Chính sách tái định cư các dự án thủy điện theo định hướng phát triển bền vững - Đỗ Văn Hòa

X· héi häc sè 3 (95), 2006 99 ChÝnh s¸ch t¸i ®Þnh c− c¸c dù ¸n thñy ®iÖn theo ®Þnh h−íng ph¸t triÓn bÒn v÷ng §ç V¨n Hßa I. Thùc tr¹ng chÝnh s¸ch t¸i ®inh c− c¸c c«ng tr×nh thñy ®iÖn 1. ChÝnh s¸ch t¸i ®Þnh c− c¸c dù ¸n thñy ®iÖn Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, n−íc ta thùc hiÖn nhiÒu dù ¸n ®Çu t− ®ßi hái t¸i ®Þnh c−, thu håi ®Êt gi¶i phãng mÆt b»ng ®Ó x©y dùng c¸c c«ng tr×nh thñy ®iÖn, hå chøa n−íc. Bªn c¹nh nh÷ng lîi Ých tæng hîp to lín, c¸c dù ¸n thñy ®iÖn còng cã t¸c ®éng lín ®Õn ®êi sèng vµ s¶n xuÊt cña bé phËn d©n c− bÞ ¶nh h−ëng. Tõ sau khi ban hµnh luËt ®Êt ®ai n¨m 1993, ChÝnh phñ ban hµnh NghÞ ®Þnh 64/CP ngµy 27/9/1993 quy ®Þnh vÒ giao ®Êt n«ng nghiÖp cho hé gia ®×nh, c¸ nh©n sö dông æn ®Þnh vµ l©u dµi vµo môc ®Ých s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vµ NghÞ ®Þnh 90/CP ngµy 17/8/1994 vÒ ®Òn bï thiÖt h¹i khi nhµ n−íc thu håi ®Êt. Tõ n¨m 1998 Nhµ n−íc ban hµnh NghÞ ®Þnh 22/1998/N§-CP vÒ ®Òn bï thiÖt h¹i khi nhµ n−íc thu håi ®Êt ®Ó sö dông vµo môc ®Ých an ninh quèc phßng, lîi Ých quèc gia, lîi Ých c«ng céng, NghÞ ®Þnh nµy thay cho NghÞ ®Þnh 90/CP. KÓ tõ khi cã LuËt ®Êt ®ai 1993, ChÝnh phñ ban hµnh NghÞ ®Þnh 181/2004/N§-CP vÒ thi hµnh luËt ®Êt ®ai vµ nghÞ ®Þnh 197/2004/N§-CP vÒ båi th−êng vµ hç trî vµ t¸i ®Þnh c− khi nhµ n−íc thu håi ®Êt. Mét trong nh÷ng ®iÓm míi cña NghÞ ®Þnh 197 lµ yªu cÇu viÖc thu håi ®Êt ph¶i lËp dù ¸n t¸i ®Þnh c− ®Ó ®¶m b¶o ng−êi bÞ ¶nh h−ëng ®−îc hç trî vÒ s¶n xuÊt vµ ®êi sèng æn ®Þnh cuéc sèng l©u dµi. VÒ chÝnh s¸ch thèng nhÊt vÒ t¸i ®Þnh c− c¸c c«ng tr×nh thñy ®iÖn, cho ®Õn nay ch−a cã chÝnh s¸ch quèc gia vÒ t¸i ®Þnh c− c¸c Dù ¸n Thñy ®iÖn. ChÝnh s¸ch t¸i ®Þnh c− dù ¸n thñy ®iÖn n»m trong khu«n khæ cña chÝnh s¸ch Båi th−êng, hç trî vµ t¸i ®Þnh c− khi nhµ n−íc thu håi ®Êt theo nghÞ ®Þnh sè 197/2004/N§-CP (n¨m 2004). ViÖc di dêi d©n gi¶i phãng mÆt b»ng yªu cÇu ph¶i di chuyÓn nhiÒu ng−êi ®−îc quy ®Þnh t¹i ®iÒu 38 cña NghÞ ®Þnh 197: “§èi víi dù ¸n do ChÝnh phñ, Quèc héi quyÕt ®Þnh ph¶i di chuyÓn c¶ céng ®ång d©n c−, lµm ¶nh h−ëng ®Õn toµn bé ®êi sèng kinh tÕ, x· héi, truyÒn thèng v¨n hãa cña céng ®ång th× tuú tr−êng hîp cô thÓ Thñ t−íng ChÝnh phñ quyÕt ®Þnh hoÆc tr×nh Thñ t−íng xem xÐt quyÕt ®Þnh chÝnh s¸ch t¸i ®Þnh c− ®Æc biÖt víi møc hç trî cao nhÊt ®−îc ¸p dông lµ hç trî toµn bé chi phÝ lËp khu t¸i Bản quyền thuộc Viện Xã hội học:www.ios.org.vn 100 ChÝnh s¸ch t¸i ®Þnh c− c¸c dù ¸n thñy ®iÖn theo ®Þnh h−íng ph¸t triÓn bÒn v÷ng ®Þnh c− míi, x©y dùng nhµ ë, c¶i t¹o ®ång ruéng, x©y dùng h¹ tÇng kinh tÕ-x· héi, hç trî æn ®Þnh ®êi sèng, s¶n xuÊt vµ hç trî kh¸c”. NghÞ quyÕt cña ñy ban Th−êng vô Quèc héi n¨m 1997 còng quy ®Þnh c¸c c«ng tr×nh thñy ®iÖn lín, cã quy m« di chuyÓn vµ t¸i ®Þnh c− trªn 20.000 ng−êi ph¶i ®−îc Quèc héi xem xÐt th«ng qua. Trong thêi gian qua mét sè c«ng tr×nh thñy ®iÖn cã quy m« t¸i ®Þnh c− lín nh− c«ng tr×nh thñy ®iÖn S¬n La, thñy ®iÖn Tuyªn Quang, thñy lîi Cöa §¹t, thñy ®iÖn B¶n VÏ (NghÖ An), v.v... ®· ®−îc ChÝnh phñ ®· ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch riªng ®Ó thùc hiÖn1. Mét sè dù ¸n x©y dùng c¸c c«ng tr×nh thñy ®iÖn lín sÏ ®−îc x©y dùng tíi ®©y cña vïng T©y B¾c nh− thñy ®iÖn Huæi Qu¶ng, NËm ChiÕn, Lai Ch©u còng sÏ ChÝnh phñ cho ®−îc ¸p dông chÝnh s¸ch t¸i ®Þnh c− nh− QuyÕt ®Þnh 459/2004/TTg cña ChÝnh phñ. ViÖc ban hµnh vµ triÓn khai thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch ®¬n lÎ nh»m thùc hiÖn t¸i ®Þnh c− cho tõng dù ¸n g©y khã kh¨n cho viÖc ®iÒu phèi, dÉn ®Õn tÝnh thiÕu thèng nhÊt, chång chÐo cho viÖc thùc hiÖn, hiÖu qu¶ t¸i ®Þnh c− bÞ h¹n chÕ. 2. C¬ cÊu tæ chøc thùc hiÖn t¸i ®Þnh c− c¸c c«ng tr×nh thñy ®iÖn NhËn thøc môc tiªu thùc hiÖn di d©n, t¸i ®Þnh c− kh«ng ®¬n thuÇn lµ gi¶i phãng mÆt b»ng ®Ó x©y dùng c¸c c«ng tr×nh thñy ®iÖn mµ cßn g¾n víi ph¸t triÓn bÒn v÷ng. Do vËy chÝnh s¸ch t¸i ®Þnh c− ph¶i ®¹t ®−îc môc tiªu ®¶m b¶o cho ng−êi d©n di chuyÓn cã cuéc sèng tèt h¬n n¬i ë cò vµ b¶o ®¶m sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng trong t−¬ng lai. Còng theo NghÞ ®Þnh 197, viÖc tæ chøc t¸i ®Þnh c− ®−îc ChÝnh phñ giao cho ñy ban nh©n d©n c¸c tØnh n¬i cã d©n ph¶i di chuyÓn lµ chñ ®Çu t− c¸c dù ¸n di d©n t¸i ®Þnh c−, chñ ®éng lËp kÕ ho¹ch vµ tæ chøc bé m¸y thùc hiÖn. ViÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch di d©n t¸i ®Þnh c− ®−îc thùc hiÖn theo tõng b−íc nh− sau: - X©y dùng Quy ho¹ch tæng thÓ di d©n t¸i ®Þnh c− ®Ó ®¸nh gi¸ møc ®é thiÖt h¹i do x©y dùng hå chøa vµ ph−¬ng ¸n t¸i ®Þnh c− bao gåm: møc ®é thiÖt h¹i, sè hé bÞ ¶nh h−áng, sè ®iÓm t¸i ®Þnh c− dù kiÕn vµ nguån vèn ®Òn bï vµ hç trî cho t¸i ®Þnh c−. Quy hoach tæng thÓ sÏ x¸c ®Þnh tiÕn ®é di d©n t¸i ®Þnh c− phï hîp víi x©y dùng nhµ m¸y thñy ®iÖn. - C¨n cø vµo Quy ho¹ch tæng thÓ, ñy ban nh©n d©n c¸c tØnh cho lËp c¸c dù ¸n Quy ho¹ch chi tiÕt c¸c khu (®iÓm) t¸i ®Þnh c− theo Quy ho¹ch tæng thÓ ®· ®−îc ChÝnh phñ phª duyÖt. C¸c dù ¸n t¸i ®Þnh c− ph¶i ®¶m b¶o nguyªn t¾c ®ñ ®Êt s¶n xuÊt vµ n−íc cho sinh ho¹t cho nh÷ng hé bÞ ¶nh h−ëng ph¶i di dêi. ChÝnh s¸ch ChÝnh phñ còng yªu cÇu viÖc lùa chän c¸c ®iÓm t¸i ®Þnh c− ph¶i cã d©n tham gia trong viÖc lùa 1 LÊy vÝ dô, chÝnh s¸ch di d©n t¸i ®Þnh c− Dù ¸n thñy ®iÖn S¬n La ®−îc thùc hiÖn theo QuyÕt ®Þnh sè 459/2004/Q§-TTg cña Thñ t−íng ChÝnh phñ, Dù ¸n cã quy m« di chuyÓn d©n gi¶i phãng mÆt b»ng víi sè l−îng ®−îc −íc tÝnh trªn 100 ngh×n ng−êi thuéc 3 tØnh S¬n La, Lai Ch©u vµ §iÖn Biªn. ChÝnh s¸ch di d©n t¸i ®Þnh c− Thñy ®iÖn Tuyªn Quang thùc hiÖn theo QuyÕt ®Þnh sè 937/Q§-TTg (2003) cña Thñ t−íng ChÝnh phñ. Dù ¸n nµy cã quy m« di chuyÓn trªn 23 ngh×n ng−êi thuéc 3 tØnh Tuyªn Quang, Hµ Giang vµ B¾c C¹n, Dù ¸n B¶n VÏ (NghÖ An) thùc hiÖn theo QuyÕt ®Þnh 665/Q§-TTg (2003). C¸c hé d©n bÞ ¶nh h−ëng cña hai Dù ¸n lín nµy ph¶i di chuyÓn t¸i ®Þnh c− ®Òu thuéc c¸c tØnh nghÌo miÒn nói phÝa B¾c mµ phÇn lín lµ ®ång bµo c¸c d©n téc thiÓu sè. Bản quyền thuộc Viện Xã hội học:www.ios.org.vn §ç V¨n Hßa 101 chän n¬i ®Õn vµ thèng nhÊt víi ph−¬ng ¸n di chuyÓn. - Sau khi Quy ho¹ch chi tiÕt c¸c khu/®iÓm t¸i ®Þnh c− ®−îc phª duyÖt c¸c tØnh lËp kÕ ho¹ch ®Òn bï vµ ®Çu t− ®Ó x©y dùng c¸c ®iÓm t¸i ®Þnh c−. ViÖc lËp kÕ ho¹ch ®Çu t− hµng n¨m cho c«ng t¸c di d©n t¸i ®Þnh c− ®−îc giao cho ñy ban nh©n d©n tØnh. C¨n cø vµo kÕ ho¹ch hµng n¨m, ChÝnh phñ giao nguån vèn ®Ó thùc hiÖn. Nh− vËy ®iÓm míi cña c«ng t¸c t¸i ®Þnh c− lµ viÖc lËp kÕ ho¹ch ®· ph©n cÊp cho ®Þa ph−¬ng. C¸c ®Þa ph−¬ng lËp kÕ ho¹ch trªn c¬ së quy ho¹ch tæng thÓ ®· phª duyÖt vµ chÝnh s¸ch ®· ban hµnh cho tõng dù ¸n. C¸c Bé, ngµnh trung −¬ng chØ chñ yÕu thùc hiÖn chøc n¨ng gi¸m s¸t vµ kiÓm tra viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch vµ kÕ ho¹ch ®· giao. 3. Kinh nghiÖm vÒ t¸i ®Þnh c− ë mét sè n−íc trong khu vùc C¸c n−íc trong khu vùc cã ®iÒu kiÖn t−¬ng tù nh− n−íc ta nh− Trung Quèc, Malayia, Th¸i Lan thùc hiÖn ®Òn bï theo nguyªn t¾c: - §Òn bï ®Êt ®ai vµ tµi s¶n mÊt theo gi¸ trÞ thay thÕ. §Òn bï c¸c c«ng tr×nh kiÕn tróc bao gåm c¶ chi phÝ th¸o dì, bï vËt liÖu h− háng, vËn chuyÓn ®Õn n¬i míi, l¾p ®Æt theo phong tôc tËp qu¸n v¨n hãa d©n téc. - Coi träng ®Æc biÖt viÖc gi¶i quyÕt ®Êt s¶n xuÊt cho hé t¸i ®Þnh c− trong n«ng nghiÖp. ViÖc chuyÓn ®æi nghÒ nghiÖp chØ thùc hiÖn khi kh«ng thÓ t×m ®−îc ®Êt canh t¸c. C¸c tæ chøc Tµi chÝnh nh− WB, ADB còng khuyÕn khÝch chñ tr−¬ng “®Êt ®æi ®Êt” trong c¸c dù ¸n cho vay còng nh− c¸c dù ¸n ph¸t triÓn nãi chung. - C¸c ch−¬ng tr×nh di d©n t¸i ®Þnh c− ph¶i chó träng viÖc ®Çu t− khai hoang, chuyÓn nh−îng hoÆc tr−ng thu ®Êt, ®Çu t− c¸c c«ng tr×nh thñy lîi, th©m canh ®a d¹ng hãa s¶n xuÊt, chuyÓn giao tiÕn bé kÜ thuËt trong n«ng nghiÖp lµ gi¶i ph¸p c¨n b¶n ®Ó phôc håi thu nhËp cho hé gia ®×nh sau t¸i ®Þnh c−. NhËn thøc viÖc phôc håi thu nhËp cho hé t¸i ®Þnh c− lµ qu¸ tr×nh trong nhiÒu n¨m, ChÝnh phñ Trung Quèc ®· lËp ra quü phôc håi thu nhËp sau t¸i ®Þnh c− ®Ó hç trî cho ng−êi d©n 10 n¨m, thËm chÝ 20 n¨m cho hé gia ®×nh sau t¸i ®Þnh c−. Nguån vèn hç trî cho t¸i ®Þnh c− tõ thuÕ tµi nguyªn cña c¸c c«ng tr×nh thñy ®iÖn. II. Nh÷ng vÊn ®Ò tån t¹i trong chÝnh s¸ch di d©n t¸i ®Þnh c− c¸c c«ng tr×nh thñy ®iÖn Do ®Æc ®iÓm yªu cÇu x©y dùng hå chøa cña c¸c dù ¸n thñy ®iÖn, ng−êi d©n bÞ mÊt ®Êt ë vµ ®Êt s¶n xuÊt ph¶i di dêi ®Õn n¬i míi. C¸c dù ¸n thñy ®iÖn ®−îc x©y dùng chñ yÕu lµ khu vùc miÒn nói, n¬i cã c¸c d©n téc thiÓu sè ®ang sinh sèng theo céng ®ång chÆt chÏ vµ cã tËp qu¸n, phong tôc vµ v¨n hãa truyÒn thèng vµ ®a d¹ng. ViÖc di dêi d©n cho c¸c c«ng tr×nh thñy ®iÖn sÏ thay ®æi lín vÒ tËp qu¸n canh t¸c chñ yÕu theo h−íng chuyÓn tõ vïng thÊp lªn canh t¸c vïng cao. Tuy nhiªn, ChÝnh s¸ch di d©n t¸i ®Þnh c− do yªu cÇu gi¶i phãng mÆt b»ng cña c¸c c«ng tr×nh thñy ®iÖn võa qua nh×n chung cßn cã nh÷ng tån t¹i chÝnh sau: Bản quyền thuộc Viện Xã hội học:www.ios.org.vn 102 ChÝnh s¸ch t¸i ®Þnh c− c¸c dù ¸n thñy ®iÖn theo ®Þnh h−íng ph¸t triÓn bÒn v÷ng - VÒ chÝnh s¸ch t¸i ®Þnh c− cho c¸c dù ¸n thñy ®iÖn cho ®Õn nay ch−a cã chÝnh s¸ch thèng nhÊt. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn võa qua mçi dù ¸n thñy ®iÖn cã chÝnh s¸ch kh¸c nhau víi møc ®Òn bï vµ hç trî kh¸c nhau dÉn ®Õn ch−a c«ng b»ng trong ®Òn bï vµ hç trî ®èi víi c¸c hé vµ céng ®ång ph¶i di chuyÓn. ViÖc hç trî cho c¸c hé d©n t¸i ®Þnh c− thuéc dù ¸n t¸i ®Þnh c− t¹i S¬n La, Tuyªn Quang cao h¬n nhiÒu ë c¸c dù ¸n t¸i ®Þnh c− thñy ®iÖn kh¸c nh− Cöa §¹t (Thanh Hãa), B¶n VÏ (NghÖ An), §a Mi (B×nh ThuËn)… ®· t¹o ra sù so s¸nh vÒ chÝnh s¸ch gi¶i phãng mÆt b»ng gi÷a c¸c c«ng tr×nh thñy ®iÖn kh¸c nhau. - Nguån vèn trong viÖc thùc hiÖn ChÝnh s¸ch t¸i ®Þnh c− ë c¸c c«ng tr×nh thñy ®iÖn gåm vèn cña c¸c doanh nghiÖp nhµ n−íc lµ chñ ®Çu t− c¸c c«ng tr×nh x©y dùng nhµ m¸y (Tæng c«ng ty ®iÖn lùc ViÖt Nam) vµ vèn ng©n s¸ch cña ChÝnh phñ. TØ lÖ vèn ng©n s¸ch cña nhµ n−íc cho dù ¸n t¸i ®Þnh c− mçi dù ¸n Thñy ®iÖn cã sù kh¸c nhau. ThÝ dô Dù ¸n t¸i ®Þnh c− thñy ®iÖn Tuyªn Quang ®−îc ng©n s¸ch ®¶m b¶o 100%, cßn Dù ¸n di d©n t¸i ®Þnh c− S¬n La ng©n s¸ch nhµ n−íc ph¶i ®ãng gãp 5000 tØ (50% tæng vèn Dù ¸n di d©n t¸i ®Þnh c−). §©y còng lµ trë ng¹i khi ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ®Çu t− cña tõng c«ng tr×nh thñy ®iÖn vµ ®¶m b¶o sù c«ng b»ng cho c¸c doanh nghiÖp khi x©y dùng c¸c nhµ m¸y thñy ®iÖn cã liªn quan ®Õn t¸i ®Þnh c−. - Quy ®Þnh møc ®Òn bï vµ hç trî cho c¸c hé d©n t¸i ®Þnh c− vµ céng ®ång còng kh¸c nhau theo tõng dù ¸n dÉn ®Õn thiÕu c«ng b»ng. Møc ®Òn bï vµ hç trî cña thñy ®iÖn Tuyªn Quang b×nh qu©n 450 triÖu/hé, S¬n La trªn 500 triÖu/hé ë c¸c dù ¸n thñy ®iÖn møc thÊp h¬n b×nh qu©n kho¶ng 200-250 triÖu/hé lµm n¶y sinh th¾c m¾c gi÷a c¸c ®Þa ph−¬ng vµ ng−êi bÞ ¶nh h−ëng vÒ chÝnh s¸ch ®Òn bï, hç trî khi thu håi ®Êt do yªu cÇu gi¶i phãng mÆt b»ng x©y dùng nhµ m¸y thñy ®iÖn. - T¸i ®Þnh c− n«ng th«n ®ang gÆp nhiÒu khã kh¨n vÒ viÖc ®¶m b¶o ®Êt. HÇu nh− c¸c hé t¸i ®Þnh c− ®−îc bè trÝ diÖn tÝch hÑp h¬n vµ chÊt l−îng ®Êt xÊu h¬n so víi n¬i xuÊt c−. NhiÒu n¬i ph¶i di chuyÓn hé t¸i ®Þnh c− ®Õn vïng cao cã ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ v¨n hãa kh¸c h¼n ®iÒu kiÖn n¬i ë cò. Nh÷ng vÊn ®Ò trªn ®ang lµ th¸ch thøc trong viÖc æn ®Þnh d©n sau t¸i ®Þnh c−. - ChÝnh s¸ch míi ®Ò cËp ®Õn di d©n ®Õn n«ng th«n ch−a cã chÝnh s¸ch riªng di d©n ®Õn ®« thÞ. Trong qu¸ tr×nh di d©n t¸i ®Þnh c− thñy ®iÖn S¬n La cã 2 ®iÓm ®« thÞ ph¶i di dêi lµ thÞ x· Lai Ch©u cò vµ thÞ trÊn Quúnh Nhai ch−a ®−îc ®Ò cËp cô thÓ vÒ chÝnh s¸ch x©y dùng ®« thÞ míi t¸i ®Þnh c−. NÕu chØ dùa vµo nguån vèn t¸i ®Þnh c− kh«ng thÓ ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó x©y dùng c¬ së h¹ tÇng ë ®« thÞ, trong khi nguån vèn x©y dùng c¬ b¶n bè trÝ hang n¨m cho c¸c tØnh ®Ó ®Çu t− x©y dùng ®« thÞ rÊt h¹n chÕ. III. Mét sè khuyÕn nghÞ nh»m ®æi míi c«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch vµ chÝnh s¸ch t¸i ®Þnh c− c¸c dù ¸n thñy ®iÖn Tõ kinh nghiÖm thùc hiÖn c«ng t¸c di d©n t¸i ®Þnh c− thñy ®iÖn ë ViÖt Nam vµ c¸c n−íc trong khu vùc ®· tr×nh bµy ë trªn, bµi viÕt xin ®Ò xuÊt mét sè khuyÕn nghÞ nh− sau: Bản quyền thuộc Viện Xã hội học:www.ios.org.vn §ç V¨n Hßa 103 1. C¸c khu t¸i ®Þnh c− cÇn ®−îc x©y dùng theo m« h×nh ph¸t triÓn n«ng th«n bÒn v÷ng Di d©n t¸i ®Þnh c− theo dù ¸n lµ c¬ héi cho viÖc x©y dùng m« h×nh ph¸t triÓn n«ng th«n míi. HiÖn nay ch−a cã sù h−íng dÉn m« h×nh x©y dùng n«ng th«n phï hîp víi tõng vïng, tËp qu¸n cña c¸c céng ®ång d©n téc.V× vËy c¸c khu t¸i ®Þnh c− ®−îc x©y dùng hiÖn nay nh− mét ®« thÞ ch−a g¾n víi tËp qu¸n sèng g¾n víi s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. ViÖc x©y dùng c¸c dù ¸n t¸i ®Þnh c− cÇn x¸c ®Þnh c¸c tiªu chÝ cô thÓ vÒ x©y dùng n«ng th«n míi phï hîp ®iÒu kiÖn tù nhiªn, tËp qu¸n vµ v¨n hãa cña tõng khu vùc. 2. Nªn x©y dùng quy m« nhá vµ ®a d¹ng hãa m« h×nh t¸i ®Þnh c− C¸c ®iÓm t¸i ®Þnh c− cÇn thiÕt kÕ thùc hiÖn víi quy m« nhá kho¶ng 50 hé sÏ thÝch hîp kh¶ n¨ng bè trÝ cña ®iÒu kiÖn ®Êt ®ai cña ®Þa ®iÓm t¸i ®Þnh c− vÒ nguån n−íc, ®Êt ë vµ ®Êt s¶n xuÊt vµ quy m« mét céng ®ång v¨n hãa cña ®ång bµo d©n téc vïng T©y B¾c. ViÖc x©y dùng c¸c ®iÓm t¸i ®Þnh c− quy m« nhá sÏ tr¸nh ®−îc viÖc san ph¸ nÒn tù nhiªn víi khèi l−îng lín lµm thay ®æi ®Þa h×nh tù nhiªn, t¹o ra c¸c ta luy cao, ®é dèc lín, dÔ g©y sãi lë ®Êt vµ kh«ng an toµn trong ®iÒu kiÖn ®Þa h×nh miÒn nói. Tuy nhiªn ®iÓm t¸i ®Þnh c− quy m« nhá sÏ ph¸t sinh vÒ nhu cÇu suÊt ®Çu c− cao theo b×nh qu©n mét hé còng cÇn ®−îc tÝnh ®Õn trong viÖc lËp kÕ ho¹ch vµ chÝnh s¸ch cho c¸c khu vùc t¸i ®Þnh c−. ViÖc lËp kÕ ho¹ch di d©n, t¸i ®Þnh c− cÇn khuyÕn khÝch c¸c h×nh thøc di d©n kh«ng tËp trung nh− di d©n xen ghÐp vµ di d©n tù nguyÖn ®Ó gi¶m thiÓu søc Ðp vÒ ®Êt ®ai bè trÝ tËp trung vµ nhu cÇu x©y dùng c¬ së h¹ tÇng t¹i mét khu vùc cô thÓ. H×nh thøc di d©n xen ghÐp víi quy m« nhá còng nh− di c− tù nguyÖn sÏ t¹o ®iÒu kiÖn sö dông h¹ tÇng s½n cã cña n¬i nhËp c− vµ víi sù hç trî cña c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch chÝnh s¸ch di d©n xen ghÐp, tù nguyÖn sÏ gãp phÇn c¶i thiÖn céng ®ång së t¹i. 3. X©y dùng t¸i ®Þnh c− ®¶m b¶o ®−îc ®Êt vµ nguån n−íc cho c¶ ng−êi di d©n vµ d©n së t¹i XuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm cña kinh tÕ hé gia ®×nh cña ng−êi ph¶i di chuyÓn lµ kinh tÕ n«ng nghiÖp vµ lµ ®ång bµo c¸c d©n téc thiÓu sè, v× vËy ®Êt s¶n xuÊt vµ nguån n−íc ®−îc bè trÝ ë khu vùc t¸i ®Þnh c− lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Õn viÖc æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt. V× vËy lËp kÕ ho¹ch t¸i ®Þnh c−, tr−íc hÕt cÇn x¸c ®Þnh tÝnh thÝch øng vÒ ®Êt s¶n xuÊt bao gåm chÊt l−îng ®Êt vµ diÖn tÝch ®Êt, nguån n−íc s¶n xuÊt vµ sinh ho¹t cÇn thiÕt ®¶m b¶o cho c¶ ng−êi d©n t¸i ®Þnh c− vµ ng−êi d©n së t¹i æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt. 4. Ng−êi d©n cÇn ®−îc tham gia tÝch cùc vµo viÖc x©y dùng kÕ ho¹ch t¸i ®Þnh c− Ng−êi d©n tham gia lùa chän n¬i nhËp c−, thêi gian di chuyÓn vµ lùa chän viÖc x©y dùng, thiÕt kÕ nhµ ë còng nh− c¬ së h¹ tÇng cña khu vùc t¸i ®Þnh c− do chñ dù ¸n thùc hiÖn. V× vËy yªu cÇu c¸c chñ ®Çu t− cÇn cung cÊp c¸c th«ng tin ®Çy ®ñ vµ kÞp thêi cho nh÷ng ng−êi bÞ ¶nh h−ëng cña dù ¸n vÒ chÝnh s¸ch ®Òn bï vµ kÕ ho¹ch cña dù ¸n. V× vËy viÖc lËp kÕ ho¹ch, x©y dùng dù ¸n t¸i ®Þnh c− ph¶i x¸c ®Þnh c¸c Bản quyền thuộc Viện Xã hội học:www.ios.org.vn ... - tailieumienphi.vn