Xem mẫu

TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC ĐÀ LẠT Tập 8, Số 3, 2018 113–124

BƯỚC ĐẦU THỬ NGHIỆM TRỒNG CÂY TRÔM
TRÊN VÙNG KHÔ HẠN THUỘC KHU VỰC BIÊN GIỚI
TỈNH ĐĂK LĂK
Phạm Trọng Nhâna*, Lê Hồng Éna, Huỳnh Thị Kiều Trinha, Lưu Thế Trunga
Viện Khoa học Lâm nghiệp Nam Trung Bộ và Tây Nguyên, Lâm Đồng, Việt Nam
*
Tác giả liên hệ: Email: ptnhan@vafs.gov.vn

a

Lịch sử bài báo
Nhận ngày 06 tháng 09 năm 2018
Chỉnh sửa ngày 25 tháng 09 năm 2018 | Chấp nhận đăng ngày 28 tháng 09 năm 2018

Tóm tắt
Trong nghiên cứu này, các kết quả bước đầu cho thấy cây Trôm có khả năng sinh trưởng
tốt trên các địa điểm có lập địa khác nhau, đất nghèo dinh dưỡng và pH thấp tại khu vực
khô hạn thuộc vùng biên giới của tỉnh Đăk Lăk. Sau bốn tháng gây trồng, cây Trôm có tỷ lệ
sống cao, trung bình đạt 93.80% và không có sự khác biệt về mặt ý nghĩa thống kê giữa các
địa điểm gây trồng. Tuy nhiên, kết quả phân tích về chiều cao trung bình và đường kính
trung bình có sự khác biệt rõ nét, chiều cao trung bình và đường kính trung bình đạt 0.4m
và đường kính gốc trung bình đạt 1.3cm. Phẩm chất cây trồng chủ yếu là loại A (tỷ lệ trung
bình chiếm 53.33%) và loại B (tỷ lệ trung bình chiếm 41.33%). Kết quả thử nghiệm tại
điểm ĐL3 (thôn 6, xã Ia R’ve, huyện Ea Soup, tỉnh Đăk Lăk) cho thấy cây Trôm sinh
trưởng và phát triển tốt nhất với tỷ lệ sống 92.38%, chiều cao cây 0.49m, đường kính gốc
1.92cm và phẩm chất cây trồng loại A, B, và C tương ứng là 86%, 14%, và 0%.
Từ khóa: Cây Trôm; Chiều cao; Đất; Đường kính gốc; Tỷ lệ sống.

Mã số định danh bài báo: http://tckh.dlu.edu.vn/index.php/tckhdhdl/article/view/499
Loại bài báo: Bài báo nghiên cứu gốc có bình duyệt
Bản quyền © 2018 (Các) Tác giả.
Cấp phép: Bài báo này được cấp phép theo CC BY-NC-ND 4.0
113

TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC ĐÀ LẠT [CHUYÊN SAN KHOA HỌC TỰ NHIÊN VÀ CÔNG NGHỆ]

PRELIMINARY TEST TO PLANTING STERCULIA FOETIDA
AT ARID BORDER AREAS OF DAKLAK PROVINCE
Pham Trong Nhana*, Le Hong Ena, Huynh Thi Kieu Trinha, Luu The Trunga
a

The Forest Science Institute of Central Highlands and South of Central Vietnam, Lamdong, Vietnam
*
Corresponding author: Email: ptnhan@vafs.gov.vn
Article history
Received: September 06th, 2018
Received in revised form: September 25th, 2018 | Accepted: September 28th, 2018

Abstract
In this study, initial results showed that Sterculia foetida were able to grow well on
different soil sites, low nutrient soil and low pH in dry areas along the border of Daklak
province. After 4 months of cultivation, Sterculia foetida has a relatively high average
survival rate of 93.80% and there is no statistically significant difference between planting
sites. However, the mean analysis results for the height and the stump diameter were
significantly different: The height was 0.40m and the diameter was 1.30cm. Type A and
type B plants are primarily in the trial. The results of testing at DL3 (Hamlet 6, Ia R've
commune, Easoup district, Daklak province) showed that Sterculia foetida grows best with
a survival rate of 92.38%, a mean height of 0.49m and a mean stump diameter of 1.92cm.
The quality of the plants was 86%, 14%, and 0% for types A, B, and C, respectively.
Keywords: Diameter at stump height; Height; Soil; Sterculia foetida; Survival percentage.

Article identifier: http://tckh.dlu.edu.vn/index.php/tckhdhdl/article/view/499
Article type: (peer-reviewed) Full-length research article
Copyright © 2018 The author(s).
Licensing: This article is licensed under a CC BY-NC-ND 4.0
114

Phạm Trọng Nhân, Lê Hồng Én, Huỳnh Thị Kiều Trinh, và Lưu Thế Trung

1.

ĐẶT VẤN ĐỀ

Trôm Sterculia foetida L. thuộc họ Trôm (Sterculiaceae), còn có tên gọi khác là
Trôm quạt, Trôm hôi, Trôm thối, Quả mõ, Chim chim rừng, Mạy trôm (theo cách gọi
của người dân tộc Tày). Cây Trôm là cây gỗ lớn, rụng lá hàng năm, có thân hình trụ
thẳng, cao 25-30m, đường kính 60-80cm, vỏ xám nhạt, nứt nhẹ, cành mập, thô, có nhiều
sẹo lá hình tim. Lá cây Trôm kép chân vịt, mọc so le, có cuống dài, lá chét 5-9, hình
mác, mặt trên nhạt, mặt dưới màu lục xám, lá kèm dễ rụng (Đỗ & ctg., 2003; Trần,
2002; Võ, 1997). Trôm là cây gỗ của vùng khô hạn, chịu được khí hậu khắc nghiệt,
nắng nóng, lượng mưa thấp 600-700mm/năm, nhiệt độ đất và không khí cao có khi đến
40-45oC với 6-7 tháng mùa khô, đất trống đồi trọc, nghèo xấu trên các loại đá mẹ thô
như feralit vàng đỏ, đất xám trên granit, phù sa cổ, sa thạch, thậm chí có 80-90% là cát
hay có nhiều đá lẫn hoặc đá lộ đầu. Cây Trôm mọc tốt trên vùng có khí hậu mưa ẩm,
lạnh rét hơn trên đất phù sa, đất hình thành trên các loại đá mẹ hạt mịn, tầng dày, chua
đến ít chua. Trôm có khả năng chịu nắng, chịu nóng, chịu hạn rất cao trong điều kiện
môi trường đất rất nghèo xấu, thiếu mùn và dinh dưỡng (Nguyễn, Nguyễn, & Đặng,
2009). Trong tự nhiên ở Việt Nam, Trôm thường mọc ở các tỉnh Tây Nguyên như Kon
Tum, Gia Lai, Đăk Lăk, Lâm Đồng và các tỉnh miền duyên hải Nam Trung Bộ như
Khánh Hòa, Ninh Thuận, và Bình Thuận. Trôm có thể trồng thuần loài hoặc trồng hỗn
giao với một số cây nông nghiệp như: Dứa; Chuối; Điều,... Báo cáo kết quả đề tài của
Phạm, Phùng, và Trần (2010) cho thấy cây Trôm là cây có thể sinh trưởng và phát triển
tốt tại Bình Thuận và Ninh Thuận. Tại Gia Lai, Kon Tum, Đăk Lăk,… Trôm có nhiều
ứng dụng trong đời sống như trong y học, mỹ phẩm, thực phẩm, thuốc bảo vệ thực vật,
dầu sinh học, gỗ sử dụng làm đồ gia dụng (Kale, Vijaya, & Thakur, 2011; Nguyễn &
Vũ, 2014; Pierangeli, Rogelio, Josemaria, & Windell, 2010; Prakash, Gopal, &
Kaviarasan, 2011; & Võ, 1997). Theo Nguyễn và Vũ (2014) thì đất trồng rừng Trôm
phải chọn loại đất có thành phần cơ giới nhẹ, thoát nước tốt, tầng đất dày hơn 40cm,
không trồng Trôm vào nơi kém thoát nước, úng nước.
Khu vực biên giới tỉnh Đăk Lăk là vùng khô hạn được đặc trưng bởi mùa khô
nắng nóng, mùa mưa ngập úng. Do vậy chỉ có hệ sinh thái rừng khộp tồn tại và phát
triển trên vùng khí hậu khắc nghiệt này. Nhìn chung, khí hậu và lập địa khu vực biên
giới có những điều kiện tương đồng như vùng khô hạn ven biển Ninh Thuận và Bình
Thuận. Tuy nhiên, sự khắc nghiệt về điều kiện lập địa và khí hậu cụ thể cho từng vùng
là khác nhau. Về đất đai ở khu vực huyện Buôn Đôn và Ea Soup, đa phần là đất xấu,
tầng đất mỏng, trơ sỏi đá, nghèo dinh dưỡng. Tầng đất mặt thường bị chai cứng vào
mùa khô, mùa mưa bị úng nước, do khi xuống sâu 0.5-1m gặp tầng đá mẹ. Có nơi tầng
đất dày 20-30cm không có khả năng giữ ẩm. Đất có tỷ lệ cát cao và kết vón bề mặt lớn,
làm cho khả năng giữ ẩm kém, dễ mất nước trong mùa khô, mặt khác mùn và các dinh
dưỡng khác cũng rất dễ bị rửa trôi trong mùa mưa. Đất có hàm lượng mùn và dinh
dưỡng thấp cùng với khí hậu khắc nghiệt nên việc lựa chọn cây trồng hợp lý là một thử
thách. Đồng thời, phải có đầu tư về qui trình kỹ thuật mới mang lại hiệu quả. Qua một
số thử nghiệm theo chính sách của tỉnh Đăk Lăk triển khai trồng các loài cây để cải
thiện kinh tế địa phương như Điều; Keo lai; Cao su. Tuy nhiên, các cây trồng này không
mang lại hiệu quả kinh tế cao do các nhân tố sinh thái quá khác biệt cho nhu cầu phát
triển của cây. Trong khi đó, Trôm được xem là cây trồng có thể sinh trưởng và phát
115

TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC ĐÀ LẠT [CHUYÊN SAN KHOA HỌC TỰ NHIÊN VÀ CÔNG NGHỆ]

triển tốt ở vùng khô hạn. Do đó, việc thử nghiệm trồng cây Trôm trên vùng đất thuộc
khu vực biên giới tỉnh Đăk Lăk có ý nghĩa rất quan trọng trong việc tìm kiếm loại cây
trồng bổ sung vào cơ cấu cây trồng mới có giá trị kinh tế cho vùng đất khắc nghiệt này.
2.

PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

2.1.

Địa điểm và thời gian thực hiện
2.1.1. Địa điểm

Các nghiên cứu được thực hiện tại xã Ea Wer, huyện Buôn Đôn và xã Ia R’ve,
huyện Ea Soup của tỉnh Đăk Lăk. Bao gồm các hộ như sau: i) Hộ Bùi Văn Thắng, thôn
4, xã Ia R’ve, huyện Ea Soup, tỉnh Đăk Lăk (Kí hiệu: ĐL1): 10.000m2; ii) Hộ Hà Xuân
Tình, thôn 4, xã Ia R’ve, huyện Ea Soup, tỉnh Đăk Lăk (Kí hiệu: ĐL2): 10.000m2; iii)
Hộ Lê Đình Huế, thôn 6, xã Ia R’ve, huyện Ea Soup, tỉnh Đăk Lăk (Kí hiệu: ĐL3):
10.000m2; iv) Hộ Đỗ Thị Nhi, thôn 4, xã Ia R’ve, huyện Ea Soup, tỉnh Đăk Lăk (Kí
hiệu: ĐL4): 6.000m2; v) Hộ Lê Bá Chúc, thôn 3, xã Ea Wer, huyện Buôn Đôn, tỉnh Đăk
Lăk (Kí hiệu: ĐL5): 10.000m2; và vi) Hộ Nguyễn Sỹ Vinh, thôn 4, xã Ea Wer, huyện
Buôn Đôn, tỉnh Đăk Lăk (Kí hiệu: ĐL6): 10.000m2.
2.1.2. Thời gian
Tất cả các hộ bắt đầu trồng từ tháng 8 năm 2016 đến tháng 2 năm 2017.
2.2.

Đối tượng nghiên cứu

Cây Trôm có chiều cao 18-20cm, đường kính cổ rễ 3-4mm, không sâu bệnh và
không cụt ngọn.
2.3.

Phương pháp nghiên cứu
2.3.1. Đánh giá phân tích đất tại các địa điểm xây dựng mô hình

Mẫu đất được thu bằng cách khoan lấy đất ở hai tầng tại độ sâu 0-30cm và 30-60cm.
Mỗi tầng quan sát, mô tả tính chất vật lý đất, sau đó trộn đất ở hai tầng thành một mẫu. Tại mỗi
ô khảo sát tiến hành khoan và lấy mẫu đất ở bốn điểm ở bốn góc và một điểm trung tâm. Sau đó
trộn lẫn đất ở năm điểm thành một mẫu để đưa về Phòng Thí nghiệm Trung tâm Phân tích, Viện
Nghiên cứu Hạt nhân Đà Lạt xử lý và phân tích. Mẫu đất được phân tích hữu cơ (%) theo
phương pháp thử TCVN 6642-2000; pH theo phương pháp thử TCVN 5979:1995; Tỷ lệ hạt (%)
theo phương pháp thử TCVN 4198:1995 với một số chỉ tiêu sau: Hạt sạn sỏi (các kích thước
hạt: >10mm, 10-5mm, 5-2mm); Hạt cát (các kích thước hạt: 2-1mm, 1-0.5mm, 0.5-0.25mm,
0.25-0.1mm, 0.1-0.05mm); Hạt bụi (các kích thước hạt: 0.05-0.01 mm, 0.01-0.005 mm); và Hạt
sét (kích thước hạt 10

0.00

0.83

0.00

0.00

1.69

1.42

10-5

0.00

4.12

0.00

3.63

4.39

5.09

5-2

2.58

8.33

3.75

7.10

9.63

10.37

Tổng hạt sạn sỏi

2.58

13.28

3.75

10.73

15.71

16.88

Hạt sạn sỏi (%)

117

nguon tai.lieu . vn