Xem mẫu
Hình thức đối đáp trong ca dao khá linh hoạt. Dựa theo nội dung có thể chia hình thức đối đáp trong ca dao tình yêu thành 3 loại: cặp ca dao có hình thức đố - đáp, cặp ca dao có hình thức hỏi - đáp và cặp ca dao có hình thức đối - đáp. Dưới đây là nội dung chi tiết của một phần tài liệu Các hình thức đối đáp trong ca dao tình yêu. Mời các bạn tham khảo để nắm được quy luật cũng như thi pháp của từng cặp ca dao.
CÁC HÌNH THỨC ĐỐI ĐÁP TRONG CA DAO TÌNH YÊU NAM NỮ
Ra đời trong hoàn cảnh đối đáp giao duyên nam nữ trong môi trường lao động hay khi vui chơi hội hè nên trong nhóm ca dao tình yêu nam nữ có phần lớn những cặp ca dao là lời đối thoại của người nam và người nữ, gồm có hai vế đi song hành với nhau. Hình thức thông thường nhất là câu 6-8 đối của giới này và câu 6-8 đáp của giới kia. Có khi đó là lời trao đổi chuyện trò của hai bên nam nữ. Có khi đó là câu hỏi của bên này và câu đáp của bên kia. Cũng có khi bên này ra câu đố cho bên kia trả lời... Đa phần những câu ca dao này thường có nội dung dí dỏm, hài hước. Hỏi thì hỏi cắt cớ, bắt bí, trả lời đôi khi cũng bằng một câu hỏi ngược lại theo kiểu “ăn miếng trả miếng”. Không hiếm những câu đối thể hiện thái độ chua ngoa, đanh đá của cô gái và những câu đáp đầy “hậm hực”của chàng trai. Cũng không thiếu những câu ca dao có nội dung thách đố thật khó và đáp lại những câu hỏi có tính thách đố đó là những câu đố ngược lại hoặc những câu trả lời bừa đi cho qua chuyện. Nhìn chung dù ở hình thức đối thoại như thế nào đi nữa thì nội dung của những câu ca dao này cũng ý nhị, dễ thương, khiến người nghe có thể mĩm cười nhẹ nhàng hay cười to sảng khoái, có khi còn khoái chí cười muốn lộn gan lộn ruột. Cũng có vài câu dùng hình ảnh tính dục để thể hiện nội dung lời đối đáp nhưng không quá tục, dùng hình ảnh tục nhưng vẫn thanh do sử dụng các biện pháp tu từ ẩn dụ, hoán dụ.. có khả năng gây cười hiệu quả khi thể hiện được thái độ… đáo để của các nhân vật trữ tình trong những câu ca dao đó.
Mặc dù phân loại như thế này cũng chưa thật chính xác, rõ ràng nhưng tôi cũng xin chia các hình thức đối đáp trong ca dao tình yêu nam nữ ra thành 3 loại dựa theo nội dung thể hiện của chúng.
- Những cặp ca dao có hình thức đố – đáp (thường có từ 2 đến 4 câu lục bát là câu đố và từ 2 đến 4 câu lục bát còn lại là dùng để trả lời).
- Những cặp ca dao có hình thức hỏi – đáp (dạng này thường có hai cặp lục bát của hai giới, một cặp dùng để hỏi, một cặp để trả lời).
- Những cặp ca dao có hình thức đối đáp (theo kiểu “ăn miếng trả miếng”).
Dựa theo tiêu chí phân loại của mình, chúng tôi sẽ phân tích nội dung, ý nghĩa của một vài câu ca dao đối đáp nam nữ ở mỗi dạng và đưa ra vài nhận xét ban đầu về thi pháp của nhóm ca dao này.
1. Những cặp ca dao có nội dung đố – đáp
Với những cặp ca dao có nội dung thuộc dạng này thì câu đố thường là của cô gái nêu ra để thách đố chàng trai và bao giờ cũng kèm theo một điều kiện là nếu chàng trai trả lời được thì cô sẽ trao cho một phần thưởng gì đó. Có thể là 5 quan tiền, có thể là cho nắm tay, có thể là xin theo về làm vợ hoặc hơn nữa là được cô cho nằm kề một đêm.
Câu đố của cô gái thường bắt đầu vòng vo theo kiểu: nghe anh hay chữ, tiếng đồn anh chữ nghĩa, nghe đồn anh đọc sách thánh hiền…
* Nghe anh hay chữ em hỏi thử đôi lời
Đố anh có biết con mèo mấy lông?
* Thấy anh hay chữ em hỏi thử đôi lời
Chị dâu đi cầu té giếng anh nắm chỗ nào kéo lên?
* Tiếng anh chữ nghĩa đã già
Em đố anh phụ mẫu cất nhà cây cột đực nằm đâu?
Trước câu hỏi của cô gái, đa số chàng trai trong những cặp ca dao thuộc dạng này thường tỏ thái độ trả lời một cách miễn cưỡng, kiểu như : nói phức cho rồi, nói phắt cho xong hay đã hỏi thì phải trả lời..
* Nghe em hỏi tức anh nói phức cho rồi
Con mèo 18 lông đuôi
12 lông đít, 13 lông đầu
* Thấy em hỏi gắt anh nói phắt cho rồi
Nam theo nam, nữ theo nữ
Anh đứng làm người quân tử đâu dám lại gần chị dâu
Anh lấy thang lần xuống bắt cầu cho chị lên
* Em hỏi anh đây phải trả lời
Cây cột đực nằm trên cây cột cái
Điệu hát huê tình ai hỏi trái như em?
Con mèo 18 lông đuôi
12 lông đít, 13 lông đầu
* Thấy em hỏi gắt anh nói phắt cho rồi
Nam theo nam, nữ theo nữ
Anh đứng làm người quân tử đâu dám lại gần chị dâu
Anh lấy thang lần xuống bắt cầu cho chị lên
* Em hỏi anh đây phải trả lời
Cây cột đực nằm trên cây cột cái
Điệu hát huê tình ai hỏi trái như em?
Dạng này cũng có một nhóm các câu đố được cô gái đưa ra một cách trực tiếp, gặp là đố liền chứ không còn vòng vo. Và câu trả lời của chàng trai cũng được đáp lại trực tiếp, không rào đón trước sau, cũng không tỏ thái độ ỡm ờ miễn cưỡng như trên nữa:
* Đố anh chi sắc hơn dao
Chi sâu hơn biển, chi cao hơn trời?
- Em ơi mắt sắc hơn dao
Bụng sâu hơn biển, trán cao hơn trời
* Đố anh trăm thứ dầu dầu chi không ai thắp?
Trăm thứ bắp, bắp gì bán chẳng ai mua?
- Trăm thứ dầu, dầu thoa không ai thắp
Trăm thứ bắp, bắp chuối bán chẳng ai mua…
Chi sâu hơn biển, chi cao hơn trời?
- Em ơi mắt sắc hơn dao
Bụng sâu hơn biển, trán cao hơn trời
* Đố anh trăm thứ dầu dầu chi không ai thắp?
Trăm thứ bắp, bắp gì bán chẳng ai mua?
- Trăm thứ dầu, dầu thoa không ai thắp
Trăm thứ bắp, bắp chuối bán chẳng ai mua…
Và cuối mỗi câu đố ở dạng này là phần thưởng mà cô gái đưa ra để.dụ chàng trai trả lời câu thách đố của mình, kiểu như:
* Trai nam nhi mà đối đặng gái má hồng xin theo
* Đố anh đối đặng em cho ngồi gần
* Anh mà đối đặng em cho dòm kiểng tân
* Anh mà đối đặng em cho nằm một đêm
* Đố trai nam nhơn đối đặng
Gái nữ nhi mình cho nhập phòng một đêm.
* Đố anh đối đặng em cho ngồi gần
* Anh mà đối đặng em cho dòm kiểng tân
* Anh mà đối đặng em cho nằm một đêm
* Đố trai nam nhơn đối đặng
Gái nữ nhi mình cho nhập phòng một đêm.
Các bạn có thể đang nhập và tải về máy đẻ xem được đầy đủ nội dung của tài liệu Các hình thức đối đáp trong ca dao tình yêu.
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học