Công trình Chế độ cạnh tranh kinh tế ở Việt Nam: Những vấn đề đặt ra và giải pháp

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG
---------o0o---------

Công trình tham dự Cuộc thi
Sinh viên nghiên cứu khoa học Trường Đại học Ngoại thương 2013

Tên công trình:

CHẾ ĐỘ CẠNH TRANH KINH TẾ Ở VIỆT NAM:
NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA VÀ GIẢI PHÁP

Nhóm ngành:
Kinh doanh và Quản lý 3 (KD3)

Hà Nội, tháng 5 năm 2013

i

MỤC LỤC

MỤC LỤC ................................................................................................................... i
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT .................................................................................... iii
DANH MỤC BẢNG BIỂU, ĐỒ THỊ ....................................................................... iv
LỜI MỞ ĐẦU .............................................................................................................1
CHƯƠNG 1: LÝ LUẬN CHUNG VỀ CHẾ ĐỘ CẠNH TRANH KINH TẾ ...........5
1.1. Khái quát về cạnh tranh ................................................................................5
1.1.1. Khái niệm, bản chất của cạnh tranh ........................................................5
1.1.2. Vai trò của cạnh tranh ..............................................................................7
1.1.3. Các hình thức của cạnh tranh ..................................................................9
1.2. Khái quát về chế độ cạnh tranh kinh tế .....................................................14
1.2.1. Khái niệm ................................................................................................14
1.2.2. Nội dung của chế độ cạnh tranh kinh tế .................................................15
1.2.3. Vai trò của chế độ cạnh tranh ................................................................26
CHƯƠNG 2: NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA ĐỐI VỚI CHẾ ĐỘ CẠNH TRANH
KINH TẾ Ở VIỆT NAM...........................................................................................33
2.1. Tổng quan về chế độ cạnh tranh kinh tế ở Việt Nam ...............................33
2.2. Thực trạng chế độ cạnh tranh kinh tế ở Việt Nam ...................................34
2.2.1. Chính sách và pháp luật cạnh tranh ......................................................34
2.2.2. Môi trường pháp luật về cạnh tranh ......................................................39
2.2.3. Thực thi pháp luật cạnh tranh ................................................................43
2.2.4. Ý thức tôn trọng và sự tuân thủ pháp luật cạnh tranh của doanh nghiệp
..........................................................................................................................51
2.2.5. Pháp luật cạnh tranh về bảo vệ người tiêu dùng ...................................56
CHƯƠNG 3: MỘT SỐ KHUYẾN NGHỊ HOÀN THIỆN CHẾ ĐỘ CẠNH TRANH
KINH TẾ Ở VIỆT NAM...........................................................................................64
3.1. Xu hướng phát triển của chế độ cạnh tranh kinh tế ở Việt Nam ............64
3.2. Một số khuyến nghị cụ thể ..........................................................................65
3.2.1. Về chính sách và pháp luật cạnh tranh ..................................................65

ii

3.2.2. Về việc hoàn thiện môi trường pháp luật cạnh tranh .............................67
3.2.3. Về thực thi pháp luật cạnh tranh ............................................................69
3.2.4. Về ý thức tôn trọng và tuân thủ pháp luật cạnh tranh đối với doanh
nghiệp ...............................................................................................................71
3.2.5. Về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng .....................................................75
KẾT LUẬN ...............................................................................................................78
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................................79

iii

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
APEC

Asia-Pacific Economic Cooperation
Diễn đàn Hợp tác Kinh tế Châu Á – Thái Bình Dương

ASEAN

Association of Southeast Asian Nations
Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á

Cục QLCT

Cục Quản lý cạnh tranh

DNNN

Doanh nghiệp nhà nước

EVN

Tập đoàn điện lực Việt Nam

HĐCT

Hội đồng cạnh tranh

MFN

Most Favoured Nation
Nguyên tắc Tối huệ quốc

NT

National Treatment
Nguyên tắc Đãi ngộ quốc gia

NTD

Người tiêu dùng

OECD

Organization for Economic Cooperation and Development
Tổ chức Hợp tác và Phát triển Knh tế

OFT

Office of Fair Trading
Văn ph ng Thương mại công

TCTD

Tổ chức tín dụng

TTKT

Tập trung kinh tế

WEF

World Economic Forum
Diễn đàn kinh tế thế giới

WTO

World Trade Organization
Tổ chức thương mại thế giới

XHCN

Xã hội chủ nghĩa

ng

iv

DANH MỤC BẢNG BIỂU, ĐỒ THỊ
I. DANH MỤC BẢNG
Bảng 1: Thống kê các vụ việc hạn chế cạnh tranh ....................................................44
Bảng 2: Thống kê vụ việc cạnh tranh không lành mạnh ...........................................46
Bảng 3: Biểu giá điện so sánh giữa năm 2010 và năm 2011 ....................................57
Bảng 4: Thống kê số vụ việc cạnh tranh không lành mạnh năm 2006 – 2011 .........61
II. DANH MỤC HÌNH VẼ
Hình 1: Sơ đồ hệ thống bộ máy cơ quan quản lý nhà nước về bảo vệ quyền lợi
người tiêu dùng .........................................................................................................25
Hình 2: Thống kê các vụ việc hạn chế cạnh tranh ....................................................44
Hình 3: uá trình điều tra các vụ việc năm 2011 .....................................................45
Hình : Thống kê vụ việc cạnh tranh không lành mạnh ...........................................46
Hình 5: Số lượng và giá tr M A tại Việt Nam t năm 2003 – quý I năm 2012 .....48
Hình 6: Biểu đồ giá xăng A92 ở Việt Nam t 21/07/2008 đến 28/03/2013 .............59