Xem mẫu
- nghiªn cøu - trao ®æi
Ths. PhÝ M¹nh C−êng *
H i n nay, th c t ã ch ng minh ư c
các l i ích mà thương m i i n t
mang l i như: Thu th p thông tin v th
hành lang pháp lí tương i y
b th c hi n thương m i i n t
và ng
Nam. Trong các v n pháp lí v thương m i
Vi t
trư ng, v i tác m t cách nhanh chóng và i n t thì v n pháp lí v ch kí i n t s
d dàng; gi m chi phí ti p th và giao d ch; là m t trong nh ng v n quan tr ng nh t và
xây d ng và c ng c quan h b n hàng... và luôn ư c các ch th tham gia vào các giao
trên quan i m chi n lư c, thương m i i n d ch i n t quan tâm. Vì v y, trong bài vi t
t có th giúp m t nư c ang phát tri n có này tác gi không phân tích t t c các v n
th t o ư c bư c phát tri n nh y v t do pháp lí khác c a thương m i i n t mà ch
s m chuy n sang n n kinh t s hoá. Tuy t p trung vào phân tích m t s v n pháp lí
nhiên, bên c nh nh ng l i ích mà thương cơ b n v ch kí i n t Vi t Nam.
m i i n t mang l i thì cũng ph i th a nh n 1. Khái ni m v ch kí i n t
r ng nh ng r i ro trong ho t ng thương Theo pháp lu t Vi t Nam, ch kí i n t
m i i n t là không ít. Vì v y, phát tri n ư c nh nghĩa như sau: “Ch kí i n t
ư c thương m i i n t c bi t là i v i ư c t o l p dư i d ng t , ch , s , kí hi u,
các qu c gia có n n kinh t chuy n i như âm thanh ho c các hình th c khác b ng
Vi t Nam thì c n ph i có các bi n pháp thích phương ti n i n t , g n li n ho c k t h p
h p h n ch n m c th p nh t nh ng r i m t cách logic v i thông i p d li u, có kh
ro có th g p ph i trong các giao d ch năng xác nh n ngư i kí thông i p d li u
thương m i i n t . M t trong nh ng bi n và xác nh n s ch p thu n c a ngư i ó i
pháp quan tr ng nh t h n ch các r i ro v i n i dung thông i p d li u ư c kí”.(1)
trong thương m i i n t chính là vi c c n Trong ó, “Thông i p d li u là thông
ph i xây d ng ư c hành lang pháp lí y tin ư c t o ra, ư c g i i, ư c nh n và
v thương m i i n t . ư c lưu tr b ng phương ti n i n t ”.(2)
Ngày 29/11/2005, Qu c h i Vi t Nam ã Và “Ch kí s ” là m t d ng ch kí i n t
thông qua Lu t giao d ch i n t và ngày ư c t o ra b ng s bi n i m t thông i p
15/2/2007, Chính ph ã ban hành Ngh nh d li u s d ng h th ng m t mã không i
s 26/2007/N -CP quy nh chi ti t Lu t x ng theo ó ngư i có ư c thông i p d
giao d ch i n t v ch kí s và d ch v li u ban u và khoá công khai c a ngư i kí
ch ng th c ch kí s . S ra i c a Lu t giao có th xác nh ư c chính xác:
d ch i n t và các văn b n hư ng d n thi
* Khoa kinh t - qu n tr kinh doanh
hành Lu t giao d ch i n t ã t o ra ư c Trư ng i h c m - a ch t
t¹p chÝ luËt häc sè 8/2008 3
- nghiªn cøu - trao ®æi
a) Vi c bi n i nêu trên ư c t o ra 2. i u ki n b o m an toàn cho ch
b ng úng khoá bí m t tương ng v i khoá kí i n t
công khai trong cùng m t c p khoá; Cũng gi ng như a s các nư c khác,
b) S toàn v n n i dung c a thông i p d i u ki n b o m an toàn cho ch kí i n t
li u k t khi th c hi n vi c bi n i nêu trên”.(3) ã ư c Lu t giao d ch i n t năm 2005 c a
N u so sánh khái ni m v ch kí i n t Vi t Nam quy nh tương i ch t ch : “Ch
theo quy nh c a pháp lu t Vi t Nam v i kí i n t ư c xem là b o m an toàn n u
quy nh c a pháp lu t m t s nư c thì khái ư c ki m ch ng b ng m t quy trình ki m tra
ni m v ch kí i n t c a Vi t Nam khá rõ an toàn do các bên giao d ch tho thu n và
ràng, c th . Ch ng h n, trong Lu t ch kí áp ng ư c các i u ki n sau ây:
i n t c a Trung Qu c ch quy nh chung - D li u t o ch kí i n t ch g n duy
chung là: “Ch kí i n t là d li u i n nh t v i ngư i kí trong b i c nh d li u ó
t ”,(4) m t khác trong lu t l i không ưa ra ư c s d ng;
nh nghĩa th nào là d li u i n t . Trong - D li u t o ch kí i n t ch thu c s
Lu t ch kí s c a Malaysia quy nh: “Ch ki m soát c a ngư i kí t i th i i m kí;
kí s là s d ng kĩ thu t m t mã phi i x ng - M i s thay i i v i ch kí i n t
làm bi n i m t thông i p”,(5) cách quy sau th i i m kí u có th b phát hi n;
nh như v y v a ph c t p l i v a không - M i s thay i i v i n i dung c a
áp ng ư c s phát tri n nhanh chóng c a thông i p d li u sau th i i m kí u có
khoa h c kĩ thu t. th b phát hi n”.(6)
Khái ni m ch kí i n t mà pháp lu t i v i các i u ki n b o m an toàn
Vi t Nam ưa ra ã áp ng ư c yêu c u cho ch kí i n t thì có th th y s tương
c a ch kí i n t là xác nh ư c ngư i kí thích c a pháp lu t Vi t Nam v i pháp lu t
và xác nh n s ch p thu n c a ngư i kí i c a các nư c, theo pháp lu t Vi t Nam các
v i n i dung c a thông i p i n t . ng bên có quy n tho thu n quy trình ki m tra
th i, vi c quy nh công ngh t o ra ch kí an toàn i v i ch kí i n t nhưng ph i
i n t hay ch kí s ư c quy nh t i các tho mãn các i u ki n cơ b n do pháp lu t
văn b n dư i lu t như pháp lu t c a Vi t quy nh nh m m b o yêu c u xác th c
Nam là h p lí vì nó có th thay i nhanh c a ch kí i n t .
chóng cho phù h p v i s phát tri n c a khoa 3. Nguyên t c s d ng ch kí i n t
h c công ngh . Tuy nhiên, n u quy nh v Nguyên t c s d ng ch kí ư c pháp
ch kí s mà ch d ng l i như Ngh nh s lu t c a các nư c quy nh r t khác nhau
26/2007/N -CP là chưa y b i vì ch kí th m chí là i l p nhau. Có nư c quy nh
s là thu t ng dùng ch m t lo i ch kí trong quá trình th c hi n các giao d ch i n t
i n t s d ng kĩ thu t c bi t - kĩ thu t mã thì các bên liên quan có th tho thu n v i
hoá, trong ó òi h i ph i ng d ng mã khoá nhau là s d ng ho c không s d ng ch kí
công c ng v i khoá dài t i thi u t i 1024 bit, i n t , ch ng h n như Trung Qu c.(7) Bên
2048 bit “kí” trên t p tin i n t . c nh các nư c quy nh vi c s d ng hay
4 t¹p chÝ luËt häc sè 8/2008
- nghiªn cøu - trao ®æi
không s d ng ch kí là tuỳ thu c vào s tho không quy nh v nguyên t c s d ng ch
thu n gi a các bên thì còn có nư c quy nh kí s nhưng vì ch kí s là m t d ng c a ch
b t bu c ph i s d ng ch kí trong giao d ch kí i n t do ó khi s d ng ch kí s thì các
i n t , ch ng h n như Malaysia.(8) Ngoài hai ch th cũng ph i tuân th các nguyên t c s
cách quy nh trên có nư c l i không có b t d ng ch kí i n t .
kì quy nh nào b t bu c các bên tham gia giao 4. Giá tr pháp lí c a ch kí i n t
d ch i n t ph i áp d ng ch kí i n t , ch Phù h p v i thông l c a các nư c, Lu t
kí s nhưng cũng không có quy nh nào cho giao d ch i n t năm 2005 c a Vi t Nam ã
phép các bên tho thu n s d ng hay không th a nh n giá tr pháp lí c a ch kí i n t :
s d ng ch kí i n t , ch kí s trong giao “1. Trong trư ng h p pháp lu t quy nh
d ch i n t , ch ng h n như Hàn Qu c.(9) văn b n c n có ch kí thì yêu c u ó i v i
Theo Lu t giao d ch i n t năm 2005 m t thông i p d li u ư c xem là áp ng
c a Vi t Nam, nguyên t c s d ng ch kí n u ch kí i n t ư c s d ng kí thông
i n t ư c quy nh như sau: i p d li u áp ng các i u ki n sau ây:
“1. Tr trư ng h p pháp lu t có quy a) Phương pháp t o ch kí i n t cho
nh khác, các bên tham gia giao d ch i n phép xác minh ư c ngư i kí và ch ng t
t có quy n tho thu n: ư c s ch p thu n c a ngư i kí i v i n i
a) S d ng ho c không s d ng ch kí dung thông i p d li u;
i n t kí thông i p d li u trong quá
b) Phương pháp ó là tin c y và phù
trình giao d ch;
h p v i m c ích mà theo ó thông i p d
b) S d ng ho c không s d ng ch kí
li u ư c t o ra và g i i.
i n t có ch ng th c;
2. Trong trư ng h p pháp lu t quy nh
c) L a ch n t ch c cung c p d ch v ch ng
văn b n c n ư c óng d u c a cơ quan, t
th c ch kí i n t trong trư ng h p tho
ch c thì yêu c u ó i v i m t thông i p d
thu n s d ng ch kí i n t có ch ng th c.
li u ư c xem là áp ng n u thông i p d
2. Ch kí i n t c a cơ quan nhà nư c
li u ó ư c kí b i ch kí i n t c a cơ quan,
ph i ư c ch ng th c b i t ch c cung c p
d ch v ch ng th c ch kí i n t do cơ t ch c áp ng các i u ki n quy nh t i
quan nhà nư c có th m quy n quy nh”.(10) kho n 1 i u 22 Lu t giao d ch i n t năm
Như v y, theo quy nh c a pháp lu t 2005 và ch kí i n t ó có ch ng th c”.(11)
Vi t Nam thì các bên có quy n tho thu n s i v i giá tr pháp lí c a ch kí s thì
d ng hay không s d ng ch kí i n t ; s Ngh nh s 26/2007/N -CP cũng có quy
d ng hay không s d ng ch kí i n t ư c nh tương t nhưng b sung thêm: “3. Ch
ch ng th c (n u pháp lu t không quy nh kí s và ch ng thư s nư c ngoài ư c công
khác). Như v y, v nguyên t c s d ng ch kí nh n theo quy nh t i Chương VII Ngh
i n t hoàn toàn do các bên tho thu n v i nh này có giá tr pháp lí và hi u l c như
nhau trong khuôn kh quy nh c a pháp lu t. ch kí s và ch ng thư s do t ch c cung
M c dù, trong Ngh nh s 26/2007/N -CP c p d ch v ch ng th c ch kí s công c ng
t¹p chÝ luËt häc sè 8/2008 5
- nghiªn cøu - trao ®æi
c a Vi t Nam cung c p”.(12) ch kí i n t :
Như v y, Lu t giao d ch i n t năm 1. T ch c cung c p d ch v ch ng th c
2005 c a Vi t Nam ã chính th c th a nh n ch kí i n t bao g m t ch c cung c p
giá tr pháp lí c a ch kí i n t như ch kí d ch v ch ng th c ch kí i n t công c ng
tay. N u tho mãn hai i u ki n ư c quy và t ch c cung c p d ch v ch ng th c ch
nh t i kho n 1 i u 24 Lu t giao d ch i n kí i n t chuyên dùng ư c phép th c hi n
t năm 2005, ch kí i n t Vi t Nam v n các ho t ng ch ng th c ch i n t theo
có giá tr pháp lí trong trư ng h p ch kí này quy nh c a pháp lu t;
không ư c ch ng th c. Tr trư ng h p ó 2. T ch c cung c p d ch v ch ng th c
là ch kí i n t c a cơ quan nhà nư c thì ch kí i n t công c ng là t ch c cung c p
ch kí i n t ó ph i ch ng th c theo d ch v ch ng th c ch kí i n t cho cơ
kho n 2 i u 23 Lu t giao d ch i n t năm quan, t ch c, cá nhân s d ng trong các
2005 thì m i có giá tr pháp lí. ho t ng công c ng. Ho t ng cung c p
5. D ch v ch ng th c ch kí i n t d ch v ch ng th c ch kí i n t công c ng
So v i các nư c thì quy nh v d ch v là ho t ng kinh doanh có i u ki n theo
ch ng th c ch kí i n t c a Lu t giao d ch quy nh c a pháp lu t;
i n t Vi t Nam ã tương i y và có 3. T ch c cung c p d ch v ch ng th c
h th ng. Chính i u này s t o i u ki n ch kí i n t chuyên dùng là t ch c cung
cho vi c thi t l p các ch kí i n t an toàn c p d ch v ch ng th c ch kí i n t cho cơ
trong giao d ch i n t . C th , Lu t giao d ch quan, t ch c, cá nhân s d ng trong các
i n t ã quy nh rõ n i dung c a ho t ho t ng chuyên ngành ho c lĩnh v c. Ho t
ng ch ng th c ch kí i n t như sau: ng cung c p d ch v chưng sth c ch kí
“Ho t ng d ch v ch ng th c ch kí i n t chuyên dùng ph i ư c ăng kí v i
i nt : cơ quan qu n lí nhà nư c v d ch v ch ng
1. C p, gia h n, t m ình ch , ph c h i, th c ch kí i n t ”.(14)
thu h i ch ng thư i n t ; i v i t ch c cung c p d ch v ch ng
2. Cung c p thông tin c n thi t giúp th c ch kí s , bên c nh hai hình th c là t
ch ng th c ch kí i n t c a ngư i kí thông ch c cung c p d ch v ch ng th c ch kí s
i p d li u; công c ng và t ch c cung c p d ch v
3. Cung c p các d ch v khác liên quan ch ng th c ch kí s chuyên dùng thì Ngh
n ch kí i n t và ch ng th c ch kí i n nh s 26/2007/N -CP còn quy nh thêm
t theo quy nh c a pháp lu t”.(13) t ch c cung c p d ch v ch ng th c ch kí
Bên c nh vi c quy nh rõ n i dung c a s qu c gia: “3. T ch c cung c p d ch v
d ch v ch ng th c i n t thì Lu t giao d ch ch ng th c ch kí s qu c gia (Root
i n t c a Vi t Nam còn chia t ch c cung Certification Authority) là t ch c cung c p
c p d ch v ch ng th c làm hai lo i và ph m d ch v ch ng th c ch kí s cho các t ch c
vi ho t ng c a t ng lo i. cung c p d ch v ch kí s công c ng. T
“T ch c cung c p d ch v ch ng th c ch c cung c p d ch v ch ng th c ch kí s
6 t¹p chÝ luËt häc sè 8/2008
- nghiªn cøu - trao ®æi
qu c gia là duy nh t”.(15) tương i rõ ràng, d hi u thì v n t n t i m t
Cũng như pháp lu t c a các nư c khác, s v n còn quy nh m t cách chung
khi quy nh v ch ng th c ch kí i n t thì chung mang tính ch t nh hư ng. M c dù,
Lu t giao d ch i n t c a Vi t Nam cũng có Ngh nh s 26/2007/N -CP ã có nh ng
quy nh v các i u ki n ư c cung c p quy nh tương i chi ti t v các v n pháp
d ch v ch ng th c ch kí i n t . Tuy nhiên, lí i v i ch kí s nhưng ch kí s m i ch là
n u so v i quy nh c a các nư c khác thì m t lo i ch kí i n t (cho dù ó là lo i ph
quy nh c a Vi t Nam v ph n này còn sơ sài bi n hi n nay). Do ó, mu n áp d ng ư c
và khó có th áp d ng tr c ti p vào i s ng. các quy nh v ch kí i n t vào trong các
“Các i u ki n ư c cung c p d ch v giao d ch thương m i i n t thì c n ph i có
ch ng th c ch kí i n t : các văn b n hư ng d n chi ti t c a cơ quan
1. T ch c cung c p d ch v ch ng th c nhà nư c có th m quy n./.
ch kí i n t ph i có các i u ki n sau ây:
a) Có nhân viên kĩ thu t chuyên (1).Xem: i u 21 Lu t giao d ch i n t năm 2005
c a Vi t Nam.
nghi p và nhân viên qu n lí phù h p v i vi c (2).Xem: i u 4 Lu t giao d ch i n t năm 2005 c a
cung c p d ch v ch ng th c ch kí i n t ; Vi t Nam.
b) Có phương ti n và thi t b kĩ thu t (3).Xem: i u 3 Ngh nh c a Chính ph s
phù h p v i tiêu chu n an ninh, an toàn 26/2007/N -CP ngày 15/02/2007.
(4).Xem: i u 2 Lu t ch kí i n t năm 2004 c a
qu c gia;
Trung Qu c.
c) ăng kí ho t ng v i cơ quan qu n lí (5).Xem: i u 2 Lu t ch kí s năm 1997 c a
nhà nư c v ho t ng cung c p d ch v Malaysia.
ch ng th c ch kí i n t ”.(16) (6).Xem: i u 22 Lu t giao d ch i n t năm 2005
c a Vi t Nam.
Ngh nh s 26/2007/N -CP ã kh c
(7).Xem: i u 3 Lu t ch kí i n t năm 2004 c a
ph c như c i m trên khi quy nh chi ti t Trung Qu c.
các i u ki n ư c cung c p d ch v (8).Xem: i u 90 Lu t ch kí s năm 1997 c a
ch ng th c ch kí s t i các i u 13 và i u Malaysia.
(9).Xem: Lu t ch kí s năm 2001 c a Hàn Qu c.
15. Bên c nh ó, Ngh nh s 26/2007/N -
(10).Xem: i u 23 Lu t giao d ch i n t năm 2005
CP cũng quy nh chi ti t ho t ng c a d ch c a Vi t Nam.
v ch ng th c ch kí s . (11).Xem: i u 24 Lu t giao d ch i n t năm 2005
Tóm l i, Lu t giao d ch i n t năm 2005 c a Vi t Nam.
(12).Xem: i u 8 Ngh nh s 26/2007/N -CP ngày
c a Vi t Nam ã có s k th a các n i dung
15/02/2007 c a Vi t Nam.
h p lí trong các o lu t v thương m i i n (13).Xem: i u 28 Lu t giao d ch i n t năm 2005
t c a các nư c. N u so sánh v i quy nh c a Vi t Nam.
c a m t s nư c thì các quy nh v ch kí (14).Xem: i u 30 Lu t giao d ch i n t năm 2005
c a Vi t Nam.
i n t trong Lu t giao d ch i n t c a Vi t
(15).Xem: i u 4 Ngh nh s 26/2007/N -CP ngày
Nam ã t o ra khung pháp lí cơ b n cho vi c 15/02/2007 c a Vi t Nam.
s d ng ch i n t vào trong các giao d ch (16).Xem: i u 32 Lu t giao d ch i n t năm 2005
i n t . Tuy nhiên, bên c nh các quy nh ã c a Vi t Nam.
t¹p chÝ luËt häc sè 8/2008 7
nguon tai.lieu . vn
