Xem mẫu
- Chữ tín người cầm bút
Một lần tôi về một vùng quê trung du Phú Thọ để viết bài về văn
hóa theo yêu cầu của tòa soạn. Tôi đến gặp một lão nghệ nhân vì
được bà con ở đó cho biết cụ còn lưu giữ rất nhiều tư liệu quý về
chuyện cười dân gian. Cứ tưởng việc khai thác thông tin gặp
nhiều suôn sẻ, nhưng gặp tôi cụ chối đây đẩy, không muốn tiếp.
Thuyết phục mãi cụ mới đồng ý nhưng “cảnh giác” hỏi tôi tên gì,
làm ở báo nào, có địa chỉ liên lạc cụ thể không. Tôi đành phải ghi
lại đầy đủ những thông tin về mình thì mới được cụ đồng ý trao
đổi.
Khi câu chuyện đã trở nên cởi mởi hơn, cụ mới cho biết lý do vì
sao phải “dè dặt” với nhà báo. Cụ bảo: Trước đây có nhiều phóng
- viên, nhà báo đến gặp cụ, nài nỉ xin cụ cho mượn tài liệu và hứa
sẽ gửi trả sau khi sử dụng xong. Nhưng rồi tất cả đều “lặn” mất
tăm. Địa chỉ cũng không để lại một dòng, làm cụ đợi hết ngày này
qua tháng khác. “Nhà báo gì mà nói không giữ chữ tín!”. Cụ nói
thêm: “Mà đâu chỉ những báo nhỏ, cả những anh chị giới thiệu là
đến từ những đài báo lớn cũng thế. Lúc đầu tôi yên tâm vì nghĩ là
báo “lớn” thì chắc phải giữ chữ “tín” nên có bao nhiêu tài liệu quý
đều cho mượn hết. Ai ngờ họ lại làm ăn tuỳ tiện thế. Bây giờ thì
chả tin anh nào nữa!”. Và như để chứng minh cho cái sự mất
lòng tin vào cánh nhà báo, cụ bảo tôi để lại địa chỉ rồi mới cho
mượn tài liệu đi photo.
Câu chuyện thứ hai cũng thuộc phạm trù chữ “tín” là lần tôi đi viết
bài về một vị anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, một cán bộ
- lão thành Cách mạng có rất nhiều công lớn trong 2 cuộc kháng
chiến. Cũng giống như lão nghệ nhân nói trên, ông không muốn
gặp nhà báo và cũng không muốn được đăng báo vì “chiến công
của tôi thì có gì đâu mà viết”. Nhưng sau khi thuyết phục được
ông, tôi mới vỡ lẽ lý do: Trước, đã có một phóng viên của một tờ
báo lớn đến viết về ông. Sau buổi gặp gỡ, ông bảo cô phóng viên
đó về nhà viết bài xong thì gửi photo bản thảo cho ông để ông
sửa cho những chi tiết không chính xác, nếu có. Phóng viên đó
hứa chắc như đinh đóng cột là “sẽ gửi”. Thế mà ông đợi mãi vẫn
chẳng thấy đâu. Đến khi báo đăng lên thì ôi thôi… có rất nhiều chi
tiết sai.
Ông bảo ông rất buồn vì có nhiều chỗ không đúng với sự thật
cuộc đời hoạt động của ông. Đáng tiếc là một số bạn bè, đồng đội
- đọc được bài báo lại hiểu lầm, cho rằng ông thêm thắt, kể công vì
thích được danh tiếng. Ông phải giải thích mãi. Ông còn bảo: Có
những chuyện thuộc về cá nhân, ông chỉ kể riêng với cô nhà báo
ngoài lề và nhắc nhở cô ấy đừng đưa vào bài. Thế mà…(ông thở
dài), cô ấy vẫn cho in. Mà đã in những chuyện như thế rồi thì dù
có đính chính cũng chả giải quyết được gì nữa.
Câu chuyện thứ ba là một lần tôi đi phỏng vấn một vị giám đốc.
Khi gọi điện cho ông, ông đồng ý cho tôi gặp, nhưng nhấn mạnh
“cô phải đến đúng giờ đấy nhé! Muộn 15 phút là tôi xin lỗi không
gặp cô nữa đâu!”. Tất nhiên ông đã ra điều kiện như vậy thì tôi
phải đến đúng giờ và trong buổi nói chuyện, tôi cũng đã được
ông kể cho nghe câu chuyện về một đồng nghiệp đến trước
mình. Rằng, anh phóng viên này hẹn sẽ đến phỏng vấn ông. Thế
- rồi anh ta để cho ông phải đợi cả buổi và không một lời thông báo
lại, làm ông phải xếp lại bao công việc cần phải giải quyết.
Không biết có phải cái số mình luôn phải “giơ đầu chịu báng” vì
sự “bội tín” của những đồng nghiệp trước mình hay không nhưng
lần thứ tư tôi lại bị “nhắc khéo” trước về chữ tín khi đi viết bài về
một nữ cựu chiến binh có nhiều thành tích trong chiến đấu. Bà
bảo: “Cô viết gì về tôi cũng được nhưng đừng như anh nhà báo
lần trước làm tôi thất vọng quá!”. Rồi bà kể rằng sau khi lấy thông
tin xong, anh ấy hứa sẽ tặng cho bà một tờ báo. Nhưng hứa xong
thì anh ấy “mất tích” luôn cùng với lời hứa. Bà bảo, bà cũng
chẳng đòi hỏi gì ghê gớm quá mà chỉ muốn được chính phóng
viên tặng cho một tờ báo có hai chữ “kính biếu” trang trọng để bà
cất giữ làm kỉ niệm. Chứ còn mua thì đơn giản, bà chỉ cần chạy
- ra sạp báo là có ngay.
Có lẽ tôi không nên đánh giá hay bình luận gì thêm, vì dù sao từ
ba câu chuyện nhỏ trên, bạn đọc cũng như đồng nghiệp cũng sẽ
rút ra được bài học về chữ TÍN của người cầm bút. Chữ TÍN, với
nhiều người có thể là một cái gì đó thật mơ hồ và đơn giản.
Nhưng với người cầm bút, nếu không có đức tính ấy thì trước hết
sẽ làm mất lòng tin nơi nhân vật của mình, những con người từ
cuộc đời thực bước vào tác phẩm mà mình viết. Đáng buồn hơn,
còn làm ảnh hưởng đến uy tín, danh dự của những đồng nghiệp
cùng ngành. Và nghiêm trọng hơn nữa, chính từ tác phẩm của
người viết, sẽ ảnh hưởng đến cách nghĩ của một số lượng lớn
độc giả - công chúng.
- Ngày 21/6, lẽ ra không nên “nói xấu” nhà báo, nhưng tôi nghĩ dù
sao cũng nên kể ra đây vì đó là sự thật, mà sự thật lại chính là
kinh nghiệm. Vậy nên chăng, người cầm bút hãy luôn nghĩ đến
chữ TÍN. Đó vừa là lương tâm nghề nghiệp, vừa là thể hiện thái
độ tôn trọng nhân vật, độc giả của mình./.
nguon tai.lieu . vn