Xem mẫu
- Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ ph¸p luËt phßng, chèng b¹o lùc ®èi víi phô n÷ vµ trÎ em
TS. NguyÔn ThÞ Kim Phông *
Nh©m Thóy Lan **
B
không ch
o l c nói chung, b o l c i v i ph n
và tr em nói riêng là v n n n xã h i
nư c ta mà còn t n t i nhi u
bi t quan tâm, xét trên c bình di n nghiên
c u khoa h c và th c ti n qu n lí xã h i.
Có th hi u b o l c i v i ph n và tr
nư c trên th gi i, gây nên nh ng h u qu vô em là hành vi vi ph m pháp lu t, vi ph m
cùng nghiêm tr ng c v m t kinh t và xã o c xã h i m t cách c ý c a m t ho c
h i. Chính vì th , vi c phòng, ch ng b o l c m t s ngư i, dùng s c m nh gây t n h i
nói chung và b o l c i v i ph n , tr em ho c có kh năng gây t n h i v th ch t,
nói riêng v n ang ư c c ng ng h t s c tinh th n, tình d c, kinh t i v i ph n và
quan tâm, n l c tìm ki m nh ng gi i pháp tr em. Như v y, d u hi u u tiên c a b o
h u hi u gi m thi u tình tr ng này. l c i v i ph n và tr em ó là dùng s c
1. Nh n di n b o l c i v i ph n và m nh gây t n h i cho ngư i khác m t cách
tr em trái pháp lu t, trái o c xã h i, b xã h i
Trong ti ng Vi t, b o l c ư c hi u là “s c lên án, b pháp lu t c m, luôn ư c phòng
m nh dùng cư ng b c, tr n áp ho c l t ng a và thư ng b x lí theo quy nh c a
(1)
”. V i nghĩa chung ó, b o l c có th ư c pháp lu t. Vi c dùng s c m nh ư c hi u là
s d ng c v i nghĩa tiêu c c (b o l c v i tr s d ng các ngu n l c v cơ b p, v v th ,
em, b o l c gia ình, b o l c gi i…) ho c tích v kinh t … mà ngư i gây b o l c ang n m
c c (b o l c cách m ng, dùng b o l c tr n gi . Nh ng hành vi dùng s c m nh h p pháp
áp k ph m t i…). i u ó ph thu c vào có th có d u hi u tr n áp, cư ng ch , bu c,
m c ích s d ng, i tư ng s d ng và i c m th c hi n nh ng hành vi nh t nh…
tư ng ch u h u qu c a b o l c. Tuy nhiên, th m chí cách li kh i i s ng xã h i nh m
khi trong xã h i không còn giai c p bóc l t, tr n áp và cư ng ch t i ph m (trong ó có
không trong tình tr ng b gi c ngo i xâm… ph n ph m t i) và tr em vi ph m pháp
thì ph n l n hi n tư ng b o l c là bi u hi n lu t… thì không ư c xem là hành vi b o
c a nh ng v n tiêu c c trong gia ình và l c i v i ph n và tr em.
xã h i, do ó Nhà nư c c n quy nh v V ch th , n u như i tư ng thư ng
nh ng hành vi b o l c trái pháp lu t và các ph i ch u h u qu c a b o l c r t d nh n
bi n pháp phòng, ch ng. V i ý nghĩa này, th y ó là nh ng ngư i y u th mà ph n l n
các i tư ng y u th trong xã h i, ph bi n là ph n và tr em thì i tư ng gây b o l c
nh t là ph n và tr em… r t d tr thành
n n nhân c a n n b o l c nên c n ư c c *, ** Trư ng i h c Lu t Hà N i
t¹p chÝ luËt häc sè 2/2009 3
- Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ ph¸p luËt phßng, chèng b¹o lùc ®èi víi phô n÷ vµ trÎ em
r t a d ng. Tuy chưa căn c c n thi t kh năng d n n nh ng t n th t v thân
kh ng nh (vì chưa có cơ quan chuyên trách th , v tình d c hay tâm lí, ho c au kh cho
qu n lí và chưa có s li u th ng kê v v n ph n , bao g m c s e do có nh ng
này)(2) nhưng trong ph m vi quan sát c a hành vi như v y, s cư ng b c hay tư c o t
chúng tôi, b o l c i v i ph n ph n l n do m t cách tuỳ ti n s t do, dù x y ra nơi
nam gi i th c hi n và b o l c i v i tr em công c ng hay trong i s ng riêng tư”.(3)
thư ng do ngư i l n th c hi n. S a d ng v Như v y, có th phân lo i các hành vi
ch th th c hi n hành vi b o l c i v i ph b o l c gia ình thành các nhóm chính g m:
n và tr em d n n r t khó tìm ra nh ng c b o l c v th ch t, b o l c v tinh th n, b o
trưng riêng, làm cơ s cho vi c phòng ng a. l c v kinh t và b o l c v tình d c.(4)
i m chung duy nh t có th nh n th y ch th Trong ó, ch y u và d nh n th y nh t là
th c hi n hành vi b o l c ph n l n là nh ng b o l c v th ch t. ó là các hành vi xâm
ngư i mà ph n và tr em ph i ph thu c vào h i tr c ti p n tính m ng, s c kho ph n
h như ch ng, con trai, ông ch (ngư i s và tr em như: ánh p, ngư c ãi, hành h
d ng lao ng), cha m ho c ngư i nuôi dư ng, v m t th xác, làm t n h i n s c kh e,
ngư i cho nh , th y cô giáo, b o m u, th m chí tư c o t tính m ng c a h …
ngư i qu n lí… Như v y, m t trong nh ng Nh ng hành vi này thư ng khi n cho n n
bi n pháp phòng ng a c n thi t là h tr nhân au n, gây thương tích các m c
tăng tính c l p c a ph n và tăng cư ng khác nhau, th m chí d n n t vong. K t
ki m tra, giám sát t i các trư ng h c, các cơ qu kh o sát t i 8 t nh 8 vùng trên c nư c
s nuôi d y tr em, s d ng lao ng tr em, do U ban v các v n xã h i c a Qu c
x lí nghiêm minh i v i các cơ s vi ph m. h i ti n hành trong 6 tháng u năm 2006
V bi u hi n, hành vi b o l c i v i cho th y hàng năm có t i 2,3 % gia ình có
ph n và tr em bao gi cũng ư c th c b o l c v th ch t. Cũng theo báo cáo c a
hi n v i l i c ý, ch y u b ng hành ng B công an, trên toàn qu c, c kho ng 2-3
nhưng cũng không lo i tr vi c th c hi n ngày có m t ngư i b gi t có liên quan n
b o l c b ng không hành ng (b m c, b o l c gia ình.(5) Có nh ng năm, ngành tòa
không cho ăn, không chăm sóc, không ti p án th ng kê lên t i 14% s v gi t ngư i liên
xúc, không giao vi c, không tr lương…). Vì quan n b o l c gia ình.(6) Các trư ng h p
v y, vi c xác nh có hay không có tình b o l c i v i tr em cũng ngày càng gia
tr ng b o l c không ph i bao gi cũng d tăng. M c dù chưa có th ng kê chính th c
dàng, ph i t vào nh ng hoàn c nh và m i nhưng ngày càng nhi u v vi c thương tâm
quan h c th . Hành vi b o l c có th gây x y ra v i các em bé như v hành h bé
t n h i ho c có kh năng gây t n h i trên Nguy n Th H o Bình Phư c,(7) em
nhi u phương di n i v i ph n và tr em. Nguy n Th Bình Hà N i(8)… So v i các
Theo thông l qu c t , b o l c gi i có th là hình th c b o l c khác, b o l c v th ch t
“b t kì m t hành ng nào d n n ho c có r t nguy hi m, d nh n bi t và d xác nh
4 t¹p chÝ luËt häc sè 2/2009
- Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ ph¸p luËt phßng, chèng b¹o lùc ®èi víi phô n÷ vµ trÎ em
c th h u qu i v i các n n nhân. m c khác nhau, tr m c m, th m chí t
V n n i c m, gây nh c nh i dư lu n vong ho c t t …
trong th i gian g n ây là tình tr ng b o l c Hình th c b o l c tinh th n cũng tương
tình d c. Vi c th a nh n ó là hình th c b o i ph bi n nhưng thư ng không bi u hi n
l c c l p hay không cũng còn nhi u ý ki n rõ nét và d nh n bi t như hình th c b o l c
trái ngư c nhau. Tuy nhiên, do m c v th ch t. B n thân các hành vi b o l c v
nghiêm tr ng cũng như tính nhân văn, tính th ch t, b o l c v tình d c cũng gây ra
t phá c a v n , pháp lu t v n c p nh ng t n thương tinh th n vô cùng m nh m .
hành vi này, trên c bình di n lu t qu c t và B o l c v tinh th n còn là nh ng hành vi lăng
lu t qu c gia, coi ó là m t d ng c a b o m , xúc ph m danh d , nhân ph m, làm nh c,
l c. B o l c tình d c thư ng th hi n dư i bu c làm nh ng vi c trái o c, thư ng
d ng: cư ng ép quan h tình d c, hi p dâm, xuyên t o áp l c v tâm lí, gây t n thương v
cư ng dâm, giao c u v i tr em, qu y r i tinh th n dư i nh ng hình th c như e d a
b ng l i nói, thư, tin nh n kh ng b … i n
tình d c, ép bu c s d ng văn hoá ph m i
hình là các v vi c như ch ng l t qu n áo và
tr y th a mãn nhu c u tình d c… Th c
nh t v vào chu ng chó r i g i m v sang
t , hình th c b o l c này không còn là quá
ch ng ki n t i Yên Dũng, B c Giang, m
m i m . Ngay c Vi t Nam, nơi hi n nay
xích con trai vào c t i n ven ư ng t i à
v n còn có s né tránh v n t nh và nh y
N ng, cô giáo b t các b n h c sinh trong l p
c m này thì cũng t n t i m t con s làm gi t
l n lư t tát vào má m t em h c sinh mà cô
mình các nhà nghiên c u: Có t i 30% các
cho là có l i… Nh ng hành vi trên tác ng
c p v ch ng có hi n tư ng ép bu c quan h sâu s c n tâm lí các n n nhân, khi n h
tình d c.(9) i v i tr em, nh ng v vi c, c m th y x u h , t i nh c và b cô l p.
nh ng con s v n n hi p dâm, l m d ng Nhi u nghiên c u ã k t lu n r ng tr em
tình d c tr em có chi u hư ng gia tăng s ng trong gia ình có tình tr ng b o l c, b
trong nh ng năm g n ây. H u qu c a l i l m d ng tình d c và b i x t i t thư ng
s ng i tr y, buông th không ch khi n các b sang ch n tâm lí, h c kém, th ng, tinh
em gái là n n nhân c a xâm h i tình d c mà th n sa sút và có nguy cơ l p l i chính nh ng
còn c các em trai. T i H i ngh phòng, hành vi b o l c mà mình ã ch ng ki n.
ch ng xâm h i tr em, B công an cho bi t: Ngoài nh ng hành vi nói trên, vi c dùng
T năm 2005 - 2007, s v xâm h i tr em s c m nh cư ng b c, bóc l t s c lao ng,
lên t i 5.070 v trong ó s v xâm h i tình bu c làm vi c trong môi trư ng c h i, gán
d c tr em chi m t i 56,3%.(10) H u qu ngư i làm tr n , ki m soát thu nh p, chi m
l i c a hành vi này m c nh là gây b c o t, h y ho i tài s n… cũng ư c coi là
xúc tâm lí cho các n n nhân ph n và tr d ng b o l c: b o l c kinh t . i n hình v
em, nh hư ng n h nh phúc gia ình và b o l c kinh t i v i ph n và tr em là
tương lai c a h , n ng hơn ã có nh ng v các trư ng h p ch ng b t v , con i làm ki m
vi c ngư i b xâm h i b các thương t t các ti n vư t quá s c kho , kh năng dùng ti n
t¹p chÝ luËt häc sè 2/2009 5
- Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ ph¸p luËt phßng, chèng b¹o lùc ®èi víi phô n÷ vµ trÎ em
ó vào vi c rư u chè, c b c; phong to kinh nh ng v vi c mà trong gia ình, ngư i
t , ki m soát thu nh p b t v , con ho c ch ng b o hành v i v con, cha m b o hành
ngư i khác ph i th ph thu c v tài chính; v i con cái, b t con ho c cho thuê con
b t tr em i ăn xin, ki m ti n b ng m i cách bu c i ăn xin, con trư ng thành ngư c ãi
n p nh m c; hành h và bóc l t lao ông bà, cha m (11)… Tuy nhiên, v i nh ng
ng tr em, bu c ph n và tr em ph i làm v vi c này, ngư i ta thư ng cho ây là
thêm gi … i u này r t ph bi n nh ng chuy n riêng c a m i gia ình, chuy n v
vùng nông thôn, nơi tư tư ng gia trư ng và l c ch ng nên b n thân ngư i trong cu c thư ng
h u còn ng tr trong các gia ình ho c thành không dám lên ti ng và chính quy n các c p
th , nơi các em nh lang thang ki m s ng ho c cũng không can thi p ho c ch can thi p khi
trong nh ng hoàn c nh c bi t như các em công lu n ã lên ti ng.
nh b m côi, b b rơi, ngư i lao ng khó Trong th i gian g n ây, t i trư ng h c,
ki m vi c làm… r t d tr thành n n nhân c a nhà tr - nơi thư ng ư c quan ni m là có
b o l c v kinh t . Nh ng hành vi này ang có môi trư ng sư ph m an toàn cũng x y ra r t
chi u hư ng gia tăng n u không có các bi n nhi u v b o hành tr em. i n hình là trư ng
pháp k p th i và m nh ngăn ch n. G n h p cô b o m u dán băng keo vào mi ng
ây, có nhi u v vi c n i c m như v phát cháu bé 18 tháng d n n t vong. trư ng
hi n và x lí ch quán ph qu n Thanh ph thông, có th y cô giáo ánh h c sinh như
Xuân v vi c bóc l t s c lao ng và hành h m t hình th c “d y d ”, th m chí n ch n
em Nguy n Th Bình su t 13 năm. ó cũng thương. trư ng chuyên nghi p còn có th y
ch là nh ng hành ng nh l c a m t s giáo l m d ng tình d c h c viên, g “ i tình
ngư i dân, a phương, ban ngành, giúp dư l y i m”… Trong 3 năm qua, tình tr ng tr
lu n phát hi n ra m t s trư ng h p và các em b b o l c ã tăng lên nhi u l n so v i
ki u b o l c kinh t . c bi t, các cơ quan th i i m trư c, trong ó c ng ng tăng 7
ch c năng h u như chưa qu n lí ư c tình l n và trư ng h c tăng 13 l n.(12)
tr ng s d ng lao ng tr em trong ph m vi Có r t nhi u nguyên nhân d n n tình
c nư c. Như v y, các nhà qu n lí và nghiên tr ng b o l c như trên. Trong ó, có nh ng
c u chưa ánh giá ư c ng b và tìm ra gi i nguyên nhân gián ti p như kinh t khó khăn,
pháp h u hi u phòng ng a tình tr ng b o thi u vi c làm d n n “nhàn cư vi b t
l c kinh t i v i ph n và tr em. thi n”, các t n n xã h i nh hư ng n cách
V ph m vi x y ra b o l c i v i ph s ng cá nhân và h nh phúc gia ình… Các
n và tr em cũng r t r ng, có th h u nguyên nhân tr c ti p, trư c h t, do ph n
kh p các a bàn thành th , nông thôn, vùng và tr em là nh ng i tư ng y u u i v
núi… v i nh ng c trưng riêng c a m i a m t th l c. Th m chí các em nh còn chưa
bàn; có th các môi trư ng khác nhau có kh năng nh n th c và s d ng các hình
trong gia ình, trư ng h c, ư ng ph , cơ s th c t v . Các n n nhân thư ng có quan h
s d ng lao ng… Cho n nay, v n chưa ph thu c v m t nào ó v i ngư i b o hành
h t, th m chí chưa có d u hi u gi m i như v -ch ng, cha-con, th y-trò hay ông
6 t¹p chÝ luËt häc sè 2/2009
- Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ ph¸p luËt phßng, chèng b¹o lùc ®èi víi phô n÷ vµ trÎ em
ch -ngư i làm thuê… nên v th y u và năng chung c a cơ quan, t ch c mình
không dám ph n ng l i b t c hành vi b o nhưng không chuyên trách và thư ng không
l c nào. Sâu xa hơn là tư tư ng phong ki n can thi p n u không có ai yêu c u, trình báo.
tr ng nam khinh n , thuy t tam tòng và s N u so sánh gi a t l th ng kê s v b o
gia trư ng ã bám r sâu r ng trong các gia hành gia ình và s v b x lí thì có th th y
ình và tư duy ngư i Vi t. Tư tư ng y còn ch nh ng v vi c tương i nghiêm tr ng
t n t i thì b o l c nói chung và b o l c v i m i b các c p chính quy n, cơ quan pháp
ph n và tr em nói riêng v n còn ti p di n. lu t, oàn th , công lu n… can thi p, v i
M t nguyên nhân không kém ph n quan nh ng bi n pháp nhi u khi còn chưa s c
(14)
tr ng d n n tình tr ng b o l c còn là s răn e. i u ó làm chùn bư c các n n
thi u hi u bi t pháp lu t c a c hai phía: n n nhân trên con ư ng i tìm s b o v và làm
nhân và i tư ng gây b o hành. Nh ng ông “nh n thu c” i v i nh ng k b o hành…
ch ng hành h v , cha m hành h con cái, Thi t nghĩ vi c tìm ra nh ng nguyên
th y giáo xúc ph m, ánh p h c sinh, ông nhân cơ b n là cơ s xác nh các bi n
bà ch hành h ngư i làm… u cho r ng pháp h u hi u trong vi c phòng, ch ng b o
mình có quy n i v i v , con, h c trò hay l c cho ph n và tr em.
ngư i làm… mà không có ý th c r ng mình 2. Khái quát v pháp lu t phòng,
ang vi ph m pháp lu t. Nh ng n n nhân ch ng b o l c i v i ph n và tr em
cũng không nh n bi t ư c r ng quy n h p Vi c phòng, ch ng b o l c i v i ph
pháp c a mình ang b xâm ph m ho c h n và tr em ã ư c nhi u ch th quan tâm
có th ư c pháp lu t can thi p, b o v . Xét (các cơ quan nhà nư c, các t ch c xã h i,
trên bình di n r ng, s thi u hi u bi t này các t ch c qu c t , phi chính ph …) và
còn là c a c c ng ng dân cư nói chung. ư c c p trong nhi u văn b n pháp lu t
(15)
i tư ng b o hành h u như không c n che nư c ta. Bên c nh ó, Vi t Nam còn là
gi u hành vi b o l c c a mình và ngư i dân m t trong nh ng nư c s m phê chu n Công
h u như không có ph n ng tr c ti p trư c ư c v ch ng m i hình th c phân bi t i x
hi n tư ng b o l c. v i ph n (CEDAW) và Công ư c v
Bên c nh ó, còn có nguyên nhân do các quy n tr em c a Liên h p qu c. c bi t,
c p chính quy n, các t ch c xã h i chưa vi c Qu c h i ban hành Lu t phòng, ch ng
nh n th c và th c hi n t t ch c năng, vai trò b o l c gia ình năm 2007 (có hi u l c t
c a mình. Nhà nư c chưa có cơ quan chuyên ngày 01/7/2008) ã ánh d u bư c ti n dài
trách v phòng, ch ng b o l c nói chung và trong vi c n l c ngăn ng a tình tr ng này.
b o l c i v i ph n , tr em nói riêng.(13) Nhi u n i dung ti n b trong Lu t như: Quy
M t s cơ quan, t ch c như công an, tòa án, nh c th v nh nghĩa và các hành vi b
vi n ki m sát, y ban dân s , gia ình và tr coi là b o l c, xác nh trách nhi m c a cơ
em, cơ quan lao ng, h i ph n … cũng ít quan nhà nư c trong vi c qu n lí chuyên trách
nhi u th c hi n nhi m v v phòng, ch ng v b o l c gia ình, xác nh các bi n pháp
b o l c i v i ph n và tr em trong ch c c thù trong ngăn ng a b o l c, h tr và b o
t¹p chÝ luËt häc sè 2/2009 7
- Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ ph¸p luËt phßng, chèng b¹o lùc ®èi víi phô n÷ vµ trÎ em
v n n nhân, giáo d c và x lí k b o hành… công tác phòng, ch ng b o l c: Nguyên t c
ch c ch n s ư c phát huy t o ra nh ng này ư c th hi n tương i c th trong các
k t qu t phá trong v n phòng, ch ng quy nh trách nhi m c a các cơ quan nhà
b o l c gia ình nói riêng và phòng, ch ng nư c, c a các cá nhân, gia ình, c ng ng,
b o l c i v i ph n , tr em, nói chung. các t ch c xã h i… trong phòng, ch ng b o
Khái quát các văn b n pháp lu t trên có th l c gia ình;
th y các nguyên t c cơ b n trong phòng, ch ng - Phòng, ch ng b o l c ph i phù h p v i
b o l c i v i ph n và tr em bao g m: pháp lu t, phong t c Vi t Nam và m b o
- Pháp lu t v phòng, ch ng b o l c cho th c hi n các cam k t qu c t …
ph n và tr em nh m c th hoá ch th c thi các nguyên t c trên, c n áp
trương ư ng l i c a ng và Hi n pháp c a d ng ng b các bi n pháp phòng, ch ng
Nhà nư c v vi c xây d ng gia ình bình gi m thi u tình tr ng b o l c i v i ph
ng, h nh phúc; xây d ng xã h i công n và tr em. Các bi n pháp này có th ư c
b ng, dân ch và văn minh; th c hi n trên nhi u phương di n (bi n pháp
- m b o và tôn tr ng quy n con ngư i, xã h i, bi n pháp kinh t , bi n pháp pháp lí),
c bi t là các i tư ng y u th như ph n , có th do nhi u ch th ti n hành (cá nhân,
tr em và ngư i già… trong phòng, ch ng gia ình, cơ quan, t ch c, c ng ng…).
b o l c: Các quy nh có tính nguyên t c Tuy nhiên, th c hi n tr c ti p m c ích
trong Hi n pháp, lu t lao ng, Lu t b o v , phòng, ch ng b o l c cho ph n và tr em
chăm sóc và giáo d c tr em, lu t hình s và thì bi n pháp phòng ng a b o l c, b o v và
trong x ph t vi ph m hành chính… ã th h tr n n nhân và x lí ngư i vi ph m c n
hi n rõ n i dung này. c bi t, Lu t phòng, ư c coi là cơ b n.
ch ng b o l c gia ình còn chú tr ng t i a Trong các bi n pháp trên, nhóm bi n
nhu c u chính áng c a các n n nhân, ng pháp phòng ng a b o l c (1) thư ng ư c
th i pháp lu t cũng th hi n vi c tôn tr ng chú tr ng như bi n pháp tiên quy t. ó là
các quy n h p pháp c a công dân khi x lí bi n pháp d li u trư c, phát hi n, gi i quy t
hành vi vi ph m; và kh c ph c các nguyên nhân, các nguy cơ
- Th c hi n phương châm k t h p ng x y ra b o l c, không cho tình tr ng b o
b và y m nh các bi n pháp phòng ng a l c có th x y ra. Phòng ng a b o l c bao
v i vi c k p th i ngăn ng a và x lí hành vi g m các bi n pháp cơ b n sau:
b o l c: Các quy nh c th v thông tin, - Tuyên truy n pháp lu t v b o l c và
tuyên truy n giáo d c pháp lu t, áp d ng phòng, ch ng b o l c là tuyên truy n các quy
r ng rãi các hình th c tư v n, góp ý, hoà nh v quy n con ngư i, v hành vi b coi là
gi i, giáo d c t i c ng ng… v i các bi n b o l c b nghiêm c m, v trách nhi m c a
pháp x lí t hành chính n hình s … ã các cơ quan, t ch c, cá nhân trong phòng,
th hi n rõ nét nguyên t c này; ch ng b o l c, v các bi n pháp x lí, h u
- K t h p quy nh rõ trách nhi m c a qu pháp lí i v i nh ng ngư i th c hi n
các cơ quan nhà nư c v i vi c xã h i hoá hành vi b o l c… các cơ quan, t ch c, cá
8 t¹p chÝ luËt häc sè 2/2009
- Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ ph¸p luËt phßng, chèng b¹o lùc ®èi víi phô n÷ vµ trÎ em
nhân, gia ình, c ng ng dân cư… hi u rõ h n ch h u qu c a nó. i tư ng ti m n
quy n, trách nhi m, nghĩa v c a mình trong nguy cơ gây b o l c như ngư i dã t ng là th
phòng, ch ng b o l c nói chung và b o l c ph m c a các t i liên quan n b o l c, ngư i
i v i ph n và tr em nói riêng. Trong các nghi n rư u, ma túy… c n ư c tư v n b ng
khu dân cư, doanh nghi p… c n ph i có nh ng hình th c phù h p nâng cao nh n
nh ng quy nh chung, m c c n thi t (v th c và thay i hành vi c a h .
n i dung và lo i văn b n) v phòng, ch ng - N u mâu thu n ã phát sinh, hoà gi i là
b o l c. Các phương ti n thông tin cũng c n bi n pháp c n th c hi n m t cách h u hi u và
xác nh ch c năng, trách nhi m và vai trò th c ch t phòng ng a b o l c. Th c hi n
c a mình trong phòng, ch ng b o l c… T bi n pháp này, không ch t hoà gi i cơ s ,
vi c tuyên truy n ó, m i ngư i s hi u bi t h i ng hoà gi i trong các doanh nghi p…
úng hơn v v n b o l c và có ý th c th c mà vai trò, nh n th c c a gia ình, dòng h ,
hi n trách nhi m trong phòng, ch ng b o l c. cơ quan, t ch c xã h i… cũng r t c n thi t.
Bên c nh ó, vi c tuyên truy n bài tr tư Nhóm bi n pháp b o v và h tr n n
tư ng tr ng nam khinh n , giáo d c nh ng nhân (2) cũng r t a d ng, ph thu c vào i
nét văn hoá, truy n th ng t t p, k năng ng tư ng b b o l c và ph m vi x y ra b o l c.
x (trong gia ình, trong công ti, trong trư ng Trong ó, trư c h t c n ph i k p th i ngăn
h c… và trong nh ng ph m vi khác nhau c a ch n b o l c b ng m i cách có th , ph i
i s ng xã h i) cũng h tr cho vi c phòng, thông tin v b o l c cho ngư i có trách
ch ng b o l c nói chung và b o l c i v i nhi m và cho m i ngư i khác bi t cùng
ph n và tr em nói riêng. chung s c ngăn ch n b o l c, chăm sóc và
- Phòng ng a b o l c còn có th th c hi n giúp n n nhân. N n nhân b b o l c c n
thông qua các bi n pháp tư v n pháp lí, tư v n ư c h tr v y t , v tâm lí và trong nh ng
tâm lí, tư v n ng x , t ch c các l p h c hoàn c nh nh t nh, h còn c n ư c h tr
ng n h n… cho các i tư ng có nhu c u tìm v các nhu c u thi t y u trong cu c s ng như
hi u ho c i tư ng ti m n nguy cơ gây b o ăn, m c, ch t m lánh… b o v n n
l c. Ngư i có nhu c u tư v n trư c h t nhân, m t s bi n pháp hành chính cũng
thư ng là nh ng ngư i ang g p khó khăn, ư c quy nh áp d ng i v i ph m vi b o
khúc m c trong quan h v i gia ình và xã l c gia ình như: bu c ch m d t hành vi b o
h i, có nguy cơ m c ph i tranh ch p, mâu l c, c m ti p xúc v i n n nhân… Nh ng
thu n, th m chí có kh năng x y ra b o l c bi n pháp này c bi t c n thi t i v i
ho c là nh ng ngư i khí ch t nóng, ho c s p nh ng n n nhân y u u i c v th l c và
k t hôn ho c ang chung s ng v i ngư i ã tâm lí như ph n và tr em.
t ng b o hành, thành viên c a các gia ình ã Nhóm bi n pháp x lí ngư i gây b o
x y ra b o l c… h lư ng trư c m i v n l c (3) v a là hình th c u tranh ch ng b o
có th x y ra, h c h i kinh nghi m l c, v a là bi n pháp phòng ng a h u hi u.
gi m thi u ho c i m t v i nguy cơ b o l c Khác v i các bi n pháp trên, có th là các bi n
t¹p chÝ luËt häc sè 2/2009 9
- Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ ph¸p luËt phßng, chèng b¹o lùc ®èi víi phô n÷ vµ trÎ em
pháp xã h i, có th là các bi n pháp pháp lí như ng ch cho i s ng văn minh trên cơ
(ho c c hai) thì nhóm bi n pháp này bao gi s s tôn tr ng quy n con ngư i, tôn tr ng
cũng ch có th là các bi n pháp pháp lí, pháp lu t gi a các thành viên gia ình và
ư c pháp lu t quy nh. i u ó có nghĩa là trong toàn xã h i./.
m c dù ó là ngư i vi ph m, gây b o l c
nhưng pháp lu t cũng không cho phép x lí (1).Xem: Vi n ngôn ng h c, T i n ti ng Vi t, Nxb
à N ng, 1998.
h b ng nh ng bi n pháp trái pháp lu t. Tùy
(2).Xem: T trình c a y ban các v n xã h i c a
theo m c gây b o l c, h u qu c a b o Qu c h i v D án Lu t phòng, ch ng b o l c gia ình.
l c mà ngư i b o hành có th b x lí k lu t, (3).Xem: Công ư c xoá b m i hình th c phân bi t
x lí vi ph m hành chính (c nh cáo, ph t i x v i ph n c a Liên h p qu c (CEDAW).
ti n, c m ti p xúc v i n n nhân, giáo d c t i (4). Lu t phòng, ch ng b o l c gia ình và m t s ý
ki n khác cho r ng b o l c v tình d c thu c nhóm
xã phư ng, ưa vào cơ s giáo d c ho c trư ng
hành vi b o l c v tinh th n (TG).
giáo dư ng…) ho c truy c u trách nhi m (5).Xem: T trình c a y ban các v n xã h i c a
hình s … Bên c nh ó, tùy t ng trư ng h p Qu c h i v D án Lu t phòng, ch ng b o l c gia ình.
mà ngư i vi ph m còn có th b bu c kh c (6). Xem: T trình c a y ban các v n xã h i c a
Qu c h i v D án Lu t phòng, ch ng b o l c gia ình.
ph c h u qu , b i thư ng theo ch trách
(7).Xem: Xem báo Lao ng s 219 ngày 23/9/2008.
nhi m dân s … Ngư i b o hành trong gia (8).Xem: http://Tienphongonline.com.vn ngày 7/11/2007.
ình còn b phê bình trong c ng ng dân cư, (9).Xem: T trình c a y ban các v n xã h i c a
n u ang làm vi c trong các cơ quan, t ch c Qu c h i v D án Lu t phòng, ch ng b o l c gia ình.
thì ngư i b o hành còn b thông báo cho (10).Xem:http://dantri.com.vn/tinhyeu-gioitinh/Tre-em-
moi-ngon-cua-nan-xam-hai-tinh-duc/2008/8/247646.vip
ngư i ng u cơ quan, t ch c ph i h p (11). K t qu kh o sát c a y ban các v n xã h i
giáo d c… Các quy nh ó ã t o nên h c a Qu c h i (2006) cho th y có kho ng 2,3% s gia
th ng các bi n pháp có kh năng phòng, ình có b o l c v th ch t, 25% có hành vi b o l c
ch ng b o l c tương i toàn di n, ng b . tinh th n, 30% b ép bu c quan h tình d c.
(12).Xem: Báo An ninh th ô, s ra ngày 8/9/2008.
M c h u hi u ph thu c vào ngư i có
(13).Xem: T trình c a y ban các v n xã h i c a
trách nhi m x lí, các cá nhân, gia ình, cơ Qu c h i v D án Lu t phòng, ch ng b o l c gia ình.
quan, t ch c liên quan và c c ng ng. (14).Xem: K t qu kh o sát do U ban v các v n
V i các quy nh hi n hành v b o l c xã h i c a Qu c h i ph i h p v i m t s vi n nghiên
c u ti n hành trong 6 tháng u năm 2006 t i 8 t nh
và các bi n pháp phòng, ch ng b o l c, c
8 vùng trên c nư c.
bi t là vi c ưa vào th c thi Lu t phòng, (15). Hi n pháp năm 1992, Lu t hôn nhân và gia ình,
ch ng b o l c gia ình t ngày 01/7/2008, Lu t b o v , chăm sóc và giáo d c tr em, B lu t dân
chúng ta hi v ng và tin tư ng r ng tình tr ng s , B lu t t t ng dân s , B lu t hình s , B lu t t
b o l c i v i ph n và tr em s ngày t ng hình s , B lu t lao ng, Pháp l nh x lí vi
ph m hành chính, Pháp l nh ngư i cao tu i… và Lu t
càng gi m, ch trương “gi m t l b o l c
phòng, ch ng b o l c gia ình.
gia ình bình quân hàng năm t 10-15%” (16).Xem: Chi n lư c xây d ng gia ình Vi t Nam
c a Nhà nư c(16) s ư c th c hi n, l i s ng giai o n 2005 - 2010 ban hành theo Quy t nh c a Th
gia trư ng, c a quy n s m b lo i b , tư ng Chính ph s 106/2005/Q -TTg ngày 16/5/2005.
10 t¹p chÝ luËt häc sè 2/2009
nguon tai.lieu . vn
