Cuộc thi vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết tình huống thực tiễn dành cho học sinh trung học: Tình huống - Tận dụng ruộng lúa trũng năng suất thấp để nuôi cá rô đồng nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế cho hộ gia đình nông dân

1 SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO QUẢNG NGÃI PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TƯ NGHĨA TRƯỜNG THCS NGHĨA KỲ ****************** Địa chỉ: Xã Nghĩa Kỳ, huyện Tư Nghĩa, tỉnh Quảng Ngãi CUỘC THI VẬN DỤNG KIẾN THỨC LIÊN MÔN ĐỂ GIẢI QUYẾT TÌNH HUỐNG THỰC TIỄN DÀNH CHO HỌC SINH TRUNG HỌC Thông tin về thí sinh: 1. Họ và tên: Nguyễn Quang Lê Lớp: 9G Ngày sinh: 04/8/2000 2. Họ và tên: Nguyễn Văn Chiến Lớp: 9G Ngày sinh: 25/9/2000 2 1. Tên tình huống “ TẬN DỤNG RUỘNG LÚA TRŨNG NĂNG SUẤT THẤP ĐỂ NUÔI CÁ RÔ ĐỒNG NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ KINH TẾ CHO HỘ GIA ĐÌNH NÔNG DÂN” 2. Mục tiêu giải quyết tình huống Nghĩa Kỳ là xã nông nghiệp, địa hình bán sơn địa của huyện Tư Nghĩa. Trong những năm gần đây trước tình hình của biến đổi khí hậu, thời tiết thất thường, khắc nghiệt, nhiều diện tích ruộng trũng gần sông thường xuyên bị ngập lụt, năng suất thấp. Qua thực tiễn tại địa phương, chúng em nhận thấy nếu sử dụng những diện tích ruộng này, cải tạo để nuôi cá rô đồng trong ruộng lúa có thể giải quyết vấn đề năng suất thấp, hiệu quả kinh tế không cao của việc trồng lúa mang lại. Thay vào đó vừa trồng lúa, vừa nuôi cá có thể nâng cao hiệu quả kinh tế của diện tích ruộng trũng này, nhằm giúp các hộ gia đình ổn định đời sống, ứng phó với biến đổi khí hậu hiện nay. •Về kiến thức: Vận dụng các kiến thức liên môn để áp dụng vào nuôi cá rô đồng trong ruộng lúa giúp cho người nông dân tăng thêm thu nhập, cải thiện và nâng cao đời sống. Để đạt được hiệu quả cao ta cần áp dụng vào nhiều môn học khác nhau: - Về Toán học: + Tính toán số lượng cá giống phù hợp với diện tích nuôi. + Tính toán lượng thức ăn theo từng giai đoạn sinh trưởng của cá. + Tính toán lượng vôi bột, phân bón sử dụng trong khi cải tạo ruộng lúa trước khi thả cá. -Về Vật lý: + Thiết kế đáy mương nuôi xung quanh ruộng lúa sao cho mặt đáy được phẳng, tránh để đất chỗ cao chỗ thấp, thuận tiện cho cấp tưới, tháo cạn nước khi cần thiết. 3 + Thiết kế bờ bao xung quanh sao cho thẳng, không bị hang hốc, lồi lõm dễ làm sập bờ bao. Bờ bao đảm bảo chắc chắn giữ được nước, thuận tiện cho việc đi lại trên bờ để chăm sóc, cho cá ăn … -Về Sinh học: + Bón vôi, phân chuồng để cải tạo ruộng nuôi trước khi thả cá. + Theo dõi, cho cá ăn. + Tận dụng các loại phụ phẩm nông nghiệp và thức ăn để cho cá ăn. + Kiểm tra mực nước, màu nước trong ruộng để thay nước định kỳ. -Về Công nghệ: + Kiểm tra các yếu tố môi trường: độ sâu, nhiệt độ, độ pH, độ trong của nước để điều chỉnh kịp thời cho ruộng nuôi. + Bổ sung vitamin C, các loại thuốc phòng bệnh cho cá. + Kiểm tra rào chắn phòng chống các loại địch hại cho cá như rái cá, chim, bắt trộm ... + Đảm bảo cấp, thoát nước đầy đủ, vệ sinh để cá sinh trưởng và phát triển tốt. •Về kỹ năng: - Giúp các bạn làm quen với việc sưu tầm, tổng hợp các nguồn tài liệu phục vụ cho việc làm bài thi. - Vận dụng những kiến thức đã học, từ các nguồn tài liệu, so sánh, đối chiếu với thực tiễn, áp dụng vào thực tiễn trong việc nuôi cá nói chung và sản xuất nông nghiệp nói riêng tại địa phương. •Về thái độ: - Có thái độ trân trọng đối với công sức lao động của người nông dân trong lao động sản xuất. - Giáo dục cho các bạn học sinh vận dụng kiến thức đã học cũng như từ các nguồn tài liệu sưu tầm được, áp vào điều kiện thực tiễn của địa phường nhằm ứng phó với biến đổi khí hậu hiện tại và tương lai. 3.Tổng quan về các nghiên cứu 4 Qua sưu tầm, nghiên cứu tài liệu, chúng em nhận thấy nuôi cá ruộng lúa là mô hình được áp dụng nhiều nơi ở Miền Bắc, ở Đồng bằng Sông Cửu Long ... Tùy điều kiện khí hậu, nguồn nước, giống lúa mà có thể áp dụng mô hình 2-2 (2 vụ lúa – 2 vụ cá), 2-1 (2 vụ lúa – 1 vụ cá), 1-1 (1 vụ lúa – 1 vụ cá). Các loài cá đưa vào nuôi ruộng lúa cũng rất đa dạng như cá chép, cá trôi, cá mè, cá rô phi, cá rô đồng, cá trê lai ... Đặc biệt là loại cá rô đồng thường được đưa vào nuôi nhiều trong ruộng lúa vì các lý do: Cá rô đồng phân bố tự nhiên trong thuỷ vực nước tĩnh, ao, hồ, đầm, ruộng ở cả hai miền Nam, Bắc, miền núi và đồng bằng. Cá ăn tạp, dễ nuôi có khả năng sử dụng nhiều loại thức ăn khác nhau như: cám, tấm và cả chất thải của chăn nuôi. Trong điều kiện nuôi tốt, cá rô đồng có thể đạt kích thước > 20cm, trọng lượng >100g/1con. 5 Cá rô đồng lớn nhất có thể đạt 400g, cá thường gặp chỉ 50– 100gam. Trong tự nhiên tuổi thọ của cá có thể đạt 5-6 năm. Cá lớn chậm, năm đầu tiên chiều dài của cá 9-10cm, năm thứ 2 chiều dài 12-13cm, năm thứ 3 chiều dài 16-17cm trong quần thể cá ở đồng ruộng cá 2-3 tuổi thường chiếm ưu thế (60-70%). Thịt cá rô đồng được công nhận là có chất lượng cao, thịt béo, thơm, dai, ngon, có giá trị cao tiêu thụ khá mạnh ở nông thôn và thành phố. Cá sống rất khoẻ chịu đựng được điều kiện thiếu nước trong một thời gian khá lâu do chúng có cơ quan hô hấp phụ trên mang thở khí trời; cá có thể ra khỏi nước 6 ngày mà không chết (nếu nang phụ không bị khô) dựa vào đặc điểm này để vận chuyển cá tươi sống đi tiêu thụ ở các nơi; cá thích nghi với khí hậu nhiệt đới, lúc khô hạn sống chui rúc trong bùn một thời gian khá dài và có thể ra khỏi nước “đi” một quảng tương đối xa để tìm nơi sinh sống, có thể lên đất khô tìm mồi ăn. Ở thị trấn Tiểu Cần tỉnh Trà Vinh có 13 hộ nuôi thâm canh cá rô đồng trên diện tích ao 1000 – 1500m2 cho kết quả tốt và đạt năng suất cao từ 20-23 tấn/ha/vụ (4 tháng), sau khi trừ chi phí thu lợi nhuận 20 – 35 triệu đồng. 4. Giải quyết tình huống Để giải quyết tính huống “ Tận dụng ruộng lúa trũng năng suất thấp để nuôi cá rô đồng nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế cho hộ gia đình nông dân” cần phải thực hiện các bước sau: - Xây dựng ruộng nuôi. - Chuẩn bị ruộng nuôi - Thả cá giống - Thức ăn, chăm sóc. - Thu hoạch. 5. Thuyết minh tiến trình giải quyết tình huống. 5.1. Xây dựng ruộng nuôi ... - tailieumienphi.vn