Xem mẫu
- g) M¹ng l−íi ®−êng èng: HiÖn nay hÖ thèng ®−êng èng dÉn cña n−íc ta chñ yÕu tõ c¶ng dÇu B12 (B·i Ch¸y - H¹ Long) ®−êng kÝnh 273mm vµ 159 mm, dµi 275 km vËn chuyÓn x¨ng dÇu vµo ®ång b»ng B¾c Bé. Ngoµi ra cßn cã mét vµi tuyÕn kh¸c. GÇn ®©y ®−êng èng dÉn khÝ tõ n¬i khai th¸c dÇu khÝ ngoµi thÒm lôc ®Þa vµo ®Êt liÒn ®· ®−îc x©y dùng. Trong t−¬ng lai, ngoµi hÖ thèng ®−êng èng dÉn n−íc ë c¸c thµnh phè, m¹ng l−íi ®−êng èng sÏ ®−îc ph¸t triÓn ®Ó phôc vô ph¸t triÓn c«ng nghiÖp dÇu khÝ vµ nhÊt lµ c«ng nghiÖp ho¸ dÇu, gãp phÇn thùc hiÖn th¾ng lîi sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n−íc. 3. 2. Ngµnh th«ng tin liªn l¹c Th«ng tin liªn l¹c lµ ch×a kho¸ cho t−¬ng lai. C¸c ph−¬ng tiÖn th«ng tin kü thuËt cao ra ®êi ®· gióp cho mäi ho¹t ®éng kinh tÕ x· héi trªn thÕ giíi tho¸t ra nh÷ng h¹n chÕ vÒ kho¶ng c¸ch vµ thêi gian, gióp cho ng−êi ta xÝch l¹i gÇn nhau cho dï trªn thùc tÕ lµ rÊt xa nhau. H¬n thÕ n÷a viÖc quèc tÕ ho¸ ®êi sèng kinh tÕ thÕ giíi hiÖn nay ®· thóc ®Èy nhu cÇu th«ng tin nhanh, kü thuËt hiÖn ®¹i. §iÒu ®ã lµm cho viÖc thu thËp, xö lý vµ l−u gi÷ th«ng tin cã hiÖu qu¶ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c d÷ kiÖn th«ng tin ®−îc tËp hîp l¹i mét c¸ch cã hÖ thèng, thuËn lîi cho viÖc khai th¸c c¸c ngµnh kinh tÕ, tµi chÝnh vµ c¸c ho¹t ®éng kh¸c. Do ®ã hiÖn nay th«ng tin ®−îc coi mét d¹ng tµi nguyªn ®Æc biÖt. Th«ng tin liªn l¹c ®−îc coi lµ ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó mäi ng−êi cã thÕ ph¸t triÓn c¸ nh©n cao h¬n, nhËn thøc thÕ giíi s©u thªm lµm cho ®êi sèng tinh thÇn phong phó thªm. Th«ng tin liªn l¹c lµ mét ngµnh kinh tÕ thùc sù víi ba lo¹i h×nh dÞch vô quan träng: (1) cung cÊp c¸c ph−¬ng tiÖn th«ng tin, truyÒn th«ng, (2) truyÒn tin, (3) l¾p ®Æt, duy tu, b¶o d−ìng ph−¬ng tiÖn. a) M¹ng ®iÖn tho¹i: Bao gåm m¹ng néi h¹t vµ m¹ng ®−êng dµi. + M¹ng néi h¹t lµ tæng thÓ c¸c ®µi, tr¹m ®iÖn tho¹i, hÖ thèng truyÒn dÉn vµ c¸c m¸y ®iÖn tho¹i thuª bao trªn ph¹m vi mét l·nh thæ hµnh chÝnh. HiÖn nay m¹ng nµy ®−îc tæ chøc ë c¸c thµnh phè, tØnh lþ, thÞ x· vµ c¸c huyÖn trong toµn quèc. N¨m 2000 c¶ n−íc cã 2904176 m¸y ®iÖn tho¹i. + M¹ng ®iÖn tho¹i ®−êng dµi: lµ tæng thÓ c¸c tr¹m ®iÖn tho¹i ®−êng dµi, c¸c nót chuyÓn m¹ch tù ®éng vµ c¸c kªnh ®iÖn tho¹i tiªu chuÈn nèi c¸c tr¹m ®−êng dµi c¸c nót chuyÓn m¹ch víi nhau. ë n−íc ta ®· h×nh thµnh ba trung t©m th«ng tin ®−êng dµi cÊp khu vùc lµ Hµ Néi, thµnh phè Hå ChÝ Minh, §µ N½ng vµ c¸c trung t©m cña cÊp tØnh, cÊp huyÖn, thÞ. 103
- + §iÖn tho¹i quèc tÕ cã ba cöa chÝnh lµ Hµ Néi, thµnh phè Hå ChÝ Minh vµ §µ N½ng, víi nhiÒu kªnh liªn l¹c trùc tiÕp víi c¸c n−íc trªn thÕ giíi vµ trong khu vùc. + M¹ng l−íi ®iÖn tho¹i, sè m¸y ®iÖn tho¹i ë ViÖt Nam t¨ng víi tèc ®é nhanh. Tuy nhiªn sù ph©n bè l¹i kh«ng ®Òu vµ phô thuéc vµo t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña mçi vïng còng nh− mçi ®Þa ph−¬ng. BiÓu 7.1. Sè m¸y ®iÖn tho¹i ph©n theo vïng §¬n vÞ tÝnh: chiÕc C¸c vïng 1998 1999 2000 §«ng b»ng s«ng Hång 525.425 576.983 778.515 §«ng B¾c 113.892 136.272 179.549 T©y B¾c 18.074 21.207 26.322 B¾c Trung Bé 119.459 138.189 185.107 Duyªn h¶i Nam Trung Bé 146.174 269.960 213.108 T©y Nguyªn 74.947 86.177 110.649 §«ng Nam Bé 627.117 764.195 996.272 §ång b»ng s«ng Cöu Long 255.390 316.228 414.659 C¶ n−íc 2.031.647 2.401.391 2.904.176 Nguån: Niªn Gi¸m thèng kª n¨m 2001 b) M¹ng phi tho¹i ®ang ®−îc më réng vµ ph¸t triÓn víi nhiÒu lo¹i h×nh dÞch vô míi, kü thuËt tiªn tiÕn. Mét sè m¹ng míi xuÊt hiÖn trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y vµ ph¸t triÓn víi tèc ®é nhanh. M¹ng Facimin míi ®−îc ph¸t triÓn tõ n¨m 1998 tíi nay víi hai h×nh thøc fax c«ng céng vµ fax thuª bao. c) M¹ng truyÒn trang b¸o trªn kªnh th«ng tin ®ang ®−îc sö dông ®Ó cïng mét lóc cã thÓ in b¸o ë nhiÒu n¬i nh»m gi¶m c−íc phÝ vËn chuyÓn. HiÖn nay ®· tæ chøc m¹ng truyÒn trang b¸o trªn kªnh th«ng tin Hµ Néi- §µ N½ng- thµnh phè Hå ChÝ Minh, chñ yÕu ®Ó in b¸o Nh©n D©n vµ b¸o Qu©n §éi ra hµng ngµy t¹i ba n¬i ®ã vµo cïng mét lóc. d) M¹ng truyÒn dÉn Lµ m¹ng dïng ®Ó truyÒn toµn bé c¸c d¹ng tÝn hiÖu kh¸c nhau (®iÖn tho¹i, phi ®iÖn tho¹i, tÝn hiÖu, ph¸t thanh truyÒn h×nh vµ c¸c d¹ng tÝn hiÖu chuyªn dông kh¸c) theo c¸c h−íng mµ ng−êi sö dông yªu cÇu. M¹ng truyÒn dÉn hiÖn nay sö dông rÊt nhiÒu ph−¬ng thøc kh¸c nhau. 104
- + M¹ng dÉn trÇn lµ ph−¬ng thøc truyÒn dÉn cæ truyÒn vµ chñ yÕu cña ViÖt Nam ë m¹ng liªn tØnh vµ néi tØnh. + M¹ng v« tuyÕn sãng ng¾n ®−êng trôc liªn tØnh ë n−íc ta ®· ®−îc ph−¬ng thøc truyÒn dÉn kh¸c ®¶m nhËn vµ hiÖn nay chØ lµm nhiÖm vô dù phßng. + M¹ng truyÒn dÉn viba trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®−îc ph¸t triÓn m¹nh mÏ. HiÖn nay phÇn lín c¸c tØnh, thµnh phè ®· cã viba liªn tØnh xuÊt hiÖn tõ hai nót trung t©m Hµ Néi vµ thµnh phè Hå ChÝ Minh, trong ®ã nhiÒu n¬i ®· ®−îc trang bÞ kü thuËt míi víi chiÒu dµi tuyÕn hµng ngµn km. + M¹ng c¸p sîi quang gÇn ®©y ®· ®−îc l¾p ®Æt, chñ yÕu nèi liÒn Hµ Néi víi thµnh phè Hå ChÝ Minh vµ mét vµi tØnh kh¸c. N¨m 1995 l¾p ®Æt hoµn chØnh m¹ng c¸p quang qua biÓn nèi Th¸i Lan- ViÖt Nam - Hång K«ng víi dung l−îng 7.000 kªnh mçi h−íng, dµi 3.600 km khai tr−¬ng ngµy 8/2/1996. 3.3. Th−¬ng m¹i Th−¬ng m¹i víi vai trß ®Æc biÖt cña nã cã thÓ lµm cho mäi thø hµng ho¸ ë kh¾p n¬i trªn thÕ giíi ®Õn ®−îc tay ng−êi tiªu dïng. NÒn kinh tÕ thÞ tr−êng nãi riªng vµ nÒn s¶n xuÊt ®−îc x· héi ho¸ nãi chung ®ßi hái ph¶i cã sù cung øng vµ trao ®æi th«ng suèt, nhanh chãng c¸c lo¹i s¶n phÈm. V× thÕ th−¬ng m¹i gãp phÇn thóc ®Èy qu¸ tr×nh chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt. Mçi l·nh thæ, mçi n−íc ®Òu cã thÓ chuyªn m«n ho¸ mét hoÆc mét vµi lo¹i s¶n phÈm phï hîp víi c¸c nguån lùc cô thÓ cña m×nh ®Ó trao ®æi víi l·nh thæ kh¸c, n−íc kh¸c. MÆt kh¸c c¸c l·nh thæ kia còng cã nh÷ng s¶n phÈm chuyªn m«n ho¸ cung cÊp trë l¹i. §· tõ l©u, th−¬ng m¹i ®−îc sù quan t©m cña Nhµ n−íc, cña tËp thÓ, cña c¸c c¸ nh©n vµ nã ®ãng gãp ®¸ng kÓ vµo GDP cña mçi ®Êt n−íc. Cã thÓ nãi th−¬ng m¹i ®· gãp phÇn vµo sù ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ nãi chung vµ ph©n c«ng lao ®éng theo l·nh thæ trong mçi quèc gia nãi riªng. V× vËy th−¬ng m¹i mang l¹i lîi Ých cho tõng ng−êi nãi riªng vµ cho c¶ x· héi nãi chung. a) Néi th−¬ng: Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña néi th−¬ng lµ rÊt cÇn thiÕt, nã phôc vô cho ®êi sèng vµ s¶n xuÊt cña nh©n d©n. Song ho¹t ®éng cña nã tuú thuéc vµo sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ vµ chÝnh trÞ - x· héi trong tõng giai ®o¹n lÞch sö. Sù ph¸t triÓn cña néi th−¬ng cã thÓ ®−îc thÓ hiÖn ë tæng møc b¸n lÎ hµng ho¸ cña x· héi. Trªn ph¹m vi c¶ n−íc, ho¹t ®éng néi th−¬ng diÔn ra kh«ng ®ång ®Òu theo c¸c vïng. Trªn thùc tÕ c¸c vïng cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn ®ång thêi còng lµ nh÷ng vïng bu«n b¸n tÊp nËp, cã møc b¸n lÎ hµng ho¸ cao. §Ó minh chøng cho ®iÒu ®ã chóng ta h·y xem nh÷ng sè liÖu ë biÓu 7.2. 105
- BiÓu 7.2. Tæng møc b¸n lÎ hµng ho¸ vµ doanh thu dÞch vô khu vùc kinh tÕ trong n−íc ph©n theo ®Þa ph−¬ng §¬n vÞ tÝnh: tû ®ång C¸c vïng 1998 1999 2000 §ång b»ng s«ng Hång 33.041,8 36.618,4 41.741,2 §«ng B¾c 10.730,0 10.566,1 11.316,2 T©y B¾c 1.802,7 1.901,2 2.059,4 B¾c Trung Bé 12.339,5 13.237,7 14.858,0 Duyªn h¶i Nam Trung Bé 15.775,0 17.168,4 16.996,9 T©y Nguyªn 5.217,2 6.466,5 7.521,2 §«ng Nam Bé 68.763,9 73.601,1 79.099,5 §ång b»ng s«ng Cöu Long 35.588,0 38.756,9 43.356,9 C¶ n−íc 183.212,1 198.292,2 216.949,6 Nguån: Niªn gi¸m thèng kª n¨m 2001 HiÖn nay m¹ng l−íi th−¬ng m¹i ®ang cã xu h−íng ®æi míi ®Ó tËp trung kinh doanh nh÷ng mÆt hµng chiÕn l−îc vµ ë nh÷ng ®Þa bµn kinh tÕ quan träng. ViÖc më c¸c siªu thÞ ë mét sè thµnh phè lín (Hµ Néi, thµnh phè Hå ChÝ Minh) lµ mét trong nh÷ng minh chøng cô thÓ. b) Ngo¹i th−¬ng: ë ViÖt Nam, ngo¹i th−¬ng chØ thùc sù ph¸t triÓn sau khi c«ng cuéc ®æi míi ®−îc khëi x−íng, ®Æc biÖt vµo thËp kû 90 cña thÕ kû XX. Thêi kú ®Çu ®æi míi, ho¹t ®éng ngo¹i th−¬ng cña chóng ta chÞu ¶nh h−ëng bëi sù tan r· cña c¸c n−íc §«ng ¢u vµ sù sôp ®æ cña Liªn X«. ThÞ tr−êng truyÒn thèng bÞ co hÑp l¹i. Tuy vËy trong thêi gian ng¾n chóng ta ®· t×m ®−îc mét sè thÞ tr−êng míi, tõ ®ã ho¹t ®éng cña ngo¹i th−¬ng cã nh÷ng thay ®æi râ nÐt. Trong m−êi n¨m 1992-2001, xuÊt khÈu rßng cña chóng ta lu«n cã gi¸ trÞ ©m, song nh÷ng n¨m gÇn ®©y kho¶ng c¸ch gi÷a xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu ®· xÝch l¹i gÇn h¬n, ®ã lµ dÊu hiÖu tèt cho nÒn kinh tÕ. Trong ho¹t ®éng ngo¹i th−¬ng cã nh÷ng ®æi míi vÒ c¬ chÕ qu¶n lý, ®ã lµ viÖc më réng quyÒn cho c¸c ngµnh, c¸c ®Þa ph−¬ng vµ chuyÓn sang h¹ch to¸n kinh doanh, t¨ng c−êng sù qu¶n lý cña Nhµ n−íc b»ng ph¸p luËt. 106
- BiÓu 7.3. Tæng gi¸ trÞ xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu §¬n vÞ tÝnh: tû ®ång Trong ®ã N¨m Tæng sè XuÊt khÈu rßng XuÊt khÈu NhËp khÈu 1992 5.121,4 2.580,7 2.540,7 40 1993 6.909,2 2.985,2 3.924,0 -927,8 1994 9.880,1 4.064,3 5.825,8 -1.761,5 1995 13.604,3 5.448,9 8.155,4 -2.706,5 1996 18.399,5 7.255,9 11.143,6 -3.887,7 1997 20.777,3 9.185,0 11.592,3 -2.407,3 1998 20.869,9 9.360,3 11.499,6 -2.139,3 1999 23.383,5 11.541,4 11.742,1 -200,7 2000 30.119,2 14.482,7 15.636,5 -1.153,8 2001 31.189,0 15.027,0 16.162,0 -1.135,0 Nguån: Niªn gi¸m thèng kª n¨m 2001 C¬ cÊu gi¸ trÞ hµng xuÊt khÈu: c¸c nhãm hµng c«ng nghiÖp nhÑ vµ tiÓu thñ c«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp nÆng vµ kho¸ng s¶n, n«ng s¶n... §èi víi hµng nhËp khÈu chñ yÕu lµ t− liÖu s¶n xuÊt, nguyªn, nhiªn, vËt liÖu, thiÕt bÞ toµn bé, dÇu khÝ vµ hµng tiªu dïng. Chóng ta chñ yÕu xuÊt khÈu sang c¸c n−íc ch©u ¸, ch©u ¢u. Hµng ho¸ chóng ta nhËp còng nhiÒu nhÊt tõ c¸c n−íc ch©u ¸, trong ®ã quan träng nhÊt lµ Singapo, Hµn Quèc, NhËt B¶n. C¸c n−íc vµ l·nh thæ nhËp nhiÒu hµng ho¸ cña ViÖt Nam lµ NhËt B¶n, Singapo, §µi Loan. 3.4. Du lÞch Cïng víi xu h−íng ph¸t triÓn trªn toµn cÇu cïng víi sù ph¸t triÓn nhanh chãng vÒ kinh tÕ x· héi, du lÞch ®· vµ ®ang trë thµnh nhu cÇu kh«ng thÓ thiÕu ®−îc trong ®êi sèng cña mçi ng−êi. Theo Ph¸p lÖnh du lÞch do Chñ tÞch n−íc Céng hoµ XHCN ViÖt Nam ký ngµy 20/2/1999, du lÞch lµ ho¹t ®éng cña con ng−êi ngoµi n¬i c− tró th−êng xuyªn cña 107
- m×nh nh»m tho¶ m·n c¸c nhu cÇu tham quan, gi¶i trÝ, nghØ d−ìng trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh (§iÓm 1, §iÒu 10, trang 8) . VÒ ý nghÜa kinh tÕ, du lÞch lµm t¨ng GDP, víi ý nghÜa x· héi, du lÞch t¹o thªm viÖc lµm cho ng−êi lao ®éng. H¬n thÕ n÷a du lÞch gióp ng−êi ta thay ®æi m«i tr−êng vµ c¶m xóc míi, ®ång thêi gãp phÇn më mang kiÕn thøc ®¸p øng lßng ham hiÓu biÕt vÒ thiªn nhiªn vµ x· héi. Th«ng qua du lÞch, gi¸o dôc lßng yªu quª h−¬ng ®Êt n−íc, gi÷ g×n vµ ph¸t huy b¶n s¾c d©n téc. Qua ®ã con ng−êi hiÓu biÕt lÉn nhau, hiÓu thªm vÒ lÞch sö, v¨n ho¸, phong tôc tËp qu¸n cña d©n téc. Râ rµng du lÞch gãp phÇn khai th¸c, b¶o tån c¸c di s¶n v¨n ho¸ vµ d©n téc, b¶o vÖ vµ t«n t¹o m«i tr−êng thiªn nhiªn, x· héi. Tµi nguyªn du lÞch cña ViÖt Nam bao gåm c¶nh quan thiªn nhiªn, di tÝch lÞch sö, di tÝch c¸ch m¹ng, gi¸ trÞ nh©n v¨n, c«ng tr×nh lao ®éng s¸ng t¹o cña con ng−êi. Tµi nguyªn ®ã ®−îc sö dông ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu du lÞch. §ã còng lµ yÕu tè c¬ b¶n ®Ó h×nh thµnh c¸c ®iÓm du lÞch, khu du lÞch nh»m thu hót du kh¸ch trong vµ ngoµi n−íc. Ngµnh du lÞch n−íc ta chÝnh thøc ra ®êi ngµy 9/7/1960 theo NghÞ ®Þnh 26/CP cña ChÝnh phñ. Sù ph¸t triÓn cña ngµnh du lÞch g¾n bã mËt thiÕt víi dßng kh¸ch du lÞch. L−îng kh¸ch du lÞch quèc tÕ ®Õn ViÖt Nam thÓ hiÖn qua biÓu 7.4. BiÓu 7.4. L−îng kh¸ch quèc tÕ ®Õn ViÖt Nam §¬n vÞ tÝnh: ngh×n l−ît kh¸ch Ph©n theo quèc tÞch 1995 1998 1999 2000 2001 §µi Loan 222,1 138,5 170,5 210,0 119,6 NhËt B¶n 119,5 95,3 110,6 142,9 206,1 Ph¸p 118,0 68,2 68,8 88,2 99,7 Mü 57,5 39,6 62,7 95,8 230,4 Anh 52,8 39,6 40,8 53,9 64,7 Th¸i Lan 23,1 16,5 19,3 20,8 31,6 Trung Quèc 62,6 420,7 484,0 492,0 675,7 Tæng sè 1.351,3 1.520,1 1.781,8 2.140,1 2.330,8 Nguån: Niªn gi¸m thèng kª n¨m 2001 ViÖc x¸c ®Þnh ph©n ho¸ l·nh thæ du lÞch vµ ph©n chia ra c¸c vïng du lÞch ®−îc tiÕn hµnh ë ViÖt Nam vµo cuèi nh÷ng n¨m 1980, ®Çu nh÷ng n¨m 1990. Ph−¬ng ¸n 3 vïng du lÞch n»m trong quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn du lÞch ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010 ®· ®¹t ®−îc ChÝnh phñ phª duyÖt n¨m 1995. §ã lµ c¸c vïng du lÞch: 108
- a) Vïng du lÞch B¾c Bé: Vïng ®−îc giíi h¹n tõ Hµ Giang ®Õn Hµ TÜnh trong ®ã cã Thñ ®« Hµ Néi lµ trung t©m cña c¶ n−íc, cã tam gi¸c t¨ng tr−ëng kinh tÕ Hµ Néi- H¶i Phßng- Qu¶ng Ninh. §©y lµ vïng biÓu hiÖn ®Çy ®ñ vµ tËp trung nhÊt c¸c ®Æc ®iÓm vÒ ®Êt n−íc, con ng−êi ViÖt Nam. C¶nh quan tù nhiªn ë ®©y thËt phong phó ®a d¹ng vµ mang nhiÒu nÐt ®éc ®¸o cña thiªn nhiªn nhiÖt ®íi giã mïa nãng Èm. Vïng du lÞch B¾c Bé víi tiÒm n¨ng phong phó, ®a d¹ng cã kh¶ n¨ng ®¸p øng ®−îc c¸c nhu cÇu cña nhiÒu lo¹i h×nh du lÞch víi nhiÒu ®èi t−îng du kh¸ch trong vµ ngoµi n−íc. C¸c khu vùc du lÞch tiªu biÓu nhÊt cña vïng lµ: - VÞnh H¹ Long lµ di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi, mét th¾ng c¶nh næi tiÕng ë vïng §«ng B¾c B¾c Bé, thuéc tØnh Qu¶ng Ninh c¸ch Hµ Néi 151 km vÒ phÝa §«ng. - Tam §¶o: N»m trong ®é cao tuyÖt ®èi 879km, phong c¶nh nói non hïng vÜ cã kh¶ n¨ng bao qu¸t c¶ mét vïng réng lín cña ®ång b»ng B¾c Bé. - Chïa H−¬ng lµ mét th¾ng c¶nh næi tiÕng ë ViÖt Nam, c¸ch Thñ ®« Hµ Néi 60km vÒ phÝa Nam. N¬i ®©y gåm c¶ nói, rõng, hang, ®éng, s«ng, suèi n»m trªn ®Þa phËn huyÖn Mü §øc tØnh Hµ T©y. - Kim Liªn-Nam §µn: n¬i ®©y gåm c¸c ®iÓm du lÞch thuéc lµng Sen, quª néi cña Hå Chñ tÞch, mé bµ Hoµng ThÞ Loan, khu vùc thÞ trÊn Nam §µn cã nhµ cô Phan Béi Ch©u… b) Vïng du lÞch Trung Bé: Vïng nµy ë vÞ trÝ trung gian cña c¶ n−íc. §©y lµ m¶nh ®Êt ®· chøng kiÕn biÕt bao biÕn ®éng trong suèt chiÒu dµi lÞch sö ®Êt n−íc. NÐt ®Æc s¾c ®a d¹ng vÒ thiªn nhiªn cña m¶nh ®Êt qu¸ nhiÒu thö th¸ch qua c¸c biÕn cè lÞch sö cña d©n téc ®· t¹o cho vïng c¸c lo¹i h×nh du lÞch, tham quan, nghØ m¸t, ®iÒu d−ìng, t¾m biÓn, thÓ thao mµ trung t©m lµ HuÕ- §µ N½ng. Mét vµi khu du lÞch cña vïng : - §éng Phong Nha n»m trªn ®Þa phËn tØnh Qu¶ng B×nh cßn ®−îc gäi lµ ®éng Trêi hay chïa Hang, n»m ë vïng nói ®¸ v«i KÎ Bµng c¸ch thÞ x· §ång Híi 50km vÒ phÝa T©y B¾c, víi chiÒu dµi 7.729 m ®éng gåm 14 hang. N¬i ®©y cßn b¶o tån ®−îc tÝnh chÊt nguyªn thuû cña nã. - Cè ®« HuÕ lµ n¬i tËp trung nhiÓu ®iÓm du lÞch ®Æc s¾c vÒ c¶nh quan vµ di tÝch v¨n ho¸ lÞch sö cã gi¸ trÞ. - D¶i ven biÓn tõ b¸n ®¶o S¬n Trµ ®Õn vïng Non n−íc - Ngò Hµnh S¬n. Khu 109
- vùc nµy ®−îc du kh¸ch nãi tíi nh− mét d¶i ®¨ng ten viÒn r×a phÝa §«ng cña thµnh phè §µ N½ng. - §« thÞ cæ Héi An lµ mét di tÝch kiÕn tróc ®« thÞ n»m c¸ch thµnh phè §µ N½ng 30km vÒ phÝa Nam . §©y lµ mét di s¶n v¨n ho¸ cña nh©n lo¹i. c) Vïng du lÞch Nam Trung Bé vµ Nam Bé: Vïng nµy bao gåm mét l·nh thæ réng lín víi c¸c ®iÒu kiÖn tù nhiªn, kinh tÕ x· héi rÊt ®a d¹ng. So víi c¸c vïng trong n−íc, n¬i ®©y cã nhiÒu nÐt ®Æc tr−ng ®a d¹ng vÒ tù nhiªn, phong phó vÒ s¾c th¸i d©n téc song kh«ng ®ång ®Òu vÒ tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ. Do lîi thÕ vÒ vÞ trÝ, víi ®Þa h×nh ®a d¹ng vïng nµy cã søc hót du kh¸ch rÊt lín. Khu vùc b·i biÓn ®Ñp nhÊt n−íc ta kÐo dµi tõ §¹i L·nh qua vÞnh V¨n Phong tíi Nha Trang. Ngoµi ra cßn cã Quy Nh¬n, Long H¶i, Vòng Tµu víi c¸c b·i t¾m ®Ñp. - C¸c khu du lÞch tiªu biÓu cña vïng: + Nha Trang: Thµnh phè næi tiÕng n»m trªn mét vïng biÓn ®Ñp, giµu h¶i s¶n nhÊt ViÖt Nam, víi chiÒu dµi 7km bê biÓn toµn b·i t¾m ®Ñp. BÇu trêi Nha Trang hÇu nh− kh«ng mét gîn m©y khiÕn du kh¸ch tíi ®©y nghÜ r»ng m×nh ®ang ®øng d−íi bÇu trêi §Þa Trung H¶i. + §µ L¹t: Thµnh phè trªn cao nguyªn ë ®é cao tuyÖt ®èi 1500 m gåm c¸c mÆt b»ng l−în sãng, tho¶i, réng ®−îc cÊu t¹o chñ yÕu b»ng ®¸ phiÕn biÕn chÊt vµ ®¸ granit. C¶nh quan thiªn nhiªn cña §µ L¹t v« cïng ngo¹n môc. Tíi §µ L¹t du kh¸ch lu«n lu«n ®−îc sèng trong tiÕt trêi thu bÊt tËn cña thµnh phè hå. + §¶o Phó Quèc lµ hßn ®¶o lín nhÊt n−íc ta. Phó Quèc næi tiÕng ®−îc bao phñ bëi diÖn tÝch rõng nguyªn sinh t−¬ng ®èi lín. Phó Quèc víi c¸c c¶nh quan nói- s«ng - rõng - biÓn. Cßn ghi dÊu ngµn ®êi tªn tuæi cña nhiÒu anh hïng, chiÕn sü c¸ch m¹ng, c¸c tï chÝnh trÞ ®· cèng hiÕn trän ®êi cho sù nghiÖp ®Êu tranh chèng x©m l−îc cña nh©n d©n ViÖt Nam. 110
- Ch−¬ng 8 Tæ chøc l∙nh thæ c¸c vïng kinh tÕ ë ViÖt Nam I. Vïng §«ng B¾c B¾c Bé Vïng §«ng B¾c gåm 11 tØnh: Qu¶ng Ninh, L¹ng S¬n, Cao B»ng, B¾c C¹n, Th¸i Nguyªn, Yªn B¸i, Lµo Cai, Hµ Giang, Tuyªn Quang, Phó Thä vµ B¾c Giang víi tæng diÖn tÝch tù nhiªn: 65.326 km2, chiÕm kho¶ng 20% diÖn tÝch c¶ n−íc. Tæng d©n sè cña vïng 9.036,7 ngh×n ng−êi n¨m 2001, chiÕm 11,5% d©n sè c¶ n−íc. 1.1. TiÒm n¨ng ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi a) VÞ trÝ ®Þa lý: Vïng §«ng B¾c B¾c Bé, phÝa B¾c gi¸p §«ng Nam Trung Quèc, phÝa T©y gi¸p vïng T©y B¾c, phÝa Nam gi¸p ®ång b»ng B¾c Bé, phÝa §«ng gi¸p biÓn §«ng. VÞ trÝ cña vïng cã ý nghÜa v« cïng quan träng trong viÖc trao ®æi hµng ho¸, giao l−u bu«n b¸n víi §«ng Nam Trung Quèc qua c¸c cöa khÈu Lµo Cai, cöa khÈu Thanh Thuû (Hµ Giang), cöa khÈu Trïng Kh¸nh (Cao B»ng), cöa khÈu Mãng C¸i (Qu¶ng Ninh); víi c¸c n−íc trong khu vùc ch©u ¸ - Th¸i B×nh D−¬ng vµ c¸c n−íc trªn thÕ giíi th«ng qua c¸c c¶ng Cöa ¤ng, Hång Gai vµ c¶ng C¸i L©n. Vïng §«ng B¾c cã mét phÇn g¾n liÒn víi vïng träng ®iÓm kinh tÕ phÝa B¾c lµ tam gi¸c kinh tÕ Hµ Néi- H¶i Phßng - Qu¶ng Ninh. Vïng cßn cã quan hÖ chÆt chÏ víi vïng ®ång b»ng s«ng Hång, nhiÒu trung t©m ®« thÞ lµ Hµ Néi, H¶i Phßng, g¾n víi c¶ng biÓn H¶i phßng. TÊt c¶ nh÷ng yÕu tè nµy lµ ®éng lùc cho ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi cña vïng. b) Tµi nguyªn thiªn nhiªn: * §Þa h×nh, khÝ hËu vµ thuû v¨n: N»m trong vïng nói vµ trung du B¾c Bé, vïng §«ng B¾c cã ®Þa h×nh kh«ng cao so víi vïng T©y B¾c. PhÝa T©y cã nh÷ng d·y nói ch¹y theo h−íng T©y B¾c- §«ng Nam, trong ®ã d·y Phanxipan cao h¬n 3000 mÐt. PhÝa §«ng cña vïng cã nhiÒu d·y nói cao h×nh c¸nh cung. Vïng §«ng B¾c n»m trong miÒn khÝ hËu nhiÖt ®íi, lµ n¬i chÞu ¶nh h−ëng m¹nh nhÊt cña giã mïa §«ng B¾c, cã mïa ®«ng l¹nh nhÊt ë n−íc ta, mïa hÌ nãng Èm, nhiÖt ®é cao. KhÝ hËu vïng nµy thÝch hîp cho thùc vËt nhiÖt ®íi nh− chÌ, thuèc l¸, 111
- håi. Tuy nhiªn, thêi tiÕt khu vùc nµy hay nhiÔu ®éng trong n¨m g©y ra nh÷ng khã kh¨n ®¸ng kÓ, nhÊt lµ vµo c¸c thêi kú chuyÓn tiÕp. Nguån n−íc khu vùc nµy kh¸ dåi dµo víi chÊt l−îng tèt. Vïng cã nhiÒu s«ng lín ch¶y qua: s«ng Hång, s«ng Th¸i B×nh, s«ng Kú Cïng, s«ng CÇu... vµ nhiÒu s«ng nhá ven biÓn Qu¶ng Ninh. Tuy nhiªn sù ph©n bè c¸c nguån n−íc kh«ng ®Òu theo mïa vµ theo l·nh thæ, nªn vÒ mïa m−a mét sè vïng ven s«ng hay c¸c thung lòng th−êng bÞ óng lôt, cßn vÒ mïa c¹n, khi mùc n−íc s«ng xuèng thÊp g©y khã kh¨n cho ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ ®êi sèng sinh ho¹t cña nh©n d©n. * TiÒm n¨ng kho¸ng s¶n: §«ng B¾c lµ vïng giµu tµi nguyªn kho¸ng s¶n vµo bËc nhÊt n−íc ta. Cã nh÷ng kho¸ng s¶n cã ý nghÜa quan träng ®èi víi quèc gia nh−: than, apatÝt, s¾t, ®ång, ch×, kÏm, thiÕc... lµ nh÷ng tµi nguyªn quan träng cho ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp khai kho¸ng vµ nhiÒu ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c. Than ®¸ ph©n bè chñ yÕu ë tØnh Qu¶ng Ninh víi ba d¶i lín lµ CÈm Ph¶, Hßn Gai, M¹o Khª- U«ng BÝ víi tr÷ l−îng th¨m dß kho¶ng 5,5 tû tÊn (chiÕm kho¶ng 90% tr÷ l−îng than cña c¶ n−íc). Ngoµi ra cßn mét sè má than r¶i r¸c nh− PhÊn MÔ, Lµng CÈm - B¾c Th¸i, cã tr÷ l−îng kho¶ng 80 triÖu tÊn; Nµ D−¬ng - L¹ng S¬n, tr÷ l−îng kho¶ng 100 triÖu tÊn, than Bè H¹ - B¾c Giang. C¸c má than trong vïng cã chÊt l−îng tèt, dÔ khai th¸c, ®· vµ ®ang ®−îc khai th¸c phôc vô nhu cÇu trong n−íc vµ xuÊt khÈu. C¸c kho¸ng s¶n kim lo¹i rÊt ®a d¹ng, víi tr÷ l−îng võa vµ nhá, chÊt l−îng quÆng tèt víi hµm l−îng kim lo¹i cao. C¸c má s¾t ph©n bè ë c¸c tØnh Lµo Cai, Th¸i Nguyªn, Yªn B¸i, Hµ Giang, víi tæng tr÷ l−îng lµ 136 triÖu tÊn chiÕm 16,9 % tr÷ l−îng c¶ n−íc. ThiÕc ph©n bè ë TÜnh Tóc- Cao B»ng, S¬n D−¬ng - Tuyªn Quang vµ Nµ D−¬ng, tr÷ l−îng 10 triÖu tÊn. Titan n»m trong quÆng s¾t ë Th¸i Nguyªn, tr÷ l−îng 390 ngh×n tÊn. §ång cã tr÷ l−îng 781 ngh×n tÊn, ph©n bè ë Lµo Cai. Boxit ph©n bè ë L¹ng S¬n víi tr÷ l−îng kh«ng lín nh− vïng T©y Nguyªn nh−ng chÊt l−îng tèt, cho phÐp ®Çu t− c«ng nghiÖp. Mangan ph©n bè ë Cao B»ng víi tr÷ l−îng kho¶ng 1,5 triÖu tÊn. Ch× - kÏm ph©n bè ë B¾c C¹n... C¸c má kho¸ng s¶n ë vïng nµy ®−îc khai th¸c phôc vô cho nhu cÇu trong n−íc, má thiÕc ®−îc khai th¸c cho nhu cÇu trong n−íc vµ xuÊt khÈu. Vïng cßn cã c¸c lo¹i kho¸ng s¶n kh¸c nh− pirit, vµng ®¸ quÝ, ®Êt hiÕm, ®¸ granÝt, ®¸ x©y dùng, ®¸ v«i s¶n xuÊt xi m¨ng, n−íc kho¸ng... lµ nh÷ng kho¸ng s¶n cã tiÒm n¨ng vµ lµ thÕ m¹nh cho ph¸t triÓn c«ng nghiÖp khai kho¸ng, chÕ biÕn 112
- kho¸ng s¶n cña vïng vµ cña c¶ n−íc. Tuy nhiªn nh÷ng má nµy chñ yÕu ®ang ë d¹ng tiÒm n¨ng, mét sè ®−îc khai th¸c víi quy m« nhá mang tÝnh ®Þa ph−¬ng. Kho¸ng s¶n apatit ph©n bè duy nhÊt ë vïng nµy víi tr÷ l−îng lín vµ tËp trung kho¶ng 2,1 tû tÊn, ®ñ ®¸p øng cho nhu cÇu s¶n xuÊt ph©n l©n phôc vô ph¸t triÓn n«ng nghiÖp cña n−íc ta vµ cã thÓ dµnh mét phÇn cho xuÊt khÈu. * TiÒm n¨ng ®Êt ®ai: §Êt ®ai lµ thÕ m¹nh cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vµ l©m nghiÖp cña vïng. Tæng quÜ ®Êt cã kh¶ n¨ng sö dông cho n«ng, l©m nghiÖp lµ kho¶ng 5 triÖu ha, trong ®ã cho n«ng nghiÖp kho¶ng 1 triÖu ha, cho l©m nghiÖp lµ 4 triÖu ha. Tuy nhiªn hiÖn t¹i chóng ta míi chØ sö dông 2, 4 triÖu ha, chiÕm 48% so víi tiÒm n¨ng. Ph©n lo¹i ®Êt - §Êt ®á ®¸ v«i, ph©n bè theo c¸c c¸nh cung, nhiÒu nhÊt ë c¸c tØnh Hµ Giang, Cao B»ng, L¹ng S¬n, Lµo Cai. Lo¹i ®Êt nµy rÊt thÝch hîp cho c¸c c©y thuèc l¸, ®ç t−¬ng, b«ng, ng«,... - §Êt Feranit ®á vµng, ph©n bè chñ yÕu ë Th¸i Nguyªn, Tuyªn Quang, Phó Thä, Yªn B¸i, B¾c Giang. Lo¹i ®Êt nµy rÊt phï hîp víi c©y chÌ, ®iÒu nµy lý gi¶i ®©y chÝnh lµ vïng chÌ lín nhÊt c¶ n−íc, víi s¶n phÈm chÌ næi tiÕng th¬m ngon nh− chÌ Th¸i Nguyªn, chÌ Phó Thä... - §Êt phï sa cæ, ph©n bè chñ yÕu ë Phó Thä, B¾c Giang thÝch hîp ph¸t triÓn c¸c c©y c«ng nghiÖp hµng n¨m nh− l¹c, thuèc l¸, ®Ëu t−¬ng, c©y l−¬ng thùc. - §Êt phï sa, ph©n bè ë c¸c ®ång b»ng ven s«ng, thÝch hîp trång hoa mµu vµ l−¬ng thùc. Ngoµi ra ®Êt ë khu vùc gi¸p biªn giíi Cao B»ng, L¹ng S¬n, khÝ hËu rÊt thuËn lîi trång c¸c c©y thuèc quÝ nh− tam thÊt, d−¬ng qui, ®ç träng, håi, th¶o qu¶... Nh×n chung, tiÒm n¨ng vÒ ®Êt ®ai cho ph¸t triÓn c¸c c©y c«ng nghiÖp, c©y ®Æc s¶n ë vïng nµy rÊt lín. DiÖn tÝch ®Êt ®ång cá ë c¸c ®åi thÊp vµ c¸c thung lòng còng t¹o ®iÒu kiÖn cho ph¸t triÓn ch¨n nu«i c¸c gia sóc cã gi¸ trÞ nh− bß, tr©u, dª... * Tµi nguyªn rõng: HiÖn nay, diÖn tÝch rõng cña vïng cßn rÊt thÊp do viÖc khai th¸c bõa b·i vµ do ¸p lùc cña sù gia t¨ng d©n sè. Rõng nguyªn sinh chØ cßn rÊt Ýt ë vïng nói non hiÓm trë. §é che phñ rõng hiÖn t¹i lµ 17%. Do vËy viÖc trång rõng vµ tu bæ rõng lµ vÊn ®Ò 113
- quan träng hµng ®Çu trong ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi cña vïng nh»m b¶o vÖ tµi nguyªn, c©n b»ng sinh th¸i, cung cÊp nguyªn liÖu cho c«ng nghiÖp giÊy, c«ng nghiÖp khai th¸c má... c) Tµi nguyªn nh©n v¨n: * VÒ c¬ cÊu d©n téc: Phong Ch©u - Phó Thä ®−îc coi lµ céi nguån cña ng−êi ViÖt. Trong vïng tËp trung nhiÒu téc ng−êi kh¸c nhau. C¬ cÊu d©n téc ®a d¹ng nhÊt trong c¶ n−íc víi kho¶ng 30 d©n téc. Trong ®ã ng−êi Kinh chiÕm ®«ng nhÊt 66,1% tæng d©n sè toµn vïng; ng−êi Tµy chiÕm 12,4%; ng−êi Nïng chiÕm 7,3%; ng−êi Dao chiÕm 4,5%; ng−êi H’M«ng chiÕm 3,8%... * D©n sè vµ mËt ®é d©n sè: Tæng d©n sè cña vïng n¨m 2001 lµ 9,04 triÖu ng−êi, mËt ®é d©n sè trung b×nh lµ 158 ng−êi /km2. TËp trung ®«ng nhÊt ë c¸c tØnh B¾c Giang, Phó Thä, B¾c C¹n, Th¸i Nguyªn, Qu¶ng Ninh, nh÷ng n¬i ph©n bè nh÷ng trung t©m kinh tÕ lín cña vïng. Tû lÖ d©n sè thµnh thÞ thÊp kho¶ng 1,7 triÖu ng−êi chiÕm 19% tæng d©n sè toµn vïng n¨m 2001, thÊp h¬n møc trung b×nh cña c¶ n−íc (25%) vµ rÊt kh«ng ®ång ®Òu gi÷a c¸c tØnh, cao nhÊt ë Qu¶ng Ninh 42,4%. * Tr×nh ®é häc vÊn: Tr×nh ®é häc vÊn vµ chuyªn m«n cña d©n c− vµ nguån nh©n lùc ë vïng t−¬ng ®−¬ng víi tr×nh ®é trung b×nh cña c¶ n−íc, cao h¬n vïng T©y b¾c, T©y Nguyªn, §ång b»ng s«ng Cöu Long, nh−ng thÊp h¬n §ång b»ng s«ng Hång. Tæng d©n sè tèt nghiÖp phæ th«ng c¬ së trë lªn ®¹t 53,7% (møc trung b×nh c¶ n−íc 45%). Sè ng−êi tèt nghiÖp phæ th«ng trung häc chiÕm 14,5%. Tuy nhiªn tû lÖ ng−êi kh«ng biÕt ch÷ kh¸ cao chiÕm 11,2 % tæng d©n sè vµ tû lÖ ch−a tèt nghiÖp phæ th«ng c¬ së chiÕm 35.1% chñ yÕu lµ ®ång bµo c¸c d©n téc Ýt ng−êi.. * Lùc l−îng lao ®éng: Tæng sè ng−êi qua ®µo t¹o chuyªn m«n 60 v¹n ng−êi chiÕm 12% tæng sè lao ®éng, t−¬ng ®−¬ng tr×nh ®é trung b×nh cña c¶ n−íc. Trong ®ã cã trªn 8 v¹n ng−êi cã tr×nh ®é tõ cao ®¼ng, ®¹i häc trë lªn. * V¨n ho¸ - lÞch sö: Vïng §«ng B¾c ph¶n ¸nh bÒ dµy lÞch sö cña d©n téc víi c¸c di tÝch v¨n ho¸ - lÞch sö nh− §«ng S¬n, H¹ Long, P¾c Bã, T©n Trµo,... C¸c di tÝch v¨n ho¸ - lÞch sö, c¸c lÔ héi truyÒn thèng, c¸c lµn ®iÖu d©n ca... ®−îc g×n gi÷ b¶o tån. 114
- N¬i ®©y c¶nh quan tù nhiªn cßn t¹o thuËn lîi cho vïng ph¸t triÓn c¸c khu du lÞch næi tiÕng. 1.2. HiÖn tr¹ng ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vïng §«ng B¾c Vïng §«ng B¾c ®−îc khai th¸c sím vµ ®Æc biÖt khai th¸c m¹nh mÏ tõ thêi Ph¸p thuéc do môc ®Ých khai th¸c thuéc ®Þa cña t− b¶n Ph¸p. Tõ n¨m 1990 trë l¹i ®©y, nÒn kinh tÕ cña vïng ®¹t ®−îc nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng kÓ. N¨m 1997 tæng s¶n phÈm GDP cña vïng ®¹t 7,1% tæng GDP c¶ n−íc. GDP b×nh qu©n ®Çu ng−êi thÊp, n¨m 1997 ®¹t 2052 ngh×n ®ång/ ng−êi b»ng 61,5% møc b×nh qu©n cña c¶ n−íc. C¬ cÊu kinh tÕ ngµnh cã sù chuyÓn dÞch theo h−íng ®Èy m¹nh ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp vµ dÞch vô. Tû träng thu nhËp tõ ngµnh c«ng nghiÖp vµ x©y dùng trong GDP cña vïng t¨ng tõ 20,6% n¨m 1990 lªn 26,3% n¨m 1997; tû träng ngµnh dÞch vô t¨ng tõ 32,9% lªn 33,8%; tû träng ngµnh n«ng - l©m - ng− nghiÖp gi¶m tõ 46,5% xuèng 33,6%. a) C¸c ngµnh kinh tÕ: - Ngµnh c«ng nghiÖp: C¬ cÊu c¸c ngµnh c«ng nghiÖp trong vïng ®· cã nhiÒu biÕn ®æi. Sè xÝ nghiÖp c«ng nghiÖp nÆng víi quy m« lín chiÕm tû träng lín nhÊt trong c¶ n−íc nh− khai th¸c n¨ng l−îng, luyÖn kim, c¬ khÝ, ho¸ chÊt... Ngµnh c«ng nghiÖp khai th¸c n¨ng l−îng (than) cung cÊp tíi 98% than ®¸ cho nhu cÇu trong n−íc vµ chiÕm tû träng 26,7 % trong gi¸ trÞ gia t¨ng c«ng nghiÖp cña c¶ n−íc; c«ng nghiÖp ho¸ chÊt chiÕm 78,5%; c«ng nghiÖp vËt liÖu x©y dông chiÕm 13,8%... Trong vïng h×nh thµnh c¸c vïng l·nh thæ tËp trung c«ng nghiÖp chuyªn m«n ho¸ nh−: khu c«ng nghiÖp luyÖn kim ®en Th¸i Nguyªn; khu c«ng nghiÖp khai th¸c than Qu¶ng Ninh; khu c«ng nghiÖp ho¸ chÊt L©m Thao - ViÖt Tr×; khu c«ng nghiÖp s¶n xuÊt ph©n bãn B¾c Giang. NhiÒu khu c«ng nghiÖp trë thµnh h¹t nh©n h×nh thµnh lªn c¸c ®« thÞ vµ gi÷ vai trß trung t©m t¸c ®éng ®Õn sù ph¸t triÓn kinh tÕ chung cña toµn vïng. Ngoµi ra mét sè ngµnh c«ng nghiÖp nhÑ còng ph¸t triÓn trªn c¬ së khai th¸c nguån n«ng l©m s¶n cña vïng nh− c«ng nghiÖp giÊy (B·i B»ng), c«ng nghiÖp mÝa ®−êng, Ðp dÇu... - Ngµnh n«ng -l©m-ng− nghiÖp: * Ngµnh n«ng nghiÖp 115
- C¬ cÇu ngµnh trång trät - ch¨n nu«i trong vïng lµ 71%-29%. Trong ngµnh trång trät, c©y l−¬ng thùc vÉn gi÷ vÞ trÝ hµng ®Çu chiÕm tíi 63,5% gi¸ trÞ gia t¨ng ngµnh trång trät vµ ®Ó phôc vô nhu cÇu trong vïng. Tuy nhiªn ®· h×nh thµnh mét sè vïng chuyªn canh c©y c«ng nghiÖp s¶n xuÊt hµng ho¸ cã gi¸ trÞ kinh tÕ nh−: + Vïng chuyªn canh chÌ Th¸i Nguyªn, Yªn B¸i, Lµo Cai, Hµ Giang, Tuyªn Quang; + Vïng chuyªn canh thuèc l¸ L¹ng S¬n, Cao B»ng; + Vïng chuyªn canh mÝa huyÖn Cao Léc, Léc B×nh (L¹ng S¬n), V¨n Yªn vµ TrÊn Yªn (Yªn B¸i)...; + Vïng chuyªn canh cµ phª chÌ L¹ng S¬n, khu phô cËn Th¸i Nguyªn (Phó L−¬ng, §¹i Tõ, §ång Hû), Tuyªn Quang, Yªn B¸i, Cao B»ng... + Vïng chuyªn canh c©y ¨n qu¶ B¾c Hµ (Lµo Cai), Ng©n S¬n (Cao B»ng), vïng na Chi L¨ng - L¹ng S¬n, vïng hång L¹ng S¬n, vïng cam quýt b−ëi, hång Lôc Yªn, Yªn B×nh, vïng v¶i thiÒu Lôc Ng¹n (B¾c Giang). + Vïng ch¨n nu«i lîn tËp trung lµ Qu¶ng Ninh, Phó Thä. Vïng ch¨n nu«i tr©u, bß. Nh×n chung ngµnh n«ng nghiÖp cña vïng còng ch−a khai th¸c hiÖu qu¶ tiÒm n¨ng vÒ ®Êt ®ai vµ khÝ hËu võa mang tÝnh nhiÖt ®íi, cËn nhiÖt vµ «n ®íi ®Ó ph¸t triÓn c¸c c©y trång cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao tho¶ m·n nhu cÇu trong n−íc vµ xuÊt khÈu. * Ngµnh ng− nghiÖp Tuy n»m trong vïng ng− tr−êng ®¸nh b¾t c¸ cña vÞnh B¾c Bé nh−ng viÖc khai th¸c vµ nu«i trång thuû h¶i s¶n cña vïng cã quy m« nhá, ®¸nh b¾t vµ chÕ biÕn mang tÝnh thñ c«ng vµ chñ yÕu ë ven biÓn thuéc tØnh Qu¶ng Ninh. Tû träng gi¸ trÞ ngµnh thuû h¶i s¶n cña vïng chiÕm 5% tæng gi¸ trÞ toµn ngµnh cña c¶ n−íc. * Ngµnh l©m nghiÖp Trong nh÷ng n¨m qua vïng nµy cã nh÷ng nç lùc nh»m phñ xanh ®Êt trèng ®åi träc, dÇn dÇn kh«i phôc vèn rõng bÞ mÊt do qu¸ tr×nh khai th¸c bõa b·i. Trong vïng ®· h×nh thµnh mét sè n«ng tr−êng cung cÊp nguyªn liÖu gç cho ngµnh s¶n xuÊt giÊy (Hµ Giang, Tuyªn Quang, Lµo Cai, Yªn B¸i...) vµ cung cÊp gç trô má (B¾c Giang, Th¸i Nguyªn, L¹ng S¬n, Qu¶ng Ninh). 116
- - Ngµnh dÞch vô: * Ngµnh du lÞch Víi c¸c tiÒm n¨ng ph¸t triÓn ngµnh du lÞch ë c¸c khu vùc: VÞnh H¹ Long (Qu¶ng Ninh), c¸c di tÝch lÞch sö, ®Òn chïa ë Tuyªn Quang, §Òn Hïng - Phó Thä, Qu¶ng Ninh,... c¸c hang ®éng ë L¹ng S¬n, Cao B»ng... C¸c lo¹i h×nh du lÞch ®Þa ph−¬ng mang s¾c th¸i b¶n s¾c d©n téc ch−a ®−îc ph¸t huy. * Ngµnh th−¬ng m¹i: ph¸t triÓn ë khu vùc cöa khÈu biªn giíi. Vïng cßn nhiÒu h¹n chÕ vÒ giao th«ng liªn vïng, liªn tØnh nªn còng g©y trë ng¹i ®¸ng kÓ cho ph¸t triÓn kinh tÕ. b) Bé khung l∙nh thæ cña vïng: - HÖ thèng ®« thÞ: HÖ thèng ®« thÞ gåm 18 thµnh phè, thÞ x· víi tæng diÖn tÝch 1.902.2 km2 vµ d©n sè 1.264.5 ngh×n ng−êi. MËt ®é d©n sè cña vïng lµ 665 ng−êi/ km2. Ngoµi ra cßn m¹ng l−íi thÞ trÊn, trung t©m huyÖn lþ lµ 88 huyÖn víi 104 thÞ trÊn. - Thµnh phè H¹ Long lµ thµnh phè trùc thuéc tØnh Qu¶ng Ninh, lµ trung t©m kinh tÕ, chÝnh trÞ, v¨n ho¸ cña tØnh, trung t©m du lÞch, nghØ m¸t cã ý nghÜa trong n−íc vµ qu«c tÕ. Ngoµi ra thµnh phè cßn cã vÞ trÝ quan träng vÒ an ninh, quèc phßng vµ lµ ®Çu mèi giao th«ng, th−¬ng m¹i quan träng cña vïng. Ph¹m vi ¶nh h−ëng cña thµnh phè lµ c¸c tØnh Qu¶ng Ninh, B¾c Ninh, L¹ng S¬n. - Thµnh phè Th¸i Nguyªn lµ trung t©m kinh tÕ, v¨n ho¸ cña vïng ViÖt B¾c, cã ý nghÜa quan träng vÒ mÆt quèc phßng vµ lµ ®Çu mèi giao l−u c¸c tØnh phÝa B¾c. Cã ph¹m vi ¶nh h−ëng lµ c¸c tØnh B¾c C¹n, Th¸i Nguyªn, Tuyªn Quang, Cao B»ng. - Thµnh phè ViÖt Tr× lµ thµnh phè c«ng nghiÖp cña vïng §«ng B¾c víi c¸c ngµnh c«ng nghiÖp ho¸ chÊt, giÊy, vËt liÖu x©y dùng. §©y lµ trung t©m v¨n ho¸ chÝnh trÞ, khoa häc kü thuËt cã ¶nh h−ëng ®Õn ph¸t triÓn kinh tÕ, v¨n ho¸ c¸c tØnh phÝa T©y cña vïng §«ng B¾c. Ph¹m vi ¶nh h−ëng lµ c¸c tØnh Phó Thä, Yªn B¸i, Lµo Cai. Ngoµi ra cßn 14 thÞ x· cã ý nghÜa lµ trung t©m v¨n ho¸, kinh tÕ, chÝnh trÞ cña c¸c tØnh cña vïng. - HÖ thèng giao th«ng vËn t¶i: + HÖ thèng ®−êng « t«: bao gåm c¸c tuyÕn quèc lé: Quèc lé 2 dµi 316 km ch¹y tõ Hµ Néi - ViÖt Tr× - Phó Thä - Tuyªn Quang - MÌo V¹c, ®i qua c¸c thµnh phè c«ng nghiÖp vµ ®Þa bµn giµu kho¸ng s¶n, l©m s¶n vµ vïng ch¨n nu«i gia sóc lín; 117
- Quèc lé 3: Hµ Néi- Th¸i Nguyªn - B¾c C¹n- Cao B»ng - Thuû KhÈu dµi 382 km: nèi liÒn vïng kim lo¹i mµu víi Th¸i nguyªn vµ Hµ Néi; Quèc lé 18 (ngang) B¾c Ninh - U«ng BÝ - §«ng TriÒu - Mãng C¸i: §i qua vïng s¶n xuÊt than ®¸ vµ ®iÖn lùc cña vïng; Quèc lé 4 (ngang) tõ Mòi Ngäc - Mãng C¸i- L¹ng S¬n- Cao B»ng- §ång V¨n: ®i qua vïng c©y ¨n qu¶, vµ nèi liÒn víi cöa khÈu ViÖt Trung...; §−êng 3A(13A) tõ L¹ng S¬n- B¾c S¬n- Th¸i Nguyªn- Tuyªn Quang- Yªn B¸i gÆp ®−êng sè 6 cã ý nghÜa vÒ mÆt kinh tÕ vïng trung du vµ quèc phßng. + HÖ thèng ®−êng s¾t: TuyÕn Hµ Néi - §ång §¨ng dµi 163 km nèi víi ga B»ng T−êng (Trung Quèc). §©y lµ tuyÕn ®−êng s¾t quan träng trong viÖc t¹o ra c¸c mèi liªn hÖ qua mét sè khu vùc kinh tÕ vµ quèc phßng xung yÕu: B¾c Giang- Chi l¨ng- L¹ng S¬n; TuyÕn Hµ Néi - ViÖt Tr× - Yªn b¸i - Lµo Cai; TuyÕn ®−êng s¾t Hµ Néi - Qu¸n TriÒu nèi liÒn Hµ Néi víi nhiÒu côm c«ng nghiÖp c¬ khÝ, luyÖn kim quan träng nh− §«ng Anh, Gß §Çm, U«ng BÝ. + HÖ thèng c¶ng biÓn: C¶ng Cöa «ng, c¶ng Hång Gai, c¶ng C¸i L©n ®ang ®−îc x©y dùng lµ c¶ng chuyªn dông ë B¾c Bé víi chøc n¨ng xuÊt khÈu than ®¸.... 1.3. §Þnh h−íng ph¸t triÓn ë vïng a) Ngµnh c«ng nghiÖp: - H×nh thµnh ngµnh hoÆc c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp mòi nhän dùa trªn c¸c lîi thÕ vÒ nguyªn liÖu vµ vÒ thÞ tr−êng nh− c«ng nghiÖp khai th¸c, tuyÓn quÆng vµ tinh chÕ kho¸ng s¶n than, s¾t, kim lo¹i mµu; c«ng nghiÖp s¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng; c«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng l©m s¶n; c«ng nghiÖp luyÖn kim; c«ng nghiÖp chÕ t¹o c¬ khÝ; nhiÖt ®iÖn vµ thuû ®iÖn võa vµ nhá; c«ng nghiÖp ph©n bãn ho¸ chÊt, c«ng nghiÖp hµng tiªu dïng. - MÆt kh¸c ®èi víi c¸c khu c«ng nghiÖp hiÖn cã cÇn ®−îc c¶i t¹o, më réng n©ng cÊp h¹ tÇng c¬ së, ®Çu t− c«ng nghÖ nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ vµ chÊt l−îng s¶n phÈm. - Duy tr× vµ ph¸t triÓn c¸c ngµnh nghÒ tiÒu thñ c«ng nghiÖp, ®Æc biÖt lµ s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm mü nghÖ cã gi¸ trÞ xuÊt khÈu. b) Ngµnh n«ng-l©m-ng− nghiÖp: * Ngµnh n«ng nghiÖp - ChuyÓn dÞch c¬ cÊu c©y trång theo h−íng s¶n xuÊt hµng ho¸ c¸c c©y c«ng nghiÖp, c©y ¨n qu¶, c©y thùc phÈm, c©y d−îc liÖu; gi¶m tû träng c©y l−¬ng thùc víi t¨ng c−êng ®Çu t− th©m canh ®¸p øng nhu cÇu t¹i chç 118
- - Chó träng ph¸t triÓn ®µn gia sóc lín: tr©u bß lÊy thÞt, s÷a tiªu dïng vµ xuÊt khÈu. * Ngµnh l©m nghiÖp - Ph¸t triÓn l©m nghiÖp theo h−íng x· héi ho¸, thùc hiÖn chøc n¨ng b¶o vÖ rõng ®Çu nguån, trång rõng míi. - §æi míi gièng c©y trång, chuyÓn ®æi c¬ cÊu c©y trång phï hîp víi nhu cÇu cña thÞ tr−êng vÒ l©m s¶n. - X©y dùng c¸c vïng nguyªn liÖu giÊy, gç trô má. c) C¸c ngµnh dÞch vô: - Ph¸t triÓn hÖ thèng c¸c trung t©m th−¬ng m¹i, c¸c khu kinh tÕ cöa khÈu; ph¸t triÓn th−¬ng nghiÖp vïng cao, vïng s©u, vïng xa, vïng h¶i ®¶o. - Ph¸t triÓn du lÞch biÓn, x©y dùng mét sè khu, côm du lÞch, tuyÕn du lÞch néi vïng, liªn vïng vµ quèc tÕ. - Ph¸t triÓn c¸c lo¹i h×nh dÞch vô kh¸c nh− vËn t¶i qu¸ c¶nh, dÞch vô tµi chÝnh, ng©n hµng, chuyÓn giao c«ng nghÖ, th«ng tin liªn l¹c. - X©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng, kinh tÕ x· héi ®Æc biÖt lµ hÖ thèng giao th«ng vËn t¶i, c¸c c¬ së y tÕ, tr−êng häc, v¨n ho¸, th«ng tin; X©y dùng hÖ thèng thuû lîi vµ hÖ thèng cung cÊp n−íc cho c¸c thµnh phè, thÞ x·, thÞ trÊn, huyÖn lþ, cung cÊp n−íc s¹ch cho n«ng th«n; ph¸t triÓn hÖ thèng b−u chÝnh viÔn th«ng, ph¸t triÓn hÖ thèng cung cÊp ®iÖn. - VÊn ®Ò m«i tr−êng ph¶i ®−îc coi träng song song trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña vïng, ®Æc biÖt ë c¸c khu c«ng nghiÖp lín: ViÖt Tr×, Qu¶ng Ninh, Th¸i Nguyªn. VÒ mÆt l·nh thæ §«ng B¾c ph¸t triÓn theo c¸c tuyÕn vµ c¸c cùc: - ViÖt Tr×: Theo hai tuyÕn s«ng Thao, s«ng Ch¶y vµ s«ng L« trªn c¬ së khai th¸c thiÕc, thuû ®iÖn Th¸c Bµ, chÌ Phó Thä- S¬n D−¬ng, khai th¸c apatit, chÕ biÕn gç, du lÞch T©n Trµo- Sapa. - Th¸i Nguyªn: Víi hai tuyÕn quèc lé 3 vµ liªn tØnh 13 däc theo s«ng CÇu, trªn c¬ së khai th¸c quÆng s¾t, than, thiÕc, ch×, kÏm; ph¸t triÓn c¬ khÝ Gia Sµng, kÝnh §¸p CÇu, chÌ Th¸i Nguyªn, du lÞch hå Nói Cèc, hå Ba BÓ, hang P¸c Bã. 119
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học