- Trang Chủ
- Báo cáo khoa học
- Báo cáo Một số ý kiến về căn cứ kháng nghị giám đốc thẩm theo Điều 273 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2003
Xem mẫu
- nghiªn cøu - trao ®æi
*
thS. Phan Thanh Mai
C ăn c kháng ngh giám c th m là m t là vi c i u tra không khách quan, có nh
trong nh ng c trưng cơ b n ki n trư c, ch chú ý n ch ng c bu c t i
xác
nh b n ch t c a giám c th m. Nh ng căn ho c ch chú ý n ch ng c g t i. Còn
c kháng ngh giám c th m ư c quy nh vi c i u tra, xét h i t i phiên toà không y
c th t i i u 273 BLTTHS năm 2003. là ho t ng i u tra t i phiên toà còn
Nh ng quy nh này chưa ư c các cơ quan thi u nh ng tình ti t, nh ng ch ng c mà
có th m quy n gi i thích m t cách chính theo quy nh c a pháp lu t t t ng ph i
ư c xem xét t i phiên toà, n u thi u nó thì
th c, d n n vi c gi i thích và áp d ng các
căn c này trong th c ti n xét x không chưa căn c xác nh b cáo có ph m
th ng nh t và chưa th c s úng n. Qua ng th i cho r ng thư ng
t i hay không.
quá trình nghiên c u lí lu n cũng như th c thì n u i u tra, xét h i không y s dn
(2)
n phi n di n ho c ngư c l i. Cách gi i
ti n xét x , chúng tôi xin trình bày m t s ý
thích này cũng chưa th t s chính xác, b i
ki n v v n này.
l : Th nh t: Vi c i u tra xét h i t i phiên
1. Căn c th nh t - vi c i u tra xét h i
t i phiên tòa phi n di n ho c không y toà có th phi n di n vì nhi u lí do khác
Theo các quan i m c a m t s nhà khoa nhau mà không nh t thi t vì lí do “có nh
ki n trư c”; Th hai, lu t t t ng hình s ch
h c pháp lí hi n nay, xét h i t i phiên toà
thư ng ư c gi i
phi n di n, không y quy nh nh ng v n c n ch ng minh
thích chung là vi c h i ng xét x ã xét trong v án còn vi c s d ng nh ng ch ng
h i sơ sài, i khái, không th m tra xác minh ch ng minh thì tuỳ thu c vào s
c nào
các ch ng c , tài li u có trong h sơ, xem xét ánh giá c a nh ng ngư i ti n hành
y
ch n ng v ch ng c bu c t i, tình ti t tăng t t ng trong t ng v án c th . Vì v y, n u
n ng mà coi nh ch ng c g t i, tình ti t gi i thích i u tra, xét h i không y là
gi m nh ho c không xem xét n ch ng c thi u nh ng tình ti t, nh ng ch ng c mà
có ý nghĩa quan tr ng i v i v án.(1) Cách theo quy nh c a pháp lu t t t ng hình s
gi i thích này chưa phân bi t ư c s khác ph i ư c xem xét t i phiên toà d d n n
nhau gi a hai khái ni m phi n di n và y s hi u l m là lu t t t ng hình s Vi t Nam
. M t cách gi i thích khác có s phân bi t
gi a phi n di n và không y , xác nh * Gi ng viên Khoa lu t hình s
vi c i u tra xét h i t i phiên toà phi n di n Trư ng i h c Lu t Hà N i
T¹p chÝ luËt häc sè 2/2006 31
- nghiªn cøu - trao ®æi
quy nh trư c nh ng ch ng c c n ph i có quá trình ti p c n chân lí c a v án. Tri t h c
trong m t v án, như v y là không úng v i Mác-Lênin ã kh ng nh th gi i khách
nguyên t c t do ánh giá ch ng c . quan là vô cùng vô t n, bi n i và phát tri n
"Toàn di n” và “ y ” là hai òi h i không ng ng mà nh n th c c a t ng con
ngưòi, t ng th h l i luôn luôn b h n ch
khác nhau c a quá trình ch ng minh và có
b i i u ki n l ch s khách quan và năng l c
th tách b ch hai khái ni m này. Phép duy
ch quan. Vì v y, s th t ư c xác nh trong
v t bi n ch ng òi h i ph i nhìn nh n s v t
v án là s th t tương i (chân lí tương i).
m t cách toàn di n. Yêu c u c a vi c xác
nh s th t c a v án ph i toàn di n t t c Trong khoa h c lu t t t ng hình s , s th t
c a v án ư c coi là y
các m t, không thi u m t nào, c bu c t i khi t n gi i
cũng như g t i. Trong t t ng hình s , òi h n ch ng minh, “Gi i h n ch ng minh là
h i v tính toàn di n ư c th hi n c th t ng h p nh ng ch ng c khác nhau, và
c n thi t cho vi c gi i quy t v án ư c
trong quy nh v nh ng v n c n ch ng
úng n”.(3) ó là khi ã xem xét h t các
minh trong v án hình s ( i tư ng ch ng
minh). i u 63 BLTTHS quy nh khi i u ch ng c c n thi t cho vi c gi i quy t v án,
tra, truy t và xét x v án hình s , cơ quan xác nh m c tin c y c a các ch ng c
ch ng minh, kh ng nh ư c s
i u tra, vi n ki m sát và toà án ph i ch ng dùng
minh nh ng v n sau: Có hành vi ph m t i úng n trong k t lu n c a mình và bác b
ư c nh ng gi thuy t sai l m.
x y ra hay không, th i gian, a i m và
nh ng tình ti t khác c a hành vi ph m t i; ai Qua nh ng phân tích trên, chúng tôi có
là ngư i th c hi n hành vi ph m t i; có l i m t s ý ki n nh n xét sau:
hay không có l i, do c ý hay vô ý; có năng - Th nh t, m c dù có liên quan ch t ch
v i nhau nhưng khái ni m phi n di n và khái
l c trách nhi m hình s hay không; m c ích,
ng cơ ph m t i; nh ng tình ti t tăng n ng, ư c nêu trong căn c
ni m không y
tình ti t gi m nh trách nhi m hình s c a b kháng ngh giám c th m là hai khái ni m
khác nhau. Phi n di n là không áp ng ư c
can, b cáo và nh ng c i m v nhân thân
c a b can, b cáo; tính ch t và m c thi t m c ích c a quá trình ch ng minh (không
xác nh ư c h t nh ng v n
h i do hành vi ph m t i gây ra. ây là nh ng c n ch ng
v n mang tính b t bu c chung i v i m i minh) còn không y là không t n
v án hình s . Ngoài ra, tuỳ t ng v án c gi i h n mà vi c ch ng minh òi h i. Vì v y,
vi c i u tra xét h i có th phi n di n nhưng
th , nh ng v n c n ch ng minh còn là
nh ng tình ti t khác có ý nghĩa i v i vi c li y ch ng c ch ng minh s phi n
gi i quy t úng n v án hình s , nh ng tình di n ó ho c có th m b o tính toàn di n,
ti t này lu t không quy nh c th ư c. xem xét c v m t bu c t i cũng như g t i
nhưng u m c sơ sài, không y .
Vi c xác nh s th t c a v án không
nh ng ph i toàn di n mà còn ph i y . - Th hai, yêu c u v vi c xác nh s
th t c a v án nói chung cũng như yêu c u
Quá trình xác nh s th t c a v án chính là
32 T¹p chÝ luËt häc sè 2/2006
- nghiªn cøu - trao ®æi
i m c a chúng tôi, không nên quy nh căn
c a vi c i u tra, xét h i t i phiên toà ph i
c này là căn c kháng ngh giám c th m.
toàn di n và y là v n mang tính
nguyên t c nh hư ng cho vi c ch ng minh. 2. Căn c th hai - k t lu n trong b n
Tuy nhiên, vi c xác nh th nào là t n án ho c quy t nh không phù h p v i
l i r t tr u tư ng,
m c toàn di n và y nh ng tình ti t khách quan c a v án
không xác nh ư c m t cách c th . Vì i v i căn c này cũng có nh ng cách
v y, xác nh vi c i u tra, xét h i t i phiên hi u khác nhau. Có quan i m cho r ng
là căn c
toà phi n di n và không y không phù h p v i nh ng tình ti t khách
kháng ngh giám c th m theo quan i m quan c a v án là không ph n ánh úng b n
c a chúng tôi là không h p lí. Căn c kháng ch t c a v vi c ph m t i, ví d t l thương
tích là 4% nhưng giám nh pháp y l i k t
ngh c a giám c th m ó là nh ng vi ph m
lu n t l thương tích t i 40%. Toà án ã tin
pháp lu t nghiêm tr ng. Trong khi ó vi c
i u tra, xét h i t i phiên toà phi n di n và vào k t lu n ó nên k t lu n b cáo ph m t i
không y có th vì nhi u nguyên nhân theo kho n 2 i u 109 BLHS (nay là i u
khác nhau nh hư ng n vi c nh n th c. 104 BLHS) mà l ra ngư i có hành vi gây
thương tích chưa t i m c truy c u trách
R t khó xác nh ó là nh ng vi ph m
nhi m hình s .(4) Cách gi i thích lu t như trên
pháp lu t nghiêm tr ng n u như không ch ra
ư c ó là vi ph m quy nh c a nh ng quy chưa phân bi t nguyên nhân vi c k t lu n c a
ph m pháp lu t c th nào. Ch trong nh ng toà án không phù h p v i nh ng tình ti t
trư ng h p vi c i u tra, xét h i t i phiên toà khách quan c a v án và d l n v i căn c
kháng ngh tái th m. N u hi u căn c trên
vi ph m nghiêm tr ng nh ng quy nh c th
ư c quy nh trong BLTTHS, d n n vi c như cách tác gi phân tích ví d có th th y
căn c này không còn là căn c c a giám c
xác nh s th t phi n di n và không y
thì m i coi là “vi ph m pháp lu t nghiêm th m n a vì chúng ta không th y c p vi c
tr ng” ( ó l i chính là căn c th ba c a có s vi ph m pháp lu t trong k t lu n c a toà
kháng ngh giám c th m). án. B n án c a toà án d a trên t ng h p
- Th ba, căn c này th c ch t là nh ng nh ng ch ng c mà m t trong nh ng ch ng
c ó là k t lu n giám nh, n u có căn c
sai l m trong vi c xác nh s th t c a v án.
Sai l m này cũng có th là nguyên nhân d n cho r ng k t lu n giám nh ó là không úng
s th t mà toà án không bi t ư c khi ra b n
n vi c phát hi n tình ti t m i làm thay i
cơ b n n i dung c a v án mà toà án không án thì ó là căn c c a tái th m mà không
bi t ư c khi ra b n án ho c quy t nh và ph i là căn c c a giám c th m. V i ví d
ó là căn c kháng ngh tái th m. Căn c này trên, chúng ta c n ph i phân bi t gi a sai
r t khó phân bi t v i căn c kháng ngh tái l m v m t pháp lu t và sai l m trong vi c
th m và d n n khó khăn trong vi c áp ch ng minh. Gi s ngư i giám nh thu c
trư ng h p ph i t ch i ho c b thay i theo
d ng vào th c ti n.
Vì nh ng lí do như ã nêu trên, theo quan quy nh c a BLTTHS mà toà án v n s
T¹p chÝ luËt häc sè 2/2006 33
- nghiªn cøu - trao ®æi
có t i hay không có t i c a ngư i b
d ng k t lu n ó ch ng minh thì ó là vi vn
ph m nghiêm tr ng th t c t t ng và là căn k t án ho c ngư i ư c tuyên vô t i, n
c th m; n u ngưòi
c kháng ngh giám vi c áp d ng úng lu t hình s ho c quy t
nh m c hình ph t.(6) V i nh ng quy nh
giám nh k t lu n sai do non kém v nghi p
v hay c tình giám nh sai mà toà án không c th nói trên, có th th y rõ quan i m c a
bi t ư c khi ra b n án, sau khi b n án có nh ng nhà l p pháp Nga cũng xác nh k t
hi u l c pháp lu t vi c ó m i ư c phát hi n lu n không phù h p v i th c t khách quan
thì ó là căn c kháng ngh tái th m. c a v án khi nh ng k t lu n ó không m
Cũng có quan i m phân bi t n u k t b o các quy nh c a pháp lu t v v n
lu n không phù h p v i các ch ng c khách xem xét ánh giá ch ng c , vi ph m các
quan ã ư c thu th p trong h sơ v án do nguyên t c ch ng minh ã ư c pháp lu t
thi u trách nhi m, nghiên c u sơ sài b sót quy nh. Xét v b n ch t, ó chính là vi
ch ng c ho c không trình chuyên ph m pháp lu t t t ng hình s trong quá
ánh giá ch ng c thì coi ây là căn
môn trình ch ng minh, nh ng vi ph m hoàn toàn
kháng ngh giám c th m, n u do căn có th phát hi n khi ki m tra, xem xét h sơ
c
c vào nh ng tài li u chưa ư c i u tra xác v án khi i chi u nh ng ho t ng c a toà
minh thì ph i coi ây là căn c kháng ngh án v i nh ng quy nh c th c a pháp lu t.
theo th t c tái th m.(5) M c dù căn c phân Theo chúng tôi, c n ph i hi u i u lu t
bi t còn chưa th t s rõ ràng nhưng quan trên v i tinh th n như v y m i có th phân
i m này cũng ã chú ý n vi c gi i thích bi t ư c s khác bi t gi a hai căn c c a
lu t căn c vào b n ch t c a giám c th m. giám c th m và tái th m khi mà lu t t
Cũng v i căn c này, trong BLTTHS c a t ng hình s Vi t Nam quy nh m t trong
nh ng căn c kháng ngh tái th m r t gi ng
C ng hoà Liên bang Nga có quy nh rõ b n
án ư c coi là không phù h p v i th c t v i căn c trên và khó phân bi t là i u tra
khách quan c a v án n u: K t lu n c a toà viên, ki m sát viên, th m phán, h i th m
án không ư c kh ng nh b ng nh ng nhân dân ã có k t lu n không úng làm cho
ch ng c ã ư c xem xét t i phiên toà; toà v án b xét x sai. Nh ng k t lu n không
úng này không ơn gi n là nh ng vi ph m
án ã không cân nh c t i nh ng tình ti t có
th nh hư ng cơ b n n k t lu n c a toà pháp lu t ư c th hi n trong h sơ v án mà
án; khi có nh ng ch ng c i l p nhau có ý là nh ng nh n nh sai l m v các tình ti t
nghĩa quan tr ng trong vi c ra k t lu n c a c a v án, ó là nh ng sai l m c a nh ng
toà án nhưng trong b n án không ch ra d a ngư i ti n hành t t ng khi xác nh b n
trên căn c nào mà toà án ch p nh n ho c ch t c a v án (sai l m v nh n th c).
không ch p nh n nh ng ch ng c khác; k t Nh ng sai l m này không th phát hi n n u
lu n c a toà án ư c nêu trong b n án có ch căn c vào h sơ v án mà ph i ư c
nh ng mâu thu n cơ b n mà ã nh hư ng phát hi n thông qua vi c i u tra, xác minh,
ho c có th nh hư ng n vi c gi i quy t th m chí ph i ư c kh ng nh b ng m t b n
34 T¹p chÝ luËt häc sè 2/2006
- nghiªn cøu - trao ®æi
án ã có hi u l c pháp lu t. Lu t t t ng r ng vi c xác nh th nào là nghiêm tr ng
hình s c a các nư c có quy nh th t c tái hay không nghiêm tr ng hoàn toàn tuỳ thu c
th m thư ng có nh ng quy nh theo hư ng vào s ánh giá c a ngư i có th m quy n
như v y. Ví d như kho n 3 i u 420 kháng ngh , căn c vào quy nh c a BLTTHS
và th c ti n công tác giám c xét x .(10) Hi n
BLTTHS Hàn Qu c quy nh căn c tái
th m là: “Khi m t b n án có hi u l c khác nay, H i ng th m phán TANDTC ã ra
Ngh quy t s 04/2004/NQ-H TP ngày
ch ng minh l i bu c t i i v i b cáo là
sai”,(7) ho c kho n 4 i u 411 BLTTHS 5/11/2004 hư ng d n thi hành m t s quy
Liên bang Nga cũng quy nh ngày phát hi n nh trong ph n ba “Xét x sơ th m” c a
tình ti t m i ho c tình ti t m i ư c phát BLTTHS năm 2003, trong ó có hư ng d n:
hi n ư c coi là “ngày b n án, quy t nh có Vi ph m nghiêm tr ng th t c t t ng là
hi u l c pháp lu t i v i ngư i có l i trong trư ng h p BLTTHS quy nh b t bu c ph i
ti n hành ho c ti n hành theo th t c t t ng
vi c th c hi n các hành vi ph m t i trong
quá trình t t ng…”.(8) ó nhưng cơ quan ti n hành t t ng, ngư i
ti n hành t t ng b qua ho c th c hi n
3. Căn c th ba - có s vi ph m
không úng xâm ph m nghiêm tr ng n
nghiêm tr ng th t c t t ng trong khi
quy n l i c a b can, b cáo, ngư i b h i,
i u tra, truy t ho c xét x
Cũng gi ng như hai căn c nguyên ơn dân s , b ơn dân s , ngư i có
ã nêu
ph n trên, vi c gi i thích và áp d ng căn c quy n l i, nghĩa v liên quan n v án ho c
này trong trong th c ti n giám c th m là làm cho vi c gi i quy t v án thi u khách
vn ph c t p, không th ng nh t vì trong quan, toàn di n.
th i gian r t dài không có hư ng d n c th ây là hư ng d n thi hành i u 179
c a cơ quan có th m quy n th nào là vi BLTTHS v vi c th m phán tr h sơ
ph m nghiêm tr ng th t c t t ng. Có quan i u tra b sung trong giai o n chu n b xét
i m cho r ng vi ph m nghiêm tr ng th t c x . Tuy nhiên, có th d a vào quy nh này
t t ng là nh ng vi ph m d n n h u qu gi i thích th nào là vi ph m nghiêm
tư c b , làm h n ch quy n và l i ích h p tr ng th t c t t ng trong căn c kháng ngh
pháp c a ngư i tham gia t t ng ho c nh giám c th m vì quy nh này không li t kê
hư ng n vi c toà án ra b n án ho c quy t nh ng vi ph m c th mà ã ưa ra cách xác
nh có cơ s và úng n. Có quan i m cho nh th nào là vi ph m nghiêm tr ng t
hư ng d n th nào là vi
r ng vi ph m nghiêm tr ng th t c t t ng là t ng. Tuy nhiên,
nh ng vi ph m ng th i d n n h u qu ph m nghiêm tr ng th t c t t ng, Ngh
làm h n ch quy n c a ngư i tham gia t quy t s 04/2004/NQ-H TP l i ưa ra i u
t ng và nh hư ng n trình t t t ng và ki n vi ph m ó xâm ph m nghiêm tr ng
vi c xác nh s th t c a v án.(9) Cũng có n quy n l i c a nh ng ngư i có quy n và
tác gi không tìm cách lí gi i th nào là vi l i ích pháp lí liên quan n v án và m t
câu h i l i ư c t ra: Th nào là xâm ph m
ph m nghiêm tr ng th t c t t ng mà cho
T¹p chÝ luËt häc sè 2/2006 35
- nghiªn cøu - trao ®æi
chưa ư c gi i quy t hi n và kh c ph c giai o n xét x sơ th m
nghiêm tr ng? V n
và rơi vào s khó hi u. Lu t t t ng hình s và phúc th m nên ít ư c phát hi n sau khi
c a m t s nư c quy nh rõ trong lu t b n án ho c quy t nh ã có hi u l c pháp lu t.
nh ng hành vi b coi là vi ph m nghiêm M t s vi ph m nghiêm tr ng trong giai o n
tr ng th t c t t ng, ví d như lu t t t ng truy t như truy t sai th m quy n, truy t i
v i nh ng b can ã ư c cơ quan i u tra
hình s c a C ng hoà Pháp ho c c a Liên
bang Nga... Vi c quy nh c th như v y r t ình ch v án và không ngh truy t v.v..
thu n l i cho vi c áp d ng pháp lu t m t Trong giai o n giám c th m, nh ng
vi ph m nghiêm tr ng th t c t t ng ư c
cách th ng nh t. Qua th c ti n giám c
th m, nh ng vi ph m sau thư ng ư c coi là phát hi n nhi u nh t là nh ng vi ph m th
t c t t ng c a toà án c p dư i. Nh ng vi
vi ph m nghiêm tr ng th t c t t ng:
Nh ng vi ph m nghiêm tr ng th t c t ph m nghiêm tr ng th t c t t ng c a toà
án c p sơ th m thư ng ã ư c phát hi n
t ng trong giai o n i u tra. Nh ng vi ph m
pháp lu t trong giai o n i u tra n u có thông qua kháng cáo, kháng ngh phúc th m
thư ng ã ư c phát hi n và kh c ph c và ã có kh năng kh c ph c c p xét x
trong chính giai o n i u tra qua vi c ki m th hai là toà án c p phúc th m v i nh ng
sát i u tra c a vi n ki m sát; giai o n th m phán chuyên nghi p, có trình xét x
truy t , giai o n xét x sơ th m thông qua cao hơn. Tuy v y, v n có nh ng trư ng h p
vi c tr h s i u tra b sung; giai c p phúc th m không phát hi n ra nh ng vi
o n xét x phúc th m thông qua vi c h y ph m nghiêm tr ng th t c t t ng c a toà
b n án ho c quy t nh sơ th m án c p dư i ho c chính toà án c p phúc th m
i u tra
l i, vì v y ít g p nh ng vi ph m này trong vi ph m th t c t t ng. Nh ng vi ph m này
ch ư c phát hi n sau khi b n án ã có hi u
giai o n giám c th m. Có nhi u lo i vi
ph m trong giai o n i u tra nhưng n u l c pháp lu t và n u ó là nh ng vi ph m
phát hi n sau khi án có hi u l c pháp lu t thì nghiêm tr ng thì s b kháng ngh giám c
th m, thư ng là nh ng vi ph m sau:
không nhi u, ch y u là có s vi ph m các
nguyên t c h i cung, l y l i khai ho c không - Xét x sai th m quy n, n u xét x v
th c hi n các yêu c u v giám nh b sung, án thu c th m quy n c a toà án c p trên
giám nh l i ho c các yêu c u h p pháp ho c toà án quân s ;
khác c a ngư i tham gia t t ng... Nh ng vi - Xét x v i thành ph n h i ng xét x
ph m này vi n ki m sát và toà án khó có th không úng quy nh c a pháp lu t trong
nh ng trư ng h p c n ph i xét x b ng h i
phát hi n n u không có s khi u n i c a
chính nh ng ngư i có liên quan. ng năm ngư i hay trong h i ng xét x c n
Nh ng vi ph m nghiêm tr ng th t c t có h i th m là giáo viên ho c cán b oàn;
t ng trong giai o n truy t cũng gi ng như - Không m b o quy nh v vi c hoãn
phiên toà khi có ngư i v ng m t;
nh ng vi ph m nghiêm tr ng th t c t t ng
trong giai o n i u tra thư ng ã ư c phát - Không m b o quy nh v mbo
36 T¹p chÝ luËt häc sè 2/2006
- nghiªn cøu - trao ®æi
s tham gia c a ngư i bào ch a trong trư ng quy nh y các hình th c có th giám
sát ho t ng trong các giai o n trư c và
h p lu t nh;
nh ng quy nh ó ã t o m t cơ ch giám
- Xét x vi ph m gi i h n xét x sơ th m
sát c n thi t phát hi n và kh c ph c nh ng
ho c ph m vi xét x phúc th m;
vi ph m pháp lu t trong các giai o n trư c.
- S a án theo hư ng tăng n ng khi không
M t khác, b n án và quy t nh ã có hi u
có i u ki n pháp lí s a án...
l c pháp lu t c n ph i ư c m b o hi u l c
Theo quan i m c a chúng tôi, căn c
và m b o tính n nh. Không nên m r ng
này quy nh ph m vi xem xét căn c kháng
ph m vi giám c th m m t cách không c n
ngh giám c th m bao g m c nh ng vi
thi t. i u ó không ph n ánh úng tính ch t
ph m nghiêm tr ng th t c t t ng giai
c a giám c th m và còn d n n nh ng h u
o n i u tra, truy t là quá r ng. Căn c
qu b t l i khác ó là th c tr ng s lư ng án
này không ph n ánh úng b n ch t c a giám
ph i giám c th m quá nhi u và không nâng
c th m là hình th c c bi t c a ho t ng
cao ư c trách nhi m và ch t lư ng gi i
giám c xét x , là vi c giám sát xét x c a
quy t v án các giai o n trư c.
toà án c p trên v i ho t ng xét x c a toà
4. Căn c th tư - có nh ng sai l m nghiêm
án c p dư i. Theo chúng tôi, ch có nh ng vi
tr ng trong vi c áp d ng B lu t hình s
ph m nghiêm tr ng th t c t t ng trong
Căn c này c p nh ng sai l m trong
ho t ng xét x c a toà án ã ra b n án vi c áp d ng lu t n i dung trong quá trình
ho c quy t nh ã có hi u l c m i là căn c gi i quy t v án hình s , c th là áp d ng
kháng ngh giám c th m. Ho t ng lu t hình s . Trong BLTTHS không quy
i tư ng
i u tra, truy t không ph i là nh các trư ng h p c th ư c coi là có
giám c th m vì giám c th m không ph i nh ng sai l m nghiêm tr ng trong vi c áp
là ho t ng giám sát c a toà án v i ho t d ng BLHS và cũng không có b t c m t
ng c a cơ quan i u tra, vi n ki m sát và hư ng d n nào c a cơ quan có th m quy n
các cơ quan khác mà là vi c giám sát vi c gi i thích căn c này. Vì v y, vi c áp d ng
vi c x c a toà án c p trên i v i ho t ng căn c này ch y u theo nh n th c ch quan
c a ngưòi có th m quy n kháng ngh . Trong
xét x c a toà án c p dư i.
th c ti n, nh ng sai l m sau thư ng ư c coi
Vi c m r ng ph m vi nh ng vi ph m
là sai l m nghiêm tr ng trong vi c áp d ng
mà toà án c p giám c th m ph i gi i quy t
BLHS: Toà án sai l m trong vi c áp d ng
như v y là không c n thi t vì nguyên t c
nh ng quy nh ph n chung BLTTHS như
ph i h p và ch ư c trong ho t ng c a các
nh ng sai l m trong vi c truy c u trách
cơ quan ti n hành t t ng cũng ã m b o
nhi m hình s , cho hư ng án treo, mi n
s ki m tra i v i ho t ng c a các giai
trách nhi m hình s ho c hình ph t, áp d ng
o n trư c. Khi ti n hành ho t ng c a
các tình ti t tăng n ng, gi m nh , t ng h p
mình, các cơ quan có quy n phát hi n nh ng
hình ph t; nh ng sai l m trong vi c xác nh
sai l m trong vi c gi i quy t v án c a các cơ
các tình ti t lo i tr tính nguy hi m c a hành
quan khác. Lu t t t ng hình s Vi t Nam
T¹p chÝ luËt häc sè 2/2006 37
- nghiªn cøu - trao ®æi
vi ph m t i như áp d ng không úng các quy phân bi t v i căn c kháng ngh tái th m mà
còn khó phân bi t v i căn c th hai c a giám
nh v s ki n b t ng , tình th c p thi t,
phòng v chính áng và nh ng sai l m khác c th m k t lu n trong b n án không phù
v.v.; nh ng sai l m nghiêm tr ng trong vi c h p v i th c t khách quan c a v án. Nh ng
áp d ng các quy nh ph n các t i ph m c k t lu n không phù h p v i tình ti t khách
th như nh t i danh sai, áp d ng khung quan c a v án cũng s d n n nh ng sai
hình ph t sai, quy t nh hình ph t sai v.v.. l m nghiêm tr ng trong vi c áp d ng BLHS.
Ngoài ra, căn c này còn không
Nh ng sai l m này d n n nh ng h u qu cp
như k t t i ngư i không có hành vi nguy nhưng vi ph m nghiêm tr ng trong vi c áp
hi m cho xã h i ho c hành vi c a h không d ng lu t dân s , ây là v n c n ph i
c u thành t i ph m; k t t i i v i ngư i ư c xem xét b i vì trong m t v án hình s
chưa n tu i ch u trách nhi m hình s , k t có th phát sinh nh ng v n dân s . Khi
t i trong trư ng h p ã h t th i hi u truy gi i quy t nh ng v n này, toà án ph i áp
c u trách nhi m hình s , không k t t i ngư i d ng các quy nh c a lu t dân s gi i
có t i, x sai t i danh, quy t nh hình ph t quy t và n u có vi ph m nghiêm tr ng trong
quá n ng ho c quá nh v.v.. vi c áp d ng lu t dân s thì sai l m này cũng
Căn c có nh ng sai l m nghiêm tr ng ph i ư c quy nh là m t trong nh ng căn
trong vi c áp d ng B lu t hình s d n n c kháng ngh giám c th m.
nh ng sai l m trong x lí v án v n i dung. Tóm l i, căn c kháng ngh theo quy
N u nhìn vào h u qu do sai l m này có th nh t i i u 273 BLTTHS 2003 còn m t s
gi ng v i h u qu c a nh ng sai l m thu c chưa h p lí, c n s a i, b sung
vn
căn c kháng ngh tái th m. tránh vi c hoàn thi n hơn theo như nh ng xu t
nh m l n gi a căn c giám c th m và tái
chúng tôi ã trình bày trên./.
th m, c n ph i xem xét căn c này d a vào
b n ch t c a giám c th m. Nh ng sai l m (1), (9).Xem: Nguy n Văn Trư ng, “M t s v n v
v n i dung trong giám c th m là sai l m các căn c theo th t c giám c th m”, T p chí Toà
án nhân dân, s 9, 1996, tr.8, 9.
do vi ph m pháp lu t trong vi c áp d ng lu t
(2), (4), (10).Xem: inh Văn Qu , “Căn c kháng
hình s , ó là nh ng hành vi như không áp
ngh giám c th m theo BLTTHS 2003”, T p chí toà
d ng i u lu t trong trư ng h p c n ph i áp
án nhân dân s 22, tháng 11/2004, tr. 15, 16.
d ng; áp d ng i u lu t trong trư ng h p (3).Xem: UBKHXH Vi t Nam, Vi n thông tin khoa
không ư c áp d ng; áp d ng không úng h c xã h i, “Nh ng v n lí lu n v hình s , t t ng
i u lu t c n ph i áp d ng… Trong tái th m hình s “ (1982), tr. 117.
(5).Xem: Nguy n Văn Trư ng, “Giám c th m
sai l m v n i dung không ph i do vi ph m
trong t t ng hình s ”, Lu n án th c sĩ, tr. 32.
pháp lu t mà là sai l m do nh n th c, ánh
(6), (8).Xem: Vi n ki m sát nhân dân t i cao, Vi n
giá không úng v các tình ti t c a v án,
khoa h c ki m sát, BLTTHS Liên bang Nga (2002),
không ph i sai l m trong áp d ng pháp lu t tr. 158, 172.
mà là nh ng sai l m trong vi c xác nh s (7).Xem: Vi n ki m sát nhân dân t i cao, Vi n khoa
th t c a v án. Căn c này không ch khó h c ki m sát, BLTTHS Hàn Qu c (2002), tr. 95.
38 T¹p chÝ luËt häc sè 2/2006
nguon tai.lieu . vn
