Xem mẫu
- B giáo d c và ào t o Trư ng cán b qu n lý giáo d c và ào t o án thành l p h c vi n qu n lý giáo d c trên cơ s trư ng Cán b qu n lý giáo d c và ào t o Hà N i, tháng 9 - 2005
- M CL C M u................................................................................................................... 4 1. t v n .......................................................................................................... 4 2. Nh ng căn c xây d ng án thành l p H c vi n Qu n lý Giáo d c ........ 6 Chương I ................................................................................................................ 8 S c n thi t thành l p H c vi n Qu n lý Giáo d c .............................................. 8 I. T ng quan v tình hình i ngũ cán b qu n lý giáo d c....................................... 8 1. Th c tr ng i ngũ cán b qu n lý giáo d c. .................................................... 8 1.2. Trình , năng l c qu n lý. .......................................................................... 10 b) Ch t lư ng và hi u qu c a công tác ào t o, b i dư ng CBQLGD. ........... 12 2. ánh giá chung................................................................................................ 16 iI. quan i m ch o và m c tiêu i v i vi c xây d ng, nâng cao ch t lư ng i ngũ CBQLGD ............................................................................................... 20 1. Quan i m ch o. .......................................................................................... 20 2. M c tiêu xây d ng, nâng cao ch t lư ng i ngũ CBQLGD. ............................. 21 III. S c n thi t thành l p H c vi n Qu n lý Giáo d c ....................................... 22 1. V trí, vai trò c a qu n lý giáo d c. ................................................................. 22 2. Nhu c u ào t o, b i dư ng i ngũ cán b qu n lý giáo d c. .......................... 26 3. Mô hình h c vi n qu n lý giáo d c trên th gi i ........................................... 32 4. Xây d ng H c vi n Qu n lý Giáo d c Vi t Nam ........................................ 38 4.1. M c ích thành l p H c vi n Qu n lý giáo d c........................................... 38 4.2. Phương án thành l p H c vi n qu n lý giáo d c ......................................... 39 IV. Khái quát th c tr ng c a Trư ng Cán b qu n lý GD& T ...................................... 40 1. ào t o và b i dư ng: .................................................................................... 40 2. Nghiên c u khoa h c qu n lý giáo d c - ào t o ........................................... 41 3. Nòng c t v chuyên môn, nghi p v trong h th ng các trư ng cán b qu n lý giáo d c và ào t o. ............................................................................................ 41 Chương II ............................................................................................................ 52 H c vi n Qu n lý Giáo d c ................................................................................. 52 i. H c vi n qu n lý giáo d c................................................................................ 52 II. các i u ki n và Gi i pháp m b o ho t ng c a H c vi n Qu n lý Giáo d c ....................................................................................................................... 62 Chương III ........................................................................................................... 67 Quy ho ch xây d ng H C VI N QU N Lý GIáO D C ..................................... 67 I. a i m quy ho ch xây d ng H c vi n Qu n lý Giáo d c ............................ 67 2
- II. nh hư ng phát tri n cơ s v t ch t c a H c vi n QLGD ........................... 68 III. D toán nhu c u tài chính xây d ng H c vi n QLGD. ............................ 69 Chương IV ........................................................................................................... 74 D ki n hi u qu kinh t - xã h i và các bư c tri n khai xây d ng h c vi n qu n lý giáo d c. .......................................................................................................... 74 I. Hi u qu chung v phát tri n kinh t - xã h i .................................................. 74 II. Các bư c tri n khai án và các nhi m v ưu tiên. .......................................... 75 K t lu n ............................................................................................................... 76 Ph n ph l c ........................................................................................................ 79 3
- M u 1. tv n Ngh quy t H i ngh l n th hai Ban ch p hành Trung ương ng C ng s n Vi t Nam khoá VIII kh ng nh “Giáo d c và ào t o là qu c sách hàng u”; “Qu n lý giáo d c là khâu t phá nâng cao ch t lư ng giáo d c và ào t o”. Quan i m này ư c c th hoá trong Ch th 40-CT/TW ngày 15 tháng 6 năm 2004 c a Ban Bí thư TW ng: “Phát tri n giáo d c và ào t o là qu c sách hàng u, là m t trong nh ng ng l c quan tr ng thúc y s nghi p công nghi p hoá, hi n i hoá t nư c, là i u ki n phát huy ngu n l c con ngư i. ây là trách nhi m c a toàn ng, toàn dân, trong ó nhà giáo và cán b qu n lý giáo d c là l c lư ng nòng c t, có vai trò quan tr ng. Tuy nhiên, trư c nh ng yêu c u m i c a s phát tri n giáo d c và ào t o, i ngũ nhà giáo và cán b qu n lý giáo d c còn nh ng h n ch , b t c p... Năng l c c a i ngũ cán b qu n lý giáo d c chưa ngang t m v i yêu c u phát tri n c a s nghi p giáo d c”. Hi n nay i ngũ cán b qu n lý giáo d c (CBQLGD) các c p t m m non n i h c còn có nh ng h n ch , b t c p chưa áp ng ư c yêu c u phát tri n c a s nghi p giáo d c, ít ư c ào t o, b i dư ng v chuyên môn, nghi p v qu n lý và qu n lý giáo d c. Trong t ng s trên 90.000 CBQLGD (1) c a h th ng giáo d c qu c dân, hi n nay ch có kho ng 40% ư c b i dư ng ng n h n v nghi p v qu n lý giáo d c, trên 0,02% ư c ào t o trình c nhân và th c s v qu n lý giáo d c . Khi mi n B c bư c vào th i kỳ khôi ph c kinh t và c i t o XHCN (1954), i h i Giáo d c toàn qu c (3/1956) thông qua c i cách giáo d c l n II, nh n m nh yêu c u nâng cao ch t lư ng giáo d c. c bi t, ih i i bi u toàn qu c l n th III c a ng Lao ng Vi t Nam (1960), ã ch ra phương hư ng xây d ng n n giáo d c theo hư ng XHCN. Trư c nhi m v cách m ng m i, (1) B¸o c¸o cña ChÝnh phñ vÒ t×nh h×nh gi¸o dôc, sè 1534/CP –KG ngµy 14/10/2004. 4
- cùng v i vi c y m nh và nâng cao ch t lư ng ào t o giáo viên, công tác b i dư ng cán b qu n lý - trư c h t là Hi u trư ng ư c chú ý nhi u hơn. T năm 1964, h th ng các trư ng b i dư ng i ngũ CBQLGD ã ư c thành l p các t nh, thành ph làm nhi m v b i dư ng giáo viên, b i dư ng hi u trư ng các trư ng ph thông (ch y u là các trư ng ph thông c p 1, 2). Năm 1966, Trư ng Lý lu n Nghi p v giáo d c tr c thu c B Giáo d c ư c thành l p th c hi n nhi m v b i dư ng CBQLGD phòng giáo d c qu n, huy n, trư ng ph thông trung h c và t ch c m t s l p b i dư ng cho các CBQL c a ngành v m t s v n c p bách trong qu n lý giáo d c. Sau khi t nư c th ng nh t (1975), yêu c u phát tri n giáo d c ngày càng cao, vi c ào t o, b i dư ng CBQLGD và nghiên c u khoa h c qu n lý giáo d c tr thành m t nhu c u c p thi t. Năm 1976, H i ng B trư ng (nay là Chính ph ) ã quy t nh thành l p Trư ng Cán b qu n lý giáo d c trên cơ s Trư ng Lý lu n nghi p v c a B Giáo d c theo Quy t nh s 190/TTg ngày 01/10/1976 c a Th tư ng Chính ph v i nhi m v “ ào t o và b i dư ng cán b qu n lý các S , Ty, các Phòng giáo d c, các trư ng sư ph m, các trư ng cán b qu n lý c a ngành giáo d c và các trư ng ph thông”. Năm 1990, B Giáo d c và ào t o ã quy t nh sáp nh p 3 ơn v : Trư ng Cán b qu n lý giáo d c, Trư ng Cán b qu n lý i h c, trung h c chuyên nghi p và d y ngh và Trung tâm nghiên c u t ch c qu n lý và kinh t h c giáo d c thành Trư ng Cán b qu n lý giáo d c và ào t o. Trư ng Cán b qu n lý giáo d c và ào t o là ơn v s nghi p tr c thu c B Giáo d c và ào t o; là trung tâm ào t o, b i dư ng v khoa h c qu n lý cho i ngũ cán b qu n lý c a ngành giáo d c và ào t o; là trung tâm nghiên c u và tư v n v khoa h c qu n lý, v c i ti n t ch c qu n lý c a ngành; là nòng c t v chuyên môn nghi p v trong h th ng các Trư ng Cán b qu n lý giáo d c và ào t o c a toàn ngành. Trư ng còn th c hi n h p tác qu c t trong các lĩnh v c nhi m v ư c giao. 5
- Trong g n 30 năm qua, Trư ng Cán b qu n lý giáo d c và ào t o ã có nh ng bư c phát tri n cơ b n, toàn di n và thu ư c nh ng k t qu áng khích l . Trư ng ã th c s tr thành trung tâm ào t o, b i dư ng cán b qu n lý, công ch c, viên ch c ngành giáo d c c nư c, góp ph n quan tr ng trong vi c nâng cao nghi p v qu n lý, năng l c tác nghi p cho i ngũ CBQLGD cho viên ch c c a ngành trong lĩnh v c qu n lý giáo d c (tính n nay ã ào t o, b i dư ng cho trên 30.000 lư t CBQL và viên ch c c a ngành), ã xây d ng ư c n n móng c a khoa h c qu n lý giáo d c và tham gia tích c c vào vi c gi i quy t nh ng v n mà th c ti n công tác qu n lý giáo d c t ra. Th c hi n Quy t nh s 09/TTg ngày 11/01/2005 c a Th tư ng Chính ph v vi c phê duy t án “ Xây d ng, nâng cao ch t lư ng i ngũ nhà giáo và CBQLGD giai o n 2005 - 2010” và Quy t nh s 73/2005/Q -TTg ngày 06/4/2005 c a Th tư ng Chính ph v vi c Ban hành Chương trình hành ng c a Chính ph th c hi n Ngh quy t s 37/2004/QH11 c a Qu c h i khoá XI t i kỳ h p th sáu, Trư ng Cán b qu n lý giáo d c và ào t o nh n th c rõ trách nhi m c a Nhà trư ng trong vi c ào t o, b i dư ng i ngũ CBQLGD; nghiên c u, tư v n v khoa h c qu n lý giáo d c áp ng òi h i c a s nghi p phát tri n giáo d c trong th i kỳ công nghi p hoá, hi n i hoá t nư c. Vi c ào t o b i dư ng i ngũ cán b có vai trò to l n trong vi c phát tri n ngành giáo d c. Chính vì v y t i Quy t nh s 73/2005/Q -TTg ngày 06/4/2005 c a Th tư ng Chính ph , chương trình hành ng c a Chính ph th c hi n Ngh quy t s 37/2004/QH11 c a Qu c h i khoá XI t i kỳ h p th sáu ã có k ho ch thành l p H c vi n Qu n lý Giáo d c. Trư ng Cán b qu n lý giáo d c và ào t o xin trình Chính ph và các B , Ban ngành có liên quan b n án thành l p H c vi n Qu n lý Giáo d c trên cơ s Trư ng Cán b qu n lý giáo d c và ào t o. 2. Nh ng căn c xây d ng án thành l p H c vi n Qu n lý Giáo d c án thành l p H c vi n Qu n lý Giáo d c ư c xây d ng trên cơ s các ch trương, ư ng l i, chính sách c a ng, pháp lu t c a Nhà nư c, v phát 6
- tri n GD& T. Các văn b n g m: - Văn ki n ih i ng c ng s n Vi t Nam các khoá VI,VII,VIII, IX; - Ngh quy t H i ngh TW II khoá VIII v nh hư ng chi n lư c phát tri n giáo d c - ào t o trong th i kỳ công nghi p hoá, hi n i hoá và nhi m v n năm 2000. Báo cáo c a B Chính tr t i H i ngh l n th sáu BCH Trung ương khoá IX ki m i m vi c th c hi n Ngh quy t Trung ương 2 khoá VIII và phương hư ng phát tri n giáo d c t nay n năm 2005 và n năm 2010. - Ngh quy t TW III khoá VIII v chi n lư c cán b th i kỳ y m nh công nghi p hoá, hi n i hoá ; - Ch th 40/CT-TW ngày 15/06/2004 c a Ban Bí thư Trung ương ng v vi c xây d ng, nâng cao ch t lư ng i ngũ nhà giáo và CBQLGD; - Lu t Giáo d c; - Ngh quy t 37/2004/QH11 ngày 03/12/2004 c a Qu c h i Khoá XI; - Chi n lư c phát tri n giáo d c giai o n 2001- 2010; - Ngh nh s 85/2003/N -CP ngày 18/07/2003 Quy nh ch c năng, nhi m v , quy n h n và cơ c u t ch c c a B Giáo d c và ào t o - Quy t nh s 153/2003/Q -TTg ngày 30/07/2003 c a Th tư ng Chính ph v vi c ban hành i u l trư ng i h c; - Quy t nh 09/2005/Q -TTg ngày 11/01/2005 c a Th tư ng Chính ph v vi c phê duy t án xây d ng và nâng cao ch t lư ng i ngũ nhà giáo và CBQLGD giai o n 2005-2010; - Quy t nh s 73/2005/Q -TTg ngày 06/4/2005 c a Th tư ng Chính ph v vi c ban hành Chương trình hành ng c a Chính ph th c hi n Ngh quy t s 37/2004/QH11 khoá XI, kỳ h p th sáu c a Qu c h i v giáo d c. 7
- Chương I S c n thi t thành l p H c vi n Qu n lý Giáo d c Xu t phát t yêu c u c a s nghi p phát tri n giáo d c và ào t o, th c tr ng c a công tác qu n lý giáo d c, xu th h i nh p qu c t , c bi t t yêu c u i m i tư duy trong qu n lý giáo d c mà ng, Qu c h i, Chính ph ã có nh ng Ch th , Ngh quy t và các Quy t nh quan tr ng v công tác qu n lý giáo d c và ào t o. c bi t, Ch th 40/CT-TW và Quy t nh 09/2005/Q - TTg ã nêu rõ s c n thi t c a vi c xây d ng và c ng c h th ng các cơ s ào t o, b i dư ng CBQLGD và thành l p H c vi n Qu n lý Giáo d c tr c thu c B Giáo d c và ào t o. I. T ng quan v tình hình i ngũ cán b qu n lý giáo d c. 1. Th c tr ng i ngũ cán b qu n lý giáo d c. 1.1. S lư ng, cơ c u: a) Theo s li u u năm h c 2004-2005, c nư c có kho ng 10.400 CBQLGD c p b , s , phòng và kho ng 80.000 CBQLGD các trư ng t m m non, ph thông, THCN, d y ngh , C và H (Hi u trư ng, Phó Hi u trư ng, cán b qu n lý các phòng, ban, khoa) chi m kho ng 10% trong t ng s cán b , công ch c ngành giáo d c. i ngũ CBQLGD cơ b n là v s lư ng. b) Cơ c u CBQLGD theo c p h c, b c h c: kho ng 18% giáo d c m m non, 65% giáo d c ph thông và giáo d c thư ng xuyên, 6% giáo d c ngh nghi p, cao ng và i h c, 11% cơ quan qu n lý giáo d c các c p. Trên cơ s phân tích 46.562 b h sơ CBQLGD, có th rút ra m t s k t lu n sau : - S CBQLGD là ng viên ng C ng s n Vi t Nam chi m t l khá cao 8
- 71,8%. Trong ó B Giáo d c và ào t o là 93%, các S GD& T là 87%, các Phòng GD& T là 86%, các trư ng là 74%; và trong i ngũ chuyên viên các cơ quan qu n lý giáo d c các c p là 52%. - Tu i trung bình c a i ngũ CBQLGD khá cao. T l CBQLGD có tu i dư i 35 h u như không có; trong khi ó tu i trên 50 B là 84%, S là 44%, Phòng là 42%, các trư ng tr c thu c B là 51%, các trư ng thu c a phương là 26%. - Trong i ngũ chuyên viên, kho ng 60% chuyên viên c a B có tu i trên 50, còn 60% chuyên viên c a các S và Phòng có tu i trong kho ng 35 - 50. - Ph n l n CBQLGD có trình ào t o t cao ng tr lên. T l CBQLGD ư c b nhi m có trình i h c tr lên B là 93%, S là 86%, Phòng là 83%. T l chuyên viên có trình t i h c tr lên B là 98%, các S và Phòng là 47%. - Kho ng 60% CBQLGD chưa có ch ng ch v qu n lý giáo d c. T l ư c c p ch ng ch v qu n lý giáo d c, i v i CBQL ư c b nhi m S là 36%, phòng là 62%, chuyên viên thu c S và Phòng là 13%. T l ư cc p ch ng ch v qu n lý nhà nư c i v i CBQL ư c b nhi m S là 44%, Phòng là 33%, chuyên viên thu c S và Phòng là 9%. - Kho ng 60% CBQLGD chưa có ch ng ch v lý lu n chính tr . T l ư c c p ch ng ch v lý lu n chính tr , i v i CBQL ư c b nhi m B là 82%, S là 59%, Phòng là 28%, chuyên viên B là 88%, S và Phòng là 25%, CBQL các trư ng tr c thu c B là 87%, CBQL các trư ng thu c a phương là 36%. - i b ph n CBQLGD (87%) chưa có ch ng ch tin h c. T l ư cc p ch ng ch tin h c, i v i CBQL ư c b nhi m B là 1,5%, S là 45,7%, Phòng là 28,4%, chuyên viên công tác B là 6%, chuyên viên công tác S và Phòng là 24%, CBQL các trư ng tr c thu c B là 55%, CBQL các trư ng thu c a phương là 10%. -S ông CBQLGD (88%) chưa có ch ng ch ngo i ng . T l ư cc p 9
- ch ng ch ngo i ng , i v i CBQL ư c b nhi m B là 84%, S là 51%, Phòng là 24%, chuyên viên công tác B là 80%, chuyên viên công tác S và Phòng là 19%, CBQL các trư ng tr c thu c B là 87%, CBQL các trư ng thu c a phương là 8%. 1.2. Trình , năng l c qu n lý. a) Ưu i m: i ngũ CBQLGD công tác các cơ quan qu n lý giáo d c các c p u là các nhà giáo ư c b nhi m, i u ng sang làm qu n lý. Ph n l n có b n lĩnh chính tr v ng vàng, có trình chuyên môn cao, có kinh nghi m trong công tác giáo d c. Trư ng thành trong công tác qu n lý, CBQLGD nói chung có ph m ch t, o c t t, năng ng, sáng t o trong vi c t ch c th c hi n các ch trương, ư ng l i c a ng, Nhà nư c và s ch o c a Ngành; tham mưu cho c p y ng và chính quy n a phương xây d ng các chính sách cán b , giáo viên, h c sinh phù h p v i i u ki n kinh t – xã h i a phương; i ngũ này ã và ang th c s tr thành l c lư ng nòng c t i u trong s nghi p phát tri n giáo d c và ào t o. b) Như c i m: Tuy nhiên, xét góc trình qu n lý và tính chuyên nghi p, i ngũ CBQLGD, c bi t c p cơ s , ang b c l nh ng h n ch trên nhi u phương di n: - Tính chuyên nghi p chưa cao, th hi n trong vi c th c thi công v , kh năng tham mưu, xây d ng chính sách, ch o, t ch c th c hi n các văn b n quy ph m pháp lu t và c bi t là trong vi c ng d ng tri n khai các phương pháp qu n lý giáo d c trong xu th phát tri n c a th i i. Trư c khi ư c b nhi m, i u ng, h u h t các CBQLGD u chưa ư c ào t o qua ki n th c qu n lý. Do v y, h còn lúng túng trong vi c th c thi vai trò và các ch c năng qu n lý giáo d c, trong s th hi n trách nhi m cá nhân; kh năng ph i h p trong t ch c và gi a các bên liên quan trong và ngoài h th ng c a m t s CBQLGD còn h n ch . M t s CBQLGD các a phương còn l i, thi u ch ng, trông ch vào s “c m tay ch vi c” c a c p trên, ch m tr và khó khăn 10
- trong vi c phát hi n và gi i quy t các v n th c ti n t ra t cơ s do thi u ki n th c và k năng qu n lý giáo d c. - Trình và năng l c i u hành trong qu n lý còn b t c p, h n ch v nhi u m t. a s làm vi c d a vào kinh nghi m cá nhân, chưa coi tr ng công tác d báo, xây d ng chi n lư c, k ho ch và quy trình ho t ng; do ó thư ng rơi vào s v , tình th . Ki n th c v pháp lu t, v t ch c b máy, v qu n lý nhân s và tài chính còn h n ch , lúng túng trong th c thi trách nhi m và th m quy n. Ch o ho t ng giáo d c còn thi u tính h th ng, ôi khi xa r i th c t , n ng v lý lu n chung chung, mang tính i phó, kém hi u qu . H th ng cán b thanh tra giáo d c chưa ư c chú ý úng m c, chưa t n d ng và v n d ng y công c thanh tra trong qu n lý, do ó hi u l c thanh tra th p. Ch báo cáo còn thi u thư ng xuyên và th ng nh t; s li u thi u tin c y, có khi còn ch y theo thành tích mà không nh n th c y tác h i sâu xa. Trình ngo i ng , k năng tin h c còn nhi u h n ch trong vi c thu th p và x lý thông tin trong và ngoài nư c v giáo d c và các m t c a i s ng kinh t xã h i nâng cao trình ngh nghi p. - Hi n nay tu i trung bình c a CBQLGD còn cao, h n ch s năng ng, h ng h t ngu n nhân l c qu n lý giáo d c k c n, thi u quy trình phát hi n, tuy n ch n, ào t o, d n t i thi u quy ho ch. - H th ng văn b n pháp quy cho qu n lý còn thi u và không k p th i. Ch chính sách cho CBQLGD còn nhi u b t c p, chưa ng viên, thu hút ư c s c l c trí tu c a i ngũ CBQLGD. Vi c ánh giá CBQLGD chưa thư ng xuyên và còn lúng túng, c m tính chưa b o m tính khoa h c . - Riêng i v i các trư ng ngoài công l p, i b ph n cán b qu n lý t các thành viên h i ng qu n tr n ph trách các phòng, ban là nh ng ngư i ít có kinh nghi m v qu n lý giáo d c; chưa ư c ào t o, b i dư ng v lý lu n chính tr , ki n th c và nghi p v qu n lý. 1.3. Th c tr ng công tác ào t o, b i dư ng cán b qu n lý giáo d c 11
- a) K ho ch và quy ho ch công tác ào t o, b i dư ng CBQLGD - Hàng năm ho c t ng th i kỳ (theo chu kỳ b i dư ng), B Giáo d c trư c ây và B Giáo d c và ào t o ngày nay ã xây d ng k ho ch và quy ho ch ào t o, b i dư ng CBQLGD. Trư c năm 1990 công tác này ư c ti n hành u n và tương i có ch t lư ng. - Sau năm 1990, công tác b i dư ng CBQLGD ư c xây d ng trong k ho ch chung v công tác b i dư ng giáo viên và CBQLGD. Tuy nhiên, công tác b i dư ng giáo viên ư c ch o th c hi n t t hơn; công tác b i dư ng CBQLGD chưa ư c t ch c m t cách y c v n i dung, phương th c và th i gian. - i ngũ công ch c, viên ch c chuyên môn công tác t i các cơ quan qu n lý giáo d c, các trư ng H, C và m t s cơ s giáo d c và ào t o còn r t ít ư c ào t o, b i dư ng v ki n th c và k năng QLGD. b) Ch t lư ng và hi u qu c a công tác ào t o, b i dư ng CBQLGD. - V n i dung, chương trình, phương pháp ào t o, b i dư ng: Ngày 01/9/1964 B Giáo d c ã ban hành Thông tư s 46/TT hư ng d n thành l p Trư ng B i dư ng cán b giáo viên các a phương. Cu i năm 1965, trên toàn mi n B c ã thành l p ư c 20 trư ng B i dư ng cán b giáo viên và n cu i năm h c 1967-1968 h th ng trư ng này ã có 25 trư ng. T 1968 - 1970, các hi u trư ng ph thông c p 1, c p 2 bư c u ư cb i dư ng theo m t chương trình 4 tháng. T năm h c 1972 - 1973, b t u thí i m chương trình b i dư ng dài h n cho hi u trư ng ph thông cơ s . Trong th i gian 1973 - 1975, ba d th o chương trình b i dư ng dài h n có tính ch t ào t o cơ b n ã ư c hình thành. ó là: chương trình ào t o hi u trư ng ph thông cơ s 46 tu n, trong ó có 12 tu n v cơ s ch nghĩa Mác - Lênin. ào t o hi u trư ng trung h c ph thông 39 tu n v qu n lý giáo d c và 7 tháng v cơ s ch nghĩa Mác - Lênin. ào t o trư ng phòng (ban) giáo d c huy n (qu n) th i gian 39 tu n v qu n lý giáo d c và 7 tháng v cơ s ch 12
- nghĩa Mác Lênin. Các chương trình này ư c ban hành theo Quy t nh s 238/Q ngày 15/4/1981 c a B trư ng B Giáo d c. T năm 1990 tr l i ây: T ch c th c hi n thí i m chương trình ào t o hi u trư ng trư ng ti u h c c p b ng c nhân. Năm 1995, tri n khai chương trình ào t o th c s chuyên ngành qu n lý giáo d c. Năm 1997, th c hi n Quy t nh 874/TTg c a Th tư ng Chính ph , B Giáo d c và ào t o ã ra quy t nh 3481/BGD& T ban hành khung chương trình ào t o b i dư ng cán b công ch c c a ngành giáo d c và ào t o. T năm 1997 n nay, căn c vào khung chương trình ư c ban hành theo Quy t nh 3481/BGD & T , các chương tình ào t o, b i dư ng CBQLGD sau ây ã ư c xây d ng: Chương trình b i dư ng CBQLGD trư ng m m non; Chương trình b i dư ng CBQLGD trư ng ti u h c; Chương trình b i dư ng CBQLGD trư ng trung h c cơ s ; Chương trình b i dư ng CBQLGD trư ng trung h c ph thông; Chương trình b i dư ng CBQLGD trư ng ph thông dân t c n i trú; Chương trình b i dư ng CBQLGD trư ng THCN; Chương trình b i dư ng CBQLGD trung tâm giáo d c thư ng xuyên; Chương trình b i dư ng CBQLGD trung tâm k thu t t ng h p - hư ng nghi p; Chương trình b i dư ng CBQLGD i h c, cao ng (phòng, ban, khoa); thanh tra viên giáo d c ti u h c và trung h c cơ s ; n CB QLGD .v.v… Hi n nay, m i có m t chương trình ư c th c hi n th ng nh t trong toàn qu c. ó là chương trình b i dư ng CBQL trư ng ti u h c ư c ban hành theo Quy t nh 4195/1997/Q - BGD & T ngày 15/12/1997. Còn các chương trình cho các i tư ng khác chưa ư c th ng nh t, ph n l n các chương trình trên ang ư c th c hi n t i Trư ng Cán b qu n lý giáo d c và ào t o. Theo Quy t nh s 874/TTg ngày 20/11/1996 c a Th tư ng Chính ph v công tác ào t o, b i dư ng công ch c nhà nư c, n i dung chương trình ư c th c hi n g m: ư ng l i, chính sách phát tri n kinh t – xã h i, giáo d c; qu n lý hành 13
- chính nhà nư c; qu n lý giáo d c - ào t o và m t s ki n th c v phương pháp lu n, v khoa h c qu n lý, … Nhìn chung, chương trình v n dàn tr i, n i dung n ng v lý lu n, mang tính hàn lâm, chưa chú tr ng b i dư ng nâng cao năng l c th c hành và chưa g n v i ch c trách nhi m v c a t ng lo i CBQLGD. - Phương th c và phương pháp ào t o, b i dư ng: ch y u là t p trung và t i ch c, chưa t ch c ư c các phương th c khác. Phương pháp ào t o, b i dư ng có ư c chú ý c i ti n song hình th c nghe gi ng v n là ch y u, phương th c ki m tra, ánh giá ch m i m i, chưa chú tr ng phát huy tính ch ng tích c c và khai thác kinh nghi m th c t c a ngư i h c. - Hi u qu ào t o, b i dư ng và nghiên c u khoa h c: V i s c g ng c a các cơ s ào t o, b i dư ng CBQLGD trong 5 năm tr l i ây, s lư ng CBQLGD ph thông và m m non ã ư c ào t o, b i dư ng t i các cơ s ào t o b i dư ng CBQLGD ã tăng lên áng k . K t qu ó ã góp ph n nâng cao năng l c qu n lý trong h th ng giáo d c, vi c qu n lý có khoa h c hơn, hi u qu hơn. Song trong khu v c ào t o (d y ngh , THCN, i h c và cao ng), t l CBQL qua các l p b i dư ng nghi p v qu n lý còn th p. Riêng i v i b ph n CBQL các trư ng ngoài công l p, m t lo i hình ang có nhi u v n m i t ra, m c dù s lư ng ã và ang tăng lên, nhưng b ph n này chưa ư c ào t o, b i dư ng v ki n th c và nghi p v qu n lý, ho t ng ch y u d a trên kinh nghi m cá nhân. - V nghiên c u khoa h c, hàng ch c tài c p B , hàng trăm tài c p cơ s ã ư c ti n hành nghiên c u t i các cơ s ào t o, b i dư ng CBQLGD. Các tài này ã góp ph n gi i quy t nh ng tình hu ng th c t và ra các gi i pháp v qu n lý giáo d c, v công tác ào t o, b i dư ng CBQLGD. Tuy nhiên i m y u cơ b n trong công tác này v n là thi u tính h th ng và ng d ng tri n khai. Kinh phí chi cho nghiên c u khoa h c h n h p. c) i ngũ gi ng viên các cơ s ào t o, b i dư ng CBQLGD. - T nh ng năm 60, do nhu c u ào t o, b i dư ng CBQLGD, m t h th ng 14
- các cơ s ào t o, b i dư ng ã hình thành và phát tri n. n năm h c 1986 - 1987 ã có 39 trư ng CBQLGD và 257 trư ng b i dư ng giáo viên. T ng s cán b , giáo viên c a h th ng này có 1.890 ngư i. Theo s li u th ng kê năm h c 2003 -2004, h th ng các cơ s làm công tác ào t o, b i dư ng cán b qu n lý và công ch c ngành giáo d c ngoài 02 Trư ng Cán b qu n lý giáo d c và ào t o Trung ương v i vai trò là trung tâm u àn trong công tác nghiên c u khoa h c, ào t o, b i dư ng CBQLGD và viên ch c c a ngành; còn có 02 Trư ng Cán b qu n lý giáo d c c l p (Hà N i, Phú Th ) tr c thu c S Giáo d c và ào t o; 45 Khoa (T ) Cán b qu n lý trong trư ng cao ng sư ph m và i h c sư ph m; 02 Trung tâm b i dư ng cán b qu n lý trong các trư ng i h c tr c thu c UBND t nh. - V s lư ng, i ngũ gi ng viên h th ng này không ng nh t, t p trung ch y u hai Trư ng Cán b qu n lý giáo d c và ào t o trung ương và hai trư ng a phương. S gi ng viên các khoa ào t o b i dư ng CBQLGD thư ng ch kho ng 4 - 5 ngư i /khoa. - V ch t lư ng, ph n l n gi ng viên khi chuy n v các cơ s này là nhà giáo các cơ s giáo d c ào t o khác, có ki n th c chuyên ngành v khoa h c giáo d c (tâm lý, giáo d c h c, chính tr …) ho c khoa h c cơ b n (toán, lý, hóa, văn …), ít ngư i ư c ào t o t khoa h c qu n lý giáo d c. T năm 1995, khi có mã ngành ào t o th c sĩ theo chuyên ngành qu n lý giáo d c, m t s gi ng viên m i ư c ào t o v lĩnh v c này. S gi ng viên có trình sau i h c (ti n sĩ, th c sĩ) các cơ s này cũng phân b không u: có nơi chi m t i 80% (Trư ng Cán b qu n lý giáo d c và ào t o: 16 ti n s , 40 th c s ), có nơi chưa có. S ti n s ư c ào t o chuyên ngành qu n lý giáo d c còn r t ít. - Nhìn chung, i ngũ gi ng viên có trình và năng l c không ng u v ki n th c và k năng qu n lý giáo d c; h n ch v phương pháp sư ph m và ki n th c th c ti n. Hi n ang có s h ng h t v i ngũ cán b gi ng d y các cơ s này c v s lư ng và ch t lư ng. d) K t qu ã ào t o, b i dư ng. B ng 1: K t qu ào t o, b i dư ng c a Trư ng Cán b qu n lý giáo 15
- d c và ào t o giai o n t 1976 - 2005. Các giai o n T ng TT N i dung c a ào t o, b i dư ng 1976- 1990- 2000- c ng (theo Q 874/TTg) 1990 2000 2005 1. ào t o, b i dư ng lý lu n chính tr 1 033 190 149 1 372 2. ào t o, b i dư ng ki n th c qu n lý 1532 4 481 4 560 10 573 HCNN 3. ào t o, b i dư ng Cán b QLGD& T 2 835 4 595 5 879 13 309 4. ào t o, BD nâng cao năng l c QLCMNV 260 1252 6 735 8 247 5. ào t o, b i dư ng ngo i ng , tin h c 156 238 886 1 280 6. ào t o c nhân QLGD Ti u h c 0 408 1 696 2 176 7. ào t o Th c s "Qu n lý Giáo d c" 0 186 118 304 T ng c ng 37 225 (c nư c có kho ng 90.400 CBQLGD- T) Bi u 1: K t qu ào t o, b i dư ng qua các giai o n 8000 1976-1999 7000 1990-2000 6000 2000-2005 5000 4000 3000 2000 1000 0 NN i NV N D D T tr D LG LG ,N nh & M C oc D Q nQ LH C hi LG nh c uc LC ho Q ha Ti Q .L ao un L. B N C C C 2. ánh giá chung. 2.1. Nh ng k t qu t ư c - Trong g n 30 năm, Trư ng cán b qu n lý GD & T ã ào t o, b i dư ng ư c 37.225 cán b (bình quân m i năm ã ào t o, b i dư ng kho ng 1,3% 16
- CBQLGD các c p). Nh ng năm qua, ư c s quan tâm c a các B , Ban, Ngành Trung ương và a phương, h th ng các trư ng, khoa làm công tác ào t o, b i dư ng CBQLGD trong c nư c ã góp ph n xây d ng ư c i ngũ CBQLGD ngày càng ông o, ph n l n có ph m ch t o c và ý th c chính tr t t, trình chuyên môn, nghi p v ngày càng ư c nâng cao. i ngũ này cơ b n ã áp ng ư c yêu c u qu n lý giáo d c th c hi n m c tiêu nâng cao dân trí, ào t o nhân l c, b i dư ng nhân tài, góp ph n vào th ng l i c a s nghi p cách m ng c a t nư c. - Công tác qu n lý, xây d ng ngu n nhân l c QLGD trong ti n trình i m i giáo d c ã có nh ng chuy n bi n quan tr ng v nh n th c, ch o và t ch c th c hi n. - ã có m ng lư i các trư ng, khoa CBQLGD trong toàn qu c, góp ph n tích c c vào vi c nâng cao năng l c qu n lý cho i ngũ CBQLGD. - H th ng cơ ch , chính sách trong các khâu tuy n d ng, b trí, s d ng, ãi ng ư c hoàn thi n, t o i u ki n cho vi c n nh, thu hút và phát tri n i ngũ. Hi n nay, CBQLGD có trình chuyên môn nghi p v cao hơn trư c, i s ng v t ch t và tinh th n ư c nâng lên, i u ki n làm vi c ư c c i thi n. Ni m tin c a CBQLGD vào s lãnh oc a ng, vào n n giáo d c xã h i ch nghĩa ư c c ng c và tăng cư ng. 2.2. Nh ng h n ch . a. Năng l c c a i ngũ CBQLGD chưa ngang t m v i yêu c u nhi m v , tính chuyên nghi p chưa cao. Ki n th c v lý lu n và th c ti n, nh n th c v n i dung và phương pháp qu n lý nhà nư c, qu n lý chuyên môn nghi p v giáo d c và ào t o còn y u. Còn có nh ng bi u hi n tiêu c c như buông l ng qu n lý, ch y theo thành tích, thi u kiên quy t ngăn ch n các tiêu c c trong ngành và ngăn ch n nh ng tác ng x u c a xã h i. Chi n lư c, quy ho ch, k ho ch trong xây d ng i ngũ CBQL và ngu n nhân l c QLGD chưa tương x ng v i yêu c u và nhi m v phát tri n GD& T. Ho t ng thanh tra, ki m tra, ánh giá 17
- và ki m soát ch t lư ng giáo d c còn nhi u b t c p. b. Ch t lư ng ào t o, b i dư ng CBQL chưa theo k p v i nh ng im ic a giáo d c, chưa g n yêu c u xây d ng m t i ngũ chu n hoá, hi n i hoá ph c v nhu c u c a s nghi p i m i. H th ng các Trư ng, khoa làm công tác ào t o, b i dư ng CBQL v n ph i i di n v i nh ng mâu thu n l n gi a m t bên là yêu c u cao v m r ng quy mô, nâng cao ch t lư ng ào t o, b i dư ng v i m t bên là năng l c hi n có (còn th p và h n ch nhi u lĩnh v c tri th c v QLGD). N i dung chương trình ào t o thi u tính h th ng, còn n ng v lý lu n và b chi ph i b i cơ ch cũ, chưa g n ch t v i s phát tri n a d ng c a th c ti n giáo d c. Phương pháp ào t o b i dư ng CBQL ch m i m i, còn ơn i u, thi u tính liên thông, quy trình ào t o b i dư ng còn óng kín. Cơ c u ngu n nhân l c QLGD còn m t cân i, thi u các chuyên gia gi i v QLGD. Các tài li u b i dư ng thi u h p d n do biên so n theo cách truy n th ng, (n ng tính hàn lâm), quá nhi u n i dung mang tính ch trương ư ng l i mà ít các n i dung c p nh t nh ng thông tin v QLGD trong các nư c tiên ti n nên ít h p d n i tư ng t h c t nghiên c u. c. Nhi u v n v khoa h c QLGD, nh t là QLGD trong môi trư ng thay i, trong cơ ch th trư ng, trong b i c nh h i nh p, trong n n kinh t tri th c chưa ư c nghiên c u h th ng. Tư duy giáo d c ch m i m i, cơ ch qu n lý còn b chi ph i n ng n b i tư tư ng bao c p. M t s yêu c u v s năng ng, k năng giao ti p và kh năng x lý thông tin c a CBQLGD còn y u và có khi còn gây c n tr i v i nhu c u i m i và phát tri n. Lý lu n Khoa h c QLGD phát tri n ch m so v i khu v c và th gi i, chưa có tác d ng nh hư ng cho ho t ng th c ti n. Công tác t ng k t th c ti n còn thi u sâu sát và chưa thi t th c. Vi c nghiên c u h th ng QLGD cũng như các chính sách công tương ng chưa ư c quan tâm úng m c và thi u tính chuyên nghi p. Giao lưu, chia s , h c h i và h i nh p qu c t v Khoa h c QLGD còn t phát và thi u tính ch ng. d. i ngũ gi ng viên làm công tác ào t o, b i dư ng, nghiên c u khoa 18
- h c trong h th ng các trư ng, khoa,... ào t o, b i dư ng CBQLGD chưa áp ng yêu c u i m i giáo d c và phát tri n kinh t - xã h i. Ph n l n gi ng viên ư c ào t o nh ng "chuyên ngành g n" v i chuyên ngành "Qu n lý giáo d c". T l Giáo sư, Ti n sĩ làm công tác nghiên c u và gi ng d y v khoa h c QLGD so v i các chuyên ngành khác th p. Ph n ông gi ng viên c t cán, chuyên gia u ngành khoa h c QLGD ã cao tu i, ã ngh hưu, nguy cơ h ng h t i ngũ nhà giáo u àn v khoa h c QLGD nhìn th y rõ, nhưng v n chưa có gi i pháp kh c ph c. Ch chính sách i v i gi ng viên trong các trư ng QLGD v n b t h p lý, chưa t o ng l c m nh phát huy ti m năng c a i ngũ. 2.3. Nguyên nhân. a. V m t ch quan: - i ngũ CBQLGD chưa theo k p v i th c ti n và nhu c u phát tri n c a trình qu n lý trong ti n trình i m i s nghi p giáo d c. Chưa có nh ng gi i pháp t phá tham mưu, xu t và ra nh ng nh hư ng mang tính chi n lư c úng n x lý m i tương quan gi a s lư ng, ch t lư ng và cơ c u i ngũ. - Công tác giáo d c chính tr tư tư ng trong i ngũ CBQLGD; Quan i m"Nhà giáo là y u t quy t nh ch t lư ng, Qu n lý giáo d c là khâu t phá" chưa ư c nh n th c y và sâu s c; Nhi u cán b QLGD chưa tích c c ch ng ph n u t h c t nghiên c u nâng cao trình chuyên môn nghi p v ... Nh ng t n t i trên c a i ngũ CBQLGD có m t nguyên nhân h t s c quan tr ng thu c v công tác ào t o, b i dư ng và phát tri n ngu n nhân l c QLGD. - Vi c xây hoàn thi n khung pháp lý v ào t o, b i dư ng, NCKH c a i ngũ CBQLGD còn ch m và thi u ng b do cơ ch . c bi t là tư cách pháp lý trong ào t o và c p b ng c nhân; ch nh m c lao ng còn b t c p, vi c xét phong h c hàm, h c v c a lo i hình trư ng CBQLGD g p không ít khó khăn. b. V m t khách quan: - Mâu thu n gi a yêu c u m r ng quy mô, nâng cao ch t lư ng CBQL 19
- giáo d c và s h n ch v kh năng các i u ki n,... chưa ư c gi i quy t áp ng k p th i nhu c u phát tri n GD & T( c bi t là tư cách pháp lý ư c ào t o và c p b ng c a H trư ng Cán b QLGD). - Kinh phí chi cho công tác QLGD th p so v i t ng ngân sách chi cho giáo d c; Kinh phí chi cho công tác ào t o, b i dư ng thư ng xuyên c a i ngũ CBQLGD quá eo h p, ch tính riêng t i Trư ng Cán b QLGD & T m i năm ch có t 60-100 ch tiêu, trong khi nhu c u ào t o b i dư ng t 6000 - 10.000 ngư i/ năm; kinh phí chi cho m t khoá h c ư c thu ch y u t ngư i h c, vì v y s không huy ng ư c m t b ph n CBQLGD t nh ng vùng c bi t khó khăn. - a s các cơ s giáo d c khu v c ti u h c, THCS, Phòng GD& T ư c ít biên ch cán b công ch c chuyên môn như: k toán, hành chính giáo v , nhân viên thí nghi m, ph trách thi t b phòng b môn, do ó giáo viên ph i kiêm nhi m các công tác này nhưng không ư c ào t o, nên nh hư ng n ch t lư ng d y h c. th c hi n thành công vi c i m i giáo d c, chúng ta trư c h t ph i i m i cơ ch qu n lý giáo d c, i m i cơ b n v tư duy và phương th c qu n lý giáo d c, ng th i ph i có m t i ngũ CBQLGD mang tính chuyên nghi p cao có ph m ch t chính tr v ng vàng; i ngũ CBQLGD ph i ư c ào t o và b i dư ng theo các chương trình thích h p th hi n y các thành t u c a khoa h c qu n lý giáo d c và áp ng k p th i các yêu c u th c ti n mà n n giáo d c nư c nhà t ra. iI. quan i m ch o và m c tiêu i v i vi c xây d ng, nâng cao ch t lư ng i ngũ CBQLGD 1. Quan i m ch o. 1.1. Cán b QLGD là i ngũ có vai trò quan tr ng hàng u trong s nghi p nâng cao dân trí, xây d ng con ngư i và ào t o ngu n nhân l c cho t nư c. 1.2. Xây d ng i ngũ cán b QLGD là nhi m v c a c p u ng và 20
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học