Xem mẫu
- Journal of Thu Dau Mot University, No 6 (13) – 2013 CHÖÔNG TRÌNH GIAÙO DUÏC ÑA VAÊN HOÙA ÔÛ TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC KHOA HOÏC XAÕ HOÄI VAØ NHAÂN VAÊN – ÑAÏI HOÏC QUOÁC GIA THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH Nguyeãn Duy Moäng Haø Tröôøng Ñaïi hoïc Khoa hoïc Xaõ hoäi vaø Nhaân vaên Ñaïi hoïc Quoác gia thaønh phoá Hoà Chí Minh TOÙM TAÉT Trong boái caûnh hoäi nhaäp quoác teá, chöông trình giaùo duïc ña vaên hoùa goùp phaàn taïo ra nguoàn nhaân löïc thích öùng moâi tröôøng laøm vieäc naêng ñoäng, giuùp ngöôøi hoïc phaùt trieån kyõ naêng giao tieáp xuyeân vaên hoùa, ñaûm nhieäm caùc coâng vieäc cuûa caùc toå chöùc ña quoác gia. ÔÛ Tröôøng Ñaïi hoïc Khoa hoïc Xaõ hoäi vaø Nhaân vaên – Ñaïi hoïc Quoác gia thaønh phoá Hoà Chí Minh, chöông trình vaø hoaït ñoäng giaùo duïc ña vaên hoùa ñaõ vaø ñang ñöôïc aùp duïng baèng caùc giaûi phaùp tích hôïp trong muïc tieâu vaø noäi dung chöông trình ñaøo taïo, trong ñeà cöông moân hoïc, caùc hoaït ñoäng ngoaïi khoùa vaø nghieân cöùu khoa hoïc, caùc hoäi nghò, hoäi thaûo vaø caùc hoaït ñoäng giao löu, leã hoäi... Maëc duø vaãn coøn moät soá khoù khaên cho caû ñoäi nguõ giaûng vieân vaø sinh vieân, chöông trình vaø hoaït ñoäng giaùo duïc ña vaên hoùa ôû tröôøng Ñaïi hoïc Khoa hoïc Xaõ hoäi vaø Nhaân vaên ñaõ cho thaáy moät xu höôùng phaùt trieån tích cöïc. Töø khoùa: ña vaên hoùa, khoa hoïc xaõ hoäi vaø nhaân vaên, giaùo duïc * 1. Giaùo duïc ña vaên hoùa tieâu chuû yeáu laø taïo nhöõng cô hoäi giaùo duïc Khaùi nieäm giaùo duïc ña vaên hoùa xuaát bình ñaúng cho nhöõng sinh vieân töø nhöõng hieän sôùm nhaát ôû Hoa Kyø töø nhöõng naêm nhoùm chuûng toäc, giai caáp, vaên hoùa khaùc 1960 cuøng vôùi caùc phong traøo ñaáu tranh nhau. Moät trong nhöõng muïc tieâu quan troïng cho quyeàn coâng daân. Daàn daàn khaùi nieäm cuûa giaùo duïc ña vaên hoùa laø giuùp moïi sinh naøy ñöôïc hieåu theo quan ñieåm toaøn caàu. vieân ñaït ñöôïc kieán thöùc, thaùi ñoä, kyõ naêng Suoát maáy thaäp nieân qua, nhieàu hoïc giaû, caàn thieát ñeå hoaït ñoäng hieäu quaû trong moät nhieàu nhaø nghieân cöùu, toå chöùc giaùo duïc xaõ hoäi daân chuû vaø töông taùc, thoûa thuaän ñaõ ñöa ra nhieàu ñònh nghóa veà giaùo duïc giao tieáp vôùi nhöõng ngöôøi töø nhöõng nhoùm ña vaên hoùa. khaùc ñeå taïo ra moät coäng ñoàng daân söï ñaïo James A. Banks vaø Cherry A. McGee ñöùc, laøm vieäc cho lôïi ích chung” [3]. Banks (1995) theå hieän söï quan taâm ñeán James Bank cuõng laø moät trong nhöõng sinh vieân töø nhieàu nhoùm chuûng toäc, giai caáp hoïc giaû ñaàu tieân xem nhaø tröôøng laø moät heä trong moät quoác gia qua ñònh nghóa “giaùo thoáng xaõ hoäi töø boái caûnh ña vaên hoùa, chuû duïc ña vaên hoùa laø moät laõnh vöïc nghieân cöùu, tröông taïo ra moät moâi tröôøng ña vaên hoùa moät nguyeân taéc môùi xuaát hieän nhaèm muïc moät caùch trieät ñeå ôû moïi khía caïnh. Daàn 30
- Tạp chí Đại học Thủ Dầu Một, số 6 (13) – 2013 daàn, ngöôøi ta baét ñaàu chuù yù ñeán naêng löïc taïo moät nguoàn nhaân löïc coù tö duy toaøn caàu, lieân vaên hoùa vaø nhaän thöùc veà xaõ hoäi vaø coù traùch nhieäm trong moät theá giôùi phuï toaøn caàu, nhaèm ñaøo taïo con ngöôøi coù theå thuoäc laãn nhau, bieát chaáp nhaän vaø toân thích öùng tham gia vaøo xaõ hoäi ña daïng veà troïng ña daïng vaên hoùa, ñaáu tranh choáng vaên hoùa, chuûng toäc, toân giaùo... Ñeán thaäp ñònh kieán, caùi nhìn phieán dieän, voõ ñoaùn. nieân cuoái theá kyû XX, caùc hoïc giaû veà giaùo duïc Giaùo duïc ña vaên hoùa cuõng goùp phaàn ña vaên hoùa tieáp tuïc nhaán maïnh ñeán coâng giuùp sinh vieân phaùt trieån caùc kyõ naêng giao baèng xaõ hoäi vaø cô hoäi bình ñaúng döïa treân tieáp lieân vaên hoùa vaø giao tieáp thoâng thöôøng khung ña vaên hoùa, giaûm thieåu phaân bieät trong cuoäc soáng haøng ngaøy, bieát toân troïng chuûng toäc. Khaùi nieäm giaùo duïc ña vaên hoùa ngöôøi khaùc, khoâng tuyeät ñoái hoaù quan ñieåm tieáp tuïc thay ñoåi ñeå trôû neân thích öùng vôùi cuûa mình, kyõ naêng bieát laéng nghe ñeå môû nhu caàu xaõ hoäi lieân tuïc thay ñoåi. roäng nhaän thöùc cuûa mình vaø traùnh ñöôïc Trong giaùo duïc ñaïi hoïc, Gloria nhöõng xung khaéc, baát hoaø vôùi nhau. Ñoù M.Ameny-Dixon (2004) giaûi thích “giaùo duïc cuõng laø moät trong nhöõng kyõ naêng soáng caàn ña vaên hoùa hieän nay ñöôïc hieåu laø moät thieát cho giôùi treû ngaøy nay, giuùp con ngöôøi phöông thöùc giaùo duïc hay giaûng daïy vaø hoïc phaùt trieån toaøn dieän hôn. taäp döïa treân nhöõng giaù trò daân chuû khaúng 3. Giaùo duïc ña vaên hoùa ôû tröôøng ñònh söï ña daïng caùc neàn vaên hoùa trong caùc ñaïi hoïc xaõ hoäi ña vaên hoùa trong moät theá giôùi phuï Moät trong caùc khía caïnh, thaønh phaàn thuoäc laãn nhau”. chuû choát cuûa caáu truùc giaùo duïc ña vaên hoùa 2. Vai troø cuûa giaùo duïc ña vaên hoùa coù theå ñöôïc vaän duïng moät caùch linh hoaït laø trong thôøi ñaïi toaøn caàu hoùa khía caïnh caûi caùch chöông trình hoïc, goàm Giaùo duïc ña vaên hoùa goùp phaàn ñònh muïc tieâu, noäi dung, phöông phaùp, phöông höôùng tieán trình toaøn caàu hoùa theo höôùng tieän truyeàn ñaït kieán thöùc lòch söû, truyeàn tích cöïc vôùi caùc giaù trò toát ñeïp, bình ñaúng, thoáng, vaên hoùa, nhöõng ñoùng goùp tích cöïc taïo neân nhöõng coâng daân coù khaû naêng ñoùng cuûa caùc nhoùm vaên hoùa ña daïng, caùc quan goùp hieäu quaû cho söï phaùt trieån ñaát nöôùc, ñieåm cuûa caùc nhoùm daân toäc trong taøi lieäu tham gia vaøo caùc lieân minh toaøn caàu tieán giaûng daïy, taïo cô hoäi ñeå hoï coù khaû naêng boä nhaèm cuøng nhau giaûi quyeát caùc vaán ñeà ñaùnh giaù cao söï ña daïng, bình ñaúng vaø daân toaøn caàu ñaày thaùch ñoá cuûa theá kyû 21 nhö chuû, bieát toân troïng ngöôøi khaùc, hoøa bình, bieán ñoåi khí haäu toaøn caàu, baát bình ñaúng nhaân aùi...[6]. kinh teá, leo thang baïo ñoäng xaõ hoäi... Giaûng daïy höôùng veà bình ñaúng xaõ hoäi Giaùo duïc ña vaên hoùa theo quan ñieåm giuùp sinh vieân coù naêng löïc haønh ñoäng xaõ toaøn caàu seõ ñoùng goùp vaøo vieäc hoïc hoûi caùch hoäi bieát leân aùn nhöõng baát coâng xaõ hoäi vaø soáng cuøng nhau trong hoøa bình ñeå phaùt phaân bieät chuûng toäc, phaân bieät giôùi tính, trieån beàn vöõng, phaùt huy caùc thaùi ñoä vaø giaù giai caáp vaø caùc daïng kyø thò khaùc. Noù bao trò caàn thieát cho moät xaõ hoäi daân chuû, bình goàm caû nhöõng noäi dung veà chuûng toäc, giôùi ñaúng vì neàn kinh teá toaøn caàu hoùa vôùi ngaøy tính, ñaúng caáp, toân giaùo... cung caáp caùc caøng nhieàu coâng ty ña quoác gia vaø caùc hoaït khuynh höôùng vaø kyõ naêng, chuaån bò cho ñoäng trao ñoåi xuyeân bieân giôùi ñoøi hoûi ñaøo sinh vieân laøm vieäc tích cöïc höôùng veà bình 31
- Journal of Thu Dau Mot University, No 6 (13) – 2013 ñaúng trong moïi toå chöùc. Naêng löïc ña vaên quoác teá, Nhaân hoïc...) ñaõ tieáp caän chuaån khu hoùa theå hieän ôû vieäc bieát giöõ gìn baûn saéc vaên vöïc vaø quoác teá vaø ñaõ söû duïng giaùo trình taøi hoùa vaø naâng cao kyõ naêng giao tieáp lieân vaên lieäu tham khaûo coù giaù trò cuûa caùc nöôùc tieân hoùa. Giaùo duïc ña vaên hoùa cuõng khuyeán tieán trong giaûng daïy. Caùc chöông trình naøy khích yù thöùc pheâ phaùn, caûnh giaùc, khaû ñöôïc xaây döïng meàm deûo, phuø hôïp vôùi thöïc naêng so saùnh, nhaän bieát khaùc bieät, choïn loïc tieãn phaùt trieån kinh teá, xaõ hoäi cuûa Vieät tieán boä, kyõ naêng caàn thieát ñeå cuøng chung Nam vaø lieân thoâng hoäi nhaäp vôùi quoác teá. soáng. Ñeå toå chöùc noäi dung giaùo duïc ña vaên Nhaø tröôøng cuõng raát chuù troïng cuûng coá vaø hoùa trong tröôøng ñaïi hoïc caàn chuù yù ñeán phaùt trieån caùc chöông trình lieân keát, ñaøo kieán thöùc, kyõ naêng vaø caû thaùi ñoä trong taïo, taêng cöôøng hieäu quaû hôïp taùc quoác teá, chöông trình hoïc. hôïp taùc ña phöông, xaây döïng caùc tour vaên 4. Giaùo duïc ña vaên hoùa ôû Tröôøng Ñaïi hoùa ñeå hôïp taùc vôùi caùc chöông trình nghieân hoïc Khoa hoïc Xaõ hoäi vaø Nhaân vaên – Ñaïi cöùu ôû nöôùc ngoaøi theo yeâu caàu cuûa caùc hoïc Quoác gia thaønh phoá Hoà Chí Minh tröôøng nöôùc ngoaøi... 4.1. Tích hôïp noäi dung giaùo duïc ña vaên Muïc tieâu ñaøo taïo, keát quaû hoïc taäp döï hoùa trong chöông trình chính khoùa kieán (hay chuaån ñaàu ra) cuûa moät soá chöông Ñeå tích hôïp noäi dung giaùo duïc ña vaên trình ñaøo taïo chuù troïng trang bò cho sinh hoùa trong chöông trình ñaøo taïo, Tröôøng Ñaïi vieân kieán thöùc hieåu bieát ña daïng veà theá giôùi hoïc Khoa hoïc Xaõ hoäi vaø Nhaân vaên ñaõ xaây vaø naêng löïc vaên hoùa – xaõ hoäi. Ñieån hình laø döïng höôùng hoäi nhaäp quoác teá. Caùc chöông chöông trình ñaøo taïo caùc ngaønh Lòch söû, trình ñaøo taïo ñeàu döïa treân tieâu chæ kieåm Ñoâng phöông hoïc, Ñòa lyù, Quan heä quoác teá... ñònh theo Boä tieâu chuaån AUN-QA cuûa Ñoâng ñöôïc xaây döïng vôùi quan ñieåm hoäi nhaäp vaø Nam AÙ (ASEAN). Heä thoáng chuaån ñaàu ra phaùt trieån beàn vöõng, coù khaû naêng hoäi nhaäp ñöôïc xaây döïng theo ñònh höôùng cuûa vaø thích nghi moät caùch nhanh choùng, coù khaû UNESCO vaø quoác teá, roõ raøng veà kieán thöùc, naêng laøm vieäc nhoùm, hôïp taùc vôùi caùc ñoái taùc kyõ naêng, thaùi ñoä vaø ñaåy maïnh xu höôùng trong vaø ngoaøi nöôùc, coù loøng töï troïng daân toäc lieân ngaønh. Nhaø tröôøng chuù troïng ñaåy vaø yù thöùc hoäi nhaäp quoác teá, coù khaû naêng giao maïnh hôïp taùc quoác teá, lieân keát vôùi nöôùc tieáp xaõ hoäi hieäu quaû. Noäi dung chöông trình ngoaøi, song ngaønh baèng keùp, chuaån möïc ñaûm baûo khaû naêng hoäi nhaäp toát, kieán thöùc quoác teá, xaây döïng theâm caùc module kieán cô baûn veà lòch söû vaên minh theá giôùi, lòch söû thöùc neàn khoa hoïc xaõ hoäi vaø nhaân vaên, kyõ vaên hoaù – vaên minh Vieät Nam, nhaän thöùc naêng giao tieáp, con ngöôøi vaø moâi tröôøng, ñöôïc baûn chaát cuûa vaên hoaù Vieät Nam trong caùc moân veà kyõ naêng meàm vôùi soá löôïng caùn so saùnh vôùi vaên hoaù nöôùc ngoaøi, baûn lónh vaø boä giaùo duïc nöôùc ngoaøi tham gia ñaøo taïo, hoäi nhaäp (nhaän thöùc ñöôïc nhöõng ñieàu phuø nghieân cöùu khoa hoïc gia taêng haøng naêm; hôïp vaø khoâng phuø hôïp vôùi vaên hoaù Vieät quoác teá hoùa phöông phaùp giaûng daïy, môû Nam trong giao löu vaø hoäi nhaäp, kyõ naêng roäng quy moâ trao ñoåi sinh vieân vôùi caùc giao tieáp ña vaên hoaù...). tröôøng uy tín treân theá giôùi. Vôùi quan ñieåm vaø chuû tröông treân, töø Cho ñeán nay, moät soá chöông trình ñaøo naêm 2000 ñeán nay ñaõ môû theâm moät soá taïo cuûa tröôøng (nhö Vieät Nam hoïc, Quan heä ngaønh hoïc môùi mang tính hoäi nhaäp, lieân 32
- Tạp chí Đại học Thủ Dầu Một, số 6 (13) – 2013 quan ñeán vaên hoùa – xaõ hoäi nhieàu daân toäc, hoùa trong caùc ñôït raø soaùt chöông trình ñaøo nhieàu nöôùc, nhieàu khu vöïc treân theá giôùi (nhö taïo. Maëc duø coù khoù khaên veà ñoäi nguõ giaûng ngaønh Nhaân hoïc (2002), Vaên hoùa hoïc (2002), daïy vaø taøi lieäu giaûng daïy nhöng coù moät soá Quan heä quoác teá (2003), Ngöõ vaên Italia khoa tieâu bieåu ñi ñaàu trong vieäc caûi tieán (2009), Ngöõ vaên Taây Ban Nha (2008)...). chöông trình theo höôùng hoäi nhaäp (ñieån Trong chöông trình ñaøo taïo cuûa nhieàu hình laø caùc khoa Quan heä quoác teá, Nhaân ngaønh hoïc, sau khi ñöôïc boå sung ñieàu hoïc, Vieät Nam hoïc...). chænh, ñaõ coù theâm moät soá moân moân hoïc 5.2. Tích hôïp noäi dung giaùo duïc ña vaên môùi mang tính hoäi nhaäp vaø lieân quan nhieàu hoùa trong ñeà cöông moân hoïc, baøi giaûng ñeán caùc neàn vaên hoùa ña daïng trong caû khoái Noäi dung giaùo duïc ña vaên hoùa khoâng kieán thöùc ñaïi cöông vaø chuyeân ngaønh. nhöõng ñöôïc theå hieän ôû teân caùc moân hoïc, Trong khoái kieán thöùc caùc moân chung hieän module trong chöông trình ñaøo taïo maø coøn nay ñaõ aùp duïng nhöõng moân hoïc: Cô sôû vaên ñöôïc theå hieän trong baøi giaûng hay trong caùc hoùa Vieät Nam, Ñaïi cöông vaên hoùa phöông ñeà cöông chi tieát cuûa töøng moân hoïc Ñoâng, Lòch söû vaên minh phöông Taây, Lòch (syllabus). Ngoaøi caùc ngaønh hoïc, moân hoïc söû vaên minh theá giôùi, Tieán trình lòch söû ñaëc thuø mang tính ña vaên hoùa, moät soá ñeà Vieät Nam, Caùc daân toäc ôû Vieät Nam, Nghieäp cöông moân hoïc caùc ngaønh khaùc cuõng ñöôïc vuï ngoaïi giao, Moâi tröôøng vaø phaùt trieån, tích hôïp tình hình thöïc tieãn vaø keát quaû Ngoân ngöõ hoïc ñoái chieáu, Toân giaùo hoïc ñaïi nghieân cöùu, ñoùng goùp cuûa caùc nöôùc, caùc daân cöông, Vaên hoùa Vieät Nam qua ngoân ngöõ, toäc treân theá giôùi cho ngaønh hoïc. Ñaëc bieät, Phong tuïc vaø leã hoäi Vieät Nam... qua phoûng vaán moät soá giaûng vieân ñöôïc bieát Ngoaøi ra, trong caáu truùc caùc moân cô sôû caùc moân hoïc veà vaên hoùa – vaên hoïc caùc nöôùc ngaønh vaø chuyeân ngaønh, nhieàu ngaønh hoïc thuoäc khoái ngaønh ngoaïi ngöõ thöôøng cuõng coù ñaõ coù ñònh höôùng cung caáp kieán thöùc ña phaàn so saùnh vôùi Vieät Nam nhö: Vaên hoùa – vaên hoùa cho sinh vieân nhö: Nhöõng vaán ñeà xaõ hoäi Anh, Vaên hoùa – xaõ hoäi Myõ, Vaên hoùa toaøn caàu, Khu vöïc hoïc, ASEAN vaø quan heä Ñöùc, Ñaát nöôùc hoïc, Vaên minh Phaùp, Vaên Vieät Nam – ASEAN, Giao tieáp vaø giao tieáp hoùa Trung Quoác... hoaëc ñeà caäp ñeán caùc tieán lieân vaên hoùa, chính trò – kinh teá – vaên hoùa trình giao löu tieáp bieán vaên hoùa nhö trong – xaõ hoäi Ñoâng Nam AÙ, Lòch söû caùc nöôùc caùc moân hoïc veà vaên hoùa Vieät Nam. Ñoâng Nam AÙ, Lòch söû lieân hieäp chaâu AÂu, Keát quaû khaûo saùt 70 giaûng vieân cuûa 12 Lòch söû theá giôùi, Daãn nhaäp vaên hoaù so khoái ngaønh ôû Tröôøng Ñaïi hoïc Khoa hoïc Xaõ saùnh, Toaøn caàu hoaù vôùi vaán ñeà xung ñoät vaø hoäi vaø Nhaân vaên veà möùc ñoä toå chöùc saép xeáp hoäi nhaäp vaên hoaù, Ñòa lyù du lòch theá giôùi... noäi dung giaûng daïy trong caùc moân hoïc, baøi Trong thöïc teá, keát quaû ñieàu tra xaõ hoäi giaûng cuûa töøng caù nhaân giaûng vieân theo hoïc veà nhaän ñònh cuûa giaûng vieân ñoái vôùi ñònh höôùng giaùo duïc ña vaên hoùa coù 78.7% möùc ñoä thöôøng xuyeân ñieàu chænh chöông giaûng vieân thöôøng xuyeân boå sung, ñieàu trình ñaøo taïo theo höôùng hoäi nhaäp cho thaáy chænh ñeà cöông moân hoïc hoaëc baøi giaûng khoaûng 70% khoa / boä moân thöôøng xuyeân theo höôùng hoäi nhaäp, tích hôïp caùc yeáu toá ña ñieàu chænh chöông trình theo höôùng hoäi vaên hoùa, coù ñoái chieáu so saùnh vôùi nöôùc nhaäp, boå sung, tích hôïp caùc yeáu toá ña vaên ngoaøi hoaëc so saùnh vôùi Vieät Nam, 81.9% 33
- Journal of Thu Dau Mot University, No 6 (13) – 2013 giaûng vieân coù tham khaûo caùc noäi dung hôïp, ñaùnh giaù, so saùnh... khi giôùi thieäu cho giaûng daïy ôû nöôùc ngoaøi, taïp chí chuyeân sinh vieân tình hình thöïc tieãn, caùc quan ngaønh quoác teá, boå sung nhöõng yù töôûng môùi, ñieåm, tröôøng phaùi... khaùc nhau veà vaên hoùa, ñoùng goùp môùi cuûa caùc daân toäc khaùc nhau chính trò, xaõ hoäi coøn ñang gaây nhieàu tranh (ñaëc bieät giaûng vieân cuûa moät soá ngaønh ñaëc caõi ñoøi hoûi söï tinh teá vaø linh hoaït cuûa giaûng thuø coù tính ñoái chieáu nhö ngaønh Nhaân hoïc, vieân. Giaûng vieân vöøa phaûi khuyeán khích Quan heä quoác teá...). Ñaây cuõng laø moät xu sinh vieân coù tö duy ñoäc laäp, phaûn bieän höôùng tích cöïc, theå hieän yù thöùc vaø naêng löïc (critical thinking), maïnh daïn trình baøy hoäi nhaäp cuûa nhieàu giaûng vieân, nhaát laø quan ñieåm vöøa phaûi giuùp sinh vieân thaän nhöõng giaûng vieân ñaõ töøng ñöôïc ñaøo taïo ôû troïng, traùnh tö duy phieán dieän, thaønh kieán, nöôùc ngoaøi hay coù khaû naêng ngoaïi ngöõ toát. töï toân hoaëc töï ti thaùi quaù, coù thaùi ñoä khoan Nhö vaäy, ít nhaát ôû caáp ñoä kieán thöùc, giaûng dung côûi môû vôùi caùc khaùc bieät vaên hoùa ñeå vieân cuûa tröôøng ñaõ töøng böôùc boå sung noäi nhìn ra caùc ñieåm chung, ñieåm tích cöïc hôn dung ñaøo taïo nhaèm cung caáp cho sinh vieân laø ñieåm tieâu cöïc vaø thaáu hieåu nhöõng nguyeân kieán thöùc saâu roäng veà vaên hoùa – xaõ hoäi nhaân saâu xa, coäi nguoàn cuûa vaán ñeà khi ñoái cuõng nhö caùc laõnh vöïc khaùc ôû nhieàu nöôùc maët vôùi nhöõng ñieåm bò cho laø baát lôïi hay nhieàu khu vöïc, treân nhieàu phöông dieän qua nhöôïc ñieåm cuûa nhöõng nhoùm vaên hoùa xaõ nhieàu taøi lieäu khaùc nhau, naâng cao nhaän hoäi khaùc nhau. Trong moät soá tröôøng hôïp, thöùc toång hôïp vaø toaøn dieän veà caùc quoác gia. sinh vieân coù nhieàu tranh luaän thì giaûng 5.3. Trieån khai noäi dung giaùo duïc ña vieân caàn ñoùng vai troïng taøi kheùo leùo phaân vaên hoùa trong daïy vaø hoïc xöû, giaûi thích, giuùp sinh vieân coù ñöôïc “moät Thöïc tieãn trieån khai ñaøo taïo kieán thöùc, caùch nhìn vaên hoùa” vaø coù khaû naêng “hoøa kyõ naêng vaø thaùi ñoä theo tinh thaàn cuûa giaùo nhaäp maø khoâng hoøa tan”. duïc ña vaên hoùa laø moät vieäc khoâng phaûi deã Keát quaû khaûo saùt yù kieán 550 sinh vieân daøng, ñoøi hoûi giaûng vieân phaûi vöøa coù chuyeân veà vieäc trieån khai noäi dung giaùo duïc ña vaên moân saâu, kieán thöùc roäng veà lòch söû, vaên hoùa hoùa vaø giuùp sinh vieân phaùt trieån kyõ naêng xaõ hoäi caùc nöôùc, kyõ naêng sö phaïm toát, yù cuõng nhö thaùi ñoä phuø hôïp theo quan ñieåm thöùc hoäi nhaäp, khaû naêng kheùo leùo trong toaøn caàu cuûa giaùo duïc ña vaên hoùa cho thaáy giao tieáp vaø kinh nghieäm giaûng daïy tieáp chæ khoaûng 50% giaûng vieân giuùp sinh vieân xuùc vôùi nhieàu quan ñieåm, tröôøng phaùi, yù phaùt trieån naêng löïc so saùnh, ñaùnh giaù, töôûng khaùc nhau cuûa nhieàu ñoái töôïng khaùc naêng löïc hôïp taùc, thaùi ñoä khoan dung vaên nhau. Trong moät soá tröôøng hôïp, caùc hoaït hoùa, traùnh ñònh kieán, töï toân laãn töï ti daân ñoäng giaûng daïy treân lôùp vaø tieáp xuùc vôùi toäc. Nhöõng khoù khaên chuû yeáu do giaûng vieân sinh vieân, vieäc giaûng vieân giuùp sinh vieân neâu ra laø: hình thaønh kyõ naêng tö duy phaân tích, toång Khoù khaên trong vieäc trieån khai giaùo duïc ña vaên hoùa Raát ñoàng yù Ñoàng yù Haïn cheá veà trình ñoä ngoaïi ngöõ cuûa ñoäi nguõ caùn boä, giaûng vieân, sinh 27.4% 33.9% vieân nhaèm tieáp caän taøi lieäu nöôùc ngoaøi Chöa coù söï chia seû kinh nghieäm vaø lieân thoâng toát giöõa caùc ñôn vò 42.6% 26.2% chuyeân moân veà chöông trình ñaøo taïo trong tröôøng 34
- Tạp chí Đại học Thủ Dầu Một, số 6 (13) – 2013 Khoa / boä moân chöa thaáy roõ caùc nhu caàu / yeâu caàu cuï theå cuûa xaõ hoäi 14.8% 32.8% vaø thò tröôøng lao ñoäng veà vieäc ñaøo taïo caùc coâng daân toaøn caàu Khoa / boä moân chöa coù tö duy vaø taàm nhìn chieán löôïc daøi haïn 16.7% 26.7% nhaèm phaùt trieån ñaøo taïo beàn vöõng Haïn cheá veà kieán thöùc vaø kinh nghieäm xaây döïng vaø phaùt trieån chöông trình ñaøo taïo, moân hoïc, phöông phaùp giaûng daïy theo höôùng 21.0% 37.1% hoäi nhaäp / ña vaên hoùa Nhöõng khoù khaên treân lieân quan ñeán caû Trong 6 thaùng ñaàu naêm cuûa naêm 2013, vieäc xaây döïng chöông trình ñaøo taïo vaø trieån trung bình moãi tuaàn coù khoaûng 1–2 buoåi khai noäi dung ñaøo taïo qua caùc hoaït ñoäng noùi chuyeän chuyeân ñeà cuûa caùc hoïc giaû, giaûng daïy vaø reøn luyeän kyõ naêng cho sinh chuyeân gia nöôùc ngoaøi veà caùc chuû ñeà ñaát vieân tröôøng. Möùc ñoä töø ñoàng yù trôû leân ñoái vôùi nöôùc, vaên hoùa – xaõ hoäi ña daïng trong thôøi nhöõng khoù khaên treân chieám khoaûng treân ñaïi toaøn caàu hoùa ñöôïc coâng boá roäng raõi, döôùi 50%, cao nhaát laø haïn cheá veà trình ñoä coâng khai treân caùc lòch coâng taùc tröôøng vaø ngoaïi ngöõ cuûa ñoäi nguõ caùn boä, giaûng vieân, website tröôøng haøng tuaàn ñeå caùc caùn boä, sinh vieân, chöa coù söï chia seû kinh nghieäm vaø giaûng vieân, sinh vieân coù quan taâm ñeàu coù lieân thoâng toát giöõa caùc ñôn vò chuyeân moân veà theå tham döï. Ñieån hình nhö buoåi noùi chöông trình ñaøo taïo trong tröôøng. chuyeän chuyeân ñeà veà xaõ hoäi hoïc cuûa hoïc giaû 6. Toå chöùc giaùo duïc ña vaên hoùa Fulbright, chuyeân ñeà “Nhöõng quan ñieåm trong chöông trình ngoaïi khoùa vaø môùi veà lòch söû AÁn Ñoä coå ñaïi” cuûa nhaø söû hoïc AÁn Ñoä, toïa ñaøm “Lòch söû vaên hoùa Thaùi nghieân cöùu khoa hoïc Lan”, “Toaøn caàu hoùa vaø ñaûm baûo chaát löôïng 6.1. Giaùo duïc ña vaên hoùa trong caùc buoåi trong giaùo duïc ñaïi hoïc”, toïa ñaøm “Tuoåi treû noùi chuyeän chuyeân ñeà, toïa ñaøm, taäp huaán... thaønh phoá giöõ gìn baûn saéc vaên hoùa daân toäc Caùc hoaït ñoäng ngoaïi khoùa höôùng veà giaùo trong quaù trình hoäi nhaäp”... duïc ña vaên hoùa vaø quoác teá hoùa cuûa Tröôøng Nhieàu khoa/boä moân coù môøi chuyeân gia, khaù ña daïng theå hieän ôû nhieàu hình thöùc vaø hoïc giaû nöôùc ngoaøi (ñaïi dieän cho caùc tröôøng phoå bieán nhaát laø qua caùc cuoäc toïa ñaøm, ñaïi hoïc, vieän nghieân cöùu hay caùc cô quan toå chuyeân ñeà, taäp huaán cuûa caùc chuyeân gia nöôùc chöùc ñoaøn theå nöôùc ngoaøi khaùc) ñeán noùi ngoaøi trong moät vaøi buoåi, moät vaøi ngaøy qua chuyeän, giaûng daïy hoaëc taäp huaán ngaén haïn caùc toå chöùc quoác teá, chöông trình trao ñoåi, cho giaûng vieân, sinh vieân, hoïc vieân. Caùc döï qua lôøi môøi cuûa khoa/tröôøng hoaëc töï nguyeän aùn, lieân keát, giao löu vôùi nöôùc ngoaøi trong ñeà xuaát cuûa giaûng vieân, chuyeân gia nöôùc nhöõng naêm gaàn ñaây cuõng ñöôïc ñöa leân muïc ngoaøi. Trong hoïc taäp ngoaïi khoùa, nhaø tröôøng tin töùc söï kieän treân website cuûa caùc khoa, thöôøng xuyeân môøi chuyeân gia quoác teá qua caùc boä moân vaø töø caùc brochure giôùi thieäu veà buoåi trao ñoåi, thuyeát trình, noùi chuyeän tröôøng, khoa/boä moân. chuyeân ñeà. Qua thoáng keâ caùc buoåi noùi chuyeän 6.2. Giaùo duïc ña vaên hoùa trong nghieân chuyeân ñeà, toïa ñaøm taäp huaán cuûa chuyeân gia cöùu khoa hoïc nöôùc ngoaøi cuûa tröôøng nhöõng naêm gaàn ñaây Trong 6 thaùng ñaàu naêm 2013, trung cho thaáy xu höôùng ngaøy moät taêng vaø raûi gaàn bình cöù khoaûng 1–2 thaùng coù moät hoäi thaûo, nhö ñeàu khaép caùc khoa/boä moân cuûa tröôøng. hoäi nghò quoác teá ñöôïc coâng boá roäng raõi. Moät 35
- Journal of Thu Dau Mot University, No 6 (13) – 2013 soá ví duï tieâu bieåu veà caùc hoäi thaûo quoác teá nöôùc noùi tieáng Taây Ban Nha, 27/10/2012; (4) trong 6 thaùng ñaàu naêm 2013 laø: Giaùo duïc Ngaøy hoäi Nhaân hoïc, 26/4/2013 (Laàn X); (5) Ñaøi Loan vaø Vieät Nam (laàn 3); Söï töông Ngaøy hoäi Vieät Nam hoïc, thaùng 12 haøng ñoàng vaø khaùc bieät cuûa vaên hoùa Haøn Quoác, naêm; (6) Ngaøy hoäi Ñoâng Phöông hoïc, thaùng Vieät Nam vaø nhöõng taùc ñoäng cuûa noù ñeán söï 9; (7) Leã hoäi Vaên hoùa hoïc; (8) Ngaøy hoäi ngoân giao löu, hôïp taùc kinh teá, xaõ hoäi, vaên hoùa ngöõ Ñöùc laàn thöù nhaát... Vieät Nam; Luaân thöôøng Nho giaùo döôùi goùc Veà caùc cuoäc thi lieân quan ñeán vieäc tìm nhìn xuyeân vaên hoùa... hieåu vaên hoùa caùc nöôùc coù nhöõng cuoäc thi Ngoaøi ra, moät soá khoa coù thöïc hieän caùc tieâu bieåu laø: (1) Cuoäc thi tìm hieåu veà nöôùc coâng trình nghieân cöùu khoa hoïc coù noäi dung Ñöùc, Cuoäc thi Haùt tieáng Ñöùc 2012; (2) Cuoäc so saùnh vaø lieân keát vôùi nöôùc ngoaøi, hoaëc thi Haønh trình Vaên hoùa 8 thaùng tìm hieåu nghieân cöùu veà boái caûnh ôû nöôùc ngoaøi. Ví duï, vaên hoùa caùc quoác gia nhaèm hoã trôï trang bò khoa Nhaân hoïc coù lieân keát hôïp taùc nghieân kieán thöùc vaø baûn lónh cho sinh vieân trong cöùu khoa hoïc vôùi Ñaïi hoïc Toronta (Canada) quaù trình hoäi nhaäp quoác teá (do Baùo Möïc toå chöùc Hoäi thaûo Nhaân hoïc quoác teá naêm Tím phoái hôïp cuøng Lieân hieäp caùc Toå chöùc 2007, toïa ñaøm khoa hoïc “Nhaân hoïc trong höõu nghò TP.HCM toå chöùc)... Ngoaøi ra, caùc boái caûnh toaøn caàu hoùa” (2013), khoa Xaõ hoäi chuyeán tham quan hoïc taäp ôû nöôùc ngoaøi cuûa hoïc hôïp taùc nghieân cöùu khoa hoïc vôùi CIDA giaûng vieân vaø sinh vieân cuõng ñöôïc moät soá (Canada), UÙc vaø nhieàu toå chöùc phi chính khoa, boä moân toå chöùc. Chaúng haïn nhö phuû khaùc... chuyeán khaûo saùt vaên hoùa Campuchia vaø Caùc trung taâm coù chöùc naêng nghieân cöùu Thaùi Lan, caùc chuyeán tham quan hoïc taäp khoa hoïc cuûa Tröôøng ñöôïc thaønh laäp coù cuûa khoa Quan heä Quoác teá, Nhaân hoïc, Lòch nhieàu coâng trình nghieân cöùu nhö Trung taâm söû, Xaõ hoäi hoïc... ôû nhieàu vuøng, nhieàu nöôùc Nghieân cöùu Vieät Nam – Ñoâng Nam AÙ, Trung khaùc, maëc duø khoù khaên lôùn nhaát cuûa caùc taâm Nghieân cöùu Vaên hoùa hoïc öùng duïng, khoa laø vaán ñeà kinh phí. Trung taâm Nghieân cöùu Bieån Ñaûo, Trung taâm Keát quaû khaûo saùt sinh vieân cho thaáy Nghieân cöùu toân giaùo, Trung taâm Haøn quoác maëc duø ña soá sinh vieân töï nhaän xeùt tìm hoïc, Trung taâm Nhaät Baûn hoïc... ñoàng thôøi coù hieåu ña vaên hoùa ôû möùc thænh thoaûng, nhöng nhieàu hôïp taùc vôùi caùc trung taâm nghieân cöùu cuõng ñaõ theå hieän ñoäng cô töï tìm hieåu vaên ôû nöôùc ngoaøi. hoùa caùc nöôùc trong thôøi ñaïi hoäi nhaäp, neáu 6.3. Giaùo duïc ña vaên hoùa trong hoaït coù söï ñònh höôùng, höôùng daãn khôi gôïi cuûa ñoäng giao löu, leã hoäi, tham quan, cuoäc thi... giaûng vieân thì möùc ñoä naøy seõ cao hôn. Trong 6 thaùng ñaàu naêm 2013, trung * bình moãi thaùng coù khoaûng 1–2 buoåi giao löu, Treân ñaây laø moät soá noäi dung toång quaùt leã hoäi vaên hoùa, cuoäc thi. Caùc ngaøy hoäi/leã hoäi/ veà chöông trình giaùo duïc ña vaên hoùa ôû tuaàn leã vaên hoùa tieâu bieåu cuûa caùc khoa/boä Tröôøng Ñaïi hoïc Khoa hoïc Xaõ hoäi vaø Nhaân moân cuûa Tröôøng bao goàm: (1) Ngaøy hoäi vaên (Ñaïi hoïc Quoác gia thaønh phoá Hoà Chí EFAIR – Ngaøy hoäi Khoa Ngöõ vaên Anh 2013; Minh). Nhaän thöùc toát veà taàm quan troïng (2) Leã hoäi “Nhaät Baûn hoïc – Leã hoäi thaùng trong cuûa vieäc giaùo duïc theo höôùng hoäi naêm”, 26/5/2013; (3) Ngaøy hoäi Vaên hoùa caùc nhaäp taïo cô sôû ñeå caûi tieán töø caáu truùc, noäi 36
- Tạp chí Đại học Thủ Dầu Một, số 6 (13) – 2013 dung chöông trình ñaøo taïo, nhaø tröôøng ñaõ hôn. Giaùo duïc ña vaên hoùa coøn ñöôïc loàng ñaàu tö vaøo nhöõng ngaønh ñaøo taïo môùi mang gheùp trong nhieàu chöông trình ngoaïi khoùa, tính hoäi nhaäp vaø coù ñaëc thuø tieáp caän ña vaên caùc hoaït ñoäng nghieân cöùu khoa hoïc. Nhöõng hoùa vaø lieân ngaønh. Trong noäi dung chöông keát quaû ñaït ñöôïc trong thôøi gian qua cho trình ñaøo taïo, nhieàu ngaønh hoïc ñaõ coù xu thaáy giaùo duïc ña vaên hoùa ôû Tröôøng Ñaïi hoïc höôùng boå sung nhöõng moân hoïc veà theá giôùi, Khoa hoïc Xaõ hoäi vaø Nhaân vaên coù xu höôùng caùc khu vöïc vaø mang tính so saùnh nhieàu phaùt trieån tích cöïc. MULTI CULTURAL EDUCATION ACTIVITIES AND PROGRAMS IN UNIVERSITY OF SOCIAL SCIENCES AND HUMANITIES – VIETNAM NATIONAL UNIVERSITY HO CHI MINH CITY Nguyen Duy Mong Ha University of Social Sciences and Humanities Vietnam National University Ho Chi Minh City ABSTRACT In the context of international integration, programs of multicultural education contribute to create human resources that adapt dynamic working environment, help students develop cross-cultural communication skills and undertook the jobs of multinational organizations. At the University of Social Sciences and Humanities – Vietnam National University Ho Chi Minh City, multi-cultural education activities and programs have been applied by integrated solutions in teaching objectives, contents of training programs, course syllabus, organizing extracurricular activities and scientific studies, conferences, workshops, networking activities and festivals, etc. Despite that there are still some difficulties for teachers and students, multi-cultural education activities and programs in the University of Social Sciences and Humanities – Vietnam National University Ho Chi Minh City – have shown a positive growth trend. TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 1. Banks, J. (2001), Multicultural education: Historical development, dimension and Practice, Handbook of research on multicultural education (pp.) San Francisco, CA Jossy Bass. 2. Banks, James A. (1994), An introduction to multicultural education, Boston: Allyn and Bacon. 3. Banks, James A.; Banks, Cherry A. McGee (1995), Multicultural education: Issues and Perspectives, John Wiley & Sons Inc. 4. Burnett, Gary (1998), Varieties of multicultural education: An Introduction, ERIC Clearinghouse on Urban Education New York NY. 5. Friedman, Thomas L. (2010), Theá giôùi phaúng. Toùm löôïc lòch söû theá giôùi theá kyû XXI, NXB Treû. 6. Gloria M. Ameny-Dixon (2004), McNeese State University “Why Multicultural education is more important in Higher Education now than ever: a global perspective”, Conference on Multicultural Affairs in Higher Education. 7. Kitano, M. (1998), Multicultural curriculum transformation in higher education, New York: Allen and Bacon. 8. Löông Vaên Keá (2009), Vaên hoùa Baéc Myõ trong toaøn caàu hoùa, NXB Giaùo duïc, 2011. 9. Paul C. Gorski (2001), Multicultural Education and the Internet: Intersections and Intergrations, McGraw Hill. 10. Steger Manfred B. (2009), Toaøn caàu hoùa, NXB Tri thöùc. 37
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học