Xem mẫu
- t u cho bài báo t u cho bài báo là vi c làm có tính ch t quy t nh s ph n c a bài báo. Bài báo r t hay nhưng u d thì cĩ th lm m t ít nh t m t n as c gi . Theo m t k t qu i u tra x h i h c thì nh ng nh bo ư c h i cho r ng ch có kho ng 30% tít t hay. ng th i h cũng cho r ng t tít hay không ph i là khâu ơn gi n, m c dù c g ng nhưng chưa ch c cĩ k t qu t t. 100% nh ng nh bo ư c h i u công nh n luôn có h ng thú c nh ng bài báo có tít h p d n, có 18% s ngư i ư c h i nói h không thư ng xuyên c g ng t tít h p d n. Cũng theo k t qu này thì cĩ t i 80% s ngư i thích tít báo h p d n v phương di n n i dung và 20% thích tít báo ư c trình by h p d n. V thao tác t tít thì cĩ 35,4% lo khi qut n i dung bi, 29,16% mu n “m ” cho tít h p d n, 27,08% thích h hi n phong cch c nhn c nhân c áo và ch có 8,3% chú tâm tìm ngơn t cho tít. I. Ch c năng và c u trúc c a tít báo 1. Xt v m t thu t ng thì tít bo c n ư c g i là nhan , u , tiêu ... nhưng thu t ng tít dư c s d ng r ng ri b i ây v a là thu t ng báo chí v a là m t t ngh nghi p. Ngoài ra, thu t ng ny c n cĩ kh năng phái sinh cao, nói cách khác nó ti n l i cho vi c g i tên các thao tác x lý tít. 2. N u nhìn t gĩc makét báo, có nhi u cách g i tít như sau: tít u trang, tít u trang c nh, tít u trang bi n ng, tít chính, tít ph , tít ph trên, tít ph dư i, tít l n, tít nh ... N u xét v phương di n th lo i c a bài báo, có tít tin, tít phĩng s , tít ti u ph m, tít ký, tít bi bình lu n.... M i lo i tít như th có c i m, tính ch t và c trưng riêng. Chính cái riêng y có tác d ng hai m t: m t m t nó giúp c gi nh n di n 1
- ngay ư c n i dung, ch mà bài báo th hi n. M t khác, nó ch nh và òi h i s trình bày theo nh ng c ch , ki u ch và tông màu nh t nh. 3. Nh ng c i m n i b t c a tít báo: Th nh t, s lư ng tít báo là r t l n. M i trang báo có th có n hàng ch c tít và m t s báo b n trang v i m i ngày m t s ... thì con s ó là hoàn toàn d hi u. Th hai, chính vì s lư ng tít báo l n như v y nên ngo i tr nh ng tít r t c bi t, r t h p d n, khó có th ư c c gi lưu nh và nh c l i. Khi khơng nh ư c tít h cũng khó có th nh ư c tên bài. Th ba, i s ng c a tít báo r t ng n ng i, xét vào m t nào ó, nó ch “ s ng “ trong kho ng th i gian gi a hai kì bo ra. Th tư, tít báo i h i m t s h p d n cao, cĩ kh năng níu m t ngư i c v i tác ph m báo chí ó. 4. Ch c năng c a tít: Nói n ch c năng c a tít báo thì ch c năng u tiên ư c Lôic Écvue kh ng nh ó là ph i “ b t m t “ c gi . Ch c năng th hai là ph i có kh năng phân bi t bài nào hơn bài nào. Nó th hi n s l a ch n c a ban biên t p. Do v y mà c toàn b các u trong m t t báo, c gi s bi t hơm nay cĩ gì m i và thông tin nào quan tr ng hơn. Ti p theo là u ph i nêu ư c ch , n u có th ư c thì nu v gĩc c a bài báo n a. u ph i nh n m nh có gì m i, cĩ gì hay c gi có th l a ch n ngay khi xem lư t qua t báo. Tít bo l m t b ph n h u cơ c a tác ph m báo chí, cho nên nó cũng có nh ng ch c năng chung c a tác ph m báo chí. Nhưng do ch tít là ph n t n t i tương i c l p v i bài nên có nh ng ch c năng riêng, c thù, ch c năng nh danh thông tin. Do v y, th c hi n ư c ch c năng này tít ph i tho mn ư c hai yêu c u: 2
- - Tít ph i khái quát ư c n i dung c a c bài báo trong m t c u trúc ngôn ng nh danh xác nh, chu n m c, ng n g n và có th có s c bi u c m. - Tít ph i u c trình by h p d n. 5. V tính ch t c a tít: - u ph i r rng, d hi u, nghĩa l lm th no c gi có th hi u ngay l p t c. Tránh các t tr u tư ng, t vi t t t, t chuyên môn hay t gây hi u l m. - u ph i ng n g n, năng ng, nghĩa là ph i vi t tr c ti p, lo i b các y u t th a, y u t l p. - u ph i chính xác và ch a thông tin, không quá mơ h , chung chung. - u ph i thích áng, ph i nêu ư c thông tin c áo và nh t thi t ph i phù h p v i n i dung bài báo. 6. D ng tít v c u trc c a tít: V d ng tít, cĩ ba lo i chính: - u thông báo: Lo i u này tóm t t toàn b bài báo cung c p thông tin chính cho c gi . - u kích thích: Lo i u này ph n ánh cái th n c a bài báo hơn là n i dung bài báo. Nó ch ch a m t vài y u t liên quan n ch c a bài báo, làm cho c gi t m , mu n c ngay l p t c. - u h n h p: Lo i u này thư ng ư c dùng nh t, hoà h p c a hai lo i trên, nên v a cung c p thông tin v a g i ý t m . C u trc tít cĩ th l m t t , m t ng , m t cu, m t k t c u c nh, th m chí m t k t c u c bi t: - Tít báo có c u trúc m t t ít ư c ưa dùng ch chi m 1,6%. - Tít có c u trúc m t ng là lo i ph bi n nh t chi m kho ng 54,94%. Trong s ba ki u ng chính c a ti ng Vi t là danh ng , ng 3
- ng , và tính ng , thì danh ng là thích h p hơn c i v i c u trúc c a tít báo chi m 41,02%. - Tít có c u trúc là m t câu có t l khá cao là 31,35% nhưng không ph i c u trúc c d ng cho tít do kh năng nh d ng c a nó r t kém. - Tít báo có c u trúc là m t k t c u c nh tuy không ph bi n (ch chi m 1,18%) nhưng r t hi u qu trong trư ng h p c n nh danh s c thái bi u c m. II. Nh ng lo i tít thư ng g p: Vi t Nam có t i 606 n ph m báo chí v i m t s lư ng kh ng l các tít báo ư c sinh thành h ng ngày. Nhưng có th t ng h p l i thành m t s lo i thư ng th y sau: 1. Dùng con s nh n m nh. 2. Dng c u trc b l ng m d u l ng hi n di n gi a tít. 3. t ra nh ng câu h i. 4. Dùng các ơn v c a ngôn ng dân gian như thành ng , t c ng , ca dao, dân ca... 5. D a theo tên các tác ph m văn h c, i n nh, tên ca khúc n i ti ng. 6. D p l i nh ng m u c u trúc tít có s n ho c c u trúc tít v n là nh ng ch ch chu n t ng n i ti ng trong lng bo. 7.T o ra nh ng c u trc m i l , b t thư ng cho tít. 8.Dng bi n php tu t (so snh, n d , ...) 9. Dùng nh ng t ng ang ho c v n là i u bí n d i v i as c gi 10. T o ra m t m nh có v ngư c i làm cho c gi không th không tìm hi u. 4
- 11. ưa tên riêng lên d u tít, dành ph n c n l i c a tít khi qut v c i m, tính ch t.... c a tên riêng ó. III. Nh ng lo i tít m c l i: Tít là b ph n tương i c l p c a bài, nhưng nó có m i quan h ch t ch v i bài.: Tít ph n ánh y n i dung c a bài, th m chí trong m t s trư ng h p nó có tác d ng nâng bài lên m t t m cao hơn. Nhưng không ít trư ng h p nó làm h i n bài. Các lo i tít ó là: tít mơ h , tít ph m l i logic,tít dùng t , t câu sai, tít có nh ng thành t không có căn c , tít thi u c trưng. 1. Tít mơ h : Là hi n tư ng mà v i m t c u trúc ngôn ng có th hi u theo hai ho c hơn hai cách. ây là m t l i ch không th ư c coi là d ng ý ngh thu t, b i nĩ t o ra 2-3 cch hi u m t bi bo m s th c bi ó ch cĩ m t n i dung. - Tít t thi u t ch quan h gi a các thành t c a nó. ây là nguyên nhân ch y u, chi m 50% s tít mơ h . - Tít cĩ c u trc khơng th hi n r ư c ý nghĩa quan h gi a cc thnh t - Tít do xu t hi n t ng âm. 2. Tít sai so v i bi: ây là lo i tít mà: - Ho c là to hơn bài (tít ưa v n r ng, nhưng bài ch c p n m t ph n c a v n ). - Ho c là nh hơn bài (tít không khái quát ư c h t n i dung c a bài). - Ho c là không ăn nh p gì v i bi. - Ho c l có nh ng chi ti t không úng v i bài. 5
- d ng th nh t, có th do tác gi t tít trư c khi vi t bài, ho c t tít “câu khách”. d ng th hai, nguyên nhân chính là do kh năng khái quát hoá c a tác gi không t t, ho c do chính nh ng v n c a bài báo qu v n v t. 3. Tít có dài quá l n: M c dù chưa có tiêu chu n nào cho dài c a tít, nhưng thư ng nh ng tít dài hơn 30 ti ng thư ng vư t qua ngư ng c a c gi có trình văn hoá trung bình do h khơng th nh r rng ph n u tít khi c n cu i tít. 4. Tít thi u căn c hi u: Th c ra ây không ph i là lo i tít m c l i nhưng do nó có nh ng y u t không có căn c so sánh nên thông tin nh lư ng tít r t ít hi u qu . 5. Tít t theo m u có s n: ây l tít cĩ c u trc h t s c cơng th c. M CL C I. Ch c năng và c u trúc c a tít báo...............................................................................1 II. Nh ng lo i tít thư ng g p: ........................................................................................4 III. Nh ng lo i tít m c l i: .............................................................................................5 1. Tít mơ h : .............................................................................................................5 2. Tít sai so v i bi: ....................................................................................................5 3. Tít có dài quá l n: ...........................................................................................6 4. Tít thi u căn c hi u:......................................................................................6 5. Tít t theo m u có s n: .......................................................................................6 6
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học