Xem mẫu
- Biên tập viên làm gì để phát triển ý tưởng
Phóng viên, nhất là những cây viết trẻ,
không được cứu giúp lúc nan nguy thường
quay sang chỉ trích các biên tập viên. "Đồ
ích kỷ!" có thể có người đã nói vậy. Đúng là có những người ích
kỷ, chẳng thích giúp ai bao giờ, nhưng biết đâu các biên tập viên
này cũng đang cắn bút.
Cần phải coi phóng viên và biên tập viên là những đối tác trong
việc phát triển ý tưởng cho các bài viết. Phóng viên nên trình bày
với biên tập viên những đề xuất chi tiết nhưng đừng hy vọng các
biên tập viên sẽ hỉ hả chộp lấy miếng bánh nướng dở của mình.
Trong khi đó, biên tập viên cần giúp đỡ phóng viên phát triển,
giúp họ đi vào trọng tâm phù hợp và có được bài viết tốt. Có
- những bài viết kinh tế, đặc biệt là về những dự án dài hạn, đòi hỏi
phải tìm hiểu thông tin và viết rất nhiều, thậm chí trước khi quyết
định là nên đi theo chiều hướng nào.
Dưới đây là những nguyên tắc cần thiết đối với các biên tập viên
mà Steve Buttry nêu ra trên website của Poynter để phát triển ý
tưởng trước khi họ quyết định cùng với phóng viên đầu tư nhiều
thời gian và sức lực cho bài viết.
Trả lời nhanh chóng. Phóng viên muốn nhanh chóng nhận được
trả lời cho đề xuất của họ. Im lặng là câu trả lời không chuyên
nghiệp và không thể chấp nhận được trước một đề xuất công
việc của phóng viên. Nếu biên tập viên quá bận rộn và thấy rằng
cần nghiên cứu đề xuất kỹ hơn thì phải nói rõ điều đó và hẹn thời
- gian thảo luận với phóng viên. Nếu lại phải trì hoãn thì không nên
kéo dài và phải thông báo ngay cho phóng viên lý do trì hoãn.
Tỏ ra quan tâm. Ngay cả khi phóng viên đưa ra một đề xuất kém
thì cũng cần bày tỏ đánh giá cao về thái độ tích cực trong công
việc. Việc đưa ra những ý tưởng tồi cho bài viết không phải là
điều xấu mà là bước đi đầu tiên theo hướng đúng. Trong khi giải
thích những cái chưa được của đề xuất đó vẫn cần khen ngợi
phóng viên về sự năng động của họ. Cũng có thể đó là một ý
tưởng hay nhưng được phát triển tồi. Trong trường hợp đó, hãy
chứng tỏ sự quan tâm đến đề xuất và giúp phóng viên phát triển
một đề xuất hấp dẫn hơn. Và nếu phóng viên đưa ra một ý tưởng
hay đã được phát triển tốt thì chắc chắn càng phải tỏ ra nhiệt tình
tuy có thể không giúp phóng viên thực hiện được bài viết ngay
- lập tức.
Đừng nói không. Hãy đặt câu hỏi. Trừ một số trường hợp ngoại
lệ, thông thường biên tập viên chưa thể hiểu hết đề xuất của
phóng viên để bác bỏ ngay. Hãy đặt ra những câu hỏi để có thể
có quyết định đúng đắn. Để thực hiện bài viết có tốn kém quá
không? Liệu đó có phải là cách duy nhất để thu thập thông tin?
Liệu nó có vượt quá khả năng của phóng viên? Liệu sẽ có những
trở ngại gì? Đề xuất có đúng thời điểm không?
Đừng nói có. Hãy đặt câu hỏi. Nếu phóng viên có một đề nghị
hay mà ngay lập tức biên tập viên thấy hấp dẫn thì vẫn nên giúp
phóng viên phát triển kế hoạch thực hiện. Hãy xác định những
khó khăn có thể vấp phải và đặt câu hỏi phóng viên đó sẽ làm
- cách nào để vượt qua. Hỏi xem phóng viên lấy thông tin từ những
nguồn tin nào, cần phải bổ sung những thông tin gì. Hỏi xem liệu
có bị trùng vấn đề với các phóng viên khác trong tờ báo không.
Hãy trung thực. Nói rõ lý do tại sao không chấp nhận ý tưởng
của phóng viên. Có thể biên tập viên có chủ đề quan trọng hơn
cho phóng viên đó. Có thể biên tập viên thích một ý tưởng khác
hoặc cho rằng phóng viên chưa sẵn sàng cho thử thách đó và để
phóng viên khác đảm đương thì phù hợp hơn. Hãy nói với phóng
viên một cách trung thực. Nỗ lực của phóng viên xứng đáng nhận
một câu trả lời thành thật tuy nó có thể dẫn đến một cuộc trao đổi
không thoải mái. Nhưng đó là một phần việc của biên tập viên.
Hãy cố gắng biến cuộc trao đổi không thoải mái đó thành một
thách thức có thể giúp cho phóng viên chuẩn bị được những bài
- viết tốt hơn trong tương lai.
Cân nhắc mức độ, quy mô. Có thể ý tưởng của phóng viên hay
nhưng không thể dành nhiều thời gian, sức lực và tiền bạc để
theo đuổi ở quy mô mà phóng viên yêu cầu. Cũng có thể ý tưởng
này đòi hỏi phải quan tâm ở mức độ cao hơn. Thảo luận với
phóng viên xem liệu có thể triển khai ý tưởng một cách nhanh
hơn hoặc với quy mô nhỏ hơn. Hoặc nếu biên tập viên nghĩ rằng
đề xuất của phóng viên chưa "tới", hãy đặt thêm các câu hỏi.
Đừng đương nhiên cho rằng nó quá tốn kém. Một phóng viên
giỏi thường đưa ra những đề xuất có vẻ tốn kém đối với một biên
tập viên giỏi. Nếu bạn không phải người ra quyết định về chi phí
thì đừng giả định rằng nó quá tốn kém. Hãy giúp phóng viên phát
- triển và hoàn thiện ý tưởng rồi đưa ra bàn với những biên tập
viên có quyền quyết định về chi phí. Nếu bạn là người chịu trách
nhiệm về chi phí thì hãy thảo luận thẳng thắn những vấn đề này
với phóng viên. Phải đảm bảo rằng bạn đã được nghe giải trình
phương án tốt nhất. Nếu không có kinh phí hoặc thấy rằng bài
viết không đáng để chi phí tới mức như vậy thì hãy thảo luận xem
có thể triển khai bài viết theo hướng khác hay không. Nếu bạn
thấy sẽ phải hy sinh chất lượng bài viết khi thực hiện với chi phí
thấp thì trao đổi thẳng xem liệu có thể tạm gác lại bài viết cho tới
khi ngân sách rộng rãi hơn hay không. Nếu câu chuyện có nhiều
thông tin đáng giá thì có thể cách khôn khéo hơn là làm ngay một
bài với quy mô nhỏ rồi sau đó viết sâu hơn với chi phí cao hơn.
Đừng trì hoãn vô hạn định. Nếu câu trả lời của bạn là "chưa
- phải bây giờ" thì cố đưa ra thời hạn cụ thể. Nếu thấy rằng phóng
viên chưa đủ "chín" để viết bài này thì nên cho phóng viên biết
trước hết nên làm gì. Nếu bạn thấy nguồn tin yếu thì hãy nói
thẳng như vậy và đề xuất thời điểm phù hợp hơn cho bài viết.
Nếu thấy phóng viên không thể thực hiện bài viết thì nói rõ lý do.
Câu trả lời "không bao giờ" có thể gây bực bội nhưng còn đỡ hơn
là "chưa phải bây giờ" nhưng lại có nghĩa là "không bao giờ."
Hãy đòi hỏi cao đối với phóng viên. Nếu chưa tin tưởng vào
khả năng của phóng viên thì nên nói thẳng sự e ngại của mình.
Chỉ ra cho phóng viên thấy trong đề xuất có những nhiệm vụ mà
trước đó phóng viên chưa từng làm hoặc có những điểm giống
như trong các dự án khác mà phóng viên từng làm chưa tốt. Hãy
nêu những kỹ năng cụ thể mà việc thực hiện bài viết đòi hỏi
- nhưng phóng viên chưa chứng tỏ được. Thảo luận với phóng
viên cách thực hiện bài viết: có thể là phối hợp với một phóng
viên khác có kinh nghiệm hoặc những kỹ năng cần thiết, hay một
sự giám sát chặt chẽ hơn bình thường trong quá trình viết, hay
giảm quy mô bài viết. Cần phải tạo ra sự cân đối: Bạn muốn tạo
cho phóng viên một thách thức nhưng bạn cũng muốn phóng viên
đó thành công. Đừng cắt giảm quy mô của đề xuất xuống mức
khả năng hiện tại của phóng viên nhưng đừng để ở mức cao quá
mà họ không làm nổi.
Tìm hiểu kỹ về chủ đề. Đọc lại các báo khác cũng như những tài
liệu riêng về chủ đề đó. Tự tìm hiểu thông tin liên quan trên các
website. Cần phải giúp phóng viên nêu bật trọng tâm và phân biệt
rõ những tài liệu cũ và thông tin mới, giữa những thông tin cơ bản
- mà phóng viên cần phải hiểu rõ và những chi tiết mà độc giả
muốn biết.
Tính đến vấn đề ảnh, đồ họa hoặc đưa lên website. Hãy hỏi
phóng viên về ý tưởng đối với ảnh hoặc đồ họa đi cùng bài. Họp
với phóng viên ảnh/nhân viên thiết kế đồ họa để đặt kế hoạch
triển khai. Cũng nên trao đổi với bộ phận website để có bản phù
hợp với thể loại báo chí này.
Lập thời gian biểu. Thảo luận xem phóng viên nên tập trung
toàn bộ thời gian cho bài viết hay kết hợp trong khi làm các nhiệm
vụ khác. Đề ra thời hạn cho mỗi phần việc để đảm bảo đúng hạn
đăng báo. Cũng cần thảo luận xem có cần các phóng viên khác
tham gia hay không và cần tới mức độ nào.
- Đi vào các bài cụ thể. Nếu phóng viên đưa ra một dự án gồm
nhiều phần, hãy thảo luận về từng bài viết cụ thể./.
nguon tai.lieu . vn