- Trang Chủ
- Báo cáo khoa học
- BÁO CÁO KHOA HỌC : ẢNH HƯỞNG TỐC ĐỘ LY TÂM, CHẾ ĐỘ CÂN BĂNG, MÔI TRƯƠNG, THỜI GIAN ĐÔNG LẠNH VÀ CHẾ ĐỘ GIẢI ĐÔNG ĐẾN CHÂT LƯỢNG TINH DỊCH LỢN DẠNG CỌNG RẠ
Xem mẫu
- ĐÀO ĐỨC THÀ – Ảnh hưởng của tốc độ ly tâm ..
ẢNH HƯỞNG TỐC ĐỘ LY TÂM, CHẾ ĐỘ CÂN BĂNG, MÔI TRƯƠNG, THỜI
GIAN ĐÔNG LẠNH VÀ CHẾ ĐỘ GIẢI ĐÔNG ĐẾN CHÂT LƯỢNG TINH DỊCH
LỢN DẠNG CỌNG RẠ
Đào Đức Thà1*, Đỗ Hữu Hoan1, Nguyễn Đình Dũng2
và Văn lệ Hằng3
1
Viện Chăn nuôi;
2
Khoa Khoa học Tự nhiên và Xã hội - Đại học Thái Nguyên; 3 Đại học Sư phạm - Hà Nội
*
Tác giả liên hệ: Đào Đức Thà - Bộ môn Sinh lý - Sinh sản và Tập tính vật nuôi
Viện Chăn nuôi - Thụy Phương - Từ Liêm - Hà Nôi
Tel: (04) 83.385.940 / 0903.222.229; Fax: (04) 38.389.775; E-mail: bacsitha@yahoo.com
ABSTRACT
Study on boar semen frozen in straw
The objective of this study was to assess the effects of centrifugation method, diluents and freezing method on
progressive motility of boar sperm in straw after freezing and thawing. Semen from boar of Yorkshine and
Landrace breed was used. To assess the effects of centrifugation speed, semen was diluted centrifuged with
speed of 2000 rpm and 2500 rpm for 10 min. The supernatant was discarded after centrifugation and the
precipitated spermatozoa were genlly resuspended with NSF extender. The equilibation was done in one and two
step. Then the sperm suspension was transferred into 0.5 plastic straws (1x 109 spermatozoa/ml). The straws
were placed in liquid nitrogen vapor for 10, 20, 30 min and stored in liquid nitrogen. After thawing, frozen
semen was evaluated for motility, progressive and viability of spermatozoa by Computer Assisted Sperm
Analyzer (Sperm Vision -Minitub, Germany). The result shown that with centrifugation speed of 2000 rpm, NFS
extender, two step of equilibation, 20 min of freeze and thawing in 37oC on 50 second we can get the highest
progressive motility of sperm (35.67%).
Key words: Cryopreservation, boar semen, progressive motility.
ĐẶT VẤN ĐỀ
Chăn nuôi lợn ở nước ta đã và đ ang là một ngành chăn nuôi chủ yếu trong cơ cấu chăn nuôi.
Việc nâng cao chất lượng đàn giống và phổ biến giống mới đồng thời làm tươi máu những
đ àn giống hiện có là một khâu vô cùng quan trọng trong chăn nuôi lợn. Đông lạnh tinh dịch
lợn là một kỹ thuật có ý nghĩa kinh tế nhằm khai thác tiềm năng di truyền của con đực, bảo
đ ảm an toàn về dịch bệnh, bảo tồn các giống quý hiếm và đáp ứng nhu cầu thụ tinh nhân tạo
làm tươi máu một số dòng lợn như một số cơ sở chăn nuôi hiện nay đang làm thay cho nhập
đ ực giống trực tiếp từ nước ngoài.
Đông lạnh tinh dịch lợn dạng cọng rạ đ ã đ ược tiến hành ở nhiều nước trên thế giới như: Đức,
Nhật Bản, Hàn Quốc.vv… Tuy vậy, ở Việt Nam, kỹ thuật này vẫn là một vấn đề mới. Vì vậy,
trong khuôn khổ đề tài “Nghiên cứu ứng dụng tổ hợp công nghệ sinh sản phục vụ công tác tạo
và nhân giống lợn “thuộc chương trình công nghệ sinh học’’ chúng tôi tiến hành đ ề tài: “Kỹ
thuật đông lạnh tinh dịch lợn dạng cọng rạ” với mục tiêu nhằm đạt hoạt lực tinh trùng lợn sau
giải đông trên 30%.
VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Vật liệu, thời gian, địa điểm nghiên cứu
Vật liệu: Sử dụng tinh dịch của hai giống lợn là Yorkshine và Landrace. Lợn đực giống khoẻ
mạnh, đang được khai thác tinh dịch. Các lợn đực này được chăm sóc và nuôi dưỡng theo tiêu
chuẩn lợn đực giống tại Trung tâm nghiên cứu lợn Thuỵ Phương thuộc Viện Chăn nuôi..
1
- VIỆN CHĂN NUÔI - Tạp chí Khoa học Công nghệ Chăn nuôi - Số 18-Tháng 6-2009
Thời gian nghiên cứu : năm 2007
Địa điểm nghiên cứu: Bộ môn Sinh sản Sinh sản và Tập tính vật nuôi - Viện Chăn nuôi
Phương pháp nghiên cứu
Khai thác tinh dịch và đánh giá chất lượng tinh nguyên
Tinh dịch được lấy theo phương pháp dùng tay. Lọc bỏ tinh thanh ngay sau khi lấy xong tinh
d ịch. Chất lượng tinh nguyên của từng lợn đực giống được đánh giá bằng phần mềm Sperm
Vision của Hãng Minitub, (Đức) và các phương pháp thường quy trong phòng thí nghiệm
thông qua các chỉ tiêu: Thể tích tinh dịch (V), nồng độ tinh trùng (C), hoạt lực (A), áp suất
thẩm thấu (ASTT), kỳ hình (K), và pH.
Chỉ những lô tinh dịch có hoạt lực trên 70% mới được đưa vào xử lý và tiến hành đông lạnh.
Dung dịch ly tâm: Tinh d ịch đ ược pha loãng với môi trường BTS theo tỷ lệ 1:1 về thể tích,
sau đó làm lạnh từ từ đến 15oC trong vòng 2 giờ.
Phương pháp ly tâm (theo quy trình của Trung tâm giống quốc gia Nhật Bản): Sau khi được
làm lạnh đến 15 oC, tinh pha được ly tâm trong 10 phút ở các chế độ 2000 vòng/phút và 2500
vòng/phút. Bỏ phần dung dịch phía trên ống ly tâm, lấy phần đậm đặc lắng ở đáy ống ly tâm.
Phương pháp cân bằng
Phương pháp cân bằng được sử dụng trong nghiên cứu này là phương pháp cân bằng một
b ước và cân b ằng hai b ước vv…
Cân bằng một b ước: Tinh d ịch đậm đặc sau ly tâm ở 15oC được bổ sung NSF I hoặc MT1 (½
thể tích cuối cùng) tiếp đó pha luôn với môi trường NSF II hoặc MT2 để đạt đ ược thể tích
cuối cùng và sau đó hạ nhiệt độ từ 15oC xuống 5oC trong 2 giờ.
Cân bằng hai bước (gồm 2 giai đoạn)
Cân bằng lần1: Tinh dịch đậm đặc sau ly tâm ở 15oC được bổ xung NSFI hoặc MT1 (½ thể
tích cuối cùng) và được hạ nhiệt độ từ 15oC xuống 5oC trong 1 giờ 30 phút.
Cân bằng lần 2 : Tinh dịch đã cân b ằng lần 1 được bổ xung thêm dung dịch pha loãng thứ 2 là
NSF II và MT2 đ ạt thể tích cuối cùng (sao cho 1ml dung dịch có chứa 1tỷ tinh trùng). Tinh
d ịch sau khi pha lo ãng lần 2 được cân bằng ở 5 oC trong 30 phút.
Môi trường
Môi trường NSF (Niwa and Sasaki freezing) theo công thức của Trung tâm giống Quốc gia
NLBC (Nhật Bản) có 6% glycerin và 1,48% OEP( Orvus Es Paste; Nova Chemical, Scituate,
MA, USA)
Môi trường MT( Môi trường theo công thức của Trung tâm INRA (Pháp) có 6% glycerin
Thời gian đông lạnh trong hơi nitơ
Tinh dịch sau khi cân bằng hai b ước đ ược hút vào các cọng rạ loại 0,5 ml và đông lạnh trong
hơi nitơ lỏng ( -80 oC -90 oC) theo phương pháp của trung tâm giống quốc gia Nhật bản ở ba
mức thời gian là 10 phút, 20 phút và 30 phút. Sau khi đông lạnh trong hơi nitơ lỏng, cọng rạ
đ ược đông lạnh sâu trong nitơ lỏng ở nhiệt độ -196oC.
Phương pháp giải đông
Cọng rạ sau khi đông lạnh trong nitơ lỏng được giải đông với các thời gian giải đông là 30
giây và 50 giây và nhiệt độ giải đông là 37oC và 40 oC.
Đánh giá hoạt lực tinh trùng sau giải đông
2
- ĐÀO ĐỨC THÀ – Ảnh hưởng của tốc độ ly tâm ..
Dùng micropipet hút 0,23 µl tinh dịch sau giải đông (được pha loãng bằng môi trường BTS)
nhỏ vào phiến kính Jeica (dùng riêng cho phần mềm Sperm Vision) có nhiệt độ 37oC và đánh
giá bằng phần mềm Sperm Vision 3.0 (hãng Minitab, Đức).
Xử lý số liệu
Số liệu đ ược phân tích thông qua phần mềm Minitab .13. Số liệu đ ược hiển thị dạng Mean±SE
có sai khác về ý nghĩa thống kê, với (P
- VIỆN CHĂN NUÔI - Tạp chí Khoa học Công nghệ Chăn nuôi - Số 18-Tháng 6-2009
Kết quả nghiên cứu ảnh hưởng của chế độ ly tâm đến một số chỉ t iêu sinh lý của tinh trùng
đ ược thể hiện ở Bảng 2.
Bảng 2 . Ảnh hưởng của chế độ ly tâm đến một số chỉ tiêu sinh lý của tinh trùng
Chế độ Ho ạt lực
n VCL VAP VSL
Mean±SE Mean±SE Mean±SE Mean±SE
Chế độ 1: 2500 vòng/phút 68 61,39± 0,92 89,36± 1,58 51,04 ± 0,71 30,36 ± 0,34
Chế độ 2: 2000 vòng/phút 68 72,84 ± 1,43 92,02 ± 1,43 53,17 ± 0,87 29,32± 0,75
VCL Velocity Curve Line (microns/ sec) -Vận tốc chuyển động của tinh trùng theo đường zíc
zắc. VAP Velocity Average Path (microns/ sec)- Vận tốc chuyển động của tinh trùng theo
đ ường trung bình. VSL Velocity Straight Line (microns/ sec)- Vận tốc chuyển động của tinh
trùng theo đường thẳng. Chế độ ly tâm với tốc độ 2000 vòng/phút cho kết quả hoạt lực tinh
trùng sau ly tâm đạt 72,03±1,27, có sự sai khác rõ rệt so với hoạt lực tinh trùng sau ly tâm ở
chế độ 2500 vòng/phút (61,392 ± 0,92) (P0,05). Điều này được giải
thích là do thành phần của hai môi trường tương đối giống nhau, chỉ khác ở loại đ ường sử
dụng (NSF I sử dụng đ ường lactoza còn MT1 sử dụng đường glucose ).
Ho ạt lực tinh trùng khi sử dụng môi trường NSF II cho kết quả cao hơn khi sử dụng môi
trường MT2. Khi sử lý thống kê cho thấy các kết quả này có sự sai khác rõ rệt (P
- ĐÀO ĐỨC THÀ – Ảnh hưởng của tốc độ ly tâm ..
nhiệt độ thấp. Kết quả về chế độ cân bằng ở Bảng 4.
Bảng 4. Ảnh hưởng của chế độ cân bằng đến một số chỉ tiêu sinh lý của tinh trùng
sau giải đông
Chế độ cân bằng Ho ạt lực
n VCL VAP VSL
Mean±SE Mean±SE Mean±SE Mean±SE
Cân b ằng 1 b ước 24 31,98 ± 1,24 59,01 ± 4,17 36,02 ± 1,66 25,80 ± 1,40
Cân b ằng 2 b ước 24 36,53 ± 1,52 80,56 ± 2,84 47,79 ± 1,03 34,32 ± 1,25
Kết quả trên cho thấy, ho ạt lực tinh trùng sau giải đông sử dụng phương pháp cân b ằng hai
b ước cho kết quả cao hơn so với khi sử dụng phương pháp cân b ằng một bước. Có sự sai khác
rõ rệt về hoạt lực tinh trùng và VCL khi sử dụng hai phưong pháp cân bằng nói trên (P0,05). Trạm thực nghiệm Ibaragi thuộc trung tâm giống quốc gia Nhật Bản đã
thành công trong việc đông lạnh tinh dịch của một số giống lợn địa phương với hoạt lực sau
giải đông đạt 33 – 40%. Theo Westendorf và cs, (1975), Pursel và Johnson, (1975) thì tinh
đông lạnh cọng rạ sau giải đông có hoạt lực trên 30%. Kết quả của chúng tôi giống nghiên cứu
của các tác giả này. Để quá trình thụ tinh được tốt, ho ạt lực tinh trùng phải >30%. Như vậy,
kết quả của chúng tôi đáp ứng đ ược yêu cầu về hoạt lực của tinh trùng cho phương pháp thụ
tinh nhân tạo. Thời gian khuyến cáo để đông lạnh tinh dịch lợn là trong vòng 2 0 phút.
Chế độ giải đông
Bảng 6. Ảnh hưởng của chế độ giải đông đến hoạt lực của tinh trùng
Hoạt lực tinh trùng
Chế độ giải đông
n. Mean ± SE Cv%
o
37 C trong 30 giâ y 98 28,12 ± 1,90 12,04
37oC trong 50 giây 98 35,67 ± 1,14 11,27
40oC trong 30 giây 98 32,10 ± 0,97 7,45
o
40 C trong 50 giây 98 34,98 ± 1,57 9,23
Chế độ giải đông là một khâu quan trọng làm “thức tỉnh” khả năng hoạt động của tinh trùng.
Chế độ giải đông tốt sẽ “đánh thức” đ ược nhiều tinh trùng hoạt động trở lại với khả năng hoạt
động chức năng cao nhất. Kết quả nhiệt độ và thời gian giải đông đ ược thể hiện qua Bảng 6.
5
- VIỆN CHĂN NUÔI - Tạp chí Khoa học Công nghệ Chăn nuôi - Số 18-Tháng 6-2009
Qua Bảng 6 ta thấy, p hương pháp giải đông ở nhiệt độ 37oC trong 50 giây cho kết quả cao
nhất. Không có sự sai khác giữa hoạt lực của phương pháp này so với hoạt lực của phương
p háp giải đông ở nhiệt độ 40oC trong 50 giây. Ngược lại, có sự sai khác về hoạt lực của tinh
trùng với phương pháp giải đông ở nhiệt độ 37 oC trong 30 giây và 40oC trong 30 giây
(P
nguon tai.lieu . vn