- Trang Chủ
- Khoa học tự nhiên
- Báo cáo : Địa tầng, cấu trúc kiến tạo, lịch sử phát triển địa chất và phân vùng triển vọng dầu khí thềm lục địa Việt Nam
Xem mẫu
- Bé Khoa häc vµ C«ng nghÖ Côc §Þa chÊt vµ Kho¸ng s¶n ViÖt Nam
Ch−¬ng tr×nh KC. 09 Liªn ®oµn §Þa chÊt BiÓn
§Ò tµi
Thµnh lËp b¶n ®å ®Þa chÊt BiÓn §«ng vµ c¸c vïng
kÕ cËn tû lÖ 1/1.000.000
Chuyªn ®Ò
®Þa tÇng, CÊu tróc kiÕn t¹o, lÞch sö ph¸t
triÓn ®Þa chÊt vµ ph©n vïng triÓn väng
dÇu khÝ thÒm lôc ®Þa viÖt nam
t¸c gi¶: TS. NguyÔn Träng TÝn
KS. TrÇn H÷u Th©n
ThS. §ç B¹t
6439-1
30/7/2007
Hµ Néi, 2006
- môc lôc
Trang
PhÇn 1
§Þa tÇng c¸c bån trÇm tÝch Kainozoi 1
1. C¬ së ph©n chia ®Þa tÇng Kainozoi 1
2. §Þa tÇng c¸c bån trÇm tÝch Kainozoi 2
2.1. §Þa tÇng trÇm tÝch Kainozoi bån S«ng Hång 2
2.2. §Þa tÇng trÇm tÝch Kainozoi bån Phó Kh¸nh 11
2.3. §Þa tÇng trÇm tÝch Kainozoi nhãm bån Tr−êng Sa vµ Hoµng Sa 12
2.4. §Þa tÇng trÇm tÝch Kainozoi bån T− ChÝnh - Vòng M©y 13
2.5. §Þa tÇng trÇm tÝch Kainozoi bån Cöu Long 13
2.6. §Þa tÇng trÇm tÝch Kainozoi bån Nam C«n S¬n 20
2.7. §Þa tÇng trÇm tÝch Kainozoi bån Malay - Thæ Chu 24
3. §èi s¸nh ®Þa tÇng trÇm tÝch Kainozoi BiÓn §«ng vµ KÕ CËn 28
PhÇn 2
CÊu tróc kiÕn t¹o vµ lÞch sö ph¸t triÓn ®Þa chÊt c¸c bån trÇm tÝch
Kainozoi BiÓn §«ng vµ kÕ cËn 32
1. Bån S«ng Hång
2. Bån Beibu (L«i Ch©u - B¹ch Long VÜ) 38
3. Bån Nam H¶i Nam 41
4. Bån Phó Kh¸nh 42
5. Bån Cöu Long 46
6. Bån Nam C«n S¬n 52
7. Bån Malay - Thæ Chu 59
8. Bån T− ChÝnh - Vòng M©y 65
9. Bån Tr−êng Sa 72
10. C¸c bån trªn thÒm lôc ®Þa ViÖt Nam 73
11. Nhãm bån Hoµng Sa 74
12. Nhãm bån §Ö tam ë Nam vµ §«ng Nam BiÓn §«ng 75
PhÇn 3
Tµi nguyªn dÇu khÝ thÒm lôc ®Þa ViÖt Nam 78
1. Kh¸i qu¸t 78
2. BÓ S«ng Hång 78
3. BÓ Cöu Long 82
Tµi liÖu tham kh¶o 103
- PhÇn I
§Þa tÇng c¸c bån trÇm tÝch kainozoi
1. C¬ së ph©n chia ®Þa tÇng Kainozoi
TrÇm tÝch §Ö tam ph©n bè ë khu vùc biÓn §«ng, ®Æc biÖt trªn thÒm lôc ®Þa ViÖt
Nam. PhÇn lín chóng tËp trung trong c¸c bÓ trÇm tÝch, cã n¬i dµy trªn 10.000m.
Nghiªn cøu ®Þa tÇng trÇm tÝch §Ö Tam trong thêi gian qua g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh t×m
kiÕm - th¨m dß dÇu khÝ vµ ®· cã nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng khÝch lÖ.
Cho ®Õn nay sau h¬n nöa thÕ kû, c«ng t¸c t×m kiÕm - th¨m dß dÇu khÝ ®· tr¶i
kh¾p trªn c¸c bÓ trÇm tÝch §Ö tam thÒm lôc ®Þa ViÖt Nam. Mét khèi l−îng khæng lå c¸c
tµi liÖu ®Þa chÊt - ®Þa vËt lý ®· ®−îc thu thËp. Hµng chôc v¹n km tuyÕn ®Þa chÊn ®·
®−îc xö lý. Hµng tr¨m giÕng khoan ®· cã kÕt qu¶ ph©n tÝch. NhiÒu b¸o c¸o vÒ trÇm
tÝch, cæ sinh, carota vµ ®Þa chÊn ®Þa tÇng cïng víi hµng lo¹t c¸c b¸o c¸o tæng hîp cña
c¸c c¬ quan nghiªn cøu, c¸c c«ng ty trong vµ ngoµi n−íc nh− Liªn ®oµn ®Þa chÊt 36,
ViÖn DÇu khÝ ViÖt Nam, C«ng ty TOTAL, BP, SHELL, FINA, MOBIL, UNOCALL,
VIETSOPETRO, JVPC, IDEMITSU, PETRONAS..v.v...HÇu hÕt c¸c b¸o c¸o ®Òu ®Ò cËp ®Õn
khÝa c¹nh ®Þa tÇng, song møc ®é nghiªn cøu cña tõng b¸o c¸o cã nÐt kh¸c nhau. Nh÷ng
kÕt qu¶ ®ã ®· ®−îc c¸c t¸c gi¶ Golovenok v.k - Lª V¨n Ch©n (1960 - 1970), Paluxtovich
- NguyÔn Ngäc Cù (1971), Vò V¨n Nhi (1975) Sevostianov (1977), Ph¹m Hång QuÕ
(1981), NguyÔn Giao (1982), Lª V¨n Cù (1982), J.Moris (1993), C.Sladen (1997) Ng«
Th−êng San (1981, 1987), Lª §×nh Th¸m (1992) §ç B¹t - Phan Huy Quynh (1985, 1993, 2002)...
Nghiªn cøu tæng hîp vµ tr×nh bµy trªn c¸c b¶ng 1, 2, 3, 4.
§Æc biÖt kÕt qu¶ nghiªn cøu gÇn ®©y nhÊt ®· ®−îc §ç B¹t, Phan Huy Quynh,
Ng« Xu©n Vinh, Phan Giang Long vµ NguyÔn Quý Hïng tæng hîp vµo n¨m 2002, ®−îc
xem lµ tµi liÖu ®Þa tÇng sö dông phæ biÕn trong t×m kiÕm th¨m dß dÇu khÝ c¸c bÓ trÇm
tÝch §Ö tam thÒm lôc ®Þa ViÖt Nam c¶ vÒ ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu vµ kÕt qu¶ ®¹t ®−îc.
Nghiªn cøu ®Þa tÇng thùc chÊt lµ ph©n chia c¸c ®¬n vÞ ®Þa tÇng vµ ®èi s¸nh
chóng víi nhau. C¬ së ®Ó gi¶i quyÕt nhiÖm vô nµy chñ yÕu ®−îc dùa theo "Quy ph¹m
vÒ ®Þa tÇng ViÖt Nam - 1994" vµ "H−íng dÉn ®Þa tÇng quèc tÕ - 1993, 2000".
Nguyªn t¾c c¬ b¶n ë ®©y lµ: C¸c ®¸ ph©n líp cña vá tr¸i ®Êt cã thÓ ®−îc ph©n
chia vµ tËp hîp tõng nhãm líp thµnh nh÷ng ph©n vÞ ®Þa tÇng theo ®Æc ®iÓm kh¸c nhau
cña chóng nh− thµnh phÇn ®¸, thµnh phÇn th¹ch häc, tÝnh chÊt vËt lý (®é rçng , ®é
thÊm , ®é dÉn ®iÖn, trë sãng ®Þa chÊn v.v.). Phï hîp víi nguyªn t¾c nµy, nh÷ng ph−¬ng
ph¸p chÝnh ®· ®−îc sö dông trong nghiªn cøu lµ: Th¹ch ®Þa tÇng, Sinh ®Þa tÇng vµ §Þa
chÊn ®Þa tÇng…
Do ®Æc ®iÓm cña vïng nghiªn cøu lµ c¸c trÇm tÝch bÞ phñ , kh«ng trùc tiÕp quan
s¸t ®−îc, c¸c giÕng khoan xa nhau, tû lÖ mÉu lâi rÊt h¹n chÕ v.v. nªn ®Ó x©y dùng cét
®Þa tÇng tæng hîp cña tõng giÕng khoan, tõng vïng, tõng bån tròng vµ liªn hÖ, liªn kÕt
1
- víi khu vùc phô cËn chóng t«i ®· phèi hîp, tæng hîp c¸c ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu võa
nªu trªn, kh¾c phôc yÕu ®iÓm vµ bæ xung c¸c thÕ m¹nh cho nhau gi÷a ph−¬ng ph¸p
nµy vµ ph−¬ng ph¸p kh¸c. ViÖc tæng hîp nµy sÏ tu©n theo c¸c nguyªn t¾c chñ yÕu sau:
- C¸c ph©n chia th¹ch ®Þa tÇng lµ ®¬n vÞ c¬ b¶n. §Æc ®iÓm cña chóng ®−îc x¸c
®Þnh b»ng c¸c tµi liÖu trÇm tÝch, cæ sinh, carota vµ ®Þa chÊn.
- Tuæi cña c¸c ®¬n vÞ ®Þa tÇng dùa theo tµi liÖu cæ sinh
- Ranh giíi cña c¸c ®¬n vÞ ®Þa tÇng th−êng ®−îc x¸c ®Þnh theo tµi liÖu carota,
cßn ®Æc tr−ng cña c¸c mÆt bÊt chØnh hîp, c¸c ®¬n vÞ ®Þa tÇng th−êng dùa theo c¸c tµi
liÖu ®Þa chÊn.
- Liªn hÖ liªn kÕt ®Þa tÇng gi÷a c¸c vïng dùa theo tuæi trÇm tÝch ®−îc x¸c ®Þnh
theo tµi liÖu cæ sinh vµ theo dâi c¸c tËp ®Þa chÊn ®Þa tÇng mang tÝnh khu vùc.
KÕt qu¶ cña sù tæng hîp trªn ®©y sÏ cho bøc tranh toµn c¶nh ®Þa tÇng trÇm tÝch
§Ö tam thÒm lôc ®Þa ViÖt Nam.
2. §Þa tÇng c¸c bån trÇm tÝch kainozoi
2.1. ®Þa tÇng trÇm tÝch Kainozoi bån S«ng Hång
2.1.1. Tròng Hµ Néi - VÞnh B¾c Bé (PhÇn B¾c bÓ s«ng Hång)
PALEOGEN - NEOGEN
HÖ tÇng Phï Tiªn (E2 pt)
MÆt c¾t chuÈn ®−îc m« t¶ t¹i GK.104 (h×nh 1) Phï Tiªn-H−ng Yªn tõ ®é s©u
3544 m ®Õn 3860 m bao gåm c¸t kÕt, sÐt bét kÕt mµu n©u tÝm, mµu x¸m xen c¸c líp
cuéi kÕt cã ®é h¹t rÊt kh¸c nhau tõ vµi cm ®Õn vµi chôc cm. Thµnh phÇn h¹t cuéi
th−êng lµ ryolit, th¹ch anh, ®¸ phiÕn kÕt tinh vµ quarzit. C¸t kÕt cã thµnh phÇn ®a
kho¸ng, ®é mµi trßn vµ chän läc kÐm, nhiÒu h¹t th¹ch anh, calcit bÞ gÆm mßn, xi m¨ng
calcit-sericit. Bét kÕt r¾n ch¾c th−êng mµu tÝm chøa sericit vµ oxyt s¾t. Trªn cïng lµ
líp cuéi kÕt hçn t¹p mµu tÝm, mµu ®á xen c¸c ®¸ phiÕn sÐt víi nhiÒu vÕt tr−ît l¸ng
bãng. BÒ dµy cña hÖ tÇng t¹i giÕng khoan nµy ®¹t 316 m.
ë ngoµi kh¬i vÞnh B¾c Bé, hÖ tÇng Phï Tiªn ®· ®−îc ph¸t hiÖn ë GK. 107- TPA
(3050-3535 m) víi cuéi s¹n kÕt cã kÝch th−íc nhá, thµnh phÇn chñ yÕu lµ c¸c m¶nh ®¸
granit vµ ®¸ biÕn chÊt xen víi c¸t kÕt, sÐt kÕt mµu x¸m, mµu n©u cã c¸c mÆt tr−ît hoÆc
bÞ ph©n phiÕn m¹nh. C¸c ®¸ kÓ trªn bÞ biÕn ®æi thø sinh m¹nh. BÒ dµy hÖ tÇng ë ®©y
kho¶ng 485 m (h×nh 2).
Trªn c¸c mÆt c¾t ®Þa chÊn, hÖ tÇng Phï Tiªn ®−îc thÓ hiÖn b»ng tËp ®Þa chÊn
n»m ngang phñ bÊt chØnh hîp ngay trªn mÆt ®¸ mãng tr−íc §Ö Tam. Tuy nhiªn, nã chØ
®−îc theo dâi tèt ë vïng vÞnh B¾c Bé. TËp ®Þa chÊn nµy cã c¸c ph¶n x¹ biªn ®é cao, tÇn
sè thÊp, ®é liªn tôc tõ trung b×nh ®Õn kÐm ë vïng tròng Hµ Néi vµ chuyÓn sang d¹ng
2
- ph¶n x¹ song song, ®é liªn tôc tèt, biªn ®é cao ë vÞnh B¾c Bé.
Tuæi Eocen cña hÖ tÇng ®−îc x¸c ®Þnh dùa theo c¸c d¹ng bµo tö phÊn hoa, ®Æc
biÖt lµ Trudopollis vµ Ephedripites. NguyÔn §Þch Dü (1981) vµ Ph¹m Quang Trung
(1998) cho r»ng chóng cã tuæi Creta-Paleogen, cã nhiÒu kh¶ n¨ng lµ Eocen. Tuy nhiªn,
dùa vµo quan hÖ n»m d−íi c¸c trÇm tÝch Oligocen (hÖ tÇng §×nh Cao), nªn xÕp hÖ tÇng
Phï Tiªn vµo Eocen. HÖ tÇng ®−îc thµnh t¹o trong m«i tr−êng s−ên tÝch - s«ng hå. §ã
lµ c¸c trÇm tÝch lÊp ®Çy c¸c ®Þa hµo sôt lón nhanh.
HÖ tÇng n»m kh«ng chØnh hîp trªn ®¸ mãng tr−íc §Ö Tam.
OLIGOCEN
HÖ tÇng §×nh Cao (E3 ®c)
HÖ tÇng mang tªn x· §×nh Cao, n¬i ®Æt GK. 104 x· §×nh Cao huyÖn Phï Tiªn-
H−ng Yªn. T¹i ®©y, tõ ®é s©u 2396 ®Õn 3544 m, mÆt c¾t chñ yÕu gåm c¸t kÕt mµu x¸m
s¸ng, x¸m sÉm ®«i chç phít tÝm, xen c¸c líp kÑp cuéi kÕt d¹ng pu®ing, s¹n kÕt chuyÓn
lªn c¸c líp bét kÕt, sÐt kÕt mµu x¸m, x¸m ®en, r¾n ch¾c xen Ýt líp cuéi s¹n kÕt. C¸c
®−êng cong ®o ®Þa vËt lý lç khoan ph©n dÞ râ víi gi¸ trÞ ®iÖn trë cao. BÒ dµy cña hÖ tÇng
ë mÆt c¾t nµy lµ 1148 m.
HÖ tÇng §×nh Cao ph¸t triÓn m¹nh ë §«ng Quan, Th¸i Thuþ, TiÒn H¶i vµ vÞnh
B¾c Bé, bao gåm c¸t kÕt x¸m s¸ng, s¸ng xÉm, h¹t nhá ®Õn võa, Ýt h¹t th«, ®«i khi gÆp
cuéi kÕt, s¹n kÕt cã ®é lùa trän trung b×nh ®Õn tèt. §¸ g¾n kÕt ch¾c b»ng xi m¨ng
cacbonat, sÐt vµ oxýt s¾t. C¸t kÕt ®«i khi chøa Glauconit (GK. 104-QN, 107-TPA). SÐt
kÕt x¸m s¸ng, x¸m sÉm cã c¸c mÆt tr−ît l¸ng bãng, ®«i chç cã c¸c thÊu kÝnh than hoÆc
c¸c líp kÑp máng sÐt v«i, chøa ho¸ th¹nh ®éng vËt. ChiÒu dÇy hÖ tÇng thay ®æi tõ 300-
1148m.
Trªn mÆt c¾t ®Þa chÊn, hÖ tÇng §×nh Cao ®Æc tr−ng b»ng c¸c ph¶n x¹ m¹nh,
biªn ®é cao, ®é liªn tôc trung b×nh, n»m xiªn, gi¸n ®o¹n x©m thùc thÓ hiÖn c¸c trÇm
tÝch vôn th« ch©n nói hay aluvi. PhÇn d−íi cña mÆt c¾t cã c¸c ph¶n x¹ kh«ng liªn tôc,
biªn ®é trung b×nh. §Æc biÖt cßn nhËn thÊy phÇn ®¸y cña tËp ®−îc thÓ hiÖn b»ng c¸c
mÆt kÒ ¸p, mét pha, ®é liªn tôc kÐm, biªn ®é cao. §©y chÝnh lµ mÆt bÊt chØnh hîp gi÷a
c¸c hÖ tÇng §×nh Cao vµ Phï Tiªn. ë c¸c giÕng khoan 203, 81, 204, 200, 106 c¸c trÇm
tÝch bÞ vß nhµu vµ dèc ®øng ®Õn 800 víi chiÒu giÕng khoan.
Trong hÖ tÇng §×nh Cao míi chØ t×m thÊy c¸c vÕt in l¸ thùc vËt, bµo tö phÊn
hoa, Diatomeae, Pediatrum vµ ®éng vËt n−íc ngät.
Tuæi Oligocen cña phøc hÖ nãi trªn dùa theo: Cicatricosisporites dorogensis
(LAD trong Oligocen muén), Lycopodiumsporites neogenicus (chØ trong Oligocen),
Gothanopollis bassensis (chØ cã trong Oligocen muén), Florschuetzia trilobata (FAD
trong Eocen/Oligocen).
Ho¸ th¹ch ®éng vËt th©n mÒm n−íc ngät Viviparus kÝch th−íc nhá. Tuy hãa
th¹ch nµy cã kho¶ng ph©n bè ®Þa tÇng rÊt réng (Creta-Neogen), nh−ng rÊt cã ý nghÜa
trong viÖc ®¸nh dÊu ®èi víi trÇm tÝch Oligocen miÒn tròng Hµ Néi, nªn ®−îc dïng ®Ó
3
- nhËn biÕt hÖ tÇng §×nh Cao lµ “C¸c líp chøa Viviparus nhá”.
HÖ tÇng §×nh Cao thµnh t¹o trong m«i tr−êng ®Çm hå - aluvi. HÖ tÇng n»m
kh«ng chØnh hîp trªn hÖ tÇng Phï Tiªn.
§iÒu ®¸ng l−u ý lµ c¸c tËp bét kÕt vµ sÐt kÕt mµu x¸m ®en phæ biÕn ë tròng
§«ng Quan vµ vÞnh B¾c Bé chøa l−îng vËt chÊt h÷u c¬ ë møc ®é trung b×nh (0,54%).
Chóng ®−îc xem lµ ®¸ mÑ sinh dÇu ë tròng S«ng Hång.
Neogen
Miocen d−íi
HÖ tÇng Phong Ch©u (N11 pch)
T¹i mÆt c¾t chuÈn cña hÖ tÇng (giÕng khoan 100 x· Phong Ch©u-Th¸i B×nh) tõ
1820-3000m. §Æc tr−ng b»ng sù xen kÏ liªn tôc gi÷a nh÷ng líp c¸t kÕt h¹t võa, h¹t
nhá mµu x¸m tr¾ng, x¸m lôc nh¹t g¾n kÕt r¾n ch¾c víi nh÷ng líp c¸t bét kÕt ph©n líp
rÊt máng tõ cì mm ®Õn cm t¹o thµnh c¸c cÊu t¹o d¹ng m¾t, thÊu kÝnh, gîn sãng vµ
®−îc gäi lµ c¸c ®¸ “d¹ng säc”. C¸t kÕt cã xi m¨ng chñ yÕu lµ carbonat víi hµm l−îng cao
(25%). Kho¸ng vËt phô gåm nhiÒu glaucomit vµ pyrit. BÒ dµy cña hÖ tÇng t¹i giÕng
khoan nµy ®¹t tíi 1180 m.
HÖ tÇng Phong Ch©u ph©n bè chñ yÕu trong d¶i Kho¸i Ch©u - TiÒn H¶i (GK.
100) vµ ph¸t triÓn ra vÞnh B¾c Bé (GK. 103-TH) (h×nh 3) víi sù xen kÏ gi÷a c¸c líp c¸t
kÕt, c¸t bét kÕt vµ sÐt kÕt chøa dÊu vÕt than hoÆc nh÷ng líp kÑp ®¸ v«i máng (GK. 103-
TH, 103-HOL). C¸t kÕt mµu x¸m ®Õn x¸m sÉm, h¹t nhá ®Õn võa, Ýt h¹t th«, chän läc
trung b×nh ®Õn tèt, xi m¨ng carbonat, Ýt sÐt. SÐt kÕt mµu x¸m s¸ng ®Õn x¸m sÉm vµ
n©u ®á nh¹t, ph©n líp song song, l−în sãng, víi thµnh phÇn chñ yÕu lµ kaolinit vµ ilit.
BÒ dµy cña hÖ tÇng thay ®æi tõ 400 ®Õn 1400m.
Trªn c¸c b¨ng ®Þa chÊn (h×nh 4), hÖ tÇng Phong Ch©u ®−îc thÓ hiÖn b»ng c¸c
tËp ph¶n x¹ song song, ®é liªn tôc tèt, víi thÕ n»m biÓn tiÕn trªn c¸c khèi n©ng ë ngoµi
kh¬i vÞnh B¾c Bé. Trong ®ång b»ng B¾c Bé, c¸c ph¶n x¹ cã biªn ®é cao, gåm 1-2 pha
ph¶n x¹ m¹nh cã thÓ liªn quan ®Õn c¸c líp sÐt than.
Phan Huy Quynh, §ç B¹t (1985, 1993, 1995) ®· thu thËp ®−îc nhiÒu d¹ng bµo
tö phÊn hoa ®· x¸c lËp phøc hÖ Betula-Alnipollenites vµ ®íi Florschuetzia levipoli tuæi
Miocen sím.
HÖ tÇng Phong Ch©u ®−îc thµnh t¹o trong m«i tr−êng ®ång b»ng ch©u thæ (GK.
104) cã xen nhiÒu pha biÓn (GK. 100) víi c¸c trÇm tÝch biÓn t¨ng lªn râ rÖt tõ miÒn
tròng Hµ Néi ra vÞnh B¾c Bé. HÖ tÇng n»m kh«ng chØnh hîp trªn hÖ tÇng §×nh Cao vµ
c¸c ®¸ cæ h¬n.
Miocen gi÷a
HÖ tÇng Phñ Cõ ((N12 pc)
HÖ tÇng Phñ Cõ ®−îc m« t¶ lÇn ®Çu t¹i GK. 2 (960 -1180 m) trªn cÊu t¹o Phñ
Cõ miÒn tròng Hµ Néi. Tuy nhiªn, khi ®ã ch−a gÆp ®−îc phÇn ch©n cña hÖ tÇng vµ
4
- mÆt c¾t ®−îc m« t¶ bao gåm c¸c trÇm tÝch ®Æc tr−ng b»ng tÝnh chu kú râ rÖt víi c¸c líp
c¸t kÕt h¹t võa, c¸t bét kÕt ph©n líp máng (d¹ng sãng, thÊu kÝnh, ph©n líp xiªn), bét
kÕt, sÐt kÕt cÊu t¹o khèi chøa nhiÒu hãa th¹ch thùc vËt, dÊu vÕt ®éng vËt ¨n bïn,
trïng lç vµ c¸c vØa than n©u. C¸t kÕt cã thµnh phÇn Ýt kho¸ng, ®é lùa chän vµ mµi trßn
tèt, kho¸ng vËt phô ngoµi turmalin, zircon, ®«i n¬i gÆp glauconit vµ granat lµ nh÷ng
kho¸ng vËt kh«ng thÊy trong hÖ tÇng Phong Ch©u.
Sau nµy, Phan Huy Quynh, §ç B¹t (1983) vµ Lª V¨n Cù (1985) khi xem xÐt l¹i
toµn bé c¸c mÆt c¾t cña hÖ tÇng Phï Cõ t¹i c¸c giÕng khoan s©u xuyªn qua toµn bé hÖ
tÇng (GK. 100, 101, 102, 204) vµ quan hÖ cña chóng víi hÖ tÇng Phong Ch©u n»m d−íi,
theo quan ®iÓm vÒ nhÞp vµ chu kú trÇm tÝch ®· chia hÖ tÇng Phñ Cõ thµnh 3 phÇn, mçi
phÇn lµ mét nhÞp trÇm tÝch bao gåm c¸t kÕt, bét kÕt, sÐt kÕt cã chøa than vµ hãa th¹ch
thùc vËt. Mét vµi n¬i gÆp trïng lç vµ th©n mÒm n−íc lî.
C¸c nghiªn cøu tiÕp theo cho thÊy hÖ tÇng Phï Cõ ph¸t triÓn réng kh¾p trong
tròng Hµ Néi, cã bÒ dµy máng ë vïng §«ng Quan vµ ph¸t triÓn m¹nh ë vÞnh B¾c Bé víi
thµnh phÇn trÇm tÝch gåm c¸t kÕt, sÐt bét kÕt, than vµ ®«i n¬i gÆp c¸c líp máng
carbonat. C¸t kÕt cã mµu x¸m s¸ng ®Õn x¸m lôc nh¹t, th−êng h¹t nhá ®Õn võa, ®«i khi
h¹t th« (GK.104-QN), chän läc trung b×nh ®Õn tèt, phæ biÕn cÊu t¹o ph©n líp máng,
thÊu kÝnh, l−în sãng, ®«i khi d¹ng khèi chøa nhiÒu kÕt h¹ch siderit, ®«i n¬i cã
glauconit (c¸c GK. 100, 102, 110, 104, 204, 107-TPA ). C¸t kÕt cã xi m¨ng g¾n kÕt
nhiÒu carbonat, Ýt sÐt. SÐt bét kÕt x¸m s¸ng ®Õn x¸m sÉm, chøa rÊt Ýt carbonat, Ýt vôn
thùc vËt vµ than n©u (GK. 103-TH) cã Ýt líp ®¸ carbonat máng (GK. 103-TH, 107-PA).
BÒ dµy chung cña hÖ tÇng thay ®æi tõ 1500 ®Õn 2000 m
Trªn mÆt c¾t ®Þa chÊn, hÖ tÇng Phñ Cõ ®−îc thÓ hiÖn b»ng c¸c pha sãng ph¶n
x¹ cã d¹ng song song hay hçn ®én, biªn ®é lín, tÇn sè cao, th−êng liªn quan ®Õn c¸c
tËp chøa than. Ranh giíi cña hÖ tÇng víi hÖ tÇng Phong Ch©u n»m d−íi cã ®Æc tr−ng
sãng gåm 1 ®Õn 2 pha ph¶n x¹ m¹nh, biªn ®é cao, ®é liªn tôc tèt.
Tuæi Miocen gi÷a cña c¸c phøc hÖ ho¸ th¹ch ®−îc x¸c ®Þnh theo Florschuetzia
trilobata víi Fl. semilobata vµ theo Globorotalia mayeri, theo Orbulina universa (N9)
HÖ tÇng Phï Cõ ®−îc h×nh thµnh trong m«i tr−êng ®ång b»ng ch©u thæ quan
s¸t thÊy ë c¸c giÕng khoan trong c¸c vïng KiÕn X−¬ng, Xu©n Thuû, TiÒn H¶i, nh−ng
xen c¸c pha biÓn chuyÓn dÇn sang ch©u thæ, ch©u thæ ngËp n−íc - tiÒn ch©u thæ, theo
h−íng t¨ng dÇn ra vÞnh B¾c Bé.
HÖ tÇng Phñ Cõ n»m chØnh hîp trªn hÖ tÇng Phong Ch©u.
§iÒu ®¸ng l−u ý lµ sÐt kÕt cña hÖ tÇng th−êng cã tæng hµm l−îng vËt chÊt h÷u
c¬ b»ng 0,86%, ®¹t tiªu chuÈn cña ®¸ mÑ sinh dÇu. §ång thêi còng chÝnh trong hÖ tÇng
nµy ®· gÆp nh÷ng líp ®¸ cã ®é rçng 14-16% vµ ®é thÊm kho¶ng vµi chôc mD. Trªn
thùc tÕ trong hÖ tÇng ®· cã nh÷ng vØa dÇu vµ condensat ®· vµ ®ang ®−îc khai th¸c (má
dÇu TiÒn H¶i C, Th¸i B×nh).
5
- MIOCEN TR£N
HÖ tÇng Tiªn H−ng (N13 th)
Theo tµi liÖu khoan, mÆt c¾t chuÈn hÖ tÇng Tiªn H−ng (khoan 4 Tiªn H−ng-
Th¸i B×nh) tõ 250-1010m, bao gåm c¸c trÇm tÝch cã tÝnh ph©n nhÞp râ rµng víi c¸c nhÞp
b¾t ®Çu b»ng s¹n kÕt, c¸t kÕt chuyÓn lªn bét kÕt, sÐt kÕt, sÐt than vµ nhiÒu vØa than
n©u, víi bÒ dµy phÇn th« th−êng lín h¬n phÇn mÞn. Sè l−îng nhÞp thÊy ®−îc trong hÖ
tÇng lªn tíi 15-18 nhÞp. C¸t kÕt, s¹n kÕt th−êng g¾n kÕt yÕu hoÆc ch−a g¾n kÕt, chøa
nhiÒu granat, c¸c h¹t cã ®é lùa chän vµ mµi trßn kÐm. Trong phÇn d−íi cña hÖ tÇng,
c¸c líp th−êng bÞ nÐn chÆt h¬n vµ gÆp c¸t kÕt x¸m tr¾ng chøa kÕt h¹ch siderit, xi m¨ng
carbonat. BÒ dµy cña hÖ tÇng trong giÕng khoan nµy lµ 760 m.
Thùc tÕ viÖc x¸c ®Þnh ranh giíi gi÷a hÖ tÇng Tiªn H−ng vµ hÖ tÇng Phñ Cõ
n»m d−íi th−êng gÆp nhiÒu khã kh¨n do cã sù thay ®æi t−íng ®¸ nh− ®· nªu trªn.
Phan Huy Quynh, §ç B¹t (1985) ®· ph¸t hiÖn ë phÇn d−íi cña hÖ tÇng mét tËp c¸t kÕt
rÊt r¾n ch¾c mµu x¸m chøa c¸c vÕt in l¸ thùc vËt ph©n bè t−¬ng ®èi réng trong c¸c
giÕng khoan ë tròng Hµ Néi, ®· coi ®©y lµ dÊu hiÖu chuyÓn sang giai ®o¹n trÇm tÝch
lôc ®Þa sau hÖ tÇng Phñ Cõ vµ ®¸y cña tËp c¸t kÕt nµy cã thÓ coi lµ ranh giíi d−íi cña
hÖ tÇng Tiªn H−ng.
HÖ tÇng Tiªn H−ng cã mÆt trong hÇu hÕt c¸c giÕng khoan ë tròng Hµ Néi vµ
ngoµi kh¬i vÞnh B¾c Bé víi thµnh phÇn chñ yÕu lµ c¸t kÕt, ë phÇn trªn th−êng lµ c¸t
kÕt h¹t th« vµ s¹n sái kÕt, sÐt kÕt, bét kÕt, xen c¸c vØa than n©u. Tuy nhiªn, than chñ
yÕu gÆp phæ biÕn trong hÖ tÇng Phñ Cõ n»m d−íi, cßn ë hÖ tÇng Tiªn H−ng Ýt h¬n. Møc
®é chøa than gi¶m ®i râ rÖt do trÇm tÝch tam gi¸c ch©u ngËp n−íc, víi tÝnh biÓn t¨ng
theo h−íng tiÕn ra vÞnh B¾c Bé. C¸c líp c¸t kÕt ph©n líp dµy ®Õn d¹ng khèi, mµu x¸m
nh¹t, mê ®ôc hoÆc x¸m xanh, h¹t nhá ®Õn th«, ®é chän läc trung b×nh ®Õn kÐm, chøa
ho¸ th¹ch ®éng vËt vµ vôn than n©u, g¾n kÕt trung b×nh ®Õn kÐm b»ng xi m¨ng
carbonat vµ sÐt. SÐt bét kÕt mµu x¸m lôc nh¹t, x¸m s¸ng cã chç x¸m n©u, x¸m ®en
(GK.104, 102-HD) chøa vôn than vµ c¸c hãa th¹ch, ®«i khi cã glauconit, pyrit (GK.100,
103-TH). BÒ dµy cña hÖ tÇng thay ®æi trong kho¶ng 760-3000 m.
Trªn mÆt c¾t ®Þa chÊn, hÖ tÇng Tiªn H−ng ®−îc biÓu hiÖn b»ng tËp ®Þa chÊn cã
®é ph©n líp kÐm vµ ph¶n x¹ yÕu, trôc ®ång pha ng¾n, biªn ®é cao, uèn nÕp vµ cã nhiÒu
líp cã biÓu hiÖn cña than. HÖ tÇng Tiªn H−ng tiÕp xóc víi hÖ tÇng Phñ Cõ n»m d−íi
b»ng mÆt bÊt chØnh hîp cã dÊu hiÖu biÓn lïi ë ®íi n©ng cao, víi 2 pha ph¶n x¹ m¹nh
kh«ng liªn tôc.
Ho¸ th¹ch t×m thÊy trong hÖ tÇng Tiªn H−ng gåm c¸c vÕt in l¸ cæ thùc vËt, bµo
tö phÊn hoa, trïng lç vµ Nannoplankton, ®Æc biÖt cã mét phøc hÖ ®Æc tr−ng gåm
Quercus lobbii, Ziziphus thÊy trong mét líp c¸t kÕt h¹t võa dµy kho¶ng 10 m, gÆp
trong phÇn lín c¸c giÕng khoan lÊy mÉu ë miÒn tròng Hµ Néi. Líp c¸t kÕt nµy cßn thÊy
ë nhiÒu n¬i trªn miÒn B¾c ViÖt Nam nh− TÇm Ch¶ (Na D−¬ng, L¹ng S¬n), B¹ch Long
VÜ, TrÞnh QuËn (Phó Thä).
6
- Tuæi Miocen muén cña hÖ tÇng ®−îc x¸c ®Þnh theo phøc hÖ bµo tö phÊn
Dacrydium – Ilex – Quercus – Florschuetzia trilobata – Acrostichum vµ Stenochlaena,
còng nh− phøc hÖ trïng lç Pseudorotalia-Ammonia.
M«i tr−êng trÇm tÝch cña hÖ tÇng Tiªn H−ng chñ yÕu lµ ®ång b»ng ch©u thæ,
xen nh÷ng pha biÓn ven bê (tròng §«ng Quan) vµ tam gi¸c ch©u ngËp n−íc ph¸t triÓn
theo h−íng ®i ra vÞnh B¾c Bé. Hoµn c¶nh trÇm tÝch nµy t¹o nªn nh÷ng líp c¸t kÕt cã
®é rçng 14-16% vµ ®é thÊm hµng tr¨m mD lµ nh÷ng líp cã kh¶ n¨ng chøa dÇu khÝ tèt.
HÖ tÇng n»m kh«ng chØnh hîp trªn hÖ tÇng Phñ Cõ.
PLIOCEN
HÖ tÇng VÜnh B¶o (N2 vb)
N»m bÊt chØnh hîp trªn trÇm tÝch Miocen, hÖ tÇng VÜnh B¶o ®¸nh dÊu giai
®o¹n ph¸t triÓn cuèi cïng cña trÇm tÝch §Ö tam trong vïng tròng Hµ Néi - vÞnh B¾c Bé
còng nh− trªn toµn thÒm lôc ®Þa BiÓn §«ng. T¹i mÆt c¾t trong GK. 3 ë VÜnh B¶o, H¶i
Phßng tõ 240-510m, cã thÓ chia hÖ tÇng VÜnh B¶o lµm 2 phÇn: phÇn d−íi chñ yÕu lµ
c¸t, h¹t mÞn mµu x¸m, vµng chanh, ph©n líp dµy, cã ®é lùa chän tèt, ®«i n¬i cã nh÷ng
thÊu kÝnh hay líp kÑp cuéi, s¹n h¹t nhá xen kÏ; phÇn trªn cã thµnh phÇn bét t¨ng dÇn.
BÒ dµy chung cña hÖ tÇng t¹i giÕng khoan nµy ®¹t kho¶ng 270 m. Trong ®¸ gÆp nhiÒu
hãa th¹ch ®éng vËt biÓn nh− th©n mÒm, san h«, trïng lç.
HÖ tÇng VÜnh B¶o ®· ®−îc ph¸t hiÖn trong tÊt c¶ c¸c giÕng khoan; tõ GK.3 (ven
biÓn) tiÕn vµo ®Êt liÒn tÝnh lôc ®Þa cña trÇm tÝch t¨ng lªn, vµ hÖ tÇng mang ®Æc ®iÓm
ch©u thæ chøa than (GK. 2, Phñ Cõ). Ng−îc l¹i, tiÕn ra phÝa biÓn trÇm tÝch mang tÝnh
thÒm lôc ®Þa râ: c¸t bë rêi x¸m s¸ng ®Õn x¸m sÉm, h¹t nhá ®Õn võa, ®«i khi th« ®Õn rÊt
th«, chän läc trung b×nh ®Õn tèt xen víi sÐt mµu x¸m, x¸m xanh, mÒm, chøa mica,
nhiÒu pyrit, glauconit vµ phong phó c¸c m¶nh vá ®éng vËt biÓn, thÊy ë tÊt c¶ c¸c giÕng
khoan (GK. 104-QN, 103-TH, 107-PA). HÖ tÇng VÜnh B¶o cã chiÒu dµy tõ 200 ®Õn 500
m vµ t¨ng dÇn ra biÓn.
Trªn mÆt c¾t ®Þa chÊn, hÖ tÇng ®−îc thÓ hiÖn b»ng c¸c ph¶n x¹ song song hoÆc
gÇn song song, n»m ngang, tÇn sè cao, biªn ®é trung b×nh, ®é liªn tôc tèt. Ngoµi vÞnh
B¾c Bé c¸c ph¶n x¹ song song thÓ hiÖn râ, biªn ®é lín, ®é liªn tôc tèt. ë phÇn ®¸y cña
hÖ tÇng, n¬i tiÕp xóc víi hÖ tÇng Tiªn H−ng, thÊy mÆt bÊt chØnh hîp râ tõ c¸c mÆt gi¸n
®o¹n bµo mßn ë tròng Hµ Néi ®Õn c¸c d¹ng biÓn tiÕn ë phÇn trung t©m vÞnh B¾c Bé.
Tuæi cña hÖ tÇng ®−îc x¸c ®Þnh lµ Pliocen trong kho¶ng N18-N20 dùa theo
trïng lç Globigerina bulloides (N5-N20), Globigerina nepenthes (N14-N19),
Globigerinoides ruber (N18-N23), Globigerinoides conglobatus (N18-N23), vµ phøc hÖ
bµo tö phÊn hoa Liquidambar-Dacrydium víi sù cã mÆt cña Florschuetzia levipoli, Fl.
Meridionalis.
HÖ tÇng VÜnh B¶o chñ yÕu h×nh thµnh trong m«i tr−êng thÒm biÓn, riªng khu
vùc r×a TB vµ TN cña tròng Hµ Néi trÇm tÝch tÝch tô trong ®iÒu kiÖn ®ång b»ng ch©u
thæ cã ¶nh h−ëng cña biÓn. HÖ tÇng n»m kh«ng chØnh hîp trªn hÖ tÇng Tiªn H−ng.
7
- 2.1.2. Tròng HuÕ - Qu¶ng Ng·i (Nam bÓ S«ng Hång)
PALEOGEN
Oligocen
HÖ tÇng B¹ch TrÜ (E3 bt)
MÆt c¾t chuÈn cña hÖ tÇng n»m trong giÕng khoan B¹ch TrÜ (K.112-BT) (h×nh
5,6) thuéc ®Þa hµo HuÕ. T¹i ®©y, tõ ®é s©u 3667m ®Õn 3936 m hÖ tÇng phñ kh«ng chØnh
hîp trªn dolomit tuæi §evon. MÆt c¾t gåm chñ yÕu lµ sÐt bét kÕt xen c¸c tËp c¸t kÕt h¹t
nhá ®Õn võa mµu x¸m, x¸m n©u vµ Ýt líp kÑp máng than n©u. §¸ sÐt rÊt r¾n ch¾c,
ph©n líp máng ®Õn trung b×nh mµu x¸m, x¸m sÉm, chøa c¸c m¶nh vôn than hoÆc vËt
chÊt h÷u c¬. C¸t kÕt h¹t nhá ®Õn trung b×nh, b¸n gãc c¹nh ®Õn b¸n trßn c¹nh, chän läc
trung b×nh ®Õn tèt, mµu x¸m s¸ng, x¸m n©u nh¹t g¾n kÕt r¾n ch¾c b»ng xi m¨ng sÐt,
carbonat. BÒ dµy chung cña hÖ tÇng lµ 269 m. §©y lµ trÇm tÝch ®−îc thµnh t¹o trong
m«i tr−êng aluvi, ®Çm hå vµ ®ång b»ng ch©u thæ.
Ph¸t triÓn xuèng phÝa nam, ë l« 114 (GK. 114-KT) (h×nh 7) hÖ tÇng cã thµnh
phÇn c¸t kÕt nhiÒu h¬n vµ xen c¸c líp sÐt kÕt. ChuyÓn sang ®Þa hµo Qu¶ng Ng·i, t¹i
c¸c l« 118 vµ 119 gÆp nh÷ng líp ®¸ lôc nguyªn t−¬ng ®èi dµy (>200 m) chñ yÕu gåm c¸t
kÕt h¹t võa, th«, ®Õn rÊt th« hoÆc ®«i khi gÆp s¹n vµ cuéi kÕt, xen Ýt líp sÐt bét kÕt vµ
nh÷ng vØa than n©u (K. 118-CVX). Trong c¸t kÕt, h¹t vôn th−êng b¸n gãc c¹nh ®Õn
b¸n trßn c¹nh, ®é lùa chän vµ mµi trßn kÐm ®Õn trung b×nh, g¾n kÕt ch¾c b»ng xi
m¨ng sÐt-carbonat. BÒ dµy cña hÖ tÇng thay ®æi trong kho¶ng 100-300 m. C¸c trÇm
tÝch nµy h×nh thµnh trong ®iÒu kiÖn nãn båi tÝch, ®ång b»ng tam gi¸c ch©u ven biÓn
¶nh h−ëng cña c¸c dßng ch¶y.
Theo c¸c tµi liÖu ®Þa chÊn, hÖ tÇng B¹ch TrÜ t−¬ng øng víi tËp ®Þa chÊn gåm c¸c
ph¶n x¹ kh«ng liªn tôc, biªn ®é cao, tÇn sè thÊp ®Õn trung b×nh ë phÇn d−íi chuyÓn lªn
trªn ph¶n x¹ kh¸ liªn tôc, biªn ®é cao, tÇn sè trung b×nh cßn ë ®Þa luü Tri T«n, trÇm
tÝch nµy rÊt máng, chñ yÕu tån t¹i ë mét vµi lâm ®Þa ph−¬ng nhá, ®Æc tr−ng bëi c¸c
ph¶n x¹ hçn ®én, tÇn sè thÊp liªn quan chñ yÕu ®Õn tÝnh lôc ®Þa cña trÇm tÝch. §¸ng
l−u ý t¹i khu vùc khoan 114-KT mÆc dï ®· ph¸t hiÖn thÊy c¸c ho¸ th¹ch ®Þnh tuæi
trÇm tÝch lµ Oligoxen, nh−ng trªn mÆy c¾t ®Þa chÊn kh«ng thÓ hiÖn ®Æc ®iÓm vµ rÊt
khã liªn hÖ vµo c¸c trÇm tÝch tuæi nµy. §©y lµ vÊn ®Ò cÇn ph¶i nghiªn cøu chi tiÕt h¬n.
Tuæi Oligocen cña phøc hÖ nµy ®−îc x¸c ®Þnh theo sù xuÊt hiÖn cuèi cïng (LAD)
cña Cicatricosisporites dorogensis, Lycopodiumsporites neogenicus, Verrutricolporites
pachydermus, Gothanipolis vµ theo sù xuÊt hiÖn ®Çu tiªn (FAD) cña Florschuetzia
trilobata
HÖ tÇng B¹ch TrÜ ®−îc thµnh t¹o trong m«i tr−êng ®Çm hå - vòng vÞnh, giµu vËt
chÊt h÷u c¬ cã kh¶ n¨ng sinh dÇu khÝ. Nã n»m kh«ng chØnh hîp trªn ®¸ mãng nh−
dolomit Devon, quan s¸t thÊy ë giÕng khoan B¹ch TrÜ.
8
- NEOGEN
Miocen d−íi
HÖ tÇng S«ng H−¬ng (N1 1 sh)
HÖ tÇng ph©n bè kh¸ réng r·i trong c¸c ®Þa hµo HuÕ vµ Qu¶ng Ng·i. Theo tµi
liÖu khoan ë mÆt c¾t chuÈn (GK.112-BT) t¹i ®Þa hµo HuÕ, hÖ tÇng chñ yÕu gåm sÐt bét
kÕt mµu x¸m, x¸m s¸ng, x¸m n©u cøng ch¾c chøa v«i, vôn than n©u vµ ®«i khi vá
trïng lç, xen c¸c líp c¸t kÕt rÊt máng, mµu x¸m s¸ng; ®Æc biÖt thØnh tho¶ng cã xen kÏ
c¸c líp kÑp ®¸ v«i, nhÊt lµ ë phÇn trªn cña mÆt c¾t (trong kho¶ng 2437-2925 m) víi bÒ
dµy ®¹t tíi 25 m. BÒ dµy chung cña hÖ tÇng ë giÕng khoan nµy ®¹t 1230 m.
VÒ phÝa Nam c¸c trÇm tÝch lôc nguyªn xen ®¸ v«i t−¬ng tù còng thÊy ph¸t triÓn
trong ®Þa hµo Qu¶ng Ng·i. Cßn trªn ®Þa luü Tri T«n, hÖ tÇng l¹i chñ yÕu lµ ®¸ v«i vµ
dolomit (K.118-CVX, 119-CH) (h×nh 8); ®¸ cã mµu x¸m nh¹t, x¸m xanh vµ r¾n ch¾c;
chóng th−êng liªn quan ®Õn c¸c trÇm tÝch thÒm biÓn, nh−ng rÊt Ýt di tÝch sinh vËt, tû lÖ
dolomit t¨ng dÇn theo chiÒu s©u.
BÒ dµy cña hÖ tÇng S«ng H−¬ng theo tµi liÖu khoan thay ®æi tõ 100 ®Õn 1230 m,
cßn theo tµi liÖu ®Þa chÊn cã thÓ dµy h¬n. TËp ®Þa chÊn t−¬ng øng víi hÖ tÇng S«ng
H−¬ng gåm c¸c líp ph¶n x¹ kh¸ ®Òu, song ®é liªn tôc gi¶m, ®«i chç cã ph¶n x¹ mang
®Æc tr−ng cña trÇm tÝch ®ång b»ng ven biÓn xen c¸c vØa than, cßn c¸c ph¶n x¹ liªn
quan ®Õn ®¸ v«i vµ dolomit th−êng kh«ng liªn tôc vµ tr¾ng. HÖ tÇng n»m kh«ng chØnh
hîp trªn hÖ tÇng B¹ch TrÜ.
Tuæi Miocen sím cña hÖ tÇng ®−îc x¸c ®Þnh theo sù phong phó cña
Echiperiporites estelae, Magnastriatites howardii, Crassoretitriletes nanhaiensis, c¸c
®íi trïng lç N5-N8 víi Praeorbulina, Catapxydrax vµ c¸c ®íi Nannoplankton NN2-
NN4 víi Discoaster druggii, Helicosphaera ampliaperta, cïng víi c¸c d¹ng
Dinoflagellata: Cribroperidinium, vµ Apteodinium.
M«i tr−êng trÇm tÝch cña hÖ tÇng S«ng H−¬ng chñ yÕu thuéc vïng ®ång b»ng
ven biÓn vµ thÒm biÓn. HÖ tÇng n»m kh«ng chØnh hîp trªn hÖ tÇng B¹ch TrÜ.
Miocen gi÷a
HÖ tÇng Tri T«n (N12 tt)
MÆt c¾t chuÈn ®−îc chän ë giÕng khoan 119-CH tõ ®é s©u 1454-2165 m, bao
gåm thuÇn ®¸ v«i mµu x¸m s¸ng, vµng, x¸m n©u, x¸m sÉm chøa rong t¶o, trïng lç
kÝch th−íc lín vµ san h«. §¸ cã kiÕn tróc tõ h¹t vi tinh, h¹t nhá ®Õn Èn tinh, Ýt n¬i t¸i
kÕt tinh; cÊu tróc th−êng d¹ng khèi, Ýt ph©n líp, víi ®Æc tÝnh ®é rçng vµ ®é thÊm rÊt
tèt. Chóng cã ®é cøng trung b×nh, ®«i chç r¾n ch¾c. BÒ dµy cña hÖ tÇng ë giÕng khoan
nµy lµ 711 m.
Ph¸t triÓn xuèng c¸c tròng HuÕ vµ Qu¶ng Ng·i, hÖ tÇng Tri T«n chuyÓn sang
trÇm tÝch lôc nguyªn, trong ®ã sÐt bét kÕt chiÕm −u thÕ, xen Ýt c¸t kÕt. Chóng cã mµu
x¸m, x¸m s¸ng, chøa v«i, g¾n kÕt trung b×nh ®Õn cøng. BÒ dµy cña hÖ tÇng thay ®æi
9
- trong kho¶ng 300-1000 m. C¸c trÇm tÝch trªn thuéc t−íng biÓn n«ng, ven bê.
Trªn mÆt c¾t ®Þa chÊn, hÖ tÇng ®−îc ®Æc tr−ng b»ng sãng ®Þa chÊn ph¶n x¹ song
song, biªn ®é cao ®èi víi c¸c tËp ®¸ v«i ë ®Þa luü Tri T«n, cßn ë c¸c tròng HuÕ vµ Qu¶ng
Ng·i th−êng thÊy sãng cã biªn ®é lín, tÇn sè cao thÓ hiÖn c¸c ®¸ lôc nguyªn. TÝn hiÖu
®Þa chÊn thay ®æi tõ t©y sang ®«ng, liªn quan ®Õn trÇm tÝch m«i tr−êng thÒm vµ s−ên
thÒm kh¸ râ (h×nh 9,10).
HÖ tÇng Tri T«n n»m chØnh hîp trªn hÖ tÇng S«ng H−¬ng. C¸c trÇm tÝch cña hÖ
tÇng ®−îc thµnh t¹o trong m«i tr−êng biÓn n«ng, thÒm biÓn vµ ®ång b»ng ven biÓn. HÖ
tÇng ®−îc xÕp vµo Miocen gi÷a dùa vµo ho¸ th¹ch cæ sinh. §¸ng l−u ý lµ c¸c phøc hÖ
cæ sinh trong khu vùc cã sù kh¸c biÖt: phøc hÖ Miogypsina-Lepidocyclina, Orbulina
universa víi c¸c t¶o kh«ng x¸c ®Þnh chØ t×m thÊy trong ®¸ v«i ë c¸c giÕng khoan trªn l«
118-121, trong khi bµo tö phÊn hoa vµ Nannoplankton t×m thÊy trong trÇm tÝch lôc
nguyªn ë c¸c tròng HuÕ vµ Qu¶ng Ng·i.
Trong ®¸ v«i thuéc c¸c l« 118, 119 ®· ph¸t hiÖn ®−îc c¸c vØa khÝ cã hµm l−îng
khÝ CO2 cao.
Miocen trªn
HÖ tÇng Qu¶ng Ng·i (N13 qn)
MÆt c¾t chuÈn cña hÖ tÇng Qu¶ng Ng·i ®−îc m« t¶ trªn c¬ së tµi liÖu GK. 119-
CH n»m ngay ven r×a ®Þa hµo Qu¶ng Ng·i, tõ ®é s©u 790 m ®Õn 1454 m. T¹i ®©y, hÖ
tÇng bao gåm chñ yÕu lµ sÐt kÕt xen kÏ c¸c líp máng bét kÕt, c¸t kÕt vµ Ýt ®¸ v«i, chøa
vËt chÊt than, pyrit, glauconit. SÐt kÕt mµu tõ x¸m s¸ng ®Õn x¸m sÉm, ®é cøng trung
b×nh, ®«i chç r¾n ch¾c, d¹ng khèi. Bét kÕt mµu x¸m, x¸m sÉm, n©u, ph©n líp dµy ®Õn
d¹ng khèi, xi m¨ng lµ sÐt vµ carbonat. C¸t kÕt mµu x¸m tr¾ng, x¸m n©u, h¹t th−êng
mÞn, b¸n trßn c¹nh, ®é lùa chän tõ võa ®Õn tèt. Thµnh phÇn h¹t chñ yÕu lµ th¹ch anh,
xi m¨ng lµ sÐt, carbonat. §¸ v«i ë c¸c líp kÑp máng mµu x¸m s¸ng, x¸m vµng, cøng
võa ®Õn ch¾c, d¹ng khèi, cã chç dµy 0,5-2 m (GK. 120-CS) chøa sÐt bét vµ phong phó
®éng vËt biÓn. BÒ dµy cña hÖ tÇng ë giÕng khoan nµy lµ 664m.
HÖ tÇng Qu¶ng Ng·i ph¸t triÓn t−¬ng ®èi ®Òu kh¾p toµn vïng tròng, cã chiÒu
dµy thay ®æi trong kho¶ng 500-800 m.
Trªn mÆt c¾t ®Þa chÊn, ®©y lµ tËp ®Þa chÊn cã c¸c ph¶n x¹ song song, ®é liªn tôc
tèt, biªn ®é trung b×nh ®Õn lín, tÇn sè cao. M«i tr−êng thµnh t¹o cña hÖ tÇng thay ®æi
tõ ®ång b»ng ch©u thæ ®Õn biÓn ven bê, biÓn s©u. Quan hÖ víi hÖ tÇng Tri T«n ®−îc thÓ
hiÖn lµ mÆt bÊt chØnh hîp biÓn tiÕn víi hai pha ph¶n x¹ m¹nh kh«ng liªn tôc vµ cã
gi¸n ®o¹n bµo mßn ë gÇn c¸c ®øt g·y chÝnh.
Sù phong phó cña Dacrydium vµ FAD cña Stenochlaena laurifolia cïng víi
LAD cña Fl. trilobata gióp x¸c ®Þnh tuæi Miocen muén. Thªm vµo ®ã, c¸c Foram vµ c¸c
Nannoplankton thuéc c¸c ®íi tuæi Miocen muén còng ®· ®−îc x¸c ®Þnh theo Discoaster
quinqueramus (NN10-NN11.)
HÖ tÇng Qu¶ng Ng·i thµnh t¹o trong m«i tr−êng ®ång b»ng ven biÓn, biÓn
10
- n«ng, thÒm lôc ®Þa vµ biÓn s©u. C¸c trÇm tÝch nµy n»m kh«ng chØnh hîp trªn hÖ tÇng
Tri T«n.
PLIOCEN
HÖ tÇng BiÓn §«ng (N2 b®)
Khu vùc Nam bÓ S«ng Hång mÆt c¾t ®Æc tr−ng cho hÖ tÇng ®−îc chän t¹i GK.
114-KT tõ ®é s©u 759 ®Õn 1084 m. HÖ tÇng cã thµnh phÇn chñ yÕu lµ sÐt, bét kÕt x¸m,
Ýt sÐt v«i mµu x¸m s¸ng ®Õn x¸m ®á, mÒm bë vµ c¸t bë rêi, mµu x¸m ®Õn x¸m sÉm, h¹t
mÞn ®Õn trung b×nh, ®é lùa chän trung b×nh, b¸n s¾c c¹nh ®Õn trßn c¹nh, thµnh phÇn
h¹t chñ yÕu lµ th¹ch anh, chøa c¸c æ v«i. Trong sÐt kÕt vµ c¸t cã nhiÒu vá ho¸ th¹ch
trïng lç, th©n mÒm, rªu ®éng vËt, vv… BÒ dµy cña hÖ tÇng ë giÕng khoan nµy ®¹t 325
m.
HÖ tÇng BiÓn §«ng phñ kÝn toµn khu vùc Nam bÓ S«ng Hång. Nh×n chung, mÆt
c¾t ë c¸c n¬i cã nÐt t−¬ng tù víi mÆt c¾t ®Æc tr−ng cña hÖ tÇng m« t¶ bªn trªn, thÓ hiÖn
mét giai ®o¹n ph¸t triÓn trÇm tÝch gièng nhau trong khu vùc nµy.
MÆt c¾t ®Þa chÊn cña hÖ tÇng dÔ dµng liªn hÖ víi khu vùc phÝa b¾c (vÞnh B¾c
Bé) vµ phÝa nam (c¸c bÓ Phó Kh¸nh, Cöu Long, Nam C«n S¬n). §ã lµ c¸c tËp ph¶n x¹
song song hoÆc gÇn song song, n»m ngang, biªn ®é lín, ®é liªn tôc tèt, liªn quan ®Õn
c¸c trÇm tÝch sÐt, bét cña vïng biÓn kh¬i n«ng ®Õn biÓn s©u. ë ®¸y cña tËp nµy thÊy râ
mÆt gi¸n ®o¹n bµo mßn vµ thÕ n»m d¹ng biÓn tiÕn liªn quan ®Õn mÆt bÊt chØnh hîp
gi÷a c¸c hÖ tÇng BiÓn §«ng vµ Qu¶ng Ng·i.
Tuæi cña trÇm tÝch ®−îc x¸c ®Þnh theo ho¸ th¹ch Bµo tö phÊn hoa thuéc phøc
hÖ Dacrydium- Florschuetzia meridionalis vµ ho¸ th¹ch trïng lç kh¸ phong phó vµ
gåm c¸c loµi cña Pseudorotalia, Asterorotalia, Gobigerinoides. ruber (N18-N23), Gl.
obliquus (N17-N21), Globorotalia margaritae (N18-N20) còng nh− ho¸ th¹nh
Nannoplankton Ceratholithus rugosus, Cyclococcolithus formosus, Discoaster argutus,
Discoaster broweri, Calcidiscus macintyrei, Reticulofenestra pseudoumbilica thuéc c¸c
®íi NN12-NN15 tuæi Pliocen.
M«i tr−êng trÇm tÝch cña hÖ tÇng BiÓn §«ng ë khu vùc nµy thuéc t−íng biÓn
n«ng ®Õn s©u, liªn quan ®Õn sù ph¸t triÓn cña thÒm lôc ®Þa BiÓn §«ng. HÖ tÇng n»m
kh«ng chØnh hîp trªn hÖ tÇng Qu¶ng Ng·i.
2.2. §Þa tÇng trÇm tÝch Kainozoi bån Phó kh¸nh
HiÖn ch−a cã khoan ë khu vùc nµy nh−ng theo kÕt qu¶ minh gi¶i tµi liÖu ®Þa
chÊn khu vùc cïng mét sè tuyÕn trong vïng (h×nh 11), liªn kÕt víi tµi liÖu ®Þa chÊt
giÕng khoan l©n cËn ë bÓ Cöu Long, Nam C«n S¬n vµ Nam S«ng Hång cho phÐp dù
®o¸n trÇm tÝch Kainozoi phñ chång gèi trªn mãng lµ ®¸ biÕn chÊt, ®¸ granit,
granodiorit tuæi tr−íc §Ö Tam (PZ, MZ). TrÇm tÝch §Ö tam cã chiÒu dµy thay ®æi 500m
däc theo r×a phÝa T©y ®Õn 7000 - 8000m ë c¸c tròng s©u phÝa §«ng cña bån, chóng bao
11
- gåm:
- C¸c trÇm tÝch Eoxen? Chñ yÕu lµ trÇm tÝch h¹t th«, s¹n cuéi kÕt ë ®¸y c¸c ®Þa
hµo vµ b¸n ®Þa hµo ®−îc ph¶n ¸nh trong tËp ®Þa chÊn Eoxen, víi c¸c sãng ®Þa chÊn cã
®é liªn tôc kÐm, biªn ®é trung b×nh ®Õn cao, cã thÓ cã c¸c vËt liÖu nói löa xen trong c¸c
trÇm tÝch lôc ®Þa aluvi.
- C¸c trÇm tÝch Oligoxen phñ bÊt chØnh hîp trªn c¸c trÇm tÝch Eoxen vµ bao
gåm c¸c trÇm tÝch mÞn h¬n gåm c¸t, sÐt, Ýt líp than vµ tËp cuéi s¹n. Trªn mÆt c¾t ®Þa
chÊn trÇm tÝch nµy ®−îc xÕp vµo tËp Oligoxen. Sãng ph¶n x¹ cã ®é liªn tôc kÐm, biªn
®é trung b×nh, tÇn sè thÊp, cã n¬i ph¶n x¹ d¹ng gß ®åi. M«i tr−êng trÇm tÝch chñ yÕu lµ
®Çm hå, ch©u thæ vµ Ýt chç ven biÓn.
- C¸c trÇm tÝch Mioxen chñ yÕu lµ c¸c trÇm tÝch lôc nguyªn, ch©u thæ, xen c¸c
pha biÓn vµ biÓn n«ng. PhÇn tròng phÝa §«ng ph¸t triÓn ®¸ v«i d¹ng thÒm, ®¸ v«i ¸m
tiªu. Cã thÓ ph©n ra trÇm tÝch Mioxen d−íi, gi÷a vµ muén theo c¸c tËp ®Þa chÊn sau:
TrÇm tÝch Mioxen sím ph¶n x¹ ¸ song song ®Õn song song , biªn ®é thÊp ®Õn
cao ®é liªn tôc trung b×nh, d¹ng dèc tho¶i. PhÝa B¾c cã d¹ng nªm lÊn dù b¸o qu¹t ch©u
thæ hoÆc qu¹t aluvi. Ph¶n x¹ biªn ®é cao dù b¸o carbonat thÒm.
TrÇm tÝch Mioxen gi÷a ph¶n x¹ song song, biªn ®é cao, dù b¸o carbonat thÒm ë
phÝa ®«ng. PhÝa t©y mçi tËp gåm c¸c thµnh phÇn liªn quan ®Õn mùc n−íc biÓn thÊp,
mùc n−íc biÓn cao vµ biÓn tiÕn.
TrÇm tÝch Mioxen trªn ®Æc tr−ng ph¶n x¹ ph¸t triÓn d¹ng ch÷ S nªm lÊn r×a
thÒm ph¸t triÓn m¹nh tõ phÝa b¾c xuèng phÝa ®«ng. PhÝa t©y lµ c¸c ph¶n x¹ song song,
biªn ®é thÊp ®Õn trung b×nh , ®é liªn tôc kÐm. TrÇm tÝch t−íng ven bê vµ thÒm trong.
TrÇm Plioxen §Ö tø lµ c¸c trÇm tÝch c¸t, bét, sÐt thÒm vµ biÓn s©u liªn quan
®Õn qu¸ tr×nh h×nh thµnh toµn bé thÒm lôc ®Þa BiÓn §«ng. MÆt c¾t ®Þa chÊn ®−îc dÔ
dµng liªn hÖ víi c¸c tËp Plioxen - §Ö tø trong khu vùc. ë phÝa §«ng tËp nªm lÊn dµy,
®Æc tr−ng trÇm tÝch s−ên thÒm, phÝa t©y ph¶n x¹ song song, ®é liªn tôc tèt, biªn ®é
trung b×nh, tÇn sè thÊp vËn tèc líp VL= 1800 - 2100m/s liªn quan ®Õn t−íng trÇm tÝch
thÒm trong ®Õn ngoµi trong toµn khu vùc.
2.3. §Þa tÇng trÇm tÝch Kainozoi nhãm bån hoµng sa vµ
tr−êng sa
ë khu vùc nµy ch−a cã giÕng khoan, tuy vËy theo tµi liÖu ®Þa chÊn vÒ tæng thÓ
cã thÓ h×nh dung ®Þa tÇng cña c¸c khu vùc nµy nh− sau:
C¸c trÇm tÝch §Ö tam bao gåm lôc nguyªn lôc nguyªn carbonat cã chiÒu dµy 1
®Õn 7- 8km, phñ trªn ®¸ mãng tr−íc §Ö tam cã thÓ lµ c¸c ®¸ x©m nhËp granit,
granodiorit, ®¸ phun trµo vµ c¸c ®¸ trÇm tÝch biÕn chÊt Paleozoi, Mezozoi
TrÇm tÝch Eoxen? Oligoxen: §Æc tr−ng b»ng c¸c tËp sÐt xen lÉn than h×nh
thµnh trong ®iÒu kiÖn ®Çm hå ®«i chç gÆp c¸c thµnh t¹o s¹n cuéi kÕt vµ trÇm tÝch cã
12
- nguån gèc nói löa.
TrÇm tÝch Mioxen sím: §Æc tr−ng b»ng c¸c tËp c¸t - sÐt xen kÏ h×nh thµnh
trong ®iÒu kiÖn biÓn ven bê hoÆc ®ång b»ng ch©u thæ.
TrÇm tÝch Mioxen gi÷a ®Æc tr−ng b»ng c¸c tËp c¸t sÐt xen kÏ h×nh thµnh trong
®iÒu kiÖn biÓn ven bê, ë c¸c ®íi cao ®Æc tr−ng b»ng ®¸ v«i d¹ng thÒm hoÆc ¸m tiªu san
h«. PhÇn d−íi l¸t c¾t chñ yÕu lµ c¸c thµnh t¹o lôc nguyªn.
TrÇm tÝch Mioxen trªn bao gåm c¸c trÇm tÝch sÐt bét xen Ýt c¸c tËp c¸t t−íng
biÓn. T¹i c¸c ®íi cao ®¸ v«i d¹ng thÒm, san h« ph¸t triÓn m¹nh. BÒ dµy trÇm tÝch nµy
®¹t kho¶n 650m. TrÇm tÝch Plioxen- §Ö tø : sÐt, bét xen c¸t t−íng biÓn thÒm, biÓn s©u.
T¹i c¸c ®íi cao ®¸ v«i d¹ng thÒm vµ ¸m tiªu ph¸t triÓn lªn ®Õn bÒ mÆt ®¸y biÓn.
2.4. §Þa tÇng trÇm tÝch Kainozoi bån t− chÝnh – vòng m©y
T− ChÝnh Vòng M©y lµ bÓ trÇm tÝch míi ®−îc nghiªn cøu ph¸t hiÖn trªn c¬ së
tµi liÖu ®Þa chÊn - HiÖn vÞ trÝ cña bÓ trong cÊu tróc chung cßn nhiÒu tranh luËn. Trong
khu vùc cã duy nhÊt mét giÕng khoan. Ttrªn c¬ së ®ã §ç B¹t vµ Ng« Xu©n Vinh (2000)
®· nghiªn cøu vµ x©y dùng cét ®Þa tÇng tæng hîp cña bÓ nh− sau: (h×nh 12).
Mãng tr−íc §Ö tam lµ c¸c ®¸ riolit, andezit vµ ®¸ bÞ biÕn ®æi vµ nøt nÎ m¹nh.
Phñ bÊt chØnh hîp trªn chóng lµ trÇm tÝch hÖ tÇng Vòng M©y (E3?) gåm c¸c ®¸ lôc
nguyªn c¸t kÕt, sÐt kÕt r¾n ch¾c cã c¸c m¶nh vôn than. HÖ tÇng T− ChÝnh (N12) c¸c
trÇm tÝch lôc nguyªn cuéi, c¸t, bét, sÐt kÕt vµ c¸c líp than chuyÓn lªn phÇn trªn lµ ®¸
v«i ¸m tiªu vµ d¹ng nªm mµu tr¾ng tr¾ng x¸m chøa Florschuetzia trilobata, F.
meridionalis vµ c¸c Foram lín Lepidocyclina, Miogypsina. HÖ tÇng Phóc T©n (N13) gåm
®¸ v«i ¸m tiªu, vµ d¹ng nÒn mµu tr¾ng cã nhiÒu hang hèc ph¸t triÓn chøa c¸c bµo tö
phÊn Florschuetzia meridionalis Antocerisporites, vµ c¸c Foram lín Lepidocyclina,
Miogypsina. HÖ tÇng Tr−êng Sa (N2) bao gåm ®¸ v«i ¸m tiªu san h«, ®¸ v«i sinh vËt
d¹ng khèi mµu tr¾ng chøa phong phó c¸c vôn sinh vËt, san h« t¶o trïng lç... t−¬ng
®−¬ng hÖ tÇng BiÓn §«ng cña khu vùc.
Nh− vËy mÆt c¾t cña giÕng khoan nµy ch−a ph¸t hiÖn ®−îc c¸c trÇm tÝch
Mioxen sím mµ ch¾c ch¾n tån t¹i nh−ng kh«ng phæ biÕn trong toµn bÓ.
2.5. §Þa tÇng trÇm tÝch Kainozoi bån cöu long
PALEOGEN
Eocen
HÖ tÇng Cµ Cèi (E2 cc)
MÆt c¾t chuÈn cña hÖ tÇng Cµ Cèi ®−îc x¸c lËp t¹i giÕng khoan Cöu Long 1,
lµng Cµ Cèi, HuyÖn Trµ Có, tØnh Trµ Vinh ë ®ång b»ng Nam Bé trong kho¶ng ®é s©u
1220-2100 m.
13
- HÖ tÇng chñ yÕu gåm c¸c ®¸ vôn th« mµu x¸m tr¾ng, n©u ®á, ®á tÝm, nh− cuéi
kÕt, s¹n kÕt, c¸t kÕt h¹t võa vµ th« ®Õn rÊt th« chøa cuéi s¹n vµ Ýt líp sÐt kÕt. C¸c
trÇm tÝch nµy n»m bÊt chØnh hîp trªn mãng lµ ®¸ phun trµo (andesit vµ tuf andesit) cã
tuæi tr−íc Kainozoi (h×nh 13).
Cuéi kÕt, s¹n kÕt vµ c¸t kÕt th−êng cã cÊu t¹o d¹ng khèi hoÆc ph©n líp rÊt dµy,
®é lùa chän kÐm, g¾n kÕt yÕu. Thµnh phÇn chÝnh cña cuéi vµ s¹n lµ c¸c ®¸ phun trµo
(andesit, tuf andesit, dacit, ryolit), ®¸ biÕn chÊt (quarzit, ®¸ phiÕn mica), ®¸ v«i vµ Ýt
m¶nh granitoid. §©y lµ c¸c trÇm tÝch thµnh t¹o trong m«i tr−êng lôc ®Þa (deluvi,
proluvi, aluvi..) trong ®iÒu kiÖn n¨ng l−îng cao cña thêi kú ®Çu sôt lón, t¸ch gi·n h×nh
thµnh c¸c ®Þa hµo, do vËy diÖn ph©n bè cña chóng ch¾c ch¾n chØ giíi h¹n ë s−ên cña
mét sè hè sôt s©u cña bÓ Cöu Long. BÒ dµy cña hÖ tÇng t¹i giÕng khoan Cöu Long lµ
880 m.
Nh×n chung mÆt c¾t ®Þa chÊn tõ ®Êt liÒn ra phÝa ®«ng cña bÓ gåm 2 phÇn: phÇn
trªn cã ph¶n x¹ hçn ®én hoÆc d¹ng vßm, biªn ®é cao, tÇn sè thÊp, ®é liªn tôc kÐm ®Õn
tèt; phÇn d−íi ph¶n x¹ kh«ng ph©n dÞ, lén xén, biªn ®é cao, tÇn sè thÊp, ®é liªn tôc
kÐm, trÇm tÝch aluvi - ®Çm hå.
T¹i mét sè n¬i, nh− ë cÊu t¹o Sãi còng ph¸t hiÖn mét tËp cuéi kÕt, s¹n kÕt vµ
c¸t kÕt h¹t th« d¹ng khèi dµy tíi 339 m phñ bÊt chØnh hîp trùc tiÕp trªn ®¸ mãng
granitoid tuæi Jura. Cuéi s¹n kÕt cã ®é lùa chän vµ mµi trßn kÐm, tuy nhiªn chóng cã
®é g¾n kÕt tèt h¬n do n»m ë ®é s©u lín h¬n vµ thµnh phÇn cuéi s¹n chñ yÕu gåm
granitoid cã thµnh phÇn gÇn t−¬ng tù c¸c ®¸ mãng n»m d−íi nã. C¸c tËp trÇm tÝch h¹t
th« nh− ®· m« t¶ theo thµnh phÇn vµ t−íng, cã lÏ nh÷ng thµnh t¹o nµy ®−îc l¾ng ®äng
tõ s¶n phÈm cña vá phong ho¸ granitoid n»m c¸ch kh«ng xa nguån vËt liÖu trong ®iÒu
kiÖn n¨ng l−îng rÊt cao ë thêi kú ®Çu cña qu¸ tr×nh t¸ch gi·n vµ sôt lón.
Theo tµi liÖu ®Þa chÊn, hÖ tÇng Cµ Cèi phñ bÊt chØnh hîp trªn c¸c thµnh t¹o
tr−íc §Ö tam. BÒ dµy hÖ tÇng ë vïng cöa s«ng HËu kho¶ng 1000 m, ë trung t©m cña bÓ
cã thÓ dµy h¬n. HÖ tÇng chØ ph©n bè h¹n chÕ trong c¸c lâm sôt s©u nªn ë c¸c giÕng
khoan Ýt khi b¾t gÆp. C¸c di tÝch cæ sinh nghÌo nµn, chØ cã bµo tö phÊn, t¹o thµnh phøc
hÖ Trudopollis - Plicapollis. HiÖn phøc hÖ nµy míi t×m thÊy ë lç khoan Cöu Long 1
(trong kho¶ng 1255-2100 m), gåm Cicatricosisporites, ®Æc biÖt cã Trudopollis vµ
Plicapollis lµ nh÷ng d¹ng ®Þnh tuæi Eocen cho trÇm tÝch chøa chóng.
HÖ tÇng Cµ Cèi n»m kh«ng chØnh hîp trªn ®¸ mãng.
Oligocen d−íi
HÖ tÇng Trµ Có (E31 tc)
HÖ tÇng Trµ Có ®−îc x¸c lËp t¹i giÕng khoan CL-1 thuéc vïng Cµ Cèi, huyÖn
Trµ Có, tØnh Trµ Vinh. T¹i ®©y, trong kho¶ng ®é s©u 1082-1220 m. HÖ tÇng Trµ Có ®Æc
tr−ng b»ng sù xen kÏ gi÷a c¸t, sái kÕt víi nh÷ng líp bét sÐt chøa cuéi, s¹n, sái. H¹t
cuéi s¹n cã thµnh phÇn th¹ch häc kh¸c nhau, chñ yÕu lµ andesit vµ granit. BÒ dµy cña
hÖ tÇng ë giÕng khoan CL-1 ®¹t 138 m.
14
- Vµo vïng trung t©m bÓ Cöu Long, thµnh phÇn trÇm tÝch cña hÖ tÇng Trµ Có
mÞn dÇn vµ lóc ®Çu chóng ®−îc xÕp vµo phÇn d−íi cña hÖ tÇng Trµ T©n. Chóng phÇn
lín lµ c¸c líp sÐt kÕt giµu vËt chÊt h÷u c¬, sÐt kÕt chøa nhiÒu vôn thùc vËt vµ sÐt kÕt
chøa than (chiÕm kho¶ng 60-90% mÆt c¾t) ®«i khi cã c¸c líp than mµu ®en, t−¬ng ®èi
r¾n ch¾c. PhÇn lín ®¸ sÐt bÞ biÕn ®æi thø sinh vµ nÐn Ðp m¹nh thµnh ®¸ phiÕn sÐt mµu
x¸m sÉm, x¸m lôc hoÆc x¸m n©u, xen víi c¸c líp máng bét kÕt vµ c¸t kÕt, ®«i khi cã c¸c
líp sÐt v«i. Thµnh phÇn cña tËp sÐt kÕt nµy gåm kaolinit, ilit vµ chlorit, nhiÒu n¬i phñ
trùc tiÕp lªn mãng (vßm trung t©m má B¹ch Hæ, R¹ng §«ng) vµ ®ãng vai trß lµ mét
tÇng ch¾n tèt mang tÝnh ®Þa ph−¬ng cho c¸c vØa chøa dÇu trong ®¸ mãng ë má B¹ch
Hæ, TN Rång, R¹ng §«ng, S− Tö §en v.v. (h×nh 14).
HÖ tÇng Trµ Có h×nh thµnh trong c¸c ®iÒu kiÖn m«i tr−êng trÇm tÝch kh¸c nhau
tõ s−ên tÝch, lò tÝch, båi tÝch, s«ng, kªnh l¹ch ®Õn ®Çm hå, vòng vÞnh.
HÖ tÇng Trµ Có cã bÒ dµy ®o ®−îc trong giÕng khoan thay ®æi tõ 100 ®Õn 500 m
ë c¸c vßm n©ng, cßn ë c¸c tròng ®Þa hµo ®¹t tíi trªn 1000 m. Theo tµi liÖu ®Þa chÊn, hÖ
tÇng ®−îc thÓ hiÖn b»ng tËp ®Þa chÊn mµ C«ng ty liªn doanh Vietsopetro th−êng gäi lµ
tËp E. Nã øng víi phÇn d−íi tËp ®Þa chÊn rÊt Ýt ph©n dÞ, ®é liªn tôc kÐm, biªn ®é kh¸
lín, tÇn sè thÊp, kh«ng cã quy luËt ph©n líp, th−êng phñ bÊt chØnh hîp trùc tiÕp trªn
c¸c ®¸ mãng.
Tµi liÖu cæ sinh trong hÖ tÇng rÊt nghÌo nµn; míi chØ ph¸t hiÖn thÊy Ýt bµo tö
phÊn hoa l Magnastriatites howardi, Verrucatosporites, Triletes, Pinuspollenites,
Oculopollis tuæi Eocen - Oligocen, x¸c ®Þnh theo Oculopollis (LAD trong Eocen muén)
vµ Magnastriatites howardi (FAD trong Eocen muén). Tuy nhiªn, dùa trªn quan hÖ ®Þa
tÇng n»m trªn hÖ tÇng Cµ Cèi (Eocen), hÖ tÇng Trµ Có ®−îc coi lµ cã tuæi Oligocen sím.
HÖ tÇng n»m kh«ng chØnh hîp cã n¬i trªn hÖ tÇng Cµ Cèi, cã n¬i trªn ®¸ mãng.
Oligocen gi÷a - trªn
HÖ tÇng Trµ T©n (E32-3 tt)
HÖ tÇng Trµ T©n lÇn ®Çu tiªn ®−îc m« t¶ t¹i giÕng khoan 15A-IX ®Æt trong cÊu
t¹o Trµ T©n ë kho¶ng ®é s©u 2535 - 3038 m. T¹i ®©y, trÇm tÝch chñ yÕu bao gåm c¸t
kÕt h¹t nhá ®Õn võa mµu x¸m tr¾ng, xi m¨ng carbonat, chuyÓn dÇn lªn trªn cã nhiÒu
líp bét kÕt, sÐt kÕt mµu n©u vµ ®en, xen c¸c líp máng than, cã chç chøa glauconit. §¸
biÕn ®æi ë giai ®o¹n catagen muén. §−êng cong ®Þa vËt lý lç khoan cã ®iÖn trë rÊt cao ë
phÇn d−íi vµ thÊp ë phÇn trªn; cßn ®−êng gamma th× ng−îc l¹i. BÒ dµy cña hÖ tÇng ë
giÕng khoan nµy ®¹t 503 m.
HÖ tÇng Trµ T©n ph©n bè réng r·i h¬n so víi hÖ tÇng Trµ Có vµ cã bÒ dµy thay
®æi kh¸ m¹nh ë c¸c vïng kh¸c nhau cña bÓ. Nh×n chung, cã lÏ vµo thêi kú thµnh t¹o hÖ
tÇng nµy ®Þa h×nh cæ cña mãng tr−íc §Ö tam Ýt nhiÒu ®· ®−îc san b»ng h¬n so víi thêi
kú tr−íc. Trong ®iÒu kiÖn cæ ®Þa lý nh− vËy, mÆt c¾t hÖ tÇng Trµ T©n cã sù xen kÏ gi÷a
sÐt kÕt (chiÕm 40-70% mÆt c¾t, ®Æc biÖt lµ c¸c l« ë phÇn §B cña bÓ), bét kÕt, c¸t kÕt vµ
ë nhiÒu n¬i thÊy xuÊt hiÖn c¸c líp ®¸ phun trµo cã thµnh phÇn kh¸c nhau.
15
- HÖ tÇng Trµ T©n ®−îc t¹o thµnh trong ®iÒu kiÖn m«i tr−êng kh«ng gièng nhau
gi÷a c¸c khu vùc; tõ ®iÒu kiÖn s«ng båi tÝch, ®ång b»ng ch©u thæ, ®Çm lÇy - vòng vÞnh
®Õn xen kÏ c¸c pha biÓn n«ng. Thµnh phÇn trÇm tÝch chñ yÕu lµ sÐt giµu vËt chÊt h÷u
c¬ vµ c¸c tµn tÝch thùc vËt thuéc t−íng ®Çm hå, ®Çm lÇy vòng vÞnh chÞu ¶nh h−ëng cña
biÓn ë c¸c møc ®é kh¸c nhau, ph¸t triÓn t−¬ng ®èi réng r·i trong hÇu hÕt khu vùc, ®Æc
biÖt lµ tõ phÇn trung t©m cña bÓ kÐo dµi vÒ phÝa §B, n¬i ¶nh h−ëng cña m«i tr−êng
biÓn ngµy mét t¨ng lªn. Trong khi ®ã, tû lÖ c¸t chiÕm −u thÕ, xen kÏ sÐt, bét thuéc m«i
tr−êng båi tÝch, s«ng, ®ång b»ng ch©u thæ gÆp t−¬ng ®èi phè biÕn t¹i ®íi n©ng trung
t©m (cÊu t¹o B¹ch Hæ vµ §N Rång) vµ phÇn lín l« 16, 17 ë r×a b¾c vµ phÇn TB cña bÓ.
Nh×n chung, hÖ tÇng Trµ T©n cã bÒ dµy quan s¸t theo giÕng khoan thay ®æi tõ
400 ®Õn 800 m, cßn ë c¸c n¬i tròng cã thÓ ®¹t ®Õn 1500 m. Trªn mÆt c¾t ®Þa chÊn, hÖ
tÇng ®Æc tr−ng b»ng tËp ®Þa chÊn mµ phÇn d−íi lµ nh÷ng vïng ph¶n x¹ gÇn nh− tr¾ng,
biªn ®é thÊp víi tÇn sè trung b×nh ®Õn cao, cßn ë phÝa trªn ph¶n x¹ cã biªn ®é liªn tôc
tèt, tÇn sè trung b×nh, biªn ®é kh¸, ph©n líp tèt. PhÇn phÝa t©y, ë c¸c l« 16, 17 tËp ®Þa
chÊn cã ph¶n x¹ song song, biªn ®é võa ®Õn m¹nh, ®é liªn tôc trung b×nh ®Õn tèt, tÇn
sè thÊp. PhÇn trung t©m cã ph¶n x¹ song song, ph©n kú, v¾ng mÆt ë c¸c ®íi n©ng (nh−
ë má Rång), vËn tèc líp ®¹t 3100-3600 m/s, tû lÖ c¸t/sÐt thÊp, ®−êng ®iÖn trë cao. C¸c
®Æc tr−ng trªn ph¶n ¸nh c¸c trÇm tÝch ®Çm hå (h×nh 15, 16, 17).
Tuæi Oligocen gi÷a-muén cña hÖ tÇng Trµ T©n ®· ®−îc x¸c ®Þnh theo
Cicatricosisporites, Verrutricolporites pachydermus vµ Florschuetzia trilobata.
§Æc biÖt hÖ tÇng chøa nhiÒu vËt liÖu h÷u c¬ d¹ng sapropel v« ®Þnh h×nh, d¹ng
vËt liÖu h÷u c¬ n¶y sinh trong ®iÒu kiÖn hå kh«ng cã oxy. TÝnh chÊt nµy Morley gäi lµ
"t−íng sapropel" trong khi ph©n tÝch c¸c giÕng khoan trªn l« 15. Ngoµi ra cßn gÆp
nhiÒu T¶o n−íc ngät nh− Pediastrum, Bosidinia.
HÖ tÇng Trµ T©n n»m chØnh hîp trªn hÖ tÇng Trµ Có.
NEOGEN
Miocen d−íi
HÖ tÇng B¹ch Hæ (N11 bh)
MÆt c¾t chuÈn cña hÖ tÇng B¹ch Hæ ®−îc m« t¶ t¹i giÕng khoan BH1, tõ ®é s©u
2037 ®Õn 2960 m. MÆt c¾t gåm 2 phÇn: phÇn d−íi chñ yÕu lµ sÐt kÕt, c¸t kÕt ph©n líp
máng mµu x¸m ®en, x¸m xanh, chuyÓn lªn trªn hµm l−îng c¸t kÕt t¨ng dÇn vµ xen c¸c
líp bét kÕt mµu x¸m ®Õn n©u. PhÇn trªn chñ yÕu lµ sÐt kÕt mµu x¸m n©u chuyÓn dÇn
lªn sÐt kÕt mµu x¸m xanh, ®ång nhÊt, chøa ho¸ th¹ch ®éng vËt biÓn thuéc nhãm
Rotalia nªn gäi lµ sÐt Rotalia (chñ yÕu lµ Ammonia kÝch th−íc 1/10 mm). BÒ dµy cña hÖ
tÇng ë giÕng khoan BH1 ®¹t kho¶ng 923 m.
Quan s¸t trong toµn khu vùc cho thÊy hÖ tÇng B¹ch Hæ ph¸t triÓn kh¸ réng
kh¾p. PhÇn d−íi gåm c¸t kÕt kÝch th−íc h¹t kh¸c nhau xen kÏ bét kÕt vµ sÐt kÕt, ®«i
n¬i cã chøa vôn than h×nh thµnh trong m«i tr−êng aluvi ®Õn ®ång b»ng ch©u thæ ngËp
n−íc trong ®iÒu kiÖn n¨ng l−îng thay ®æi kh¸ m¹nh tõ vïng nµy ®Õn vïng kh¸c. PhÇn
16
- trªn ë hÇu hÕt mäi n¬i ph¸t triÓn sÐt kÕt t−¬ng ®èi s¹ch, chøa nhiÒu ho¸ th¹ch biÓn
n«ng Rotalia xen kÏ c¸c líp bét kÕt, Ýt líp c¸t kÕt h¹t nhá, mµu x¸m lôc chøa nhiÒu
glauconit. Nh×n chung hÖ tÇng ®−îc thµnh t¹o trong m«i tr−êng biÓn, biÓn n«ng cã xu
h−íng t¨ng dÇn khi ®i tõ r×a TN cña bÓ (l« 16, 17, r×a TN cÊu t¹o Rång) qua phÇn
trung t©m ®Õn khu vùc phÝa §B bÓ (c¸c l« 01 vµ 15).
Toµn bé trÇm tÝch Miocen d−íi hÖ tÇng B¹ch Hæ ph¶n ¸nh mét qu¸ tr×nh biÓn
tiÕn.
HÖ tÇng B¹ch Hæ cã bÒ dµy thay ®æi tõ 400 ®Õn 800 m. Trªn mÆt c¾t ®Þa chÊn, ë
phÝa trung t©m hÖ tÇng B¹ch Hæ t−¬ng øng víi tËp ®Þa chÊn víi c¸c ph¶n x¹ cã d¹ng
song song, biªn ®é trung b×nh, ®é liªn tôc kÐm, thÓ hiÖn m«i tr−êng ®ång b»ng ven bê,
biÓn n«ng. VËn tèc líp ®¹t 3000-3100 m/s, n¨ng l−îng trung b×nh ®Õn cao, tû lÖ c¸t sÐt
thÊp, ph©n líp máng. §−êng gamma thay ®æi tõ thÊp ®Õn cao, ®iÖn trë ë møc ®é trung
b×nh. ë phÇn phÝa t©y tËp ®Þa chÊn cã ph¶n x¹ lén xén ®Õn song song, biªn ®é trung
b×nh ®Õn kh¸, ®é liªn tôc kÐm ®Õn trung b×nh, tÇn sè trung b×nh ®Õn cao, biÓu hiÖn sù
thay ®æi t−íng th« dÇn vÒ phÝa t©y.
Ho¸ th¹ch t−¬ng ®èi phong phó bao gåm bµo tö phÊn hoa, nanoplankton vµ
trïng lç thuéc c¸c phøc hÖ vµ ®íi sau: - Magnastriatites howardi, Florschuetzia levipoli,
®íi Rotalia, Pediastrum - Botryococcus, vµ c¸c Dinoflagellata: Cribroperidinum,
Apteodinium, ®· ®Þnh tuæi Mioxen sím cho hÖ tÇng.
HÖ tÇng B¹ch Hæ n»m kh«ng chØnh hîp trªn hÖ tÇng Trµ T©n.
Miocen gi÷a
HÖ tÇng C«n S¬n (N12 cs)
HÖ tÇng C«n S¬n ®−îc m« t¶ lÇn ®Çu tiªn t¹i giÕng khoan 15B-1X trªn cÊu t¹o
C«n S¬n tõ ®é s©u 1583 ®Õn 2248 m gåm c¸t kÕt th¹ch anh, h¹t nhá lµ chñ yÕu cã xen
1-2 líp h¹t th« ®é lùa chän tõ trung b×nh ®Õn kÐm, xi m¨ng lµ sÐt vµ Ýt carbonat, ë
phÇn trªn cã xen Ýt líp sÐt vµ bét kÕt mµu n©u, mµu x¸m vµ thÊu kÝnh than. BÒ dµy
chung ®¹t 665 m.
HÖ tÇng C«n S¬n ph©n bè t−¬ng ®èi kh¾p trong toµn bÓ Cöu Long, h×nh thµnh
trong ®iÒu kiÖn m«i tr−êng thay ®æi tõ s«ng, ®ång b»ng ch©u thæ ( c¸c l« 16, 17 vµ TN
Rång) ®Õn ®ång b»ng ch©u thæ, ®Çm lÇy ven biÓn vµ biÓn n«ng (l« 9, 1-2, 15-1, 15-2). TÝnh chÊt
biÓn t¨ng dÇn khi ®i tõ phÝa d−íi lªn.
PhÇn d−íi cña hÖ tÇng chñ yÕu gåm c¸t kÕt h¹t tõ nhá ®Õn th« ®«i khi chøa cuéi
vµ s¹n (giÕng khoan 17-§§, R-4, R-6, Sãi-1, 15-G), mµu x¸m, x¸m tr¾ng, ph©n líp dµy
tíi d¹ng khèi, ®é chän läc vµ mµi trßn thay ®æi tõ trung b×nh ®Õn kÐm. C¸t kÕt th−êng
chøa c¸c m¶nh vôn trïng lç vµ ®«i khi cã glauconit cïng nhiÒu c¸c vôn than. §¸ g¾n
kÕt yÕu tíi bë rêi b»ng xi m¨ng sÐt vµ carbonat. PhÇn lín c¸t kÕt cña hÖ tÇng cã ®é
rçng vµ ®é thÊm thuéc lo¹i rÊt tèt vµ cã kh¶ n¨ng lµ nh÷ng tÇng chøa dÇu khÝ cã chÊt
l−îng tèt.
PhÇn trªn chuyÓn dÇn sang c¸t kÕt h¹t mÞn, h¹t nhá xen kÏ c¸c líp sÐt kÕt, sÐt
17
- chøa v«i hoÆc ®«i khi lµ c¸c líp ®¸ v«i máng mµu x¸m xanh ®Õn x¸m lôc, n©u ®á, vµng
n©u loang læ (giÕng khoan Sãi-1, 15-G, Rång-6), c¸c líp sÐt chøa than, c¸c thÊu kÝnh
hoÆc c¸c líp than n©u máng mµu ®en.
HÖ tÇng C«n S¬n cã bÒ dµy thay ®æi tõ 660 ®Õn 1000 m. Trªn mÆt c¾t ®Þa chÊn
quan s¸t thÊy c¸c ph¶n x¹ song song, biªn ®é lín, ®é liªn tôc tèt, tÇn sè cao. ë phÇn
phÝa ®«ng c¸c ph¶n x¹ cã ®é liªn tôc kÐm h¬n, biªn ®é lín h¬n, tÇn sè trung b×nh ®Æc
tr−ng cho trÇm tÝch ®Çm lÇy, ®ång b»ng ven biÓn, n¨ng l−îng cao, tû lÖ c¸t/sÐt trung
b×nh ®Õn cao. C¸t kÕt cã xu h−íng h¹t mÞn h−íng lªn trªn. §−êng gamma vµ ®iÖn trë
th−êng cã gi¸ trÞ trung b×nh. C¸c ®−êng ph¶n x¹ thÓ hiÖn quan hÖ chØnh hîp víi hÖ
tÇng B¹ch Hæ n»m d−íi.
Trong hÖ tÇng C«n S¬n ®· ph¸t hiÖn ®−îc bµo tö phÊn hoa vµ c¸c ho¸ th¹ch
biÓn nh− trïng lç vµ Nannoplankton gåm: Florschuetzia meridionalis, Lepidocyclina
(Tf2), Orbulina universa (N9), Calcidiscus marcintyrei (NN4-NN19) ®Þnh tuæi trÇm
tÝch Mioxen gi÷a.
M«i tr−êng trÇm tÝch cña hÖ tÇng chuyÓn tiÕp tõ tam gi¸c ch©u ®Õn biÓn n«ng.
HÖ tÇng C«n S¬n n»m chØnh hîp trªn hÖ tÇng B¹ch Hæ.
Miocen trªn
HÖ tÇng §ång Nai (N13 ®n)
MÆt c¾t chuÈn cña hÖ tÇng §ång Nai ®−îc x¸c lËp t¹i giÕng khoan 15G-1X trªn
cÊu t¹o §ång Nai, n¬i hÖ tÇng mang tªn. T¹i ®©y tõ ®é s©u 650 ®Õn 1330 m mÆt c¾t
gåm nh÷ng líp c¸t kÕt h¹t nhá ®Õn võa, c¸t s¹n kÕt, chuyÓn dÇn lªn lµ c¸t kÕt xen bét
kÕt, sÐt kÕt vµ than. Cã n¬i c¸t kÕt chøa pyrit vµ glauconit. §−êng cong ®Þa vËt lý lç
khoan ph©n dÞ râ, thÓ hiÖn thµnh phÇn h¹t th« lµ chñ yÕu. BÒ dµy cña hÖ tÇng ë giÕng
khoan nµy lµ 680 m.
HÖ tÇng §ång Nai cã mÆt trong toµn bÓ Cöu Long, bao gåm c¸c trÇm tÝch ®−îc
h×nh thµnh trong m«i tr−êng s«ng, ®ång b»ng ch©u thæ, ®Çm lÇy ven biÓn. TrÇm tÝch
®ang ë giai ®o¹n thµnh ®¸ sím; ®¸ míi chØ ®−îc g¾n kÕt yÕu hoÆc cßn bë rêi vµ dÔ hoµ
tan trong n−íc. HÖ tÇng cã thÓ ph©n thµnh hai phÇn chÝnh nh− m« t¶ d−íi ®©y.
PhÇn d−íi gåm chñ yÕu lµ c¸c trÇm tÝch h¹t th« nh− c¸t h¹t võa ®Õn th« lÉn
s¹n, sái ®«i khi chøa cuéi, ph©n líp dµy hoÆc d¹ng khèi, ®é chän läc vµ mµi trßn trung
b×nh ®Õn kÐm, th−êng chøa nhiÒu m¶nh vôn ho¸ th¹ch ®éng vËt, pyrit vµ ®«i khi cã
glauconit. ChuyÓn lªn trªn lµ c¸t - c¸t kÕt chñ yÕu lµ h¹t nhá, mµu x¸m, x¸m s¸ng,
x¸m phít n©u, bét - bét kÕt, sÐt - sÐt kÕt xen kÏ nh÷ng vØa than n©u hoÆc sÐt chøa
phong phó c¸c di tÝch thùc vËt ho¸ than. Than gÆp kh¸ phæ biÕn t¹i c¸c giÕng khoan
thuéc c¸c l« 15, 16 vµ mét sè n¬i kh¸c.
PhÇn trªn lµ c¸c ®¸ h¹t mÞn, gåm c¸t h¹t nhá, bét vµ sÐt cã mµu kh¸c nhau
chøa nhiÒu ho¸ th¹ch ®éng vËt.
BÒ dµy hÖ tÇng §ång Nai thay ®æi tõ 500 ®Õn 700 m vµ ®−îc thÓ hiÖn trªn mét
18
nguon tai.lieu . vn
