Xem mẫu
- Thø n¨m, hîp t¸c quèc tÕ trong lÜnh vùc ph¸t triÓn nguån
nh©n lùc lµ mét xu híng phæ biÕn trong ®iÒu kiÖn c¸ch m¹ng
khoa khäc c«ng nghÖ hiÖn nay.
Víi sù ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ míi, cuéc c¸ch m¹ng
khoa häc c«ng nghÖ hiÖn nay ®ang t¹o ra sù ph¸t triÓn míi cña
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Xu híng khu vùc ho¸, quèc tÕ ho¸, toµn
cÇu ho¸ ®ang trë thµnh xu híng chñ ®¹o. Sù xuÊt hiÖn cña c¸c
C«ng ty xuyªn quèc gia ®· lµm cho sù ph©n c«ng vµ hiÖp t¸c
lao ®éng ngµy cµng ph¸t triÓn tõ quy m« XÝ nghiÖp ®Õn tËp
®oµn, tõ quy m« quèc gia ®Õn liªn quèc gia, ®a quèc gia ...
§iÒu ®ã ®ang lµm xuÊt hiÖn nhu cÇu vµ kh¶ n¨ng thùc hiÖn c¸c
h×nh thøc hîp t¸c quèc tÕ vÒ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc.
2. Quan hÖ s¶n xuÊt:
Quan hÖ s¶n xuÊt x· héi lµ quan hÖ kinh tÕ gi÷ ngêi víi
ngêi trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ t¸i s¶n xuÊt x· héi: s¶n xuÊt
– ph©n phèi – trao ®æi – tiªu dïng. Quan hÖ s¶n xuÊt bao
gåm quan hÖ kinh tÕ – x· héi vµ quan hÖ kinh tÕ tæ chøc.
Quan hÖ kinh tÕ – x· héi biÓu hiÖn h×nh thøc x· héi cña
s¶n xuÊt, nã biÓu hiÖn mèi quan hÖ gi÷a ngêi víi ngêi trªn
ba mÆt chñ yÕu:
9
- Quan hÖ së h÷u t liÖu s¶n xuÊt, quan hÖ tæ chc, qu¶n lý
s¶n xuÊt vµ quan hÖ ph©n phèi s¶n phÈm, trong ®ã quan hÖ së
h÷u t liÖu s¶n xuÊt gi÷ vai trß quyÕt ®Þnh.
Quan hÖ kinh tÕ tæ chøc xuÊt hiÖn trong qu¸ tr×nh tæ chøc
s¶n xuÊt. Nã võa biÓu hiÖn quan hÖ gi÷a ngêi víi ngêi, võa
biÓu hiÖn tr¹ng th¸i tù nhiªn kü thuËt cña nÒn s¶n xuÊt. Quan
hÖ kinh tÕ – tæ chøc ph¶n ¸nh tr×nh ®é ph©n c«ng lao ®éng x·
héi, chuyªn m«n ho¸ vµ hiÖp t¸c ho¸ s¶n xuÊt. Nã do tÝnh chÊt
vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt quy ®Þnh.
Sù thèng thèng nhÊt vµ t¸c ®éng qua l¹i gi÷a lùc lîng
s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt x· héi hîp thµnh ph¬ng thøc s¶n
xuÊt. Trong sù thèng nhÊt biÖn chøng nµy, sù ph¸t triÓn cña lùc
lîng s¶n xuÊt ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh ®èi víi quan hÖ s¶n
xuÊt, quan hÖ s¶n xuÊt ph¶i phô thuéc víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é
ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt. Lùc lîng s¶n xuÊt thêng
xuyªn vËn ®éng, ph¸t triÓn, nªn quan hÖ s¶n xuÊt còng lu«n
lu«n thay ®æi nh»m ®¸p øng yªu cÇu ph¸t triÓn cña lùc lîng
s¶n xuÊt.
Sù t¸c ®éng ngîc l¹i cña quan hÖ s¶n xuÊt ®èi víi lùc
lîng s¶n xuÊt diÔn ra theo hai híng, hoÆc lµ thóc ®Çy lùc
lîng s¶n xuÊt ph¸t triÓn, hoÆc kiÒm h·m sù ph¸t triÓn cña lùc
10
- lîng s¶n xuÊt. Trong trêng hîp quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp
víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt th×
nã sÏ thóc ®Çy lùc lîng s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Ngîc l¹i, quan
hÖ s¶n xuÊt l¹c hËu sÏ k×m h·m sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n
xuÊt. Ngay c¶ trong trêng hîp quan hÖ s¶n xuÊt ®i qu¸ xa so
víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt th× nã còng k×m
h·m sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt.
Mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan
hÖ s¶n xuÊt lµm h×nh thµnh quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt ph¶i phï
hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt.
§©y lµ quy luËt kinh tÕ chung cña mäi ph¬ng thøc s¶n xuÊt
x· héi.
Quy luËt kinh tÕ ®ã chi phèi lÞch sö ph¸t triÓn cña c¸c
ph¬ng thøc s¶n xuÊt x· héi, ®ång thêi còng trùc tiÕp t¸c ®éng
tíi sù vËn ®éng cña mçi ph¬ng thøc s¶n xuÊt.
LÞch sö ph¸t triÓn cña nÒn s¶n xuÊt x· héi lµ lÞch sö ph¸t
triÓn cña nh÷ng ph¬ng thøc s¶n xuÊt kÕ tiÕp nhau tõ thÊp ®Õn
cao: ph¬ng thøc s¶n xuÊt céng s¶n nguyªn thuû, chiÕm h÷u
n« lÖ, phong kiÕn, t b¶n chñ nghÜa vµ céng s¶n chñ nghÜa.
11
- 3. Quan hÖ gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n
xuÊt.
- Lùc lîng s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh quan hÖ s¶n xuÊt: Xu
híng cña s¶n xuÊt vËt chÊt lµ kh«ng ngõng ph¸t triÓn, sù biÕn
®æi bao giê còng b¾t ®Çu b»ng sù biÕn ®æi cña lùc lîng s¶n
xuÊt.
Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ®Ó lao ®éng bít nÆng nhäc vµ
®¹t hiÖu qu¶ h¬n con ngêi lu«n lu«n t×m c¸ch c¶i tiÕn c«ng cô
lao ®éng vµ chÕ t¹o ra nh÷ng c«ng cô lao ®éng tinh x¶o h¬n.
Cïng víi sù biÕn ®æi vµ ph¸t triÓn cña c«ng cô lao ®éng th×
kinh nghiÖm s¶n xuÊt, thãi quen lao ®éng kü n¨ng s¶n xuÊt
kiÕn thøc khoa häc cña con ngêi còng tiÕn bé. Lùc lîng s¶n
xuÊt trë thµnh yÕu tè ®ång nhÊt, c¸ch m¹ng nhÊt. Cßn quan hÖ
s¶n xuÊt lµ yÕu tè æn ®Þnh, cã khuynh híng l¹c hËu h¬n sù
ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt. Lùc lîng s¶n xuÊt lµ néi
dung lµ ph¬ng thøc cßn quan hÖ s¶n xuÊt lµ h×nh thøc x· héi
cña nã. Trong mèi quan hÖ gi÷a néi dung vµ h×nh thøc th× néi
dung quyÕt ®Þnh h×nh thøc, h×nh thøc phô thuéc vµo néi dung,
néi dung thay ®æi tríc sau ®ã h×nh thøc thay ®æi theo, tÊt
nhiªn trong quan hÖ víi néi dung vµ h×nh thøc kh«ng ph¶i lµ
12
- mÆt thô ®éng, nã còng t¸c ®éng trë l¹i ®èi víi sù ph¸t triÓn cña
néi dung.
Cïng víi sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt quan hÖ s¶n
xuÊt còng h×nh thµnh vµ biÕn ®æi cho phï hîp víi tÝnh chÊt vµ
tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt, sù phï hîp ®ã lµ
®éng lùc lµm cho lùc lîng s¶n xuÊt ph¸t triÓn m¹nh mÏ.
Nhng lùc lîng s¶n xuÊt thêng ph¸t triÓn nhanh cßn quan hÖ
s¶n xuÊt cã xu híng æn ®Þnh khi lùc lîng s¶n xuÊt ®· ph¸t
triÓn lªn mét tr×nh ®é míi, quan hÖ s¶n xuÊt kh«ng cßn phï
hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt, më ®êng
cho lùc lîng s¶n xuÊt ph¸t triÓn.
- Quan hÖ s¶n xuÊt t¸c ®éng trë l¹i ®èi víi lùc lîng s¶n
xuÊt: Sù h×nh thµnh, biÕn ®æi ph¸t triÓn cña quan hÖ s¶n xuÊt lµ
h×nh thøc x· héi mµ lùc lîng s¶n xuÊt dùa vµo ®ã ®Ó ph¸t
triÓn, nã t¸c ®éng trë l¹i ®èi víi lùc lîng s¶n xuÊt, cã thÓ thóc
®Çy hoÆc k×m h·m sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt. NÕu
quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn
cña lùc lîng s¶n xuÊt nã thóc ®Çy s¶n xuÊt ph¸t triÓn nhanh.
NÕu nã kh«ng phï hîp nã k×m h·m sù ph¸t triÓn cña lùc lîng
s¶n xuÊt, song t¸c dông k×m h·m ®ã chØ t¹m thêi theo tÝnh tÊt
yÕu kh¸ch quan, cuèi cïng nã sÏ bÞ thay thÓ b»ng kiÓu quan hÖ
s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é lùc lîng s¶n xuÊt.
13
- Së dÜ quan hÖ s¶n xuÊt cã thÓ t¸c ®éng m¹nh mÏ trë l¹i
®èi víi lùc lîng s¶n xuÊt (thóc ®Çy hoÆc k×m h·m ), v× nã quy
®Þnh môc ®Ých cña s¶n xuÊt, quy ®Þnh hÖ thèng tæ chøc qu¶n lý
s¶n xuÊt vµ qu¶n lý x· héi, quy ®Þnh ph¬ng thøc ph©n phèi vµ
phÇn cña c¶i Ýt hay nhiÒu mµ ngêi lao ®éng ®îc hëng. Do
®ã nã ¶nh hëng ®Õn th¸i ®é qu¶ng ®¹i quÇn chóng lao ®éng
lùc lîng s¶n xuÊt chñ yÕu cña x· héi, nã t¹o ra nh÷ng ®iÒu
kiÖn kÝch thÝch hoÆc h¹n chÕ viÖc c¶i tiÕn c«ng cô lao ®éng ¸p
dông nh÷ng thµnh tùu khoa khäc vµ kü thuËt vµo s¶n xuÊt, hîp
t¸c vµ ph©n phèi lao ®éng.
Tuy nhiªn, kh«ng ®îc hiÓu mét c¸ch ®¬n gi¶n tÝnh tÝch
cùc cña quan hÖ s¶n xuÊt chØ lµ vai trß cña nh÷ng h×nh thøc së
h÷u, mçi kiÓu quan hÖ s¶n xuÊt lµ mét hÖ thèng mét chØnh thÓ
h÷u c¬ gåm ba mÆt, quan hÖ së h÷u, quan hÖ qu¶n lý vµ quan
hÖ ph©n phèi. ChØ trong chØnh thÓ ®ã, quan hÖ s¶n xuÊt míi trë
thµnh ®éng lùc thóc ®Çy con ngêi hµnh ®éng nh»m ph¸t triÓn
s¶n xuÊt.
Quy luËt vÒ sù phï hîp cña quan hÖ s¶n xuÊt víi tÝnh chÊt
vµ tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt lµ quy luËt chung nhÊt cña
sù ph¸t triÓn x· héi sù t¸c ®éng cña quy luËt nµy ®· ®a x· héi
lo¹i ngêi tr¶i qua c¸c ph¬ng thøc s¶n xuÊt, c«ng x· nguyªn
14
- thuû, chiÕm h÷u n« lÖ, phong kiÕn, t b¶n chñ nghÜa, x· héi
chñ nghÜa.
Thêi kú ®Çu trong lÞch sö lµ x· héi céng s¶n nguyªn thuû
víi lùc lîng s¶n xuÊt thÊp kÐm, quan hÖ s¶n xuÊt céng ®ång
nguyªn thuû ®êi sèng cña hä chñ yÕu thuéc vµo s¨n b¾t h¸i
lîm.
Trong qu¸ tr×nh sinh sèng hä ®· kh«ng ngõng c¶i tiÕn vµ
thay ®æi c«ng cô (lùc lîng s¶n xuÊt ) ®Õn sau mét thêi kú lùc
lîng s¶n xuÊt ph¸t triÓn quan hÖ céng ®ång bÞ ph¸ vì dÇn dÇn
xuÊt hiÖn hÖ t nh©n nhêng chç cho nã lµ mét x· héi chiÕm
h÷u n« lÖ. Víi quan hÖ s¶n xuÊt ch¹y theo s¶n phÈm thÆng d,
chñ n« muèn cã nhiÒu s¶n phÈm dÉn ®Õn bãc lét, ®a ra c«ng
cô lao ®éng tèt, tinh x¶o vµo s¶n xuÊt, nh÷ng ngêi lao ®éng
trong thêi kú nµy bÞ ®èi xö hÕt søc man rî. Hä lµ nh÷ng mãn
hµng trao ®æi l¹i, hä lÇm tëng do nh÷ng c«ng cô lao ®éng dÉn
®Õn cuéc sèng khæ cùc cña m×nh nªn hä ®· ph¸ ho¹i lùc lîng
s¶n xuÊt, nh÷ng cuéc khëi nghÜa n« lÖ diÔn ra kh¾p n¬i.
ChÊm døt chÕ ®é x· héi chiÕm h÷u n« lÖ, x· héi phong
kiÕn ra ®êi, x· héi míi ra ®êi giai cÊp thêi kú nµy lµ ®Þa chñ,
thêi kú ®Çu giai cÊp ®Þa chñ níi lßng h¬n chÕ ®é tríc, ngêi
n«ng d©n cã ruéng ®Êt, tù do th©n thÓ.
15
- Cuèi thêi kú phong kiÕn xuÊt hiÖn c«ng trêng thñ c«ng
ra ®êi vµ dÉn tíi lùc lîng s¶n xuÊt m©u thuÉn víi quan hÖ s¶n
xuÊt, cuéc c¸ch m¹ng t s¶n ra ®êi chÕ ®é t b¶n thêi kú nµy
ch¹y theo gi¸ trÞ thÆng d vµ lîi nhuËn hä ®a ra nh÷ng kü
thuËt míi nh÷ng c«ng cô s¶n xuÊt hiÖn ®¹i ¸p dông vµo s¶n
xuÊt thêi kú nµy lùc lîng s¶n xuÊt mang tÝnh chÊt cùc kú ho¸
cao vµ quan hÖ s¶n xuÊt lµ quan hÖ s¶n xuÊt t nh©n vÒ t liÖu
s¶n xuÊt nªn dÉn tíi cuéc ®Êu tranh gay g¾t gi÷a t s¶n vµ v«
s¶n næ ra xuÊt hiÖn mét sè níc chñ nghÜa x· héi. Chñ nghÜa
x· héi ra ®êi quan t©m ®Õn x· héi ho¸ c«ng h÷u nhng trªn
thùc tÕ chñ nghÜa x· héi ra ®êi ë c¸c níc cha qua thêi kú t
b¶n chñ nghÜa chØ cã Liªn X« lµ qua thêi kú t b¶ chñ nghÜa
nhng chØ lµ chñ nghÜa t b¶n trung b×nh.
Quy luËt vÒ sù phï hîp cña quan hÖ s¶n xuÊt víi tÝnh chÊt
vµ tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt lµ quy luËt vËn dông ph¸t
triÓn cña x· héi sù t¸c ®éng qua sù thay thÕ kÕ tiÕp nhau tõ
thÊp ®Õn cao cña ph¬ng thøc s¶n xuÊt.
- Mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan
hÖ s¶n xuÊt: Khi tr×nh ®é lùc lîng s¶n xuÊt cßn thñ c«ng th×
tÝnh chÊt cña nã lµ tÝnh chÊt c¸ nh©n. Nã thÓ hiÖn ë chç chØ
mét ngêi cã thÓ sö dông ®ù¬c nhiÒu c«ng cô kh¸c nhau trong
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®Ó t¹o ra s¶n phÈm. Nh vËy, tÊt yÕu dÉn
16
nguon tai.lieu . vn
