Xem mẫu
- CHƯƠNG 3
VỎ TRAI ĐÂT
́ ́
I. Câu tao vỏ Trai đât
́ ̣ ́ ́
II. Khai niêm về thuyêt đăng tinh
́ ̣ ́ ̉ ̃
III.Thanh phần vât chât cua vỏ Trai đât
̀ ̣ ́ ̉ ́ ́
1. Nguyên tố
2. Khoáng vật
3. Đá
- A. Sơ đồ vị trí các quyển B. Sơ đồ vị trí quyển mềm và
Thạch quyển
- I. Câu tao vỏ Trai đât
́ ̣ ́ ́
Vỏ có bề day không đông đêu, chiếm 15% thể tích và
̀ ̀ ̀
1% trọng lượng của Trái đất, tỷ trọng trung bình=
2,8g/cm3
Vỏ Trái
đất cấu
tạo bởi
thạch
quyển và
phần trên
của manti
trên dịch
chuyển
trên quyển
mề m
- Phân bố sóng địa chấn theo độ sâu của Trái đất
Độ sâu (km) Tốc độ Tốc độ Độ sâu (km) Tốc độ Tốc độ
sóng dọc sóng ngang sóng dọc sóng ngang
(km/s) (km/s) (km/s) (km/s)
0-15 5,570 3,363 3000 7,9
15-33 6,497 3,741 3600 9,2
Ranh giới Moho 4200 9,5 Sóng
>33 7.474 4,353 4600 10,0 ngang
Không
100 8,0 4,5 5000 10,2 xuyên
500 10,0 5,3 Ranh giới nhân trong được
1000 11,4 6,4 5200 11,0
1600 12,4 6,6 5400 11,0
2200 13,2 7,0 5600 11,0
2600 13,5 7,1 5800 10,9
2800 13,8 7,1 6000 10,9
2900 13,7 7,25 Tâm 10,8
Ranh giới Gutenberg
- Căn cứ cac tai liêu đia vât lý chia ra 2 kiêu chính: vỏ luc
́ ̀ ̣ ̣ ̣ ̉ ̣
địa, vỏ đai dương và 2 kiêu phu: vỏ á luc đia và vỏ á đai
̣ ̉ ̣ ̣ ̣ ̣
dương.
1. Vỏ luc đia (continental crust) có bề day không đêu
̣ ̣ ̀ ̀
Ở vung nên (vung ôn đinh) có bề day 35 – 40 km
̀ ̀ ̀ ̉ ̣ ̀
Vung tao nui trẻ có bề day 55 – 70 km
̀ ̣ ́ ̀
Vung nui Hymalaya, Andes có bề day 70 – 75 km
̀ ́ ̀
Từ trên xuống gồm:
- Lớp 1: trầm tích dày vài km, Vp= 3,5, d= 2- 2,5
- Lớp 2: dày từ 20- 70km, phần trên là lớp granit (V p= 5,6,
d= 2,7) và dưới là basalt được ngăn cách bằng bề mặt
Konrad.
- 2. Vỏ đại dương
Nằm dưới tầng nước biển và từ trên xuống dưới gồm:
- Lớp trầm tích có bề dày từ 0m (ở vùng SNGĐD) đến vài
km (ở gần lục địa), trung bình 300m, Vp=2, d=1,93- 2,3
- Lớp móng basalt: chủ yếu là basalt, dày khoảng 2,5km,
Vp= 4-6, d=2,55
- Lớp đại dương, gồm serpentin, được hình thành do quá
trình hydrat hóa của phần trên của manti, dày khoảng
6km, Vp= 6,7, d= 2,95
- Sơ đồ cấu trúc Vỏ Trái đất
- Vỏ Lục địa Đặc điểm Vỏ Đại dương
35- 50km Bề dày 5- 12km
Granite (sáng màu) Thành phần Basalt (sẫm màu)
Già nhất 3,8 tỉ Tuổi địa chất Già nhất 150 triệu
năm năm
2,7 Mật độ 3.0
Trung bình 870m Cao độ Trung bình sâu 3800m
Không Tái nóng chảy và bị Có
tiêu hủy
Có Bíên dạng Không
33% Phân bố 67%
- Các
đường
đẳng bề
dày của
Vỏ Trái
đất
- Hiện tượng đẳng tĩnh là chuyển
động thẳng đứng của VTĐ nôi
trên manti.
Tương tự như các khối gỗ càng
dày thì càng nổi cao trên nước,
Vỏ TĐ nổi lên và chìm xuống bởi
vì nó nhẹ hơn manti bên dưới.
Sự biến thiên của độ cao do cả
bề dày và mật độ.
Các lục địa nổi cao và chìm sâu do
dày và nhẹ.
Các bồn đại dương thấp và
không sâu do vỏ đại dương mỏng
và mật độ lớn.
- Isostasy
- III. Thành phần vật chất Vỏ Trái đất
1. Cac nguyên tố trong vỏ Trai đât
́ ́ ́
Tồn tại dưới dạng phân tán không đồng đều, luôn luôn
kêt hợp, biến đôi trong cac khoang vât, cac đá khac
́ ̉ ́ ́ ̣ ́ ́
nhau.
+ Chủ yếu gồm 8 nguyên tố, chiếm tỷ lệ lớn là O, Si,
Al (vỏ Trái đất chủ yếu là các Alumosilicat) chiếm
hơn 80% trọng lượng vỏ, 0 chiếm gần 50%.
+ Tương tự với thanh phân cua sao Kim, sao Hoa.
̀ ̀ ̉ ̉
+ So với thanh phân cua cả Trai đât thì O vân là chủ
̀ ̀ ̉ ́ ́ ̃
đao tiêp theo là Fe, Si, Mg, con ở vỏ thì nhom Ai,
̣ ́ ̀ ́
Ca, Mg, Na lai tương đôi nhiêu.
̣ ́ ̀
+ Cac nguyên tố kim loai có ich chiêm tỉ lệ rât thâp
́ ̣ ́ ́ ́ ́
- Trị số Clarke của các nguyên tố chủ yếu của VTĐ
Ronov
Các Clark và Vinogra
Fesman Goldsmi va
nguyên Washing dov
1933, 1939 th 1937 larosevx
tố chính ton 1924 1962
ki
O 46.50
49.52 49.13 46.60 47.00
Si 25.70
25.75 26.00 27.72 29.50
Al 7,65
7.15 7,45 8.13 8,05
Fe 6.24
4.70 4.20 5.00 4.65
Ca 5.79
3.39 3.25 3.63 2.96
Na 1.81
2.64 2.40 2.83 2.50
Mg 3.23
1.94 2.35 2.09 1.87
K 1.34
2.43 2.35 2.59 2.50
… *
- Thành phần các Oxid chủ yếu của vỏ trái
đất (% trọng lượng)
Oxid SiO2 Al2O3 CaO FeO Fe2O3 MgO Na2O K2O TiO2
Vỏ 60,2 15,2 5,5 3,8 2,5 3,1 3 2,9 0,6
LĐ
Vỏ 48,8 17 11,9 6,6 2 7 7 0,2 1,4
ĐD
Vỏ 60,3 16,3 5,3 4,2 2,5 3,2 3,2 2,3 0,8
TĐ
Trị số Clarke: trị số binh quân phân bố cac nguyên tố hoá
̀ ́
hoc trong vỏ Trai đât. Nơi nao tâp trung đăc biêt vượt xa trị
̣ ́ ́ ̀ ̣ ̣ ̣
số Clarke thì có khả năng tao thanh mỏ công nghiêp.
̣ ̀ ̣
Trị số Clarke là trị số phông cac nguyên tố cua vỏ Traí đât .
́ ̉ ́
- 2. Khoáng vật
Khoaùng vaät laø saûn phaåm voâ cô ñoàng
nhaát, xuaát hieän trong töï nhieân, coù
thaønh phaàn hoùa hoïc, tính chaát vaät lyù
nhaát ñònh vaø kieán truùc tinh theå phaân
bieät roõ raøng.
Hông ngọc (ruby) nhân tao, kim cương công nghiêp
̀ ̣ ̣
v.v.. không được coi là khoang vât.
́ ̣
Đến nay biêt được hơn 2500 khoang vât trong đó gân
́ ́ ̣ ̀
50 khoang vât là phổ biên tham gia vao quá trình tao
́ ̣ ́ ̀ ̣
́
đa.
Haàu heát khoaùng vaät laø caùc hôïp chaát hoùa
hoïc, moät soá ít khoaùng vaät nhö sulfur, ñoàng,
vaøng laø caùc nguyeân toá töï nhieân.
- Khoaùng vaät laø nhöõng ñôn vò caáu
Đaùtaïo neân caáu taïo bôûi
granite ñaù.
khoaùng vaät feldspar,
thaïch anh, mica vaø
amphibole ôû caùc tyû leä
khaùc nhau.
Granite
Biotite Plagioclase Thạch anh
KAl2(AlSi3 (CaAl2Si2O8 (SiO2)
O10)(OH)2 NaAlSi3O8)
Ñaù ñöôïc phaân bieät vôùi
khoaùng vaät bôûi ñaù coù
thaønh phaàn khoâng ñoàng Calcite
nhaát, coøn khoaùng vaät coù
thaønh phaàn hoùa hoïc nhaát (CaCO3)
ñònh.
- Trong töï nhieân khoaùng vaät toàn taïi chuû yeáu
ôû theå raén, moät soá ít ôû theå loûng nhö Hg,
hoaëc H2S vaø CO2 ôû theå khí.
Thaønh phaàn khoaùng vaät ñöôïc xaùc ñònh bôûi
coâng thöùc hoùa hoïc cuûa noù, nhö halite
(NaCl), thaïch anh (SiO2), vaø olivine (Mg,
Fe)2[SiO4] (ion aâm ñöôïc ñaët trong daáu ngoaëc
vuoâng ñeå phaân bieät vôùi ion döông).
Hình thái, cấu trúc
+ Daïng keát tinh chuû yeáu cuûa khoaùng vaät ôû
theå raén, trong ñoù caùc ion hoaëc nguyeân töû,
phaân töû caáu taïo neân khoaùng vaät saép xeáp
theo qui luaät tuaàn hoaøn trong khoâng gian
hình daïng tinh theå beân ngoaøi hoaøn toaøn phuø
hôïp vôùi kieán truùc beân trong cuûa khoaùng vaät.
- + Khoaùng vaät ôû traïng thaùi voâ ñònh hình hay
voâ tinh: khi caùc ion nguyeân töû trong khoaùng
vaät saép xeáp khoâng theo moät traät töï naøo
heát
Caùc tinh theå phaùt trieån caûn trôû nhau
maát ñi daïng tinh theå hay chæ phaùt trieån
thaønh vaøi maët tinh theå phaúng
+ Khoaùng vaät daïng keo: ôû traïng thaùi keo
hoaëc töø chaát keo keát tinh laïi, haït keo coù kích
thöôùc töø 1- 100mµ hoøa tan trong nöôùc, do
ngöng tuï caùc chaát keo, hoaëc do söï khoâ caïn,
ngöng keát vaø taêng nhieät ñoä, caùc hoaït ñoäng
cuûa sinh vaät. . .
nguon tai.lieu . vn
