Xem mẫu
- Báo cáo tốt nghiệp
"Duy trì và mở rộng thị trường
tiêu thụ sản phẩm ở Công ty bóng
đèn phích nước Rạng Đông"
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Më ®Çu
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng bÊt cø mét doanh nghiÖp c«ng nghiÖp nµo
khi tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh còng ®Òu ph¶i xuÊt ph¸t tõ yªu
cÇu cña thÞ trêng, nh»m tr¶ lêi ®îc 3 c©u hái c¬ b¶n "C¸i g×, nh thÕ nµo,
cho ai". ThÞ trêng võa ®îc coi lµ ®iÓm xuÊt ph¸t còng võa lµ ®iÓm kÕt thóc
cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, lµ cÇu nèi gi÷a s¶n xuÊt víi tiªu dïng. Cã
thÓ nãi mét doanh nghiÖp chØ lµm ¨n cã hiÖu qu¶ khi nã xuÊt ph¸t tõ thÞ
trêng, tËn dông mét c¸ch n¨ng ®éng, linh ho¹t nh÷ng c¬ héi trªn thÞ trêng.
Hay nãi c¸ch kh¸c, th«ng qua thÞ trêng, s¶n phÈm hµng ho¸ cña doanh
nghiÖp ®îc tiªu thô, gióp cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh
nghiÖp ®îc diÔn ra mét c¸ch liªn tôc trªn c¬ së thùc hiÖn ®îc c¸c môc tiªu
®· ®Ò ra. V× thÕ duy tr× vµ më réng thÞ trêng ®îc coi lµ mét trong nh÷ng
nhiÖm vô c¬ b¶n vµ l©u dµi cña doanh nghiÖp, ®Æc biÖt trong qu¸ tr×nh héi
nhËp cña nÒn kinh tÕ ®Êt níc víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Tuy nhiªn ho¹t ®éng
trong c¬ chÕ thÞ trêng còng ®ång nghÜa víi viÖc ph¶i lu«n lu«n ®èi mÆt víi
c¸c rñi ro th¸ch thøc trong qu¸ tr×nh c¹nh tranh khèc liÖt. §Ó ph¸t triÓn thÞ
trêng mét c¸ch cã hiÖu qu¶, tríc hÕt doanh nghiÖp cÇn n©ng cao kh¶ n¨ng
c¹nh tranh, kh¶ n¨ng nhËn thøc vÒ thÞ trêng. TiÕp ®ã doanh nghiÖp cÇn ph¶i
tiÕn hµnh nghiªn cøu m«i trêng vµ kh¸ch hµng, sö dông c¸c th«ng tin, d÷ liÖu
®ã ®Ó ph¸n ®o¸n thÞ trêng lùa chän môc tiªu thÞ trêng, lËp kÕ ho¹ch chiÕn
lîc kinh doanh, kÕ ho¹ch duy tr× thÞ trêng cò, chiÕm lÜnh thÞ trêng míi.
Sau cïng lµ triÓn khai thùc hiÖn kÕ ho¹ch th«ng qua 4 c«ng cô (s¶n phÈm, gi¸
c¶, ph©n phèi, xóc tiÕn hçn hîp) .
Trong t×nh h×nh thùc tÕ hiÖn nay ngµnh s¶n xuÊt bãng ®Ìn, phÝch níc ë
ViÖt Nam ®ang ph¸t triÓn nhanh chãng vµ thu ®îc nhiÒu thµnh tùu ®¸ng kÓ
trªn c¶ thÞ trêng trong vµ ngoµi níc. Hoµ chung trong trµo lu ®ã, C«ng ty
bãng ®Ìn phÝch níc R¹ng §«ng (víi chÊt lîng hµng ®Çu cña ViÖt Nam)
1
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
còng lµ mét c«ng ty s¶n xuÊt hiÖu qu¶ cµng ngµy cµng cã nhiÒu kh¸ch hµng a
chuéng tiªu dïng s¶n phÈm cña C«ng ty. §©y lµ mét thÕ m¹nh lín nhng bªn
c¹nh ®ã C«ng ty ®· gÆp ph¶i kh«ng Ýt khã kh¨n. ThiÕt nghÜ cÇn ngay tõ b©y
giê ph¶i cã ph¬ng híng ph¸t triÓn ®óng ®¾n. XuÊt ph¸t tõ vai trß cña thÞ
trêng vµ t×nh h×nh thùc tÕ cña C«ng ty bãng ®Ìn phÝch níc R¹ng §«ng, em
xin chän ®Ò tµi "Duy tr× vµ më réng thÞ trêng tiªu thô s¶n phÈm ë C«ng
ty bãng ®Ìn phÝch níc R¹ng §«ng".
§Ò tµi gåm 3 phÇn lín sau:
- PhÇn thø nhÊt: Duy tr× vµ më réng thÞ trêng tiªu thô s¶n phÈm cña
doanh nghiÖp trong c¬ chÕ thÞ trêng
- PhÇn thø hai: Thùc tr¹ng vÒ thÞ trêng tiªu thô s¶n phÈm ë C«ng ty
bãng ®Ìn phÝch níc R¹ng §«ng
- PhÇn thø ba: Mét sè biÖn ph¸p c¬ b¶n nh»m duy tr× vµ më réng thÞ
trêng tiªu thô s¶n phÈm cña C«ng ty bãng ®Ìn phÝch níc R¹ng §«ng
2
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
PhÇn thø nhÊt
Duy tr× vµ më réng thÞ trêng tiªu thô s¶n phÈm cña
doanh nghiÖp trong c¬ chÕ thÞ trêng
I. Mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ thÞ trêng
1) Kh¸i niÖm: ThÞ trêng ra ®êi g¾n liÒn víi nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸, nã
lµ m«i trêng ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng giao dÞch mang tÝnh chÊt th¬ng m¹i
cña mäi doanh nghiÖp c«ng nghiÖp. Trong mét x· héi ph¸t triÓn, thÞ trêng
kh«ng nhÊt thiÕt chØ lµ ®Þa ®iÓm cô thÓ gÆp gì trùc tiÕp gi÷a ngêi mua vµ
ngêi b¸n mµ doanh nghiÖp vµ kh¸ch hµng cã thÓ chØ giao dÞch, tho¶ thuËn víi
nhau th«ng qua c¸c ph¬ng tiÖn th«ng tin viÔn th«ng hiÖn ®¹i. Cïng víi sù
ph¸t triÓn s¶n xuÊt hµng ho¸, kh¸i niÖm thÞ trêng ngµy cµng trë lªn phong
phó vµ ®a d¹ng. Cã mét sè kh¸i niÖm phæ biÕn vÒ thÞ trêng nh sau:
1.1. ThÞ trêng lµ n¬i mua b¸n hµng ho¸, lµ n¬i gÆp gì ®Ó tiÕn hµnh ho¹t
®éng mua b¸n gi÷a ngêi mua vµ ngêi b¸n.
1.2. ThÞ trêng lµ biÓu hiÖn thu gän cña qu¸ tr×nh mµ th«ng qua ®ã c¸c
quyÕt ®Þnh cña c¸c gia ®×nh vÒ tiªu dïng c¸c mÆt hµng nµo, c¸c quyÕt ®Þnh
cña doanh nghiÖp vÒ s¶n xuÊt c¸i g×, s¶n xuÊt nh thÕ nµo vµ c¸c quyÕt ®Þnh
cña ngêi lao ®éng vÒ viÖc lµm bao l©u, cho ai ®Òu ®îc ®iÒu chØnh b»ng gi¸
c¶.
1.3. ThÞ trêng lµ sù kÕt hîp gi÷a cung vµ cÇu, trong ®ã nh÷ng ngêi mua
vµ ngêi b¸n b×nh ®¼ng cïng c¹nh tranh. Sè lîng ngêi mua vµ ngêi b¸n
nhiÒu hay Ýt ph¶n ¸nh qui m« cña thÞ trêng lín vµ nhá. ViÖc x¸c ®Þnh nªn
mua hay b¸n hµng ho¸ vµ dÞch vô víi khèi lîng vµ gi¸ c¶ bao nhiªu do quan
hÖ cung cÇu quyÕt ®Þnh. Tõ ®ã ta thÊy thÞ trêng cßn lµ n¬i thùc hiÖn sù kÕt
hîp gi÷a 2 kh©u s¶n xuÊt vµ tiªu thô hµng ho¸.
1.4. ThÞ trêng lµ ph¹m trï riªng cña nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸. Ho¹t ®éng
3
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
c¬ b¶n cña thÞ trêng ®îc thÓ hiÖn qua 3 yÕu tè cã mèi quan hÖ h÷u c¬ víi
nhau: Nhu cÇu hµng ho¸ dÞch vô, cung øng hµng ho¸ dÞch vô vµ gi¸ c¶ hµng
ho¸ dÞch vô.
1.5. Kh¸i niÖm thÞ trêng hoµn toµn kh«ng t¸ch rêi kh¸i niÖm ph©n c«ng
lao ®éng x· héi. C¸c M¸c ®· nhËn ®Þnh "HÔ ë ®©u vµ khi nµo cã sù ph©n c«ng
lao ®éng x· héi vµ cã s¶n xuÊt hµng ho¸ th× ë ®ã vµ khi Êy sÏ cã thÞ trêng.
ThÞ trêng ch¼ng qua lµ sù biÓu hiÖn cña ph©n c«ng lao ®éng x· héi vµ do ®ã
cã thÓ ph¸t triÓn v« cïng tËn".
1.6. ThÞ trêng vÒ vÊn ®Ò Marketing ®îc hiÓu lµ bao gåm tÊt c¶ nh÷ng
kh¸ch hµng tiÒm Èn cïng cã nhu cÇu hay mong muèn cô thÓ, s½n sµng vµ cã
kh¶ n¨ng tham gia trao ®æi ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu vµ mong muèn ®ã.
Tãm l¹i thÞ trêng ®îc hiÓu lµ n¬i gÆp gì gi÷a cung vµ cÇu cña mét lo¹t
hµng ho¸, dÞch vô nµo ®ã hay cho mét ®èi tîng kh¸c cã gi¸ trÞ. VÝ dô nh thÞ
trêng søc lao ®éng bao gåm nh÷ng ngêi muèn ®em søc lao ®éng cña m×nh
®Ó ®æi lÊy tiÒn c«ng hoÆc hµng ho¸. §Ó c«ng viÖc trao ®æi trªn ®îc thuËn lîi,
dÇn dÇn ®· xuÊt hiÖn nhiÒu nh÷ng tæ chøc kiÓu v¨n phßng, trung t©m giíi
thiÖu xóc tiÕn viÖc lµm cho ngêi lao ®éng. Còng t¬ng tù nh thÕ thÞ trêng
tiÒn tÖ ®em l¹i kh¶ n¨ng vay mîn, cho vay tÝch luü tiÒn vµ b¶o ®¶m an toµn
cho c¸c nhu cÇu tµi chÝnh cña c¸c tæ chøc, gióp hä cã thÓ ho¹t ®éng liªn tôc
®îc. Nh vËy ®iÓm lîi Ých cña ngêi mua vµ ngêi b¸n hay chÝnh lµ gi¸ c¶
®îc h×nh thµnh trªn c¬ së tho¶ thuËn vµ nh©n nhîng lÉn nhau gi÷a cung vµ
cÇu.
2. Ph©n lo¹i vµ ph©n ®o¹n thÞ trêng
2.1. Ph©n lo¹i thÞ trêng
Mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn c¬ b¶n ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶ lµ
doanh nghiÖp ph¶i hiÓu biÕt vÒ thÞ trêng vµ viÖc nghiªn cøu ph©n lo¹i thÞ
trêng lµ rÊt cÇn thiÕt. Cã 4 c¸ch ph©n lo¹i thÞ trêng:
* Ph©n lo¹i theo ph¹m vi l·nh thæ
4
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
+ ThÞ trêng ®Þa ph¬ng: tËp hîp kh¸ch hµng trong ph¹m vi ®Þa ph¬ng
n¬i thuéc ®Þa phËn ph©n bæ cña doanh nghiÖp.
+ ThÞ trêng vïng: tËp hîp nh÷ng kh¸ch hµng ë mét vïng ®Þa lý nhÊt
®Þnh. Vïng nµy ®îc hiÓu nh mét khu vùc ®Þa lý réng lín cã sù ®ång nhÊt vÒ
kinh tÕ - x· héi.
+ ThÞ trêng toµn quèc: hµng ho¸ vµ dÞch vô ®îc lu th«ng trªn tÊt c¶
c¸c vïng, c¸c ®Þa ph¬ng cña mét níc.
+ ThÞ trêng quèc tÕ: lµ n¬i diÔn ra c¸c giao dÞch bu«n b¸n hµng ho¸ vµ
dÞch vô gi÷a c¸c chñ thÓ kinh tÕ thuéc c¸c quèc gia kh¸c nhau.
* Ph©n lo¹i theo mèi quan hÖ gi÷a nh÷ng ngêi mua vµ ngêi b¸n.
+ ThÞ trêng c¹nh tranh hoµn h¶o: trªn thÞ trêng cã nhiÒu ngêi mua vµ
ngêi b¸n cïng mét lo¹i hµng ho¸, dÞch vô. Hµng ho¸ ®ã mang tÝnh ®ång nhÊt
vµ gi¸ c¶ lµ do thÞ trêng quyÕt ®Þnh.
+ ThÞ trêng c¹nh tranh kh«ng hoµn h¶o: Trªn thÞ trêng cã nhiÒu ngêi
mua vµ ngêi b¸n cïng mét lo¹i hµng ho¸, s¶n phÈm nhng chóng kh«ng
®ång nhÊt. §iÒu nµy cã nghÜa lo¹i hµng ho¸ s¶n phÈm ®ã cã nhiÒu kiÓu d¸ng,
mÉu m·, bao b×, nh·n hiÖu kÝch thíc... kh¸c nhau. Gi¸ c¶ hµng ho¸ ®îc Ên
®Þnh mét c¸ch linh ho¹t theo t×nh h×nh tiªu thô trªn thÞ trêng.
+ ThÞ trêng ®éc quyÒn: trªn thÞ trêng chØ cã mét hoÆc mét nhãm ngêi
liªn kÕt víi nhau cïng s¶n xuÊt ra mét lo¹i hµng ho¸. Hä cã thÓ kiÓm so¸t
hoµn toµn sè lîng dù ®Þnh b¸n ra thÞ trêng còng nh gi¸ c¶ cña chóng.
* Ph©n lo¹i theo môc ®Ých sö dông cña hµng ho¸:
+ ThÞ trêng t liÖu s¶n xuÊt: ®èi tîng hµng ho¸ lu th«ng trªn thÞ
trêng lµ c¸c lo¹i t liÖu s¶n xuÊt nh nguyªn vËt liÖu, n¨ng lîng, ®éng lùc,
m¸y mãc thiÕt bÞ.
+ ThÞ trêng t liÖu tiªu dïng: ®èi tîng hµng ho¸ lu th«ng trªn thÞ
trêng lµ c¸c vËt phÈm tiªu dïng phôc vô trùc tiÕp nhu cÇu tiªu dïng cña d©n
c nh ®å dïng d©n dông, quÇn ¸o, c¸c lo¹i thøc ¨n chÕ biÕn.
5
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
* Ph©n lo¹i theo qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp:
+ ThÞ trêng ®Çu vµo: lµ n¬i doanh nghiÖp thùc hiÖn c¸c giao dÞch nh»m
mua c¸c yÕu tè ®Çu vµo (thÞ trêng lao ®éng, thÞ trêng tµi chÝnh - tiÒn tÖ, thÞ
trêng khoa häc c«ng nghÖ, thÞ trêng bÊt ®éng s¶n...).
+ ThÞ trêng ®Çu ra: lµ n¬i doanh nghiÖp tiÕn hµnh c¸c giao dÞch nh»m
b¸n c¸c lo¹i s¶n phÈm ®Çu ra cña m×nh. Tuú theo tÝnh chÊt sö dông s¶n phÈm
hµng ho¸ cña doanh nghiÖp mµ thÞ trêng ®Çu ra lµ thÞ trêng t liÖu s¶n xuÊt
hay t liÖu tiªu dïng.
2.2. Ph©n ®o¹n thÞ trêng:
HiÖn nay, d©n sè trªn thÕ giíi ®· ®¹t tíi con sè trªn 6 tØ ngêi, mét con sè
khæng lå vµ ®îc ph©n bè trªn ph¹m vi réng víi nh÷ng së thÝch thãi quen kh¸c
nhau. Mäi doanh nghiÖp ®Òu nhËn thøc ®îc r»ng lµm cho tÊt c¶ mäi ngêi a
thÝch s¶n phÈm cña m×nh ngay lµ mét ®iÒu kh«ng tëng vµ kh«ng thÓ ®îc.
Tríc hÕt hä cÇn ph¶i kh«n khÐo tËp trung vµo phôc vô mét bé phËn nhÊt ®Þnh
cña thÞ trêng, t×m mäi c¸ch hÊp dÉn vµ chinh phôc nã. Tõ ®ã xuÊt hiÖn kh¸i
niÖm "ph©n ®o¹n thÞ trêng". Nã ®îc hiÓu lµ viÖc ph©n chia thÞ trêng thµnh
nh÷ng nhãm ngêi mua hµng kh¸c nhau theo ®é tuæi, giíi tÝnh, møc thu nhËp,
tÝnh c¸ch, thãi quen, tr×nh ®é häc vÊn... Kh«ng hÒ cã mét c«ng thøc ph©n ®o¹n
thÞ trêng thèng nhÊt nµo cho tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp mµ hä buéc ph¶i thö
c¸c ph¬ng ¸n ph©n ®o¹n kh¸c nhau trªn c¬ së kÕt hîp nh÷ng tham biÕn kh¸c
nhau theo ý tëng cña riªng m×nh. Tuy nhiªn cã thÓ tãm l¹i 4 nguyªn t¾c ph©n
®o¹n thÞ trêng tiªu dïng nh sau:
* Nguyªn t¾c ®Þa lý: nguyªn t¾c nµy ®ßi hái chia c¾t thÞ trêng thµnh c¸c
khu vùc ®Þa lý kh¸c nhau nh quèc gia, tØnh, thµnh phè, x·, miÒn...; Thµnh c¸c
khu vùc cã mËt ®é d©n sè kh¸c nhau nh thµnh thÞ, n«ng th«n; Thµnh c¸c khu
vùc cã tr×nh ®é d©n trÝ kh¸c nhau nh miÒn nói, ®ång b»ng...
* Nguyªn t¾c nh©n khÈu häc: lµ ph©n chia thÞ trêng thµnh nh÷ng nhãm
c¨n cø vµo biÕn nh©n khÈu häc nh giíi tÝnh, møc thu nhËp, tuæi t¸c, qui m«
gia ®×nh, giai ®o¹n cña chu kú gia ®×nh, lo¹i nghÒ nghiÖp, tr×nh ®é häc vÊn,
6
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
t«n gi¸o, tÝn ngìng vµ d©n téc. §©y lµ c¸c biÕn phæ biÕn nhÊt lµm c¬ së ®Ó
ph©n biÖt c¸c nhãm ngêi tiªu dïng. §iÒu nµy cã thÓ lý gi¶i bëi së thÝch,
mong muèn hay nhu cÇu cña kh¸ch hµng cã liªn quan chÆt chÏ tíi ®Æc ®iÓm
vÒ nh©n khÈu häc. H¬n n÷a c¸c biÕn nµy dÔ ®o lêng, ®¬n gi¶n vµ dÔ hiÓu h¬n
®a sè c¸c biÕn kh¸c.
+ BiÕn giíi tÝnh ®· ®îc ¸p dông tõ l©u trong viÖc ph©n ®o¹n c¸c thÞ
trêng thêi trang quÇn ¸o, mü phÈm, s¸ch b¸o, ®å dïng d©n dông... ë ®©y cã
sù kh¸c biÖt kh¸ râ nÐt trong thÞ hiÕu tiªu dïng gi÷a nam vµ n÷.
+ Tuæi t¸c kh¸c nhau còng dÉn ®Õn nh÷ng nhu cÇu kh¸c nhau. VÝ dô thÞ
trêng kem ®¸nh r¨ng ®èi víi trÎ em: cÇn chó ý ®Õn mét sè tiªu thøc nh ®é
ngät cao, cã thÓ nuèt ®îc vµ chèng s©u r¨ng; ®èi víi thanh niªn cÇn cã nhu
cÇu vÒ lµm bãng, tr¾ng r¨ng vµ h¬ng th¬m; ®èi víi ngêi giµ næi bËt lµ nhu
cÇu lµm cøng vµ ch¾c r¨ng.
+ Cuèi cïng viÖc doanh nghiÖp cã tiªu thô ®îc s¶n phÈm cña m×nh hay
kh«ng l¹i phô thuéc vµo kh¶ n¨ng thanh to¸n cña kh¸ch hµng cã nhu cÇu. Møc
thu nhËp cña ngêi d©n cao th× kh¶ n¨ng thanh to¸n míi lín. NhiÒu doanh
nghiÖp ®· ¸p dông ph¬ng ph¸p gi¸ ph©n biÖt cho c¸c tÇng líp lao ®éng trong
x· héi vµ ®· thu ®îc nhiÒu thµnh c«ng.
* Nguyªn t¾c hµnh vi: Ph©n ®o¹n thÞ trêng theo nguyªn t¾c hµnh vi lµ
viÖc ph©n chia ngêi mua thµnh nhiÒu nhãm kh¸c nhau theo c¸c biÕn lý do
mua hµng, lîi Ých mong muèn thu ®îc, t×nh tr¹ng ngêi sö dông cêng ®é
tiªu dïng, møc ®é trung thµnh, møc ®é s½n sµng chÊp nhËn hµng vµ th¸i ®é ®èi
víi mãn hµng ®ã. Cã nguyªn t¾c nµy bëi v× ngêi tiªu dïng quyÕt ®Þnh mua
hµng ho¸ nh»m tho¶ m·n mét lîi Ých ®ang mong ®îi nµo ®ã. NÕu s¶n phÈm ®ñ
søc hÊp dÉn, hä sÏ trë thµnh kh¸ch hµng thêng xuyªn vµ trung thµnh cña
doanh nghiÖp. Mét doanh nghiÖp muèn ®øng v÷ng trªn thÞ trêng th× ®iÒu cÇn
thiÕt nhÊt kh«ng ph¶i lµ ®Èy m¹nh tiªu thô mµ ph¶i nhËn biÕt, hiÓu kü lìng
hµnh vi cña kh¸ch hµng ®Ó ®¸p øng ®óng thÞ hiÕu cña tõng nhãm kh¸ch hµng
mét vµ tõ ®ã s¶n phÈm sÏ tù ®îc tiªu thô trªn thÞ trêng.
7
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
* Nguyªn t¾c t©m lý: Ph©n ®o¹n thÞ trêng theo nguyªn t¾c t©m lý lµ viÖc
ph©n chia ngêi mua thµnh nh÷ng nhãm theo ®Æc ®iÓm giai tÇng x· héi, lèi
sèng vµ ®Æc tÝnh nh©n c¸ch. Nguån gèc giai tÇng cã ¶nh hëng m¹nh ®Õn së
thÝch cña con ngêi, ®Æc biÖt lµ ®èi víi ®å dïng d©n dông, quÇn ¸o, thãi quen
nghØ ng¬i, ®i du lÞch, ®äc s¸ch b¸o... Nh÷ng ngêi thuéc tÇng líp trung lu
thêng ®i t×m nh÷ng s¶n phÈm hµng ®Çu, hµm chøa nhiÒu gi¸ trÞ thÈm mü ®éc
®¸o vµ thËm chÝ c¶ c¸ch ch¬i ch÷, cßn nh÷ng ngêi thuéc tÇng líp h¹ lu l¹i
võa lßng víi s¶n phÈm th«ng thêng nhÊt, phï hîp víi tói tiÒn cña m×nh.
Ngoµi ra phong c¸ch hay lèi sèng thêng ngµy còng ®îc thÓ hiÖn kh¸ râ
trong c¸ch tiªu dïng cña ngêi d©n. Nh÷ng ngêi "cæ hñ" thêng thÝch nh÷ng
®å dïng, kiÓu c¸ch gi¶n dÞ, tiÖn lîi, hay nh÷ng ngêi n¨ng ®éng, cëi më l¹i lµ
nh÷ng ngêi thÝch c¸c lo¹i xe m«t« d¸ng thÓ thao khoÎ m¹nh... C¸c doanh
nghiÖp khi thiÕt kÕ s¶n xuÊt hµng ho¸, dÞch vô ®a vµo nh÷ng tÝnh chÊt vµ ®Æc
tÝnh lµm võa lßng kh¸ch hµng.
II. Vai trß vµ chøc n¨ng cña thÞ trêng
1. Vai trß cña thÞ trêng
Ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp gãp phÇn vµo viÖc tho¶ m·n
c¸c nhu cÇu cña thÞ trêng, kÝch thÝch sù ra ®êi cña c¸c nhu cÇu míi vµ n©ng
cao chÊt lîng nhu cÇu... Tuy nhiªn trong c¬ chÕ thÞ trêng, thÞ trêng cã vai
trß ®Æc biÖt quan träng ®èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh
nghiÖp. ThÞ trêng võa lµ ®éng lùc, võa lµ ®iÒu kiÖn vµ võa lµ thíc ®o kÕt
qu¶, hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp.
* Lµ ®éng lùc: thÞ trêng ®Æt ra c¸c nhu cÇu tiªu dïng, buéc c¸c doanh
nghiÖp nÕu muèn tån t¹i ®îc ph¶i lu«n n¾m b¾t c¸c nhu cÇu ®ã, s¶n xuÊt
kinh doanh theo c¸c nhu cÇu ®ã vµ ®Þnh híng môc tiªu ho¹t ®éng còng ph¶i
xuÊt ph¸t tõ nh÷ng nhu cÇu ®ã. Ngµy nay møc sèng cña ngêi d©n ®îc t¨ng
lªn râ rÖt do ®ã kh¶ n¨ng thanh to¸n cña hä còng cao h¬n, nhu cÇu nhiÒu h¬n
nhng l¹i kh¾t khe h¬n. Bªn c¹nh ®ã, c¸c c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh thay nhau
ra ®êi c¹nh tranh dµnh giËt kh¸ch hµng mét c¸ch gay g¾t bëi v× thÞ trêng cã
8
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
chÊp nhËn th× doanh nghiÖp míi tån t¹i ®îc nÕu ngîc l¹i sÏ bÞ ph¸ s¶n. VËy
thÞ trêng lµ ®éng lùc s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp.
* Lµ ®iÒu kiÖn: thÞ trêng b¶o ®¶m cung øng cã hiÖu qu¶ c¸c yÕu tè cÇn
thiÕt ®Ó doanh nghiÖp thùc hiÖn tèt nhiÖm vô s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh.
NÕu doanh nghiÖp cã nhu cÇu vÒ mét lo¹i yÕu tè s¶n xuÊt nµo ®ã th× t×nh h×nh
cung øng trªn thÞ trêng sÏ cã ¶nh hëng trùc tiÕp tiªu cùc hoÆc tÝch cùc tíi
kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. VËy thÞ trêng lµ ®iÒu kiÖn s¶n
xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp.
* Lµ thíc ®o: thÞ trêng còng kiÓm nghiÖm tÝnh kh¶ thi vµ hiÖu qu¶ cña
c¸c ph¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Trong qu¸ tr×nh ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c doanh nghiÖp lu«n ph¶i ®èi mÆt víi c¸c trêng
hîp khã kh¨n ®ßi hái ph¶i cã sù tÝnh to¸n c©n nh¾c tríc khi ra quyÕt ®Þnh.
Mçi mét quyÕt ®Þnh ®Òu ¶nh hëng ®Õn sù thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña c¸c
doanh nghiÖp. ThÞ trêng cã chÊp nhËn, kh¸ch hµng cã a chuéng s¶n phÈm
hµng ho¸ cña doanh nghiÖp th× míi chøng minh ®îc ph¬ng ¸n kinh doanh
®ã cã hiÖu qu¶ hay kh«ng hay thÊt b¹i. VËy thÞ trêng lµ thíc ®o hiÖu qu¶
s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp.
Nh vËy th«ng qua thÞ trêng (mµ tríc hÕt lµ hÖ thèng gi¸ c¶) c¸c doanh
nghiÖp cã thÓ nhËn biÕt ®îc sù ph©n phèi c¸c nguån lùc. Trªn thÞ trêng, gi¸
c¶ hµng ho¸ vµ dÞch vô, gi¸ c¶ víi yÕu tè ®Çu vµo (nh m¸y mãc thiÕt bÞ,
nguyªn vËt liÖu, ®Êt ®ai, lao ®éng, vèn...) lu«n lu«n biÕn ®éng nÕu ph¶i sö
dông cã hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc ®Ó t¹o ra hµng ho¸ vµ dÞch vô ®¸p øng kÞp
thêi nhu cÇu cña thÞ trêng vµ x· héi.
2. Chøc n¨ng cña thÞ trêng
2.1. Chøc n¨ng thõa nhËn:
NÕu s¶n phÈm doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra tiªu thô ®îc trªn thÞ trêng, tøc
lµ khi ®ã hµng ho¸ cña doanh nghiÖp ®· ®îc thÞ trêng chÊp nhËn, lóc Êy sÏ
tån t¹i mét sè lîng kh¸ch hµng nhÊt ®Þnh cã nhu cÇu vµ s½n sµng tr¶ tiÒn ®Ó
cã hµng ho¸ nh»m tho¶ m·n nhu cÇu ®ã vµ qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt cña doanh
9
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
nghiÖp, nhê thÕ mµ còng ®îc thùc hiÖn. ThÞ trêng thõa nhËn tæng khèi
lîng hµng ho¸ vµ dÞch vô ®a ra giao dÞch, tøc thõa nhËn gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö
dông cña chóng chuyÓn gi¸ trÞ c¸ biÖt thµnh gi¸ trÞ x· héi. Sù ph©n phèi vµ
ph©n phèi l¹i c¸c nguån lùc nãi lªn sù thõa nhËn cña thÞ trêng. Chøc n¨ng
nµy ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh ph¶i t×m hiÓu
kü thÞ trêng, ®Æc biÖt lµ nhu cÇu thÞ trêng. X¸c ®Þnh cho ®îc thÞ trêng cÇn
g× víi khèi lîng bao nhiªu.
2.2. Chøc n¨ng thùc hiÖn cña thÞ trêng:
Th«ng qua c¸c ho¹t ®éng trao ®æi trªn thÞ trêng, ngêi b¸n vµ ngêi
mua thùc hiÖn ®îc c¸c môc tiªu cña m×nh. Ngêi b¸n nhËn tiÒn vµ chuyÓn
quyÒn së h÷u hµng ho¸ cho ngêi mua. §æi l¹i, ngêi mua tr¶ tiÒn cho ngêi
b¸n ®Ó cã ®îc gi¸ trÞ sö dông cña hµng ho¸. Tuy nhiªn sù thùc hiÖn vÒ gi¸ trÞ
chØ xÈy ra khi thÞ trêng ®· chÊp nhËn gi¸ trÞ sö dông cña hµng ho¸. Do ®ã khi
s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ dÞch vô doanh nghiÖp kh«ng chØ t×m mäi c¸ch ®Ó gi¶m
thiÓu c¸c chi phÝ mµ cßn ph¶i chó ý xem lîi Ých ®em l¹i tõ s¶n phÈm cã phï
hîp víi nhu cÇu thÞ trêng hay kh«ng. Nh vËy th«ng qua chøc n¨ng thùc hiÖn
cña thÞ trêng, c¸c hµng ho¸ vµ dÞch vô h×nh thµnh nªn c¸c gi¸ trÞ trao ®æi cña
m×nh ®Ó lµm c¬ së cho viÖc ph©n phèi c¸c nguån lùc.
2.3. Chøc n¨ng ®iÒu tiÕt vµ kÝch thÝch cña thÞ trêng
C¬ chÕ thÞ trêng ®iÒu tiÕt viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ tøc lµ kÝch
thÝch c¸c doanh nghiÖp ®Çu t kinh doanh vµo c¸c lÜnh vùc cã møc lîi nhuËn
hÊp dÉn, cã tØ suÊt lîi nhuËn cao, t¹o ra sù di chuyÓn t liÖu s¶n xuÊt tõ ngµnh
nµy sang ngµnh kh¸c. ThÓ hiÖn râ nhÊt cña chøc n¨ng ®iÒu tiÕt lµ sù ®µo th¶i
trong quy luËt c¹nh tranh. Doanh nghiÖp nµo, b»ng chÝnh néi lùc cña m×nh, cã
thÓ tho¶ m·n tèt nhÊt nhu cÇu cña thÞ trêng ph¶n øng mét c¸ch kÞp thêi, linh
ho¹t s¸ng t¹o víi c¸c biÕn ®éng cña thÞ trêng th× sÏ tån t¹i vµ ph¸t triÓn hoÆc
ngîc l¹i. Ngoµi ra thÞ trêng cßn híng dÉn ngêi tiªu dïng sö dông theo
môc ®Ých cã lîi nhÊt nguån nh©n s¸ch cña m×nh. Chøc n¨ng nµy ®ßi hái c¸c
doanh nghiÖp ph¶i n¾m ®îc chu k× sèng cña s¶n phÈm, ®Ó xem s¶n phÈm
10
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
®ang ë giai ®o¹n nµo, tøc lµ xem xÐt møc ®é hÊp dÉn cña thÞ trêng ®Õn ®©u
®Ò tõ ®ã cã c¸c chÝnh s¸ch phï hîp.
2.4. Chøc n¨ng th«ng tin cña thÞ trêng
Chøc n¨ng nµy thÓ hiÖn ë chç, thÞ trêng chØ cho ngêi s¶n xuÊt biÕt nªn
s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ dÞch vô nµo, b»ng c¸ch nµo vµ khèi lîng lµ bao nhiªu
®Ó ®a vµo thÞ trêng t¹i thêi ®iÓm nµo lµ thÝch hîp vµ cã lîi nhÊt, chØ cho
ngêi tiªu dïng biÕt nªn mua nh÷ng lo¹i hµng ho¸ vµ dÞch vô g× t¹i thêi ®iÓm
nµo lµ cã lîi cho m×nh. ThÞ trêng sÏ cung cÊp cho ngêi s¶n xuÊt vµ ngêi
tiªu dïng nh÷ng th«ng tin sau: Tæng sè cung, tæng sè cÇu, c¬ cÊu cña cung vµ
cÇu, quan hÖ cung cÇu ®èi víi tõng lo¹i hµng ho¸ vµ dÞch vô, c¸c ®iÒu kiÖn t×m
kiÕm hµng ho¸ vµ dÞch vô, c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt vµ ph©n phèi... §©y lµ nh÷ng
th«ng tin quan träng cho c¶ ngêi s¶n xuÊt vµ ngêi tiªu dïng ®Ó ®Ò ra c¸c
quyÕt ®Þnh thÝch hîp ®em l¹i lîi Ých hiÖu qu¶ cho hä.
§Ó cã ®îc nh÷ng th«ng tin nµy doanh nghiÖp ph¶i tæ chøc tèt hÖ thèng
th«ng tin cña m×nh bao gåm c¸c ng©n hµng thèng kª vµ ng©n hµng m« h×nh
còng nh c¸c ph¬ng ph¸p thu thËp vµ xö lý th«ng tin nh»m cung cÊp nh÷ng
th«ng tin vÒ thÞ trêng cho l·nh ®¹o doanh nghiÖp ®Ó x©y dùng kÕ ho¹ch chiÕn
lîc, kÕ ho¹ch ph¸t triÓn thÞ trêng.
III. C¸c nh©n tè ¶nh hëng tíi tiªu thô s¶n phÈm cña doanh nghiÖp
trªn thÞ trêng
1. C¸c yÕu tè cÊu thµnh nªn thÞ trêng
1.1. CÇu thÞ trêng
CÇu vÒ mét lo¹i hµng ho¸ dÞch vô lµ khèi lîng hµng ho¸ hoÆc dÞch vô
mµ ngêi mua s½n sµng mua vµ cã kh¶ n¨ng thanh to¸n ë mçi møc gi¸ nhÊt
®Þnh víi c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c kh«ng thay ®æi.
Trong thùc tÕ cuéc sèng chóng ta hiÓu r»ng nhiÒu ngêi thÝch mua hµng
ho¸ lµ do sù t¸c ®éng cña nhiÒu yÕu tè, thÓ hiÖn chung qua møc ®é hÊp dÉn
cña hµng ho¸. Muèn t¹o ra sù hÊp dÉn hµng ho¸ cña doanh nghiÖp m×nh so víi
11
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
hµng ho¸ cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh kh¸c th× doanh nghiÖp cÇn t¹o ra cho mét
kh¶ n¨ng thÝch øng lín h¬n víi nhu cÇu. V× vËy nghiªn cøu ®Ó nhËn d¹ng vµ
hiÓu biÕt cÆn kÏ nhu cÇu cña kh¸ch hµng trë thµnh vÊn ®Ò cèt lâi cña doanh
nghiÖp trong ®ã ph¶i ®Æc biÖt chó ý ®Õn nh÷ng nhu cÇu cã kh¶ n¨ng thanh
to¸n. Doanh nghiÖp cã thÓ chÕ t¹o ra nhiÒu lo¹i hµng ho¸ víi nh÷ng ®Æc tÝnh
cùc kú hoµn mü, rót côc hä còng ch¼ng b¸n ®îc lµ bao nhiªu, nÕu nh kh«ng
b¸m s¸t nhu cÇu thÞ trêng. H¬n n÷a nÕu chi phÝ s¶n xuÊt cña nã l¹i qu¸ lín,
gi¸ cao qu¸ th× ngêi mua kh«ng thÓ mua ®îc mÆc dï ngêi ta rÊt thÝch dïng
nã. Do vËy mong muèn hay nhu cÇu tiÒm n¨ng kh«ng thÓ biÕn thµnh nhu cÇu
hiÖn thùc, thµnh søc mua ®èi víi hµng ho¸. Chõng nµo nhµ kinh doanh ®o¸n
biÕt ®îc kh¸ch hµng sÏ cÇn lo¹i hµng ho¸ nµo víi nh÷ng ®Æc ®iÓm g× vµ ®Æc
trng quan träng nhÊt? §Ó t¹o ra nã ngêi ta ph¶i tæn phÝ bao nhiªu, t¬ng øng
víi nã lµ møc gi¸ nµo? ... th× khi ®ã hä míi thùc sù n¾m b¾t ®îc nhu cÇu cña
ngêi tiªu dïng vµ míi hy väng ®em l¹i hiÖu qu¶ trong kinh doanh.
2.2. Cung cña thÞ trêng
Cung cña mét lo¹i hµng ho¸ hoÆc dÞch vô lµ khèi lîng hµng ho¸ hoÆc
dÞch vô mµ ngêi b¸n s½n sµng b¸n ë mét møc gi¸ nhÊt ®Þnh víi c¸c ®iÒu kiÖn
kh¸c kh«ng thay ®æi. Trªn thÞ trêng chØ cã nh÷ng lo¹i hµng ho¸ cã nhu cÇu
míi ®îc cung øng vµ ph¶i chó ý hµng ho¸ ®îc cung øng kh«ng ph¶i lµ b»ng
bÊt cø gi¸ nµo mµ ph¶i c¨n cø vµo kh¶ n¨ng s½n sµng b¸n. CÇn ph¶i nhËn thÊy
r»ng ®iÒu mÊu chèt mµ ngêi tiªu dïng quan t©m khi mua mét lo¹i hµng ho¸
hay dÞch vô chÝnh lµ nh÷ng lîi Ých do viÖc tiªu dïng hµng ho¸ dÞch vô ®ã ®em
l¹i. Nh vËy nh÷ng hµng ho¸ vµ dÞch vô mµ ngêi kinh doanh ®em cung øng
chØ lµ ph¬ng tiÖn truyÒn t¶i nh÷ng lîi Ých mµ ngêi tiªu dïng chê ®îi. Do vËy
nhiÖm vô ®Æt ra cho c¸c nhµ kinh doanh lµ ph¶i x¸c ®Þnh nhu cÇu, lîi Ých cña
ngêi tiªu dïng ®Ó tõ ®ã s¶n xuÊt vµ cung øng nh÷ng hµng ho¸ vµ dÞch vô ®Ó
cã thÓ b¶o ®¶m tèt nhÊt nh÷ng lîi Ých cho ngêi tiªu dïng.
2.3. Gi¸ c¶ thÞ trêng
VÒ mÆt gi¸ trÞ, gi¸ c¶ lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn mµ ngêi mua ph¶i tr¶ cho
12
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
ngêi b¸n ®Ó cã ®îc gi¸ trÞ sö dông cña mét lo¹i hµng ho¸ dÞch vô nµo ®ã.
Gi¸ c¶ trªn thÞ trêng ®îc x¸c ®Þnh b»ng sù gÆp gì gi÷a cung vµ cÇu. Nã
ph¶n ¸nh viÖc ®¸p øng nhu cÇu cña thÞ trêng vÒ hµng ho¸ vµ dÞch vô, lu«n
lu«n g¾n liÒn víi viÖc sö dông c¸c nguån lùc cã h¹n cña x· héi vµ ph¶i ®îc
tr¶ gi¸. §èi víi ngêi tiªu dïng gi¸ hµng ho¸ lu«n ®îc coi lµ yÕu tè ®Çu tiªn
®Ó hä ®¸nh gi¸ phÇn lîi thu ®îc vµ chi phÝ ph¶i bá ra ®Ó së h÷u vµ tiªu dïng
hµng ho¸. V× vËy nh÷ng quyÕt ®Þnh vÒ gi¸ lu«n gi÷ vai trß quan träng vµ phøc
t¹p nhÊt mµ doanh nghiÖp ph¶i ®èi mÆt. Th«ng thêng thÞ trêng x¸c ®Þnh gi¸
trÇn cña hµng ho¸, mÆc dï vËy trong mét sè thÞ trêng doanh nghiÖp cã thÓ
thay ®æi gi¸ c¶, khi ®ã doanh nghiÖp cÇn ®Æc biÖt quan t©m ®Õn mèi quan hÖ
gi÷a gi¸ c¶ vÒ nhu cÇu, tèc ®é co gi·n cña cÇu ®èi víi gi¸.
2. C¸c nh©n tè ¶nh hëng
2.1. VÜ m«
* Nh©n khÈu häc
Nh©n khÈu häc nghiªn cøu d©n c theo c¸c quan ®iÓm con ngêi, qui m«
vµ tèc ®é t¨ng d©n sè, mËt ®é, sù di chuyÓn d©n c, tr×nh ®é häc vÊn - ThÞ
trêng vèn do con ngêi hîp thµnh. Môc tiªu ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh
còng xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu cña con ngêi, nh»m phôc vô con ngêi vµ híng
tíi con ngêi. Qui m« vµ tèc ®é t¨ng d©n sè ph¶n ¸nh trùc tiÕp qui m« nhu cÇu
kh¸i qu¸t trong hiÖn t¹i vµ t¬ng lai vµ do ®ã nã còng thÓ hiÖn sù ph¸t triÓn
hay suy tho¸i cña thÞ trêng. D©n sè t¨ng kÐo theo nhu cÇu cña con ngêi
còng t¨ng vµ thÞ trêng còng t¨ng víi søc mua kh¸ lín, nhng nÕu søc mua
gi¶m sót th× thÞ trêng sÏ bÞ thu hÑp.
Sù gia t¨ng sè ngêi cã häc vÊn lµm sinh ®éng thªm thÞ trêng hµng ho¸
chÊt lîng cao. Sù thay ®æi vÒ c¬ cÊu tuæi t¸c trong d©n c sÏ dÉn tíi t×nh
tr¹ng thay ®æi c¬ cÊu kh¸ch hµng tiÒm n¨ng theo ®é tuæi. Nh÷ng thay ®æi nµy
sÏ t¸c ®éng quan träng ®Õn c¬ cÊu tiªu dïng vµ nhu cÇu vÒ c¸c lo¹i hµng ho¸.
* Kinh tÕ
13
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
M«i trêng kinh tÕ tríc hÕt ®îc ph¶n ¸nh qua t×nh h×nh ph¸t triÓn vµ
tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ chung vÒ c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ, c¬ cÊu vïng. T×nh
h×nh ®ã cã thÓ t¹o nªn tÝnh hÊp dÉn vÒ thÞ trêng vµ søc mua kh¸c nhau ®èi
víi c¸c thÞ trêng kh¸c nhau. Bëi v× ngoµi b¶n th©n con ngêi ra th× søc mua
cña hä còng rÊt quan träng ®èi víi c¸c thÞ trêng. Nãi chung søc mua phô
thuéc vµo møc thu nhËp hiÖn t¹i, gi¸ c¶ hµng ho¸ sè tiÒn tiÕt kiÖm, kh¶ n¨ng
vay nî cña kh¸ch hµng, tØ lÖ thÊt nghiÖp, l·i suÊt vay tÝn dông. M«i trêng
kinh tÕ còng ¶nh hëng tíi c¬ cÊu chØ tiªu cña ngêi tiªu dïng. Nh÷ng ngêi
thuéc tÇng líp thîng lu thêng lµ thÞ trêng tiªu thô cña c¸c mÆt hµng xa xØ
vµ ngîc l¹i tÇng líp h¹ lu trong x· héi buéc ph¶i tÝnh to¸n tõng xu ngay c¶
khi mua s¾m thø kh«ng thÓ dïng. Trong thêi kú nÒn kinh tÕ t¨ng trëng th× c¬
héi ph¸t triÓn thÞ trêng sÏ thuËn lîi h¬n rÊt nhiÒu so víi thêi kú nÒn kinh tÕ
suy tho¸i.
* Tù nhiªn
M«i trêng tù nhiªn bao gåm hÖ thèng c¸c yÕu tè tù nhiªn (khÝ hËu, ®Êt
®ai, nguyªn vËt liÖu, n¨ng lîng dïng cho s¶n xuÊt...) ¶nh hëng nhiÒu mÆt tíi
c¸c nguån lùc ®Çu vµo cÇn thiÕt cho c¸c doanh nghiÖp vµ do vËy chóng ta cã
thÓ g©y biÕn ®éng lín trªn thÞ trêng. Sù thiÕu hôt nguån nguyªn liÖu th«, sù
gia t¨ng chi phÝ n¨ng lîng, sù c¹n kiÖt nh÷ng nguyªn liÖu kh«ng phôc håi
nh dÇu má, than ®¸, c¸c lo¹i kho¸ng s¶n kh¸c... ngµy cµng trë nªn nghiªm
träng. Xu thÕ chung ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i t×m kiÕm, nghiªn cøu sö
dông c¸c nguån n¨ng lîng thay thÕ.
Ho¹t ®éng c«ng nghiÖp hÇu nh bao giê còng g©y tæn h¹i cho m«i
trêng. C¸c nhµ chøc tr¸ch ®ang lªn tiÕng kªu gäi mäi ngêi cïng suy nghÜ vÒ
c¸ch lo¹i trõ c¸c chÊt th¶i ®éc h¹i ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ c¶
trong qu¸ tr×nh sö dông s¶n phÈm. Ngµy nay ý thøc b¶o vÖ m«i trêng cña
ngêi d©n ®ang lªn cao nªn ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i t¹o ra nh÷ng s¶n
phÈm cã ®é an toµn cao vÒ sinh häc vµ m«i trêng, mÆc dï gi¸ c¶ cã t¨ng lªn
nhng ngêi tiªu dïng vÉn chÊp nhËn, thÞ trêng vÒ c¸c s¶n phÈm m¹nh nhiÒu
14
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
chÊt ®éc h¹i tíi m«i trêng qua ®ã thu hÑp l¹i vµ thÞ trêng c«ng nghÖ xö lý
c¸c chÊt th¶i ®îc më réng h¬n.
* C«ng nghÖ kü thuËt
Khoa häc kü thuËt vµ khoa häc øng dông lµ lùc lîng mang ®Çy kÞch
tÝnh. Nã chøa ®ùng trong ®ã c¸c bÝ quyÕt dÉn ®Õn thµnh c«ng cho c¸c doanh
nghiÖp. HÖ thèng khoa häc c«ng nghÖ ®· sinh ra c¶ nh÷ng ®iÒu k× diÖu lÉn
nh÷ng nçi khñng khiÕp cho nh©n lo¹i. M«i trêng c«ng nghÖ g©y t¸c ®éng
m¹nh mÏ tíi søc s¸ng t¹o s¶n phÈm vµ c¬ héi t×m kiÕm thÞ trêng míi. Sù
c¹nh tranh vÒ kü thuËt c«ng nghÖ míi kh«ng chØ cho phÐp c¸c doanh nghiÖp
giµnh th¾ng lîi mµ cßn thay ®æi b¶n chÊt cña qu¸ tr×nh c¹nh tranh bëi v×
chóng cã ¶nh hëng lín lao tíi chi phÝ s¶n xuÊt vµ n¨ng suÊt lao ®éng. Mçi
khi trªn thÞ trêng xuÊt hiÖn mét c«ng nghÖ míi sÏ lµm mÊt ®i vÞ trÝ vèn cã
cña kü thuËt cò, m¸y photocopy ®· g©y thiÖt h¹i cho nÒn s¶n xuÊt giÊy than,
cßn v« tuyÕn truyÒn h×nh l¹i g©y h¹i cho ngµnh chiÕu phim...
Ngµy nay khoa häc kü thuËt ®ang kh«ng ngõng tiÕn bé vµ lµm xuÊt hiÖn
thªm nh÷ng kh¶ n¨ng v« tËn nh thÞ trêng n¨ng lîng mÆt trêi, thÞ trêng
m¸y vi tÝnh c¸c lo¹i, thÞ trêng thuèc vµ dông cô y tÕ víi tÝnh n¨ng thÇn kú
ch÷a c¸c lo¹i bÖnh hiÓm nghÌo nh ung th, gan, phæi, thay ®æi gen ADN...
Do vËy c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i n¾m b¾t vµ hiÓu râ ®îc b¶n chÊt cña
nh÷ng thay ®æi trong m«i trêng c«ng nghÖ kü thuËt cïng nhiÒu ph¬ng thøc
kh¸c nhau mµ mét c«ng nghÖ míi cã thÓ phôc vô cho nhu cÇu cña con ngêi.
MÆt kh¸c ph¶i c¶nh gi¸c, kÞp thêi ph¸t hiÖn c¸c kh¶ n¨ng xÊu cã thÓ g©y ra
thiÖt h¹i tíi ngêi tiªu dïng.
* ChÝnh trÞ
M«i trêng chÝnh trÞ bao gåm hÖ thèng luËt ph¸p, c¸c c«ng cô chÝnh s¸ch
cña nhµ níc, còng nh c¬ chÕ ®iÒu hµnh qu¶n lý cña chÝnh phñ. TÊt c¶ ®Òu
t¸c ®éng ®Õn thÞ trêng th«ng qua sù khuyÕn khÝch hay h¹n chÕ c¸c doanh
nghiÖp tham gia vµo thÞ trêng. LuËt ph¸p ra ®êi lµ ®Ó ®iÒu tiÕt ho¹t ®éng kinh
doanh. Nã b¶o vÖ lîi Ých cho doanh nghiÖp tríc sù c¹nh tranh kh«ng lµnh
15
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
m¹nh, b¶o vÖ cho ngêi tiªu dïng tríc nh÷ng viÖc lµm gian dèi nh s¶n xuÊt
hµng ho¸ kÐm chÊt lîng, qu¶ng c¸o kh«ng ®óng sù thËt, ®¸nh lõa kh¸ch hµng
b»ng thñ ®o¹n bao b× nh·n gãi vµ møc gi¸ c¶, b¶o vÖ lîi Ých tèi cao cña x· héi
chèng l¹i sù léng hµnh cña c¸c nhµ s¶n xuÊt. M«i trêng chÝnh trÞ ¶nh hëng
rÊt lín tíi thÞ trêng. Ch¼ng h¹n nh viÖc ®iÒu hµnh xuÊt nhËp khÈu cña chÝnh
phñ, nÕu sè lîng, gi¸ c¶, thêi ®iÓm... hµng nhËp khÈu kh«ng ®îc ®iÒu hµnh
tèt ®Òu cã thÓ lµm cho thÞ trêng trong níc biÕn ®éng.
* V¨n ho¸ x· héi
M«i trêng v¨n ho¸ bao gåm c¸c nh©n tè ®a d¹ng nh phong tôc tËp
qu¸n, c¸c gi¸ trÞ v¨n ho¸ truyÒn thèng, th¸i ®é, thÞ hiÕu, thãi quen, ®inh híng
tiªu dïng... cña mçi d©n téc. Nh÷ng gi¸ trÞ v¨n ho¸ ®«i khi trë thµnh "Hµng
rµo gai gãc" ®èi víi viÖc th©m nhËp thÞ trêng cña doanh nghiÖp. C¸c gi¸ trÞ
v¨n ho¸ truyÒn thèng khã thay ®æi t¸c ®éng m¹nh mÏ tíi th¸i ®é, hµnh vi mua
vµ tiªu dïng hµng ho¸ cña c¸ nh©n, nhãm ngêi. Tuy nhiªn nh÷ng gi¸ trÞ v¨n
ho¸ mang tÝnh thø ph¸t th× dÔ thay ®æi h¬n vµ sÏ t¹o ra c¬ héi thÞ trêng hay
khuynh híng tiªu dïng míi. Do vËy c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i chó ý thÝch
®¸ng tíi yÕu tè v¨n ho¸ tríc khi tiÕn hµnh x©m nhËp hay ph¸t triÓn thÞ trêng
nµo ®ã. Ngµy nay ®Æc trng m«i trêng v¨n ho¸ ë ViÖt Nam ®ang thay ®æi
theo xu híng t«n träng c¸c gi¸ trÞ truyÒn thèng cña d©n téc, ®ång thêi mong
muèn tho¶ m·n nhu cÇu mét c¸ch nhanh chãng vµ cã ®Þnh híng trÝ tuÖ trong
c¸c s¶n phÈm tiªu dïng.
2.2. Vi m«
* Nhãm nh©n tè thuéc vÒ b¶n th©n doanh nghiÖp
NhiÖm vô c¬ b¶n cña doanh nghiÖp lµ tho¶ m·n tèt nhÊt nhu cÇu vÒ tiªu
dïng hµng ho¸ cña thÞ trêng. C«ng viÖc nµy thµnh c«ng hay kh«ng l¹i phô
thuéc vµo nhiÒu nh©n tè vµ lùc lîng.
Tríc hÕt lµ c¸c chÝnh s¸ch vµ ®Þnh híng ph¸t triÓn do ban l·nh ®¹o
doanh nghiÖp v¹ch ra. Tuú thuéc vµo tõng giai ®o¹n cô thÓ, tõng thùc tr¹ng
kinh doanh cña mçi doanh nghiÖp mµ hä cã nh÷ng kÕ ho¹ch ng¾n h¹n, trung
16
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
h¹n, dµi h¹n phï hîp. §èi víi mét doanh nghiÖp muèn ®øng v÷ng trªn thÞ
trêng th× bé phËn l·nh ®¹o ph¶i ®a ra môc tiªu, chiÕn lîc, ph¬ng ch©m vµ
quyÕt ®Þnh trªn c¬ së lîi Ých chung cña tËp thÓ vµ chóng ph¶i chøa ®ùng trong
®ã thÕ m¹nh tæng hîp cña mäi bé phËn. Phßng tµi chÝnh quan t©m ®Õn vÊn ®Ò
vèn vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn, phßng vËt t chó träng gi¶i quyÕt viÖc b¶o ®¶m
cung cÊp ®ñ, ®óng thµnh phÈm, b¸n thµnh phÈm cÇn thiÕt, phßng kÕ to¸n theo
dâi chÆt chÏ c¸c kho¶n thu chi, phßng thiÕt kÕ kü thuËt b¶o ®¶m vÒ chÊt lîng,
®é an toµn, ®é bÒn ®Ñp cho s¶n phÈm... TÊt c¶ ph¶i ®îc tËp hîp, hîp t¸c chÆt
chÏ víi phßng thÞ trêng.
* C¸c nhµ cung cÊp
Nh÷ng ngêi cung øng lµ c¸c tæ chøc vµ c¸c c¸ nh©n b¶o ®¶m cung cÊp
cho doanh nghiÖp vµ c¸c ®èi thñ c¹nh tranh nh÷ng yÕu tè cÇn thiÕt ®Ó s¶n xuÊt
ra hµng ho¸, dÞch vô nhÊt ®Þnh. §Ó s¶n xuÊt th× ngêi s¶n xuÊt ph¶i lu«n theo
dâi ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin cã liªn quan ®Õn thùc tr¹ng sè lîng, chÊt lîng, gi¸
c¶... hiÖn t¹i vµ t¬ng lai cña c¸c yÕu tè nguån lùc cho s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ
dÞch vô. Nguån lùc khan hiÕm, gi¸ c¶ t¨ng, tríc m¾t cã thÓ lµm xÊu ®i c¬ héi
thÞ trêng cho viÖc kinh doanh nh÷ng hµng ho¸ vµ dÞch vô nhÊt ®Þnh thËm chÝ
ph¶i ngõng s¶n xuÊt.
* Kh¸ch hµng
Kh¸ch hµng cña doanh nghiÖp lµ ®èi tîng mµ doanh nghiÖp phôc vô lµ
yÕu tè quyÕt ®Þnh sù thµnh b¹i cña doanh nghiÖp bëi v× kh¸ch hµng t¹o nªn thÞ
trêng, qui m« kh¸ch hµng t¹o nªn qui m« thÞ trêng. Kh¸ch hµng cã thÓ lµ
ngêi tiªu dïng, c¸c tæ chøc mua b¸n th¬ng m¹i, nhµ bu«n b¸n trung gian,
c¸c c¬ quan nhµ níc, c¸c tæ chøc quèc tÕ. Nhu cÇu cña hä lu«n lu«n biÕn ®æi
vµ do ®ã ngêi b¸n cÇn nghiªn cøu kü nh÷ng biÕn ®éng ®ã.
* C¸c trung gian ph©n phèi vµ tiªu thô
Nh÷ng ngêi trung gian vµ c¸c h·ng ph©n phèi chuyªn nghiÖp ®ãng vai
trß rÊt quan träng hç trî cho doanh nghiÖp ®i lªn, tiªu thô vµ phæ biÕn hµng
ho¸ ®èi víi kh¸ch hµng. Hä cã thÓ lµ nh÷ng ngêi m«i giíi th¬ng m¹i, ®¹i lý,
17
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
ngêi b¸n bu«n, b¸n lÎ, tæ chøc dÞch vô Marketing lu th«ng hµng ho¸ tæ chøc
tµi chÝnh tÝn dông. Nh÷ng tæ chøc nµy cã ¶nh hëng trùc tiÕp tíi h×nh ¶nh cña
doanh nghiÖp trªn thÞ trêng, ¶nh hëng tíi chÊt lîng dÞch vô, tÝnh s¸ng t¹o
vµ chi phÝ, v× vËy ®iÒu nªn lµm ®èi víi c¸c doanh nghiÖp lµ cÇn ph¶i c©n nh¾c
cÈn thËn tríc khi quyÕt ®Þnh céng t¸c víi mét lo¹i h×nh trung gian ph©n phèi
cô thÓ nµo. CÇn ph¶i tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng cña hä ®Ó tr¸nh bÞ rµng
buéc ®ång thêi thiÕt lËp nh÷ng mèi quan hÖ bÒn v÷ng víi nh÷ng tæ chøc cã
tÝnh quyÕt ®Þnh nhÊt ®èi víi m×nh.
* C¸c ®èi thñ c¹nh tranh
C¹nh tranh lµ quy luËt cña nÒn kinh tÕ. Mçi quyÕt ®Þnh cña ®èi thñ c¹nh
tranh ®Òu ¶nh hëng ®Õn thÞ trêng nãi chung vµ ®Õn doanh nghiÖp nãi riªng.
NhiÒu doanh nghiÖp cø lÇm tëng ngêi tiªu dïng cã nhu cÇu vÒ gi¸ trÞ hµng
ho¸ cña m×nh nhng vÒ b¶n chÊt lµ hä cÇn gi¸ trÞ sö dông hµng ho¸ ®ã vµ trªn
thÞ trêng cã rÊt nhiÒu s¶n phÈm thay thÕ cho hä lùa chän, ®«i khi c¸c nhu cÇu
nµy bÞ triÖt tiªu nhau, tøc sù thµnh c«ng cña doanh nghiÖp nµy l¹i chÝnh lµ thÊt
b¹i cña doanh nghiÖp kh¸c, sù ph¸t triÓn thÞ trêng cña doanh nghiÖp nµy l¹i
chÝnh lµ sù thu hÑp thÞ trêng cña doanh nghiÖp kh¸c vµ ngîc l¹i. V× vËy mäi
quyÕt ®Þnh cña doanh nghiÖp kh«ng thÓ bá qua yÕu tè c¹nh tranh.
IV. C¬ chÕ thÞ trêng vµ vai trß cña nã ®èi víi c¸c doanh nghiÖp
trong c¬ chÕ thÞ trêng
1. §Æc trng cña c¬ chÕ thÞ trêng
Kinh tÕ t b¶n lµ nÒn kinh tÕ vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng. §Õn lît
m×nh c¬ chÕ thÞ trêng lµ c¬ chÕ cña nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ ë ®©u cã s¶n xuÊt
hµng ho¸ th× ë ®ã sÏ xuÊt hiÖn c¬ chÕ thÞ trêng, hay nãi c¸ch kh¸c c¬ chÕ thÞ
trêng lµ c¬ chÕ t¹o m«i trêng cho c¸c quy luËt cña nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸
18
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
ho¹t ®éng. §ã lµ m«i trêng c¹nh tranh nh»m môc tiªu lîi nhuËn th«ng qua
c¸c quy luËt kinh tÕ nh quy luËt c¹nh tranh, quy luËt gi¸ c¶, quy luËt gi¸ trÞ,
quy luËt cung cÇu, quy luËt lu th«ng tiÒn tÖ, quy luËt kh¸ch hµng... Nh©n tè
c¬ b¶n cña c¬ chÕ thÞ trêng lµ cung, cÇu vµ gi¸ c¶ thÞ trêng.
VÒ b¶n chÊt, c¬ chÕ thÞ trêng lµ c¬ chÕ gi¸ c¶ tù do, nã cã mét sè ®Æc
trng chñ yÕu sau:
* C¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn viÖc ph©n bæ, sö dông c¸c nguån tµi nguyªn
s¶n xuÊt nh lao ®éng, vèn, ®Êt ®ai, c«ng nghÖ, nguyªn nhiªn liÖu... vÒ c¬ b¶n
®îc quyÕt ®Þnh mét c¸ch kh¸ch quan th«ng qua sù ho¹t ®éng cña c¸c quy
luËt kinh tÕ nh quy luËt c¹nh tranh, quy luËt cung cÇu, quy luËt gi¸ trÞ...
* C¬ chÕ thÞ trêng ®ßi hái chÊt lîng s¶n phÈm ngµy cµng t¨ng nh»m
thu ®îc th¾ng lîi trong c¹nh tranh. VÒ l©u dµi th× c¹nh tranh vÒ chÊt lîng
vÉn gay go vµ mang tÝnh quyÕt ®Þnh. Ngµy nay, chÊt lîng s¶n phÈm kh«ng
chØ bã hÑp qua mét sè th«ng sè nh bÒn, ®Ñp, tÝnh c¬ lý cao mµ cßn thÓ hiÖn
rÊt nhiÒu qua h×nh thøc, kiÓu d¸ng, mÉu m·, bao b×, mÇu s¾c... vµ c¸c dÞch vô
kÌm theo. Nãi chung s¶n phÈm hµng ho¸ nµo ®¸p øng ®îc nhu cÇu, mong
muèn cña ngêi tiªu dïng nhiÒu h¬n th× s¶n phÈm hµng ho¸ ®ã cã chÊt lîng
cao h¬n vµ ngîc l¹i.
* C¬ chÕ thÞ trêng mÆt hµng s¶n xuÊt ph¶i thêng xuyªn ®æi míi h×nh
thøc mÉu m· t¬ng øng víi nhu cÇu míi cña thÞ trêng. Con ngêi thêng
nhanh ch¸n nh÷ng thø ®ang thÞnh hµnh vµ hä ®i t×m kiÕm sù ®a d¹ng, ®¬n gi¶n
chØ bëi sù ®a d¹ng trong cuéc sèng. Doanh nghiÖp nµo kh«ng n¾m b¾t kÞp
nh÷ng thay ®æi nµy sÏ bÞ ®Èy ra ngoµi thÞ trêng nhêng chç cho nh÷ng s¶n
phÈm thay thÕ kh¸c. Do ®ã kh«ng cã mét lo¹i hµng ho¸ nµo cã thÓ tån t¹i m·i
trªn thÞ trêng víi mÉu m· cò rÝch. V× thÕ mét yªu cÇu ®Æt ra cho c¸c nhµ s¶n
xuÊt kinh doanh lµ ph¶i thêng xuyªn thay ®æi kiÓu d¸ng, mÉu m·, rót ng¾n
chu kú sèng s¶n phÈm. §iÒu nµy cã thÓ lý gi¶i bëi t©m lý ®a d¹ng cña con
ngêi.
* C¬ chÕ thÞ trêng ®ßi hái ph¶i cã sù thay ®æi vÒ kü thuËt c«ng nghÖ ®Ó
19
nguon tai.lieu . vn