Xem mẫu
- th«ng tin
C«ng −íc la hay 1993 vÒ b¶o vÖ trÎ em
vµ hîp t¸c quèc tÕ trong lÜnh vùc
nu«i con nu«i
ThS. NguyÔn Hång B¾c *
H éi nghÞ La Hay vÒ t− ph¸p quèc tÕ
bao gåm 37 n−íc tham gia, ho¹t
®éng víi môc ®Ých "thèng nhÊt hãa
- Theo ph¸p luËt n−íc gèc, ®øa trÎ cã
thÓ ®−îc l m con nu«i;
- ViÖc cho ®øa trÎ l m con nu«i l
tiÕn bé nh÷ng quy ph¹m cña t− ph¸p ph−¬ng c¸ch tèt nhÊt ®¸p øng lîi Ých cña
quèc tÕ". T¹i k× häp lÇn thø XXII Héi ®øa trÎ;
nghÞ La Hay (tõ 10-29/5/1993), c¸c ®¹i - Ph¶i cã sù ®ång ý cña c¸ nh©n, tæ
biÓu cña 66 n−íc, trong ®ã cã ViÖt Nam chøc cho nhËn con nu«i v ®¶m b¶o hä ®
(ViÖt Nam tham gia víi t− c¸ch kh¸ch ®−îc tham kh¶o v th«ng tin mét c¸ch
mêi cña n−íc chñ nh H Lan) ® nhÊt trÝ ®Çy ®ñ vÒ hËu qu¶ ph¸t sinh tõ viÖc nu«i
th«ng qua v kÝ v¨n kiÖn cuèi cïng vÒ néi con nu«i;
dung C«ng −íc La Hay vÒ b¶o vÖ trÎ em - Cã sù ®ång ý cña mÑ ®øa trÎ sau khi
v hîp t¸c quèc tÕ trong lÜnh vùc nu«i con ®øa trÎ ®−îc sinh ra;
nu«i. C«ng −íc n y cã hiÖu lùc tõ ng y - NÕu cÇn cã sù ®ång ý cña ®øa trÎ th×
01/5/1995. ®øa trÎ ph¶i ®−îc tham kh¶o v th«ng tin
Môc ®Ých cña C«ng −íc nh»m ®Þnh ra ®Çy ®ñ nh÷ng hËu qu¶ ph¸t sinh tõ viÖc
nh÷ng ®¶m b¶o ®Ó viÖc nu«i con nu«i l m con nu«i. Sù ®ång ý cña ®øa trÎ ph¶i
gi÷a c¸c n−íc l v× lîi Ých tèt nhÊt cña l tù nguyÖn.
®øa trÎ v t«n träng c¸c quyÒn c¬ b¶n cña b. §iÒu kiÖn vÒ phÝa n−íc nhËn
trÎ em ®−îc luËt ph¸p quèc tÕ c«ng nhËn; Nh chøc tr¸ch trung −¬ng cña n−íc
thiÕt lËp hÖ thèng hîp t¸c gi÷a c¸c n−íc nhËn cã tr¸ch nhiÖm:
kÝ kÕt ®Ó nh÷ng ®¶m b¶o trªn ®−îc t«n - X¸c nhËn cha, mÑ nu«i hoÆc ng−êi
träng v ng¨n ngõa viÖc b¾t cãc, bu«n nu«i t−¬ng lai cã ®ñ tiªu chuÈn nu«i con
b¸n trÎ em, ®¶m b¶o sù c«ng nhËn t¹i c¸c nu«i;
n−íc kÝ kÕt viÖc nu«i con nu«i ®−îc thÓ - X¸c nhËn ®øa trÎ ®−îc hoÆc sÏ ®−îc
hiÖn phï hîp víi C«ng −íc (§iÒu 1). phÐp nhËp c¶nh v th−êng tró t¹i n−íc
Víi môc ®Ých ®ã, C«ng −íc ® ghi n y.
nhËn nh÷ng néi dung c¬ b¶n sau ®©y: 2. Thñ tôc ®èi víi viÖc giao nhËn
1. §iÒu kiÖn ®èi víi viÖc giao nhËn con nu«i gi÷a c¸c n−íc
con nu«i gi÷a c¸c n−íc Thñ tôc n y bao gåm 3 giai ®o¹n:
a. §iÒu kiÖn vÒ phÝa n−íc gèc a. Giai ®o¹n lËp v göi hå s¬ vÒ cha
C«ng −íc quy ®Þnh nh chøc tr¸ch cã mÑ nu«i
thÈm quyÒn cña n−íc gèc (l n¬i th−êng Cha mÑ nu«i t−¬ng lai ph¶i liªn hÖ víi
tró cña ®øa trÎ) cã tr¸ch nhiÖm ®¶m b¶o * Gi¶ng viªn Khoa luËt quèc tÕ
thùc hiÖn nh÷ng ®iÒu kiÖn sau: Tr−êng ®¹i häc luËt H Néi
t¹p chÝ luËt häc - 55
- th«ng tin
nh chøc tr¸ch trung −¬ng cña n−íc nhËn. nhËp c¶nh n−íc tiÕp nhËn.
NÕu nh chøc tr¸ch n y thÊy ng−êi xin 3. C¬ chÕ hîp t¸c gi÷a n−íc gèc v
con nu«i ®¸p øng nh÷ng ®iÒu kiÖn quy n−íc nhËn
®Þnh t¹i ch−¬ng II v thÝch hîp ®Ó nu«i Kho¶n 1 §iÒu 6 C«ng −íc quy ®Þnh
con nu«i th× sÏ lËp hå s¬ ®Çy ®ñ c¸c chi mçi n−íc kÝ kÕt ph¶i chØ ®Þnh mét nh
tiÕt vÒ t×nh tr¹ng nh©n th©n, gia ®×nh, søc chøc tr¸ch trung −¬ng. C¸c nh chøc
kháe, t− c¸ch ph¸p lÝ, kh¶ n¨ng nu«i con tr¸ch trung −¬ng n y ngo i viÖc thùc hiÖn
nu«i, ®Þa vÞ x héi, lÝ do xin con nu«i v nh÷ng nghÜa vô ®−îc C«ng −íc quy ®Þnh
®Æc ®iÓm cña ®øa trÎ m ng−êi ®ã thÊy cßn cã nghÜa vô hîp t¸c víi nhau trong
thÝch hîp ®Ó nhËn nu«i. Hå s¬ n y ®−îc qu¸ tr×nh thùc hiÖn C«ng −íc. Chøc n¨ng
göi ®Õn nh chøc tr¸ch trung −¬ng cña cña nh chøc tr¸ch trung −¬ng ®−îc quy
n−íc gèc . ®Þnh trong ch−¬ng III cña C«ng −íc nh−
b. Giai ®o¹n lËp v göi hå s¬ vÒ ®øa sau:
trÎ nu«i - Thu thËp, b¶o qu¶n v trao ®æi
Nh chøc tr¸ch trung −¬ng cña n−íc nh÷ng th«ng tin liªn quan ®Õn t×nh tr¹ng
gèc, sau khi ® x¸c nhËn ®øa trÎ cã thÓ ®øa trÎ v cha mÑ nu«i t−¬ng lai;
®−îc cho l m con nu«i sÏ l m b¶n b¸o - T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi, theo dâi,
c¸o bao gåm nh÷ng th«ng tin vÒ tung thóc ®Èy thñ tôc nu«i con nu«i v viÖc
tÝch, ®Þa vÞ x héi, lÝ lÞch gia ®×nh, søc ph¸t triÓn ë n−íc m×nh c¸c dÞch vô t− vÊn
kháe, nguån gèc chñng téc, t«n gi¸o, v¨n ®èi víi viÖc nu«i con nu«i;
hãa... X¸c nhËn viÖc giao ®øa trÎ l c¸ch - Trao ®æi c¸c b¸o c¸o tæng kÕt ®¸nh
tèt nhÊt ®¸p øng lîi Ých cña ®øa trÎ. Sau gi¸ kinh nghiÖm trong lÜnh vùc giao nhËn
®ã b¸o c¸o n y ®−îc göi tíi nh chøc con nu«i gi÷a c¸c n−íc;
tr¸ch trung −¬ng cña n−íc nhËn. - Trong ph¹m vi cho phÐp cña ph¸p
c. Giai ®o¹n ®−a ®øa trÎ tõ n−íc gèc luËt n−íc m×nh, tr¶ lêi nh÷ng ®Ò nghÞ cã
®Õn n−íc nhËn tÝnh chÊt th«ng tin v cã lÝ do chÝnh ®¸ng
§©y l giai ®o¹n chuyÓn giao ®øa trÎ cña nh chøc tr¸ch trung −¬ng hoÆc cña
cho cha mÑ nu«i. c¬ quan nh n−íc cña n−íc th nh viªn
ViÖc ®−a ®øa trÎ tõ n−íc gèc ®Õn kh¸c cña C«ng −íc vÒ tr−êng hîp giao
n−íc nhËn chØ ®−îc thùc hiÖn khi nh nhËn con nu«i cô thÓ.
chøc tr¸ch trung −¬ng cña hai n−íc ®¸p 4. C«ng nhËn v hËu qu¶ ph¸p lÝ
øng nh÷ng ®iÒu kiÖn sau: cña viÖc giao nhËn con nu«i gi÷a c¸c
- §¶m b¶o cã sù ®ång ý cña cha mÑ n−íc
nu«i t−¬ng lai; Theo §iÒu 23 C«ng −íc, khi viÖc nu«i
- Nh chøc tr¸ch trung −¬ng cña n−íc con nu«i ®−îc nh chøc tr¸ch cã thÈm
nhËn ® chÊp thuËn quyÕt ®Þnh n y nÕu quyÒn cña n−íc kÝ kÕt n¬i thùc hiÖn viÖc
luËt cña n−íc nhËn hoÆc nh chøc tr¸ch nu«i con nu«i x¸c nhËn l phï hîp víi
trung −¬ng cña n−íc gèc ®ßi hái ®iÒu ®ã; C«ng −íc th× ®−¬ng nhiªn ®−îc c«ng
- Nh chøc tr¸ch trung −¬ng cña c¶ nhËn cã gi¸ trÞ ph¸p lÝ t¹i c¸c n−íc kÝ kÕt
hai n−íc ® ®ång ý cho tiÕn h nh thñ tôc kh¸c.
nu«i con nu«i; N−íc kÝ kÕt c«ng −íc chØ cã thÓ tõ
- §øa trÎ ®−îc phÐp th−êng tró v chèi viÖc c«ng nhËn khi viÖc giao nhËn
56 - t¹p chÝ luËt häc
- th«ng tin
con nu«i ®ã tr¸i ng−îc mét c¸ch râ r ng phñ ban h nh NghÞ ®Þnh sè 184/CP quy
víi trËt tù c«ng céng cña n−íc ®ã, cã tÝnh ®Þnh vÒ thñ tôc kÕt h«n, nhËn con ngo i
®Õn lîi Ých tèt nhÊt cña ®øa trÎ (§iÒu 24). gi¸ thó, nu«i con nu«i, nhËn ®ì ®Çu gi÷a
Nh÷ng hËu qu¶ ph¸p lÝ n¶y sinh tõ c«ng d©n ViÖt Nam v ng−êi n−íc ngo i.
viÖc c«ng nhËn viÖc giao nhËn con nu«i Sau khi ChÝnh phñ ban h nh nghÞ ®Þnh
®−îc ghi nhËn t¹i §iÒu 26 cña C«ng −íc n y, ng y 25/5/1995 Bé t− ph¸p, Bé
nh− sau: ngo¹i giao, Bé néi vô (nay l Bé c«ng an)
- ViÖc giao nhËn con nu«i sÏ t¹o ra ® ra Th«ng t− sè 503/TT-LB h−íng dÉn
mèi liªn hÖ cha mÑ v con c¸i gi÷a ®øa chi tiÕt thi h nh NghÞ ®Þnh sè 184/CP nãi
trÎ v cha mÑ nu«i; trªn. Th«ng t− sè 503/TT-LB l c¬ së
- ViÖc giao nhËn con nu«i sÏ dÉn ®Õn ph¸p lÝ quan träng trong qu¸ tr×nh thùc
tr¸ch nhiÖm ph¸p lÝ cña cha mÑ nu«i ®èi hiÖn ®¨ng kÝ viÖc nu«i con nu«i v c«ng
víi ®øa trÎ; nhËn viÖc nu«i con nu«i ® ®−îc ®¨ng kÝ
- ViÖc giao nhËn con nu«i sÏ chÊm ë n−íc ngo i. Bé t− ph¸p ® ra Th«ng t−
døt quan hÖ cha mÑ v con c¸i gi÷a ®øa sè 337/TT-PLQT ng y 23/8/1995 h−íng
trÎ v cha mÑ ®Î. dÉn thi h nh mét sè quy ®Þnh cña Th«ng
Kho¶n 2 §iÒu 26 C«ng −íc quy ®Þnh t− sè 503/TT-LB.
nÕu viÖc giao nhËn con nu«i dÉn ®Õn viÖc Tuy nhiªn, c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt nãi
c¾t ®øt quan hÖ gi÷a ®øa trÎ v cha mÑ ®Î trªn cßn ch−a bao qu¸t v ®iÒu chØnh hÕt
th× ®øa trÎ sÏ ®−îc h−ëng t¹i n−íc nhËn ®−îc c¸c vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn viÖc
v t¹i n−íc kÝ kÕt kh¸c quyÒn lîi t−¬ng tù giao nhËn con nu«i gi÷a c«ng d©n ViÖt
nh− nh÷ng quyÒn lîi ph¸t sinh tõ viÖc cho Nam v ng−êi n−íc ngo i. V× vËy, Nh
nhËn con nu«i t¹i nh÷ng n−íc n y m cã n−íc ta rÊt quan t©m ®Õn viÖc hîp t¸c
dÉn ®Õn hËu qu¶ nh− vËy. quèc tÕ trong lÜnh vùc cho, nhËn con nu«i
gi÷a c¸c n−íc. §Õn nay, n−íc ta ® kÝ kÕt
ë ViÖt Nam hiÖn nay, sè l−îng trÎ em
mét sè ®iÒu −íc quèc tÕ song ph−¬ng víi
ViÖt Nam ®−îc ng−êi n−íc ngo i nhËn
c¸c n−íc, ®iÓn h×nh l c¸c HiÖp ®Þnh
l m con nu«i ng y c ng nhiÒu, vÊn ®Ò t−¬ng trî t− ph¸p v ph¸p lÝ víi TiÖp
n y ® g©y sù quan t©m, chó ý cña cña d− Kh¾c (cò) n¨m 1982; Cu Ba n¨m 1984;
luËn trong v ngo i n−íc. §Ó gi¶i quyÕt Hunggari n¨m 1985; Bungari n¨m 1986;
vÊn ®Ò n y, trong thêi gian qua Nh n−íc Ba Lan n¨m 1993; L o n¨m 1998; Liªn
ta ® ban h nh nhiÒu v¨n b¶n ph¸p luËt cã bang Nga n¨m 1998; Trung Quèc n¨m
liªn quan nh»m ®iÒu chØnh quan hÖ nu«i 1998 v Céng hßa Ph¸p n¨m 1998.
con nu«i cã yÕu tè n−íc ngo i. §¸ng chó Sù ra ®êi cña c¸c hiÖp ®Þnh n y ®
ý nhÊt l Ph¸p lÖnh h«n nh©n v gia ®×nh ®¸nh dÊu b−íc ph¸t triÓn quan träng
gi÷a c«ng d©n ViÖt Nam víi ng−êi n−íc trong tiÕn tr×nh hîp t¸c quèc tÕ gi÷a ViÖt
ngo i ®−îc ñy ban th−êng vô Quèc héi Nam víi c¸c n−íc trong lÜnh vùc t− ph¸p
th«ng qua ng y 02/12/1993 (cã hiÖu lùc quèc tÕ. Trong c¸c hiÖp ®Þnh n y, do c¸c
tõ ng y 01/3/1994), trong ®ã viÖc nu«i n−íc cã nh÷ng nÐt riªng vÒ phong tôc, tËp
con nu«i cã yÕu tè n−íc ngo i ®−îc ®iÒu qu¸n nªn Nh n−íc ta v c¸c n−íc kh«ng
chØnh chñ yÕu dùa theo môc 2 ch−¬ng III ®i theo c¸ch ph¸p ®iÓn hãa c¸c quy ph¹m
cña Ph¸p lÖnh. thùc chÊt m tháa thuËn ®−a ra c¸c quy
TiÕp theo, ng y 30/11/1994, ChÝnh ph¹m xung ®ét riªng lÎ vÒ tõng lÜnh vùc
t¹p chÝ luËt häc - 57
- th«ng tin
®Ó phôc vô cho sù hîp t¸c v t−¬ng trî. n−íc ngo i. Nh−ng ®©y míi chØ l nh÷ng
Nh×n chung, vÊn ®Ò nu«i con nu«i ®−îc hiÖp ®Þnh song ph−¬ng cã ph¹m vi ¸p
gi¶i quyÕt theo 3 c¸ch sau: dông hÑp, ®iÒu chØnh quan hÖ nu«i con
- NhËn hoÆc hñy bá viÖc nu«i con nu«i gi÷a n−íc ta v n−íc kÝ kÕt cã liªn
nu«i ¸p dông ph¸p luËt cña n−íc kÝ kÕt quan, trong khi thùc tÕ cña viÖc nu«i con
m ng−êi nhËn nu«i hay hñy bá viÖc nu«i nu«i l¹i diÔn ra hÕt søc ®a d¹ng v−ît khái
con nu«i l c«ng d©n (kho¶n 1 §iÒu 30 sù ®iÒu chØnh n y, bëi trÎ em ViÖt Nam
HiÖp ®Þnh ViÖt Nam - Nga; kho¶n 1 §iÒu chñ yÕu l m con nu«i cña c«ng d©n c¸c
30 HiÖp ®Þnh ViÖt Nam - Ba Lan; §iÒu 28 n−íc m n−íc ta ch−a kÝ hiÖp ®Þnh. Nh−
HiÖp ®Þnh ViÖt Nam - Cu Ba...). Riªng vËy, ®Ó gi¶i quyÕt tèt quan hÖ nu«i con
HiÖp ®Þnh ViÖt Nam - L o quy ®Þnh kh¸c: nu«i cã yÕu tè n−íc ngo i, ViÖt Nam cÇn
"ViÖc nhËn con nu«i ph¶i tu©n theo ph¸p tham gia v o nh÷ng c«ng −íc cã tÝnh chÊt
luËt cña n−íc kÝ kÕt m trÎ em ®ã l c«ng to n cÇu ®iÒu chØnh vÊn ®Ò nu«i con nu«i
d©n". Ngo i ra, HiÖp ®Þnh ViÖt Nam - gi÷a c¸c n−íc.
Liªn bang Nga cßn quy ®Þnh thªm: "NÕu Trong t×nh h×nh hiÖn nay, ViÖt Nam
ng−êi nu«i l c«ng d©n cña bªn kÝ kÕt n y cã rÊt nhiÒu thuËn lîi khi tham gia C«ng
nh−ng th−êng tró trªn l nh thæ cña bªn kÝ −íc La Hay 1993, bëi ViÖt Nam l mét
kÕt kia th× ¸p dông ph¸p luËt cña bªn kÝ trong c¸c n−íc kÝ kÕt C«ng −íc cã thÓ
kÕt n¬i ng−êi Êy th−êng tró" (kho¶n 1 chuyÓn hãa c¸c quy ®Þnh cña C«ng −íc
§iÒu 31); ®Ó ¸p dông ë ViÖt Nam qua qu¸ tr×nh phª
- Tr−êng hîp vî, chång cïng nhËn chuÈn.
mét ®øa trÎ l m con nu«i m cã quèc tÞch Do vËy, ViÖt Nam nªn v sím tham
cña hai n−íc kÝ kÕt kh¸c nhau th× vÊn ®Ò gia C«ng −íc La Hay 1993, bëi v×:
nu«i con nu«i ®−îc gi¶i quyÕt, theo ph¸p - So víi c¸c n−íc trong khu vùc th×
luËt cña c¶ hai n−íc (kho¶n 3 §iÒu 30 ViÖt Nam l n−íc cã nhiÒu trÎ em l m
HiÖp ®Þnh ViÖt Nam - Liªn bang Nga; con nu«i ng−êi n−íc ngo i;
kho¶n 3 §iÒu 30 HiÖp ®Þnh ViÖt Nam - - ViÖc tham gia C«ng −íc sÏ gióp ViÖt
Ba Lan; kho¶n 3 §iÒu 28 HiÖp ®Þnh ViÖt Nam bæ sung v ho n chØnh nh÷ng v¨n
Nam - Cu Ba...); b¶n ph¸p lÝ cña m×nh trong lÜnh vùc n y;
- NÕu ph¸p luËt cña n−íc kÝ kÕt m - ViÖc tham gia C«ng −íc cã ý nghÜa
®øa trÎ l c«ng d©n quy ®Þnh viÖc nhËn quèc tÕ lín, ®¸nh dÊu viÖc ViÖt Nam
nu«i hoÆc xin hñy bá viÖc nu«i con nu«i tham gia v o qu¸ tr×nh thèng nhÊt hãa c¸c
ph¶i ®−îc ng−êi ®¹i diÖn hîp ph¸p cña quy ph¹m t− ph¸p quèc tÕ;
®øa trÎ v cña c¬ quan nh n−íc cã thÈm - ViÖc tham gia C«ng −íc l dÞp tèt ®Ó
quyÒn còng nh− b¶n th©n ®øa trÎ th× ph¶i ViÖt Nam hßa nhËp v o céng ®ång quèc
®¸p øng yªu cÇu ®ã (kho¶n 2 §iÒu 31 tÕ trong lÜnh vùc t− ph¸p quèc tÕ - lÜnh
HiÖp ®Þnh ViÖt Nam - L o; kho¶n 3 §iÒu vùc cßn míi mÎ nh−ng ng y c ng trë nªn
30 HiÖp ®Þnh ViÖt Nam - Ba Lan; kho¶n 2 quan träng ®èi víi n−íc ta trong thêi k×
§iÒu 28 HiÖp ®Þnh ViÖt Nam - Cu Ba...) më cöa hiÖn nay./.
Nh− vËy, c¸c hiÖp ®Þnh n y ® x©y
dùng c¸c quy ph¹m xung ®ét ®Ó chän luËt
gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nu«i con nu«i cã yÕu tè
58 - t¹p chÝ luËt häc
nguon tai.lieu . vn
