Xem mẫu
VIỆN KINH TẾ NÔNG NGHIỆP
BÁO CÁO TỔNG QUAN
CÁC NGHIÊN CỨU
VỀ NGÀNH RAU QUẢ CỦA VIỆT NAM
Hà nội, tháng 4 năm 2005
Mục lục
PHẦN 1. Tổng quan nghiên cứu rau quả Việt Nam.................................................... 1
1.1. Xu hướng phát triển sản xuất rau quả Việt Nam................................................... 1
1.2. Tình hình tiêu thụ trong nước................................................................................ 4
1.3. Tác động của chi tiêu và giá đối với cầu rau quả ................................................. 5
1.4. Xuất khẩu............................................................................................................... 7
1.5. Kiến nghị phát triển ngành rau quả Việt Nam .................................................... 14
PHẦN 2. CÁC NGHIÊN CỨU VỀ RAU QUẢ VIỆT NAM.................................... 17
2.1. Viện nghiên cứu chính sách lương thực quốc tế, “Ngành rau quả ở Việt Nam:
Tăng giá trị từ khâu sản xuất đến tiêu dùng”, 2002................................................... 17
2.2. Nghiên cứu thị trường quả của Trung Quốc “Product market study: fruit market
in China” .................................................................................................................... 18
2.3. RIFAV và VASI, Chiến lược của các tác nhân trong kênh cung cấp rau cho Hà
Nội (Strategies of stakeholders in vegetable commodity chain supplying Hanoi
market), 2002.............................................................................................................. 19
2.4. Nguyễn Đỗ Tuấn, Những biện pháp chủ yếu nhằm phát triển sản xuất rau ở
huyện Gia Lâm, Hà Nội, 2001.................................................................................... 20
2.5. Lê Anh Tuấn, Tìm hiểu hệ thống thị trường tiêu thụ rau quả quận Đống Đa, 2001
.................................................................................................................................... 20
2.6. Lê Thế Anh, Tìm hiểu hệ thống thị trường tiêu thụ rau quả tại quận Cầu Giấy,
2001 ............................................................................................................................ 21
2.7. Đinh Đức Huấn, “Nghiên cứu tình hình sản xuất và tiêu thụ rau sạch tại trung
tâm kỹ thuật rau hoa quả Hà Nội”, 2001 ................................................................... 21
2.8. Paule Moustier (MALICA), Một số vấn đề về tổ chức và hiệu quả thị trường rau
Hà Nội (Some insights on the organization and efficiency of vegetable markets
supplying Hanoi) ........................................................................................................ 22
2.9. CIRAD, Nhận thức của người tiêu dùng rau Hà Nội (cà chua và rau muống) về Consumer perception of vegetable (tomatoes and water morning glories) quality in
Hanoi), 2003............................................................................................................... 23
2.10. Bộ Thương mại, “Đề án Đẩy mạnh xuất khẩu rau hoa quả thời kỳ 2001 –
2010”, 2000 ................................................................................................................ 23
2.11. MALICA, Tổ chức thị trường rau Hà Nội, 2003 ............................................... 24
2.12. Ngành hàng rau quả Việt Nam .......................................................................... 24
2.13. Dự án SUSPER (Viện Rau quả cùng CIRAD), “Thông tin thị trường rau theo
mùa ở Hà Nội”, 2003 ................................................................................................. 25
2.14. Dự án Thúc đẩy sản xuất khoai tây ở Việt nam, Thị trường khoai tây ở Việt
Nam, 2003................................................................................................................... 25
2.15. Muriel Figuié (CIRAD), “Hành vi tiêu thụ rau ở Việt Nam” (“Vegetable
consumption behaviour in Vietnam”), tháng 4/2003 ................................................. 26
2.16. Hoàng Tuyết Minh, Trần Minh Nhật và Vũ Tuyết Lan, Chính sách và giải pháp
đẩy mạnh xuất khẩu sản phẩm rau quả, 2000............................................................ 27
2.17. Lê Văn Hưng, Phát triển nông nghiệp hữu cơ trên thế giới và hướng phát triển
ở Việt Nam, 2004 ........................................................................................................ 27
2.18. Nguyễn Thế Nhã, Sự phát triển của một số tiểu ngành trong nông nghiệp Việt
Nam: Tiểu ngành rau và quả, Nhà xuất bản nông nghiệp, 2004 ............................... 28
2.19. Ngô Văn Hải, Nghiên cứu đề xuất các giải pháp và chính sách phát triển các
ngành hàng sữa và dứa của nước ta, Đề tài khoa học cấp Bộ, 2004......................... 28
i
2.20. Bộ Thương Mại, Dự thảo đề án đẩy mạnh xuất khẩu rau hoa quả thời kỳ 20012010 ............................................................................................................................ 29
2.21. Pham Van Hung, Bui Thi Gia, Nguyen Thi Minh Hien và Tsuji Kazunari, An
empirical study on vegetable marketing system in the Red River Delta, Northern
Vietnam, 2001............................................................................................................. 30
2.22. PhD. Đào Thế Anh, Hàng Thanh Tùng và Bc. Hồ Thanh Sơn, Review of
structure of perishable commodity chains vegetables, fruits and some industral crops
of Vietnam 1990 - 2004 .............................................................................................. 30
2.23. UBND thành phố Hồ Chí Minh, Chương trình phát triển rau sạch an toàn trên
địa bàn thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2002 - 2005 ............................................ 31
2.24. Vũ Đình Hải, Kết quả điều tra đánh giá hiện trạng trồng dứa cayen ở một số
tỉnh duyên hải miền Trung và Trung du miền Núi phía Bắc, 2002 ........................... 31
2.25. TS. Ngô Hồng Bình, Thực trạng và một số giải pháp chủ yếu phát triển cây ăn
quả ở các tỉnh vùng Bắc Trung bộ, 2005 .................................................................. 32
2.26. GS.TSKH. Trần Thế Tục - PGS.TS Vũ Mạnh Hải và TS. Đỗ Đình Ca, Các vùng
trồng cam quýt chính ở Việt Nam, 2005..................................................................... 32
2.27. ThS. Hoàng Bằng An, Đánh giá bước đầu về hiệu quả kinh tế sản xuất rau, hoa,
quả ở vùng đồng bằng sông Hồng, 2005.................................................................... 33
2.28. Hồ Thanh Sơn, Bùi Thị Thái và Nguyễn Văn Tình, Báo cáo đánh giá hoạt động
sản xuất rau sạch tại huyện Tam Dương, Bình Xuyên, 2001 ..................................... 34
2.29. GS.TS.KH Lê Doãn Diên, Nghiên cứu và đánh giá thực trạng ô nhiễm môi
trường ở một số vùng sản xuất rau quả trọng điểm, định hướng quy hoạch vùng sản
xuất rau quả an toàn về mặt vệ sinh thực phẩm, 2000............................................... 34
2.30. PGS.TS Trần Khắc Thi, Phát triển sản suất cà chua trong xu thế cạnh tranh
ASEAN, 2000 .............................................................................................................. 35
2.31. MARD, Đề án phát triển rau quả và hoa, cây cảnh thời kỳ 1999-2010............ 36
2.32. Trần Thế Tục và PTS. Lê Bá Thăng, Các phương pháp sử dụng trong thị trường
thu mua, bán buôn, bán lẻ và các dịch vụ hỗ trợ cho thị trường rau quả .................. 36
2.33. Trần Khắc Thi (Chủ biên), Kỹ thuật trồng và công nghệ bảo quản, chế biến một
số loại rau, hoa xuất khẩu, (Thuộc chương trình KC.06 - Đề tài KC.06.10NN - Đề tài
trọng điểm cấp nhà nước), Nhà xuất bản Nông nghiệp, 2003 ................................... 37
2.34. TS. Chu Doãn Thành và cộng sự, “Nghiên cứu công nghệ bảo quản cà chua”37
2.35. PSG.TS. Lê Văn Ái, Lê Văn Hoan, Ngô Văn Khoa và Trần Tiến Dũng, Các giải
pháp tài chính mở rộng thị trường tiêu thụ nông sản hàng hoá................................. 38
2.36. Nguyễn Thị Tân Lộc, Sự phát triển của các cửa hàng, siêu thị trong ngành hàng
rau tươi tại Hà Nội và TPHCM - Việt Nam, 2002...................................................... 39
2.37. Viện Nghiên cứu thương mại, Một số ý kiến chuyên gia về Chính sách và chiến
lược xuất khẩu gia vị của Việt Nam............................................................................ 39
2.38. Nguyễn Văn Diểm, Một số giải pháp chủ yếu phát triển thị trường tiêu thụ nông
sản hàng hoá miền núi nước ta thời kỳ đến 2010, 2004............................................. 40
2.39. Bui Thi Gia, Dang Van Tien, Tran The Tuc và Satoshi Kai, Agricultural
Products Marketing in Japan and Vietnam, 2001...................................................... 40
2.40. Nguyễn Thị Tân Lộc, Phát triển các cửa hàng và siêu thị trong ngành hàng rau
tươi trên địa bàn thành phố Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh, 2003 ..................... 41
2.41. PGS.TS. Trần Khắc Thi, Một số kết quả nghiên cứu ứng dụng các giải pháp
khoa học công nghệ và thị trường để phục vụ chương trình xuất khẩu rau và hoa... 42
2.42. Nguyễn Thị Tân Lộc, Tổ chức và quản lý chất lượng rau ở các kênh tiêu thụ tại
Hà Nội, 2002 .............................................................................................................. 42
2.43. Ths. Nguyễn Xuân Hoản - VASI, Nghiên cứu ngành hàng rau ở Bắc Ninh ...... 43
ii
Danh sách bảng
Bảng 1.1. Diện tích và sản lượng rau của Việt Nam, 1991-2004..................................... 1
Bảng 1.2. Tỷ lệ thiêu thụ đối với từng sản phẩm theo vùng............................................. 4
Bảng 1.3. Độ co giãn chi tiêu đối với rau và quả ............................................................. 6
Bảng 1.4. Hệ số co giãn của cầu giá đối với giá............................................................... 6
Bảng 1.5. Thị phần của một số nước châu Á trên thị trường rau quả thế giới giai đoạn
1997-2001....................................................................................................................... 11
Bảng 1.6. Phân tích điểm mạnh, yếu, cơ hội và thách thức của xuất khẩu rau quả ....... 12
iii
Danh sách hình
Hình 1.1. Diện tích cây ăn quả ......................................................................................... 2
Hình 1.2. Biến động diện tích một số loại cây ăn quả (nghìn ha) .................................... 2
Hình 1.3. Tỷ suất hàng hoá năm 2002.............................................................................. 3
Hình 1.4. Tiêu thụ rau quả theo vùng ............................................................................... 5
Hình 1.5. Mức tiêu thụ rau quả phân theo nhóm chi tiêu ................................................ 5
Hình 1.6. Kim ngạch xuất khẩu rau quả Việt Nam, 1991-2004 (nghìn USD) ................. 7
Hình 1.7. Thị trường xuất khẩu rau quả chính của Việt Nam năm 2000 và 2004............ 8
Hình 1.8. Kim ngạch và tỷ trọng xuất khẩu rau quả của Việt Nam sang Trung Quốc..... 8
Danh sách hộp
Hộp 1.1. Việt Nam - Thái Lan, chạy đua xuất khẩu vào Trung Quốc.............................. 9
Hộp 1.2. Việt nam mất hàng trăm triệu USD mỗi năm vì không thương hiệu............... 12
Hộp 1.3. Nhận định một số thị trường xuất khẩu rau quả .............................................. 13
iv
nguon tai.lieu . vn
BÁO CÁO TỔNG QUAN
CÁC NGHIÊN CỨU
VỀ NGÀNH RAU QUẢ CỦA VIỆT NAM
Hà nội, tháng 4 năm 2005
Mục lục
PHẦN 1. Tổng quan nghiên cứu rau quả Việt Nam.................................................... 1
1.1. Xu hướng phát triển sản xuất rau quả Việt Nam................................................... 1
1.2. Tình hình tiêu thụ trong nước................................................................................ 4
1.3. Tác động của chi tiêu và giá đối với cầu rau quả ................................................. 5
1.4. Xuất khẩu............................................................................................................... 7
1.5. Kiến nghị phát triển ngành rau quả Việt Nam .................................................... 14
PHẦN 2. CÁC NGHIÊN CỨU VỀ RAU QUẢ VIỆT NAM.................................... 17
2.1. Viện nghiên cứu chính sách lương thực quốc tế, “Ngành rau quả ở Việt Nam:
Tăng giá trị từ khâu sản xuất đến tiêu dùng”, 2002................................................... 17
2.2. Nghiên cứu thị trường quả của Trung Quốc “Product market study: fruit market
in China” .................................................................................................................... 18
2.3. RIFAV và VASI, Chiến lược của các tác nhân trong kênh cung cấp rau cho Hà
Nội (Strategies of stakeholders in vegetable commodity chain supplying Hanoi
market), 2002.............................................................................................................. 19
2.4. Nguyễn Đỗ Tuấn, Những biện pháp chủ yếu nhằm phát triển sản xuất rau ở
huyện Gia Lâm, Hà Nội, 2001.................................................................................... 20
2.5. Lê Anh Tuấn, Tìm hiểu hệ thống thị trường tiêu thụ rau quả quận Đống Đa, 2001
.................................................................................................................................... 20
2.6. Lê Thế Anh, Tìm hiểu hệ thống thị trường tiêu thụ rau quả tại quận Cầu Giấy,
2001 ............................................................................................................................ 21
2.7. Đinh Đức Huấn, “Nghiên cứu tình hình sản xuất và tiêu thụ rau sạch tại trung
tâm kỹ thuật rau hoa quả Hà Nội”, 2001 ................................................................... 21
2.8. Paule Moustier (MALICA), Một số vấn đề về tổ chức và hiệu quả thị trường rau
Hà Nội (Some insights on the organization and efficiency of vegetable markets
supplying Hanoi) ........................................................................................................ 22
2.9. CIRAD, Nhận thức của người tiêu dùng rau Hà Nội (cà chua và rau muống) về Consumer perception of vegetable (tomatoes and water morning glories) quality in
Hanoi), 2003............................................................................................................... 23
2.10. Bộ Thương mại, “Đề án Đẩy mạnh xuất khẩu rau hoa quả thời kỳ 2001 –
2010”, 2000 ................................................................................................................ 23
2.11. MALICA, Tổ chức thị trường rau Hà Nội, 2003 ............................................... 24
2.12. Ngành hàng rau quả Việt Nam .......................................................................... 24
2.13. Dự án SUSPER (Viện Rau quả cùng CIRAD), “Thông tin thị trường rau theo
mùa ở Hà Nội”, 2003 ................................................................................................. 25
2.14. Dự án Thúc đẩy sản xuất khoai tây ở Việt nam, Thị trường khoai tây ở Việt
Nam, 2003................................................................................................................... 25
2.15. Muriel Figuié (CIRAD), “Hành vi tiêu thụ rau ở Việt Nam” (“Vegetable
consumption behaviour in Vietnam”), tháng 4/2003 ................................................. 26
2.16. Hoàng Tuyết Minh, Trần Minh Nhật và Vũ Tuyết Lan, Chính sách và giải pháp
đẩy mạnh xuất khẩu sản phẩm rau quả, 2000............................................................ 27
2.17. Lê Văn Hưng, Phát triển nông nghiệp hữu cơ trên thế giới và hướng phát triển
ở Việt Nam, 2004 ........................................................................................................ 27
2.18. Nguyễn Thế Nhã, Sự phát triển của một số tiểu ngành trong nông nghiệp Việt
Nam: Tiểu ngành rau và quả, Nhà xuất bản nông nghiệp, 2004 ............................... 28
2.19. Ngô Văn Hải, Nghiên cứu đề xuất các giải pháp và chính sách phát triển các
ngành hàng sữa và dứa của nước ta, Đề tài khoa học cấp Bộ, 2004......................... 28
i
2.20. Bộ Thương Mại, Dự thảo đề án đẩy mạnh xuất khẩu rau hoa quả thời kỳ 20012010 ............................................................................................................................ 29
2.21. Pham Van Hung, Bui Thi Gia, Nguyen Thi Minh Hien và Tsuji Kazunari, An
empirical study on vegetable marketing system in the Red River Delta, Northern
Vietnam, 2001............................................................................................................. 30
2.22. PhD. Đào Thế Anh, Hàng Thanh Tùng và Bc. Hồ Thanh Sơn, Review of
structure of perishable commodity chains vegetables, fruits and some industral crops
of Vietnam 1990 - 2004 .............................................................................................. 30
2.23. UBND thành phố Hồ Chí Minh, Chương trình phát triển rau sạch an toàn trên
địa bàn thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2002 - 2005 ............................................ 31
2.24. Vũ Đình Hải, Kết quả điều tra đánh giá hiện trạng trồng dứa cayen ở một số
tỉnh duyên hải miền Trung và Trung du miền Núi phía Bắc, 2002 ........................... 31
2.25. TS. Ngô Hồng Bình, Thực trạng và một số giải pháp chủ yếu phát triển cây ăn
quả ở các tỉnh vùng Bắc Trung bộ, 2005 .................................................................. 32
2.26. GS.TSKH. Trần Thế Tục - PGS.TS Vũ Mạnh Hải và TS. Đỗ Đình Ca, Các vùng
trồng cam quýt chính ở Việt Nam, 2005..................................................................... 32
2.27. ThS. Hoàng Bằng An, Đánh giá bước đầu về hiệu quả kinh tế sản xuất rau, hoa,
quả ở vùng đồng bằng sông Hồng, 2005.................................................................... 33
2.28. Hồ Thanh Sơn, Bùi Thị Thái và Nguyễn Văn Tình, Báo cáo đánh giá hoạt động
sản xuất rau sạch tại huyện Tam Dương, Bình Xuyên, 2001 ..................................... 34
2.29. GS.TS.KH Lê Doãn Diên, Nghiên cứu và đánh giá thực trạng ô nhiễm môi
trường ở một số vùng sản xuất rau quả trọng điểm, định hướng quy hoạch vùng sản
xuất rau quả an toàn về mặt vệ sinh thực phẩm, 2000............................................... 34
2.30. PGS.TS Trần Khắc Thi, Phát triển sản suất cà chua trong xu thế cạnh tranh
ASEAN, 2000 .............................................................................................................. 35
2.31. MARD, Đề án phát triển rau quả và hoa, cây cảnh thời kỳ 1999-2010............ 36
2.32. Trần Thế Tục và PTS. Lê Bá Thăng, Các phương pháp sử dụng trong thị trường
thu mua, bán buôn, bán lẻ và các dịch vụ hỗ trợ cho thị trường rau quả .................. 36
2.33. Trần Khắc Thi (Chủ biên), Kỹ thuật trồng và công nghệ bảo quản, chế biến một
số loại rau, hoa xuất khẩu, (Thuộc chương trình KC.06 - Đề tài KC.06.10NN - Đề tài
trọng điểm cấp nhà nước), Nhà xuất bản Nông nghiệp, 2003 ................................... 37
2.34. TS. Chu Doãn Thành và cộng sự, “Nghiên cứu công nghệ bảo quản cà chua”37
2.35. PSG.TS. Lê Văn Ái, Lê Văn Hoan, Ngô Văn Khoa và Trần Tiến Dũng, Các giải
pháp tài chính mở rộng thị trường tiêu thụ nông sản hàng hoá................................. 38
2.36. Nguyễn Thị Tân Lộc, Sự phát triển của các cửa hàng, siêu thị trong ngành hàng
rau tươi tại Hà Nội và TPHCM - Việt Nam, 2002...................................................... 39
2.37. Viện Nghiên cứu thương mại, Một số ý kiến chuyên gia về Chính sách và chiến
lược xuất khẩu gia vị của Việt Nam............................................................................ 39
2.38. Nguyễn Văn Diểm, Một số giải pháp chủ yếu phát triển thị trường tiêu thụ nông
sản hàng hoá miền núi nước ta thời kỳ đến 2010, 2004............................................. 40
2.39. Bui Thi Gia, Dang Van Tien, Tran The Tuc và Satoshi Kai, Agricultural
Products Marketing in Japan and Vietnam, 2001...................................................... 40
2.40. Nguyễn Thị Tân Lộc, Phát triển các cửa hàng và siêu thị trong ngành hàng rau
tươi trên địa bàn thành phố Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh, 2003 ..................... 41
2.41. PGS.TS. Trần Khắc Thi, Một số kết quả nghiên cứu ứng dụng các giải pháp
khoa học công nghệ và thị trường để phục vụ chương trình xuất khẩu rau và hoa... 42
2.42. Nguyễn Thị Tân Lộc, Tổ chức và quản lý chất lượng rau ở các kênh tiêu thụ tại
Hà Nội, 2002 .............................................................................................................. 42
2.43. Ths. Nguyễn Xuân Hoản - VASI, Nghiên cứu ngành hàng rau ở Bắc Ninh ...... 43
ii
Danh sách bảng
Bảng 1.1. Diện tích và sản lượng rau của Việt Nam, 1991-2004..................................... 1
Bảng 1.2. Tỷ lệ thiêu thụ đối với từng sản phẩm theo vùng............................................. 4
Bảng 1.3. Độ co giãn chi tiêu đối với rau và quả ............................................................. 6
Bảng 1.4. Hệ số co giãn của cầu giá đối với giá............................................................... 6
Bảng 1.5. Thị phần của một số nước châu Á trên thị trường rau quả thế giới giai đoạn
1997-2001....................................................................................................................... 11
Bảng 1.6. Phân tích điểm mạnh, yếu, cơ hội và thách thức của xuất khẩu rau quả ....... 12
iii
Danh sách hình
Hình 1.1. Diện tích cây ăn quả ......................................................................................... 2
Hình 1.2. Biến động diện tích một số loại cây ăn quả (nghìn ha) .................................... 2
Hình 1.3. Tỷ suất hàng hoá năm 2002.............................................................................. 3
Hình 1.4. Tiêu thụ rau quả theo vùng ............................................................................... 5
Hình 1.5. Mức tiêu thụ rau quả phân theo nhóm chi tiêu ................................................ 5
Hình 1.6. Kim ngạch xuất khẩu rau quả Việt Nam, 1991-2004 (nghìn USD) ................. 7
Hình 1.7. Thị trường xuất khẩu rau quả chính của Việt Nam năm 2000 và 2004............ 8
Hình 1.8. Kim ngạch và tỷ trọng xuất khẩu rau quả của Việt Nam sang Trung Quốc..... 8
Danh sách hộp
Hộp 1.1. Việt Nam - Thái Lan, chạy đua xuất khẩu vào Trung Quốc.............................. 9
Hộp 1.2. Việt nam mất hàng trăm triệu USD mỗi năm vì không thương hiệu............... 12
Hộp 1.3. Nhận định một số thị trường xuất khẩu rau quả .............................................. 13
iv