Xem mẫu
- BÁO CHÍ TRUYỀN HÌNH www.svbaochi.net
CHƯƠNG TRÌNH TRUYỀN HÌNH
1, Khái niệm
Chương trình truyền hình là sự liên kết, sắp xếp bố trí hợp lý các tin bài,
bảng tư liệu, hình ảnh, âm thanh trong một thời gian nhất định được mở đầu
bằng lời giới thiệu, nhạc hiệu, kết thúc bằng lời chào tạm biệt, đáp ứng yêu cầu
tuyên truyền của cơ quan báo chí truyền hình nhằm mang lại hiệu quả cao nhất
cho khán giả.
Thuật ngữ chương trình “program” trong chương trình truyền hình được
hiểu gồm các chương trình như: chương trình “Thời sự”, “Vì an ninh Tổ quốc”,
chương trình “Kinh tế”, “Văn hóa”, “Quân đội”, “Phụ nữ”, “Thiếu nhi”, “Trò
chơi (show games)”,… được phân bổ theo các kênh chương trình và được thể
hiện bằng những nội dung cụ thể qua tin, bài, tác phẩm truyền hình.
Đối với một Đài truyền hình qúa trình sản xuất bắt đầu bằng việc sáng
tạo các tác phẩm truyền hình. Một đài truyền hình thường bao gồm có các bộ
phận: lãnh đạo quản lý, biên tập viên, phóng viên, kỹ thuật viên. Trong đó
phóng viên là người trực tiếp sáng tạo tác phẩm báo chí truyền hình. Các tác
phẩm báo chí truyền hình này thể hiện bản lĩnh chính trị, năng lực và trách
nhiệm xã hội của nhà báo truyền hình. Uy tín, ảnh hưởng của một đài truyền
hình trước hết được quy định bởi khả năng nắm bắt thực tiễn, phát hiện những
vấn đề nổi cộm, có ý nghĩa và phản ánh chúng một cách kịp thời tới công chúng
khán giả, góp phần nâng cao nhận thức, mở rộng hiểu biết và định hướng tư
tưởng cho công chúng.
Các tác phẩm tin, bài được phát qua các chương trình truyền hình đều có
sự lựa chọn, xắp xếp bố trí hợp lý để giúp khán giả tiếp nhận chương trình một
cách đầy đủ, hệ thống, có chiều sâu.
95
- BÁO CHÍ TRUYỀN HÌNH www.svbaochi.net
Chương trình truyền hình đề cập tới các vấn đề của đời sống xã hội
không phải một cách ngẫu nhiên như tự thân nó có, mà nó thường chuyển tải
các loại thông tin từ chương trình này đến chương trình khác, từ ngày này qua
ngày khác nhằm phục vụ đối tượng công chúng xác định. Nội dung của nó làm
sâu sắc thêm một cách trực tiếp những tư tưởng, chủ đề dần dần tạo thói quen
trong ý thức công chúng.
Chương trình theo cách hiểu của truyền thông như là một thế giới phong
phú, vô tận những biểu hiện trong bản chất vốn có của nó.
Các loại hình truyền thông đại chúng như báo in, phát thanh, truyền hình,
báo Internet có sự khác biệt trong phương thức phản ánh và tái tạo hiện thực.
Bởi mỗi loại hình báo chí ngoài những nét chung đều có những đặc thù riêng.
Đặc thù đó tạo ra những nét riêng từ việc sản xuất, tiếp nhận và tiêu dùng sản
phẩm. Có thể nói chương trình truyền hình là kêt quả cuối cùng của quá trình
giao tiếp với công chúng truyền hình.
Từ vấn đề trên có thể có các cách tiếp cận:
Thứ nhất, từ phương diện kỹ thuật truyền tải thông tin nhiệm vụ của
chương trình là làm sao để đưa ra được lời đáp, lời hướng dẫn cho thực tế khi
xây dựng chương trình truyền hình, quy đinh được nguyên tắc phối hợp tin, bài.
Đây hoàn toàn là khuynh hướng nghề nghiệp, được nghiên cứu một mặt của
việc phản ánh từ sự tiếp xúc xã hội rộng lớn, đến mối quan hệ nhân quả.
Thứ hai, khuynh hướng quan tâm đến ưu thế và biểu hiện ở hiệu quả tác
động của hoạt động giao tiếp đại chúng tới hiệu lực của nó. Tuy chưa được
nghiên cứu một cách đầy đủ và toàn diện nhưng cách tiếp cận này cung đưa ra
khái niệm chỉ về phần giao tiếp cũng như đặt ra nhưng vấn đề, sự kiện mà nó
ảnh hưởng tới cơ cấu, khuynh hướng của chương trình.
Thứ ba, chương trình là hình thức thể hiện thực tế, hình thức vật chất
hóa sự tồn tại của truyền hình trong xã hội để truyền tải thông tin đến công
chúng truyền hình. Có thể nói nếu không có chương trình thì không còn truyền
96
- BÁO CHÍ TRUYỀN HÌNH www.svbaochi.net
hình. Nhưng mặt khác, chương trình truyền hình là kết quả hoạt động, là sản
phẩm của tập thể cơ quan đài: bộ phận lãnh đạo, bộ phận kỹ thuật, bộ phận nội
dung chương trình, bộ phận hậu cần,… tạo nên thuật ngữ chương trình truyền
hình cả về mặt sáng tạo và sản xuất chương trình. Cũng như việc sản xuất các
sản phẩm khác, có người sản xuất, có người tiêu dùng. Người tiêu dùng sản
phẩm báo chí cũng có tác động chi phối tới người làm ra sản phẩm, trong báo
chí mối quan hệ đó được thể hiện: nhà báo – tác phẩm - công chúng. Chương
trình truyền hình tạo thành chu kỳ khép kín các mắt xích trong chuỗi mắt xích
giao tiếp truyền hình.
Tóm lại, chương trình truyền hình là kết quả truyền hình. Trong đó bao
gồm các quá trình sáng tạo ra nó từ nhiều công đoạn và tồn tại ở nhiều mức độ
khác nhau. Quá trình tạo dựng kế hoạch và xắp xếp chương trình được gọi là
chương trình truyền hình.
Quy trình này có thể được hiểu như sau:
Tác phẩm Kịch bản Trình
văn học, truyền diễn thu
kịch bản hình băng hình
văn học
Duyệt
Tiêu dùng
sản phẩm Thu hình Phát sóng
truyền hình
2, Kế hoạch và các yếu tố xây dựng chương trình
Chương trình truyền hình là chương trình tổng hợp của nhiều loại chương
trình đề cập đến các vấn đề chính trị- kinh tế - văn hóa – xã hội. Bởi vậy việc
97
- BÁO CHÍ TRUYỀN HÌNH www.svbaochi.net
xây dựng chương trình phải có khoa học, có kế hoạch mới đảm bảo sự thống
nhất trong quá trình truyền thông truyền hình.
Nếu xét về mức độ cơ cấu thì nội dung chương trình truyền hình trước
tiên phải hướng tới tư tưởng, chủ đề. Có thể nói tư tưởng là điểm xuất phát để
xác định cách thức và khuynh hướng của chương trình. Làm sao để chương
trình hay và có tác dụng thiết thực, hiệu quả là vấn đề cần được chú ý. Sự tác
động về mặt tư tưởng được biêu hiện trong toàn bộ những yếu tố cơ cấu của
chương trình từ thông tin, lựa chọn, bố cục sự kiện, thông qua sự phân tích đánh
giá về mặt tư tưởng đến tất cả các thể loại, từ thông báo tin tức đến phân tích,
tổng hợp, đánh giá,…
Mục tiêu tư tưởng của chương trình là hình thành được thế giới quan
khoa học, tập hợp và thống nhất các thành viên của xã hội, được thể hiện một
cách trực tiếp mang tính hệ thống trong các chương trình truyền hình.
Yếu tố chính trị tồn tại năng động, dựa trên tư tưởng, thể hiện một cách
trực tiếp, trong ý thức và trong sự cụ thể của những mục tiêu và nhiệm vụ xây
dựng và bảo vệ Tổ quốc trong từng giai đoạn cụ thể. Khi xây dựng chương trình
truyền hình phải bám sát những mục tiêu, nhiệm vụ, kế hoạch phát triển đất
nước và chức năng, nhiệm vụ của truyền hình phải làm sao hoàn thành những
công việc đó.
Để xây dựng một chương trình truyền hình cần qua các bước:
- Lập kế hoạch tuyên truyền cho từng kênh, từng chương trình từ tổng thể
đến cụ thể.
- Bố cục chương trình là sự phân bố và sắp xếp tin bài vào các vị trí xác
định, trình bày sao để công chúng theo dõi một cách thuận lợi, nhanh nhất và
rõ nét trong việc tiếp cận thông tin.
- Những chương trình truyền hình dựa vào thời gian phát sóng phân ra
các chương trình riêng biệt thường có thời lượng được xác định; vào lich cố
98
- BÁO CHÍ TRUYỀN HÌNH www.svbaochi.net
định và có tín hiệu, nhác hiệu riêng. Việc phân bố chương trình trở thành
phương pháp thu hút sự chú ý của công chúng truyền hình.
- Kế hoạch của cơ quan đài truyền hình là sự tạo lập kế hoạch tác phẩm
báo chí dựa theo các thể loại để sáng tạo tác phẩm mà truyền hình cần chuyển
tới công chúng. Nhưng nếu kế hoạch quý hay tháng còn là giai đoạn tổ chức
trong nội bộ đài, thì chương trình truyền hình tuần luôn là hệ thống mở. Chương
trình tuần - hình thức và nội dung của truyền hình là vật chất hóa nội dung theo
chức năng của nó trong xã hội. Kế hoạch tuần đó là hình thức mà kết quả hoạt
động phải đạt tới. Giai đọan quan trọng trong chương trình là phân bố chương
trình.
- Mối quan hệ qua lại giữa màn ảnh nhỏ và công chúng là cơ sở để xây
dựng các chương trình truyền hình. Mối quan hệ này được thể hiện là công
chúng với các chương trình truyền hình thông qua các chuyên mục, thể loại
cùng với hoàn cảnh thực tế của người xem, tạo nên việc phân bố chương trình
một cách hợp lý. Phương pháp phân bố chương trình là xuất phát từ mục tiêu
đảm bảo cho sự tác động của chương trình vào công chúng một cách mạnh mẽ
nhất.
- Cách phân bố chương trình phải hướng tới đông đảo công chúng, được
bắt đầu từ việc lựa chọn thông tin theo cấp độ ý nghĩa chính trị xã hội của các
thông tin đó (phân bố theo nội dung, các giai đoạn chính của nội dung được
phát sóng).
- Tính liên tục của các chương trình được tính bằng đặc điểm tâm lý tiếp
nhận của công chúng, tức là vấn đề thời gian tối ưu để xem chương trình và
qua nó giáo dục thói quen cho công chúng.
Phân bố theo nội dung: là sự phân bổ chương trình theo các địa chỉ cụ
thể vào thời điểm đã dự tính trong ngày. Khi chương trình phát sóng còn hạn
chế, vấn đề đó không đặt ra, nhưng khi truyền hình đã phát sóng liên tục với
99
- BÁO CHÍ TRUYỀN HÌNH www.svbaochi.net
thời lượng phát sóng lớn thì phải tính đến, ví dụ như chương trình “Chào buổi
sáng, Thời sự, Thể thao, Văn nghệ,…”
Nội dung phân bố theo cụm (khối ) nhiều chương trình tạo thành kênh
truyền hình có thể phát sóng đồng thời. Mỗi kênh với thời gian vừa phải giúp
cho việc định hướng nhằm phục vụ một đối tượng chuyên biệt nào đó hoặc toàn
bộ công chúng.
Truyền hình không có khả năng chuyên sâu vào các lĩnh vực, không có
khả năng lựa chọn thông tin như ở báo in. Từ đó xuất hiện nhiều kênh truyền
hình cùng một lúc đồng thời là để công chúng lựa chọn. Việc xuất hiện nhiều
kênh truyền hình dẫn đến vấn đề mới là giao thoa trong phân bố thông tin để
xây dựng nội dung phát sóng của các kênh truyền hình.
Nhiều kênh cùng phát sóng một lúc đó là khuynh hướng phát triển chung
của truyền hình hiện đại. Đặc điểm cơ bản của truyền hình ngày nay là làm thay
đổi nhiệm vụ của chương trình. Đó là khối lượng phát sóng lớn, thời lượng phát
sóng ngày càng tăng chiếm nhiều giờ trong một ngày của các chương trình
truyền hình từ đài truyền hình trung ương, địa phương, khu vực, các đài thế
giới.
Để thu hút sự chú ý của công chúng vào những chương trình có cùng chủ
đề, trong điều kiện nhiều kênh phát sóng cùng lúc, khi phân bổ chương trình
phải vận dụng nguyên tắc loại trừ, đó là đặc điểm chủ đề của chương trình đồng
thời phát sóng trên nhiều kênh khác nhau hay còn gọi là nguyên tắc tác động
ngoại trừ.
Sự loại trừ về mặt chủ đề cần dựa trên việc phân chia thành các chương
trình, làm sao để một trong các chương trình đó phục vụ đông đảo công chúng
(như chương trình “Phim truyện”, các chương trình trò chơi, sân khấu, văn
nghệ,…), còn các chương trình khác thì phục vụ các nhóm công chúng chuyên
biệt, ví dụ như kênh này phát thể thao thì kênh khác là các chương trình văn
nghệ, trò chơi hoặc chương trình quân đội, chương trình phụ nữ,…
100
- BÁO CHÍ TRUYỀN HÌNH www.svbaochi.net
Sự giao thoa giũa các kênh và việc xây dựng chương trình là hai mặt của
quá trình truyền tải thông tin trên truyền hình. Nếu như một chương trình sắp
xếp theo chiều dọc các yếu tố của hệ thống chương trình, thì sự phối hợp của
các chương trình là chiều ngang của những yếu tố đó. Trong một chương trình
bao giờ cũng phải toát lên chủ đề tư tưởng và khuynh hướng chung của chương
trình, đó là chủ đề và thể loại.
Mỗi chương trình trong các kênh truyền hình cần phải trả lời các câu hỏi
sau:
- Cái gì? (Nội dung đề cập)
- Như thế nào? (Thể loại, hình thức,…)
- Cho ai? (Cho toàn thể công chúng hay cho một đối tượng riêng biệt).
- Khi nào? (Vào thời gian phù hợp nhất và vào lúc bắt buộc)
- Tại sao? (Theo nhu cầu xã hội)
Tất nhiên, trên thực tế không có sự thống nhất hoàn toàn các chương
trình phát sóng trong điều kiện nhiều kênh cùng phát sóng, cũng như không có
và không bao giờ có sự nhất trí hoàn toàn về sở thích của con người, thậm chí
ngay trong cùng một gia đình. Do vậy, các chương trình phải có sự tác động lẫn
nhau. Từ đó khi xây dựng chương trình phải trù tính đến sở thích và điêu kiện
của từng nhóm trong cơ cấu công chúng để tạo ra sự lựa chọn chung mà sự lựa
chọn này có thể thỏa đáng ở các kênh khác nhau cũng như phải tính đến mâu
thuẫn trong sơ thích của các nhóm công chúng khác nhau.
Mức độ phân bố ( lựa chọn bố cục) thông tin được hoàn thiện ở quá trình
chia làm nhiều cấp độ của chương trình. Nhưng về tổng thể những thông tin
được phát đi trong ngày phải nằm trong nội dung và hình thức thống nhất,
thông tin đó là những bức tranh toàn cảnh về cuộc sống đang diễn ra sôi động
trong nước và thế giới.
Mục tiêu của cơ cấu chương trình truyền hình: Cơ cấu chương trình
truyền hình cần phải trở thành nội dung và hình thức của sự phản ánh hài hòa về
101
- BÁO CHÍ TRUYỀN HÌNH www.svbaochi.net
đời sống vật chất và tinh thần của toàn xã hội. Mục tiêu của các chương trình
truyền hình phải trở thành hình thức hoàn thiện để phản ánh cơ cấu dân chủ của
xã hội.
Xã hội càng phát triển, nhu cầu thưởng thức văn hóa truyền hình ngày
càng cao, do vậy các chương trình truyền hình phải đảm bảo cung cấp thông tin
nhanh chóng, chính xác, kịp thời đến mọi người dân về đường lối, chính sách
của Đảng và Nhà nước, về sự phát triển của đất nước, góp phần nâng cao nhận
thức chính trị, tư tưởng, thẩm mỹ của công chúng, đấu tranh chống các âm mưu
hoạt động của các thế lực thù đich. Nội dung các chương trình cần phong phú,
đa dạng, có sự cân đối hài hòa giữa thông tin, giáo dục và giải trí. Đó cũng là
nhiệm vụ mà các chương trình truyền hình Việt Nam cần vươn tới.
102
- BÁO CHÍ TRUYỀN HÌNH www.svbaochi.net
Một số sơ đồ sản xuất chương trình truyền hình:
Sơ đồ 1:
Mô hình tổ chức công việc: kết hợp theo hai chiều định hướng hoạt động
TỔNG GIÁM ĐỐC
TỔNG BIÊN TẬP
PGĐ PHỤ TRÁCH PGĐ HÀNH CHÍNH PGĐ SẢN XUẤT
CHƯƠNG TRÌNH - QUẢN TRỊ KỸ THUẬT
Chương trình Sản xuất Phát sóng
Biên Biên tập Biên Biên Quay Dựng Trang Kỹ Kỹ
Chính phim
tập tập tập hình bị thuật thuật
trị - thời
Văn sự Khoa chuyê hình âm
nghệ giáo n đề thanh
Các đội
lưu
động
103
- BÁO CHÍ TRUYỀN HÌNH www.svbaochi.net
Sơ đồ 2:
Các chức năng và trách nhiệm trong hoạt động của Đài truyền hình tổ
chức theo mô hình kết hợp, định hướng hoạt động
TỔNG GIÁM ĐỐC
TỔNG BIÊN TẬP
Hội đồng
chương
trình
BỘ PHẬN BỘ BỘ PHẬN BỘ PHẬN -Bảo -Pháp chế
Kế hoạch công ty
CHƯƠNG PHẬN Kỹ THUậT QUẢN vệ -Điều
- Kế hoạch chương
trình TRÌNH SẢN - Kĩ thuật điều TRỊ Tư liệu hành
- Biên tập lời XUẤT hành -Phát chung
- Ké hoạch sản xuất hành -Nghiên
- Nhân sự - Biên tập nhạc -Quay - Lãnh đạo kĩ -Mua cứu
- Tài chính - lãnh đạo phim thuật thiết bị -Xã hội
chương - Thiết bị - Lãnh đạo kĩ
rình phát sóng - Thiết bị thuật phát sóng
- Biên tập lời – Lưu trữ Đạo diễn – Thu âm - Phối cảnh – camera - ảnh hình vẽ - Trang bị
- Thời sự tài liệu - Âm thanh - Phối âm - in phim sân khấu - Thiết kế mỹ kĩ thuật và
- Văn nghệ - Phim – Hành – Quay - Dựng băng - Xưởng thuật cung cấp
- Giáo dục mua động camera - Dựng phim - Phòng điều - Thiết bị vật tư
- Biên tập - phim trao – Lãnh đạo - Lồng tiếng - Hiệu chỉnhmàu khiển - Ảnh sânkhấu - Đo lường
nhạc đổi sân khấu – Kĩ thuật - Chiếu th - Điện - Trang trí hình ảnh và
-Dựng phim – Quay hình – lưu trữ - Phục trang bảo dưỡng
- phim – Kĩ thuật phim -Hóa trang - Kế hoạch
- Dựng tiếng phát sóng –
hình - Kiểm soát
mạng lướ
đài phát
104
- BÁO CHÍ TRUYỀN HÌNH www.svbaochi.net
Sơ đồ 3:
Mô hình điều hành chương trình
PHÓ GIẢM ĐỐC
CHƯƠNG TRÌNH
Lập chương Pháp chế
trình Thông tin đại
Hoạch toán chúng
chương trình Quảng cáo
Phụ trách
Tổng biên chương trình
tập phát
LÃNH ĐẠO BIÊN TẬP
Tài liệu Thời sự Mua chương trình
Lưu trữ Khoa giáo Trao đổi chương trình
Văn thể
Chuyên đề
105
- BÁO CHÍ TRUYỀN HÌNH www.svbaochi.net
Sơ đồ 4
Mô hình điều hành sản xuất
Phó giám đốc
phụ trách sản
xuất kỹ thuật
- Kế hoạch sản - Thiết kế trong
xuất kỹ -thuật
- Hoạch toán - Nâng cấp kỹ
sản xuất - Lãnh đạo biên tập thuật
- Bố trí sắp xếp - Lãnh đạo âm thanh - Kỹ thuật hình,
- Quay phim - Đạo diễn âm
- Thiết kế hình,
- Lãnh đạo trường quay
Máy quay- Kỹ thuật hình
Hiện trường Quay hình- Kỹ thuật âm thanh In trang
Trang bị - Kỹ thuật ánh sáng Lưu trữ
106
- BÁO CHÍ TRUYỀN HÌNH www.svbaochi.net
Sơ đồ 5
MÔ HÌNH CÔNG NGHỆ SẢN XUẤT - TRUYỀN HÌNH CHI TIẾT
QUYẾT ĐỊNH
Error! NỘI DUNG
Biên Tác phẩm và kịch bản văn học, đi thực tế, chọn
tập
chương
Kịch bản truyền hình-Đạo dién phân cảnh
trình
Lập khai toán chi phí sản Duyệt kịch bản
xuất
CÁC QUYẾT ĐỊNH VÀO GIAI ĐOẠN SẢN XUẤT
Lập sơ đồ Chọn Lập P/A Chọn Thành
quay ghi diễn âm cảnh lập đoàn
Giai hình viên thanh ngoại làm
đoạn cảnh phim
sản
xuất
LẬP KẾ HOẠCH TUẦN TRÌNH VÀ TỔNG DỰ TOÁN
Dụng cụ tạo bối Mua,thuê đạo cụ Sáng tác,chọn, ráp nhạc
cảnh trang phục trích tư liệu thu thanh
TỔNG DUYỆT QUYẾT ĐỊNH GHI HÌNH
HÌNH ẢNH ÂM THANH QUAY PHỐI
- quay nội cảnh - Thu đồng bộ. HỢP
- quay ngoại - thu tiếng động Thực hiện
Xuất cảnh - Lồng tiếng kỹ xảo
xưởng
-Dựng điện tử
- Hoà âm
- Lồng chữ, làm tiêu đề, kĩ xảo
107
SẢN PHẨM HOÀN CHỈNH (băng từ hoặc phát sóng)
- BÁO CHÍ TRUYỀN HÌNH www.svbaochi.net
108
nguon tai.lieu . vn