Xem mẫu
- TAÏP CHÍ KHOA HOÏC ÑAÏI HOÏC SAØI GOØN Soá 8(33) - Thaùng 10/2015 Đặc điểm hoạt động học tập của sinh viên Học viện Phật giáo Việt Nam Characteristics of student learning activities at Viet Nam Buddhist University ThS. Thái Văn Anh Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam M.A. Thai Van Anh Viet Nam Academy of Social Sciences Tóm tắt Việc nắm vững đặc điểm hoạt động học tập của sinh viên có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong công tác giáo dục và đào tạo, giúp nâng cao chất lượng giảng dạy của giảng viên và hiệu quả học tập của sinh viên. Bài viết trình bày về đặc điểm hoạt động học tập của sinh viên Học viện Phật giáo Việt Nam. Bên cạnh đó, bài viết còn chỉ ra những điểm giống nhau và khác nhau giữa sinh viên các trường đại học, cao đẳng với sinh viên Phật giáo về hoạt động học tập. Từ khóa: sinh viên, giảng viên, học tập, hoạt động học tập… Abstract Having a thorough graps of knowing characteristics of student learning activities plays an especially important role in education and training. It is not only useful for the quality of lecturer teaching, but also for the effectiveness of student learning activities. This article points out features of learning activities of students at Vietnam Buddhist UniversityBesides, the article presents the similarities and the differences in learning activities between students at the other universities, colleges and students at Vietnam Buddhist University. Keywords: students, lecturers, learning, learning activities… 1. Đặt vấn đề (HVPGVN). Phật giáo là một tôn giáo lớn, chính Tính đến thời điểm năm 2013, Phật thức, có mặt từ rất sớm gắn liền với sự giáo Việt Nam đã có bốn Học viện Phật nghiệp xây dựng đất nước và có tầm ảnh giáo tại các thành phố lớn là Hà Nội, Huế, hưởng to lớn đến đời sống dân tộc Việt Thành phố Hồ Chí Minh và Cần Thơ Nam. Đến nay đã có nhiều học giả nghiên chuyên đào tạo hệ cử nhân Phật học cho cứu về lịch sử, văn hóa, đạo đức, triết học Phật giáo Việt Nam. Hàng năm các cơ sở Phật giáo. Thế nhưng, ở lĩnh vực giáo dục giáo dục này đào tạo ra hàng trăm cử nhân đào tạo Phật giáo thì vẫn chưa thu hút Phật học phục vụ các công tác Phật sự của mạnh mẽ sự quan tâm của các nhà nghiên Giáo hội Phật giáo Việt Nam. Theo quy cứu, đặc biệt là công tác đào tạo sinh viên chế của HVPGVN, mục đích đào tạo là (SV) tại các Học viện Phật giáo Việt Nam “Đào tạo một thế hệ Tăng Ni trí đức song 68
- toàn, có tri thức khoa học công nghệ, kiến năng, kỹ xảo mà còn là quá trình rèn luyện thức văn hóa - xã hội, có kỹ năng nghề đạo đức, nhân cách người đệ tử Phật. Vì nghiệp, kỹ năng mềm, năng động và sáng vậy SV bắt đầu tập dợt nghiên cứu tài liệu, tạo, đáp ứng cao yêu cầu của sự nghiệp nghiên cứu khoa học để sau khi tốt nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập có đủ khả năng, kiến thức và đạo đức tham quốc tế của đất nước nói chung và sự gia vào các lĩnh vực giáo dục, nghiên cứu, nghiệp phát triển Giáo hội Phật giáo Việt quản lý tự viện, cũng như công tác từ thiện Nam nói riêng”[4, tr.3]. Điều này hoàn xã hội; đóng góp vào sự phát triển đất nước toàn tương ứng với định hướng phát triển Việt Nam thanh bình và thịnh trị. giáo dục trong thời đại mới theo Unesco đề Theo giáo trình Tâm lý học phát triển xướng là: Học để biết, học để làm, học để thì “Ngay cả những SV học tập trong các chung sống, học để tự khẳng định mình. lĩnh vực khoa học cơ bản như Toán, Vật lý, Do đó, nghiên cứu về hoạt động học tập Hóa học, Triết học,… thì đó cũng là quá của SV Phật giáo nhằm nâng cao chất trình học mang tính nghề nghiệp, là quá lượng đào tạo của nhà trường và hiệu quả trình chuẩn bị trở thành chuyên gia trong học tập của sinh viên cũng sẽ góp phần các lĩnh vực khoa học đó” [3, tr.216]. Như thực hiện đề án “Xây dựng xã hội học tập vậy, tương tự như SV ở các trường đại học, giai đoạn 2012 -2020”. cao đẳng trong hệ thống giáo dục quốc dân. Xuất phát từ những cơ sở trên, chúng Nét đặc trưng cơ bản của hoạt động học tập tôi tìm hiểu đề tài: Đặc điểm hoạt động ở SV HVPGVN là sự căng thẳng về trí tuệ, học tập của sinh viên Học viện Phật giáo sự hứng thú say mê học tập, nghiên cứu Việt Nam. nghề nghiệp của chính họ. Ngoài ra, với 2. Nội dung vai trò là hoạt động chủ đạo, hoạt động học Nhìn chung hoạt động học tập của SV tập của SV Phật giáo có những khác biệt so HVPGVN có những đặc điểm sau: với sinh viên học tập tại các trường đại 2.1. Chức năng học tập của sinh viên học, cao đẳng khác. Song, có thể nói học Học viện Phật giáo Việt Nam tập của họ vẫn là quá trình học tập nghề N.V. Cudơmina (nhà Tâm lý học Nga) nghiệp và hoàn thiện nhân cách. đã nêu: “Hoạt động học tập là loại hoạt 2.2. Tính chất học tập của sinh viên động nhận thức cơ bản của SV được thực Học viện Phật giáo Việt Nam hiện dưới sự hướng dẫn của cán bộ giảng - Thứ nhất: Sự phát triển nhận thức dạy. Trong quá trình đó, việc nắm vững nội của SV. Theo quy định các SV đang theo dung cơ bản của các thông tin mà thiếu nó học tại HVPGVN có tuổi đời ít nhất là 20, thì không thể tiến hành được hoạt động nên nhận thức của họ và đặc biệt là khả nghề nghiệp trong tương lai” [2, tr.29]. năng tư duy đã phát triển cao. Nhờ sự phát Với đối tượng là SV HVPGVNP thì hoạt triển đầy đủ về thể chất và tinh thần cùng động học tập đó là quá trình lĩnh hội tri với những kinh nghiệm tích lũy nhờ việc thức có mục đích xác định, có chương trình học tập nên tư duy của SV đạt đến giai và kế hoạch nhằm trang bị cho bản thân đoạn tư duy sau hình thức. Với khả năng tư kiến thức, kỹ năng nghiệp vụ, cũng như duy này cùng việc thực tập thiền thường hình thành và phát triển toàn vẹn nhân cách xuyên trong đời sống hằng ngày cho phép của người tu sĩ Phật giáo. SV lĩnh hội có khả năng lĩnh hội nhanh Hoạt động học tập của SV HVPGVN nhạy và sắc bén các vấn đề học tập. Bên không chỉ là quá trình học tập tri thức, kỹ cạnh đó, SV ít thỏa mãn với những gì đã 69
- biết mà muốn đi sâu, tìm tòi, khám phá trên hoằng pháp, nghiên cứu, từ thiện,… Đối bình diện tư duy. Từ vốn hiểu biết phong với SV HVPGVN, việc học của họ không phú và sâu sắc cộng thêm tính độc lập, chủ chỉ nhằm trang bị kiến thức thuộc ngành động, sáng tạo trong nhận thức là phẩm học, môn học mà điều quan trọng là sau chất tâm lý đặc trưng của SV. SV bước đầu khi ra trường họ sẽ phải kế thừa, phát triển đã có tiền đề quan trọng cho phép họ có đủ đạo Phật và con đường giáo dục Phật giáo năng lực để tự học, tự nghiên cứu. nhằm phục vụ các vấn đề thực tiễn của - Thứ hai: Đối tượng học tập của SV là Giáo hội Phật giáo Việt Nam và đất nước, hệ thống tri thức, kỹ năng cơ bản có tính hệ qua đó gắn kết chặt chẽ Phật giáo với xã thống và tính khoa học của chuyên ngành hội, với quá trình phát triển kinh tế - xã hội Phật học như học thuyết, lịch sử, tôn giáo theo các chủ trương hội nhập của Giáo hội. và văn hóa Phật giáo Việt Nam. Trong quá Vì thế học tập, rèn luyện nhân cách, đạo trình học tập, SV không chỉ học tri thức ở đức luôn được ưu tiên tiên hàng đầu. dạng lý luận mà còn được hỗ trợ ứng dụng - Thứ tư: Việc học tập của SV các nguyên lý triết học và đạo đức học Phật HVPGVN mang tính tự giác, tích cực, độc giáo vào trong cuộc sống, hỗ trợ phát triển lập cao. Để đủ điểm hoàn tất mỗi học phần, đời sống tâm linh cá nhân cũng như cộng SV phải làm một tiểu luận hoặc bài tập đồng thông qua việc hành trì thiền ứng thực hành tại chùa và một bài thi viết cuối dụng đạo đức. học kỳ tại lớp sau khi kết thúc học phần đó. Ngoài việc nắm vững tri thức, kỹ Việc làm tiểu luận và các bài tập thực hành năng, kỹ xảo thuộc chuyên ngành Phật học qua mỗi học phần bên cạnh sự hướng dẫn mình đã chọn, sinh viên còn phải học về của GV đòi hỏi SV phải nghiên cứu tìm tòi lịch sử, triết học, tôn giáo trong nước và trong các tài liệu khoa học. Nói cách khác thế giới; các môn học về nhân văn và khoa SV phải tự học, tự nghiên cứu, tự thu thập học tự nhiên như tâm lý học, xã hội học, những thông tin khoa học cần thiết bổ giáo dục học, kinh tế học,… nói cách khác sung, làm giàu tri thức bản thân. Kết quả họ phải học cách hoằng pháp và giáo dục học tập chỉ thực sự đạt được khi SV nắm con người. Có thể nói, việc học tập của SV vững kiến thức lý luận và có kỹ năng thực HVPGVN thể hiện mục đích “kép”, học để hành các kiến thức đó trong đời sống tu có tri thức khoa học, Phật học và học để trở học của mình. Tức là SV phải đáp ứng cả thành nhà hoằng pháp tương lai. Với vai hai vấn đề lý luận và thực tiễn, như vậy trò là người “Thầy tâm linh”, SV mới trở thành con người tài đức vẹn toàn. HVPGVN khác với SV ở các trường đại Cho nên sự tự ý thức và tính kỉ luật tự giác học, cao đẳng trong hệ thống giáo dục quốc là nhân tố quyết định sự thành công của dân là học để chuẩn bị trở thành chuyên gia việc học. hoằng pháp, biết cách tổ chức, hướng dẫn - Thứ năm: Hoạt động học tập của SV tín đồ đến với ánh sáng Phật pháp. bao gồm hoạt động trên lớp và hoạt động - Thứ ba: Việc học tập của SV ngoài giờ lên lớp. Học trên lớp của SV HVPGVN gắn liền với việc rèn luyện trí được quy định bởi kế hoạch đào tạo và tuệ, tu dưỡng đạo đức, nhân cách người đệ chương trình học tập các học phần. Nó tử Phật. Mục đích giáo dục Phật giáo là sau được thể chế hóa bằng thời khóa biểu học này SV có thể đảm trách các vị trí trong cơ tập tại lớp và các buổi sinh hoạt ngoại khóa cấu hoạt động quản trị của Giáo hội, cũng tại giảng đường. Trong đó có sự tổ chức, như các lĩnh vực trong xã hội như giáo dục, điều khiển của GV và bao gồm các giờ 70
- nghe giảng, các giờ thực hành, các giờ này có nghĩa thông qua các hình thức tổ kiểm tra, các giờ thuyết trình, các buổi thảo chức, điều khiển có tính khoa học sư phạm, luận, các buổi đi thực tế,… Kết quả hoạt GV phải kích thích được tính tự giác, tích động do cán bộ điều hành Học viện và GV cực, độc lập trong quá trình chiếm lĩnh tri giảng dạy đánh giá. Học ngoài giờ lên lớp thức và hình thành và phát huy khả năng tự thể hiện ở việc SV lựa chọn chế độ, thời học của SV. gian cho hoạt động này tại nơi tự viện 2.3. Động cơ học tập của sinh viên mình đang cư trú, nó tùy thuộc vào năng Học viện Phật giáo Việt Nam lực, hứng thú của bản thân và điều kiện cho Dưới góc độ Tâm lý học hoạt động, phép với việc nghiên cứu sâu, toàn diện mọi hoạt động của con người đều là hoạt một bộ môn nào đó nhằm mở rộng, đào sâu động có mục đích, được thúc đẩy bởi động kiến thức. Các hoạt động ngoài lớp của SV cơ của hoạt động đó. Động cơ hoạt động là rất đa dạng, phong phú từ các hình thức cơ lực đẩy trực tiếp, là nguyên nhân trực tiếp bản như: tìm đọc sách, tạp chí, bài tham của hành động, duy trì hứng thú, tạo ra sự khảo; hệ thống hóa tri thức bằng các sơ đồ, chú ý liên tục, giúp chủ thể vượt qua khó tóm tắt; thiết lập mối quan hệ kiến thức khăn, đạt được mục đích đã định. Động cơ giữa các môn trong chương trình học; đọc học tập của SV Học viện Phật giáo Việt thêm tài liệu và hoàn thành các nhiệm vụ Nam bao gồm một hệ thống động cơ với GV giao;… cho đến các hình thức mang các thứ bậc khác nhau. Có thể khái quát tính chất gắn kết thực tiễn như: tham gia thành năm nhóm phổ biến như sau: viết bài nghiên cứu khoa học; gắn việc học - Động cơ nhận thức khoa học: SV có lý thuyết với vận dụng, liên hệ thực tế; lập động cơ này học tập nhằm thỏa mãn nhu nhóm để thảo luận các vấn đề bài học; cầu tri thức. Học vì say mê, hứng thú đối tham gia các câu lạc bộ học tập; thực hiện với các vấn đề lý luận khoa học, vì sự khát các chuyến đi thực tế, từ thiện, hoằng khao khám phá tri thức mới và ý thức được pháp;… Hình thức này không có sự kiểm giá trị to lớn của tri thức khoa học. tra trực tiếp của GV giảng dạy nhưng kết - Động cơ nghề nghiệp: “Nghề quả hoạt động được GV đánh giá thông nghiệp” ở đây đối với SV Phật giáo nên qua các bài tập thực hành, bài viết tiểu hiểu theo nghĩa: một chuyên gia hoằng luận, bài nghiên cứu của SV diễn ra ngoài pháp, một nhà từ thiện, một nhà nghiên cứu giờ lên lớp, SV phải tự học để hoàn thành Phật học, một biên tập viên báo chí… SV nhiệm vụ học tập của mình. học tập vì muốn có một công việc phục vụ - Thứ sáu: Cùng với hoạt động học tập cho lợi ích của bản thân, mọi người và đạo của SV, giảng viên HVPGVN đóng vai trò Phật trong tương lai. Giáo dục phật giáo là như một nhà tổ chức, định hướng, dẫn dắt đào tạo nên những con người biết phụng sự SV tiếp cận tri thức. Theo lời TS. Thích người khác. Nguyên Đạt trong bài viết Phương pháp - Động cơ học vì giá trị xã hội: giảng dạy và học tập tại các Học viện Phật Những SV này học chủ yếu không phải vì giáo Việt Nam: “Giáo thọ, GV quá phụ nhu cầu kiến thức hay nghề nghiệp mà chủ thuộc vào các bài giảng và ít sử dụng kỹ yếu vì giá trị xã hội của việc học mang lại năng dạy học tích cực, kiểu giảng dạy này như tấm bằng cử nhân Phật học, công không còn thích hợp nữa, phương pháp danh, sự hài lòng từ phía gia đình, Phật tử, dạy học “tương tác” nên được nỗ lực tiến do thấy ai cũng đi học ở Học viên Phật hành áp dụng tại các HVPGVN”[7]. Điều giáo nên mình cũng học theo. 71
- - Động cơ tự khẳng định mình trong trường đại học, cao đẳng trong hệ thống học tập: Đây là những SV ý thức được giáo dục quốc dân là cùng được đào tạo năng khiếu, khả năng, sở trường của mình, như một ngành nghề để sau khi tốt nghiệp mong muốn được khẳng định chúng trước họ tham gia cống hiến sức lao động của mọi người. Giáo dục Phật giáo nhằm tạo mình phục vụ cho bản thân, xã hội và đất nên những con người tự do, có đạo đức, có nước. Tuy nhiên, SV HVPGVN không chỉ trí tuệ, sống có lý tưởng, suy nghĩ hợp lý, học để nắm vững hệ thống tri thức khoa thích ứng được với bối cảnh xã hội. Cho học mà còn học để hoàn thiện nhân cách, nên, Học viện luôn tạo điều kiện để SV trở nhà hoằng pháp tương lai, kế thừa và khẳng định, phát triển tài năng, sở trường phát triển đạo Phật. của mình với mong muốn tài năng này sớm Việc tìm hiểu đặc điểm hoạt động học ngày thành tựu, phục vụ đắc lực cho đạo tập của sinh viên HVPGVN đặt cơ sở nền pháp, dân tộc. tảng mở ra các hướng nghiên cứu mới liên - Động cơ vụ lợi: Đó là những động cơ quan đến đối tượng là sinh viên Phật giáo. trội về cái có lợi cho riêng cá nhân. Loại Đây là việc làm cần thiết trong xu thế động cơ này có thể kích thích rất mạnh mẽ hướng đến xã hội học tập, mong được các SV trong học tập song phần lớn sự kích nhà nghiên cứu cùng quan tâm. thích này không lâu dài bởi vì nó hoàn toàn mang tính chất vì cá nhân bản thân, không TÀI LIỆU THAM KHẢO phù hợp với tinh thần xuất gia vô ngã vị 1. Thái Văn Anh (2013), Động cơ học tập của tha, từ bi hỷ xả của đạo Phật. sinh viên Học viện Phật giáo Việt Nam tại Những động cơ trên đều có giá trị thúc Thành phố Hồ Chí Minh, Luận văn Thạc sĩ Tâm lý học, Trường ĐH Sư Phạm TP.HCM. đẩy hoạt động học tập của SV. Tùy thời 2. Trần Thị Minh Hằng (2011), Tự học và yếu tố điểm và ý thức SV, các động cơ trên có sức tâm lý cơ bản trong tự học của sinh viên sư mạnh thúc đẩy khác nhau. Nếu sắp xếp phạm, Nxb Giáo dục Việt Nam. theo thức bậc các động cơ ưu thế có thể 3. Dương Thị Diệu Hoa (chủ biên) (2011), Giáo động cơ nghề nghiệp được sắp xếp ở vị trí trình Tâm lí học phát triển, Nxb Đại học Sư thứ nhất, kế đến là động cơ nhận thức khoa phạm Hà Nội. học, động cơ xã hội, động cơ khẳng định 4. Học viện Phật giáo Việt Nam tại TPHCM (2011), Quy chế sinh viên, Điều 2. mình và cuối cùng là động cơ vụ lợi. Tuy 5. Trần Thị Phương Thảo, Nguyễn Thành Đức nhiên vị trí các động cơ đó có thể thay đổi (2003), “Phân tích động cơ và chiến thuật tạo trong quá trình học tập của SV. Điều này động cơ học tập của học viên cao học trong cũng đã được P. H. Hsieh và D. L. lớp Anh văn không chuyên”, Khoa học, (25), Schallert (2008) nói đến: “Động cơ học tập tr.38. là động và luôn thay đổi trong quá trình 6. Nguyễn Cảnh Toàn (chủ biên), Nguyễn Kỳ, học tập lâu dài” [5, tr.38]. Nguyễn Khánh Bằng, Vũ Văn Tảo (2004), Học và dạy cách học, Nxb Đại học 3. Kết luận Sư phạm. Từ việc phân tích những đặc điểm hoạt 7. http://www.daophatngaynay.com/vn/giao- động học tập của SV HVPGVN ta thấy duc/11180-Phuong-phap-giang-day-va-hoc- hoạt động học tập của SV HVPGVN có tap-tai-cac-Hoc-vien-Phat-giao-Viet- những điểm chung về cơ bản so với SV các Nam.html Ngày nhận bài: 27/12/2013 Biên tập xong: 15/10/2015 Duyệt đăng: 20/10/2015 72
- TAÏP CHÍ KHOA HOÏC ÑAÏI HOÏC SAØI GOØN Soá 8(33) - Thaùng 10/2015 Quá trình du nhập và phát triển guitar ở Việt Nam The process of guitar import and development in Viet Nam ThS. Dương Thanh Tùng Trường Đại học Sài Gòn M.A. Duong Thanh Tung Sai Gon University Tóm tắt Guitar là một trong những nhạc khí rất thịnh hành trên thế giới từ xưa đến nay. Loại nhạc khí này cũng du nhập vào Việt Nam từ rất lâu và đến nay vẫn được mọi người yêu thích. Vì vậy, bài viết đã cố gắng đưa ra một sự nhìn nhận cụ thể về quá trình du nhập và phát triển Guitar ở Việt Nam, góp phần nâng cao sự hiểu biết về loại nhạc cụ nghệ thuật này. Từ khóa: nâng cao sự hiểu biết về quá trình du nhập và phát triển Guitar ở Việt Nam… Abstract Guitar has been one of the most popular musical instruments in the world. This instrument has been imported to Viet Nam for a long time and still favored by everyone, contributing to improving the understanding of the art instruments. Keywords: enhance the knowledge of entering and developing Guitar process in Viet Nam… 1. Mở đầu truyền thống của dân tộc ta, đây là một Có lẽ trong mỗi chúng ta, đàn Guitar nhạc cụ phương Tây được du nhập từ nước không còn xa lạ gì, bởi lẽ đây là một trong ngoài vào Việt Nam từ đầu thế kỷ XIX. những nhạc khí được nhiều người trên thế 2. Nội dung giới yêu thích. Với những đặc điểm riêng Quá trình du nhập và phát triển Guitar biệt của đàn Guitar đó là âm thanh trầm ấm, ở Việt Nam cụ thể như sau: réo rắt, quyến rũ, âm sắc dồi dào cùng với 2.1. Giai đoạn 1920 – 1945 nhiều khả năng phong phú và đa dạng trong Đàn Guitar theo chân các cố đạo Tây hình thức biểu diễn như: độc tấu, song tấu, Ban Nha du nhập vào Việt Nam từ đầu thế tam tấu, tứ tấu cho đến hòa tấu với dàn kỷ XIX, nhưng phải đến năm 1920 mới bắt nhạc. Ngoài ra, Guitar với nhiều phong đầu xuất hiện những người Việt Nam sử cách rất phong phú như: Guitar cổ điển dụng Guitar. Vào thập niên 1930, phong (Classical Guitar), Modern Guitar, Pop trào Guitar ở Việt Nam mới bắt đầu phát Guitar, Rock Guitar, Jazz Guitar, Flamenco triển với các nghệ sỹ tên tuổi như: Tạ Tấn, Guitar… cho ta thấy sự đa dạng ở nhiều Phan Văn Trường, Canh Thân, Đỗ Chí hình thức biểu diễn độc đáo của loại nhạc Khang, Dương Thiệu Tước… Con đường cụ này. Đặc biệt hơn, Guitar đóng góp rất đi đến với nghệ thuật Guitar của các nghệ lớn cho nền âm nhạc Việt Nam từ xưa đến sỹ thời ấy rất gian khổ, họ không được đào nay, các vũ trường, sân khấu, phòng trà… tạo bài bản mà chủ yếu là tự học hoặc học không thể thiếu âm thanh của nhạc cụ này. qua người nước ngoài. Điều này làm ảnh Tuy nhiên, Guitar không phải nhạc cụ hưởng không nhỏ đến sự phát triển của 73
- Guitar, các hình thức biểu diễn đều mang 1973, tại Hà Nội đã có buổi trình diễn tính tự phát. Vì vậy, không gì ngạc nhiên Guitar cổ điển đầu tiên và nhận được sự khi ta thấy việc trình tấu Guitar thời kỳ này hoan nghênh nhiệt liệt của đông đảo công khá hỗn độn, phổ biến nhất là Modern chúng. Sự mở rộng và phát triển của đàn Guitar. Mãi đến cuối thập niên 1940 mới Guitar cổ điển dần dần tạo nên lớp nghệ sỹ có các nghệ sỹ: Tạ Tấn, Đỗ Chí Khang, trẻ như: Hải Thoại, Văn Vượng, Đỗ Dương Thiệu Tước, Phạm Ngữ… đi sâu Trường Giang, Phạm Văn Phúc, Vũ Bảo vào nghệ thuật Guitar cổ điển. Lâm… Song, do hoàn cảnh chiến tranh, 2.2. Giai đoạn 1945 – 1954 thiếu bài bản và điều kiện tổ chức, thiếu sự Khi cuộc chiến tại Việt Nam bùng nổ liên hệ với nền nghệ thuật Guitar thế giới trong giai đoạn 1945 – 1954, với những ưu và thiếu cả những nghệ sỹ Guitar bậc thầy điểm: gọn, nhẹ; Guitar đã trở thành người được đào tạo chính quy nên nghệ thuật bạn đường thân thiết của các nhạc sỹ kháng Guitar ở miền Bắc lúc đó phát triển chậm chiến, giới học sinh, sinh viên và nhiều và không đều. người yêu nhạc. Nhiều nhạc sỹ đồng thời là Tại miền Nam, sự phát triển của Guitar người đệm Guitar rất giỏi đã xuất hiện như: có phần thuận lợi hơn. Đàn Guitar cổ điển Nguyễn Xuân Khoát, Đỗ Nhuận, Phạm được đưa vào chương trình giảng dạy của Duy, Trọng Bằng… Guitar hầu như là nhạc Trường Quốc gia Âm nhạc Sài Gòn từ năm cụ chính mà các nhạc sỹ thời ấy dùng để 1956. Tại Huế, vào năm này Trường Quốc sáng tác. gia Âm nhạc Huế cũng đã đào tạo Guitar cổ 2.3. Giai đoạn 1954 – 1975 điển. Ngoài ra, những lần viếng thăm và Tuy nhiên, đến năm 1954, vì yếu tố trình diễn tại Sài Gòn của các nghệ sỹ Guitar chiến tranh, đất nước bị chia cắt nên nghệ bậc thầy trên thế giới như: Siegfried thuật Guitar cũng trở nên thăng trầm. Dần Behrend, Julian Bream, Alice Artzt… đã tạo dần có sự phân hóa rõ rệt ở hai vùng Nam điều kiện cho các nghệ sỹ Guitar ở Sài Gòn – Bắc của đất nước. Ở mỗi nơi, Guitar có được tiếp xúc nhiều hơn với nền nghệ thuật những đặc thù nhất định. Guitar cổ điển thế giới. Guitar từ chỗ phổ Tại miền Bắc, Trường Âm nhạc Việt biến ở phòng trà, dần dần đi vào đời sống Nam bắt đầu cho ra đời bộ môn Guitar thường nhật. Có nhiều dòng Guitar cùng trong khóa giảng dạy đầu tiên vào năm song song tồn tại và hỗ trợ cho nhau rất tốt 1955 do ông Phạm Ngữ làm chủ nhiệm đã như: Classical Guitar, Jazz Guitar, Flamenco đánh dấu bước đi quan trọng. Các nhạc Guitar… Từ đó xuất hiện nhiều tên tuổi nổi phẩm và sách giáo khoa có giá trị biên soạn bật như: nghệ sỹ Hoàng Bửu, Trần Văn Phú, cho Guitar được xuất bản nhiều hơn. Các Đỗ Đình Phương, Võ Tá Hân... nhạc phẩm của thời kỳ này hầu hết là được 2.4. Giai đoạn 1975 – 1990 chuyển soạn từ các ca khúc Việt Nam nổi Đất nước thống nhất, các nghệ sỹ tiếng hoặc biến tấu trên các làn điệu dân Guitar ở hai miền Nam – Bắc có dịp gặp ca. Tại thời điểm này, hầu như các trung nhau, trao đổi kỹ thuật và kinh nghiệm cho tâm văn hóa đều có lớp dạy đàn Guitar. nhau. Từ đó, nghệ thuật Guitar Việt Nam Nguồn tiếp xúc chủ yếu của các nghệ sỹ đã có cơ sở vững vàng để phát triển lên Guitar miền Bắc là thông qua sự viện trợ một trình độ mới. Một ghi nhận xứng đáng của nước ngoài, ví dụ như họ tham khảo phải dành cho công lao xây dựng phong qua băng Cassette và băng Video của Liên rào Guitar của Nhà văn hóa quận Phú Xô cũng như các nước Đông Âu. Năm Nhuận. Chính từ những cuộc biểu diễn khá 74
- đều đặn trong thập niên 1980 tại phòng hòa Guitar xuất sắc nhất)… Điều đó cho thấy nhạc thính phòng nhỏ của Nhà văn hóa này Guitar cổ điển ở Việt Nam đạt được những mà công chúng yêu âm nhạc cổ điển ở TP. thành tựu rất đáng kể. Hồ Chí Minh mới quen thuộc với một loạt Tuy nhiên, Guitar cổ điển hiện nay tên tuổi mới của làng Guitar, có thể kể đến dường như đang bước vào thoái trào, giới đó là các nghệ sỹ: Bùi Thế Dũng, Châu Guitar cổ điển đa phần chỉ còn gói gọn Đăng Khoa, Huỳnh Hữu Đoan, Dương trong các Nhạc viện. Những nghệ sỹ lớn Kim Dũng, Ngô Thị Minh, Huỳnh Thị Phi hầu như chuyển sang phong cách nhạc nhẹ Loan… Trong đó, nghệ sỹ Dương Kim hoặc đến định cư ở nước ngoài. Có lẽ vì họ Dũng là người đoạt giải nhất cuộc thi độc chưa thể sống với tiếng đàn chuyên nghiệp tấu Guitar toàn quốc năm 1982. của mình vì không có điều kiện trình diễn, Thập niên 1980 cũng có thể nói là giai ghi âm hoặc thu băng đĩa. Một số người đoạn chín mùi về tài năng và đỉnh cao của may mắn tiếp tục được sự nghiệp Guitar nghệ sỹ Phùng Tuấn Vũ, một Guitarist của họ đó là nhờ dạy nhạc cụ này tại Nhạc hàng đầu Việt Nam và là người góp phần viện, tại tư gia và các Trung tâm văn hóa. đào tạo hàng loạt những tên tuổi mới của Các nghệ sỹ Guitar đã rời Việt Nam để Guitar Việt Nam sau này. Bên cạnh đó, ở sang định cư ở nước ngoài như: nghệ sỹ Hà Nội cũng xuất hiện những tài năng mới Huỳnh Hữu Đoan, nghệ sỹ Phùng Tuấn đầy triển vọng như: Đặng Ngọc Long, Phan Vũ… Bên cạnh đó, số người theo nghề làm Đình Tân, Phạm Văn Phương, Nguyễn Lan đàn cũng ngày ít hơn, riêng TP. Hồ Chí Anh… Trong đó, nghệ sỹ Đặng Ngọc Long Minh chỉ còn khoảng 10 điểm sản xuất đàn là người được tu nghiệp về Guitar ở Đông với hai hoặc ba nghệ nhân gắn bó với nghề, Đức và là nghệ sỹ Guitar đầu tiên của Việt hiếm hoi lắm người ta mới tìm được một Nam được theo học tại một quốc gia có nền thương hiệu Guitar nghiêm túc tại đây. Số nghệ thuật Guitar phát triển. lượng người học Guitar cổ điển ngày nay 2.5. Giai đoạn 1990 đến nay cũng ít hơn so với lúc trước. Năm 2012, tại Thập niên 1990, từ những cuộc thi Hà Nội có tổ chức cuộc thi Guitar mở rộng Guitar toàn quốc và quốc tế đã có thêm được diễn ra từ ngày 21 đến 28/10, cuộc thi nhiều tài năng trẻ xuất hiện như: Nguyễn này được tổ chức mang tiêu chuẩn quốc tế, Trí Đoàn (giải nhất cuộc thi Guitar toàn thu hút hơn 30 thí sinh tham dự. Thành quốc năm 1991, giải nhất liên hoan Guitar phần ban giám khảo gồm các giáo sư, nghệ quốc tế năm 1992 tại Singapore), Nguyễn sỹ Guitar tên tuổi trong và ngoài nước. Thanh Huy (giải nhất cuộc thi Guitar toàn Mặc dù vậy, kết quả chỉ có một giải nhất, quốc lần 2 năm 1994), Trần Phương Quang nhiều giải thưởng phải bỏ trống vì không (giải nhất cuộc thi Guitar toàn quốc năm tìm được thí sinh xứng đáng, điều đó cho 1997), Nguyễn Văn Phúc (giải tư cuộc thi thấy Việt Nam ngày nay quá hiếm hoi các độc tấu Guitar quốc tế lần 7 tại Belgorod – tài năng Guitar đạt tiêu chuẩn quốc tế. Thế Nga), Bùi Tuấn Anh (giải 8 cuộc thi Cung nhưng, Guitar vẫn luôn có chỗ đứng trong đàn mùa Xuân tại Bỉ năm 1998, giải nhất lòng công chúng yêu nhạc. Từ các buổi cuộc thi Guitar toàn quốc năm 2002), biểu diễn được tổ chức hàng năm cùng với Nguyễn Thị Kim Chung (giải nhì cuộc thi sự phát triển của khoa học công nghệ và tài năng trẻ Guitar TP. Hồ Chí Minh mở mạng Internet, sự giao lưu của những rộng năm 1997, giải biểu diễn tác phẩm người yêu Guitar không giới hạn trong một Việt Nam xuất sắc nhất, giải nữ nghệ sỹ vùng mà họ có thể thường xuyên tìm hiểu, 75
- trao đổi, giao lưu và học hỏi với bên ngoài. gọi chung là Guitar cổ điển. Trong những năm qua, Nhạc viện TP. Hồ 2) Modern Guitar: Một thể loại âm nhạc mà có Chí Minh đã tổ chức nhiều buổi biểu diễn sử dụng đàn Guitar để đàn Solo hoặc đệm cho người hát, cũng có thể đệm cho giai điệu mà Guitar với sự tham gia của dàn nhạc giao nhạc cụ khác thể hiện. hưởng, khẳng định sự chuyên nghiệp hơn 3) Pop Guitar: Một thể loại của nhạc đương đại, của các buổi biểu diễn. Bên cạnh đó, Nhạc rất phổ biến trong làng âm nhạc đại chúng. viện thường xuyên tổ chức các lớp học 4) Rock Guitar: Một thể loại nhạc quần chúng, master với các giáo sư nổi tiếng ở nước được bắt nguồn từ cách gọi ngắn gọn của cụm ngoài cho sinh viên. Không những vậy, các từ “Rock and roll” vào những năm 1950 ở nghệ sỹ Guitar nổi tiếng trên thế giới cũng Mỹ, có tiết tấu mạnh và nhanh, thường được thường xuyên về biểu diễn tại Việt Nam. thể hiện bởi các loại nhạc cụ điện tử. Điều đó cho thấy, đàn Guitar ở nước ta tính 5) Jazz Guitar: Một thể loại âm nhạc có nguồn đến thời điểm này là một trong những nhạc gốc từ Hoa Kỳ, là sự pha trộn của âm nhạc Blues (những điệu hát của miền Tây Châu Phi khí còn đang tồn tại, duy trì, phát triển và được các nô lệ da đen mang sang Bắc Mỹ) và vẫn nhận được sự yêu thích của đông đảo hòa âm trong âm nhạc cổ điển. công chúng. 6) Flamenco Guitar: Một loại hình nghệ thuật 3. Kết luận mang đậm phong cách đặc trưng của nền văn Với một lịch sử rất lâu đời, trải qua hóa Tây Ban Nha, đồng thời cũng là một bao thế kỷ cùng nhiều cải tiến và cho đến trường phái lớn của đàn Guitar. nay Guitar vẫn không ngừng phát triển. Hơn nữa, Guitar còn là một trong những TÀI LIỆU THAM KHẢO nhạc cụ tiếp tục được truyền bá rộng rãi và 1. Cardoso – Jorge (1993), Science et method de được cả thế giới biết đến, đồng thời nó la technique Guitaristique, Mel Bay khẳng định được vị trí của mình trong đời Publications, Inc. sống âm nhạc của xã hội từ xưa đến nay. 2. Grunfeld – Fredericv (1969), The art and Chúng ta đã biết, văn hóa phương Tây times of the Guitar, Published By Da Capo được du nhập vào Việt Nam từ lâu, trong Press, Inc. đó có cả âm nhạc và Guitar là một nhạc cụ 3. Pena – Paco (1994), Guitar styles, Oxford University Press. điển hình. Từng giai đoạn du nhập và phát 4. Dương Kim Dũng (2004), Những vấn đề triển của đàn Guitar được nêu trong bài giảng dạy Flamenco Guitar cho chuyên viết này, chúng tôi hy vọng có thể giúp ngành Guitar, Luận văn Thạc sỹ nghệ thuật âm người đọc mở rộng thêm sự nhìn nhận, nhạc, Nhạc viện TP. Hồ Chí Minh. hiểu biết rõ hơn về một loại nhạc cụ nghệ 5. Jason Gibbs (2008), Câu chuyện âm nhạc Việt thuật cũng như quá trình du nhập và phát Nam, Nxb Tri thức, Hà Nội. triển của âm nhạc phương Tây ở Việt Nam. 6. Lại Quang Nghĩa (2006), Đặc điểm ngôn ngữ nghệ thuật Việt Nam cho đàn Guitar, Luận văn Chú thích Thạc sỹ nghệ thuật âm nhạc, Nhạc viện TP. Hồ 1) Guitar cổ điển (Classical Guitar): Các tác Chí Minh. phẩm khí nhạc được viết cho đàn Gutar ở thời 7. http://danguitar.vn/tin/kien-thuc/lich-su-cua- kỳ cổ điển. Tuy nhiên, đôi khi các nhạc sỹ dan-guitar.html. hoặc tác phẩm sáng tác cho Guitar không 8. http://vi.wikipedia.org/wiki/Guitar thuộc trường phái, phong cách cổ điển mà thực chất chỉ thuần túy là nói về thể loại khí nhạc được viết cho nhạc cụ này, người ta vẫn Ngày nhận bài: 29/5/2015 Biên tập xong: 15/10/2015 Duyệt đăng: 20/10/2015 76
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học