Thư ng Lào.v.v… ñã tiêu di t ñư c nhi u sinh l c ñ ch,
gi i phóng nhi u vùng ñ t ñai và dân cư, m r ng vùng gi i phóng c a Vi t Nam
và cho cách m ng Lào.v.v… Chi n th ng Đi n Biên Ph ngày 7/5/1954 báo hi u
s th ng l i c a nhân dân các dân t c b áp b c, s s p ñ c a ch nghĩa th c dân.
+ Ngo i giao: Ngày 8/5/1954, H i ngh qu c t v ch m d t chi n tranh
Đông Dương chính th c khai m c Genéve (Th y S ). Ngày 21/7/1954, các văn
b n c a Hi p ngh Genéve v ch m d t chi n tranh, l p l i hòa bình Đông
Dương ñư c ký k t. Cu c kháng chi n ch ng th c dân Pháp xâm lư c c a quân và
dân ta k t thúc th ng l i.
- Ý nghĩa
+ Trong nư c:
+ Qu c t : C vũ m nh m phong trào gi i phóng dân t c trên th gi i; m
r ng ñ a bàn, tăng thêm l c lư ng cho ch nghĩa xã h i và cách m ng th gi i cùng
v i nhân dân Làovà Campuchia ñ p tan ách th ng tr c a ch nghĩa th c dân cũ
trên th gi i, trư c h t là h th ng thu c ñ a c a th c dân Pháp.
b) Nguyên nhân th ng l i và bài h c kinh nghi m
- Nguyên nhân th ng l i:
+ Có s lãnh ñ o v ng vàng c a Đ ng, v i ñư ng l i kháng chi n ñúng ñ n
ñã huy ñ ng ñư c s c m nh toàn dân ñánh gi c.
+ Có l c lư ng vũ trang g m 3 th quân ngày càng v ng m nh, chi n ñ u
dũng c m.
+ Có chính quy n dân ch nhân dân, c a dân, do dân và vì dân ñư c gi
v ng, c ng c và l n m nh, làm công c s c bén t ch c toàn dân kháng chi n và
xây d ng ch ñ m i.
+ Có s liên minh ñoàn k t chi n ñ u keo sơn gi a 3 dân t c Vi t Nam, Lào,
Campuchia cùng ch ng 1 k thù chung. Đ ng th i có s ng h , giúp ñ to l n c a
Trung Qu c, Liên Xô, các nư c xã h i ch nghĩa, các dân t c yêu chu ng hòa bình
trên th gi i, k c nhân dân ti n b Pháp.
- Bài h c kinh nghi m:
o Th nh t, ñ ra ñư ng l i ñúng ñ n và quán tri t sâu r ng ñư ng l i ñó
cho toàn Đ ng, toàn quân, toàn dân th c hi n.
o Th hai, k t h p ch t ch , ñúng ñ n nhi m v ch ng ñ qu c v i nhi m
v ch ng phong ki n và xây d ng ch ñ dân ch nhân dân, gây m m
m ng cho ch nghĩa xã h i, trong ñó nhi m v t p trung hàng ñ u là
ch ng ñ qu c, gi i phóng dân t c, b o v chính quy n cách m ng.
o Th ba, th c hi n phương châm v a kháng chi n v a xây d ng ch ñ
m i, xây d ng h u phương ngày càng v ng m nh ñ có ti m l c m i
m t ñáp ng yêu c u ngày càng cao c a cu c kháng chi n.
o Th tư, quán tri t tư tư ng chi n lư c kháng chi n gian kh và lâu dài.
15
- o Th năm, tăng cư ng công tác xây d ng Đ ng, nâng cao s c chi n ñ u
và hi u l c lãnh ñ o c a Đ ng trong chi n tranh.
II. ĐƯ NG L I KHÁNG CHI N CH NG M , TH NG NH T Đ T
NƯ C (1954-1975)
1. Giai ño n 1954-1964
a) Hoàn c nh l ch s cách m ng Vi t Nam sau tháng 7- 1954
- Thu n l i:
+ H th ng xã h i ch nghĩa ti p t c l n m nh c v kinh t , quân s , khoa
h c - k thu t, nh t là Liên Xô.
+ Phong trào gi i phóng dân t c ti p t c phát tri n Châu Á, Châu Phi và
khu v c M Latinh.
+ Phong trào hòa bình, dân ch lên cao các nư c tư b n.
+ Mi n B c ñư c hoàn toàn gi i phóng, làm căn c ñ a chung cho c nư c.
- Khó khăn:
+ Đ qu c M có ti m l c kinh t , quân s hùng m nh, âm mưu bá ch th
gi i v i các chi n lư c toàn c u ph n cách m ng.
+ Th gi i bư c vào th i kỳ chi n tranh l nh, ch y ñua vũ trang gi a 2 phe
xã h i ch nghĩa và tư b n ch nghĩa.
+ Xu t hi n s b t ñ ng trong h th ng xã h i ch nghĩa, nh t là gi a Liên
Xô và Trung Qu c.
+ Đ t nư c ta b chia làm 2 mi n: kinh t mi n B c nghèo nàn, l c h u.
Mi n Nam tr thành thu c ñ a ki u m i c a M . Đ qu c M tr thành k thù tr c
ti p c a nhân dân ta.
b) Quá trình hình thành, n i dung và ý nghĩa ñư ng l i
- Quá trình hình thành và n i dung ñư ng l i:
+ Tháng 9/1954, B Chính tr ra Ngh quy t v tình hình m i, nhi m v m i
và chính sách m i c a Đ ng.
+ H i ngh l n th 7 (3/1955) và H i ngh l n th 8 (8/1955) nh n ñ nh:
Mu n ch ng ñ qu c M và tay sai, c ng c hòa bình, th c hi n th ng nh t, hoàn
thành ñ c l p và dân ch . Đi u c t lõi là ph i ra s c c ng c mi n B c, ñ ng th i
gi v ng và ñ y m nh cu c ñ u tranh c a nhân dân mi n Nam.
+ Tháng 12/1957, H i ngh Trung ương l n th 13 ñã xác ñ nh ñư ng l i
ti n hành ñ ng th i 2 chi n lư c cách m ng: “M c tiêu và nhi m v cách m ng c a
toàn Đ ng, toàn dân ta hi n nay là: c ng c mi n B c, ñưa mi n B c ti n d n t ng
bư c lên ch nghĩa xã h i. Ti p t c ñ u tranh ñ th c hi n th ng nh t nư c nhà
trên cơ s ñ c l p và dân ch b ng phương pháp hòa bình”.
+ Tháng 1/1959, H i ngh Trung ương l n th 15 h p bàn v cách m ng
mi n Nam.
+ Đ i h i l n th III c a Đ ng h p t i Th ñô Hà N i t ngày 5 – 10/9/1960.
Đ i h i ñã hoàn ch nh ñư ng l i chi n lư c chung c a cách m ng Vi t Nam trong
giai ño n m i.
- Ý nghĩa ñư ng l i:
16
- + Đư ng l i ñó th hi n tư tư ng chi n lư c c a Đ ng: giương cao ng n c
ñ c l p dân t c và ch nghĩa xã h i, v a phù h p v i mi n B c v a phù h p v i
mi n Nam, v a phù h p v i c nư c Vi t Nam và phù h p v i tình hình qu c t .
+ Đư ng l i chung c a cách m ng Vi t Nam ñã th hi n tinh th n ñ c l p,
t ch và sáng t o c a Đ ng trong vi c gi i quy t nh ng v n ñ không có ti n l
trong l ch s , v a ñúng v i th c ti n Vi t Nam v a phù h p v i l i ích c a nhân
lo i và xu th c a th i ñ i.
+ Đư ng l i chi n lư c chung cho c nư c và ñư ng l i cách m ng m i
mi n là cơ s ñ Đ ng ch ñ o quan dân ta ph n ñ u giành ñư c nh ng thành t u
to l n trong xây d ng ch nghĩa xã h i mi n B c và ñ u tranh th ng l i ch ng
các chi n lư c chi n tranh c a ñ qu c M và tay sai mi n Nam.
2. Giai ño n 1965-1975
a) Hoàn c nh l ch s
- Thu n l i:
+ Cách m ng th gi i ñang th ti n công. mi n B c, k ho ch 5 năm l n
th nh t ñã ñ t và vư t m c tiêu v kinh t , văn hóa. S chi vi n s c ngư i, s c
c a cho cách m ng mi n Nam ñư c ñ y m nh.
+ mi n Nam, vư t qua nh ng khó khăn trong nh ng năm 1961 – 1962, t
năm 1963, cu c ñ u tranh c a quân và dân ta có bư c phát tri n m i. Đ n ñ u năm
1965, chi n lư c “chi n tranh ñ c bi t” c a ñ qu c M ñư c tri n khai ñ n m c
cao nh t cơ b n b phá s n.
- Khó khăn:
+ B t ñ ng gi a Liên Xô và Trung Qu c càng tr nên gay g t.
+ Vi c ñ qu c M m cu c “chi n tranh c c b ”, t ñưa quân ñ i vi n
chinh M và các nư c chư h u vào tr c ti p xâm lư c mi n Nam ñã làm cho tương
quan l c lư ng tr nên b t l i cho ta.
b) Quá trình hình thành, n i dung và ý nghĩa ñư ng l i
- Quá trình hình thành và n i dung ñư ng l i:
+ H i ngh Trung ương Đ ng l n th 9 (11/1963) xác ñ nh quan ñi m qu c
t , hư ng ho t ñ ng ñ i ngo i vào vi c k t h p s c m nh dân t c v i s c m nh
th i ñ i ñ ñánh M và th ng M . H i ngh ti p t c kh ng ñ nh ñ u tranh chính tr ,
ñ u tranh vũ trang ñi ñôi. Đ i v i mi n B c, trách nhi m là căn c ñ a, h u phương
ñ i v i cách m ng mi n Nam, ñ ng th i nâng cao c nh giác, tri n khai m i m t
s n sàng ñ i phó v i âm mưu ñánh phá c a ñ ch.
+ H i ngh Trung ương l n th 11 (3/1965) và l n th 12 (12/1965) ñã t p
trung ñánh gái tình hình và ñ ra ñư ng l i kháng chi n ch ng M c u nư c trên
c nư c.
- Ý nghĩa ñư ng l i:
+ Th hi n quy t tâm ñánh M và th ng M , tinh th n cách m ng ti n công,
ñ c l p t ch , s kiên trì m c tiêu gi i phóng mi n Nam, th ng nh t T qu c,
ph n ánh ñúng ñ n ý chí, nguy n v ng chung c a toàn Đ ng, toàn quân, toàn dân
ta.
17
- + Th hi n tư tư ng n m v ng, giương cao ng n c ñ c l p dân t c và ch
nghĩa xã h i, ti p t c ti n hành ñ ng th i và k t h p ch t ch 2 chi n lư c cách
m ng trong hoàn c nh c nư c có chi n tranh m c ñ khác nhau, phù h p v i
th c t ñ t nư c và b i c nh qu c t .
+ Đó là ñư ng l i chi n tranh nhân dân, toàn dân, toàn di n, lâu dài, d a vào
s c mình là chính ñư c phát tri n trong hoàn c nh m i, t o nên s c m nh m i ñ
dân t c ta ñ s c ñánh th ng gi c M xâm lư c.
3. K t qu , ý nghĩa l ch s , nguyên nhân th ng l i và bài h c kinh nghi m.
a) K t qu và ý nghĩa th ng l i:
K t qu :
mi n B c, M t ch ñ xã h i m i, ch ñ xã h i ch nghĩa bư c ñ u ñư c
hình thành.Văn hóa, xã h i, y t , giáo d c không nh ng ñư c duy trì mà còn có s
phát tri n m nh. S n xu t nông nghi p phát tri n, công nghi p ñ a phương ñư c
tăng cư ng.
Quân dân mi n B c ñánh th ng cu c chi n tranh phá ho i c a ñ qu c M .
mi n Nam, Trong giai ño n 1954 – 1960, ñánh b i chi n lư c chi n tranh
ñơn phương c a M - ng y, ñưa cách m ng t th gi gìn l c lư ng sang th ti n
công. Trong giai ño n 1961 – 1965, gi v ng và phát tri n th ti n công, ñánh b i
chi n lư c chi n tranh ñ c bi t c a M . Giai ño n 1965 – 1968, ñánh b i chi n
lư c chi n tranh c c b c a M và chư h u, bu c M ph i xu ng thang chi n
tranh, ch p nh n ng i vào bàn ñàm phán v i ta t i Paris. Giai ño n 1969 – 1975
ñánh b i chi n lư c Vi t Nam hóa chi n tranh c a M và tay sai mà ñ nh cao là
Đ i th ng mùa xuân 1975 v i chi n d ch H Chí Minh l ch s , ñ p tan toàn b
chính quy n ñ ch, bu c chúng ph i tuyên b ñ u hàng không ñi u ki n, gi i phóng
hoàn toàn mi n Nam.
Ý nghĩa l ch s ñ i v i nư c ta:
- K t thúc th ng l i 21 năm chi n ñ u ch ng ñ qu c M xâm lư c
(tính t năm 1954), 30 năm chi n tranh cách m ng (tính t 1945), 115
năm ch ng ñ qu c th c dân phương Tây (tính t 1858), quét s ch
quân xâm lư c ra kh i b cõi, gi i phóng mi n Nam; ñưa l i ñ c l p,
th ng nh t toàn v n lãnh th cho ñ t nư c.
- Hoàn thành cu c cách m ng dân t c dân ch trên ph m vi c nư c.
M ra k nguyên m i cho dân t c ta, k nguyên c nư c hòa bình,
th ng nh t, cùng chung m t nhi m v chi n lư c là ñi lên ch nghĩa
xã h i.
- Tăng thêm s c m nh v t ch t, tinh th n, th và l c cho cách m ng và
dân t c Vi t Nam, ñ l i ni m t hào sâu s c và nh ng kinh nghi m
quý báu cho s nghi p d ng nư c và gi nư c giai ño n sau.
- Góp ph n quan tr ng vào vi c nâng cao uy tín c a Đ ng và dân t c
Vi t Nam trên trư ng qu c t .
Ý nghĩa ñ i v i cách m ng th gi i:
18
- - Đ p tan cu c ph n kích l n nh t c a ch nghĩa ñ qu c vào ch nghĩa
xã h i và cách m ng th gi i k t sau chi n tranh th gi i l n th hai,
b o v v ng ch c ti n ñ n phía Đông Nam Á c a ch nghĩa xã h i.
- Làm phá s n các chi n lư c chi n tranh xâm lư c c a ñ qu c M ,
gây t n th t to l n và tác ñ ng sâu s c ñ n n i tình nư c M trư c
m t và lâu dài.
- Góp ph n làm suy y u ch nghĩa ñ qu c, phá v m t phòng tuy n
quan tr ng c a chúng khu vưc Đông Nam Á, m ra s s p ñ không
th tránh kh i c a ch nghĩa th c dân m i, c vũ m nh m phong trào
ñ u tranh vì m c tiêu ñôc l p dân t c, dân ch , t do và hòa bình phát
tri n c a nhân dân th gi i.
b) Nguyên nhân th ng l i và bài h c kinh nghi m
Nguyên nhân th ng l i:
- Đ ng c ng s n Vi t Nam có ñư ng l i chính tr và ñư ng l i quân s ñ c
l p, t ch , sáng t o.
- Cu c chi n ñ u ñ y gian kh hy sinh c a nhân dân và quân ñ i c nư c.
- Công cu c xây d ng và b o v h u phương mi n B c xã h i ch nghĩa hoàn
thành xu t s c nghĩa v c a h u phương l n, h t lòng h t s c chi vi n cho
ti n tuy n l n mi n Nam ñánh th ng gi c M xâm lư c.
- S ñoàn k t chi n ñ u c a nhân dân 3 nư c Vi t Nam – Lào – Campuchia
và s ng h , s giúp ñ to l n c a các nư c xã h i ch nghĩa anh em; s
ng h nhi t tình c a Chính ph và nhân dân ti n b trên toàn th gi i k
c nhân dân ti n b M
Bài h c kinh nghi m:
- M t là, ñ ra và th c hi n ñư ng l i giương cao ng n c ñôc l p dân t c và
ch nghĩa xã h i nh m huy ñ ng s c m nh toàn dân ñánh M , c nư c ñánh
M.
- Hai là, tin tư ng vào s c m nh c a dân t c, kiên ñ nh tư tư ng chi n lư c ti n
công, quy t ñánh và quy t th ng ñ qu c M xâm lư c.
- Ba là, th c hi n chi n tranh nhân dân, tìm ra bi n pháp chi n ñ u ñúng ñ n,
sáng t o.
- B n là, trên cơ s , ñư ng l i, ch trương chi n lư c ñúng ñ n ph i có công
tác t ch c th c hi n gi i, năng ñ ng, sáng t o c a các c p b Đ ng trong
quân ñ i, c a các ngành, các c p, các ñ a phương, th c hi n phương châm
giành th ng l i t ng bư c ñi ñ n th ng l i hoàn toàn.
- Năm là, ph i h t s c coi tr ng công tác xây d ng Đ ng, xây d ng th c l c
cách m ng c h u phương và ti n tuy n.
Chương IV
ĐƯ NG L I CÔNG NGHI P HOÁ
I. CÔNG NGHI P HOÁ TH I KỲ TRƯ C Đ I M I
19
nguon tai.lieu . vn