Xem mẫu
- C M H NG PH PHÁN TRONG TRU N NG N CHU Ph m Th Thu Trang Khoa Ng v n - Khoa h c x h i Email: trangptt88@dhhp.edu.vn Ngày nh n bài: 11/3/2021 Ngày PB ánh giá: 02/4/2021 Ngày duy t ng: 09/4/2021 T MT T Chu là nhà v n ghi d u n c a m nh tr n v n àn b ng r t nhi u gi i th ng v n h c có giá tr . Trong các t p truy n ng n c a m nh, Chu n u l n c s kh c nghi t c a chi n tranh i v i s ph n con ng i, bóc tr n nh ng hi n tr ng x u c a x h i, ng th i l n án nh ng con ng i có nh ng bi u hi n suy thoái trong l i s ng và o c. Nhà v n mu n th ng qua nh ng trang vi t c a m nh gióng l n m t h i chu ng th c t nh b n ch t t t p v n có c a con ng i. khóa: C m h ng ph phán, chi n tranh, truy n ng n, Chu. CRITICAL INSPIRATION IN DO CHU S SHORT STORIES ABSTRACT Do Chu is a writer who has made his mark on the literature with many valuable literary awards. In his volumes of short stories, Do Chu outlines the severity of war on human destiny, exposes the bad conditions of society, and condemns people with degrading manifestations. in lifestyle and morality. Writers want to use their writing pages to raise a bell to awaken the inherent good nature of man. The author wants to ring the bell to awaken the inherent good nature of man through his works. e words: critical inspiration, short story, war, Do Chu. I. M U tu i c a Chu l u nay v n c các em Chu là nhà v n ghi d u n c a h c sinh trung h c ph th ng bi t n qua m nh tr n v n àn b ng r t nhi u gi i nh ng o n v n t c nh m u m c v cách th ng v n h c có giá tr : gi i th ng Nhà s d ng ng n t và cú pháp trong sách n c v v n h c ngh thu t v i c m tác Ti ng Vi t. Thi t ngh , t góc gi ng ph m H ng c m t, Ph sa, M nh v n d y th vi c nghi n c u c m h ng ph x a hoang v ng n m 2001 gi i th ng phán trong truy n ng n Chu s giúp c a H i nhà v n Vi t Nam v i tác ph m cho ng i d y và ng i h c hi u h n c M t loài chim tr n sóng n m 2003 và t p i m c a m t th lo i, ng th i giúp các t y bút T n m n tr c èn n m 2005 gi i em nh n th c úng h n v b n ch t cu c th ng v n h c ng Nam (ASEAN) s ng, bi t ph phán nh ng cái x u, cái ác n m 2004. Chu th s c ngòi bút c a và h ng t i vi c hoàn thi n nh n cách m nh nhi u th lo i: truy n ng n, truy n c a m nh. v a, ti u thuy t, t y bút nh ng truy n II. N I DUNG ng n v n là th lo i mà nhà v n g t hái c nhi u thành c ng nh t. H n n a, t n Thu t ng c m h ng trong v n h c xu t hi n t th i c i, do các tri t gia Hi L p T P CH KHOA H C, S 47, tháng 7 n m 2021
- kh i x ng nh m ch tr ng thái h ng ph n con ng i, th hi n v p sáng ng i c a cao c a nhà v n do vi c chi m l nh c con ng i th i i “T i c ng x ng th t b n ch t c a cu c s ng mà h mi u t . v i nh n d n t i - C ng m h i, c ng Theo T i n thu t ng v n h c do s i gi t máu” (Xu n Di u), “S ng trong cát L Bá Hán, Tr n nh S , Nguy n Kh c ch t v i trong cát - Nh ng trái tim nh ng c Phi ch bi n th “c m h ng là tr ng thái sáng ng i” (T H u) mà chi n tranh lu n t nh c m m nh li t, say m, xuy n su t g n v i s tàn phá, h y di t và chia l a. V y tác ph m ngh thu t, g n li n v i m t n n, v i m t nhà v n ch n chính nh t t ng xác nh, m t s ánh giá nh t Chu th kh ng th kh ng góp ti ng nói c a nh, g y tác ng n c m xúc c a nh ng m nh b ng vi c ph phán s kh c nghi t c a ng i ti p nh n” 6,44-45 . tác ph m c chi n tranh v i s ph n c a con ng i. th , c m h ng là “m t hi n t ng c áo, Khói l a c a chi n tranh phá v cu c kh ng l p l i g n v i t nh c m c a tác gi ” s ng y n b nh c a bi t bao gia nh. C bé 6, 45 . Nh v y, c m h ng là m t ph ng H nh trong Ph sa v chi n tranh mà s m di n h t s c quan tr ng, nó kh ng ch là ph i m c i cha m , bi t bao bà m s ng nh ng h ng thú th m m c a nhà v n khi trong c nh kh c kho i i ch con trong sáng tác mà còn là m t trong nh ng con Gia nh nh ng ng i i xa, Trong t m ng giúp ng i c t m hi u n i dung t súng... Kh ng ít v ng qu y n b nh l i ng p t ng, t nh c m c a nhà v n th hi n qua ch m trong khói l a, tang th ng và m t t ng trang vi t. mát. au n nh t chính là c nh r t nhi u B n th n chính nhà v n Chu c ng ng i d n l ng thi n “v a p m cho b n t ng quan ni m “ng i vi t truy n ng n r i l i p m cho con” (Ng i và qu ng). ph i nu i cho c trong lòng m nh c m Vi t v chi n tranh kh ng th kh ng h ng ch c ch n rõ ràng. Th c m h ng vi t v nh ng ng i lính. S hy sinh c a tràn y ó ph i c duy tr su t th i gian ng i lính trong chi n u là m t t t y u. làm vi c” 5,61 . V th , c ng nh h u h t i i tr ng Giáp ng xu ng ngay các nhà v n c ng th i, Chu kh ng tr n tr n a pháo mà anh ang tr c ti p ch ng ng tr n tr và b t nh p c v i cu c huy (M t v ng phía B c). Kh u i tr ng s ng ng i, khám phá ra nhi u v a H ng kh ng làm tròn l i h a a c Ng n t ng c a hi n th c và th hi n nó b ng m t i ch i ph v “trái r c két “R n u i k u” l i vi t r t m chín và n t ng. Trong t h ng m t tr i chói lòa bay xu ng, các sáng tác truy n ng n c a m nh, c m h t anh n m úp m t vào b c ng s ” ( t h ng ph phán c nhà v n t p trung làm b i). Và còn bi t bao ng i lính n a nh rõ tr n ba ph ng di n chính sau: H ng trong M a t nh, ng i lính tr , con trai c a L n trong Ng i và Qu ng, ng i 1. S kh c ngh t c a ch n tranh thi u úy c ng binh ra i ngay tr n tay cha s ph n con ng m nh là bác s S n v b m t m nh bom vào T n m 1945 n n m 1975, t n c u trong Gió qua thung l ng, s hy sinh ta tr i qua hai cu c kháng chi n tr ng c a anh Trung và hàng ch c, hàng tr m k ch ng Pháp và ch ng M .Chi n tranh nh ng ng i c ng ti u oàn c a anh trong kh ng ch là hoàn c nh th thách b n l nh Cánh ng kh ng có ch n tr i úng là TR NG I H C H I PH NG
- n i au mà chi n tranh g y ra là quá l n ng i mang trong m nh t m vóc th i i. và kh ng ch nh ng ng i lính mà nh ng Kh c h a bi k ch tinh th n ng i lính, ng i d n b nh th ng c ng ph i can m Chu tr n tr i t m c u tr l i cho m t th c i qua n i au y. Bi t r ng s hy sinh m t t chua xót: nh ng ng i lính tr v t tr n mát trong chi n tranh là i u kh ng tránh chi n h c g , m t g và ph i s ng ra sao? kh i nh ng c truy n ng n c a Chu ng trong M nh v n x a hoang v ng, ng i c v n nh n ra s kh c nghi t c a Hoàng Tr trong M l ang ph i i m t chi n tranh và s ph phán gay g t c a nhà v i v vàn bi k ch c a cu c s ng. ng trong v n i v i k th . M nh v n x a hoang v ng c mi u t Và r i khi chi n tranh qua i nh ng nh m t v t ng b n l nh: “Con ng i h l y c a nó v n tác ng l n nh ng ng i t ng b giáng li n m t lúc xu ng hai c p, ang s ng. Ng i lính trong M a t nh tr sáu tháng l ng ng v m t tr n ánh th t v qu h ng v n mang theo t t b nh và b i nh ng m t v n kh ng h bi n s c, ti ng c s ám nh c a chi n tranh. Trong M n v n m vang và i ch n v n ng th ng. tr ng, nó ghi h n d u n l n cu c i i vào nh ng tr n ánh sau ó v n g ng nh ng ng i lính tr v nh Thuy n, nh cái trán b ng b nh l n tr c, hai vai ch h i L n, nh c Tri. Thuy n tr v v i v t cúi xu ng m i khi nghe có ti ng trái phá rít th ng chi n tr ng nh c nh i, nh ng cái qua u” 3,26 . Con ng i y sinh ra làm nh c nh i c a anh là quá kh . M i ngày nh ng vi c l n ch kh ng màng n nh ng s ng là m i ngày nh v ng i, v vi c t ng ch ng r t thi t y u v i cu c s ng nh ng tr n chi n, v bao m t mát hy sinh. là ki m n. Lúc nào ng c ng ngh và hành Thuy n t ng m c v t ng lai v i m t ng vi n v ng n n anh tr n n l c lõng v i mái m gia nh h nh phúc nh ng hi n t i m i ng i xung quanh. Anh s ng nghi m th ch có anh v i v t th ng chi n tranh. túc, trong s ch nh ng c ng nh c n m c ng c Tri l i th i s ng m t m nh còn c thành c ch p, kh ng kh ng làm theo nh ng L n th lay l t s ng v i n i au ng i y u g m nh mu n, “kh ng kh ng ch bi t y u có m t. Nh ng ng i lính tr v l c lõng ngay m t ng i” và “b t ng i ta ch c phép tr n m nh t qu h ng h s ng ch t y u có m t m nh anh” 4,982 . M c d b giành l y. H tr thành nh ng th n ph n ph n i nh ng ng v n ki n quy t m u c i cút, l ng l tr n qua n i au mà s ng. sinh b ng ngh th i kèn ám ma, anh còn Bi k ch c a Thi m - ng t ng già v h u nu i cái o t ng kh i ph c l i h i Chen trong H a mi hót là cu c s ng c c sau ch p n i t nh x a v i ng i ph n m nh y u chi n tranh. Và cái cay ng nh t c a ng khi x a, d b y gi c ta có gia nh. M i là th ng con trai duy nh t “s to t c cái suy tính kh ng thành khi n ng cay ng quá kh và hi n t i, cái mà cha nó g n nh n vào hi n th c, anh kh ng còn o t ng bó, m t m t i m i t m c” 4,683 . nh tr c mà tr n tr v th i cu c: “Cái th i C ng là tài v nh ng ng i lính nh ng anh ang s ng là th i g nh , là th i c a m t ng i lính c a Chu tr v kh ng ph i cu c cách m ng v i, th ành, nh ng nó trong khúc ca kh i hoàn i th ng nh c ng là th i c a s b n c ng ch ng, có ph i h v n h ng m c. Cái áo hi n th c i th t v y ch ng, n u úng v y th bu n bi t s ng tr n n quá ch t h p v i nh ng con m y. Sao ng m m t ra là ph i tính n T P CH KHOA H C, S 47, tháng 7 n m 2021
- ng ti n bát g o? Mà m t khi ng ti n bát m t h ng th nghi m m i, mang m tính g o tr thành cái quan tr ng nh t th n nh n v n c a Chu, ng i c s nh m i ng i s ng c ng b khinh nh m ch ng nh ng ph m ch t anh h ng ng th i c ng nói g n t ti n n a” 4,947-948 . V i ki u day d t kh n ngu i tr c nh ng bi k ch c a nh n v t này, Chu mu n c p n m t h - nh ng con ng i kh ng còn lành l n th h nh ng ng i lính giàu l t ng nh ng khi cu c chi n i qua. thi u cái nh n th c t , giàu nhi t huy t nh ng 2. S tha hóa à l s ng th c d ng c a thi u linh ho t trong cu c s ng. Và theo m t con ng l th ng t nh, khi va ch m v i cu c s ng, h th ng g p ph i bi k ch v m ng. S tha hóa và l i s ng th c d ng là nh ng m t trái c a x h i khi th c v cái t i cá C ng nh ng, Hoàng Tr trong M l nh n b y t i m c c c oan. Trong các sáng là m t con ng i b c tr c, s ng có l t ng, tác c a m nh Chu bóc tr n nh ng hi n ni m vui duy nh t trong cu c i anh có l t ng x u xa trong nh n cách c a con ng i là chi n u l p chi n c ng. Nh ng chính v i thái ph phán m nh m . i t ng c ch c ng nh c c a m t th i và s u tr , mà Chu ph phán chính là nh ng ng i gi d i c a m t b ph n cán b t c o t có quy n ch c nh ng l i có s xu ng c p v i danh d c a m t ng i lính. L ra c m t o c. Trong M l là vi n chính y, vinh danh và th ng ch c th t nhi n anh b ng i nh n b ngoài th o m o, n i ti ng giáng xu ng ba qu n hàm. Quá c m ph n, v i k lu t thép nh ng v chính y y l i anh nh to t n c b t vào m t t n ch huy và nh n lúc c nhà gia nh mà anh ta ang l u r i hàng ng . S suy s p tinh th n và kh ng trú i v ng mò vào bu ng c a Cài tán ho ng ni m tin khi n Tr r i vào m t m t nh và có hành ng c t nh , thi u o c. l kh ng l i thoát. Anh tr thành con ng i R i khi nghe tin Cài và Tr y u nhau, b n kh ng b nh th ng gi a ng lo i v i nh ng ngoài vi n chính y v n vui c i nh th ng k c tr n m c lu n h n n trong t m trí. nh ng b n trong là c m t k ho ch tr th , Su t ba m i n m, lúc nào anh c ng ph c là nh ng d nh y en t i. Trong lúc làm kích xung quanh ng i mi u hoang m nh l phong qu n hàm cho c ti u oàn Tr , ang s ng, t huy n ho c ang c trao gi a lúc có tin n d i qu gia nh Tr m t s m nh gi m t c i m y t h u. Tr b quy a ch , vi n chính y kh ng hi u v s ng nhem nhu c, b n th u, ói rách nh ng t nh hay c c nh m quy t nh cho Tr t mi ng toàn nói nh ng i u l n lao, nh ng qu n hàm thi u tá xu ng qu n hàm thi u úy. i u l nh c rích, bu n c i kh ng th hò hét Vi c ó c a y y Tr ph i s ng m y ch c i n d i. Anh tr thành gánh n ng cho ng i n m trong m l c a cu c i. Quang trong m già au kh . Xu t phát t nh ng y u c u M n tr ng có v con nh ng l i kh ng m i c a v n h c, Chu kh c h a r t th t, ki m ch c b n n ng mà y u c thanh r t sinh ng v s ph n nh ng ng i lính ni n xung phong, làm c có thai và b k lu t th i h u chi n, h ng vào l gi i nh ng bi nh ng l i kh ng dám nh n trách nhi m v k ch tinh th n c a h . Khi trong chi n u, m nh v s “s trung th c r t có th làm h i h là nh ng ng i chi n th ng nh ng khi tr n uy tín và s ti n b c a m nh” 4,782 . v v i i th ng h là ng i chi n b i. Vi t Nh ng ng i nh vi n chính y hay Quang v bi k ch c a nh ng ng i lính th i b nh là là nh ng ng i kh ng gi c ph m ch t TR NG I H C H I PH NG
- t t p v n có c a ng i ng vi n, kh ng di n t r t sinh ng trong M l , M t loài x ng v i c ng v ng i ch huy. Qua nh ng chim tr n sóng. T m t ng i n ng d n con ng i ó, Chu l n ti ng ph phán khát khao làm giàu ch n chính b ng chính nh ng các x u, cái ti u c c ang ngày m t s c l c c a m nh, cha Hoàng Tr “ ng n y sinh trong i s ng, trong m t s ng i ra th u m y cái ao c a làng, vài n m sau có a v trong x h i. th b ti n mua t, ti n y làng em x y B n c nh vi c phát hi n và th hi n khá nh, làm ng cái, ch ng nào dám thành c ng ph m ch t t t p c a nh ng n c p c a ai” 4,899 . Hai ng bà làm ng i tr tu i th Chu c ng kh ng b l ng v t v “tháng ch p tr i rét nh dao qua nh ng sai l m c a m t b ph n nh ng c t ru t, su t t sáng n t i. Hàng tu n ng i tr tu i y. ó là Tri u trong Ch n l li n v ch ng ng ph i làm nh ánh tr i s n sàng l a ch n l i s ng sung s ng v t ngoài ao. ng c m c y sào tre ng m nhanh chóng v n l n nh ng b c cao m nh trong n c còn bà th c m cu c tua danh v ng. ó là anh l p tr ng trong ng tr n b ” 4,899 , nh v y mà ng bà Quanh bàn ti c s n sàng che y nh ng n n n làm ra. Nhi u ng i trong v ng bi u hi n ti u c c c a cá nh n c a m nh “xin ng cho mang ti n mang g o xu ng v i b n say s a nói v s c ng hi n, hy nhà h c ngh ” 4,901 , ng i ta còn t n sinh c a tu i tr nh ng khi nghe tin ng i ng là “thành hoàng làng h , ngh cá c a b n hi n lành c ng l p c i du h c th ng truy n cho nu i s ng c làng h ” anh ta l i nói m t cách cay ng nh nu t 4,901 . Nh ng au n thay, khi i c i ph i cái m t l n v tr c ó anh ta v n inh cách r ng t v làng “ ng l p t c b ph n ninh là xu t c a m nh. C ng v i ó, hóa, b c l p, b xem là i t ng s m t, Chu c ng l n án l i s ng nh nhen, ích k là ph n t ngoan c nh t” 4,897 , có k c a m t b ph n c ng nh n oàn a ch t t ng là “h c trò”, là “b n ch i”, là “ng i tr c s h i sinh c a Xeo M y nh s c u giúp vi c”, t ng ch u n ng nh ng “lúc mang c a ng Khai và V nh trong Tháng c n th vu kh ng ng kh ng ng ng m m, hai. D lu n t ni m tin vào con ng i nói ng i ta là thu m n k n, ng i , nh ng Chu v n r t th ng th n khi ph bóc l t kh p thi n h ” 4,901 . V “kh ng phán l i s ng nh nhen, ích k , tha hóa c a th ch u cho ai b i nh ”, nh b t c m t b ph n ng i trong x h i v i mong ng i n ng d n bi t tr ng th khác, ng mu n con ng i bi t t nh n th c ngày t m n cái ch t cho nh m nh. Cái n càng hoàn thi n nh n cách c a m nh h n. y l m cách ch t, ng i ta “ch t treo tr n nóc nhà, tr n c y h ng, c y b i v n 3. Nh ng b t n trong c ch x h nhà”, hay “ m á nh y xu ng s ng, xu ng C ch quan li u và m t trái c a kinh v c”, ri ng ng th “ m u xu ng ao t th tr ng là m t trong nh ng nguy n ch ng c n m á, bu c th ng, ng nh y nh n khi n cái x u n y sinh a n s ào xu ng n c t m táp b bõm m t lúc r i suy thoái v o c. C ng gi ng v i các c th l n lu n m t lèo, kh ng ch u ngoi nhà v n c ng th i, Chu m nh d n l n n a” 4,898 , “Lúc a ng vào áo i t m ra nh ng nguy n nh n g y ra nh ng quan hai tay v n kh ng kh ng a ra phía cái x u n y sinh trong x h i. Nh ng sai tr c, bà ph i l a m i ng m i ch u l m trong c i cách ru ng t c Chu cho g p vào b ng, hay ng mu n gi tay T P CH KHOA H C, S 47, tháng 7 n m 2021
- ra cho thi n h tin r ng m nh là m t ng i con ng i có nh ng bi u hi n suy thoái ngay th ng và xin m i ng i nh cho hai trong l i s ng và o c. Nhà v n mu n bàn tay này là hai bàn tay làm l ng trong th ng qua nh ng trang vi t c a m nh s ch” 4,899 . Tuy kh ng ph i n m c gióng l n m t h i chu ng th c t nh b n t m n cái ch t nh cha Hoàng Tr trong ch t t t p v n có c a con ng i. Tuy M l , nh ng s ph n c a c Chánh và nhi n, úng nh Nguy n Thanh Tú “bà t i” trong M t loài chim tr n sóng nh n nh: “V i m t t m lòng nh n h u, c ng au n kh ng kém. Ng i t ng c t bao dung và g n nh tuy t i tin vào t nh gi u, c u ch a m t du kích a ph ng, i, t nh ng i, Chu có m t quan ng i là m m t li t s l i b quy là a ni m v con ng i trong sáng, nh n ái ch . Ng i ph i li h ng vào Nam theo và v tha. Trong th gi i nh n v t c a con cháu, ng i th vài tháng sau qua i. Chu kh ng có k ác và r t ít cái x u” 7 Bi k ch c a nh ng ng i n ng d n ch n n n c m h ng ph phán trong truy n ng n chính y chính là do s sai l m kh ng Chu kh ng gay g t, c c oan nh m t áng có c a c ch quan li u h i c i cách s c y bút khác. Ph phán cái x u là m t ru ng t, là s hi u bi t n a v i v khoa cách gián ti p ca ng i cái p. Ng i c h c cách m ng c a i c i cách ru ng t. lu n th y m t Chu nh nhàng, i m Tuy r ng sau này ng ta có nh n th c l i t nh ang d n d t n o h n ta vào mu n nh ng sai l m và s a ch a song nh ng m t c a cu c s ng hàng ngày và nh c nh trang vi t v ng i n ng d n trong c i ta s ng m t cách t t p h n theo úng cách ru ng t c a Chu v n lu n nh c ngh a con ng i. nh i t m can ng i c. TÀI LI U THAM KH O M t khác, Chu c ng ch ra cho 1. Nguy n An (2009), ‘Phi n b n Chu , chúng ta th y s c m nh c a ng ti n Báo V n ngh c ng an, s 107 trong c ch th tr ng. Có nh ng con ng i s n sàng b t ch p t t c th o n 2. L i Nguy n n (1999), 150 thu t ng v n làm giàu nh Hinh trong Ng i c a h c, NXB i h c Qu c gia, Hà N i mu n n m tr c. Có nh ng con ng i 3. Chu (1989), M nh v n x a hoang v ng, h s n sàng qu n i t nh c m ru t th t NXB Tác ph m m i, Hà N i làm giàu nh nh ng a con c a anh 4. Chu (2003), Tuy n t p truy n ng n, NXB Thi m trong H a mi hót, nh ng a con H i nhà v n, Hà N i c a ch T m trong M t loài chim tr n 5. Chu (1980), M t c ng vi c r t thi ng sóng. Phát hi n ra i u ó, Chu li ng (S tay ng i vi t truy n ng n - V ng Trí l n ti ng ph phán nh ng m t trái c a c Nhàn s u t p và bi n so n), NXB Tác ph m m i, ch th tr ng c nh t nh và ánh th c Hà N i. b n ch t t t p v n có con ng i ang 6. L Bá Hán, Tr n nh S , Nguy n Kh c d n b m t i. Phi, (2000), T i n thu t ng v n h c, NXB 3. K T LU N HQGHN, Hà N i. Trong các t p truy n ng n c a m nh 7. Nguy n Thanh Tú (2003), c i mk tc u Chu bóc tr n nh ng hi n tr ng truy n ng n Chu, Báo V n ngh qu n i, s 586. x u c a x h i, ng th i l n án nh ng TR NG I H C H I PH NG
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học