Xem mẫu
- Chết trong biển nước: Phán quyết của trọng tài về biển Đông, một năm sau (Phán quyết của tòa án quốc tế tháng 7/2016 về tranh chấp biển Đông giữa Philippines và Trung Quốc hiện đang ở đâu?) CARL THAYER(*) (2017), Dead in the Water: The South China Sea Arbitral Award, One Year Later, The Diplomat, Issue 32, July 2017. Nguyễn Văn Dân biên dịch Ngày 12/7/2016, Tòa Trọng tài có cơ Cả Trung Quốc lẫn Philippines đều không sở tại Hague - là tòa đã xử vụ kiện của tuân thủ phán quyết. Trung Quốc đã lên án Philippines kiện Trung Quốc trong vụ hoàn toàn ngay từ đầu lệnh gọi của tòa án tranh chấp trên biển ở biển Đông - đã ra và nhiều lần tuyên bố rằng họ không công phán quyết của mình. Phán quyết đã hoàn nhận thẩm quyền của tòa án. Trong khi đó, toàn ủng hộ gần như tất cả 15 ý kiến trình dưới thời chính quyền mới của Tổng thống tòa của Philippines và tiêu biểu cho một Rodrigo Duterte, Philippines đã dẹp phán tiến bộ quan trọng trong việc lý giải và làm quyết sang một bên trong một nỗ lực muốn sáng tỏ Công ước Liên Hợp Quốc về Luật cải thiện quan hệ với Trung Quốc. Biển (UNCLOS). UNCLOS được giới Phán quyết của Tòa Trọng tài tháng 7/2016 chuyên gia luật pháp quốc tế nhìn nhận Phán quyết của Tòa Trọng tài có thể được rộng rãi như là hiến pháp đại dương của phân thành 5 nhóm nội dung. Thứ nhất, Tòa thế giới, cả Trung Quốc và Philippines đã quyết định rằng yêu sách đường chín đoạn ký và phê chuẩn công ước này. đối với quyền lịch sử, các quyền chủ quyền Theo Phụ lục VII, Điều 11 của UNC- khác và quyền tài phán của Trung Quốc ở LOS - là điều phác thảo sự phân xử, “Phán biển Đông “là trái với Công ước và không có quyết sẽ phải là quyết định cuối cùng và hiệu lực pháp lý”. Thêm nữa, Tòa thấy rằng không có kháng cáo... Nó sẽ phải được các UNCLOS “đã không sử dụng bất cứ một bên tranh chấp tuân thủ”. Tuy nhiên, nhìn quyền lịch sử hoặc quyền chủ quyền nào khác trở lại năm qua, rõ ràng là phán quyết này hay quyền tài phán nào” do Trung Quốc yêu của Tòa Trọng tài đã chết trong biển nước. sách “vì có quá nhiều những giới hạn đặt ra”. Thứ hai, Tòa quyết định rằng không có hình dạng đất liền nào trên biển Đông là đảo như (*) Giáo sư danh dự tại Đại học New South Wales và định nghĩa của UNCLOS và vì thế các hình là Giám đốc Văn phòng tư vấn Thayer. dạng này không được quyền hưởng vùng đặc
- 50 Th“ng tin Khoa học xž hội, số 8.2017 quyền kinh tế 200 hải lý (EEZ) hoặc thềm lục bắt buộc phải bảo vệ và giữ gìn môi trường địa. Tòa quyết định rằng Bãi Đá Châu Viên biển ở biển Đông. Theo quy định, việc xây (Cuarteron Reef), Bãi Đá Chữ Thập (Fiery dựng các đảo nhân tạo “đã gây hại nghiêm Cross Reef), Bãi Đá Lạc / Đá Gaven (Gaven trọng và không thể sửa chữa được đối với Reef) (Bắc), Bãi Đá Gạc Ma (Johnson Reef), hệ sinh thái đá san hô”, và “Trung Quốc Bãi Đá Tư Nghĩa (McKennan/Hughes Reef) không hợp tác và không phối hợp với các và Bãi Cạn Scarborough (Scarborough nước khác ở quanh biển Đông trong việc Shoal) là các bãi đá và chỉ được hưởng vùng bảo vệ và giữ gìn môi trường biển”. lãnh hải 12 hải lý. Thứ năm, Tòa Trọng tài thấy rằng việc Tòa cũng thấy rằng Bãi Đá Gaven Trung Quốc xây dựng các đảo nhân tạo sau (Nam), Bãi Đá Tư Nghĩa, Bãi Đá Vành khi Philippines đệ trình yêu sách của mình Khăn (Mischief Reef), Bãi Cỏ Mây (Second vào tháng 1/2013 đã làm trầm trọng và mở Thomas Shoal) và Bãi Đá Subi (Subi Reef) rộng thêm tranh chấp pháp lý về các quyền là những bãi nổi thủy triều thấp và vì thế trên biển và đối với việc bảo vệ và giữ gìn chúng không được hưởng bất kỳ một quyền môi trường biển. nào về vùng biển và không phải là đối tượng Theo UNCLOS, phán quyết của Tòa chiếm hữu. Nói một cách khác, Trung Quốc Trọng tài sẽ có tính ràng buộc đối với Trung không thể yêu sách chủ quyền đối với các Quốc và Philippines; phán quyết này cần hình dạng đất liền này. phải được tuân thủ ngay tức khắc và không Thứ ba, Tòa Trọng tài thấy rằng tàu được kháng cáo. thuyền thực thi pháp luật của Trung Quốc Phản ứng của các quốc gia ASEAN đã vi phạm những quy định bắt buộc dành Phản ứng chung của các quốc gia Đông cho Trung Quốc theo UNCLOS và theo Nam Á đối với phán quyết của Tòa Trọng Công ước quốc tế về phòng ngừa va chạm tài chủ yếu là có mức độ, là im lặng, và theo trên biển (1972) bằng việc tạo ra một “nguy tinh thần giải thích trước đó của ASEAN là cơ nghiêm trọng về sự đụng độ và nguy tránh không nhắc đích danh Trung Quốc, hiểm cho tàu thuyền cùng nhân viên trên tàu chỉ đề cập giản lược đến sự phân xử theo của Philippines” thông qua các chiến thuật UNCLOS như là “những vụ tố tụng pháp lý gây hấn của họ như đâm thẳng vào tàu. và ngoại giao”. Thêm nữa, Tòa thấy rằng tàu thực thi Có bốn nước Đông Nam Á có yêu sách. pháp luật hàng hải của Trung Quốc đã vi Có thể chia họ thành hai nhóm: nhóm tuyến phạm các quyền chủ quyền của Philippines đầu (Philippines và Việt Nam) và nhóm còn bằng cách can thiệp vào các hoạt động lại (Malaysia và Brunei). Indonesia đại diện thăm dò dầu khí thương mại, áp đặt một cho một trường hợp đặc biệt bởi vì về mặt lệnh phi pháp quy định ngừng đánh bắt cá, chính thức, Indonesia không coi mình là làm ngơ không ngăn chặn tàu thuyền mang một bên tranh chấp ở biển Đông. Tuy nhiên, cờ Trung Quốc đánh bắt cá phi pháp, trong việc đánh bắt cá phi pháp của Trung Quốc khi ngăn chặn ngư dân Philippines đánh bắt và những hành động thực thi pháp luật một cá truyền thống. cách phi pháp của tàu hải cảnh Trung Quốc Thứ tư, Tòa Trọng tài thấy rằng Trung tại các vùng biển gần đảo Natuna trong Quốc đã lờ đi không đáp ứng các nghĩa vụ vùng EEZ của Indonesia đã lôi Jakarta vào
- Chết trong biển nước§ 51 một cuộc tranh chấp biển trên thực tế với bình, bao gồm cả trình tự tố tụng pháp lý Trung Quốc. và ngoại giao…”. Với kết quả của cuộc bầu cử tổng thống Trong các bài bình luận công khai về tháng 5/2016, ông Rodrigo Duterte đã bị biển Đông, các nhà lãnh đạo cao cấp của ràng buộc bởi lời thề với tư cách là Tổng Việt Nam đã tránh không nhắc đến một thống mới vào tháng 6/2016, thay ông Be- cách cụ thể phán quyết của Tòa Trọng tài. nigno Aquino, người đã khởi đầu vụ kiện Chẳng hạn, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Trung Quốc vào tháng 1/2013. Chính quyền mới được bổ nhiệm, Tướng Ngô Xuân mới của Philippines đã đưa ra tuyên bố ngày Lịch, đã đến thăm Bắc Kinh vào tháng 12/7 hoan nghênh phán quyết của Tòa 8/2016 theo lời mời của người đồng nhiệm Trọng tài và kêu gọi “tất cả các bên liên phía Trung Quốc. Truyền thông Việt Nam quan thực hiện sự kiềm chế và bình tĩnh… đã đưa tin “khẳng định lập trường trước Philippines khẳng định mạnh mẽ sự tôn sau như một của Việt Nam rằng hai nước trọng dành cho quyết định trọng đại này như cần tôn trọng nhận thức chung mà lãnh là một đóng góp quan trọng cho những nỗ đạo cao cấp của cả hai đã đạt được, và cần lực sắp tới trong việc giải quyết tranh chấp giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa trên biển Đông”. bình phù hợp với luật pháp quốc tế, đặc Tuy nhiên, ông Duterte đã tuyên bố biệt là Công ước Liên Hợp Quốc về Luật nhiều lần rằng ông muốn dẹp phán quyết Biển năm 1982”. của Tòa Trọng tài sang một bên để theo đuổi Một tháng sau, Thủ tướng Nguyễn các cuộc thảo luận song phương với Trung Xuân Phúc sang thăm chính thức Trung Quốc. Tháng 1/2017, tại Vòng Tham vấn Quốc theo lời mời của Thủ tướng Trung ngoại giao lần thứ 20 giữa Philippines với Quốc Lý Khắc Cường. Hai vị Thủ tướng đã Trung Quốc, hai bên đã đồng ý thiết lập một nhiều lần nhắc lại những lời diễn đạt có tính cơ chế song phương đối với vấn đề biển công thức về việc thực hiện có hiệu quả Đông. Về sau, truyền thông đã đưa tin rằng Tuyên bố về ứng xử của các bên trên Biển các cuộc tham vấn song phương như vậy có Đông (DOC) và khẩn trương tiến tới xây thể sẽ được tổ chức vào tháng Năm. Khi tờ dựng Bộ quy tắc ứng xử trên Biển Đông The Diplomat số 5 được đưa đi in, người ta (COC). Bản tuyên bố chung được đưa ra cũng không thấy có báo cáo nào nói rằng sau cuộc gặp của họ đã không nhắc đến những cuộc tham vấn song phương như thế phán quyết của Tòa Trọng tài. đã được bắt đầu. Ngày 13/7/2016, Bộ trưởng Ngoại giao Việt Nam cũng có phản ứng đối với Malaysia cũng cũng đưa ra một bản tuyên phán quyết này vào ngày phán quyết được bố ghi nhận rằng Tòa Trọng tài đã đưa ra ban bố. Một phát ngôn của Bộ Ngoại giao một phán quyết. Tuyên bố này hy vọng Việt Nam đã tuyên bố: “Việt Nam hoan rằng: …tất cả các bên liên quan có thể giải nghênh việc ngày 12/7/2016 Tòa đã ra quyết tranh chấp một cách hòa bình bằng phán quyết đối với việc phân xử giữa cách tôn trọng đầy đủ trình tự tố tụng ngoại Philippines và Trung Quốc… Việt Nam giao và pháp lý, tôn trọng luật pháp quốc tế ủng hộ mạnh mẽ việc giải quyết tranh có liên quan cùng UNCLOS 1982. Malaysia chấp trên biển Đông bằng biện pháp hòa tin rằng điều quan trọng là phải duy trì hòa
- 52 Th“ng tin Khoa học xž hội, số 8.2017 bình và ổn định thông qua việc tự kiềm chế những tuyên bố có tính trung lập và không trong thực thi những hoạt động có thể làm nhắc gì đến phán quyết của Tòa Trọng tài. phức tạp thêm tình hình tranh chấp hoặc gia Lập trường ngoại giao của ASEAN tăng căng thẳng, và cần tránh đe doạ hoặc Năm 1992, ASEAN đã đưa ra bản tuyên sử dụng vũ lực trên biển Đông. bố đầu tiên liên quan đến biển Đông để đáp Ngày hôm sau, 14/7/2016, Thứ trưởng lại căng thẳng gia tăng giữa Việt Nam và Ngoại giao của Brunei có một cuộc trả lời Trung Quốc về các hoạt động khai thác dầu phỏng vấn dành riêng cho tờ Thời báo mỏ trong vùng biển xung quanh Bãi Cạn Tư Brunei (Brunei Times), trong đó ông tuyên Chính (Vanguard Bank). Từ đó đến nay, bố: “Chúng tôi hoàn toàn cam kết đảm bảo ASEAN đã tránh không nhắc cụ thể đích giải quyết tranh chấp bằng hòa bình mà danh Trung Quốc. không viện đến việc đe doạ hay sử dụng vũ Phán quyết của Tòa Trọng tài là một lực, phù hợp với các nguyên tắc của luật vấn đề song phương giữa Philippines và pháp quốc tế đã được thế giới công nhận, Trung Quốc, và theo luật quốc tế thì hai bên bao gồm cả Công ước Liên Hợp Quốc về đáng ra sẽ phải tuân thủ nó. Tuy nhiên, xét Luật Biển”. việc Trung Quốc phản đối với thái độ cực Indonesia đưa ra hai bản tuyên bố. kỳ thù địch vụ xét xử và phán quyết cuối Bản tuyên bố thứ nhất được công bố ngày cùng, thật là không thực tế nếu trông chờ 12/7/2016, trước khi Tòa Trọng tài đưa ra ASEAN như là một tổ chức sẽ ghi nhận phán quyết công khai. Tuyên bố này kêu phán quyết hoặc thậm chí kêu gọi đích danh gọi “tất cả các bên tự kiềm chế và tránh Trung Quốc thực thi phán quyết đó. bất cứ hành động nào có thể làm gia tăng Các bộ trưởng ngoại giao ASEAN đã căng thẳng”. gặp nhau tại Viên Chăn từ ngày 24-25/7/2016 Tuyên bố thứ hai của Indonesia được để tiến hành một cuộc họp thông thường cấp công bố sau khi Tòa Trọng tài đưa ra phán bộ trưởng. Bốn văn kiện chính đã được đưa quyết và không hề nhắc đến Tòa Trọng tài. ra, xét trên tổng thể, chúng đã bày tỏ lập Tuyên bố này kêu gọi các bên “hãy kiềm trường ngoại giao đồng thuận của ASEAN về chế và tránh bất cứ hành động nào có thể tranh chấp biển Đông. làm gia tăng căng thẳng, cũng như đặc biệt Thứ nhất, các ngoại trưởng ASEAN hãy bảo vệ khu vực Đông Nam Á tránh khỏi lưu ý đến việc kỷ niệm 40 năm ngày ký kết bất cứ hoạt động quân sự nào có thể đe dọa Hiệp ước Hữu nghị và Hợp tác Đông Nam đến hòa bình và ổn định, và hãy tôn trọng Á (TAC) đã được thông qua vào năm 1976. luật pháp quốc tế, đặc biệt là UNCLOS… Về mặt pháp lý, TAC buộc mỗi bên ký kết [và] tiếp tục thương lượng hòa bình phù hợp không được “tham gia vào bất cứ hoạt với luật pháp quốc tế về các yêu sách chủ động nào có khả năng đe dọa sự ổn định quyền chồng lấn trên biển Đông”. chính trị và kinh tế, đe dọa chủ quyền hoặc Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Myanmar đưa sự toàn vẹn lãnh thổ của một bên đại diện ra một thông cáo báo chí vào ngày cấp cao ký kết khác”. TAC cũng đưa ra 13/7/2016, ghi nhận phán quyết của Tòa một cơ chế cho việc giải quyết tranh chấp Trọng tài và “hối thúc các bên kiềm chế”. một cách hòa bình. Sau đó, 20 quốc gia đã Campuchia, Lào và Thái Land đều đưa ra tham gia TAC, bao gồm cả Trung Quốc,
- Chết trong biển nước§ 53 Ấn Độ, Nhật Bản, Nga, Úc, Hoa Kỳ và thứ hai trong bản Thông cáo chung lần thứ Liên minh châu Âu. 49 của họ. Đoạn trích đó tuyên bố: “Chúng Tuyên bố của các ngoại trưởng ASEAN tôi tái khẳng định cam kết chung đối với về TAC lưu ý rằng hiệp ước này “là bộ quy việc duy trì và thúc đẩy hòa bình, an ninh tắc ứng xử chủ chốt để điều chỉnh mối quan và ổn định trong khu vực, cũng như đối với hệ giữa các quốc gia” và rằng tất cả các bên, việc giải quyết tranh chấp một cách hòa kể cả các bên đại diện cấp cao ngoài Đông bình, bao gồm sự tôn trọng hoàn toàn các Nam Á, cần “tiếp tục tôn trọng đầy đủ và trình tự tố tụng pháp lý và ngoại giao, không thúc đẩy việc thực thi hiệu quả TAC”. viện đến sự đe dọa hoặc sử dụng vũ lực, phù Tiếp đó, các ngoại trưởng ASEAN đã hợp với các nguyên tắc đã được thế giới đưa ra Thông cáo chung thứ 49, tóm tắt các công nhận của luật pháp quốc tế, bao gồm ý kiến tranh luận của họ. Biển Đông được cả Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển đề cập đến trong một tiểu ban riêng tuân thủ 1982…” [nhấn mạnh thêm]. Như đã lưu ý sát sao các tuyên bố trước đó. Chẳng hạn, ở trên, đoạn văn này ám chỉ phán quyết của các ngoại trưởng ASEAN đã bày tỏ: “…nỗi Tòa Trọng tài. quan ngại nghiêm túc đối với những diễn Đến ngày 25/7/2016, các ngoại trưởng biến gần đây và đang diễn ra, và lưu ý đến ASEAN đã họp với người đồng nhiệm những mối quan ngại của một số ngoại Trung Quốc và đưa ra một tuyên bố chung trưởng về các yêu sách lãnh thổ và về sự leo về DOC. Văn kiện này buộc tất cả các bên thang của các hoạt động trong khu vực, phải thực hiện hoàn toàn DOC, phải “hành những cái đã làm xói mòn lòng tin, gia tăng động thực chất để hướng tới sớm thông căng thẳng và có thể làm suy yếu nền hòa qua” COC, và phải “tự kiềm chế các hoạt bình, an ninh và ổn định trong khu vực”. động có khả năng gây ra hoặc gia tăng Các ngoại trưởng cũng “nhấn mạnh tầm tranh chấp và ảnh hưởng đến hòa bình và quan trọng của việc phi quân sự hóa và tự ổn định”. kiềm chế trong mọi hoạt động, kể cả việc Để giải thích cặn kẽ đề xuất của mình, kiềm chế những yêu sách về lãnh thổ có thể tuyên bố chung của các ngoại trưởng làm phức tạp thêm tình hình và làm leo ASEAN đã nhắc lại lời lẽ của văn bản DOC thang tình trạng căng thẳng trên biển Đông”. năm 2002 cho rằng tự kiềm chế bao gồm Sau đó, các ngoại trưởng “nhấn mạnh sự cấp các hoạt động như “tự kiềm chế không đưa bách phải tăng cường nỗ lực để đạt được người đến ở trên các hòn đảo, bãi đá, bãi những tiến bộ thực chất thêm nữa trong việc cạn, các đảo thấp nhỏ và các hình dạng đất thực thi hoàn toàn DOC cũng như thực hiện liền khác mà hiện tại không có người ở…”. những cuộc thương lượng thực chất để sớm Những lời lẽ này có thể được đọc như là ký kết COC, bao gồm cả các nguyên tắc một sự ám chỉ đến Bãi Cạn Scarborough, là chung và lộ trình thực hiện COC. bãi cạn không có người ở, mặc dù ngư dân Trong một diễn biến ít được chú ý lúc Trung Quốc vẫn thường xuyên lui tới chỗ đó, các ngoại trưởng ASEAN đã trích lại này. Thêm nữa, tàu hải cảnh Trung Quốc một đoạn chủ chốt trong một bản tuyên bố thường xuyên đậu ở đó. đã thông báo từ tháng 2/2016, và để nhấn Văn kiện thứ tư được các ngoại trưởng mạnh nó, họ đã chèn nó vào thành đoạn văn ASEAN đưa ra là một Tuyên bố chung về hòa
- 54 Th“ng tin Khoa học xž hội, số 8.2017 bình, an ninh và ổn định của khu vực. Văn lẽ cũ có tính công thức của ASEAN. Nó bị kiện này kêu gọi các quốc gia khác tôn trọng che giấu đi ở mãi đoạn cuối của văn kiện. các quy phạm và nguyên tắc của ASEAN. Tuyên bố đó lưu ý một cách nhạt nhẽo Tiếp theo vòng họp tháng 7 của các rằng các nhà lãnh đạo “lưu ý đến những ngoại trưởng ASEAN là các cuộc họp quan ngại được bày tỏ bởi một số nhà lãnh thượng đỉnh ASEAN lần thứ 28 và 29, được đạo về những diễn biến gần đây trong khu tổ chức liền nhau ở Viên Chăn từ ngày 6- vực” thay vì “quan ngại nghiêm túc” như 7/9/2016. Những người đứng đầu chính phủ đã ghi năm 2016. Nó không hề nhắc đến các nước ASEAN đã đưa ra một bản tuyên phán quyết của Tòa Trọng tài, mặc dù bố nhắc lại nguyên văn bảy đoạn văn về đoạn văn thứ bảy yêu cầu giải quyết tranh biển Đông của Thông cáo chung ASEAN chấp một cách hòa bình “kể cả việc tôn lần thứ 49 và bày tỏ sự ủng hộ của họ đối trọng hoàn toàn các trình tự tố tụng pháp với việc “tôn trọng hoàn toàn các trình tự tố lý và ngoại giao”. tụng pháp lý và ngoại giao”. Trung Quốc và các quốc gia lớn ở bên Lãnh đạo các nước ASEAN cũng hoan ngoài phản ứng như thế nào? nghênh việc thông qua Tuyên bố chung Sau khi Tòa Trọng tài ra quyết định, ASEAN - Trung Quốc về DOC, Tuyên bố Trung Quốc không chỉ bác bỏ phán quyết chung ASEAN - Trung Quốc về áp dụng bộ mà còn tăng cường triển khai lực lượng quy tắc của việc đụng độ bất ngờ trên biển quân sự ở quần đảo Trường Sa. Ngày (CUES) ở biển Đông, và bộ nguyên tắc 18/7/2016, Trung Quốc đã phô trương một hướng dẫn liên lạc đường dây nóng giữa các đoạn video cho thấy hai máy bay chiến đấu quan chức cấp cao bộ ngoại giao của các J-11 và một máy bay ném bom H-6K bay nước thành viên ASEAN tại Trung Quốc để trên Bãi Cạn Scarborough. đáp trả những tình trạng khẩn cấp trên biển Đến tháng 9/2016, các máy bay ném trong việc thực thi Tuyên bố về ứng xử của bom H6-K, máy bay phản lực chiến đấu các bên trên biển Đông. Su-30 và máy bay tiếp dầu trên không của Nếu như những tuyên bố của ASEAN Trung Quốc đã tiến hành một cuộc tập trận được công bố năm 2016 sau khi Tòa Trọng trên Eo biển Bashi về phía Bắc Philippines. tài đưa ra phán quyết thể hiện một mặt trận Và đến tháng 12/2016, Trung Quốc đã triển thống nhất về biển Đông, thì Hội nghị khai một máy bay ném bom Tây An H-6 Thượng đỉnh lần thứ 30 của ASEAN, được (Xian) chạy bằng hạt nhân để tuần tra xung tổ chức cuối tháng 4/2017 tại Manila dưới quanh đường chín đoạn nhằm biểu thị yêu sự chủ toạ của Tổng thống Philippines sách của Trung Quốc đối với biển Đông. Duterte, lại chứng kiến một sự thụt lùi. Tháng 9/2016, Trung Quốc đã tiến hành Truyền thông quốc tế đã đưa tin về cuộc một bước đi táo tợn nhất trong việc quân sự tranh luận ầm ĩ giữa các nhà lãnh đạo đối hóa đảo nhân tạo bằng cách xây dựng các với lời lẽ trong bản dự thảo tuyên bố của nhà chứa máy bay kiên cố có khả năng vị chủ tọa, đặc biệt là về việc Trung Quốc chứa được 24 máy bay quân sự trên các bãi quân sự hóa các đảo nhân tạo. Tuyên bố đá Chữ Thập, Subi và Vành Khăn. Cuối cuối cùng do vị chủ tọa đưa ra chỉ có hai năm 2016, Trung Quốc đã dựng lên các đoạn nói về biển Đông, nhắc lại những lời công trình lục giác và lắp đặt hệ thống hỗ
- Chết trong biển nước§ 55 trợ vũ khí đánh gần và súng phòng không pore, tháng 6/2016. Bộ trưởng quốc phòng trên tất cả các đảo nhân tạo này. Mỹ James Mattis đã tuyên bố: “Quyết định Trung Quốc cũng tiếp tục gây sức ép năm 2016 của Tòa Trọng tài Thường trực ngoại giao đối với ASEAN và các quốc gia [nguyên văn] về vụ kiện của Philippines đối khác để buộc họ tự kiềm chế không chỉ với biển Đông là có tính ràng buộc. Chúng trích ứng xử của nước này. Chẳng hạn, tại tôi kêu gọi tất cả các bên yêu sách sử dụng Hội nghị các bộ trưởng quốc phòng phán quyết này như là một điểm xuất phát ASEAN cộng (ADMM+) lần thứ 3 được tổ để giải quyết các tranh chấp trên biển Đông chức tại Kuala Lumpur, ngày 4/11/2016, một cách hòa bình. Việc xây dựng các đảo Trung Quốc đã giáng trả những phản bác nhân tạo và việc quân sự hóa không tranh mạnh mẽ đối với bất cứ ám chỉ phê phán cãi các cơ sở vật chất trên các hình dạng đất nào về tình hình biển Đông trong dự thảo liền trong vùng biển quốc tế sẽ làm xói mòn tuyên bố chung. Khi ASEAN nhượng bộ sự ổn định của khu vực”. Trung Quốc và loại bỏ những lời ám chỉ Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Úc Marise gây khó chịu cho Trung Quốc, thì Hoa Kỳ Payne cũng hưởng ứng những nhận xét trên: lại phản đối. Rốt cuộc, tuyên bố chung đã “Úc kêu gọi tất cả các nước ở biển Đông không được đưa ra. Bộ trưởng Bộ Quốc hãy hành động theo cách phù hợp với luật phòng Malaysia đã đưa ra một tuyên bố pháp quốc tế, kể cả quyết định của Tòa của vị chủ toạ có lướt qua toàn bộ cuộc Trọng tài năm 2016”. Và Bộ trưởng Bộ tranh luận và chỉ nhắc đến biển Đông một Quốc phòng Nhật Bản Tomomi Inada đã cách ngắn gọn. tuyên bố thẳng thừng: “Đối với biển Đông, Lập trường ngoại giao hăm dọa của phán quyết cuối cùng đã được đưa ra trong Trung Quốc đã không có tác dụng đối với vụ xét xử giữa Philippines và Trung Quốc Hoa Kỳ và hai nước đồng minh của họ là tháng 7/2016. Bất chấp việc phán quyết này Úc và Nhật Bản trong việc ngăn cản họ mang tính ràng buộc đối với cả hai bên, việc ủng hộ công khai phán quyết của Tòa xây dựng các tiền đồn ở biển Đông và việc Trọng tài. Ngày 25/7/2016, ba nước này đã sử dụng chúng cho mục đích quân sự vẫn đưa ra một tuyên bố chung sau cuộc đối đang tiếp tục”. thoại chiến lược thường niên ba bên. Bản Những bước tiếp theo của ASEAN là gì? tuyên bố nói rằng “các bộ trưởng bày tỏ sự Mặc dù nhìn chung, ASEAN không ủng hộ mạnh mẽ của họ đối với quyền lực nhắc đến Tòa Trọng tài trong bất cứ tuyên pháp luật và kêu gọi Trung Quốc và Philip- bố chính thức nào của khối, nhưng chiến pines tôn trọng phán quyết của Tòa Trọng lược ngoại giao của khối vẫn tiến triển. tài ngày 12/7/2016 trong vụ xét xử giữa Năm 2016, ASEAN và Trung Quốc đã Philippines và Trung Quốc, phán quyết đó thông qua bộ quy tắc CUES và bộ nguyên là cuối cùng và có sự ràng buộc pháp lý đối tắc về liên lạc đường dây nóng trong tình với cả hai bên”. trạng khẩn cấp, và đã đạt được thỏa thuận Các bộ trưởng quốc phòng của Úc, về một dự thảo khuôn khổ cho bộ quy tắc Nhật Bản và Hoa Kỳ nhắc lại sự ủng hộ của ứng xử. Bộ quy tắc CUES là có tính tự họ dành cho UNCLOS và cho sự phân xử nguyện và không áp dụng cho tàu quân sự. quốc tế tại Đối thoại Shangri-La ở Singa- Với việc đưa chúng vào một dự thảo khuôn
- 56 Th“ng tin Khoa học xž hội, số 8.2017 khổ, Trung Quốc và ASEAN đang sẵn sàng vấn đề làm thế nào để giải quyết những thảo luận về COC. khác biệt trong việc lý giải COC và làm thế Theo các nhà ngoại giao ASEAN, hiện nào để giải quyết các tranh chấp và những có bốn vấn đề trọng yếu cần giải quyết. Thứ sự cố hiện tại trên biển. nhất, bản dự thảo khuôn khổ hiện thời về Trung Quốc đã được tha bổng COC không nhắc đến vùng địa lý phải bao Một năm sau khi Tòa Trọng tài ra phán quát. Trung Quốc khăng khăng yêu cầu rằng quyết trong vụ Philippines kiện Trung COC chỉ được áp dụng cho vùng biển xung Quốc, không có bên nào áp dụng các biện quanh quần đảo Trường Sa và rằng phải loại pháp để tuân thủ quyết định của Tòa. Việc trừ Bãi Cạn Scarborough cùng quần đảo hai bên không hoạt động gì đã làm suy yếu Hoàng Sa. Vấn đề thứ hai cần giải quyết là cơ cấu luật pháp quốc tế nói chung và UN- vấn đề tuân thủ thực thi, ASEAN muốn CLOS nói riêng, làm xói mòn trật tự quốc COC có tính ràng buộc về mặt pháp lý, còn tế dựa trên luật lệ trong lĩnh vực biển. Cho Trung Quốc thì lại phản đối điều này. Vấn đến nay, không có nước nào trong mười đề liên quan thứ ba là COC phải được thông thành viên ASEAN và cả bản thân ASEAN qua như thế nào. Trung Quốc đề xuất rằng dám nhắc đến Tòa Trọng tài hay phán quyết COC được ký bởi tất cả mười một bộ của Tòa Trọng tài trong các tuyên bố chính trưởng bộ ngoại giao. ASEAN lại muốn thức về biển Đông. Điều này đã có một COC được cơ quan lập pháp quốc gia của hiệu lực là cho phép Trung Quốc hết trở các nước phê chuẩn để làm cho nó có tính ngại để họ có thể tiếp tục theo đuổi việc ràng buộc pháp lý. Thứ tư, có một số vấn đề củng cố và quân sự hóa quần đảo Trường kỹ thuật cần phải được giải quyết, bao gồm Sa trên biển Đông
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học