1. Trang Chủ
  2. Luận Văn - Báo Cáo
  3. Báo cáo: Chính sách kinh tế mới của Lênin và sự vận dụng nó ở Việt Nam

Báo cáo: Chính sách kinh tế mới của Lênin và sự vận dụng nó ở Việt Nam

Sau 15 năm đổi mới, nhất là trong 5 năm gần đây nền kinh tế xã hội nước ta đã đạt được những bước tiến đáng kể. Năm 2020 Việt Nam sẽ là một thị trường rộng lớn có số dân khoảng 100 triệu người đứng hàng thứ hai trong số các nước có dân số lớn ở Đông Nam á, thứ 7 so với các nước Châu á Thái Bình Dương và đứng hàng thứ 10 trên thế giới. BÁO CÁO TỐT NGHIỆP Đề tài Chính sách kinh tế mới của Lênin và sự vận dụng nó ở Việt Nam Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.co

Thể loại Tài liệu miễn phí Luận Văn - Báo Cáo

Số trang 52

Ngày tạo 8/30/2018 12:44:29 AM +00:00

Loại tệp PDF

Kích thước 0.33 M

Tên tệp

Tải Báo cáo: Chính sách kinh tế mới của Lênin và sự vậ... (.pdf)

Xem mẫu

  1. BÁO CÁO TỐT NGHIỆP Đề tài Chính sách kinh tế mới của Lênin và sự vận dụng nó ở Việt Nam
  2. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. PhÇn thø nhÊt Lêi më ®Çu Sau 15 n¨m ®æi míi, nhÊt lµ trong 5 n¨m gÇn ®©y nÒn kinh tÕ x· héi n­íc ta ®· ®¹t ®­îc nh÷ng b­íc tiÕn ®¸ng kÓ. N¨m 2020 ViÖt Nam sÏ lµ mét thÞ tr­êng réng lín cã sè d©n kho¶ng 100 triÖu ng­êi ®øng hµng thø hai trong sè c¸c n­íc cã d©n sè lín ë §«ng Nam ¸, thø 7 so víi c¸c n­íc Ch©u ¸ Th¸i B×nh D­¬ng vµ ®øng hµng thø 10 trªn thÕ giíi. Víi nhÞp ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ lµ 8,2% giai ®o¹n 1991-1995 vµ 6,9% thêi k× 1996-2000, kho¶ng 7- 8% thêi k× 2000-2010 cho thÊy sau mét vµi thËp kØ tíi ViÖt Nam sÏ lµ mét quèc gia cã søc v­¬n m¹nh mÏ trªn con ®­êng c«ng nghiÖp hãa hiÖn ®¹i ho¸. Tuy nhiªn nh÷ng khã kh¨n th¸ch thøc vÒ kinh tÕ x· héi ®· g©y c¶n trë cho viÖc thùc hiÖn nh÷ng môc tiªu ph­¬ng h­íng cña §¶ng vµ chÝnh phñ nh»m ®­a n­íc ta trë thµnh mét n­íc c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸. Trªn c¬ së thùc tiÔn, n­íc ta vµ thÕ giíi tr­íc thÒm thÕ kØ 21, víi nh÷ng thµnh c«ng vµ thÊt b¹i, vËn héi vµ th¸ch thøc, vÊn ®Ò lµ ph¶i nhËn thøc l¹i chñ nghÜa x· héi. Mäi vÊn ®Ò cÇn ph¶i xem xÐt trong vËn ®éng s¸ng t¹o ph¶n ¸nh ®óng b¶n chÊt c¸ch m¹ng vµ khoa häc cña nã theo b¶n s¾c ViÖt Nam. Do ®ã, kh«ng thÓ gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ x· héi cña ®Êt n­íc b»ng c¸c chñ tr­¬ng biÖn ph¸p duþ trªn t­ duy cò, mang tÝnh chÊt bÞ ®éng vµ ®èi phã víi t×nh h×nh. Ng­îc l¹i, nã ®ßi hái ph¶i cã nh÷ng chiÕn l­îc, s¸ch l­îc võa mang tÝnh t×nh thÕ, cã kh¶ n¨ng ®¸p øng yªu cÇu tr­íc m¾t võa t¹o nÒn mãng cho sù ph¸t triÓn l©u dµi. TiÒm n¨ng t­ duy lý luËn, chÝnh trÞ vµ nghÖ thuËt l·nh ®¹o, tæ chøc thùc tiÔn cña Lªnin trong thêi k× chÝnh s¸ch kinh tÕ míi vÉn lu«n lu«n lµ céi nguån cña sù s¸ng t¹o cña nh÷ng ng­êi céng s¶n ®ang trùc tiÕp l·nh ®¹o c«ng cuéc x©y dùng x· héi míi víi c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn kh¸c nhau. 1
  3. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Còng nh­ tr­íc ®©y, d©n téc ta ph¶i khai ph¸ con ®­êng gi¶i phãng ®Êt n­íc. X· héi ngµy nay chóng ta ®ang khai ph¸ mét con ®­êng míi xuÊt ph¸t tõ nh÷ng ®iÒu kiÖn kinh tÕ, x· héi,v¨n ho¸, con ng­êi ViÖt Nam trong thêi ®¹i míi. Thµnh c«ng næi bËt cña c¸ch m¹ng n­íc ta lµ dùa vµo søc m×nh lµ chÝnh, ®ång thêi coi träng sù gióp ®ì quèc tÕ, tham kh¶o kinh nghiÖm cña n­íc ngoµi lµ giµu thªm sù hiÓu biÕt cña ta, ®éc lËp tù chñ, gi¶i quyÕt ®óng ®¾n vÊn ®Ò do c«ng cuéc ®æi míi ë n­íc ta ®Æt ra. ChÝnh v× thÕ, viÖc nghiªn cøu vµ vËn dông NEP vµo n­íc ta trong giai ®o¹n hiÖn nay trë nªn quan träng h¬n bao giê hÕt. Víi vèn hiÓu biÕt Ýt ái, bµi ®Ò ¸n nµy xin ®Ò cËp ®Õn ChÝnh s¸ch kinh tÕ míi cña Lªnin vµ sù vËn dông nã ë ViÖt Nam mµ chñ yÕu lµ th«ng qua sù ph©n tÝch khoa häc cña §¶ng vµ nh÷ng ®­êng lèi chÝnh s¸ch ®æi míi s¸ng t¹o cña Nhµ n­íc ta. Bµi viÕt nµy lµ sù kh¼ng ®Þnh con ®­êng tiÕn lªn CNXH ë n­íc ta hiÖn nay. Tr­íc khi vµo bµi viÕt, em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù gióp ®ì tËn t×nh cña c¸c thÇy c« gi¸o, ®Æc biÖt lµ thÇy NguyÔn TiÕn Long, gi¶ng viªn m«n Kinh tÕ chÝnh trÞ - tr­êng ®¹i häc kinh tÕ quèc d©n ®· gióp ®ì ®Ó em cã thÓ hoµn thµnh bµi luËn v¨n nµy ®óng thêi h¹n. 2
  4. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. PhÇn thø hai c¬ së cña ®Ò tµi Ch­¬ng I: c¬ së lý luËn A. Hoµn c¶nh ra ®êi cña chÝnh s¸ch kinh tÕ míi cña Lªnin. Mïa xu©n 1921 ®i vµo lÞch sö Liªn X« vµ lÞch sö cña chñ nghÜa x· héi thÕ giíi nh­ mét b­íc ngoÆt: §¶ng céng s¶n vµ nhµ n­íc X« ViÕt trÎ tuæi ban hµnh chÝnh s¸ch kinh tÕ míi. Nep tõ gäi t¾t “ chÝnh s¸ch kinh tÕ míi” ®­îc Lªnin dïng lÇn ®Çu tiªn vµo th¸ng 2 n¨m 1992, m·i m·i vang nªn trong t©m trÝ biÕt bao thÕ hÖ nh÷ng ng­êi céng s¶n c¸c n­íc khi hä b¾t tay vµo gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò phøc t¹p cña chÆng ®Çu thêi k× qu¸ ®é nªn chñ nghÜa x· héi tõ ®iÓm xuÊt ph¸t kh¸c nhau hoÆc khi hä gÆp khã kh¨n, gÆp sai lÇm khuyÕt ®IÓm trong l·nh ®¹o kinh tÕ-x· héi. Cuèi n¨m 1920, phÇn lín ®Êt n­íc Liªn X« ®­îc gi¶i phãng khái bon can thiÖp vµ b¹ch vÖ. Tiªp ®ã, sù kÕt thóc néi chiÕn ®· t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn kÕ ho¹ch x©y dùng c¬ së vËt chÊt cña nÒn kinh x· héi chñ nghÜa (XHCN), kÕ ho¹ch mµ Lªnin nªu tõ mïa xu©n n¨m 1918. Tuy nhiªn tinh h×nh kinh tÕ, chÝnh trÞ cña ®Êt n­íc vµo cuèi n¨m 1920 ®Çu n¨m 1921 ®· kh¸c nhiÒu so víi ®Çu n¨m 1918. c«ng lao lÞch sö vÜ ®¹i cña Lªnin vµ §¶ng do ng­êi l·nh ®¹o lµ sím nhËn thÊy nh÷ng ®Æc ®IÓm kinh tÕ chÝnh trÞ kh¸c tr­íc, ®· ph¸t hiÖn nh÷ng m©u thuÉn vµ ®­a ra sù ph©n tÝch khoa häc vÒ c¸c m©u thuÉn Êy. 1.sù nçi thêi cña “ chñ nghÜa céng s¶n thêi chiÕn”. * Kh«ng bao l©u sau C¸ch m¹ng th¸ng M­êi, viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch x©y dùng chñ nghÜa x· héi (CNXH) cña Lªnin bÞ gi¸n ®o¹n bëi cuéc néi chiÕn 1918-1920. Trong thêi k× nµy Lªnin ®· ¸p dông “chÝnh s¸ch c«ng s¶n thêi chiÕn “ 3
  5. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Môc ®Ých tr­íc tiªn cña chÝnh s¸ch nµy lµ tËp chung toµn bé lùc l­îng cña x· héi vµ cña nhµ n­íc vµo viÖc ®¶m b¶o chiÕn th¾ng thï trong giÆc ngoµi. Nh­ng ®ång thêi chÝnh s¸ch nµy cßn nh»m môc ®Ých kh¸c lµ thñ tiªu chñ nghÜa t­ b¶n vµ gèc rÔ cña nã ë trong n­íc ®Ó cã thÓ nhanh chãng “v­ît qua” kh«ng chØ lµ thêi k× qu¸ ®é gi÷a CNTB vµ CNXH, mµ nã cßn v­ît qua c¶ chÝnh CNXH tiÕn th¼ng lªn CNCS. Néi dung cña chÝnh s¸ch céng s¶n thêi chiÕn lµ: nhanh chãng th­c hiÖn “Quèc doanh ho¸” nÒn kinh tÕ b»ng c¸ch quèc h÷u ho¸ tÊt c¶ c¸c xÝ nghiÖp lín, sau ®ã c¶ xÝ nghiÖp võa vµ nhá; Nhanh chãng xo¸ bá th­¬ng nghiÖp t­ nh©n lín vµ nhá nh­ cÊm bu«n b¸n ë chî trong m«t sè thµnh phè, ®ãng cöa c¸c trung t©m bu«n b¸n lín; Nhµ n­íc qu¶n lý hÇu hÕt n«ng s¶n, tr­ng thu vµ mua n«ng s¶n, chuyÓn m¹nh sang ph­¬ng thøc Nhµ n­íc qu¶n lý trùc tiÕp s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. Ph­¬ng ph¸p l·nh ®¹o cøng r¾n, chñ yÕu lµ nh÷ng ph­¬ng ph¸p chØ huy mÖnh lÖnh vµ do hoµn c¶nh chiÕn tranh b¾t buéc ®ßi hái t¸c chiÕn nhanh vµ kiªn quyÕt. Quan niÖm cña chÝnh s¸ch “Chñ nghÜa céng s¶n thêi chiÕn” vÒ sù ph¸t triÓn cña c¸ch m¹ng vµ nh÷ng môc tiÓu cña nã: “§­îc cao trµo nhiÖt t×nh l«i cuèn, chóng ta, nh÷ng ng­êi ®· tõng thøc tØnh nhiÖt t×nh cña nh©n d©n, tr­íc hÕt vÒ mÆt chÝnh trÞ råi sau vÒ mÆt qu©n sù,- Lªnin ®· viÕt-chóng ta ®· tÝnh ®Õn lµ cã thÓ dùa vµo nhiÖt t×nh ®ã mµ trùc tiÕp thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô kinh tÕ còng to t¸t (nh­ nh÷ng nhiÖm vô chÝnh trÞ chung, nh­ nh÷ng nhiÖm vô qu©n sù)”, ®ã chÝnh lµ chuyÓn ngay sang s¶n xuÊt vµ ph©n phèi céng s¶n chñ nghÜa. §Ó chuyÓn nh­ vËy cÇn cã ph¶i nh÷ng biÖn ph¸p sau: Tuú theo tõng kh¶ n¨ng mµ tËp trung vµo tay nhµ n­íc mäi h×nh thøc ho¹t ®éng kinh tÕ; tËp trung hãa viÖc qu¶n lý kinh tÕ vµ chÝnh trÞ; t­íc ®o¹t giai cÊp t­ s¶n, ®Ó c¶ t­íc ®o¹t ë n«ng th«n, c­ìng bøc ph©n bè c¸c nguån lao ®éng kÓ c¶ huy ®éng c¸n bé vµo c¸c ngµnh then chèt(qu©n sù ho¸ lao ®éng); lao ®éng nghÜa vô chung vµ c¸c h×nh thøc lao ®éng kh«ng tr¶ tiÒn kh¸c; khuynh h­íng nhµ n­íc tr­ng thu cña nh÷ng ng­êi s¶n xuÊt toµn bé s¶n phÈm thÆng du, xu 4
  6. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. h­íng san b»ng ®IÒu kiÖn vËt chÊt vµ t­¬ng tù nh­ thÕ, chuyÓn sang chÕ ®é ph©n phèi b»ng hiÖn vËt th«ng qua nhµ n­íc theo nguyªn t¾c b×nh qu©n; ¸p dông ®Õn møc ®é tèi thiÓu vai trß c¸c kÝch thÝch b»ng kinh tÕ. §ã chÝnh lµ “m« h×nh kinh tÕ - x· héi” theo quan niÖm chuyÓn trùc tiÕp lªn chñ nghÜa x· héi, kh«ng cÇn qua c¸c giai ®o¹n trung gian, kh«ng cÇn qua h×nh thøc qu¸ ®é. ChÝnh s¸ch céng s¶n thêi chiÕn ®ãng vai trß quan träng trong th¾ng lîi cña Nhµ n­íc X« ViÕt trong cuéc chiÕn tranh kh«ng khoan nh­îng chèng CNTB. Nhê nã mµ qu©n sù ®ñ søc ®Ó chiÕn th¾ng kÎ thï, b¶o vÖ ®­îc Nhµ n­íc X« ViÕt. X¸c ®Þnh tÝnh x¸c thùc cña chÝnh s¸ch nµy b»ng logic ®Êu tranh v× mét chÕ ®é míi, sau khi thay ®æi ®­êng lèi, Lªnin ®· viÕt: “chóng ta kh«ng thÓ kh«ng hµnh ®éng kh¸c ®­îc. BÊt cø mét hµnh ®éng nµo kh¸c, vÒ phÝa chóng ta ®Òu cã nghÜa lµ hoµn toµn ®Çu hµng ”. Ng­êi còng nhÊn m¹nh r»ng “chÕ ®é c«ng s¶n thêi chiÕn” l¹i lµ thµnh tÝch cña chóng ta. * Tuy nhiªn khi hoµ b×nh lËp l¹i, chÝnh s¸ch céng s¶n thêi chiÕn kh«ng cßn thÝch hîp, nã trë thµnh nh©n tè k×m h·m sù ph¸t triÓn s¶n xuÊt. §Æc biÖt cïng víi hËu qu¶ nÆng nÒ cña 7 n¨m chiÕn tranh ®Õ quèc vµ néi chiÕn ®· lµm cho t×nh h×nh kinh tÕ x· héi trë nªn nãng báng: - VÒ c«ng nghiÖp: ¦íc tÝnh 1/4 tµi s¶n quèc gia mÊt ®i, trong ®ã nÒn c«ng nghiÖp bÞ tæn thÊt lín nhÊt. Tæng s¶n l­îng c«ng nghiÖp n¨m 1920 so víi n¨m 1917 gi¶m ®i 4 lÇn, sè ng­êi lµm viÖc gi¶m gÇn 1/2. Do ®ã, tû träng s¶n phÈm c«ng nghiÖp trong nÒn kinh tÕ n¨m 1920 lµ 25%. HÇu nh­ tÊt c¶ c¸c ngµnh ®Òu sa sót. Nguyªn vËt liÖu dù tr÷ ®· dïng hÕt. So víi n¨m 1913, s¶n xuÊt ®¹i c«ng nghiÖp gi¶m xuèng tíi 12,8%, cßn c«ng nghiÖp gi¶m xuèng 44,1%. Do ®ã t­¬ng quan ®· thay ®æi nghiªng vÒ tiÓu c«ng nghiÖp(tõ 24,2% ®Õn 52,3%) . - VÒ n«ng nghiÖp: DiÖn tÝch gieo trång s¶n l­îng ngò cèc, s¶n l­îng ch¨n nu«i ®Òu gi¶m, b×nh qu©n ngò cèc ®Çu ng­êi lµ 246 kg cßn tr­íc chiÕn tranh lµ 405 kg. 5
  7. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. - VÒ giao th«ng vËn t¶i: BÞ tµn ph¸ nghiªm träng, 61% sè ®Çu m¸y vµ 28% sè toa xe bÞ ph¸, cïng víi 4000 chiÕn cÇu vµ c¸c ga xe, kho tµng. So víi tr­íc chiÕn tranh, khèi l­îng vËn chuyÓn n¨m 1920 chØ cßn 20% (kh«ng tÝnh ®Õn khèi l­îng vËn chuyÓn cña quèc phßng vµ nhu cÇu cña b¶n th©n ®­êng xe löa lµ 12%). - VÒ tµI chÝnh tÝn dông: L©m vµo t×nh tr¹ng rèi lo¹n. N¨m 1918 béi chi ng©n s¸ch 31 tû róp, n¨m 1921 con sè béi chi nªn tíi 21,937 tû róp. Møc dù tr÷ vµng cña ng©n hµng thÕ giíi gi¶m sót nghiªm träng. Khèi l­îng tiÒn tÖ t¨ng nhanh trong khi khèi l­îng hµng ho¸ gi¶m ®· ®­a ®Õn sù t¨ng vät cña gi¸ c¶. Møc gi¸ trung b×nh toµn quèc n¨m 1923 t¨ng 21 triÖu lÇn so víi n¨m 1913. §ång thêi xu h­íng hiÖn vËt ho¸ trong nÒn kinh tÕ t¨ng dÇn nªn. Do s¶n xuÊt l­u th«ng sa sót nªn ®êi sèng nh©n d©n lao ®éng cang thªm khã kh¨n so víi håi chiÕn tranh. TiÒn l­¬ng thùc tÕ cña c«ng nh©n c«ng nghiÖp tr­íc chiÕn tranh lµ 22 tû róp ®· gi¶m xuèng cßn 8,3 tû róp n¨m 1920. Do thiÕu ¨n th­êng xuyªn, thiÕu thuèc men ch÷a bÖnh nªn tû lÖ c«ng nh©n m¾c bÖnh vµ tö vong t¨ng lªn. Trong lóc ®ã, v× thiÕu ®IÒu kiÖn s¶n xuÊt nªn nhiÒu nhµ m¸y ph¶i ®ãng cöa, sè ng­êi kh«ng cã viÖc lµm t¨ng lªn, do ®ã t×nh tr¹ng biÕn chÊt giai cÊp cña giai cÊp c«ng nh©n tiÕp tôc diÔn ra. Trong thêi k× néi chiÕn, “chÝnh s¸ch c«ng s¶n thêi chiÕn” g©y thiÖt h¹i cho lîi Ých n«ng d©n, tuy nhiªn sù thiÕu thèn, khã kh¨n trong ®êi sèng cña n«ng d©n vµ c«ng nh©n trong thêi k× Êy kh«ng g©y ra sù mÖt mái vÒ tinh thÇn, v× quÇn chóng lao ®éng s½n sµng lao ®éng quªn m×nh ®Ó gãp phÇn vµo viÖc tiªu diÖt bän ph¶n c¸ch m¹ng, thiÕt lËp vµ d÷ v÷ng chÝnh quyÒn nh©n d©n. Nh­ng sau chiÕn tranh, khi nh÷ng hi väng tr«ng chê vµo viÖc c¶I thiÖn ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn kh«ng ®­îc ®¸p øng th× lßng tin gi¶m dÇn vµ sù bÊt m·n b¾t ®Çu t¨ng lªn. §ã lµ ®IÒu kiÖn ®Ó bon ph¶n c¸ch m¹ng lîi dông lõa rèi quÇn chóng tËp hîp lùc l­îng hßng tÊn c«ng vµo chÝnh quyÒn X« ViÕt non trÎ. * Cuéc khñng ho¶ng xuÊt hiÖn ngay sau khi ngõng tiÕng sóng. Nguy c¬ ®ã l¹i tiÕp tôc t¨ng lªn, ®ßi hái nh÷ng ng­êi c«ng s¶n ph¶I xem xÐt, nhËn thøc 6
  8. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. s©u s¾c h¬n, ®Çy ®ñ h¬n vÒ lý luËn vµ thùc tiÔn thêi k× qu¸ ®é tõ CNTB lªn CNXH. Thø nhÊt, m©u thuÉn kh¸ch quan trong sù ra ®êi n­íc Nga. Khi nãi vÒ m« h×nh “céng s¶n thêi chiÕn”, Lªnin còng chØ ra sù l¸c hËu, nghÌo ®ãi cña n­íc Nga lóc bÊy giê vµ sù ®æ l¸t ®· thóc ®Èy ph¶i t×m kiÕm con ®­êng kh¾c phôc nh÷ng khã kh¨n v« cïng to lín vÒ kinh tÕ qua viÖc thùc hiÖn lao ®éng ngang nhau. Thªm vµo ®ã, trong lý luËn CNXH khoa häc, Lªnin ch­a th¶o ra lý lu©n chÝnh trÞ vµ kinh tÕ - x· héi cña thêi k× qu¸ ®é vµ thêi k× x©y dùng CNXH. Cuèi cïng, t×nh tr¹ng rèi lo¹n trong ®éi ngò kÎ thï giai cÊp, sù rót lui kh«ng cã trËt tù, d­êng nh­ lµ sù sôp ®æ hoµn toµn cña chÕ ®é t­ s¶n khiÕn mäi ng­êi tin r»ng viÖc tæ chøc vµ ph©n phèi phï hîp víi dù kiÕn vÒ CNCS cña M¸c vµ Aghen, kh«ng cã kÝch thÝch kinh tÕ, ®ång thêi xo¸ bá quan hÖ hµng ho¸ tiÒn tÖ lµ hoµn toµn hiÖn thùc. V× vËy viÖc mÊt gi¸ ®ång tiÒn xay ta lóc ®ã, còng nh­ viÖc thay buèn b¸n b»ng ph©n phèi s¶n phÈm tËp trung, trong ®ã cã ph©n phèi b»ng tem phiÕu vµ tr­ng thu l­¬ng thùc, ®­îc coi lµ nh÷ng qu¸ tr×nh tù nhiªn, lµ b»ng chøng vÒ sù ph¸t triÓn rÊt ®¸ng mong mái vµ h¬n n÷a lµ sù ph¸t triÓn nhanh chãng ®i lªn CNCS. Cßn vÒ mÆt chÝnh trÞ cña m« h×nh “céng s¶n thêi chiÕn” th× thùc chÊt lµ viÖc dÉn tíi chç nhµ n­íc ho¸ toµn bé. Nh­ng l¹i n¶y sinh vÊn ®Ò kÕt hîp nh­ thÕ nµo viÖc ®ã víi viÕn c¶nh ro M¸c v¹ch ra vÒ sù tiªu vong cña nhµ n­íc. §Ó tr¶ lêi c©u hái nµy, Lªnin nãi vÒ tÝnh chÊt rÊt t¹m thêi cña nhµ n­íc, vÒ sù tån t¹i cña nhµ n­íc cho ®Õn khi c¸c giai cÊp mÊt ®I, vÊn ®Ò nµy hÇu nh­ kh«ng cßn x¶y ra n÷a. ChiÕn tranh cßn ®ang tiÕp tôc, viÖc nhµ n­íc hãa lµ tÊt yÕu vµ tiÕt thùc, còng nh­ sù ®éc quyÒn cña nhµ n­íc vÒ s¶n xuÊt vµ ph©n phèi kÌm theo nã lµ nh÷ng mÆt tiªu cùc cña sù ®éc quyÒn mµ Lªnin ®· cè g¾ng kh¾c phôc sau nµy. 2. Sù ph©n tÝch cña Lªnin vÒ nh÷ng m©u thuÉn kinh tÕ vµ chÝnh trÞ. Ph©n tÝch nguyªn nh©n cña cuéc khñng kho¶ng n¨m 1921 ë n­íc Nga Lªnin cho r»ng nguyªn nh©n trùc tiÕp lµ do ®êi sèng kinh tÕ cña ng­êi lao ®éng xÊu ®i, ®Æc biÖt lµ hä ®· ph¶i ®au ®ín chÊp nhËn t×nh h×nh xÊu ®i ®ã sau khi 7
  9. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. hä ®· dù ®Þnh c¶i thiÖn t×nh c¶nh chung ë trong n­íc vµ ®· thÊy ®­îc sù c¶i thiÖn ®ã. Viªc chØ râ mèi quan hÖ lÉn nhau: sù c¶i thiÖn gay niÒm hi väng, sù xÊu ®i ®ét ngét - sù bÊt m·n s©u s¾c vµ khñng ho¶ng lµ nh÷ng quan s¸t hÕt søc tinh tÕ cña Lªnin. Lªnin cßn nh×n thÊy ë nÒn kinh tÕ c¶ nh÷ng nguyªn nh©n s©u xa h¬n cña cuéc khñng ho¶ng. §ã lµ nh÷ng biÓu hiÖn vÒ mÆt chÝnh trÞ cña sù thiÕu tæ chøc vµ kh«ng phï hîp vÒ mÆt kinh tÕ. Thø nhÊt: M©u thuÉn kh¸ch quan trong sù ra ®êi cña CNXH ë n­íc Nga. §iÒu kiÖn lÞch sö cô thÓ cña n­íc Nga trong ®ã CNXH hiÖn th­c ra ®êi l¹i kh«ng nh­ häc thuyÕt C¸c M¸c ®· ph©n tÝch vÒ mÆt lý luËn. §Æc ®iÓm cña n­íc Nga lµ sù l¹c hËu t­¬ng ®èi vÒ kinh tÕ, lµ sù quyÖn chÆt gi÷a t­ b¶n ®éc quyÒn hiÖn ®¹i víi tµn tÝch phong kiÕn. Quan hÖ tiÒn t­ b¶n chñ nghÜa chñ yÕu tån t¹i trong n«ng th«n(d©n sè n«ng th«n chiÕm 82,4% d©n sè, kinh tÕ n«ng nghiÖp chiÕm 51,4% thu nhËp quèc d©n). §Æc ®iÓm nµy ®­îc Lªnin rÊt chó ý ph©n tÝch khi ng­êi v¹ch ra chiÕn l­îc t×nh thÕ gi¶i quyÕt khñng ho¶ng vµ chiÕn l­îc l©u dµi x©y dùng CNXH. §Æt ®óng vÞ trÝ cña vÊn ®Ò n«ng d©n vµ n«ng nghiÖp trong chiÕn l­îc vµ s¸ch l­îc cña §¶ng cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®Õn b¶o vÖ nh÷ng thµnh qu¶ C¸ch m¹ng vµ x©y dùng CNXH. Tr­íc ®©y, chÝnh quyÒn X« ViÕt ®øng v÷ng ®­îc trong néi chiÕn vµ sù can thiÖp cña n­íc ngoµi lµ nhê tinh thÇn hi sinh cña nh©n d©n tr­íc hÕt lµ giai cÊp c«ng nh©n vµ giai cÊp c«ng nh©. NhiÖt t×nh c¸ch m¹ng lµ ®éng lùc duy nhÊt trong chiÕn ®Êu vµ chiÕn th¾ng. Sau chiÕn tranh, giai cÊp c«ng nh©n vÉn lµ ng­êi chñ yÕu nu«i sèng ®Êt n­íc, ®êi sèng cña hä l¹i ®ang thiÕu thèn khã kh¨n. NÕu §¶ng gi÷ ®­îc nhiÖt t×nh c¸ch m¹ng vµ lßng tin cña hä th× b¶o vÖ ®­îc c¸ch m¹ng. Ng­îc l¹i, nÕu lµm mÊt lßng tin cña hä th× sù nghiÖp sÏ hÕt søc nguy hiÓm. Gi÷ v÷ng lßng tin lóc nµy cã ý nghÜa lµ ph¶i t×m ra ®éng lùc cña thêi k× x©y dùng. XuÊt ph¸t tõ sù ph©n tÝch ®ã, Lªnin ®· chØ ra r»ng: ph¶i b¾t ®Çu tõ n«ng d©n vµ n«ng nghiÖp, ph¶i c¶i thiÖn ®êi sèng ng­êi lao ®éng trªn c¬ së x©y dùng quan hÖ kinh tÕ b×nh th­êng gi÷a n«ng nghiÖp víi c«ng nghiÖp, cñng cè liªn minh c«ng n«ng trªn c¬ së kinh tÕ nh»m l«i cuèn nh÷ng ng­êi 8
  10. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. s¶n xuÊt nhá vµo viÖc x©y dùng ®Êt n­íc vµ ®i lªn CNXH. ChØ cã mét chÝnh s¸ch nh­ vËy míi t¹o ®­îc tiÒn ®Ò cho sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ XHCN. T­ t­ëng ®ã cña Lªnin ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh trong viÖc ®­a ra lý luËn Mac-xit vÒ thêi k× qu¸ ®é vµo thùc tiÔn cuéc sèng vµ lµm phong phó thªm lý luËn ®ã. Nhê t­ t­ëng Êy mµ §¶ng ®· söa ch÷a ®­îc nh÷ng sai lÇm trong thêi k× ®ã. Thø hai: nh÷ng sai lÇm chñ quan cña nh÷ng ng­êi c«ng s¶n còng lµ mét thùc tÕ ph¶i gi¶i quyÕt ®ång thêi víi viÖc gi¶i quyÕt m©u thuÉn kh¸ch quan. Trong nh÷ng n¨m th¸ng ¸p dông “ChÝnh s¸ch céng thêi chiÕn” ®· h×nh thµnh quan niÖm vÒ kh¶ n¨ng qu¸ ®é trùc tiÕp lªn CNXH. NhiÒu chñ tr­¬ng, biÖn ph¸p qu¸ ®¸ng ra ®êi tõ quan niÖm nµy lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n lµm t¨ng nguy c¬ khñng ho¶ng. M« h×nh kinh tÕ x· héi theo quan ®iÓm trùc tiÕp lªn XHCN. Kh«ng qua c¸c giai ®o¹n trung gian, kh«ng qua c¸c h×nh thøc qu¸ ®é. M« h×nh ®ã kh«ng ph¶i dõng l¹i ë quan niÖm mµ ®· thÓ hiÖn trong thùc tÕ sau khi chiÕn tranh kÕt thóc “mét cuéc thÝ nghiÖm kh«ng l©u l¾m cho chóng ta thÊy râ r»ng c¸ch lµm nh­ vËy lµ sai, lµ tr¸i víi nh÷ng ®iÒu tr­íc kia chóng ta ®· viÕt vÒ b­íc qu¸ ®é tõ CNTB lªn CNXH ”. Lªnin ®· chØ ra vËy. Quan niÖm nµy kh«ng ph¶i chØ lµ s¶n phÈm duy ý chÝ cña ng­êi qu¶n lý mµ trong ®ã cßn ph¶n ¸nh nguyÖn väng cña ®«ng ®¶o quÇn chóng lao ®éng muèn nhanh chãng tho¸t khái c¶nh nghÌo khæ h«m quan. Râ rµng ®©y lµ quan niÖm mang tÝnh chÊt l·ng m¹n vµ ¶o t­ëng nh­ng ®· lÆp ®i lÆp l¹i ë nhiÒu n­íc kÐm ph¸t triÓn XHCN, hay ®ang ë chÆng ®Çu thêi k× qu¸ ®é lªn CNXH. V× vËy, ngay tõ n¨m 1921 khi ph©n tÝch quan niÖm sai lÇm vÒ kh¶ n¨ng qu¸ ®é trùc tiÕp lªn XHCN, Lªnin ®· chó ý tíi ý kiÕn cña Aghen ph©n tÝch kinh nghiÖm nh÷ng n¨m 1648 vµ 1789 cho r»ng: “h×nh nh­ cã mét quy luËt ®ßi hái c¸ch m¹ng ph¶i tiÕn xa h¬n lµ nã cã thÓ lµm ®­îc”. ChÝnh ®Æc ®iÓm ®ã cña phong trµo quÇn chóng ®ßi hái §¶ng l·ng ®¹o cã sù ph©n tÝch cô thÓ trong t×nh h×nh cô thÓ khi vËn dông lý luËn vµo thùc tiÔn. 9
  11. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §iÒu nµy ®· ®­îc thùc tiÔn chøng minh ë hai tr­êng hîp tr­íc vµ sau khi ban hµnh chÝnh s¸ch kinh tÕ míi. * Trong thêi gian thùc hiÖn nh÷ng chñ tr­¬ng biÖn ph¸p qu¸ ®¸ng (tr­íc khi thùc hiÖn), do kh«ng ®Õm xØa ®Õn ®Æc ®iÓm vµ ®iÒu kiÖn lÞch sö cô thÓ cña c«ng cuéc x©y dùng CNXH, do sù chi phèi cña quan niÖm chuyÓn trùc tiÕp lªn CNXH nªn t×nh tr¹ng khñng ho¶ng ngµy cµng trÇm träng: s¶n xuÊt sa sót h¬n, nhÊt lµ n«ng nghiÖp. D©n sè ¨n theo chÕ ®é cung cÊp cña Nhµ n­íc t¨ng nhanh trong khi møc l­¬ng thùc cung cÊp ngµy cµng Ýt thÊp h¬n nhiÒu so víi møc sèng cÇn thiÕt. C¸c chØ tiªu thu mua tr­ng thu cø t¨ng lªn, nh­ng kÕt qu¶ cø gi¶m xuèng, nhu cÇu tiÒn mÆt cµng t¨ng, cµng ph¶i in vµ ph¸t hµnh thªm th× søc mua cña ®ång tiÒn cµng gi¶m. Sè l­îng cña giai cÊp c«ng nh©n ®· gi¶m 1/2, trong ®ã mét bé phËn chuyÓn vÒ n«ng th«n. N«ng d©n ngµy cµng kh«ng b»ng lßng víi c¸c chÝnh s¸ch cña §¶ng. Sai lÇm trong lÜnh vùc ho¹t ®éng kinh tÕ g©y ra hËu qu¶ chÝnh trÞ nÆng nÒ: liªn minh c«ng n«ng ®øng tr­íc nguy c¬ tan r·, chuyªn chÝnh v« s¶n kh«ng ®­îc cñng cè, vai trß l·nh ®¹o cña §¶ng yÕu ®i. T×nh tr¹ng an ninh chÝnh trÞ vµ an toµn ngµy cµng xÊu. Ng­îc lai, víi t×nh tr¹ng trªn ®©y, t×nh h×nh kinh tÕ vµ chÝnh trÞ ®­îc c¶i thiÖn nhanh chãng sau khi ban hµnh NEP vµo th¸ng 3/1921. ngay sau ®ã, vô thuÕ l­¬ng thùc ®Çu tiªn ®¹t 96% (mÆc dï tØ xuÊt thu ®· ®­îc h¹ thÊp vµ n¨m 1921 lµ n¨m bÞ h¹n h¸n vµ l¹n ®ãi hoµnh hµnh m¹nh nhÊt). Th¾ng lîi ®Çu tiªn Êy chøng tá NEP lµ cong ®­êng ®i ®óng ®¾n. Cßn sau ®ã, gi÷a n¨m 1922 ®Õn n¨m 1925, n«ng nghiÖp ph¸t triÓn m¹nh, trong ®ã s¶n xuÊt l­¬ng thùc tõ 56,3 triÖu tÊn t¨ng lªn 74,7 triÖu tÊn. N«ng th«n ho¹t ®éng s«i næi. N«ng nghiÖp ®­îc phôc håi vµ ph¸t triÓn kÐo theo sù kh«i phôc c«ng nghiÖp vµ th­¬ng nghiÖp. §êi sèng nh©n d©n lao ®éng ®­îc æn ®Þnh trë l¹i sau mét n¨m thi hµnh chÝnh s¸ch kinh tÕ míi, Lªnin nãi “ N«ng d©n lÊy lµm hµi lßng víi t×nh tr¹ng cña hä hiÖn nay. Chóng t«i cã thÓ m¹nh d¹ng kh¼ng ®Þnh nh­ thÕ.” 10
  12. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Sau bèn n¨m r­ìi thi hµnh chÝnh s¸ch NEP, n­íc Nga X« ViÕtkh«ng chØ kh¾c phôc ®­îc hËu qu¶ cña chiÕn tranh vµ n¹n ®ãi mµ s¶n xuÊt cßn v­ît møc chiÕn tranh. “ Tõ n­íc Nga cña chÝnh s¸ch kinh tÕ míi sÏ n¶y ra n­íc Nga XHCN ”. TÝnh chÊt ®óng ®¾n cña NEP ®· ®­îc lÞch sö chøng minh. Ngµy nay muèn vËn dông NEP vµ cã kÕt qu¶ cÇn ph¶i ®i s©u vµo néi dung c¬ b¶n cña NEP. B. néi dung vµ c¸c biÖn ph¸p chñ yÕu cña chÝnh s¸ch kinh tÕ míi (NEP). Theo quan ®iÓm cña Lªnin, khñng kho¶ng lµ mét qu¸ tr×nh tÝch tô vµ lµm gay g¾t thªm nh÷ng m©u thuÉn trªn lÜnh vùc quan träng cña ®êi sèng x· héi. Sù ph©n tÝch s©u s¾c cña Lªnin vµ chiÕn l­îc gi¶i quyÕt mét c¸ch th¾ng lîi cuéc khñng kho¶ng n¨m 1921 chÝnh lµ ë chç v¹ch ra vµ lµm s¸ng tá mèi quan hÖ qua l¹i gi÷a c¸c lÜnh vùc quan träng nhÊt: chÝnh trÞ - x· héi - kinh tÕ. V× thÕ, tiÕp cËn néi dung cña NEP tr­íc hÕt ph¶i theo quan ®iÓm hÖ thèng, cho phÐp nh×n râ ®­îc c¸c mèi quan hÖ ¶nh h­ëng lÉn nhau. T¸ch riªng tõng néi dung, tõng vÊn ®Ò trong hÖ thèng c¸c biÖn ph¸p ®ã th× kh«ng nhËn thøc ®Çy ®ñ, thËm chÝ hiÓu sai NEP. Trong nh÷ng nh©n tè thóc ®Èy cuéc khñng ho¶ng th× nh©n tè ®Çu tiªn lµ c¸c chÝnh s¸ch chñ tr­¬ng vi ph¹m lîi Ých kinh tÕ cña ng­êi lao ®éng, tr­íc hÕt lµ n«ng d©n, trong ®iÒu kiÖn hä ®· mÖt mái trong chiÕn tranh, bÞ kiÖt søc v× n¹n ®ãi, thiÕu c«ng ¨n viÖc lµm vµ thiÕu ®iÒu kiÖn b×nh th­êng vÒ trËt tù vµ an toµn x· héi (chñ yÕu do nan c­íp bãc). Mét nh©n tè quan träng kh¸c thóc ®Èy cuéc khñng ho¶ng, ®­îc Lªnin chØ ra lµ tÖ n¹n quan liªu trong bé m¸y nhµ n­íc, xuÊt hiÖn sù tho¸i ho¸; hiÖn t­îng mét bé phËn c¸n bé, nh©n viª, kÓ c¶ mét sè ng­êi l·nh ®¹o xa rêi quÇn chóng, thiÕu t«n träng lîi Ých quÇn chóng cµng ph¸t triÓn th× cµng t¨ng thªm sù mÊt lßng tin vµ bÊt m·n trong quÇn chóng nh©n d©n. Trong ®iÒu kiÖn §¶ng l·nh ®¹o chÝnh quyÒn, Lªnin ®· g¾n cuéc khñng ho¶ng n¨m 1921 víi t×nh h×nh néi bé cña ®¶ng B«n - sª - vÝch vµ ®· xem xÐt: ý nghÜa cña cuéc khñng ho¶ng chÝnh trÞ vµ cuéc khñng ho¶ng trong §¶ng. 11
  13. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Ngoµi ra mét trong nh÷ng nh©n tè cña cuéc khñng ho¶ng lµ vai trß cña bän ph¶n ®éng quèc tÕ qua sù kiÖn næi lo¹n ë G«n-st¸t. Xem xÐt toµn diÖn c¸c nh©n tè cña cuéc khñng ho¶ng Lªnin ®· chØ ra nguyªn nh©n chñ yÕu cña cuéc khñng ho¶ng lµ nguyªn nh©n bªn trong nh÷ng sai lÇm vÒ l·nh ®¹o qu¶n lý, tr­íc hÕt vµ chñ yÕu lµ lÜnh vùc kinh tÕ. V× vËy, nh÷ng néi dung chñ yÕu cña NEP thùc chÊt kh«ng ph¶i lµ mét sè c¸c biÖn ph¸p tæng thÓ c¸c biÖn ph¸p, mµ lµ mét c¬ chÕ kinh tÕ. Môc tiªu tr­íc m¸t vµ cÊp b¸ch mµ c¬ chÕ trong NEP thùc hiÖn lµ æn ®Þnh vµ c¶i thiÖn ®êi sèng cña nh÷ng ng­êi lao ®éng ( kÓ c¶ biÖn ph¸p cÊp b¸ch xuÊt 10 triÖu róp vµng ®Ó nhËp l­¬ng thùc vµ hµng tiªu dïng) vµ c¸c biÖn ph¸p nh»m b¶o vÖ vµ cñng cè chÝnh quyÒn X« ViÕt ®­îc coi lµ môc tiªu hµng ®Çu. C¸c néi dung cña NEP lµ mét hÖ thèng gåm nhiÒu m¾t xÝch liªn hoµn nhau, cã mèi quan hÖ bªn trong nh­ mét d©y chuyÒn, kh«ng thÓ thiÕu kh©u nµo. TÊt c¶ c¸c kh©u t¹o thµnh mét c¬ chÕ kinh tÕ cho phÐp nhµ n­íc th¸o gì khã kh¨n, ®iÒu hµnh sù vËn ®éng kinh tÕ x· héi. Sau ®©y lµ nh÷ng néi dung chñ yÕu cña c¬ chÕ kinh tÕ NEP. 1. ThuÕ l­¬ng thùc Trong ®iÒu kiÖn n­íc Nga lóc bÊy giê, giai cÊp c«ng nh©n vµ n«ng nghiÖp lµ nguån nu«i sèng x· héi. S¶n xuÊt vµ ®êi sèng x· héi phô thuéc vµo n«ng nghiÖp. Khã kh¨n lín nhÊt mµ Nhµ n­íc vÊp ph¶i lµ thiÕu l­¬ng thùc. N¹n ®ãi 1921 cµng t¨ng thªm khã kh¨n ®ã. V× vËy, môc ®Ých trùc tiÕp cña thuÕ l­¬ng thùc lµ mét trong nh÷ng “biÖn ph¸p cÊp tèc c­¬ng quyÕt nhÊt, cÊp thiÕt nhÊt ®Ó c¶i thiÖn ®êi sèng cña ng­êi n«ng d©n vµ n©ng cao lùc l­îng s¶n xuÊt cña hä “(1) Thùc hiÖn thuÕ l­¬ng thùc, xo¸ bá chÕ ®é tr­ng thu l­¬ng thùc thõa cã nghÜa lµ chuyÓn tõ biÖn ph¸p hµnh chÝnh thuÇn tuý sang biÖn phap kinh tÕ, thuÕ l­¬ng thùc cã vai trß cña b­íc qu¸ ®é ®ã. Lóc Êy Lªnin ®· ®Æt ra c©u hái: “T¹i sao nhµ n­íc v« s¶n tr­íc hÕt l¹i c¶i thiÖn ®êi sèng cña n«ng d©n chø kh«ng ph¶i lµ c«ng nh©n”. Vµ ng­êi lµ ng­êi trùc tiÕp tr¶ lêi c©u hái ®ã: “v× muèn c¶i thiªn ®êi sèng cña ng­êi c«ng nh© th× ph¶i cã b¸nh mú vµ nhiªn liÖu. §øng vÒ ph­¬ng diÖn 12
  14. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n cña chóng ta hiÖn nay, trë ng¹i lín nhÊt lµ ë ®ã, thÕ mµ chóng ta chØ cã thÓ t¨ng thªm s¶n xuÊt vµ thu ho¹ch lóa mú, t¨ng thªm dù tr÷ vµ vËn t¶i nhiªn liÖu b»ng c¸ch c¶i thiÖn ®êi sèng n«ng d©n. Ng­êi nµo kh«ng hiÓu ®iÒu ®ã, ng­êi nµo cã ý coi viÖc ®­a vÊn ®Ò n«ng d©n lªn hµng ®Çu nh­ thÕ lµ mét sù “tõ bá ” chuyªn chÝnh v« s¶n hoÆc t­¬ng tù nh­ vËy th× “ch¼ng qua chØ lµ v× ng­êi ®ã kh«ng chÞu suy nghÜ kÜ cµng vÊn ®Ò ®ã vµ bÞ lêi nãi trèng rçng chi phèi ”. Ng­êi v« s¶n nµo hoÆc ®¹i diÖn nµo cña giai cÊp v« s¶n muèn c¶i thiÖn ®êi sèng cña giai cÊp c«ng nh©n b»ng con ®­êng kh¸c th× thùc tÕ chØ lµ nh÷ng kÎ trî lùc cho bän b¹ch vÖ vµ bä t­ b¶n mµ th«i. V× ®i theo con ®­êng kh¸c cã nghÜa lµ ®Æt lîi Ých ph­êng héi cña giai cÊp c«ng nh©n lªn trªn lîi Ých cña giai cÊp hä”. Nh­ng mÆt kh¸c ®Ó c¶i thiÖn ®êi sèng cña n«ng d©n th× møc thuÕ l­¬ng thùc ph¶i thÊp, nh­ vËy Nhµ n­íc ph¶i lµm thÕ nµo ®Ó cã ®ñ sè l­¬ng thùc cÇn thiÕt? T¸c dông kÝch thÝch cña thuÕ l­¬ng thùc ®èi víi n«ng d©n s¶n xuÊt vµ cã ®iÒu kiÖn c¶i thiÖn ®êi sèng cña m×nh lµ ë møc thuÕ thÊp. Møc thuÕ l­¬ng thùc ®· ®­îc gi¶m xuèng thÊp h¬n møc tr­ng thu gÇn 1/2, thñ tôc thuÕ ®­îc ®¬n gi¶n ho¸. Tõ th¸ng 5/1923 thùc hiÖn thuÕ ®ång nhÊt víi h×nh thøc hçn hîp b»ng tiÒn tÖ hoÆc hiÖn vËt tuú theo sù lùa chän cña n«ng d©n, cßn tõ n¨m 1924, h×nh thøc tiÒn tÖ cña thuÕ lµ chñ yÕu. Møc thuÕ cã ph©n biÖt ®èi víi c¸c bé phËn n«ng d©n: ®èi víi bÇn n«ng th× thu thuÕ b»ng 1,2% thu nhËp, trung n«ng thu 3,5% thu nhËp cßn ®èi víi phó n«ng th× thu 5,6% thu nhËp. Do møc thuÕ thÊp nªn n¨m 1921, nhµ n­íc chØ thu ®­îc 240 triÖu pót lóa mú sao víi 423 triÖu pót tr­ng thu tr­íc ®©y. Nh­ng ®Ó bï l¹i, do n«ng d©n h¨ng h¸i s¶n xuÊt, më réng diÖn tÝch nªn tæng s¶n l­îng l­¬ng thùc cña x· héi vµ c¸c n«ng s¶n kh¸c t¨ng lªn. Nhµ n­íc qua con ®­êng trao ®æi cã ®­îc khèi l­îng l­¬ng thùc nhiÒu h¬n. Ngoµi ra, ro møc thuÕ æn ®Þnh ng­êi n«ng d©n nµo còng biÕt tr­íc sè thuÕ ph¶i nép vµ cè g¾ng ®Ó s¶n xuÊt v­ît qu¸ møc ®ã. Nhµ n­íc cµng thu thuÕ dÔ dµng, thuËn lîi. 13
  15. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. ThuÕ l­¬ng thùc lµ ®ßn xÐo m¹nh mÏ ®Ó kh«i phôc nÒn n«ng nghiÖp sau chiÕn tranh, biÓu hiÖn yªu cÇu cña tÝnh quy luËn ®Çu tiªn cña qu¸ tr×nh kh«i phôc kinh tÕ, bëi v× “ThuÕ l­¬ng thùc sÏ gióp vµo viÖc c¶i thiÖn ®êi sèng n«ng d©n. B©y giê n«ng d©n sÏ b¾t tay vµo viÖc mét c¸ch yªn t©m h¨ng h¸i h¬n ®ã chÝnh lµ ®iÒu chñ yÕu ”. 2. Kh«i phôc vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt hµng ho¸ trong n«ng nghiÖp th«ng qua trao ®æi s¶n phÈm gi÷a n«ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp. Muèn c¶i thiÖn ®êi sèng n«ng d©n vµ c«ng nh©n th× kh«ng thÓ dùa vµo nÒn n«ng nghiÖp gia tr­ëng mang tÝnh chÊt tù cÊp tù tóc mµ chØ cã thÓ dùa vµo mét nÒn n«ng nghiÖp hµng ho¸. Trong thêi k× ¸p dông chÝnh s¸ch céng s¶n thêi chiÕn, xu h­íng hiÖn vËt ho¸ nÒn n«ng nghiÖp ®­îc duy tr× vµ t¨ng lªn xu h­íng kinh tÕ hãa bÞ k×m h·m. ý nghÜa vµ t¸c dông cÇn cã cña thuÕ l­¬ng thùc kh«ng thÓ ph¸t huy ®­îc trong nÒn n«ng nghiÖp tù cung tù cÊp, v× sè n«ng s¶n t¨ng lªn mét møc ®é nµo ®ã nÕu kh«ng cã trao ®æi th× nã mÊt t¸c dông kÝch thÝch. Do ®ã, “thuÕ l­¬ng thùc lµ mét b­íc qu¸ ®é tõ chÕ ®é céng s¶n thêi chiÕn ®Õn chÕ ®é trao ®æi x· héi chñ nghÜa b×nh th­êng vÒ s¶n phÈm”. Kh¸c víi chÕ ®é giao nép, tr­ng thu dùa trªn mÖnh lÖnh trong thêi k× thùc hiÖn “chÝnh s¸ch c«ng s¶n thêi chiÕn”, c¬ chÕ kinh tÕ hµng ho¸ cho phÐp ®¹t ®­îc c¸c môc tiªu sau: a. §¸p øng nhu cÇu tiÒn mÆt cña s¶n xuÊt vµ tiªu dïng cña x· héi. Th«ng qua trao ®æi hµng ho¸, thóc ®Èy qu¸ tr×nh ph©n c«ng lao ®éng trong c«ng nghiÖp, khuyÕn khÝch s¶n xuÊt n«ng nghiÖp võa ®i vµo chuyªn canh võa ph¸t triÓn kinh doanh tæng hîp, nhê ®ã c¸c lùc l­îng s¶n xuÊt trong n«ng nghiÖp ®­îc kh«i phôc vµ ph¸t triÓn. b. §ã lµ con ®­êng ®Ó nhµ n­íc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò l­¬ng thùc mét c¸ch v÷ng ch¾c. S¶n xuÊt l­¬ng thùc ngµy cµng mang tÝnh chÊt hµng ho¸ th× n«ng d©n cã lîi h¬n vµ tæng sè l­¬ng thùc cña x· héi còng t¨ng lªn. c. Kh«i phôc vµ ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ trong n«ng nghiÖp lµ sèng ®éng l¹i c¸c ngµnh kinh tÕ vµ to¹n bé sinh ho¹t x· héi ë thµnh thÞu vµ n«ng th«n. 14
  16. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Nh­ vËy chÝnh s¸ch thuÕ l­¬ng thùc cña Lªnin cßn bao hµm t­ t­ëng chuyÓn sang kinh doanh l­¬ng thùc, ®­îc coi nh­ mét ®ßn bÈy quan träng cho sù ph¸t triÓn s¶n xuÊt l­¬ng thùc vµ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp nãi chung. Theo h­íng ®ã, nhµ n­íc ®em l¹i sù gióp ®ì to lín vÒ tµi chÝnh vµ kÜ thuËt cho n«ng d©n. Nhê qu¸n triÖt ®Çy ®ñ quan ®iÓm cña Lªnin trong chÝnh s¸ch thuÕ l­¬ng thùc nªn ®Õn n¨m 1925 s¶n xuÊt n«ng nghiÖp n­íc Nga ®· ®¹t møc tr­íc chiÕn tranh (1913). VÊn ®Ò ®Æt ra lµ ph¶i gi¶i quyÕt hai néi dung sau: Mét lµ, lÊy hµng c«ng nghiÖp ë ®©u ®Ó trao ®æi víi n«ng d©n. Hai lµ, kh«i phôc vµ ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ bªn trong n«ng nghiÖp míi thùc hiÖn ®­îc NEP nh­ng sÏ kÐo theo sù kh«i phôc vµ kÝnh trÝch xu h­íng t­ b¶n chñ nghÜa. M©u thuÉn ®ã ph¶i gi¶i quyÕt nh­ thÕ nµo? Tr­íc hÕt, Lªnin kh¼ng ®Þnh: Sù ph¸t triÓn cña trao ®æi t­ nh©n, cña chñ nghÜa t­ b¶n lµ mét sù ph¸t triÓn kh«ng thÓ tr¸nh ®­îc. ViÖc ng¨n cÊm, chÆn ®øng sù ph¸t triÓn Êy lµ cã h¹i cho c¸ch m¹ng. Nh­ng kh«ng ®­îc coi nhÑ bu«ng láng sù kiÓm tra, kiÓm so¸t sù ph¸t triÓn Êy cña xu h­íng t­ b¶n chñ nghÜa, nhÊt lµ ®Êu tranh chèng n¹n ®Çu c¬, muèn vËy ph¶i sö dông h×nh thøc kinh tÕ “CNTB nhµ n­íc”, Lªnin nãi: “CNTB nhµ n­íc kh«ng ®¸ng sî, mµ ®¸ng mong ®îi. Häc tËp CNTB nhµ n­íc”(1). Vµ v× lîi Ých cña x· héi ph¶i ph¸t triÓn chñ nghÜa t­ b¶n nhµ n­íc vµ tù do bu«n b¸n ®Ó ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp vµ ®Ó chèng tÖ quan liªu víi ®iÒu kiÖn lµ hiÖu lùc qu¶n lý cña bé m¸y nhµ n­íc, lµ sù cñng cè khu vùc kinh tÕ nhµ n­íc cã hiÖu qu¶. 3. Kh«i phôc vµ tæ chøc l¹i nÒn s¶n xuÊt c«ng nghiÖp phï hîp víi yªu cÇu cña n«ng nghiÖp Kh«i phôc s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cã hai yªu cÇu quan träng: Mét lµ, cã ®ñ hµng ho¸ trao ®æi víi n«ng d©n ®Ó kÝch thÝch n«ng nghiÖp. 15
  17. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Hai lµ, tËp hîp l¹i giai cÊp c«ng nh©n ®ang bÞ ph©n t¸n v× ®ãi vµ thiÕu viÖc lµm, cñng cè kÜ thuËt lao ®éng, duy tr× møc n¨ng suÊt lao ®éng cÇn thiÕt, ®Ó ph¸t huy vai trß cña c«ng nghiÖp vµ giai cÊp c«ng nh©n §Ó thùc hiÖn nh÷ng yªu cÇu ®ã ph¶i s¾p xÕp, lùa chän l¹i nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp phôc vô thiÕt thùc cho x· héi, ®Æc biÖt lµ chó ý ph¸t triÓn tiÓu thñ c«ng nghiÖp, lµ thø c«ng nghiÖp mµ ta cã thÓ dÔ dµng t×m ®­îc nguyªn vËt liÖu ®Ó s¶n xuÊt. Nh×n mét c¸ch tæng qu¸t, qu¸ tr×nh kh«i phôc s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cã nh÷ng ®Æc ®iÓm cã tÝnh quy luËt: - Mét lµ, kh«i phôc c«ng nghiÖp trªn c¬ së kÜ thuËt cò. Trong ®iÒu kiÖn khã kh¨n b©y giê, ®Êy lµ mét tÊt yÕu vÒ hai ph­¬ng diÖn kinh tÕ vµ x· héi. - Hai lµ, ph¹m vi kh«i phôc s¶n xuÊt c«ng nghiÖp c©n ®èi víi nguån tµi chÝnh, nguyªn liÖu vµ nhiªn liÖu. Nhê thùc hiÖn c©n ®èi nªn ®· ®Èy nhanh ®­îc viÖc kh«i phôc c¸c xÝ nghiÖp tiªn tiÕn, n©ng cao c«ng suÊt sö dông thiÕt bÞ, n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng. Còng do kh«i phôc c«ng nghiÖp dùa trªn kh¶ n¨ng c©n ®èi thùc tÕ, nªn nhµ n­íc thùc hiÖn ®­îc sù tËp trung s¶n xuÊt trong c«ng nghiÖp cho phÐp t¹o ra s¶n phÈm thÆng d­ vµ t¹o ®iÒu kiÖn ho¹ch to¸n kinh tÕ. - Ba lµ, b­íc ®i cña qu¸ tr×nh kh«i phôc c«ng nghiÖp. Tr­íc hÕt lµ kh«i phôc c«ng nghiÖp nhÑ vµ c«ng nghiÖp thùc phÈm lµ nh÷ng ngµnh g¾n bã víi n«ng nghiÖp vÒ nguyªn liÖu vµ tiªu thô s¶n phÈm. TiÕp ®ã kh«i phôc c«ng nghiÖp than. C¸c ngµnh c«ng nghiÖp nÆng ®­îc kh«i phôc chËm h¬n. Do tËp trung s¶n xuÊt hîp lý vµ c©n ®èi nªn sím t¹o nguån tÝch luü. Nhê nh÷ng ng­êi c«ng nh©n lao ®éng vµ nh÷ng kÕt qu¶ lín lao sù kh«i phôc n«ng nghiÖp, nªn s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ®¹t ®­îc nhÞp ®é cao ch­a tõng cã, møc t¨ng s¶n phÈm trung b×nh hµng n¨m 41%. §Õn n¨m 1926, c«ng nghiÖp ®· v­ît møc chiÕn tranh. - Bèn lµ, sö dông c¬ cÊu nhiÒu thµnh phÇn trong kh«i phôc c«ng nghiÖp. 16
  18. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Kinh tÕ t­ nh©n trong c«ng nghiÖp ®­îc phôc håi. C«ng nghiÖp quèc doanh ®­îc phôc håi vµ cñng cè, gi÷ vai trß chñ ®¹o trong t¸i s¶n xuÊt. Vµ n¨m 1923 ®Õn 1924, tû träng c«ng nghiÖp XHCN ngµy cµng lµm cho khu vùc kinh tÕ t­ nh©n phô thuéc vµo m×nh. §ã lµ c¬ së ®¶m b¶o cho nhµ n­íc sö dông c¬ cÊu kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn cã kÕt qu¶. - N¨m lµ, chuyÓn tõ c¬ cÊu qu¶n lý kinh tÕ tËp trung b»ng mÖnh lÖnh sang c¬ chÕ ho¹ch to¸n kinh tÕ nguyªn t¾c tËp trung d©n chñ. Ph­¬ng ph¸p qu¶n lý b»ng chØ thÞ tr­íc ®©y ®­îc thay b»ng sù kÕt hîp tèi ­u, ph­¬ng ph¸p hµnh chÝnh víi ph­¬ng ph¸p kinh tÕ. Sù chuyÓn biÕn trong qu¶n lý c«ng nghiÖp bao gåm nh÷ng néi dung chñ yÕu sau: + Qu¸ ®é sang ho¹ch to¸n kinh tÕ. C¸c xÝ nghiÖp ho¹ch to¸n kinh tÕ ®­îc quyÒn tæ chøc cung øng, quyuÒn tiªu thô s¶n phÈm cña m×nh trªn thÞ tr­êng. Muèn chuyÓn sang ho¹ch to¸n kinh tÕ, kh«ng nh÷ng ph¶i ®¶m b¶o quyÒn tù chñ cña xÝ nghiÖp vÒ s¶n xuÊt mµ cßn thùc thùc hiÖn quyÒn tù chñ tµi chÝnh, nhÊt lµ ph©n phèi lîi nhuËn vµ tiÒn l­¬ng. ViÖc thùc hiÖn quyÒn tù chñ vÒ s¶n xuÊt tµi chÝnh phô thuéc vµo chÝnh s¸ch gi¸ c¶ mµ vÊn ®Ò then chèt lµ quan hÖ tû gi¸ hµng c«ng nghiÖp so víi hµng n«ng s¶n. ChÝnh s¸ch ®iÒu tiÕt gi¸ c¶ theo hai h­íng: C¸c xÝ nghiÖp th­¬ng nghiÖp quèc doanh vµ hîp t¸c x· gi¶m gi¸ hµng b¸n cho n«ng th«n ®ång thêi nhµ n­íc t¨ng gi¸ mua ®¸ng kÓ nh÷ng n«ng s¶n quan träng nhÊt. Thùc hiÖn nhiÒu biÖn ph¸p ®Ó gi¶m gi¸ b¸n c«ng nghiÖp. B»ng c¸c cuéc vËn ®éng cñng cè kÜ thuËt lao ®éng, tiÕt kiÖm nguyªn liÖu vËt t­, chèng l¹i c¸ch lµm ¨n kinh tÕ ®· lµm t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng. KÕt qu¶ lµ lîi nhuËn cña c«ng nghiÖp quèc doanh t¨ng lªn h¬n 4 lÇn. Nhê chÝnh s¸ch gi¸ c¶ tÝch cùc, nhµ n­íc dµnh ®­îc thÞ tr­êng n«ng th«n. trong n¨m 1924, ®· thiÕt lËp ®­îc t­¬ng quan gi¸ trÞ gi÷a hai ngµnh c«ng nghiÖp vµ n«ng nghiÖp, b¶o ®¶m cho hai ngµnh ph¸t triÓn æn ®Þnh, víi nhÞp ®é kh¸ cao. + §æi míi c¬ chÕ qu¶n lý vÜ m« trong c«ng nghiÖp. 17
  19. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Khi c¸c xÝ nghiÖp qu¸ ®é sang ho¹ch to¸n kinh tÕ, sö dông ngµy cµng réng r·i quan hÖ hµng ho¸ tiÒn tÖ th× vÊn ®Ò ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý vÜ m« ®Æt ra ngµy cµng gay g¾t. trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn NEP, nhiÒu h×nh thøc qu¶n lý phong phó ®· ®­îc ph¸t hiÖn vµ vËn dông theo khuynh h­íng hoµn thiÖn vµ më réng ph¹m vi ¸p dông cac nguyªn t¾c qu¶n lý kinh tÕ XHCN dùa trÖn quan hÖ biÖn chøng gi÷a tËp trung vµ d©n chñ. Do ®ã, ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý vÜ m« vÒ thùc chÊt lµ t¨ng c­êng c«ng t¸c phèi hîp gi÷a c¸c ngµnh, c¸c yÕu tè cña nÒn kinh tÕ quèc d©n nh»m ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ kinh tÕ tèi ­u. + D©n chñ ho¸ qu¶n lý kinh tÕ Lªnin coi viÖc l«i cuèn quÇn chóng vµo viÖc qu¶n lý lµ mét vÊn ®Ò nguyªn t¾c, thÓ hiÖn ®ßi hái c¶ vÒ mÆt d©n chñ lÉn mÆt tËp trung. §©y lµ kÕt qu¶ cña sù thay ®æi t©n gèc quan niÖm vÒ nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ ph¸t triÓn x· héi vµ kinh tÕ. Trong giai ®o¹n thùc hiÖn NEP, d©n chñ ho¸ trong qu¶n lý kinh tÕ ®­îc thùc hiÖn cã kÕt qu¶ trªn nhiÒu mÆt kh¸c nhau: Tæ chøc héi nghÞ s¶n xuÊt, thùc hiÖn chÕ ®é ph©n phèi theo lao ®éng, h×nh thøc c«ng khai vµ d©n chñ trong viÖc lùa chän c¸n bé l·nh ®¹o - qu¶n lý, thùc hiÖn nguyªn t¾c vµ kiÓm so¸t cña c«ng nh©n. 4. Tæ chøc qu¸ tr×nh l­u th«ng. Lªnin ®· nªu nh÷ng chøc n¨ng míi cña Nhµ n­íc V« s¶n trong lÜnh vùc kinh tÕ. - §iÒu tiÕt viÖc mua b¸n vµ l­u th«ng tiÒn giÊy. - Tæ chøc th­¬ng nghiÖp nhµ n­íc b¸n bu«n vµ b¸n lÎ. - æn ®Þnh c¸c quan hÖ hµng ho¸ tiÒn tÖ gi÷a c¸c c¬ quan kinh tÕ Nhµ n­íc. - Sö dông hîp t¸c x· ®Ó cñng cè quan hÖ th­¬ng m¹i gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n. - Ph¸t triÓn quan hÖ tÝn dông. 18
  20. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Ng­êi v¹ch râ nhiÖm cô cña bé m¸y qu¶n lý kinh tÕ: “chóng ta ph¶i häc tËp nh÷ng quan hÖ bu«n b¸n trªn ph¹m vi c¶ n­íc, ®ã lµ mét nhiÖm vô khã kh¨n, nh­ng quyÕt kh«ng ph¶i lµ kh«ng thÓ lµm ®­îc.” Ph­¬ng h­íng qu¶n lý l­u th«ng lµ: “c¨n cø vµo thÞ tr­êng hiÖn cã tÝnh to¸n ®Õn c¸c quy luËt cña nã, chiÕm lÜnh thÞ tr­êng vµ b»ng nh÷ng biÖn ph¸p kinh tÕ th­¬ng xuyªn cã c©n nh¾c vµ ®­îc x©y dùng trªn sù kiÓm kª chÝnh x¸c qu¸ tr×nh cña thÞ tr­êng mµ n¾m v÷ng viÖc ®iÒu tiÕt thÞ tr­êng vµ l­u th«ng tiÒn tÖ”. Néi th­¬ng trë thµnh m¾t xÝch ®Æt biÖt cÇn n¾m v÷ng trong d©y truyÒn qu¶n lý, ®iÒu tiÕt ho¹t ®éng cña kinh tÕ. Th­¬ng nghiÖp trë thµnh m¾t xÝch trong triÓn khai NEP v×: Môc ®Ých cao nhÊt cña NEP lµ thiÕt lËp liªn minh kinh tÕ. V× thÕ th­¬ng nghiÖp lµ mèi liªn hÖ kinh tÕ duy nhÊt, lµ ®iÒu kiÖn t¸i s¶n xuÊt; h¬n n÷a kh«ng cã ho¹t ®éng th­¬ng nghiÖp th× kh«ng thÓ sö dông c¸c h×nh thøc qu¸ ®é trong s¶n xuÊt vµ l­u th«ng. Mét trong nh÷n vÊn ®Ò quan träng nhÊt cña NEP lµ ph¶i chiÕm c¸c vÞ chÝ chØ huy trong th­¬ng nghiÖp khi triÓn khai qu¸ tr×nh l­u chuyÓn hµng ho¸, ®ång thêi h­íng qu¸ tr×nh l­u th«ng ®ã ®i th¼ng tíi nhu cÇu cña n«ng th«n vµ thµnh thÞ. §Ó n¾m ch¾c c¸c vÞ trÝ th­¬ng nghiÖp vµ lµm chñ thÞ tr­êng, nhµ n­íc chó ý ®Æc biÖt ®Õn cñng cè mèi liªn hÖ chÆt chÏ gi÷a c«ng nghiÖp quèc doanh víi th­¬ng nghiÖp quèc doanh vµ th­¬ng nghiÖp tËp thÓ ®Ó n¾m quü hµng ho¸ c«ng nghiÖp dïng lµm ph­¬ng tiÖn ®iÒu tiÕt thÞ tr­êng. Nhµ n­íc sö dông nhiÒu h×nh thøc th­¬ng nghiÖp víi mét c¬ cÊu th­¬ng nghiÖp ®¶m b¶o vai trß cña th­¬ng nghiÖp Nhµ n­íc, ®Êu tranh b»ng c¹nh tranh víi t­ b¶n th­¬ng nghiÖp. Trong suèt qu¸ tr×nh kh«i phôc kinh tÕ, th­¬ng nghiÖp XHCN ngµy cµng thÓ hiÖn ®Çy ®ñ vai trß cña chiÕc cÇu nèi n«ng nghiÖp víi c«ng nghiÖp. Còng trong qu¸ tr×nh tæ chøc l­u th«ng hµng ho¸ theo NEP, Nhµ n­íc X« ViÕt ®· n¾m v÷ng tÝnh quy luËt liÖn kÕt gi÷a th­¬ng nghiÖp víi tµi chÝnh vµ ng©n hµng nh­ mét chØnh thÓ. ViÖc ®©y m¹nh chu chuyÓn néi th­¬ng lµm cho nhu cÇu tiÒn mÆt t¨ng lªn, sù ph¸t triÓn cña th­¬ng nghiÖp ®· mäi lùc l­îng s¶n 19
nguon tai.lieu . vn
Thạc sĩ - Tiến sĩ - Cao học Công nghệ thông tin Kinh tế - Thương mại Tài chính - Ngân hàng Kiến trúc - Xây dựng Điện-Điện tử-Viễn thông Cơ khí - Chế tạo máy Công nghệ - Môi trường Báo cáo khoa học Quản trị kinh doanh Khoa học xã hội Khoa học tự nhiên Nông - Lâm - Ngư Y khoa - Dược