Xem mẫu
- Đ c trưng múa r i
Múa r i là ngh thu t t o hình không gian bi u c m thông
qua ngôn ng hành đ ng con r i. Múa r i gi ng như âm nh c,
xi c có đ c tính dân t c và qu c t , t n t i dư i nhi u hình th c
trình di n r i dây, r i que, r i bóng… chia thành hai lo i: r i c n,
r i nư c.
Theo các truy n thuy t, huy n tho i l ch s , múa r i ra đ i t
th i xây thành C Loa, Kinh An Dương Vương, năm 255 trư c công
nguyên, là gi thuy t mu n nói múa r i m t hình th c ngh thu t c
xưa. Còn theo s sách, văn bia ghi l i múa r i nư c ra đ i năm
1121, di n các trò múa r i, con r i c đ ng như ngư i th t, đây là
b ng ch ng xác th c múa r i ra đ i trong tri u đ i phong ki n Vi t
Nam phát tri n v ng m nh. Ngh thu t r i nư c phát tri n trò di n
khá hoàn ch nh các m t t o hình con r i, k thu t bi u di n s ng
th c. Múa r i lúc m i ra đ i mang bi u tư ng tâm linh c hai hình
th c r i nư c, r i c n. Ngh thu t r i nư c g n v i l h i đình chùa,
di n ph c v nghi l , sau là vui chơi gi i trí trư c m i đ i tư ng khán
gi tham d h i làng. R i c n xu t hi n h u h t các dân t c thi u
s , con r i là v t hi n linh tr tà ma treo trư c c a nhà, m ngư i
m i ch t, trong các l h i... Các dân t c phía B c: Tày, Nùng, Thái…
có r i dây, r i que, thư ng di n các trò Trung Qu c c xưa như
Quan Công, Trương Phi, Sơn H u, Ng c Phù Dung... Đây là ngh
thu t r i do các dân t c di cư t Trung Qu c sang nư c ta vào th k
III sau công nguyên. Các dân t c phương Nam, Mi n Trung và Tây
- Nguyên, ngư i Chăm có r i tay, r i bóng, ngu n g c n Đ giáo
thư ng di n các tích th n tho i n Đ . Đ ng bào Tây Nguyên, Khơ
Me Nam B có các trò r i que, r i dây, mang d u tích văn hoá vùng
Đông Nam Á. Qua kh o sát th c ti n, múa r i các dân t c đã mai
m t g n h t b i nhi u ngh nhân gi i đã ra đi, r i c n ch còn l i
trong các đ n chùa, ngôi m c , m t s l h i các dân t c treo con r i
bi u trưng, ít có ngh thu t di n. Ngh thu t r i nư c là đ c ph m
văn hoá b n đ a dân t c Vi t, phát tri n h u h t các làng xã quanh
kinh thành Thăng Long như Đào Th c, Đào Xá - Huy n Đông Anh,
chùa Nành - Gia Lâm và nhi u phư ng r i h u h t các t nh đ ng
b ng B c B . Dù ngu n g c văn hoá dân t c b n đ a, nhưng r i
nư c b quên lãng g n n a th k . Các đoàn, nhà hát ch d ng và
di n r i c n c a các dân t c nâng lên thành v di n hoành tráng,
k ch nói hoá r i c n như m t phát hi n m i, đánh m t b n th , đ c
trưng múa r i. Vào nh ng năm cu i th k XX, năm 1992, Nhà hát
Múa r i Thăng Long ph c h i 17 trò r i nư c tr thành trào lưu s ng
d y múa r i nư c trên toàn qu c. Nhi u đoàn, nhà hát lưu di n ra
nư c ngoài, khán gi khâm ph c ngh thu t đ c đáo, khác l h p
d n, kỳ ng cu n hút h đ n xem múa r i nư c. Ngh thu t r i nư c
l y m t nư c làm sân kh u trình di n, các ngh nhân ch di n trò vui
gi i trí, mô t l i nh ng nét sinh ho t ngư i nông dân đ ng b ng
B c B . Hi n nay, Nhà hát sưu t m ph c h i 17 trò múa r i nư c:
1. B t c
2. Chú T u
3. Múa r ng
- 4. Em bé chăn trâu
5. Cày c y
6. C u ch
7. B t v t
8. Đánh cá
9. Vinh quy bái t
10. Múa sư t
11. Múa phư ng
12. Lê L i tr gươm
13. Nhi đ ng vui chơi
14. Đua thuy n
15. Múa lân
16. Múa tiên
17. T linh
Liên k t 17 trò r i nư c thành m t chương trình h p d n luôn
thay đ i
không khí, hình th c trình di n. Chú T u gi vai trò n i b t là
ngư i d n truy n nói r ng: Th y s đ i b i r i đa đoan, nên tôi ph i
- l n l i đ lo toan s r i! Đ y bà con . Chú T u đã g r i cho nhi u
đoàn ngh thu t múa r i, s ng d y b ng văn hoá Vi t Nam, ngh
thu t r i dân t c. Múa r i dù là r i nư c hay r i c n phương th c
trình di n sân kh u, k thu t khác nhau nhưng có chung nh ng nét
đ c trưng:
Ngh thu t x p trò
- Ngh thu t t o hình con r i
- K thu t đi u khi n con r i s ng th c kỳ ng .
Dù là r i nư c hay r i c n, múa r i chung m t kho ng không gian
trình di n, âm nh c phù tr ch p cánh cho con r i bi u c m n i tâm, tình
hu ng sân kh u. Âm nh c r i nư c thư ng s d ng các làn i u chèo ho c
dân ca ng b ng B c B . Âm nh c r i c n do ngh nhân ghép nh c có trích
o n nh c tu ng theo các trò di n tu ng, nh c dân ca các dân t c theo trò
- di n dân gian. Hi n nay, các oàn, nhà hát trình di n nh ng v r i c n, sáng
tác nh c m i k t h p v i dân ca vào v di n.
Ngh thu t múa r i đang s ng d y m nh m dư i hai hình
th c r i nư c, r i c n, phát tri n hài hoà đ c tính dân gian hi n đ i.
M i hình th c th hi n nhi u hư ng ngh thu t khác l , đ i m i
phương th c sân kh u ngang t m ngh thu t th k , đáp ng công
chúng th i đ i.
nguon tai.lieu . vn
