Cục diện chính trị và kinh tế châu Á hiện nay

Cục diện chính trị và kinh tế châu Á
hiện nay
NguyÔn Xu©n Th¾ng(*)
Lêi tßa so¹n: Trong khu«n khæ Ch−¬ng tr×nh nãi chuyÖn cña nh÷ng nh©n vËt kiÖt
xuÊt Ên §é - ASEAN (ASEAN-India Eminent Person’s Lecture Series), theo lêi mêi
cña Tæ chøc Th«ng tin vµ Nghiªn cøu vÒ c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn (Research and
Information System for Developing Countries), ngµy 13/08/2014, t¹i Trung t©m
Rabindranath Tagore thuéc Héi ®ång Quan hÖ v¨n hãa Ên §é, thµnh phè Kolkata,
bang T©y Bengal, Ên §é, GS.TS. NguyÔn Xu©n Th¾ng, Chñ tÞch ViÖn Hµn l©m
Khoa häc x· héi ViÖt Nam, ®· cã buæi nãi chuyÖn víi c¸c häc gi¶, c¸c nhµ ho¹t ®éng
x· héi vµ céng ®ång doanh nghiÖp Ên §é víi chñ ®Ò “Côc diÖn chÝnh trÞ vµ kinh tÕ
míi ë ch©u ¸”. Bµi nãi chuyÖn ®· ®−îc d− luËn Ên §é vµ quèc tÕ ®¸nh gi¸ cao(**).
Xin tr©n träng giíi thiÖu tíi b¹n ®äc (tiªu ®Ò bµi nãi chuyÖn do Tßa so¹n ®Æt).
Th−a ngµi Shri Salman, Nguyªn Bé
tr−ëng Bé Ngo¹i giao Ên §é!(*)
Th−a c¸c quý vÞ vµ c¸c b¹n! (**)
T«i xóc ®éng khi b−íc vµo kh¸n
phßng nµy. §©y lµ lÇn ®Çu tiªn t«i thùc
(*)

GS.TS., Chñ tÞch ViÖn Hµn l©m KHXH ViÖt Nam.
Xem: India, Vietnam and Japan should have
better cooperation on, http://www.businessstandard.com/article/pti-stories/india-vietnamand-japan-should-have-better-cooperation-on114081300938_1.html // Vietnam keen on
friendly
relations,
http://www.thehindu.com/news/cities/kolkata/vie
tnam-keen-on-friendlyrelations/article6316473.ece // VASS president
talks about Asia’s new economic order in India,
http://www.vietnambreakingnews.com/2014/08/v
ass-president-talks-about-asias-new-economicorder-in-india/ // ASEAN-India Eminent Person’s
Lecture Series,
http://aic.ris.org.in/asean-india-eminentlecture-series-13-august-2014kolkata/
(**)

sù ®Õn Kolkata cho dï ®· 7 lÇn t«i ®i
ngang qua ®©y h¬n 20 n¨m tr−íc, trªn
®−êng sang Moscow lµm nghiªn cøu
sinh ë ViÖn Kinh tÕ thÕ giíi vµ Quan hÖ
quèc tÕ thuéc ViÖn Hµn l©m Khoa häc
Nga. T«i xóc ®éng v× trong thµnh phè
Kolkata réng lín, chóng t«i ®· ®Õn ®−îc
nh÷ng ®Þa danh mang nhiÒu ký øc g¾n
víi cuéc ®êi cña L·nh tô Hå ChÝ Minh.
N¨m 1911, Ng−êi ®· ®Õn ®©y trªn con
®−êng t×m ®−êng cøu n−íc. N¨m 1946,
Ng−êi trë l¹i n¬i nµy víi t− c¸ch lµ
Nguyªn thñ cña mét quèc gia míi giµnh
®−îc ®éc lËp. N¨m 1958, Ng−êi ®Õn
th¨m Kolkata trªn c−¬ng vÞ lµ Chñ tÞch
n−íc ViÖt Nam D©n chñ Céng hßa non
trÎ ®ang trong thêi kú kh¾c phôc hËu
qu¶ chiÕn tranh, x©y dùng vµ ®Êu tranh
thèng nhÊt ®Êt n−íc.

4
C¸ch ®©y h¬n mét tiÕng ®ång hå, t«i
cã cuéc gÆp víi ñy ban ®oµn kÕt Ên §é ViÖt Nam trong kh«ng khÝ Êm ¸p t×nh
b¹n bÌ. T«i hiÓu, Ên §é nãi chung vµ
ng−êi d©n Kolkata nãi riªng lu«n dµnh
cho ViÖt Nam mét t×nh c¶m ®Æc biÖt vµ
s©u s¾c. Thªm n÷a, ®Õn víi kh¸n phßng
nµy, t«i l¹i ®−îc ®Æt ch©n trªn con
®−êng mang tªn Chñ tÞch Hå ChÝ Minh.
§iÒu nµy ®èi víi t«i lµ v« còng cã ý
nghÜa; t«i c¶m nhËn ®−îc t×nh c¶m gÇn
gòi cña c¸c b¹n. Chóng ta cã thÓ chia sÎ
®−îc víi nhau trªn nhiÒu quan ®iÓm, vÒ
thÕ giíi, vÒ khu vùc vµ vÒ quan hÖ ®èi
t¸c ViÖt Nam - Ên §é v× sù ph¸t triÓn
cña mçi n−íc vµ cña céng ®ång thÕ giíi.

Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 6.2015

m×nh nh÷ng −u tiªn ph¸t triÓn ®ét ph¸.
T«i biÕt, tõ ®ã nhiÒu ngµnh c«ng nghÖ,
kü thuËt míi ®· ra ®êi ë Ên §é.
Ngay tõ n¨m 1995, ngµnh c«ng
nghÖ th«ng tin (IT) cña Ên §é ®· xuÊt
khÈu ®−îc 50 tû USD vµ ®iÒu nµy cho
thÊy viÖc sím chó ý ®Ó ph¸t triÓn IT lµ
s¸ng suèt ®Õn chõng nµo. Cïng víi ph¸t
triÓn IT, Ên §é ®· trë thµnh Trung t©m
xö lý d÷ liÖu cña thÕ giíi, vµ ®−îc coi lµ
“v¨n phßng” cña thÕ giíi. Sù ph¸t triÓn
cña Bangalore, Mumbai, Kolkata vµ rÊt
nhiÒu thµnh phè kh¸c ë Ên §é cho thÊy
®iÒu nµy. Ên §é còng lµ mét n−íc cã
ngµnh c«ng nghiÖp d−îc phÈm ph¸t
triÓn, ®¸p øng nhu cÇu trong n−íc vµ
nhu cÇu cña nhiÒu n−íc ®ang ph¸t triÓn
trªn thÕ giíi. Ngµnh c«ng nghiÖp gi¶i trÝ
cña Ên §é kh¸ næi tiÕng. Bollywood
hiÖn nay lµ mét trong nh÷ng trung t©m
s¶n xuÊt ®iÖn ¶nh lín vµ ng−êi d©n ViÖt
Nam ®−îc xem rÊt nhiÒu phim hay cña
Ên §é.

Bµi nãi chuyÖn cña t«i h«m nay b¾t
®Çu tõ c¶m nhËn c¸ch ®©y 20 n¨m khi
t«i lµm viÖc t¹i ViÖn Kinh tÕ thÕ giíi,
mét trong nh÷ng viÖn nghiªn cøu cña
ViÖn Hµn l©m KHXH ViÖt Nam. Lóc ®ã
t«i ®· thÊy rÊt thó vÞ víi m« h×nh ph¸t
triÓn cña Ên §é, ®Æc biÖt m« h×nh thay
T«i ®iÓm mét vµi néi dung nh− vËy
thÕ nhËp khÈu vµ cuéc c¸ch m¹ng xanh
cña Ên §é. B−íc vµo thêi kú toµn cÇu ®Ó muèn nãi r»ng trong thêi ®¹i toµn
hãa vµ héi nhËp quèc tÕ, d−êng nh− Ên cÇu hãa vµ héi nhËp quèc tÕ s©u réng,
§é ®· cã sù thay ®æi rÊt Ên t−îng. Trong víi nh÷ng t¸c ®éng m¹nh mÏ cña cuéc
®iÒu kiÖn lóc ®ã c¸c b¹n
cßn nhiÒu khã kh¨n, thu
nhËp cña ng−êi d©n
ch−a cao, ng−êi nghÌo
(tÝnh theo møc thu nhËp
2 USD/ng−êi) cßn chiÕm
tû lÖ lín trong d©n c−,
nh−ng c¸c b¹n ®· kh«ng
ph¸t triÓn tuÇn tù theo
con ®−êng mµ c¸c n−íc
kh¸c ®· ®i. C¸c b¹n lùa
chän ph¸t triÓn theo
h−íng thÝch øng víi yªu
cÇu cña toµn cÇu hãa,
ph¸t huy lîi thÕ so s¸nh
(¶nh: Asean-India Centre at RIS,
http://aic.ris.org.in)
cña Ên §é, ®Æt ra cho

Côc diÖn chÝnh trÞ…

c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ míi, t−
duy tiÕp cËn ®æi míi, viÖc lùa chän
ph−¬ng thøc ph¸t triÓn hîp lý vµ th«ng
minh sÏ quyÕt ®Þnh sù thµnh b¹i cña c¸c
quèc gia.
T«i muèn nãi mét chót vÒ ViÖt Nam.
N¨m 1975, ViÖt Nam thèng nhÊt ®Êt
n−íc. Lóc ®ã, nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ph¸t
triÓn theo m« h×nh kÕ ho¹ch hãa tËp
trung. HÖ qu¶ lµ ®Êt n−íc chóng t«i dï
cã rÊt nhiÒu tiÒm n¨ng vÒ c«ng nghiÖp,
n«ng nghiÖp, dÞch vô vµ con ng−êi nh−ng
vÉn kh«ng ph¸t triÓn ®−îc. Thêi kú ®ã
n¹n thiÕu l−¬ng thùc kÐo dµi nhiÒu n¨m
ë ViÖt Nam. Tõ n¨m 1986, ViÖt Nam b¾t
®Çu ®æi míi, thay ®æi t− duy ph¸t triÓn
theo h−íng chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ
tr−êng vµ më cöa, héi nhËp quèc tÕ.
Chóng t«i coi kinh tÕ thÞ tr−êng lµ s¶n
phÈm v¨n minh cña nh©n lo¹i vµ hiÓu
r»ng mäi quèc gia, mäi chÕ ®é chÝnh trÞ
®Òu cã thÓ sö dông kinh tÕ thÞ tr−êng ®Ó
thùc hiÖn c¸c môc tiªu cña m×nh.
Kinh tÕ thÞ tr−êng cña chóng t«i lµ
nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng ®Þnh h−íng x·
héi chñ nghÜa, h−íng vµo con ng−êi, v×
con ng−êi, vµ ®ã chÝnh lµ môc tiªu cña
chñ nghÜa x· héi ®Ó x©y dùng mét ®Êt
n−íc ViÖt Nam “d©n giµu, n−íc m¹nh,
d©n chñ, c«ng b»ng, v¨n minh”. Chóng
t«i sö dông c¬ chÕ thÞ tr−êng ®Ó huy
®éng vµ ph©n bæ nguån lùc; coi thÞ
tr−êng ViÖt Nam lµ mét phÇn cña thÞ
tr−êng thÕ giíi. KÓ tõ chÝnh s¸ch ®Çu
tiªn lµ kho¸n s¶n phÈm trong n«ng
nghiÖp, ®Õn nay, ViÖt Nam ®· trë thµnh
mét trong nh÷ng n−íc xuÊt khÈu g¹o
lín trªn thÕ giíi. ViÖt Nam ®· trë thµnh
thµnh viªn cña ASEAN, WTO, nhiÒu
®Þnh chÕ toµn cÇu, khu vùc vµ më réng
quan hÖ hîp t¸c song ph−¬ng.
Nh− c¸c b¹n biÕt, ViÖt Nam còng lµ
mét n−íc ®−îc Liªn Hîp Quèc ®¸nh gi¸

5
lµ cã chÝnh s¸ch gi¶m nghÌo rÊt Ên
t−îng. Theo chuÈn nghÌo míi th× tû lÖ
nghÌo hiÖn nay ë ViÖt Nam chØ cßn d−íi
10% vµ ViÖt Nam ®· b−íc vµo nhãm
n−íc cã møc thu nhËp trung b×nh thÊp
víi GDP b×nh qu©n ®Çu ng−êi ®¹t
kho¶ng vµi ngh×n USD/®Çu ng−êi/n¨m.
Nh− vËy, trong mét thÕ giíi thay ®æi
rÊt nhanh th× t− duy ph¸t triÓn ph¶i b¾t
kÞp víi nh÷ng thay ®æi ®ã. Cã lÏ c¸c b¹n
ngåi ®©y ®Òu ®· ®äc t¸c phÈm “T¹i sao
c¸c quèc gia thÊt b¹i: Nguån gèc cña
quyÒn lùc, thÞnh v−îng vµ nghÌo ®ãi”.
T«i ®· cã dÞp gÆp mét trong hai t¸c gi¶
cña cuèn s¸ch ®ã lµ GS. James Robinson
ë §¹i häc Harvard. ¤ng cho r»ng, mÆc
dï tµi nguyªn cã vai trß quan träng cho
sù ph¸t triÓn, nh−ng cã nhiÒu quèc gia
giµu tµi nguyªn vÉn nghÌo, kÓ c¶ ®ã lµ
nh÷ng n−íc s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu dÇu
löa; ®ång thêi còng cã kh«ng Ýt quèc gia
cã nÒn v¨n hãa l©u ®êi nh−ng vÉn ph¸t
triÓn tr× trÖ. Tµi nguyªn v¨n hãa cã vai
trß rÊt quan träng song nã sÏ kh«ng tù
mang l¹i gi¸ trÞ ®èi víi ph¸t triÓn. CÇn
ph¶i chuyÓn hãa nh÷ng gi¸ trÞ v¨n hãa
®ã thµnh gi¸ trÞ ph¸t triÓn. Mäi giíi h¹n
cho sù ph¸t triÓn ®Òu phô thuéc vµo con
ng−êi, tõ c¸ch thøc tæ chøc, nh÷ng
nguyªn t¾c vËn hµnh c¸c ®Þnh chÕ cho
®Õn x©y dùng c¬ chÕ triÓn khai nh÷ng
c«ng viÖc ®ã. §iÒu ®ã cho thÊy r»ng vai
trß cña sù thay ®æi thÓ chÕ, t− duy vµ
nhËn thøc lu«n lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh sù
thµnh b¹i cña c¸c quèc gia.
Víi t×nh h×nh thÕ giíi hiÖn nay, cuéc
khñng ho¶ng tµi chÝnh vµ suy tho¸i
kinh tÕ toµn cÇu ®· ®Ó l¹i hÖ lôy s©u
s¾c, cã thÓ so s¸nh víi cuéc khñng
ho¶ng 1929-1933. NÕu chóng ta chØ
nh×n nhËn nã nh− lµ mét cuéc khñng
ho¶ng chu kú th× kh«ng thÓ ®¸nh gi¸
hÕt ¶nh h−ëng cña nã. Cã ng−êi ®· coi

6
®©y lµ cuéc khñng ho¶ng vÒ thÓ chÕ. Khi
c¸c qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, trao ®æi, ph©n
phèi, tiªu dïng ®· v−ît ra khái biªn giíi
cña mét quèc gia, ®ßi hái ph¶i cã nh÷ng
®Þnh chÕ qu¶n trÞ trªn ph¹m vi toµn
cÇu, nh−ng thùc tÕ c¸c qu¸ tr×nh nµy l¹i
vÉn ph¶i chÞu sù chÕ ®Þnh cña c¸c thÓ
chÕ quèc gia.
Khñng ho¶ng ®· lµm lé ra nhiÒu
vÊn ®Ò trong mèi quan hÖ gi÷a nhµ n−íc
vµ thÞ tr−êng. §· cã lóc ng−êi ta nãi vÒ
vÊn ®Ò thÞ tr−êng lín vµ nhµ n−íc nhá
vµ khi x¶y ra sù ®æ vì cña c¸c ng©n
hµng th× ng−êi ta l¹i nghÜ lµ vai trß nhµ
n−íc ph¶i lín h¬n. Nh÷ng thay ®æi nµy
ph¶i ch¨ng lµ v× chóng ta ch−a cã nh÷ng
®Þnh chÕ thËt sù cã hiÖu qu¶ ®Ó qu¶n trÞ
c¸c qu¸ tr×nh ph¸t triÓn. V× vËy, c¸c héi
nghÞ G7, G20 bµn rÊt nhiÒu vÒ ®æi míi
hÖ thèng tµi chÝnh quèc tÕ. Sù xo¾n kÕt
nhiÒu h−íng, ®a chiÒu, ®a d¹ng, phøc
t¹p trong hÖ thèng kinh tÕ toµn cÇu sÏ
yªu cÇu c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh ph¶i cÊu
tróc l¹i. HiÖn nay, mçi ngµy trªn m¹ng
tµi chÝnh toµn cÇu cã kho¶ng 30.000 tû
USD chu chuyÓn, nªn nÕu ®æ vì mét
kh©u th× nã sÏ t¹o ra t¸c ®éng mang
tÝnh chÊt domino ®èi víi c¶ hÖ thèng
kinh tÕ, tµi chÝnh toµn cÇu.
Th¸ch thøc thø hai còng rÊt lín, cã
nguyªn nh©n do con ng−êi chø kh«ng
ph¶i hoµn toµn thuéc vÒ tù nhiªn. §ã lµ
vÊn ®Ò biÕn ®æi khÝ hËu toµn cÇu. ViÖt
Nam cã bê biÓn dµi h¬n 3200 km. Theo
®¸nh gi¸ cña c¸c nhµ khoa häc, ViÖt
Nam lµ mét trong 15 quèc gia chÞu t¸c
®éng nÆng nÒ nhÊt cña biÕn ®æi khÝ hËu
toµn cÇu vµ n−íc biÓn d©ng. Chóng t«i
hiÓu r»ng, con ng−êi ph¶i tù kiÓm so¸t
hµnh ®éng cña m×nh trong qu¸ tr×nh
ph¸t triÓn ®Ó b¶o vÖ m«i tr−êng, khai
th¸c bÒn v÷ng c¸c nguån tµi nguyªn
thiªn nhiªn. ViÖt Nam ®· hîp t¸c víi Ên

Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 6.2015

§é trong nhiÒu lÜnh vùc liªn quan ®Õn
biÕn ®æi khÝ hËu vµ b¶o vÖ m«i tr−êng.
Thø ba, thÕ giíi hiÖn ®ang trong mét
thêi kú cã nhiÒu bÊt æn. Chóng ta lu«n
mong muèn ph¶i gi÷ ®−îc m«i tr−êng
hßa b×nh, hîp t¸c ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn
®Ò toµn cÇu còng nh− c¸c vÊn ®Ò cña mçi
quèc gia. Nh−ng nh÷ng xung ®ét liªn
quan ®Õn t«n gi¸o, s¾c téc, an ninh ph¸t
triÓn... ®ang ®Æt thÕ giíi tr−íc t×nh
huèng khã ®o¸n ®Þnh. T×nh h×nh nghiªm
träng h¬n tõ sau sù kiÖn 11/9 ë Mü. GÇn
®©y l¹i næi lªn vÊn ®Ò lùc l−îng Håi gi¸o
cùc ®oan ë Trung §«ng, c¸c tranh giµnh
tµi nguyªn chiÕn l−îc, ®Æc biÖt lµ tranh
chÊp trªn biÓn. Cã thÓ khã x¶y ra mét
cuéc chiÕn tranh lín, nh−ng t×nh tr¹ng
tranh chÊp, xung ®ét côc bé, hiÖn ®·
kh«ng cßn ®¬n lÎ. §©y lµ th¸ch thøc ®Æt
ra cho c¸c thÓ chÕ toµn cÇu tr−íc yªu cÇu
gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò nµy.
Trong quan hÖ quèc tÕ, hiÖn nay
ng−êi ta nãi nhiÒu ®Õn sù t−¬ng ®ång vÒ
lîi Ých mµ Ýt nãi vÒ nh÷ng ®iÓm t−¬ng
®ång vÒ v¨n hãa. VÊn ®Ò lµ c¸c quèc gia
ph¶i phèi hîp chia sÎ lîi Ých, hîp t¸c v×
lîi Ých chung, v× sù ph¸t triÓn cña céng
®ång thÕ giíi. Mçi quèc gia ph¶i cã tr¸ch
nhiÖm x©y dùng m«i tr−êng hßa b×nh,
hîp t¸c vµ cïng víi c¸c quèc gia kh¸c
ph¸t triÓn. Trong héi nhËp quèc tÕ, c¸c
cuéc th−¬ng l−îng th−êng ®Ó bµn th¶o
nh»m ®¶m b¶o lîi Ých cña c¸c bªn vµ
thùc hiÖn ®−îc c¸c nguyªn t¾c cña c¸c
®Þnh chÕ khu vùc vµ toµn cÇu mµ n−íc
®ã ®· ký kÕt. RÊt khã ph¸t triÓn quan
hÖ ®èi ngo¹i nÕu mét n−íc ®ßi hái n−íc
kh¸c ph¶i më cöa thÞ tr−êng trong khi
m×nh thùc hiÖn chÝnh s¸ch b¶o hé. Song
còng rÊt phi lý nÕu mét n−íc khi tham
gia ®µm ph¸n gia nhËp c¸c ®Þnh chÕ
kinh tÕ quèc tÕ l¹i ph¶i tháa m·n ®iÒu
kiÖn cña mét vµi n−íc ®Ò xuÊt ®µm

Côc diÖn chÝnh trÞ…

ph¸n song ph−¬ng trong khi thËt ra hä
kh«ng hÒ cã quan hÖ vÒ th−¬ng m¹i, ®Çu
t− víi n−íc nµy. VÝ dô, khi ViÖt Nam
tham gia WTO ®· ph¶i tiÕn hµnh ®µm
ph¸n song ph−¬ng víi mét vµi n−íc
kh«ng hÒ cã quan hÖ th−¬ng m¹i, ®Çu t−
víi ViÖt Nam nh−ng l¹i ®Æt yªu cÇu ®ßi
ViÖt Nam ph¶i ®µm ph¸n song ph−¬ng.
Ngoµi ra, cã mét thùc tÕ n÷a lµ cã n−íc
®· sö dông c¸c xung ®ét g©y c¨ng th¼ng
víi bªn ngoµi ®Ó h−íng d− luËn trong
n−íc ra ngoµi, tËp trung gi¶i quyÕt c¸c
vÊn ®Ò bªn trong cña hä.
ViÖc sö dông søc m¹nh mÒm còng
®ang trë thµnh chiÕn l−îc cña c¸c n−íc
lín. HiÖn t¹i, nhiÒu s¶n phÈm v¨n hãa
cña c¸c n−íc §«ng ¸ trµn ngËp thÞ
tr−êng khu vùc trong khi v¨n hãa Ên
§é rÊt khã tiÕp cËn khu vùc nµy. §©y
kh«ng ph¶i lµ vÊn ®Ò chÊt l−îng, møc ®é
hÊp dÉn cña phim ¶nh hay c¸c s¶n
phÈm nghe nh×n, mµ ng−êi ta ®· sö
dông c¸c s¶n phÈm v¨n hãa, c¸c sù kiÖn
vµ dÞch vô v¨n hãa nh− lµ h×nh thøc
x©m l¨ng v¨n hãa. SÏ kh«ng thÓ lý gi¶i
®−îc nh÷ng vÊn ®Ò nµy nÕu chóng ta chØ
th©m nhËp thÞ tr−êng dùa trªn nh÷ng
quan ®iÓm tiÕp cËn vÒ quan hÖ quèc tÕ
nh− tr−íc.
Trong bèi c¶nh ®ã, c¸c n−íc trong
khu vùc cÇn thÊy ®−îc t−¬ng quan vÒ
søc m¹nh gi÷a c¸c quèc gia ®ang cã sù
ho¸n chuyÓn.
Sau khñng ho¶ng n¨m 2008-2009,
Tæng thèng B. Obama ®· ®Æt ra rÊt
nhiÒu viÖc, trong ®ã cã hai viÖc liªn
quan ®Õn vÊn ®Ò ®èi ngo¹i. Thø nhÊt lµ
chñ tr−¬ng “xoay trôc” trë l¹i ch©u ¸ Th¸i B×nh D−¬ng. Tuy nhiªn, nhiÒu häc
gi¶ Hoa Kú ®Òu nãi r»ng kh«ng ph¶i lµ
Mü “trë l¹i” ch©u ¸ v× thùc ra Mü ch−a
bao giê rót khái ch©u ¸. Song trong thêi
gian qua, sù quan t©m cña Mü ®èi víi

7
ch©u ¸ cã phÇn sao l·ng. Thø hai, vÒ
mÆt kinh tÕ, ChÝnh quyÒn cña Tæng
thèng B. Obama ®−a ra môc tiªu trong
5 n¨m, tõ 2010 ®Õn 2015, t¨ng xuÊt
khÈu gÊp ®«i, ®ång thêi khëi ®éng tiÕn
tr×nh ®µm ph¸n HiÖp ®Þnh ®èi t¸c xuyªn
Th¸i B×nh D−¬ng (TPP). Nh− vËy, cã
thÓ thÊy r»ng n−íc Mü ®· cè g¾ng ®iÒu
chØnh, t¹o ra sù c©n b»ng míi trong
ph¸t triÓn, kh«ng chØ dùa vµo thÞ tr−êng
trong n−íc mµ cßn dùa c¶ vµo thÞ tr−êng
n−íc ngoµi. Trong mét thêi gian dµi,
kho¶ng 3/4 t¨ng tr−ëng kinh tÕ cña Mü
dùa vµo tiªu dïng trong n−íc. §©y lµ
®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c nÒn kinh tÕ,
®Æc biÖt lµ c¸c nÒn kinh tÕ §«ng ¸, thóc
®Èy xuÊt khÈu. HiÖn nay, hµng n¨m
ViÖt Nam xuÊt khÈu gÇn 15 tû USD vµo
thÞ tr−êng Mü vµ tiÒm n¨ng xuÊt khÈu
cßn rÊt lín; cßn gi¸ trÞ nhËp khÈu tõ Mü
chØ trªn 1 tû USD. DÜ nhiªn, xuÊt khÈu
cña ViÖt Nam kh«ng chØ dùa vµo thÞ
tr−êng Mü.
Mét ®Æc ®iÓm næi bËt mµ c¸c n−íc
trong khu vùc rÊt quan t©m lµ sù trçi
dËy m¹nh mÏ cña Trung Quèc. C¸c nhµ
l·nh ®¹o cña Trung Quèc lu«n cho r»ng
Trung Quèc trçi dËy hßa b×nh vµ kh«ng
cã c¸i gäi lµ “mèi ®e däa” tõ Trung Quèc.
Tuy nhiªn, chóng ta ph¶i nh×n trong
thùc tiÔn, sù trçi dËy ®ã lµ nh− thÕ nµo?
Thø nhÊt, hiÖn nay Trung Quèc trë
thµnh “c«ng x−ëng cña thÕ giíi”. C¸ch
Trung Quèc ph¸t triÓn lµ chó träng dùa
trªn ®Çu t−, lÊy thÞ tr−êng cña thÕ giíi
lµm ®Þnh h−íng cho viÖc triÓn khai trë
thµnh c«ng x−ëng thÕ giíi. Giai ®o¹n
®Çu, Trung Quèc chØ quan t©m ®Õn viÖc
lµm sao thu hót ®−îc nhiÒu nhÊt c¸c dù
¸n ®Çu t− trùc tiÕp n−íc ngoµi mµ ch−a
chó träng nhiÒu tíi chÊt l−îng. VÒ sau,
Trung Quèc chuyÓn dÇn sang chó träng
vµo chÊt l−îng cña c¸c dù ¸n. Cho ®Õn