Xem mẫu
- Ch¬ng 1 :Tæng quan
1.1 Môc tiªu ®Ò tµi
X©y dùng ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh tû lÖ thµnh khÝ ®Þnh møc khi xÎ thanh
c¬ së ®Î s¶n xuÊt v¸n ghÐp thanh tõ gç keo l¸ trµm, lµm c¬ së ®Þnh møc tiªu
hao nguyªn liÖu khi s¶n xuÊt v¸n ghÐp thanh tõ lo¹i gç nµy.
1.2 Ph¹m vi ®Ò tµi nghiªn cøu:
Lo¹i gç keo l¸ trµm 7- 8 tuæi, ë nói luèt Trêng §¹i häc L©m NghiÖp.
Lo¹i v¸n ghÐp thanh th«ng dông kh«ng phñ mÆt
1.3 Néi dung chñ yÕu cña ®Ò tµi:
- C¬ së lý luËn
- Thùc nghiÖm
- KÕt qu¶ ®Ò tµi, kÕt luËn vµ kiÕn nghÞ
1.4 Ph¹m vi nghiªn cøu :
ViÖc x¸c ®Þnh tû lÖ thµnh khÝ ®Þnh møc, tû lÖ lîi dông gç trong c«ng
nghÖ xÎ, x¸c ®Þnh møc tiªu hao nguyªn liÖu trong chÕ biÕn lµ mét viÖc hÕt søc
cÇn thiÕt vµ quan träng. Nã kh«ng chØ lµ c¬ së cho chóng ta ®¸nh gÝa chÊt
lîng c«ng nghÖ, n¨ng lùc gia c«ng cña c«ng nh©n, mµ cßn gióp chóng ta x¸c
®Þnh ®îc ph¬ng ph¸p gia c«ng cÇn thiÕt gióp n©ng cao tû lÖ thµnh khÝ,n©ng
cao thµnh qu¶ lao ®éng. ë Trêng §¹i häc L©m NghiÖp ®· cã mét sè ®Ò tµi
tèt nghiÖp cña sinh viªn khoa chÕ biÕn l©m s¶n ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò nghiªn cøu
lùa chän ph¬ng ph¸p xÎ vµ x©y dùng b¶n ®å xÎ hîp lý khi xÎ thanh c¬ së
cung cÊp cho c«ng nghÖ v¸n ghÐp thanh tõ lo¹i gç keo lai, keo tai tîng.
Keo l¸ trµm lµ mét trong nh÷ng lo¹i c©y trång chñ lùc hiÖn nay cña
ch¬ng tr×nh 661. Tuy nhiªn, nã cha ®îc nghiªn cøu mét c¸ch thÊu ®¸o c¶
vÒ cÊu t¹o, tÝnh chÊt c¬ vËt lÝ vµ sö dông. ChÝnh v× thÕ, ®îc sù cho phÐp cña
khoa chÕ biÕn l©m s¶n, vµ sù híng dÉn cña thÇy gi¸o NguyÔn Phan ThiÕt
chóng t«i ®i s©u nghiªn cøu vÒ lo¹i gç nµy. §Ò tµi tËp trung vµo 2 vÊn ®Ò chñ
yÕu :
- X¸c ®Þnh c¸c bíc x¸c ®Þnh tû lÖ thµnh khÝ ®Þnh møc .
- X¸c ®Þnh tû lÖ thµnh khÝ ®Þnh møc khi xÎ thanh c¬ së ®Î s¶n xuÊt v¸n
ghÐp thanh cã phñ mÆt tõ gç keo l¸ trµm.
1
- Ch¬ng 2: c¬ së lý thuyÕt
2.1 Kh¸i niÖm vÒ tû lÖ thµnh khÝ, tû lÖ thµnh khÝ ®Þnh møc
2.1.1 Tû lÖ thµnh khÝ:
Lµ tû sè gi÷a thÓ tÝch gç xÎ(bao gåm c¶ s¶n phÈm chÝnh vµ phô) vµ thÓ
tÝch gç trßn ®em vµo xÎ trong cïng ®iÒu kiÖn tÝnh bµng phÇn tr¨m.
vx
p= .100%;
v
Trong ®ã p: Tû lÖ thµnh khÝ (%)
Vx: ThÓ tÝch gç xÎ thu ®îc (m3)
V: ThÓ tÝch gç trßn ®a vµo xÎ
Tû lÖ thµnh khÝ lµ chØ tiªu quan träng ®Ó ®¸nh gi¸ tr×nh ®é kü thuËt xÎ cña
mét sè c¬ së s¶n xuÊt, mét ngµnh, mét níc. N©ng cao ®îc tû lÖ thµnh khi xÎ
cã ý nghÜa rÊt lín vÒ kü thuËt vÒ mÆt sö dông gç vµ cung cÊp gç. Réng h¬n
n÷a lµ tiÕt kiÖm ®îc lîng gç khai th¸c gãp phÇn b¶o vÖ m«i trêng, b¶o vÖ
rõng.
2.1.2 Tû lÖ thµnh khÝ ®Þng møc:
Lµ chØ tiªu tû lÖ thµnh khÝ ph¶i ®¹t ®îc cña mét c¬ së s¶n xuÊt nã
mang tÝnh trung b×nh tiªn tiÕn vµ cã kÓ ®Õn ¶nh háng cña c¸c yÕu tè kh¸ch
quan chñ yÕu dùa trªn c¬ së thèng kª.
Tû lÖ thµnh khÝ lµ mét trong nh÷ng chØ tiªu quan träng ®¸nh gi¸ t×nh h×nh s¶n
xuÊt cña xÝ nghiÖp s¶n xuÊt xÎ, tû lÖ thµnh khÝ do ¶nh hëng cña nhiÒu yÕu tè
kh¸ch quan nªn ®Ò ra tû lÖ thµnh khÝ ®Þnh møc.
Nhê c«ng cô tÝnh to¸n thèng kª ta cã thÓ x©y ®îc tû lÖ thµnh khÝ ®¶m
b¶o ®é chÝnh x¸c.
2.1.3 C¸c yÕu tè ¶nh tíi tû lÖ thµnh khÝ.
2.1.3.1 Nguyªn liÖu gç:
TÝnh chÊt c¬ häc vµ tÝnh chÊt vËt lý cña gç: Gi÷a vµo c¸c cÊu t¹o kh¸c
nhau cña gç mµ c¸c tÝnh c¬ lý cña gç còng kh¸c nhau. Gç cµng cøng (tÝnh
chÊt c¬ häc cao) tû lÖ thµnh khÝ gç sÏ cao.
KÝch thíc gç trßn: KÝch thíc gç trßn ®îc trng b»ng chiÒu dµi vµ
®êng kÝnh. Qua nghiªn cøu ë nhiÒu c¬ së s¶n xuÊt cho thÊy nÕu chiÒu dµi
cµng gi¶m th× cho tû lÖ thµnh khÝ cao, v× nÕu gç cµng dµi th× kh¶ n¨ng xuÊt
hiÖn bÖnh tËt cµng nhiÒu. Víi ®êng kÝnh kÝnh gç cµng lín th× tû lÖ thµnh khÝ
thu ®îc cµng lín do kh¶ n¨ng thu ®îc s¶n phÈm chÝnh nhiÒu h¬n.
H×nh d¹ng gç trßn ¶nh hëng tíi tû lÖ thµnh khÝ: H×nh d¹ng gç trßn ®Æc
trng bëi ®é cong, ®é thãt ngän, ®é bÇu dôc.
+ §é cong gç trßn ®îc tÝnh b»ng tû sè gi÷a ®é vâng h vµ chiÒu dµi L
h
F= .100%
L
F: ®é cong tÝnh b»n %
H:§é väng (cm)
L:TÝnh b»ng (m)
2
- §é cµng lín th× tû lÖ thµnh khÝ cµng gi¶m do gç cµng cong kh¼ n¨ng xuÊt hiÖn
c¸c s¶n phÈm cã kÝch thíc nhá h¬n, ng¾n h¬n dù tÝnh ban ®Çu
+ §é bÇu dôc cña gç: §é bÇu dôc ®îc tÝnh b»ng tû sè gi÷a hiÖu ®êng
kÝnh lín nhÊt vµ ®¬ng kÝnh vu«ng gãc víi nã ®o trªn cïng mét tiÕt diÖn
ngang cña gç víi ®êng kÝnh lín nhÊt ®ã.
d1 d 2
E .100
d1
d1: ®êng kÝnh lín nhÊt cña tiÕt diÖn
d2: ®êng kÝnh vu«ng gãc cña tiÕt diÖn
+§é thãt ngän cña gç: Lµ tû sè gi÷a hiÖu hai ®êng kÝnh ®Çu vµ cuèi
cña khóc gç so víi chiÒu dµi cña c©y gç
Dd
s .100(%)
L
Trong ®ã: D: ®êng kÝnh ®Çu gèc cña c©y gç
d:®êng kÝnh ®Çu ngän cña c©y gç
+ BÖnh tËt gç ¶nh hëng tíi tû lÖ thµnh khÝ: C¸c lo¹i bÖnh tËt gç tù
nhiªn: M¾t gç, môc mät, chÐo thí, vÆn thí, cong, bµnh vÌ Kh«ng chØ lµm
gi¶m chÊt lîng s¶n phÈm mµ cßn lµm tû lÖ thµnh khÝ. Ví tõng lo¹i bÖnh tËt
cña gç sÏ cã møc ®é ¶nh hëng kh¸c nhau tíi tû lÖ thµnh khÝ. BÖnh tËt gç
cµng nhiÒu th× tû lÖ thµnh khÝ thu ®îc khi ca xÎ cµng thÊp. M¾t gç (M¾t
sèng vµ m¾t chÕt) lµ mét khuyÕt tËt cña gç. Sè lîng m¾t gç cµng nhiÒu, kÝch
thíc m¾t lín th× tû lÖ thµnh khÝ thu ®îc cµng thÊp. Mçi lo¹i khuyÕt tËt cña
gç nã lam gi¶m ®¸ng kÓ tû lÖ thµnh khÝ, tû lÖ lîi dông gç. C¸c lo¹i khuyÕt tÊt
nµy nã ¶nh rÊt kh¸c nhau trong qu¸ tr×nh ca xÎ. V× vËy d¹ng khuyÕt tËt gç mµ
lùa chän ph¬ng ph¸p xÎ cho hîp lý ®Ó thu ®îc tû lÖ thµnh khÝ, tû lÖ lîi
dông, hiÖu qu¶ kÝnh tÕ cao nhÊt.
+ S¶n phÈm gç ¶nh hëng tíi tû lÖ thµnh khÝ: Nãi ®Õn s¶n phÈm lµ nãi
®Õn quy c¸ch, kÝch thíc cña s¶n phÈm gç cã ¶nh hëng rÊt lín ®Õn tû lÖ
thµnh khÝ. Bëi v× khi ca xÎ kÝch thíc s¶n phÈm kh«ng hîp lý th× sÏ lµm gi¶m
tû lÖ thµnh khÝ, t¨ng lîng hao hôt gç.
+ M¸y mãc thiÕt bÞ ¶nh hëng tíi tû lÖ thµnh khÝ: M¸y mãc thiÕt bÞ nã
hiÖn ë ®é chÝnh x¸c cña c«ng cô c¾t gät. M¸y mãc cã chÝnh x¸c cao, c«ng cô
c¾t tèt th× qu¸ trinh cña xÎ sÎ thu ®îc s¶n phÈm tèt, tû lÖ thµnh khÝ, tû lÖ lîi
dông gç cao. §é chÝnh x¸c m¸y mãc thiÕt bÞ gãp phÇn lµm gi¶m c¸c khuyÕt
tËt cña s¶n phÈm xÎ: Nøt nÎ, nøt ®Çu gç, nøt mÆt v¸n, ®Çu to,®Çu nhá, dµy
máng, lem c¹nh, ®é b»ng ph¼ng cña gia c«ng, lîn sãng. C«ng cô c¾t ph¶i
®¶m b¶o yªu cÇu vÒ ®é s¾t, ®é më ca, bãp me, chiÒu dµy lìi c¾t .ChiÒu dÇy
lìi c¾t qu¸ lín sÏ lµm t¨ng kÝch thíc mÆt xÎ, lµm gi¶m tû lÖ tý lÖ thµnh khÝ,
t¨ng hao hôt gç.
+ YÕu tè c«ng nghÖ ¶nh hëng tíi tû lÖ thµnh khÝ : YÕu tè c«ng nghÖ
gåm cã quy tr×nh c«ng nghÖ vµ ph¬ng ph¸p xÎ( b¶n ®å xÎ). Quy tr×nh c«ng
nghÖ kh«ng hîp lý, m¸y mãc thiÕt bÞ kh«ng ®¶m b¶o yªu cÇu th× khi ca xÎ tû
lÖ lîi dông gç kh«ng cao, chÊt lîng s¶n phÈm kh«ng ®¹t yªu cÇu. Do ®ã ph¶i
cã mét quy tr×nh c«ng nghÖ hîp lý ®Ó lµm ®îc ®iÒu ®ã ph¶i c¨n cø vµo s¶n
phÈm, yªu cÇu chÊt lîng s¶n phÈm vµ tiÕn ®é s¶n xuÊt. Nhng cã mét qui
3
- tr×nh c«ng nghÖ hîp lý mµ kh«ng cã ph¬ng ph¸p xÎ hîp lý th× tû lÖ thµnh khÝ
vµ tû lÖ lîi dông sÏ kh«ng cao. V× vËy viÖc lËp ®îc mét b¶n ®å xÎ hîp lý cho
tõng khóc gç lµ mét yªu cÇu cÊp thiÕt ¶nh hëng tíi tû lÖ thµnh khÝ.
C¸c yÕu tè kh¸c ¶nh hëng tíi tû lÖ thµnh khÝ: Bao gåm tr×nh ®é tay
nghÒ c«ng nh©n, kü thuËt xÎ, ®é réng m¹ch xÎ ... §é réng m¹ch xÎ cµng lín
th× hao hôt gç cµng lín. Tr×nh ®é tay nghÒ c«ng nh©n cao,æn ®Þnh th× s¶n
phÈm thu ®îc khi ca xÎ sÏ cã chÊt lîng ®¶m b¶o,tû lÖ thµnh khÝ cao, n¨ng
suÊt lao ®éng ®îc n©ng lªn.
2.2 C¸c ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh tû lÖ thµnh khÝ ®Þnh møc:
2.2.1. Ph¬ng ph¸p thèng kª b×nh qu©n:
Qua ®iÒu tra kh¶o s¸t thùc tÕ ®Î cã ®îc gi¸ trÞ tû lÖ thµnh khÝ ®Þnh møc
víi c¸c ®iÒu kiÖn t¬ng cña c¸c c¬ së s¶n suÊt kh¸c, trªn c¬ së ®ã x¸c ®Þng tû
lÖ thµnh khÝ ®Þnh møc cho c¬ së m×nh.
Ph¬ng ph¸p nµy thùc hiÖn theo hai bíc:
Bíc 1: §i thùc tÕ c¸c xëng xÎ cã ®iÒu kiÖn t¬ng tù (m¸y mãc thiÕt bÞ ®iÒu
kiÖn s¶n phÈm) ®Ó x¸c ®Þnh tû lÖ thµnh khÝ ®Þnh møc.
P®m1, P®m2, P®m3, ... P®mn
Bíc 2:Tû lÖ thµnh khÝ trung b×nh
1n
å p®m
p®m =
n i= 1
Trong qu¸ tr×nh c«ng nghÖ cã rÊt nhiÒu yÕu tè ¶nh hëng tíi tû lÖ thµnh khÝ v×
vËy chóng ta biÕt läai bá nh÷ng yÕu tè kh«ng quan träng ®Ó bµi to¸n ®îc ®¬n
gi¶n h¬n:
P®m = f(d, l, s, ... )
2.2.2 X¸c ®Þnh tû lÖ thµnh khÝ b»ng ph¬ng ph¸p hÖ sè:
+ Tû lÖ thµnh khÝ thùc tÕ : §îc tÝnh b»ng thÓ tÝch khèi lîng gç xÎ ®em
chia cho tæng thÓ tÝch khèi lîng thÓ tÝch gç trßn ®a vµo xÎ ta ®îc tû lÖ
thµnh khÝ thùc tÕ cña c¬ së s¶n xuÊt.
+ Tû lÖ thµnh khÝ ®Þnh møc: §em tû lÖ thµnh khÝ thùc tÕ nh©n víi c¸c hÖ sè
¶nh hëng ®Õn tû lÖ thµnh khÝ qua tÝnh to¸n thèng kª ta ®îc tû lÖ th©nh khÝ
®Þnh møc cho c¬ së s¶n xuÊt. So s¸nh tû lÖ thµnh khÝ thùc tÕ víi tû lÖ thµnh khÝ
®Þnh møc cho ta ph©n tÝch ®îc t×nh h×nh s¶n xuÊt tèt hay xÊu cña c¬ së s¶n
xuÊt ®ã.
P®m= H.pc
Trong ®ã: p®m lµ tû lÖ thµnh khÝ ®Þnh møc (%)
Pc lµ tû lÖ thµnh khÝ thùc tÕ (%)
H lµ hÖ sè ¶nh hëng tíi tû lÖ thµnh khÝ
+ Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh c¸c hÖ sè ¶nh hëng tíi tû lÖ thµnh khÝ:
HÖ sè ¶nh cña ®êng kÝnh gç trßn: Khi x¸c ®Þnh ¶nh hëng bëi ®êng kÝnh gç
trßn ta ph¶i cè ®Þnh c¸c yÕu tè kh¸c. Gi¶ sö cã mét khèi lîng gç víi c¸c sè
liÖu sau:
- §êng kÝnh gç d1, d2 ... dn
- ThÓ tÝch t¬ng øng k1, k2,.., kn
4
- Chän mét tû lÖ thµnh khÝ nµo ®ã trong c¸c tû lÖ thµnh khÝ ®îc lµm chuÈn ta
lËp hÖ sè:
k
k1 k
; H2 2 ; Hn n
H1
kk k1 kn
Tõ ®ã ta cã: k1 = H1.kk ; k2 = H2.kk; k3 = H3.kk
NÕu gäi thÓ tÝch gç xÎ thu ®îc lµ Q1, Q2, Qn th× theo c«ng thøc tÝnh tû lÖ
thµnh khÝ ta cã:
n n n
ki .vi H i .kk .vi H .v i i
i 1 i 1 i 1
kd kk
n n n
v v v
i i i
i 1 i 1 i 1
n
H .v i i
§Æt: H n lµ hÖ sè ¶nh hëng tû lÖ thµnh khÝ bëi ®êng kÝnh c©y gç
i 1
n
v i
i 1
ta cã: kd = Hd.kk.
+ HÖ sè ¶nh ¶nh hëng ®é cong c©y gç trßn: Gi¶ sö khèi lîng gç cã c¸c sè
liÖu thèng kª sau: §êng kÝnh c©y gç dk
§é cong t¬ng øng f1, f2, ..., fn
ThÓ tÝch t¬ng øng v1df, v2df, ... v2df
Tû lÖ thµnh khÝ t¬ng øng k1df,, k2df.... kndf hÖ sè so s¸nh
t¬ng øng H1 , H2, ... Hn, víi
k .k k .k k .k
H1 1 n ; H1 1 n ; H1 1 n ;
k k .d n k k .d n k k .d n
kn.df: Tû lÖ thµnh khÝ thø do ¶nh hëng cña ®êng kÝnh vµ ®é cong gç trßn.
kn.df: Lµ tû lÖ thµnh khÝ nµo ®ã lÊy trong sè tû lÖ thµnh khÝ k i df lµm chuÈn.
Nh vËy tû lÖ thµnh khÝ khi ®êng kÝnh vµ ®é cong thay ®æi sÏ lµ:
n n
kid f .vid f ki d f H i d f .vi d f
i 1 i 1
k df kk H d H c
n n
v d v d
i f i f
i 1 i 1
Trong ®ã c¸c hÖ sè Hd, Hc, gäi lµ hÖ sè ¶nh hëng cña ®êng kÝnh vµ ®é cong
gç trßn ®Õn tû lÖ thµnh khÝ tæng qu¸t khi tÝnh to¸n tíi c¸c yÕu tè kh¸c nh,
môc,mät, ®é thãt ngän, qui c¸ch s¶n phÈm ta dïng c«ng thøc chung sau ®Ó
tÝnh to¸n c¸c hÖ sè ¶nh hëng.
n
H .v i i
i 1
Hx n
v i
i 1
Trong ®ã: Hx lµ hÖ sè ¶nh hëng cña yÕu tè X nµo ®ã ®Õn tû lÖ thµnh khÝ
Vi thÓ tÝch gç trßn t¬ng øng
Tû lÖ thµnh khÝ ®Þnh møc chung sÏ lµ:
5
- n
K = Kk( Õ Hi )
i= 1
¦u ®iÓm cña ph¬ng ph¸p nµy lµ kÓ ®Õn ¶nh hëng cña nguyªn liÖu, chÊt
lîng cña s¶n phÈm, ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh t¬ng ®èi ®¬n gi¶n. Nhng nhîc
®iÓm cña ph¬ng ph¸p nµy lµ mÊt nhiÒu thêi gian, tèn nhiÒu vËt t, thùc chÊt
®©y lµ ph¬ng ph¸p thùc nghiÖm ®¬n yÕu tè,®é chÝnh x¸c thÊp
2.3. C«ng nghÖ s¶n xuÊt v¸n ghÐp thanh vµ c¸c yÕu tè ¶nh hëng.
2.3.1. C«ng nghÖ s¶n xuÊt v¸n ghÐp thanh.
ChuÈn KT
SÊy thanh
Ng/ liÖu T¹ohanh thanh
XL thanh Tr¸ng keo XÕp v¸n Ðp v¸n
Xø lÝ mÆt
§Ó ghÐp c¸c thanh thµnh phÇn theo kirllop cã mét sè c¸ch ghÐp sau:
+ GhÐp ®èi xøng vßng n¨m theo ph¬ng tiÕp tuyÕn
+ GhÐp ®èi xøng vßng n¨m theo ph¬ng xuyªn t©m
+ GhÐp c¸c thanh thµnh phÇn theo kiÓu ngãn:
2.3.2 C¸c yÕu tè ¶nh hëng tíi c«ng nghÖ s¶n xuÊt v¸n ghÐp thanh.
Cã rÊt nhiÒu yÕu tè, liªn quan ®Õn ®Ò tµi nghiªn cøu, chóng t«i chØ xem xÐt
®Õn mét sè yÕu tè :
2.3.2.1 CÊu t¹o gç:
6
- Gç lµ lo¹i vËt liÖu cã cÊu t¹o tõ nhiÒu hîp chÊt h÷u c¬, thµnh phÇn
chñ yÕu cÊu t¹o nªn gç lµ xenlulo, hªmixenlulo vµ lipgin trong cÊu t¹o cña
ph©n tö xenlulo cã chøa nhãm OH, khi gç tiÕp xóc víi keo c¸c phÇn tö cã cùc
tÝnh trong keo sÏ liªn kÕt víi nhãm OH t¹o nªn sù d¸n dÝnh. CÊu t¹o gç rÊt
phøc t¹p ®èi víi mét sè lo¹i gç ph¶i lùa chän mét lo¹i keo vµ chÕ ®é Ðp sao
cho phï hîp víi tõng lo¹i gç.
2.3.2.2 §é Èm gç:
Trong qu¸ tr×nh d¸n dÝnh, dung m«i tõ dung dÞch keo chñ yÕu th«ng
qua con ®êng khuÕch t¸n vµo bÒ mÆt gç vµ xung quanh v× thÕ gç cã dé Èm
t¨ng lªn. Trong thùc tÕ dung m«i bay h¬i ra ngoµi lµ rÊt Ýt. PhÇn gi÷a mèi d¸n
hÇu nh kh«ng bay h¬i, nÕu ®é Èm gç cao lµm ®äng dung m«i trong mµng keo
c¶n trë qu¸ tr×nh h×nh thµnh mèi gi¸n, lµm gi¶m cêng ®é gi¸n dÝnh. V× vËy
trong c«ng nghÖ v¸n ghÐp thanh ®é Èm cña gç sau khi sÊy lµ 8 – 10%.
2.3.2.3 KÝch thíc thanh c¬ së:
KÝch thíc thanh c¬ së sö dông trong v¸n ghÐp thanh phô thuéc vµo
yªu cÇu cña s¶n phÈm vµ kh¼ n¨ng tËn dông gç cña tõng, vïng tõng nhµ m¸y.
Nõu kÝch thíc thanh c¬ së nhá sÏ h¹n chÕ ®îc khuyÕt tËt do gç tù nhiªn g©y
ra: M¾t, môc, nøt ... Kh¼ n¨ng tËn dông gç cao sù chªnh lÖnh khèi lîng thÓ
tÝch gi÷a c¸c thanh kh«ng lín nªn møc ®é co ngãt gi÷a c¸c chiÒu nhá, chÊt
lîng v¸n ghÐp ®ång ®Òu vµ æn ®Þnh h¬n. Nhng kÝch thíc thanh nhá chi phÝ
t¹o thanh lín, hao hôt gç nhiÒu, tèn keo
Theo tiªu chuÈn cña Liªn X« cò kÝch thíc thanh c¬ së cña v¸n ghÐp thanh
dïng cho hµng méc ®îc chia nh sau:
ChiÒu réng thanh 20, 22, 25, 30, 35, 40, 45, ... 55 (mm)
ChiÒu dµy thanh 8, 10, 12, 14, 16, 19, 20, ... 45 (mm)
§Ó thu ®îc yªu cÇu, chÊt lîng sö dông gç còng nh n©ng cao kh¼ n¨ng tËn
dông gç, chóng t«i chän kÝch thíc thanh c¬ së nh sau:
S.B.L = 22.40.450
§èi víi ph¬ng ph¸p xÎ b¸n xuyªn t©m, b¸n tiÕp tuyÕn kÝch thíc thanh xÎ lµ:
S.B.L = 26.45.500
2.4 Ph¬ng ph¸p xÎ vµ b¶n ®å xÎ.
2.4.1 Ph¬ng ph¸p xÎ.
2.4.1.1 Ph¬ng ph¸p xÎ xuyªn t©m.
+ C¸ch xÎ h×nh qu¹t: §©y lµ c¸ch xÎ ®îc thùc hiÖn trªn 1/4 tiÕt cña c©y gç.
Ph¬ng ph¸p nµy cã kh¶ n¨ng thu ®îc lîng gç xuyªn t©m cao
nhng nhîc ®iÓm lín nhÊt lµ khã cè ®Þnh gç, cÇn cã c«ng cô chuyªn dïng
®Æc biÖt trong qu¸ tr×nh xÎ v× vËy ®©y còng lµ mét ph¬ng ph¸p xÎ cho
nh÷ng lo¹i s¶n phÈm cã yªu cÇu ®Æc biÖt.
7
- + C¸ch xÎ h×nh cung:
B»ng c¸ch xÎ h×nh cung chóng ta còng thu ®îc v¸n xuyªn t©m,
pn¬ng ph¸p nµy còng ®îc thùc hiÖn trªn nöa tiÕt diÖn h×nh trßn cña c©y
gç.
Gi¶ sö miÒn ABCD lµ miÒn cho phÐp xÎ v¸n xuyªn t©m ta ph¶i x¸c
®Þnh miÒn cho phÐp Z, ph¶i tho¶ m·n ®iÒu kiÖn cho tríc [ µ ]
Ta cã:
V× Z1 lµ kho¶ng gi÷a hai ®êng trung t©m tÊm v¸n ngoµi cïng nªn
thùc tÕ kho¶ng c¸ch lîi dông gç hay chiÒu réng cña miÒn cho phÐp z Lµ:
Trong ®ã d: §êng kÝnh gç trßn.
E: ChiÒu dµy m¹ch xÎ.
Më réng bµi to¸n trªn khi xÎ v¸n xuyªn t©m thùc hiÖn trªn mét phÇn
nöa h×nh trßn.
NÕu xÎ xuyªn t©m cho mét phÇn cña nöa h×nh trßn
8
- [a]
MiÒn cho phÐp tÝnh theo c«ng thøc :
Trong ®ã: Z = Z1 + e
Z: ChiÒu réng thùc tÕ cña miÒn xÎ Z.
Z1: ChiÒu réng miÒn xÎ ( kho¶ng c¸ch t©m cña hai tÊm v¸n ).
E: ChiÒu dµy m¹ch xÎ .
B: Lµ nöa chiÒu dµi miÒn xÎ.
: Lµ gãc xuyªn t©m cña v¸n xÎ.
D: Lµ ®êng kÝnh tiÕt diÖn c©y gç.
2.4.1.2 Ph¬ng ph¸p xÎ suèt
¦u ®iÓm cña ph¬ng ph¸p nµy lµ kh¶ n¨ng tËn dông gç lín , cã thÓ
®¸p øng ®îc nhiÒu chñng lo¹i s¶n phÈm trong ®ã cã v¸n ghÐp thanh. Qu¸
tr×nh xÎ tiÕn hµnh ®¬n gi¶n, gç rÊt dÔ cè ®Þnh phï hîp víi c¸c xÝ nghiÖp lo¹i
võa vµ nhá.
Lµ ph¬ng ph¸p xÎ mµ s¶n phÈm thu ®îc tÊt c¶ ®Òu lµ v¸n cha s¹ch
b×a, xÎ theo ph¬ng ph¸p nµy rÊt linh ®éng trong s¶n xuÊt, nhÊt lµ nguyªn
liÖu cã nhiÒu bÖnh tËt, cã ®iÒu kiÖn n©ng cao tû lÖ thµnh khÝ vµ tû lÖ lîi
dông gç tuy nhiªn ph¬ng ph¸p nµy béc lé mét sè nhîc ®iÓm: Chi phÝ ®Ó
räc r×a c¸c tÊm v¸n t¬ng ®èi lín, quy c¸ch kÝch thíc chiÒu réng v¸n
kh«ng thèng nhÊt nªn g©y khã kh¨n cho kh©u c¬ giíi ho¸ vµ tù ddéng ho¸.
2.4.1.3 Ph¬ng ph¸p xÎ hép:
Lµ c¸c ph¬ng ph¸p mµ c¸c s¶n phÈm thu ®îc ®a sè ®· r¹ch r×a, c¹nh,
ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông ®Ó xÎ v¸n, xÎ hép . Nã phï hîp víi quy m«
9
- xëng võa vµ lín, ®Ó c¬ giíi ho¸ vµ tù ®éng ho¸ quy c¸ch s¶n phÈm ®¶m
b¶o chÝnh x¸c, cã kh¶ n¨ng n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng vµ tû lÖ thµnh khÝ
vµ tû lÖ lîi dông gç. Nhng ph¬ng ph¸p nµy kÐm linh ®éng, víi nh÷ng lo¹i
gç cã h×nh d¹ng phøc t¹p, kh«ng æn ®Þnh. Trong qu¸ tr×nh xÎ khã lo¹i bá
®îc khuyÕt tËt ra khái s¶n phÈm, kh¶ n¨ng tËn dông gç cao.
2.4.2 B¶n ®å xÎ
B¶n ®å xÎ cã mét vÞ trÝ quan träng trong qu¸ tr×nh xÎ. Nã còng ¶nh
hëng tíi tû lÖ thµnh khÝ, tû lÖ lîi dông gç. Mét b¶n ®å xÎ chØ phï hîp víi
mét khóc gç víi ®êng kÝnh, ®é cong, ®é thãt ngän... V× vËy lËp b¶n ®å xÎ
®óng, phï hîp víi tõng khóc gç lµ mét yªu cÇu cÊp thiÕt.
2.5 Lý thuyÕt qui ho¹ch thùc nghiÖm ®a yÕu tè
§©y lµ ph¬ng ph¸p tæ chøc tiÕn hµnh thÝ nghiÖm b»ng c¸ch thùc
hiÖn c¸c bµi to¸n kÕ tiÕp nhau.
X©y dùng néi dung thÝ nghiÖm.
Chän kÕ ho¹ch thùc nghiÖm.
Tæ chøc thÝ nghiÖm.
Gia c«ng sè liÖu thÝ nghiÖm.
Ph©n tÝch ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ thÝ nghiÖm.
2.5.1. X©y dùng néi dung thÝ nghiÖm:
Khi chän ®îc c¸c tham sè ®Çu vµo, ta chän vïng biÕn thiªn cña c¸c
biÕn ®Çu vµo.
Xi min
- C¸c møc biÕn thiªn cña biÕn trong thÝ nghiÖm ®îc biÓu diÔn ë d¹ng
mµ víi c¸ch ®Æt:
Trong ®ã: Xi lµ d¹ng m·, xi lµ d¹ng thùc, møc xio lµ møc c¬ së, li lµ
kho¶ng biÕn thiªn cña biÕn thø i.
Theo c¸ch biÓu diÔn nµy, møc trªn cÇn biÕn lµ Xi max = +1; møc díi
lµ Xi min = -1; møc c¬ së lµ Xio = 0 hay ta ghi (=); (-); (0).
Ta cã b¶ng 01 x¸c ®Þnh kho¶ng biÕn ®éng
Tªn -1 0 1 L
yÕu tè
X1 14 17 20 3
X2 40 50 60 10
2.5.2 Chän kÕ ho¹ch thùc nghiÖm:
NhiÖm vô chÝnh cña bíc nµy lµ lËp kÕ hoach thùc nghiÖm sao cho
cã thÓ nhËn ®îc biÓu thøc to¸n häc biÓu diÔn mèi quan hÖ gi÷a c¸c tham
sè ra Y víi c¸c yÕu tè vµo Xi (1,2,3... n) tøc lµ Y = f(x1, x2, x3, ... xn)
(hµm håi quy).
Qu¸ tr×nh nµy ®îc tiÕn hµnh theo hai bíc:
LËp hµm håi quy ë d¹ng m·.
Y = f(x1, x2, x3, ... xn).
ChuyÓn hµm håi quy vÒ d¹ng thùc nhê phÐp biÕn ®æi
Y = f(x1, x2, x3, ... xn).
Th«ng thêng ngêi ta chän hµm håi quy d¹ng ®a thøc bËc nhÊt
hoÆc ®a thøc bËc hai. Kh«ng nªn lÊy hµm nµy ë bËc cao h¬n v× sÏ lµm cho
chi phÝ lín.
2.5.3 X¸c ®Þnh c¸nh tay ®ßn a theo c«ng thøc cña kÕ ho¹chthùc
nghiÖm:
Trong ®ã: P = 0; n = 2; a = 1
P = 0; n = 3; a = 1.125
11
- P = 0; n = 4; a = 1.414
TÝnh to¸n sè lîng thÝ nghiÖm N = N1 +No + Na.
N1: Sè lîng thÝ nghiÖm t¹i t©m.
N0: Sè lîng thÝ nghiÖm më réng.
Nc: Sè lîng thÝ nghiÖm t¹i nh©n.
2.5.4 Gia c«ng xö lý sè liÖu:
+ LËp ma trËn thùc nghiÖm ( bËc 2):
TT X1 X2
1 - -
2 + -
3 - +
4 + +
5 - 0
6 + 0
7 0 -
8 0 +
9 0 0
Sau khi x¸c ®Þnh ®îc ph¬ng tr×nh t¬ng quanc¸c hÖ sè cña ph¬ng
tr×nh ta tiÕn hµnh kiÓm tra c¸c sè liÖu.
2.5.5 C¸c phÐp kiÓm tra:
+ KiÓm tra tÝnh ®ång nhÊt cña c¸c ph¬ng sai.
Gi¸ trÞ nµy tra b¶ng.
+ KiÓm tra møc ®é ¶nh hëng cña c¸c yÕu tè
KiÓm tra tÝnh cã ý nghÜa cña c¸c hÖ sè
Bi SbiT
Trong ®ã: Bi lµ trÞ tuyÖt ®èi cña hÖ sè bi
Sbi lµ hÖ sè cña ph¬ng sai t¬ng øng víi hÖ sè bi .
T lµ gi¸ trÞ Studen (tra b¶ng).
+ KiÓm tra tÝnh t¬ng thÝch cña m« h×nh theo tiªu chuÈn Fisher Fp <
Fb
12
nguon tai.lieu . vn