Xem mẫu
- nghiªn cøu - trao ®æi
TS. Vò §øc Long *
C ¸c n−íc ASEAN l b¹n h ng lín cña ViÖt
Nam v l nh÷ng n−íc cã ®Çu t− trùc tiÕp
chiÕm tíi h¬n 20% vÒ dù ¸n v 30% vÒ vèn
®−îc ®−a v o thùc hiÖn. §©y l ch−¬ng tr×nh
®Çu tiªn nh»m ®Èy m¹nh th−¬ng m¹i néi bé
ASEAN. Néi dung cña ch−¬ng tr×nh l c¸c
®Çu t− ®¨ng kÝ cña c¸c n−íc ®Çu t− v o ViÖt n−íc th nh viªn cam kÕt vÒ viÖc ¸p dông møc
Nam. Trong danh s¸ch 10 quèc gia dÉn ®Çu vÒ thuÕ quan −u ® i trªn c¬ së ® m ph¸n ®a
®Çu t− v o ViÖt Nam th× cã 3 n−íc ASEAN, ph−¬ng hoÆc song ph−¬ng, sau ®ã møc cam
trong ®ã Singapore l n−íc ®Çu t− lín nhÊt. Sè kÕt ®−a ra sÏ ®−îc ¸p dông cho tÊt c¶ c¸c
l−îng h ng hãa trao ®æi gi÷a n−íc ta v c¸c th nh viªn ASEAN theo nguyªn t¾c tèi huÖ
n−íc ASEAN ng y c ng t¨ng, chiÕm tØ träng quèc.
®¸ng kÓ trong tæng l−îng h ng xuÊt nhËp khÈu VÒ c¨n b¶n, viÖc ¸p dông −u ® i thuÕ quan
cña ViÖt Nam. Tham gia s©u, réng v o ho¹t theo PTA tuy l b−íc tiÕn trong quan hÖ
®éng cña khu vùc th−¬ng m¹i tù do v ®Çu t−, th−¬ng m¹i gi÷a c¸c n−íc ASEAN v o thêi
ASEAN ® më ra kh¶ n¨ng to lín cho viÖc héi ®iÓm kÝ kÕt nh−ng nã vÉn cßn h¹n chÕ c¬ b¶n
nhËp nÒn kinh tÕ cña n−íc ta v o nÒn kinh tÕ l thuÕ quan chØ ®−îc c¾t gi¶m ë møc ®é nhÊt
cña c¸c n−íc trong khu vùc. ®Þnh m ch−a thùc sù ®−îc xãa bá. §ång thêi
Th¸ng 2 n¨m 1998, Héi nghÞ cÊp cao c¸c h ng r o phi thuÕ quan vÉn cßn tån t¹i, do
ASEAN häp t¹i H Néi ® th«ng qua Ch−¬ng ®ã, g©y nhiÒu trë ng¹i cho sù ph¸t triÓn cña
tr×nh H Néi, thùc hiÖn tÇm nh×n 2020, trong th−¬ng m¹i trong néi bé khu«n khæ khu vùc
®ã ®−a ra 10 biÖn ph¸p t¨ng c−êng hîp t¸c ASEAN.
trong lÜnh vùc t i chÝnh v kinh tÕ vÜ m«. Hai Xu h−íng to n cÇu hãa nÒn kinh tÕ thÕ giíi
biÖn ph¸p h ng ®Çu l ®Èy nhanh viÖc thùc ® ®Æt ra nh÷ng th¸ch thøc to lín ®èi víi
hiÖn khu vùc th−¬ng m¹i tù do ASEAN ASEAN trong viÖc n©ng cao søc c¹nh tranh
(AFTA) v thùc hiÖn HiÖp ®Þnh khung vÒ khu cña h ng hãa ASEAN trªn thÞ tr−êng quèc tÕ
vùc ®Çu t− ASEAN (AIA). v tÝnh hÊp dÉn ®èi víi ®Çu t− n−íc ngo i.
I. Khu vùc th−¬ng m¹i tù do ChÝnh v× vËy, t¹i Héi nghÞ th−îng ®Ønh lÇn thø
ASEAN (AFTA) t− t¹i Singapore ng y 28/1/1992, nguyªn thñ
Ph¸t triÓn th−¬ng m¹i gi÷a c¸c n−íc c¸c n−íc ASEAN ® cã quyÕt ®Þnh quan träng
ASEAN l môc ®Ých m c¸c n−íc ASEAN ® nh»m n©ng cao h¬n n÷a møc ®é hîp t¸c trong
®Æt ra ngay tõ nh÷ng ng y ®Çu th nh lËp. lÜnh vùc th−¬ng m¹i, ®ã l th nh lËp khu vùc
Ngay trong Tuyªn bè Héi nghÞ bé tr−ëng mËu dÞch tù do ASEAN (AFTA) th«ng qua
ngo¹i giao ASEAN ng y 8/8/1967 c¸c n−íc viÖc kÝ kÕt hiÖp ®Þnh vÒ ch−¬ng tr×nh −u ® i
ASEAN ® ®Æt ra môc ®Ých thóc ®Èy sù t¨ng thuÕ quan cã hiÖu lùc chung (CEPT).
tr−ëng kinh tÕ (®iÓm 1) v hîp t¸c cã hiÖu qu¶ Môc tiªu cña AFTA l lo¹i bá ho n to n
h¬n ®Ó sö dông tèt nÒn n«ng nghiÖp. Tõ n¨m
1977, Tháa thuËn −u ® i th−¬ng m¹i (PTA) * Bé t− ph¸p
28 - T¹p chÝ luËt häc
- nghiªn cøu - trao ®æi
c¸c h ng r o c¶n trë th−¬ng m¹i ®èi víi hÇu - Danh môc c¾t gi¶m ngay (IL) gåm c¸c
hÕt h ng hãa trong néi bé ASEAN, kÓ c¶ thuÕ s¶n phÈm m c¸c n−íc th nh viªn ® s½n s ng
quan v c¸c lo¹i h ng r o phi thuÕ quan. c¾t gi¶m thuÕ. ViÖc c¾t gi¶m thuÕ cña c¸c s¶n
AFTA ®−îc thùc hiÖn th«ng qua HiÖp ®Þnh phÈm thuéc danh môc n y ®−îc chia th nh hai
CEPT, bao gåm c¸c néi dung sau: lé tr×nh: Lé tr×nh c¾t gi¶m b×nh th−êng v lé
1. Lo¹i bá h ng r o thuÕ quan tr×nh c¾t gi¶m nhanh.
C¸c n−íc th nh viªn ASEAN sÏ thùc hiÖn + Lé tr×nh c¾t gi¶m b×nh th−êng: ViÖc c¾t
lÞch tr×nh c¾t gi¶m thuÕ nhËp khÈu ®èi víi gi¶m thuÕ xuèng 0 - 5% sÏ ®−îc thùc hiÖn
h ng hãa cã xuÊt xø ASEAN theo lé tr×nh trong vßng 15 n¨m (tõ ng y 1/1/1993 ®Õn
trong vßng 15 n¨m xuèng 0 - 5%. ng y 1/1/2008). Tuy nhiªn, trong qu¸ tr×nh
Tuy nhiªn, tr−íc xu h−íng tù do hãa thùc hiÖn AFTA, c¸c n−íc ASEAN ® quyÕt
th−¬ng m¹i to n cÇu ®ang ®−îc thóc ®Èy m¹nh ®Þnh ®Èy nhanh mèc thêi gian n y. T¹i Héi
mÏ v xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu t¨ng c−êng hîp t¸c nghÞ th−îng ®Ønh ASEAN lÇn thø 6 th¸ng
ph¸t triÓn cña c¸c th nh viªn, ASEAN ® 12/1998 t¹i H Néi, c¸c nguyªn thñ ® nhÊt trÝ
quyÕt ®Þnh ®Èy nhanh qu¸ tr×nh tù do hãa ®Èy mèc thêi gian ho n th nh viÖc c¾t gi¶m
th−¬ng m¹i trong khu vùc b»ng viÖc rót ng¾n thuÕ xuèng 0 - 5% ®Õn ng y 1/1/2002 ®èi víi
thêi h¹n ho n th nh AFTA. ASEAN - 6 (gåm In®«nªxia, Malaixia,
HiÖp ®Þnh CEPT ¸p dông ®èi víi tÊt c¶ c¸c Philippin, Singapore, Th¸i Lan v Brun©y).
h ng hãa cã xuÊt xø ASEAN bao gåm: H ng §èi víi c¸c n−íc th nh viªn míi gia nhËp
c«ng nghiÖp, c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp chÕ ASEAN, thêi h¹n n y chËm h¬n, tíi ng y
biÕn. Riªng ®èi víi n«ng s¶n ch−a chÕ biÕn 1/1/2006 cho ViÖt Nam, ng y 1/1/2008 cho
mang tÝnh chÊt nh¹y c¶m víi nÒn kinh tÕ cña L o, Mianma v ng y 1/1/2010 cho
c¸c n−íc ASEAN th× tíi tËn ng y 26/9/1994 Campuchia.
c¸c n−íc míi ®−a v o ph¹m vi thùc hiÖn HiÖp + Lé tr×nh c¾t gi¶m nhanh: Héi nghÞ
®Þnh CEPT nh÷ng quy ®Þnh ®Æc biÖt riªng vÒ th−îng ®Ønh ASEAN lÇn thø t− n¨m 1992 ®
thêi h¹n b¾t ®Çu v kÕt thóc c¾t gi¶m thuÕ, x¸c ®Þnh 15 nhãm mÆt h ng cÇn c¾t gi¶m thuÕ
møc thuÕ xuÊt ban ®Çu v sau khi ho n th nh nhanh trong vßng b¶y n¨m, ®ã l dÇu thùc vËt,
c¾t gi¶m. C¸c s¶n phÈm ®−îc x¸c ®Þnh l cÇn hãa chÊt, ph©n bãn, s¶n phÈm cao su, giÊy v
thiÕt ®Ó b¶o vÖ an ninh quèc gia, ®¹o ®øc x bét giÊy, ®å gç v song m©y, ®¸ quý v ®å
héi, søc kháe v cuéc sèng cña con ng−êi v trang søc, xi m¨ng, d−îc phÈm, chÊt dÎo, c¸c
®éng, thùc vËt, b¶o vÖ c¸c t¸c phÈm cã gi¸ trÞ s¶n phÈm b»ng da, h ng dÖt, c¸c s¶n phÈm
nghÖ thuËt, lÞch sö v kh¶o cæ cña c¸c n−íc gèm v thuû tinh, ®iÖn cùc ®ång, h ng ®iÖn tö.
th nh viªn ASEAN sÏ kh«ng ®−îc ®−a v o - Danh môc lo¹i trõ t¹m thêi (TEL) l
HiÖp ®Þnh CEPT. danh môc gåm c¸c s¶n phÈm m c¸c n−íc
a. C¸c danh môc h ng hãa ch−a s½n s ng c¾t gi¶m thuÕ ngay. Theo quyÕt
§Ó triÓn khai AFTA, c¸c n−íc ASEAN ®Þnh cña Héi nghÞ bé tr−ëng AEM - 26 tõ
ph©n lo¹i c¸c h ng hãa trong biÓu thuÕ nhËp ng y 22 ®Õn ng y 23/9/1994, danh môc n y sÏ
khÈu th nh bèn danh môc víi lé tr×nh c¾t gi¶m ®−îc chuyÓn dÇn sang danh môc c¾t gi¶m
®−îc x©y dùng cho tõng danh môc cô thÓ. Néi ngay trong vßng n¨m n¨m, kÓ tõ ng y
dung v lé tr×nh c¾t gi¶m thuÕ cña tõng danh 1/1//1996 ®Õn ng y 1/1/2000 ®èi víi ASEAN
môc nh− sau: - 6.
T¹p chÝ luËt häc - 29
- nghiªn cøu - trao ®æi
- Danh môc lo¹i trõ ho n to n (GEL) l chÕ hãa lé tr×nh c¾t gi¶m thuÕ quan ®èi víi c¸c
danh môc c¸c s¶n phÈm sÏ kh«ng ®−îc ®−a s¶n phÈm n«ng nghiÖp nh¹y c¶m theo HiÖp
v o tham gia AFTA v× lÝ do b¶o vÖ an ninh ®Þnh CEPT.
quèc gia, b¶o vÖ ®¹o ®øc x héi, b¶o vÖ søc b. Thêi h¹n triÓn khai ®èi víi th nh viªn
kháe v cuéc sèng cña con ng−êi v ®éng, míi
thùc vËt, b¶o vÖ c¸c t¸c phÈm cã gi¸ trÞ nghÖ Nguyªn t¾c ®−îc c¸c n−íc ASEAN chÊp
thuËt, lÞch sö v kh¶o cæ. thuËn ®ã l c¨n cø v o thêi ®iÓm gia nhËp, t×nh
- Danh môc nh¹y c¶m (SEL) HiÖp ®Þnh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ - x héi cña c¸c th nh
CEPT, ngay tõ ®Çu kh«ng bao gåm c¸c s¶n viªn míi m c¸c n−íc th nh viªn lu«n t¹o ®iÒu
phÈm n«ng nghiÖp ch−a chÕ biÕn. Tuy nhiªn, kiÖn ®Ó c¸c th nh viªn míi n y cã ®ñ thêi gian
xuÊt ph¸t tõ nhËn thøc vÒ vai trß cña h ng thùc hiÖn c¸c ch−¬ng tr×nh hîp t¸c.
n«ng s¶n ch−a chÕ biÕn ®èi víi phÇn lín c¸c §èi víi ViÖt Nam, v× tham gia thùc hiÖn
n−íc ASEAN còng nh− vÒ sè l−îng c¸c nhãm HiÖp ®Þnh CEPT chËm h¬n c¸c n−íc th nh
mÆt h ng lín, thuÕ quan nhËp khÈu cao ®−îc viªn kh¸c 3 n¨m (b¾t ®Çu tõ ng y 1/1/1996),
c¸c n−íc ¸p dông ®èi víi nh÷ng mÆt h ng n y, do ®ã, thêi h¹n thùc hiÖn c¸c lé tr×nh cho c¸c
t¹i Héi nghÞ AEM - 26/9/1994, c¸c bé tr−ëng danh môc trªn còng nh− thêi h¹n ho n th nh
kinh tÕ ® quyÕt ®Þnh ®−a n«ng s¶n ch−a chÕ AFTA ®−îc chÊp nhËn sÏ chËm h¬n c¸c n−íc
biÕn v o ph¹m vi cña HiÖp ®Þnh CEPT ®Ó thùc th nh viªn cò t−¬ng xøng. Thêi h¹n ho n
hiÖn AFTA. Theo quyÕt ®Þnh t¹i Héi nghÞ n y, th nh AFTA (tøc l tÊt c¶ c¸c dßng thuÕ trong
c¸c s¶n phÈm n«ng s¶n ch−a chÕ biÕn ®−îc IL ®¹t 0 - 5%) cña ViÖt Nam l n¨m 2006.
ph©n lo¹i th nh ba danh môc: Danh môc c¾t Còng nh− vËy, thêi h¹n ho n th nh chuyÓn
gi¶m ngay, danh môc lo¹i trõ t¹m thêi v danh to n bé c¸c dßng thuÕ tõ TEL sang IL l n¨m
môc nh¹y c¶m. 2003, mçi n¨m 20% sè s¶n phÈm trong danh
§èi víi hai danh môc ®Çu, lé tr×nh c¾t môc n y ph¶i ®−îc chuyÓn v o IL.
gi¶m thuÕ sÏ thùc hiÖn theo lé tr×nh chung §èi víi c¸c th nh viªn míi l L o v
cïng víi c¸c mÆt h ng kh¸c thuéc danh môc Mianma sÏ b¾t ®Çu thùc hiÖn HiÖp ®Þnh CEPT
tøc l sÏ ®¹t møc thuÕ 0 - 5% v o n¨m 2002 tõ ng y 1/1/1998 v kÕt thóc v o ng y
cho c¸c n−íc ASEAN - 6, n¨m 2006 cho ViÖt 1/1/2008. Campuchia b¾t ®Çu thùc hiÖn CEPT
Nam, n¨m 2008 cho L o v Mianma. tõ ng y 1/1/2000 v kÕt thóc v o ng y
§èi víi c¸c s¶n phÈm trong danh môc 1/1/2010.
nh¹y c¶m, viÖc c¾t gi¶m sÏ ®−îc xö lÝ theo c¬ c. VÊn ®Ò ®Èy nhanh AFTA
chÕ riªng. C¸c n−íc ® nhÊt trÝ vÒ sù cÇn thiÕt HiÖn nay trong ASEAN cã xu h−íng thóc
ph¶i cã tháa thuËn ®Æc biÖt ®èi víi viÖc c¾t ®Èy nhanh h¬n n÷a viÖc triÓn khai thùc hiÖn
gi¶m thuÕ cho danh môc n y. T¹i Héi nghÞ héi AFTA ®Ó thóc ®Èy th−¬ng m¹i trong néi bé
®ång AFTA lÇn thø 9 v o th¸ng 4/1996, c¸c khu vùc, t¨ng tÝnh c¹nh tranh, thu hót ®Çu t−
n−íc ® nhÊt trÝ vÒ thêi h¹n ®Ó ®−a c¸c s¶n n−íc ngo i v ®¸p l¹i th¸ch thøc cña c¸c khu
phÈm h ng hãa trong danh môc n y v o HiÖp vùc kinh tÕ kh¸c. Cho tíi nay, néi dung n y
®Þnh CEPT tõ 1/1/2010. T¹i Héi nghÞ AEM - tËp trung v mét sè ®iÓm chÝnh nh− sau:
31 th¸ng 9/1999, c¸c bé tr−ëng kinh tÕ - §Èy nhanh mèc thêi gian ho n th nh
ASEAN ® chÝnh thøc kÝ nghÞ ®Þnh th− vÒ c¸c AFTA. Tõ mèc thêi gian l 2008 tr−íc ®©y,
s¶n phÈm nh¹y c¶m v nh¹y c¶m cao ®Ó thÓ ®Õn nay c¸c th nh viªn ASEAN ® ®Èy nhanh
30 - T¹p chÝ luËt häc
- nghiªn cøu - trao ®æi
thêi h¹n n y tíi n¨m 2002 cho ASEAN - 6, giÊy phÐp nhËp khÈu cã t¸c dông h¹n chÕ ®Þnh
n¨m 2006 cho ViÖt Nam v n¨m 2008 cho L o l−îng... trong vßng 5 n¨m sau khi s¶n phÈm
v Mianma. ®−îc h−ëng −u ® i thuÕ quan.
- §Èy nhanh viÖc chuyÓn c¸c dßng thuÕ Víi môc tiªu ®−îc ®−a ra theo HiÖp ®Þnh,
trong danh môc lo¹i trõ t¹m thêi sang danh n¨m 1995 c¸c n−íc ASEAN ® th nh lËp
môc c¾t gi¶m ngay. nhãm c«ng t¸c vÒ vÊn ®Ò c¸c h ng r o phi thuÕ
- ChuyÓn c¸c mÆt h ng trong danh môc quan ®Ó x¸c ®Þnh v x©y dùng ch−¬ng tr×nh
nh¹y c¶m sang c¸c danh môc kh¸c ®ång thêi hñy bá c¸c h ng r o phi thuÕ quan ¶nh h−ëng
®Èy nhanh viÖc c¾t gi¶m thuÕ cho c¸c mÆt ®Õn th−¬ng m¹i khu vùc. Dùa trªn kÕt qu¶ cña
h ng cßn l¹i trong danh môc n y. nhãm c«ng t¸c, c¸c n−íc ® x¸c ®Þnh nhiÒu
- R so¸t l¹i v rót bít c¸c mÆt h ng trong biÖn ph¸p ¶nh h−ëng réng v chñ yÕu ®èi víi
danh môc lo¹i trõ ho n to n, chØ gi÷ l¹i nh÷ng th−¬ng m¹i h ng hãa ASEAN l phô thu h¶i
mÆt h ng ®−îc x¸c ®Þnh theo §iÒu 9 cña HiÖp quan v c¸c h ng r o c¶n trë th−¬ng m¹i
®Þnh CEPT. (TBT). N¨m 1995, phô thu h¶i quan ®−îc ¸p
- Gi¶m thuÕ c¸c mÆt h ng theo CEPT dông trªn 2.683 dßng thuÕ v c¸c h ng r o c¶n
xuèng 0% v o n¨m 2010 ®èi víi c¸c n−íc trë th−¬ng m¹i (bao gåm c¶ c¸c yªu cÇu vÒ
th nh viªn cò ASEAN - 6 v n¨m 2015 víi c¸c ®Æc ®iÓm s¶n phÈm) ¶nh h−ëng tíi trªn 975
n−íc th nh viªn míi. dßng thuÕ cña c¸c n−íc. Trªn c¬ së ®ã, t¹i
Thùc hiÖn c¸c ch−¬ng tr×nh thuËn lîi hãa phiªn häp Héi ®ång AFTA lÇn thø 8, c¸c n−íc
th−¬ng m¹i, bao gåm c¸c tháa thuËn c«ng ASEAN ® thèng nhÊt quyÕt ®Þnh thêi h¹n lo¹i
nhËn lÉn nhau vÒ tiªu chuÈn v h i hßa hãa vÒ bá c¸c h ng r o c¶n trë th−¬ng m¹i ®Õn hÕt
h¶i quan v nhiÒu ch−¬ng tr×nh kh¸c. n¨m 2003.
d. C¸c s¶n phÈm ®−îc h−ëng −u ® i trong C¸c h ng r o phi thuÕ quan ®èi víi th−¬ng
khu«n khæ CEPT/AFTA m¹i khu vùc ASEAN rÊt ®a d¹ng v t¹o ra
§Ó ®−îc h−ëng nh÷ng −u ® i vÒ thuÕ nhËp nhiÒu trë ng¹i l m gi¶m ®¸ng kÓ, thËm chÝ triÖt
khÈu theo HiÖp ®Þnh CEPT, c¸c s¶n phÈm cÇn tiªu ý nghÜa cña viÖc c¾t gi¶m thuÕ quan. Do
ph¶i tháa m n ®ång thêi c¸c ®iÒu kiÖn c¬ b¶n ®ã, vÊn ®Ò lo¹i bá c¸c h ng r o phi thuÕ quan
sau ®©y: ®−îc c¸c n−íc ASEAN rÊt chó träng trong qu¸
- S¶n phÈm ®ã ph¶i cã thuÕ xuÊt d−íi 20%. tr×nh thùc hiÖn AFTA.
- S¶n phÈm ®ã ph¶i tháa m n quy chÕ xuÊt 3. AFTA ®èi víi ViÖt Nam
xø ASEAN tøc l ph¶i cã Ýt nhÊt 40% th nh Ng y 15/12/1995, t¹i Héi nghÞ th−îng
phÇn cña nã cã xuÊt xø tõ c¸c n−íc ASEAN v ®Ønh ASEAN lÇn thø 5 tæ chøc t¹i B¨ng Cèc
ph¶i cã giÊy chøng nhËn xuÊt xø (MÉu D) do (Th¸i Lan), ViÖt Nam ® kÝ kÕt NghÞ ®Þnh th−
c¬ quan ®−îc chÝnh phñ cña tõng n−íc cho gia nhËp HiÖp ®Þnh CEPT ®Ó thùc hiÖn AFTA.
phÐp cÊp. Theo c¸c ®iÒu kho¶n v ®iÒu kiÖn gia nhËp,
2. Lo¹i bá h ng r o phi thuÕ quan ViÖt Nam ph¶i thùc hiÖn c¸c cam kÕt:
(NTBS) - ¸p dông, trªn c¬ së cã ®i cã l¹i, −u ® i
§Ó tiÕn tíi viÖc ho n th nh AFTA, §iÒu 5 tèi huÖ quèc v −u ® i quèc gia cho c¸c n−íc
cña HiÖp ®Þnh CEPT cßn x¸c ®Þnh môc tiªu th nh viªn ASEAN. Cung cÊp c¸c th«ng tin
lo¹i bá c¸c h ng r o phi thuÕ quan nh− h¹n phï hîp vÒ chÝnh s¸ch th−¬ng m¹i theo yªu
chÕ sè l−îng, h¹n ng¹ch gi¸ trÞ nhËp khÈu, cÇu;
T¹p chÝ luËt häc - 31
- nghiªn cøu - trao ®æi
- ChuÈn bÞ mét danh môc ®Ó c¾t gi¶m thuÕ thuéc diÖn cã thÓ ¸p dông −u ® i ngay theo
quan v b¾t ®Çu thùc hiÖn viÖc gi¶m thuÕ cã HiÖp ®Þnh CEPT.
hiÖu lùc tõ ng y 1/1/1996 v ho n th nh thuÕ + Danh môc n«ng s¶n ch−a chÕ biÕn nh¹y
suÊt 0 - 5% v o ng y 1/1/2006; c¶m: Gåm 23 mÆt h ng, chñ yÕu l c¸c mÆt
- ChuyÓn c¸c s¶n phÈm ®−îc lo¹i trõ t¹m h ng n«ng s¶n ch−a chÕ biÕn cã yªu cÇu b¶o
thêi theo 5 phÇn b»ng nhau v o danh môc c¾t hé cao nh− c¸c lo¹i thÞt, trøng gia cÇm, ®éng
gi¶m ngay b¾t ®Çu tõ ng y 1/1/1999, kÕt thóc vËt sèng, thãc, g¹o, ®−êng mÝa...
ng y 1/1/2003, v chuÈn bÞ danh môc c¸c s¶n §èi víi ViÖt Nam, n¨m 2000 sÏ ®¹t 3.573
phÈm cho tõng phÇn ®−îc chuyÓn h ng n¨m; dßng thuÕ trªn tæng sè 4.827 dßng trong danh
- ChuyÓn dÇn c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp môc c¾t gi¶m ngay, t−¬ng ®−¬ng kho¶ng 74%
®−îc lo¹i trõ t¹m thêi v o danh môc c¾t gi¶m tæng sè dßng thuÕ. §©y l tØ lÖ cao nhÊt so víi
ngay b¾t ®Çu tõ ng y 1/1/2000, kÕt thóc ng y c¸c th nh viªn míi kh¸c cña ASEAN.
1/1/2006 v chuÈn bÞ danh môc c¸c s¶n phÈm II. Khu vùc ®Çu t− ASEAN
cho tõng phÇn ®−îc chuyÓn h ng n¨m. C¸c n−íc ASEAN ® rÊt th nh c«ng trong
C¸c danh môc cô thÓ: viÖc thu hót vèn ®Çu t− trùc tiÕp cña n−íc
+ Danh môc lo¹i trõ ho n to n: Gåm 213 ngo i so víi nhiÒu n−íc kh¸c ë ch©u ¸ v c¸c
nhãm mÆt h ng, chiÕm 6,2% biÓu thuÕ nhËp n−íc ®ang ph¸t triÓn kh¸c. Trong giai ®o¹n tõ
khÈu. Danh môc n y ®−îc x©y dùng phï hîp n¨m 1993 - 1998, tæng vèn ®Çu t− n−íc ngo i
víi §iÒu 9 cña HiÖp ®Þnh CEPT vÒ lo¹i trõ cña ASEAN ®¹t 132 tØ USD, chiÕm kho¶ng
chung, gåm c¸c mÆt h ng cã ¶nh h−ëng ®Õn an 6% tæng vèn ®Çu t− n−íc ngo i trªn to n thÕ
ninh quèc gia, cuéc sèng v søc kháe cña con giíi v víi tèc ®é t¨ng tr−ëng nhanh chãng,
ng−êi v ®éng, thùc vËt, ¶nh h−ëng ®Õn c¸c n¨m 1993 l 15,9 tØ USD, n¨m 1994 l 19,6 tØ
gi¸ trÞ lÞch sö, nghÖ thuËt, kh¶o cæ v mét sè USD, n¨m 1995 l 21,6 tØ USD, n¨m 1996 l
mÆt h ng m hiÖn nay ViÖt Nam ®ang nhËp 25,9 tØ USD v n¨m 1997 l 21,4 tØ USD. Tuy
nhiªn, trong giai ®o¹n khñng ho¶ng kinh tÕ -
khÈu nhiÒu tõ c¸c n−íc ASEAN m kh«ng cã
t i chÝnh cña khu vùc, ®Çu t− n−íc ngo i v o
kh¶ n¨ng xuÊt khÈu v ®ang cã thuÕ suÊt cao
ASEAN ® gi¶m sót. Sau khñng ho¶ng, ®Çu t−
trong biÓu thuÕ.
dÇn dÇn ®−îc kh«i phôc.
+ Danh môc lo¹i trõ t¹m thêi: Gåm 1.345 §Ó thóc ®Èy ®Çu t− n−íc ngo i v o
nhãm mÆt h ng, chiÕm 39,2% nhãm mÆt h ng ASEAN v ®Çu t− trong néi bé ASEAN, c¸c
trong biÓu thuÕ nhËp khÈu v chñ yÕu gåm c¸c n−íc ASEAN ® thùc hiÖn mét sè s¸ng kiÕn
mÆt h ng cã thuÕ suÊt trªn 20% v mét sè mÆt nh»m t¨ng c−êng hîp t¸c trªn c¸c lÜnh vùc thÞ
h ng tuy cã thuÕ suÊt cao h¬n 20% nh−ng tr−êng, vèn, khuyÕn khÝch v b¶o hé ®Çu t−
tr−íc m¾t cÇn thiÕt ph¶i b¶o hé b»ng thuÕ nhËp n−íc ngo i. C¸c n−íc ASEAN ® th«ng qua
khÈu hoÆc c¸c mÆt h ng ®ang ®−îc ¸p dông HiÖp ®Þnh vÒ khuyÕn khÝch v b¶o hé ®Çu t−
c¸c biÖn ph¸p phi thuÕ quan. ng y 15/12/1987. ViÖt Nam kÝ HiÖp ®Þnh n y
+ Danh môc c¾t gi¶m ngay: Gåm 1.633 cïng víi Brun©y, In®«nªxia, Malaixia,
nhãm mÆt h ng, chiÕm 53% tæng sè nhãm mÆt Philippin, Singapore v Th¸i Lan.
h ng trong biÓu thuÕ nhËp khÈu. Danh môc Theo HiÖp ®Þnh n y, mçi bªn kÝ kÕt sÏ
n y chñ yÕu bao gåm c¸c mÆt h ng hiÖn ®ang khuyÕn khÝch v t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho
cã thuÕ suÊt d−íi 20%, tøc l c¸c mÆt h ng ®Çu t− cña bªn kÝ kÕt kh¸c t¹i l nh thæ n−íc
32 - T¹p chÝ luËt häc
- nghiªn cøu - trao ®æi
m×nh. C¸c kho¶n ®Çu t− cña c«ng d©n hoÆc HiÖp ®Þnh khung vÒ Khu vùc ®Çu t−
ph¸p nh©n cña mét bªn kÝ kÕt t¹i l nh thæ cña ASEAN ® ®−îc c¸c n−íc kÝ kÕt ng y
bªn kÝ kÕt kh¸c, trong mäi thêi ®iÓm, sÏ ®−îc 7/10/1998 nh»m thu hót ®Çu t− n−íc ngo i v o
®èi xö c«ng b»ng v tháa ®¸ng, ®−îc b¶o hé khu vùc v kh¾c phôc c¸c h¹n chÕ cña cuéc
®Çy ®ñ v ®¶m b¶o an to n (§iÒu 3). C¸c bªn khñng ho¶ng. Môc ®Ých cña HiÖp ®Þnh n y l
kÝ kÕt sÏ cè g¾ng ®¬n gi¶n hãa v h÷u hiÖu hãa t¹o ra khu vùc ®Çu t− tù do trong néi bé c¸c
c¸c thñ tôc v qu¸ tr×nh chÊp thuËn ®Çu t− n−íc ASEAN v o n¨m 2010 v cho c¸c n−íc
nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c dßng ®Çu t−. C¸c ngo i ASEAN v o n¨m 2020 th«ng qua h ng
kho¶n ®Çu t− cña c«ng d©n, ph¸p nh©n cña bÊt lo¹t c¸c ch−¬ng tr×nh tù do hãa, thu hót v t¹o
k× bªn kÝ kÕt n o sÏ kh«ng bÞ t−íc ®o¹t quyÒn thuËn lîi cho ®Çu t− nh− sau:
së h÷u hoÆc bÞ quèc h÷u hãa hoÆc biÖn ph¸p - Hîp t¸c v t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho
t−¬ng tù, trõ tr−êng hîp ®Ó sö dông v× môc ®Çu t− ASEAN;
®Ých c«ng Ých hoÆc v× môc ®Ých, lîi Ých c«ng - Phèi hîp xóc tiÕn ®Çu t− v t¨ng c−êng
céng v ®−îc thùc hiÖn theo ®óng thñ tôc quy hiÓu biÕt;
®Þnh cña ph¸p luËt, trªn c¬ së kh«ng ph©n biÖt - Tù do hãa ®Çu t−;
®èi xö v ph¶i ®−îc båi th−êng t−¬ng xøng. - D nh −u ® i quèc gia v −u ® i tèi huÖ
Kho¶n båi th−êng ®ã ph¶i b»ng gi¸ trÞ thÞ quèc ®Ó khuyÕn khÝch ®Çu t− ASEAN;
tr−êng cña c¸c kho¶n ®Çu t− bÞ t−íc ®o¹t ngay - Thóc ®Èy l−u chuyÓn dßng vèn, lao ®éng
tr−íc thêi ®iÓm c¸c biÖn ph¸p t−íc ®o¹t ®−îc cã tay nghÒ v c«ng nghÖ gi÷a c¸c n−íc th nh
c«ng bè chÝnh thøc v ®−îc tù do chuyÓn ra viªn;
n−íc ngo i b»ng ®ång tiÒn tù do chuyÓn ®æi. - Më cöa tÊt c¶ c¸c ng nh cho c¸c nh ®Çu
Kho¶n båi th−êng nªu trªn sÏ ®−îc thanh to¸n t− nãi chung v c¸c nh ®Çu t− ASEAN nãi
v tr¶ kh«ng chËm trÔ. C«ng d©n hoÆc ph¸p riªng;
nh©n bÞ t−íc ®o¹t cã quyÒn yªu cÇu c¬ quan t− - Më réng vai trß cña khu vùc t− nh©n
ph¸p hoÆc c¬ quan t− ph¸p cã thÈm quyÒn cña trong c¸c ho¹t ®éng hîp t¸c cã liªn quan ®Õn
bªn kÝ kÕt ®ã xem xÐt l¹i. ®Çu t−.
Mäi tranh chÊp ph¸t sinh trùc tiÕp tõ ®Çu §Ó thùc hiÖn c¸c ch−¬ng tr×nh v môc tiªu
t− gi÷a bªn kÝ kÕt v c«ng d©n hoÆc ph¸p nh©n ®−îc ®Ò ra, hiÖn nay c¸c n−íc ®ang tiÕn h nh
cña bÊt k× bªn kÝ kÕt n o ®−îc gi¶i quyÕt th«ng x©y dùng c¸c danh môc ng nh nghÒ ®Ó ¸p
qua viÖc d n xÕp th©n h÷u gi÷a c¸c bªn tranh dông c¸c −u ® i vÒ ® i ngé quèc gia v më cöa
chÊp. NÕu vô tranh chÊp kh«ng thÓ gi¶i quyÕt thÞ tr−êng, danh môc lo¹i trõ t¹m thêi kh«ng
®−îc b»ng d n xÕp th× trong thêi h¹n 6 th¸ng ¸p dông c¸c −u ® i, danh môc ng nh nghÒ
kÓ tõ khi ph¸t sinh, mçi bªn tranh chÊp cã thÓ nh¹y c¶m v danh môc lo¹i trõ ho n to n ®Ó
lùa chän träng t i. Víi sù nhÊt trÝ cña c¶ bªn th«ng b¸o cho c¸c n−íc ASEAN kh¸c v ®i tíi
tranh chÊp, vô tranh chÊp cã thÓ ®−îc ®−a ra lé tr×nh tù do hãa cô thÓ c¸c ng nh nghÒ cho
mét trong c¸c tæ chøc sau ®©y: Träng t i quèc ®Çu t− cña khu vùc.
tÕ gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp ®Çu t− (ICSID) Víi viÖc triÓn khai HiÖp ®Þnh khung vÒ
hoÆc ñy ban Liªn hîp quèc vÒ luËt th−¬ng m¹i khu vùc ®Çu t− ASEAN, nhÊt ®Þnh luång ®Çu
(UNCITRAL) hoÆc Trung t©m träng t i Kuala t− v o c¸c n−íc ASEAN sÏ ®−îc t¨ng c−êng,
Lumpur hoÆc träng t i khu vùc kh¸c cña m«i tr−êng ®Çu t− sÏ trë nªn th«ng tho¸ng h¬n,
ASEAN. hÊp dÉn h¬n./.
T¹p chÝ luËt häc - 33
nguon tai.lieu . vn
