Xem mẫu
- CÂU CHUYỆN BÁO CHÍ
LỜI MỞ ĐẦU
Câu chuyện báo chí (Tiếng Anh – Newspaper story), hay còn gọi là “câu
chuyện nhân cảm” là thể loại báo chí, có quá trình phát sinh, phát triển nhiều năm
trên báo chí thế giới cũng như nước ta.
Trước Cách mạng tháng 8 năm 1945, thuật ngữ ‘Câu chuyện báo chí” được
dùng để chỉ những tác phẩm tự sự cỡ nhỏ. Nội dung của thể loại câu chuyện bao
trùm hầu hết các phương tiện của đời sống: đời tư, thế sự, hay nhân tình thế thái với
lối viết ngắn gọn độc đáo, bút pháp linh hoạt dễ cuốn hút người đọc. Trong báo chí
hiện đại, Câu chuyện báo chí thể hiện một kiểu tư duy mới, cách nhìn cuộc sống,
cách nắm bắt đời sống riêng. Câu chuyện báo chí với lối viết giản dị, súc tích có kết
cấu co giãn, đề tài gần với cuộc sống đời thường đã có ảnh hưởng lớn tới việc giáo
dục nhân cách, lối sống của mọi người.
Câu chuyện báo chí là một thể loại kết hợp cả yếu tố văn nghệ được coi là
yếu tố phụ trợ - là phương pháp truyền đạt một vấn đề thời sự mang tính báo chí.
Đó là sự kết hợp cả yếu tố văn nghệ và yếu tố báo chí, nó nằm trong miền giao thoa
giữa hai loại thể: báo chí và văn nghệ. Với vai trò qua trọng của mình trong hệ
thống thể loại. Câu chuyện báo chí là thể loại không thể thiếu được đối với công
chúng báo chí và các phương tiện truyền thông đại chúng.
Cũng giống như các thể loại báo chí khác, như tin tức, phóng sự, bình
luận,..Câu chuyện báo chí là một thể loại có khả năng đáp ứng nhu cầu thông tin
xác thực và thông tin thời sự, có nghĩa là nó trả lời câu hỏi; ai? Cái gì? thế
nào?,..Mặt khác câu chuyện báo chí còn sử dụng cả bút pháp văn nghệ với ngôn
ngữ hình ảnh có sức biểu cảm cao, chi tiết cô đúc, cách hành văn mang nhiều ẩn ý
để tạo chiều sâu cho câu chuyện.
1
- CÂU CHUYỆN BÁO CHÍ TRÊN CÁC LOẠI HÌNH BÁO
Do khuôn khổ hạn hẹp của bài tiểu luận, do hạn chế về vấn đề tài liệu, vì
thế mạn phép được bàn về thể loại này trên hai loại hình: báo điện tử và báo
in.
1. Trên báo chí trực tuyến
Do tuổi đời của báo chí trực tuyến còn non trẻ nên lẽ đương nhiên tuổi đời
của Câu chuyện báo chí trên báo trực tuyến cũng còn non trẻ và chưa thực sự đ ược
chú trọng nhiều. Tuy nhiên những tờ báo điện tử có tiếng như
www.tuoitreonline.com, www.Thanhnienonline.com.vn ,
www.nguoilaodong.com.vn ,….thì đều dành một chuyên mục riêng cho Câu
chuyện báo chí. Tuy không được ưu tiên như thể loại phóng sự, nhưng Câu chuyện
báo chí cũng đang từng b ước khẳng định vị trí và vai trò của mình đối với sức hấp
dẫn của một tờ báo.
Tờ báo điện tử của tờ báo in nổi tiếng thanh niên đã dành cho câu chuyện
báo chí vào ngay chuyên mục chào buổi sáng - một trong những chuyên mục được
chờ đón của tờ www.thanhnienonline.com.vn .
2
- Trong chuyên mục câu chuyện thứ tư: có tác phẩm “ nghe và lắng nghe” của
tác giả Trần Bạch Đằng ra ngày 31/5/2997 thực sự đã lôi cuốn khán giả bởi những
thông tin mang tính thời sự và bút pháp nghệ thuật sắc sảo.
“tin vào cái đẹp”, ra ngày 5/11/2007 - “nếp nhà” số ra ngày 4/11/2007
www.vietimes.com.vn là một trong những chuyên san của Vietnamnet cũng
có những tác phẩm Câu chuyện báo chí sâu sắc mà thâm thuý, những câu chuyện
có thể viết về một vấn đề nhưng khái quát cho cả một thời đại.
3
- 2. Trên báo in
Những tờ báo như Tuổi trẻ, Thanh niên, công an nhân dân, an ninh cuối
tháng, hẳn không còn xa lạ gì với độc giả cả nước. Trong đó có những chuyên mục
dành riêng cho Câu chuyện báo chí.
- Chuyện khó tin nhưng có thật của báo an ninh thế giới cuối tháng.
- Nhịp cầu nhân ái của báo Công An nhân dân.
- Sau luỹ tre làng của báo tiền phong
Và một số Câu chuyện báo chí được đăng biệt lập trên tuổi trẻ, lao động,
người lao động,..
Thực sự những câu chuyện trên báo chí thu hút đ ộc giả không phải chỉ ở bút
pháp giàu hình ảnh, ngôn ngữ cảm xúc, lời văn mượt mà, tính nghệ thuật đan xem
hoà quyện làm cho tác phẩm trở nên mềm mại, mà điều quan trọng hơn cả, đó là
độc giả có thể tìm thấy mình, nhận ra một phần của tâm hồn mình tính cách mình
trong đó, hoặc có thể nhận ra sai lầm của họ và tránh khỏi vết xe đổ mà họ đã trượt
phải. Đọc những câu chuyện báo chí, độc giả có cảm xúc thật như chứng kiến một
sự thực ở ngoài đời, mức độ chân thực đã lôi kéo sự quan tâm của độc giả. Chính vì
lẽ đó mà Câu chuyện báo chí xuất hiện ngày càng nhiều trên các loai hình báo chí.
3. Phân tích một Câu chuyện báo chí cụ thể
“ Tha thứ cho chính mình không phải dễ”
4
- Câu chuyện thứ 62, trong chuyên mục “chuyện khó tin nhưng có thật” của
báo An Ninh thế giới cuối tháng.- số 75 tháng 10/2007.
(tác phẩm được trích trong phần phụ lục)
+) Cốt truyện
Cốt truyện là hệ thống sự kiện cụ thể được tổ chức theo yêu cầu tư tưởng và
nghệ thuật nhất định, tạo thành bộ phận cơ bản, quan trọng nhất trong hình thức
động của tác phẩm văn học thuộc loại tự sự và kịch. Trong cốt truyện, câu chuyện
báo chí sẽ được sắp xếp theo nhiều cách khác nhau. Đối với tác phẩm này, tác giả
đã trình bày sự việc theo biễn biến: việc gì xảy ra trước thì kể trước, việc gì xảy ra
sau thì kể sau. Câu chuyện có mở đầu bằng việc tác giả( làm trong ngành công an)
đã bắn nhầm người dân vô tội. Cao trào chính là ở chỗ, tác gải đã b ụoc một người
thợ săm b ị oan phải vào ngòi tù thay cho mình. Bẵng đi bao nhiêu thời gian, tác giả
luôn sống trong mặc cảm tội lỗi, và càng về già, mặc cảm mắc nợ đó càng lớn và
dẫn đến việc ông quyết tâm phải trở về tìm lại bằng được gia đình người đã chịu tội
thay cho mình. đỉnh điểm chính là khi tất cả gia đinh đều biết sự thật ,và tác giả chỉ
còn chờ đợi sự phán quyết trừng phạt cảu gia đình nhà người thợ săn năm xưa,
nhưng cuối cùng ông đã được tha thứ và đó là một kết thức có hậu.
Tuy nhiên đây là cốt truyện không còn xa lạ gì với độc giả, người ta đã đã
được nghe nhiều nói nhiều. Cái đặc biệt của tác phẩm là ở chỗ, với chủ đề tư tưởng
đó, với cách khai thác đề tài đó, tác giả với sự hối lỗi thực sự và với bút pháp chân
thực đã phưoi bày hết gan ruột của mình, chính điều đó đã lay động lòng người sâu
sắc. Đó chính là điểm hấp dẫn của tác phẩm này.
+) kết cấu.
Kết cấu là yếu tố hình thức của câu chuyện báo chí:
Phần mở đầu: giới thiệu hoàn cảnh nảy sinh xung đột, đó là một chiến sĩ
công an bắn nhầm vào người dân lương thiện, do hèn nhát, và nông nổi đã không
dmá đầu thú và để một người khác chịu tội thay cho mình.
5
- Phần diễn giải câu chuyện: tác giả kể lại quá trình tâm lí của mình cho đến
lúc về già, lúc nào cũng sống trong mặc cảm tội lỗi, lúc nào cũng cảm thấy mình bị
dằn vặt, và về đến già đã mong muốn được tìm lại gia đình người thợ săn năm xưa.
Phần kết, gặp lại, thú nhận và xin trừng phạt, nhưng được gia đình người thợ
sănđó tha thứ.
Tuy nhiên kết cấu của câu chuyện co giãn khá linh hoạt, kết cấu nhẹ nhàng
đơn giản không cầu kỳ rườm rà. Nhưng chính điều đó đã khiến mạch văn mạch lạc
hơn, và thấm đẫm tinh thần nhân văn của câu chuyện.
+) Ngôn ngữ
Tác phẩm này vẫn tuân theo xu hướng chung của các câu chuyện báo chí
hiện tại là cái tôi trần thuật kết hợp với tự sự hoá. Ngôn ngữ gần gũi với đời
thường, gắn bó với công chún, giúp tác phẩm đi sâ uvào tâm tư tình cảm cảu họ.
Bằng cách đó cấu chuyện đã tạo cho mình sự nhạy bén về thời cuộc cũng như
những tu duy mới trong thời đại mới. Tác giả đã có cái nhìn tổng quát, khách quan
thận trọng, khi viết cũng như sự tài tình trong cách sử dụng ngôn ngữ biểu đạt của
mình.
+) Bút pháp
Bút pháp trần thuật tự sự. Đó là lời của tác giả cũng là lời bộc bạch của
người trong cuộc. Do đặc điểm bút pháp trong câu chuyện báo chí là cái tôi trần
thuật nên người viết câu chuyện báo chí với tư cách là người thảm định phải thể
hịên đ ược cái tôi thẩm mỹ nh ưng năng động, nhạy bén và hoạt bát hơn. Đánh giá
chảu quan của người viết vo cùng quan trọng trong việc định hướng nhạn thức, thái
độ tình cảm của người đọc về vấn đề được đề cập, vì vậy tác giả của câu chuyện
báo chí cần thận trọng trong cách mô tả, lựa chọn từ ngữ khi đưa ra ý kiến của
mình về sự kiện và nhân vật.
Tóm lại câu chuyện báo chí là một thể loại báo chí vừa mang yếu tố văn
nghệ được sử dụng ngày càng nhiều trên các phương tiện thông tin đại chúng ở
nước ta cũng như trên thế giới. Những yếu tố cơ bản của câu chuyện báo chí là cốt
6
- truyện, chủ đề tư tưởng, đề tài, kết cấ, ngôn ngữ, nhân vật và bút pháp – cái tôi. Do
vậy việc nắm vững những đặc trương, đặc điểm của thể loại này là yêu cầu cấp
thiết đối với người viết Câu chuyện báo chí nhằm khai thác thế mạnh của thể loại
này trong việc thực hiện chức năng giáo dục tuyên truyền của báo chí.
Theo “Kỹ thuật làm báo” của một số tác giả nước ngoài cho rằng: một trong
những sở thích của độc giả chính là tính văn báo, hay nói một cách là báo chí được
viết theo lối hành văn xác thực nhanh chóng nhưng vẫn cuốn hút và gây hứng thú.
Không có một ph ương pháp thần bí nào để có thể giúp ta có ngay đ ược một
bút pháp sắc bén, giọng điệu, ngôn từ, giàu hình ảnh. Để hoàn thiện một tác phẩm
câu chuyện báo chí, ngoài cái Tôi – tác giả, cần phải có sự tổng hợp sâu sắc từ các
thể loại khác nhau, cần phải có bút pháp điêu luyện mềm dẻo linh hoạt biến hoá để
phá vỡ ranh giới mong manh giữa các thể ký.Nếu tự mình làm mãi một việc phân
tách đó nhà báo sẽ chóng nhận định được một số đ iểm chẳng thể phân tách nổi vào
một thứ hạng nào. Một đ iều lạ nữa là chúng ta sẽ thấy có những điểm rất th ường
được trình bày hấp dẫn như chính những điểm đó mới là then chốt của vấn đề.
7
- CÁC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Các thể loại báo chí chính luận nghệ thuật – PGS.TS Dương Xuân Sơn.
NXB Đại Học QG Hà Nội 2004.
2. trang báo điện tử: www.vietnamnet.com.vn
3. www.nguoilaodong.com.vn
4. www.thannienonline.com
5. www.tuoitreonline.com.vn
6. www.vnmedia.vn
7. www.quandoinhandan.org.vn
8. Báo in: Báo Tuổi trẻ - Cơ quan của đoàn TNCS Hồ Chí Minh
9. Báo Thanh niên – Cơ quan của hội liên hiệp Thanh niên Việt Nam
10. Báo Công An Nhân Dân – Cơ quan ngôn luận của Bộ Công An
8
- MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU ...............................................................................................................1
1. Trên báo chí trực tuyến .......................................................................................2
2. Trên báo in .............................................................................................................4
3. Phân tích một Câu chuyện báo chí cụ thể.........................................................4
CÁC TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................8
9
nguon tai.lieu . vn