Xem mẫu
- C U LC BË GIA NH - MËT CCH TIP CN TRONG CÆNG TC BÇI D×ÏNG CHO CC BC CHA M NNG LÜC GIO DÖC HNH VI O ÙC ÈI VÎI TR 5 6 TUÊI Ph¤m B½ch Thõy Tr÷íng ¤i håc S÷ ph¤m H Nëi 1 °t v§n · M°c dò, khæng phõ nhªn vai trá cõa c¡c y¸u tè di truy·n nh÷ng nâ khæng câ þ ngh¾a quy¸t ành èi vîi sü ph¡t triºn nh¥n c¡ch cõa con ng÷íi. Sü ph¡t triºn nh¥n c¡ch cõa tr´ ph¦n lîn phö thuëc v o k¸t qu£ thüc hi»n qu¡ tr¼nh gi¡o döc (GD) cõa 3 lüc l÷ñng GD (gia ¼nh - nh tr÷íng - x¢ hëi) v b£n th¥n tr´ (tü GD). Trong â, gia ¼nh (G ) giú và tr½ trung t¥m. °c bi»t, trong nhúng n«m g¦n ¥y, n·n kinh t¸ n÷îc ta ¢ câ nhúng b÷îc ph¡t triºn ¡ng kº, còng vîi nhúng th nh tüu do kinh t¸ thà tr÷íng em l¤i, chóng ta công ph£i èi m°t vîi khæng ½t nhúng ti¶u cüc mîi n£y sinh, câ t¡c ëng khæng nhä ¸n truy·n thèng v«n ho¡ d¥n tëc, ¤o ùc x¢ hëi v íi sèng gia ¼nh. Nhi·u gi¡ trà truy·n thèng tèt µp cõa gia ¼nh Vi»t Nam tçn t¤i trong nhi·u th¸ k qua câ nguy cì bà mai mët. D÷îi nhúng £nh h÷ðng ti¶u cüc, nhªn thùc cõa x¢ hëi, cõa c¡c bªc cha mµ v b£n th¥n c¡c tr´ v· ¤o ùc ( ) bà thay êi theo chi·u h÷îng x§u. Nhi·u bªc cha mµ th÷íng ê h¸t tr¡ch nhi»m gi¡o döc con em m¼nh cho nh tr÷íng, x¢ hëi (XH). Nhúng gi¡ trà truy·n thèng tèt µp nhi·u khi bà bä qua, cho r¬ng cê hõ. Nëi h m c¡c gi¡ trà nh÷ thªt th , k¿ luªt. . . trong i·u ki»n XH hi»n nay công khæng gièng nh÷ trong quan ni»m cõa c¡c bªc cha mµ cõa giai o¤n kh¡ng chi¸n chèng Ph¡p, M¾ v tr÷îc êi mîi 1986. Còng vîi sü thay êi v· nhªn 1
- thùc th¼ c¡c ho¤t ëng gi¡o döc cõa c¡c bªc cha mµ công thay êi. C¡c bªc cha mµ th÷íng chó þ ch«m sâc vi»c «n, ngõ, håc h nh cõa tr´ m lì l vi»c r±n luy»n . K¸t qu£ l b¶n c¤nh sè æng tr´ em - håc sinh thæng minh, ch«m ngoan trong håc tªp, lao ëng v tu d÷ïng ¤o ùc cán câ nhi·u håc sinh câ nhúng biºu hi»n sa sót v· ¤o ùc, nh¥n c¡ch, khæng tæn trång th¦y cæ, khæng tæn trång luªt ph¡p [1;45]. Nhªn thùc ÷ñc t¼nh h¼nh tr¶n, £ng v Nh n÷îc Vi»t Nam công nh÷ c¡c tê chùc qu¦n chóng, tê chùc ch½nh trà x¢ hëi ¢ câ nhi·u s¡ng t¤o trong vi»c bçi d÷ïng c¡c bªc cha mµ n¥ng cao n«ng lüc gi¡o döc con tr´, trong â câ bi»n ph¡p x¥y düng mæ h¼nh c¥u l¤c bë. Sì bë ÷ñc bi¸t, h¦u h¸t c¡c àa ph÷ìng trong c£ n÷îc ·u câ c¡c C¥u l¤c bë sinh ho¤t theo c¡c chõ · h÷îng v· gia ¼nh nh÷: C¥u l¤c bë ti·n hæn nh¥n, C¥u l¤c bë gia ¼nh v«n ho¡, C¥u l¤c bë gia ¼nh tr´, C¥u l¤c bë æng b m¨u müc, con ch¡u ch«m ngoan... C¡c c¥u l¤c bë n y l nhúng tê chùc gióp c¡c th nh vi¶n giao l÷u v«n ho¡, håc häi kinh nghi»m, ki¸n thùc v· gia ¼nh, gióp nhau l m kinh t¸, n¥ng cao ch§t l÷ñng cuëc sèng. Tuy nhi¶n, c¡c nëi dung cán r£i r¡c ð nhi·u v§n ·, ch÷a tªp trung v o c¡c ki¸n thùc, k¾ n«ng l m cha mµ, °c bi»t l trong cæng t¡c gi¡o döc con tr´. C¡c mæ h¼nh ¢ chùng minh ÷ñc t½nh kh£ thi v hi»u qu£ cõa nâ nh÷ng sü tçn t¤i khæng mang t½nh b·n vúng. Ch½nh v¼ vªy, chóng tæi ¢ tê chùc x¥y düng th½ iºm mæ h¼nh c¥u l¤c bë con ngoan, cha mµ giäi t¤i mët sè x¢ tr¶n àa b n hai t¿nh Th¡i B¼nh v H£i pháng vîi nhúng nëi dung v h¼nh thùc tê chùc, qu£n l½ mîi º ti¸p thu nhúng ÷u iºm cõa c¡c mæ h¼nh tr÷îc â v khc phöc nhúng iºm ch÷a ¤t y¶u c¦u, gâp ph¦n n¥ng cao cho c¡c bªc cha mµ n«ng lüc gi¡o döc h nh vi ¤o ùc èi vîi tr´ 5 6 tuêi. 2 Gi£i quy¸t v§n · 2.1 Mët sè °c iºm, nhu c¦u cõa c¡c bªc cha mµ li¶n quan ¸n vi»c triºn khai mæ h¼nh c¥u l¤c bë 2.1.1 Nhu c¦u ÷ñc bçi d÷ïng v nëi dung muèn ÷ñc bçi d÷ïng Theo sè li»u nghi¶n cùu t¤i 2 x¢ cõa àa b n nghi¶n cùu (T¥n H÷ng - H£i Pháng v Th¡i H÷ng - Th¡i B¼nh) th¼ 100% c¡c þ ki¸n ÷ñc häi ·u cho r¬ng m¼nh câ nhu c¦u ÷ñc bçi d÷ïng n¥ng cao n«ng lüc gi¡o döc h nh vi ¤o ùc (NLGDHV ) èi vîi con tr´. ¥y l mët i·u r§t thuªn lñi cho cæng 2
- t¡c bçi d÷ïng. Theo b¡o c¡o i·u tra thüc tr¤ng gia ¼nh Vi»t Nam - Nhúng gâc nh¼n tø mët cuëc nghi¶n cùu ành t½nh th¼: "H¦u h¸t c¡c bªc cha mµ thøa nhªn r¬ng hå g°p nhi·u khâ kh«n v· ph÷ìng ph¡p gi¡o döc con. Khâ kh«n khæng ch¿ ð vi»c lüa chån ph÷ìng ph¡p gi¡o döc phò hñp m ngay giúa cha mµ khæng câ sü thèng nh§t v· c¡ch thùc d¤y dé v ch«m sâc tr´. B§t çng trong ph÷ìng ph¡p d¤y con câ thº khi¸n tr´ câ t¥m l½ khæng nghe líi ho°c lí i sü ch¿ b£o cõa cha ho°c mµ. Mët v i tr´ cho bi¸t m¼nh khæng th½ch mµ l ng÷íi nghi¶m khc, trong khi bè câ thº ¡p ùng b§t cù i·u g¼ khi tr´ y¶u c¦u. Ph÷ìng ph¡p d¤y dé con c¡i hi»n nay d÷íng nh÷ v¨n chõ y¸u h÷îng tîi nhúng gi¡ trà gi¡o döc cô. Vîi c¥u häi trong qu¡ tr¼nh nuæi d¤y con, anh/chà c£m th§y khâ kh«n nh§t v· v§n · g¼, mët nam giîi cho bi¸t khâ kh«n cõa m¼nh l c¡ch d¤y dé con. "M¼nh khæng ¡p °t c¡ch dªy con nh÷ ng y x÷a cõa c¡c cö. B¥y gií d¤y con khâ hìn th¸ h» tr÷îc, b¥y gií i·u ki»n cõa tr´ kh¡c, m¼nh ph£i l m sao t¼m hiºu ÷ñc thªt k¾ º nâi chuy»n h÷îng d¨n nâ tø tø rçi cho nâ c¡i h÷îng i". Anh cán cho bi¸t m¼nh ch÷a bao gií t¼m åc s¡ch hay t¼m hiºu nhúng thæng tin v· c¡c h÷îng d¨n t¥m l½ t¼nh c£m tr´ em. C¡ch gi£i quy¸t cõa anh l häi þ ki¸n h ng xâm ho°c häi b¤n b± v· kinh nghi»m nuæi d¤y con" [4;118]. Hi»n nay, còng vîi sü ph¡t triºn cõa kinh t¸ - x¢ hëi, nhi·u thæng tin, ki¸n thùc mîi luæn cªp nhªt, nhi·u quan iºm, ph¤m trò kh¡i ni»m công thay êi theo sü ph¡t triºn làch sû. C¡c ki¸n thùc v k¾ n«ng GDHV cho con tr´ công luæn bi¸n êi. V¼ vªy, c¡c bªc cha mµ mong muèn ÷ñc cung c§p thæng tin mîi, bê sung nhúng thæng tin ch÷a bi¸t. Vîi nhúng ng÷íi ¢ tøng ÷ñc ti¸p cªn vîi c¡c ki¸n thùc v· GDHV cho con tr´ th¼ nhu c¦u cõa hå l¤i mong muèn ÷ñc håc k¾ n«ng ch«m sâc, gi¡o döc con, c¡ch di¹n ¤t v ph÷ìng ph¡p d¤y tr´ ho°c: N¸u câ mët lîp tªp hu§n ki¸n thùc v· gi¡o döc tr´ em th¼ n¶n câ mët lîp gi¡o döc ki¸n thùc i s¥u v o t¥m l½ con tr´ bði v¼ ð lùa tuêi 5 6 b¥y gií nâ kh¡c x÷a lm, nâ ti¸p thu r§t nhanh nh÷ng công d¹ ch¡n n£n, nêi c¡u. . . (PVS t¤i T¥n H÷ng). C¡ch thùc gi¡o döc tr´ em công l mët th¡ch thùc èi vîi c¡c bªc cha mµ. Sû döng ph÷ìng ph¡p n o ¥y º £m b£o cho con ÷ñc ph¡t triºn to n di»n? Ph÷ìng ph¡p gi¡o döc truy·n thèng mang °c thò cõa méi gia ¼nh câ cán phò hñp trong ho n c£nh mîi khi tr´ em câ nhi·u cì hëi ti¸p cªn c¡c thæng tin kh¡c nhau v èi m°t nhi·u hìn vîi nhúng t» n¤n trong x¢ hëi? N¶n sû döng ph÷ìng ph¡p â ð mùc ë n o th¼ phò hñp? N¸u câ ph÷ìng ph¡p mîi th¼ l m nh÷ th¸ n o? V¼ vªy, ¥y công l mët nëi dung c¦n ÷ñc 3
- chó trång trong c¡c ho¤t ëng n¥ng cao n«ng lüc cho c¡c bªc cha mµ. Ngay c£ trong nhúng gia ¼nh nhi·u th¸ h», c¡c th nh vi¶n câ thº trao êi kinh nghi»m vîi nhau nh÷ng hå v¨n câ nhu c¦u ÷ñc bçi d÷ïng v· nëi dung v ph÷ìng ph¡p GDHV èi vîi con tr´. 2.1.2 H¼nh thùc bçi d÷ïng Nguçn cung c§p ki¸n thùc, k¾ n«ng GDHV tr´ em Trong sè c¡c nguçn cung c§p ki¸n thùc, k¾ n«ng GDHV èi vîi tr´ 5 - 6 tuêi th¼ sü tuy¶n truy·n cõa ban ng nh o n thº v c¡c ph÷ìng ti»n truy·n thæng ¤i chóng l nhúng nguçn cung c§p thæng tin cho nhi·u ng÷íi nh§t. C¡c ban ng nh o n thº tuy¶n truy·n tîi c¡c bªc cha mµ d÷îi nhi·u h¼nh thùc nh÷: c¥u l¤c bë, tªp hu§n, hëi th£o... T l» câ ÷ñc thæng tin tø tê chùc o n thº l 86,7%; ng÷íi th¥n trong gia ¼nh l 80,6% v b¤n b±, h ng xâm l 70,2%. Nhúng nguçn thæng tin ½t cung c§p nh§t l internet (4%); t÷ v§n trüc ti¸p qua i»n tho¤i, th÷... (9,7%); tí rìi, tí g§p (23,4%). °c bi»t, nguçn cung c§p thæng tin thæng qua th¦y cæ gi¡o ð tr÷íng m¦m non chi¸m t l» r§t th§p (15,7%). Khi phäng v§n s¥u c¡c bªc cha mµ v c¡n bë qu£n l½ gi¡o döc ð c¡c tr÷íng m¦m non th¼ chóng tæi ÷ñc bi¸t r¬ng: Sð d¾ t l» n y th§p l do thæng tin trao êi giúa bè mµ v c¡c cæ chõ y¸u l hæm nay «n ngõ nh÷ th¸ n o, câ g¼ °c bi»t nh÷ ¡nh b¤n, nghàch ngñm chù khæng trao êi c¡ch thùc º d¤y b£o ch¡u v ph£i d¤y ch¡u nhúng i·u g¼. M°t kh¡c, thíi gian g°p gï l r§t ngn n¶n công ch¯ng nâi ÷ñc g¼ nhi·u (PVS hi»u tr÷ðng tr÷íng m¦m non, Th¡i B¼nh). Hay câ þ ki¸n cho r¬ng: S¡ch vð, b¡o ch½, truy·n h¼nh, °c bi»t l ch÷ìng tr¼nh Ð nh chõ nhªt câ r§t nhi·u ki¸n thùc, thæng tin bê ½ch º tæi håc häi trong vi»c nuæi d¤y con c¡i (PVS ng÷íi cha, 26 tuêi, 2 con, Th¡i H÷ng). Nguçn cung c§p ki¸n thùc gi¡o döc tr´ em cho ng÷íi cha v ng÷íi mµ câ sü kh¡c bi»t. T l» ng÷íi cha câ ÷ñc thæng tin tø c¡c nguçn thuëc ph÷ìng ti»n thæng tin ¤i chóng: s¡ch b¡o, truy·n h¼nh, truy·n thanh nhi·u hìn ng÷íi mµ (63,9%, 74,1%, 74,1% so vîi 32,1%, 53,6%, 53,6%). Cán ng÷íi mµ câ thæng tin tø c¡c nguçn tø c¡c tê chùc o n thº (m chõ y¸u l hëi phö nú), b¤n b± nhi·u hìn ng÷íi cha (92,1 so vîi 79,6%; 71,4% so vîi 68,5). Tø ph¥n t½ch v· nguçn cung c§p thæng tin n y m chóng ta lüa chån c¡c bi»n ph¡p bçi d÷ïng n«ng lüc cho c¡c bªc cha mµ vîi nhúng h¼nh thùc phò hñp, hi»u qu£. 4
- B£ng 1. Nguçn cung c§p cho cha mµ ki¸n thùc, k¾ n«ng gi¡o döc ¤o ùc èi vîi tr´ 5 6 tuêi t÷ìng quan vîi giîi t½nh ng÷íi tr£ líi Chung Nú Nam S¡ch, b¡o, t¤p ch½ 46 32.1 63.9 Truy·n h¼nh (trung ÷ìng 62.5 53.6 74.1 v àa ph÷ìng) i truy·n thanh (trung 62.5 53.6 74.1 ÷ìng v àa ph÷ìng) Tê chùc o n thº (thanh 86.7 92.1 79.6 ni¶n, phö nú, næng d¥n,..) Tí rìi, tí g§p 23.4 21.4 25.9 M¤ng internet 4 3.6 4.6 Th¦y cæ gi¡o cõa con 15.7 18.6 12 Ng÷íi th¥n trong gia ¼nh 80.6 78.6 83.3 B¤n b±, h ng xâm 70.2 71.4 68.5 ÷ñc t÷ v§n trüc ti¸p ho°c 9.7 7.1 13 qua i»n tho¤i, th÷... Biºu 1. Nhu c¦u cõa c¡c bªc cha mµ v· h¼nh thùc bçi d÷ïng n«ng lüc GDHV H¼nh thùc cung c§p thæng tin ÷ñc sè æng c¡c bªc cha mµ lüa chån l c¡c buêi th£o luªn giúa nhúng ng÷íi d¥n câ sü tham gia cõa c¡n bë chuy¶n mæn º tr£ líi t÷ v§n (87,5%) v ÷ñc tham gia c¡c cuëc thi t¼m hiºu, giao l÷u v«n ngh» (87,5%). Nhúng h¼nh thùc ti¸p theo thu hót ÷ñc sü tham gia cõa hå l t÷ v§n trüc ti¸p cõa c¡n bë chuy¶n mæn khi c¦n thi¸t (77,8%), c¡c buêi thuy¸t tr¼nh cõa c¡n bë chuy¶n mæn (74,6%)... o n thº nh÷ hëi phö nú, hëi næng d¥n n¶n tê chùc, míi c¡c th nh vi¶n cõa m¼nh ¸n º bê sung ki¸n thùc. Tuy¶n truy·n trüc ti¸p tr¶n hëi nghà l câ t¡c döng nh§t v¼ ng÷íi ta ÷ñc nghe thüc v ÷ñc cung c§p thæng tin s¥u, v¼ vªy mët n«m n¶n tê chùc 1 ¸n 2 l¦n. N¸u con ng÷íi ta ch÷a ph£i ë tuêi â th¼ hå câ thº truy·n ¤t l¤i cho nhúng ng÷íi xung quanh. Trong c¡c buêi hëi nghà th¼ ph£i trao êi thæng tin, häi ¡p º d¹ hiºu hìn... (PVS c¡n bë l¢nh ¤o ch½nh quy·n, Th¡i B¼nh). K¸t qu£ thèng k¶ n y cho th§y nhúng h¼nh thùc cung c§p thæng tin 2 chi·u trüc ti¸p h§p d¨n vîi ng÷íi d¥n hìn h¼nh thùc truy·n thæng mët chi·u. 5
- Do nhúng h¼nh thùc truy·n thæng n y câ lñi th¸ l cho ph²p c¡c bªc cha mµ b y tä ÷ñc ki¸n thùc, nhu c¦u cõa m¼nh công nh÷ câ thº chia s´ nhúng kinh nghi»m vîi nhau. Sau â câ c¡n bë chuy¶n mæn ph¥n ành óng sai º c¡c bªc cha mµ câ thº i·u ch¿nh ÷ñc ki¸n thùc v k¾ n«ng cõa m¼nh trong gi¡o döc HV èi vîi tr´. H¼nh thùc cung c§p thæng tin m c¡c bªc cha mµ khæng lüa chån nhi·u â l vi»c di¹u h nh vîi biºu ngú, kh©u hi»u (61,7%). M°c dò, hi»n nay, h¼nh thùc truy·n thæng n y r§t phê bi¸n trong c¡c cuëc vªn ëng k¶u gåi måi ng÷íi thüc hi»n c¡c ch÷ìng tr¼nh, ch½nh s¡ch cõa £ng v Nh n÷îc nh÷ d¥n sè - KHHG ; pháng chèng ma tuþ. . . Câ l³ l do nëi dung tuy¶n truy·n ð ¥y c¦n nhúng thæng tin s¥u, khæng mang t½nh ch§t phong tr o. B¶n c¤nh â, công câ ng÷íi mong muèn câ c¡c h¼nh thùc bê trñ ki¸n thùc cao hìn nh÷ : Th½ch tham gia nhúng ho¤t ëng trüc ti¸p, câ mæ h¼nh hé trñ cö thº... 2.2 C¡c i·u ki»n º c¡c bªc cha mµ câ con trong ë tuêi 5-6 tuêi tham gia c¡c lo¤i h¼nh c¥u l¤c bë t¤i àa ph÷ìng X¢ Th¡i H÷ng (H÷ng H , Th¡i B¼nh) v x¢ T¥n H÷ng (V¾nh B£o, H£i Pháng) l hai x¢ câ phong tr o c¥u l¤c bë kh¡ ph¡t triºn. C¡c lo¤i h¼nh c¥u l¤c bë r§t a d¤ng vîi nhi·u t¶n gåi kh¡c nhau, tªp hñp c¡c nhâm ng÷íi câ sð th½ch, möc ½ch gièng nhau nh÷: c¥u l¤c bë y¶u thì, c¥u l¤c bë nuæi con khäe - d¤y con ngoan, c¥u l¤c bë nam næng d¥n khæng sinh con thù 3... C¡c lo¤i h¼nh c¥u l¤c bë n y th÷íng ÷ñc gn vîi 1 tê chùc ch½nh trà-x¢ hëi n o â nh÷ M°t trªn Tê quèc, Hëi Phö nú, Hëi Ng÷íi cao tuêi, Ban DSG TE... M°t kh¡c, ng÷íi d¥n ð àa b n n y sèng tªp trung, câ nhi·u i·u ki»n (vªt ch§t v thíi gian) º câ thº tham gia c¡c ho¤t ëng sinh ho¤t cõa c¥u l¤c bë. Câ tîi 90% c¡c bªc cha mµ ÷ñc häi trong nghi¶n cùu tham gia sinh ho¤t mët lo¤i h¼nh c¥u l¤c bë. Thªm ch½ câ nhúng ng÷íi tham gia tîi n«m c¥u l¤c bë kh¡c nhau. V nëi dung sinh ho¤t cõa c¡c c¥u l¤c bë n y r§t phong phó, th÷íng phò hñp vîi tæn ch¿ möc ½ch v t¶n gåi cõa méi tê chùc. Khi xem x²t c¡c y¸u tè li¶n quan º x¥y düng c¥u l¤c bë t¤i cëng çng, chóng tæi th§y r¬ng vòng næng thæn khu vüc ph½a Bc nâi chung v t¤i c¡c àa b n kh£o s¡t, m°c dò ¢ v ang câ nhúng bi¸n êi v· nhi·u m°t cõa íi sèng x¢ hëi, song nhúng °c iºm nh÷ t½nh cè k¸t dáng hå trong cëng çng, h ng xâm tt lûa tèi ±n câ nhau, b¡n anh em xa, mua l¡ng gi·ng 6
- g¦n,. . . v¨n cán d§u §n kh¡ ªm n²t trong sinh ho¤t cõa ng÷íi d¥n. B¶n c¤nh â công c¦n nh¼n nhªn mët thüc t¸ l íi sèng v«n hâa, tinh th¦n khu vüc næng thæn v¨n cán ngh±o n n. Bði vªy, nhu c¦u ÷ñc tö håp, ÷ñc giao l÷u, chia s´ cõa ng÷íi d¥n kh¡ cao. ¥y ÷ñc xem nh÷ l mët trong nhúng i·u ki»n thuªn lñi º triºn khai c¥u l¤c bë. T¤i àa b n, c¡c cuëc håp d¥n c÷ ÷ñc tê chùc kh¡ th÷íng xuy¶n v chõ y¸u l c¡c buêi håp thön, håp xâm. Trung b¼nh câ tø 3-5 cuëc håp d¥n c÷/n«m. Tòy theo t½nh ch§t, nëi dung cõa buêi håp câ s¡t thüc vîi nhu c¦u v ¡p ùng óng mèi quan t¥m cõa ng÷íi d¥n hay khæng, ch§t l÷ñng chu©n bà cõa ng÷íi tê chùc cuëc håp nh÷ th¸ n o m méi cuëc håp s³ thu hót ÷ñc sè l÷ñng, èi t÷ñng v th nh ph¦n tham dü kh¡c nhau. a sè c¡c thæn, xâm, c¡c khu d¥n c÷ ·u câ trö sð ho°c àa iºm cæng cëng º håp d¥n (câ thº l nh V«n hâa thæn, iºm sinh ho¤t cæng cëng cõa thæn, câ thº trö sð d¥n pháng ho°c iºm l´ cõa nh tr÷íng. . . ). ¥y công l i·u ki»n r§t thuªn lñi º tê chùc c¡c ho¤t ëng cëng çng. Méi thæn ho°c khu d¥n c÷ ·u câ h» thèng c¡c tê chùc ch½nh trà, o n thº nh÷ chi bë, ban cæng t¡c M°t trªn, chi hëi Phö nú, chi hëi Ng÷íi cao tuêi. . . ho¤t ëng kh¡ th÷íng xuy¶n. Ð thíi iºm kh£o s¡t t¤i àa b n (th¡ng 5/2006), m¤ng l÷îi cëng t¡c vi¶n D¥n sè, Gia ¼nh v Tr´ em (thuëc Õy ban D¥n sè, Gia ¼nh v Tr´ em) ho¤t ëng kh¡ t½ch cüc. Méi cëng t¡c vi¶n phö tr¡ch kho£ng 130-140 hë gia ¼nh, câ kh¡ ¦y õ thæng tin v· °c iºm ho n c£nh cõa méi gia ¼nh m hå phö tr¡ch (gia ¼nh câ bao nhi¶u nh¥n kh©u, giîi t½nh v ë tuêi cõa c¡c th nh vi¶n gia ¼nh, gia ¼nh câ m§y th¸ h», mùc thu nhªp, mùc sèng cõa gia ¼nh, tr´ em håc lîp m§y, ¤o ùc, håc lüc cõa c¡c ch¡u nh÷ th¸ n o, câ ¡p döng bi»n ph¡p tr¡nh thai n o khæng. . . ). Nhúng cëng t¡c vi¶n n y thüc sü g¦n gôi vîi måi gia ¼nh, thªm ch½ g¦n gôi vîi c£ c¡c th nh vi¶n cõa méi gia ¼nh. Hå vøa l tuy¶n truy·n vi¶n vøa l ng÷íi k¸t nèi c¡c ho¤t ëng ð àa b n d¥n c÷ v méi gia ¼nh. Lüc l÷ñng cëng t¡c vi¶n l nh¥n tè câ £nh h÷ðng quan trång trong vi»c triºn khai måi ho¤t ëng cõa mæ h¼nh. 2.3 Triºn khai x¥y düng v tê chùc thüc nghi»m c¥u l¤c bë con ngoan, cha mµ giäi 2.3.1 Mæ h¼nh c¥u l¤c bë * Möc ti¶u cõa c¥u l¤c bë l gióp c¡c bªc cha mµ n¥ng cao nhªn thùc, ki¸n thùc v k¾ n«ng trong vi»c gi¡o döc h nh vi ¤o ùc tr´ 5 - 6 tuêi. 7
- * èi t÷ñng tham gia c¥u l¤c bë l c¡c c°p vñ chçng câ con trong ë tuêi 5 - 6 tuêi. * àa b n x¥y düng: x¢ T¥n H÷ng, huy»n V¾nh B£o, th nh phè H£i Pháng. * Nëi dung chõ y¸u trong c¡c buêi sinh ho¤t â l : cung c§p ki¸n thùc v k¾ n«ng gi¡o döc ¤o ùc cho tr´ 5 - 6 tuêi. * H¼nh thùc sinh ho¤t trong c¥u l¤c bë r§t a d¤ng. H¼nh thùc sinh ho¤t phê bi¸n nh§t hi»n nay l nâi chuy»n chuy¶n ·; th£o luªn nhâm còng chia s´ v· mët chõ · ÷ñc x¡c ành tr÷îc; lçng gh²p c¡c ho¤t ëng truy·n thæng v· l¾nh vüc gia ¼nh v o c¡c ho¤t ëng ph¡t triºn kinh t¸ hë gia ¼nh nh÷ vay vèn, khuy¸n næng, khuy¸n ng÷ v c¡c ho¤t ëng kh¡c ð àa ph÷ìng. H¼nh thùc tê chùc c¡c ho¤t ëng v«n hâa v«n ngh», thº döc thº thao; tê chùc hëi thi; s¥n kh§u hâa c¡c nëi dung tuy¶n truy·n t¤o ÷ñc khæng kh½ sæi nêi, thu hót ÷ñc nhi·u èi t÷ñng tham gia, xâa bä ÷ñc sü ng«n c¡ch, e ng¤i cõa th nh vi¶n c¥u l¤c bë. º câ t i li»u phöc vö cho tê chùc, sinh ho¤t c¥u l¤c bë, chóng tæi ¢ x¥y düng mët bë t i li»u gçm 2 cuèn: cuèn 1 l t i li»u h÷îng d¨n x¥y düng v i·u h nh c¥u l¤c bë d nh cho ban ch¿ ¤o v ban chõ nhi»m c¥u l¤c bë. Cuèn 2 l t i li»u cung c§p thæng tin d nh cho th nh vi¶n c¥u l¤c bë d÷îi d¤ng häi - ¡p. 2.3.2 Tê chùc thüc nghi»m c¥u l¤c bë v ¡nh gi¡ k¸t qu£ thüc nghi»m Thüc nghi»m ÷ñc thüc hi»n 01 ñt tø th¡ng 5/2006 ¸n th¡ng 2/2007. Chóng tæi ¢ ti¸n h nh thu thªp sè li»u ¦u v o (pre - test) ð c¡c nhâm èi chùng (30 ng÷íi) v thüc nghi»m (30 ng÷íi) v o th¡ng 5/2006. C¡c i·u ki»n £m b£o sü t÷ìng çng trong nhâm èi chùng v thüc nghi»m tr÷îc khi tê chùc thüc nghi»m ¢ ÷ñc thüc hi»n. Trong thíi gian tø 5/2006 ¸n th¡ng 2/2007, chóng tæi tuy¶n truy·n v· c¡c bi»n ph¡p, vªn h nh c¡c bi»n ph¡p nh¬m n¥ng cao n«ng lüc cho c¡c bªc cha mµ. ¸n cuèi th¡ng 2/2007, chóng tæi l¤i ti¸n h nh thu thªp sè li»u ¦u ra (post- test) ð c£ nhâm thüc nghi»m v èi chùng. Tr÷îc khi ti¸n h nh thüc nghi»m, chóng tæi ·u câ nhúng buêi ti¸p xóc, trao êi vîi ch½nh quy·n àa ph÷ìng. Do â vi»c tê chùc thüc nghi»m nh¼n chung thuªn lñi nhí câ sü õng hë, gióp ï nhi»t t¼nh cõa ch½nh quy·n àa ph÷ìng v ng÷íi d¥n t¤i 2 àa b n. Vi»c thüc nghi»m mæ h¼nh c¥u l¤c bë ÷ñc ti¸n h nh theo c¡c b÷îc: 8
- B÷îc 1: Li¶n h» vîi àa ph÷ìng. B÷îc 2: Lüa chån àa b n (thæn, xâm) v tê chùc tªp hu§n cho ban ch¿ ¤o v ban chõ nhi»m l¥m thíi. B÷îc 3: Th nh lªp c¥u l¤c bë. B÷îc 4: Triºn khai c¡c k¸ ho¤ch x¥y düng, sinh ho¤t c¥u l¤c bë. B÷îc 5: Gi¡m s¡t v ¡nh gi¡. º ¡nh gi¡ t½nh kh£ thi cõa bi»n ph¡p x¥y düng c¥u l¤c bë "con ngoan, cha mµ giäi" cho c¡c bªc cha mµ, chóng tæi ¢ ÷a ra m¨u phi¸u ành l÷ñng v ành t½nh. M¨u phi¸u ành l÷ñng dòng º o sü bi¸n êi n«ng lüc GDHV cõa c¡c bªc cha mµ khi chóng tæi t¡c ëng bi»n ph¡p. M¨u phi¸u ành t½nh nh¬m t¼m hiºu s¥u v· nhúng nëi dung v h¼nh thùc cö thº m bi»n ph¡p ¢ sû döng. K¸t qu£ thu ÷ñc nh÷ sau: èi vîi m¨u phi¸u ành l÷ñng, chóng tæi ¢ xû l½ k¸t qu£ b¬ng ch÷ìng tr¼nh SPSS phi¶n b£n 13.0. Ph²p to¡n kiºm ành T Test ÷ñc sû döng v ¢ cho k¸t luªn r¬ng: n«ng lüc gi¡o döc h nh vi ¤o ùc cõa c¡c bªc cha mµ ¢ câ sü chuyºn bi¸n rã r»t khi tham gia mæ h¼nh c¥u l¤c bë. Trong â, c¡c y¸u tè nhªn thùc, th¡i ë câ sü thay êi nhanh hìn h nh vi. èi vîi m¨u phi¸u ành t½nh, chóng tæi nhªn th§y r¬ng: qu¡ tr¼nh x¥y düng c¥u l¤c bë tu¥n theo óng qui ành c¡c b÷îc m nh qu£n l½ ¢ · ra. Sü tçn t¤i cõa c¥u l¤c bë tø n«m 2006 ¸n nay m ho n to n khæng nhªn ÷ñc nguçn kinh ph½ hé trñ tø nh tê chùc l mët minh chùng m¤nh m³ v· t½nh kh£ thi cõa bi»n ph¡p. °c bi»t, trong i·u ki»n hi»n nay th¼ câ r§t nhi·u c¥u l¤c bë ra íi sîm v nhanh châng nh÷ng công tan r¢ nhanh nh÷ vªy. V· c¡ch thùc tê chùc, i·u h nh c¥u l¤c bë công d¹ thüc hi»n èi vîi nhúng ng÷íi câ láng nhi»t t¼nh nh÷ nhúng ng÷íi næng d¥n t¤i àa b n nghi¶n cùu. V§n · l chóng ta c¦n ph£i x¥y düng th nh mët qui tr¼nh chu©n v h÷îng d¨n c¡c àa ph÷ìng thüc hi»n. 3 K¸t luªn v mët sè gi£i ph¡p Vi»c triºn khai mæ h¼nh c¥u l¤c bë con ngoan, cha mµ giäi l mët c¡ch ti¸p cªn mîi v c¦n thi¸t trong cæng t¡c bçi d÷ïng cho c¡c bªc cha mµ n«ng lüc gi¡o döc h nh vi ¤o ùc èi vîi tr´ 5 6 tuêi. Tuy nhi¶n, º ¡p döng hi»u qu£ bi»n ph¡p n y, c¡c nh qu£n l½ c¦n x¥y düng nëi dung phong phó, h¼nh thùc v i·u ki»n sinh ho¤t linh ho¤t, phò hñp vîi c¡c nhâm èi t÷ñng. º mæ h¼nh ho¤t ëng hi»u qu£ v câ sùc sèng l¥u d i, mët sè gi£i ph¡p c¦n 9
- ÷ñc thüc hi»n, â l : 3.1 Gi£i ph¡p v· nhªn thùc º x¥y düng v duy tr¼ ÷ñc c¥u l¤c bë tr÷îc h¸t ph£i tr¡nh lèi cô mán m khæng ½t nìi ¢ v ang thüc hi»n l tê chùc c¡c ho¤t ëng t¤i cëng çng ÷ñc khði ¦u, ÷ñc xu§t ph¡t tø þ muèn chõ quan cõa ng÷íi l¢nh ¤o àa ph÷ìng hay v¼ nhªn ÷ñc sü t i trñ n o â, câ dü ¡n n o â. C¡ch l m n y s³ khæng b·n vúng bði r§t câ thº khi h¸t nguçn t i trñ, h¸t chu k¼ thüc hi»n dü ¡n ho°c khi thay êi ng÷íi l¢nh ¤o, mæ h¼nh s³ ngøng ho¤t ëng. X¥y düng c¥u l¤c bë con ngoan, cha mµ giäi ph£i xu§t ph¡t tø nhu c¦u cõa ng÷íi d¥n... Khi v ch¿ khi ng÷íi d¥n nhªn thùc ÷ñc lñi ½ch cõa vi»c hå mong muèn ÷ñc cung c§p ki¸n thùc k¾ n«ng gi¡o döc cho con ch¡u, th¼ ch½nh hå mîi l nh¥n tè £m b£o cho vi»c x¥y düng v duy tr¼ b·n vúng ho¤t ëng cõa c¥u l¤c bë ngay c£ khi khæng câ nguçn t i trñ tø b¶n ngo i. Hå s³ bi¸n chõ tr÷ìng cõa ch½nh quy·n, o n thº, cõa cëng çng th nh ch½nh vi»c cõa ng÷íi l m cha, l m mµ, th nh vi»c cõa gia ¼nh hå. Muèn vªy kh¥u tuy¶n truy·n, gi£i th½ch v vªn ëng ph£i ÷ñc thüc hi»n tr÷îc mët b÷îc thæng qua c¡c h¼nh thùc håp thæn, xâm, qua c¡c buêi sinh ho¤t cõa c¡c o n thº: Hëi phö nú, o n thanh ni¶n cëng s£n Hç Ch½ Minh, Hëi Ng÷íi cao tuêi, Hëi Cüu chi¸n binh, c¡c nh tr÷íng tr¶n àa b n x¢. . . Qua c¡c buêi håp nh÷ vªy, c¡c hëi vi¶n, o n vi¶n cõa c¡c o n thº, çng thíi công l nhúng bªc æng, b , cha mµ. . . s³ · xu§t nhu c¦u v tü nguy»n tham gia v o vi»c tê chùc, thüc hi»n c¡c nëi dung ho¤t ëng cõa mæ h¼nh. Ng÷íi d¥n s³ tü gi¡c tham gia v giú vai trá chõ ¤o trong suèt qu¡ tr¼nh tê chùc thüc hi»n mæ h¼nh. ¥y l nh¥n tè ¦u ti¶n mang t½nh quy¸t ành sü th nh cæng hay th§t b¤i cõa mæ h¼nh. iºm thù hai chóng tæi muèn · cªp ¸n trong gi£i ph¡p n y l vai trá v nhªn thùc cõa l¢nh ¤o àa ph÷ìng. N¸u l¢nh ¤o àa ph÷ìng khæng câ nhªn thùc ¦y õ v· vai trá cõa vi»c n¥ng cao ki¸n thùc, k¾ n«ng cho ng÷íi d¥n trong vi»c gi¡o döc tr´ em th¼ mæ h¼nh công khâ ÷ñc triºn khai. Tr´ em l t÷ìng lai cõa §t n÷îc, i·u â ho n to n óng. Nh÷ng l¢nh ¤o méi x¢, méi thæn c¦n nhªn thùc r¬ng tr´ em, tr÷îc h¸t l cõa º d nh, l ni·m h¤nh phóc cõa méi gia ¼nh v to n x¢ hëi n¸u nh÷ chóng ÷ñc gi¡o döc mët c¡ch chu ¡o. Nhi·u gia ¼nh h¤nh phóc th¼ an ninh ch½nh trà, trªt tü an to n cõa àa ph÷ìng ÷ñc b£o £m, kinh t¸ x¢ hëi ÷ñc ph¡t triºn. Nhi·u gia ¼nh tr¶n àa b n qu£n l½ h¤nh phóc th¼ nhi»m vö ch½nh trà cõa c¡c nh l¢nh ¤o mîi ÷ñc ho n th nh theo óng ngh¾a. Do â, còng vîi ng÷íi d¥n, 10
- l¢nh ¤o àa ph÷ìng câ nhªn thùc óng t¦m quan trång v thüc sü quan t¥m ch¿ ¤o, ¦u t÷ cho vi»c hé trñ ng÷íi d¥n trong vi»c gi¡o döc tr´ em t¤i gia ¼nh công l y¸u tè quan trång º x¥y düng v triºn khai c¥u l¤c bë. 3.2 Gi£i ph¡p ch¿ ¤o Gi£i ph¡p mang t½nh ch¿ ¤o ÷ñc hiºu l nhúng h¼nh thùc, bi»n ph¡p t¡c ëng cõa c¡c c§p l¢nh ¤o tr÷îc v trong khi x¥y düng mæ h¼nh. V· l½ luªn, li»u câ sü m¥u thu¨n giúa vi»c ng÷íi d¥n tü gi¡c tham gia x¥y düng v thüc hi»n mæ h¼nh vîi vi»c ch½nh quy·n hay mët tê chùc o n thº n o â ch¿ ¤o x¥y düng mæ h¼nh hay khæng? C¥u tr£ líi cõa chóng tæi l khæng câ m¥u thu¨n. B§t ký mët ho¤t ëng mang t½nh tªp thº n o, câ sü tham gia cõa mët nhâm ng÷íi hay cõa nhi·u ng÷íi ·u c¦n câ sü ch¿ ¤o thèng nh§t, tªp trung. Hìn núa, èi t÷ñng cõa mæ h¼nh n y kh¡ a d¤ng v· tuêi t¡c, ngh· nghi»p, tr¼nh ë hiºu bi¸t, thíi gian l m vi»c. . . th¼ i·u n y l¤i c ng câ þ ngh¾a hìn. Tr÷îc h¸t ch¿ ¤o ph£i bt ¦u tø k¸ ho¤ch. Vi»c x¥y düng k¸ ho¤ch l b÷îc khði ¦u chu©n bà cho thüc hi»n mæ h¼nh. Nâ x¡c ành möc ½ch, möc ti¶u c¦n ¤t ÷ñc, èi t÷ñng thüc hi»n, nguçn lüc (bao gçm nh¥n lüc, kinh ph½, thíi gian. . . ), cì ch¸ ho¤t ëng, cì ch¸ gi¡m s¡t v tø â s³ ành ra c¡c nëi dung ho¤t ëng cö thº º thüc hi»n mæ h¼nh. Nëi dung thù hai l c¦n câ mët bë phªn ch¿ ¤o ho°c ban ch¿ ¤o thüc hi»n mæ h¼nh ð c¡c c§p: x¢, thæn, §p. º tr¡nh t¼nh tr¤ng Ban ch¿ ¤o mang t½nh h¼nh thùc th¼ c¦n x¥y düng qui ch¸ ho¤t ëng, °c bi»t l qui ch¸ ho¤t ëng cõa c¡c c¥u l¤c bë ð thæn. 3.3 Gi£i ph¡p v· cì ch¸ phèi hñp c¡c ban ng nh o n thº li¶n quan trong vi»c triºn khai x¥y düng c¥u l¤c bë C¥u l¤c bë "con ngoan, cha mµ giäi" l mët lo¤i h¼nh ho¤t ëng thuëc l¾nh vüc x¢ hëi t¡c ëng l¶n nhâm x¢ hëi °c thò l gia ¼nh trong mèi li¶n h» mªt thi¸t vîi cëng çng. V¼ vªy, º triºn khai x¥y düng mæ h¼nh, chóng tæi cho r¬ng c¦n xem x²t mèi quan h» húu cì, t¡c ëng qua l¤i giúa gia ¼nh, cëng çng d¥n c÷ v nh tr÷íng trong â chó þ ¸n vai trá dáng hå, h ng xâm. . . Trong ph¤m vi cõa nghi¶n cùu, chóng tæi quan t¥m nhi·u ¸n vai trá cõa tr÷íng m¦m non v c¡n bë v«n ho¡ x¢ hëi x¢/ph÷íng. Lñi th¸ cõa 11
- c¡c c¡n bë v«n ho¡ x¢ hëi x¢/ph÷íng l câ ÷ñc m¤ng l÷îi hëi vi¶n, o n vi¶n æng £o, nhi»t t¼nh, kh¡ th nh th¤o trong c¡c ho¤t ëng thuëc l¾nh vüc v«n hâa x¢ hëi. Lñi th¸ cõa c¡c tr÷íng m¦m non l câ mèi quan h» trüc ti¸p v câ £nh h÷ðng °c bi»t tîi c¡c bªc phö huynh. Vi»c phèi hñp c¦n thº hi»n ð t§t c£ qu¡ tr¼nh triºn khai mæ h¼nh c¥u l¤c bë: lüa chån àa b n, tê chùc nh¥n sü, lªp k¸ ho¤ch, huy ëng nguçn lüc, tê chùc thüc hi»n, gi¡m s¡t v ¡nh gi¡ qu¡ tr¼nh thüc hi»n. TI LIU THAM KHO [1] Ph¤m Minh H¤c, 2000. Cì sð l½ luªn v thüc ti¹n cõa Chi¸n l÷ñc ph¡t triºn to n di»n con ng÷íi Vi»t Nam trong thíi ký CNH, H H §t n÷îc. Vi»n Khoa håc Gi¡o döc, H Nëi. [2]. T÷ìng Lai, 1996. Nhúng nghi¶n cùu v· x¢ hëi håc v· gia ¼nh Vi»t Nam. Nxb Khoa håc X¢ hëi, H Nëi. [3]. Têng cöc Thèng K¶, 2008. i·u tra gia ¼nh Vi»t Nam n«m 2006. Nxb Thèng k¶, H Nëi ABSTRACT Family clubs - an effective model to enhance parents' competence in educating children's moral behaviour for children between the age of 5 and 6 The family plays an especially important role in rearing and educating children. However, in the present socioeconomic status, parents should par- ticipate in training activities to enhance their educational functions, espe- cially moral education. The writing is the outcome of a research involving 250 parents whose children are between the age of 5 to 6, in the VinhBao district, Hai Phong province; Hung Ha district, Thai Binh province. In the research, the writer suggested, experimented and tested the feasibility and effective- ness of well-behaved childrens, well parents club model using quantitative and qualitative research methods (T Test was used). The results show that this is actually an effective model to enhance parents' competence in edu- cating children's moral behaviour in the present socio economic situation. The successful solutions to implement the model are: knowledge provision, specific direction and cooperative mechanisms. 12
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học