Bài tiểu luận: Phân tích các công cụ quản lý hàng hóa nhập khẩu, liên hệ với thực tiễn của Việt Nam trong xu hướng hội nhập quốc tế

KINH TẾ QUỐC TẾ Lớp: QLKT 2015 ­1­ Hạ Long LỜI MỞ ĐẦU Chúng ta đều biết rằng toàn cầu hóa là một xu thế tất yếu khách quan của xã hội, xuất phát từ bản thân quá trình phát triển của thế giới với những yếu tố tác động cơ bản là sự phát triển của lực lượng sản xuất , của khoa học công nghệ và kinh tế thị trường. Trong vòng một thập kỷ qua, Việt Nam đã thực hiện chính sách mở cửa nền kinh tế với phương châm đa phương hóa, đa dạng hóa trong quan hệ kinh tế quốc tế, từng bước hội nhập với nền kinh tế thế giới và khu vực. Một trong những hoạt động thương mại giúp chúng ta mở rộng quan hệ với các nước, đồng thời thúc đẩy nền kinh tế trong nước phát triển là hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa. Kim ngạch hàng hóa xuất nhập khẩu tăng từng năm đã nâng cao mức sống cho toàn dân, đưa đất nước thoát khỏi tình trạng đói nghèo, nâng vị thế của đất nước lên tầm cao mới. Xuất khẩu, nhập khẩu luôn tồn tại song song với nhau và có vai trò quan trọng như nhau đối với nền kinh tế đất nước. Trong đó, lĩnh vực nhập khẩu thể hiện mức độ phát triển của đất nước, phản ánh mức sống của người dân, một đất nước có đời sống và mức thu nhập của người dân càng cao sẽ càng có nhiều hoạt động nhập khẩu hàng hoá. Để tìm hiểu kỹ hơn về vấn đề này, em xin chọn chuyên đề: “ Phân tích các công cụ quản lý hàng hóa nhập khẩu, liên hệ với thực tiễn của Việt Nam trong xu hướng hội nhập quốc tế.” để làm bài tập lớn môn kinh tế quốc tế. Đối tượng của đề tài là các công cụ, chính sách,… của Nhà nước đối với vấn đề nhập khẩu hàng hóa. Đề tài chủ yếu tập trung vào việc quản lý hàng nhập khẩu, từ đó tìm hiểu xem bằng các công cụ quản lý Nhà nước tác động như thế nào đối với tình hình nhập khẩu của đất nước. 1 CHƯƠNG 1 NHỮNG CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CÔNG CỤ QUẢN LÝ HÀNG HÓA NHẬP KHẨU 1. Khái niệm nhập khẩu Sự phát triển của xã hội loài người gắn liền với sự phát triển của nền sản xuất.Sản xuất cũng phát triển thì mối quan hệ kinh tế giữa người sản xuất với người sản xuất, người sản xuất với người tiêu dung và giữa những người tiêu dung với nhau ngày càng phát triển và diễn ra ngày càng phức tạp. Khi sản xuất xã hội phát triển đến trình độ nhất định, các mối quan hệ kinh tế phát triển không chỉ trong phạm vi một quốc gia mà còn vươn ra bên ngoài, tạo nên các mối quan hệ kinh tế đối ngoại và kinh tế quốc tế. Hoạt động nhập khẩu là một hoạt động quan trọng của thương mại quốc tế, tác động trực tiếp đến sản xuất và đời sống trong nước. Xu thế toàn cầu hóa xuất hiện và phát triển như một tất yếu khách quan do sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ,công cụ sản xuất và năng suất lao động ngày càng cao hơn. Sự phát triển đó đã phá vỡ khuôn khổ chật hẹp của nền sản xuất khép kín, làm cho tiêu dùng và sản xuất của các nước mang tính chất quốc tế. Hàng nhập khẩu cạnh tranh trên thị trường sẽ kích thích các nhà sản xuất trong nước cải tiến kỹ thuật và công nghệ để tạo chỗ đứng vững chắc trên thị trường. Hoạt động nhập khẩu cũng tạo điều kiện thúc đẩy nhanh cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Theo lý luận thương mại quốc tế, nhập khẩu là việc quốc gia này mua hàng hóa và dịch vụ từ quốc gia khác. Nói cách khác, đây chính là việc nhà sản xuất nước ngoài cung cấp hàng hóa và dịch vụ cho người cư trú trong nước 2. Các công cụ quản lý hàng hóa nhập khẩu KINH TẾ QUỐC TẾ Lớp: QLKT 2015 ­1­ Hạ Long Để thực hiện các mục tiêu của chính sách thương mại quốc tế của mỗi quốc gia người ta sử dụng nhiều công cụ và nhiều biện pháp khác nhau: Các công cụ và biện pháp mang tính chất kinh tế , các công cụ và biện pháp mang tính chất hành chính, các công cụ và biện pháp mang tính chất kỹ thuật. Dưới đây sẽ đề cập đến nội dung và hình thức của một số công cụ được áp dụng phổ biến trong thực tế. 2.1. Công cụ thuế quan Thuế quan là một loại thuế đánh vào mỗi đơn vị hàng hoá xuất khẩu hay nhập khẩu của mỗi quốc gia. Thuế quan bao gồm thuế quan xuất khẩu và thuế quan nhập khẩu . Thuế quan nhập khẩu là một loại thuế đánh vào mỗi đơn vị hàng nhập khẩu, theo đó người mua trong nước phải trả cho những hàng hoá nhập khẩu một khoản lớn hơn mức mà người xuất khẩu ngoại quốc nhận được. Theo đó, Thuế nhập khẩu làm cho giá cả của hàng hóa nhập khảu sẽ cao hơn mức giá cả quốc tế của hàng hóa đó, hay là làm cho giá cả của các mặt hàng tương tự sản xuất trong nước thấp hơn một cách tương đối. Thuế quan có thể được tính với nhiều hình thức khác nhau: Tính theo một đơn vị vật chất của hàng hoá, hoặc là tính theo giá trị hàng hoá… Thuế quan hỗn hợp là thuế quan vừa tính theo một tỷ lệ phần trăm so với giá trị hàng hoá vừa cộng với một mức thuế tính theo một đơn vị vật chất của hàng hoá. Thuế quan là một công cụ lâu đời nhất của chính sách thương mại quốc tế và là một phương tiện truyền thống để làm tăng nguồn thu cho ngân sách Nhà nước. Không những thế, thuế quan còn có vai trò quan trọng trong việc bảo hộ các ngành công nghiệp non trẻ mới được hình thành chưa có khả năng cạnh tranh trên thị trường thế giới. 2.2. Công cụ phi thuế 3 2.2.1. Hạn ngạch xuất, nhập khẩu (Quota) Hạn ngạch : Là một công cụ phổ biến trong hàng rào phi thuế quan. Nó được hiểu là quy định của Nhà nước về số lượng cao nhất của một mặt hàng hay hay một nhóm hàng được phép xuấy hoặc nhập khẩu từ một thị trường trong một thời gian nhất định, thông qua hình thức cấp giấy phép ( Quota xuất, nhập khẩu) Quota nhập khẩu là hình thức phổ biến hơn, còn quota xuất khẩu ít sử dụng và nó cũng tương đương với biện pháp hạn chế xuất khẩu tự nguyện. Hạn ngạch nhập khẩu đưa tới sự hạn chế số lượng nhập khẩu , đồng thời gây ảnh hưởng đến giá nội địa của hàng hoá về điều này tác động của nó tương đối giống thuế quan nhập khẩu . Hạn ngạch nhập khẩu có tác dộng khác thuế quan nhập khẩu ở hai điểm: Một là nó đem lại thu nhập cho chính phủ và không có tác dụng hỗ trợ cho các loại thuế khác. Song hạn ngạch có thể đưa lại lợi nhuận rất lớn cho những người xin được giấy phép nhập khẩu theo hạn ngạch (dẫn tới hiện tượng tiêu cực khi xin hạn ngạch nhập khẩu) Hai là, nó có thể biến một doanh nghiệp trong nước thành một nhà độc quyền. Đó cũng là lý do cho rằng hạn ngạch có tác hại nhiều hơn thuế quan. Song điều này có thể giải quyết bằng cách thực hiện bán đấu giá giấy phép nhập khẩu theo hạn ngạch. Tóm lại, hạn ngạch nhập khẩu mang tính chắc chắn hơn là thuế nhập khẩu nên một số nhà sản xuất nội địa ưa thích nó hơn, những người tiêu dùng lại bị thiệt thòi nhiều hơn, còn người được hưởng lợi nhiều nhất là nhà nhập khẩu chứ không phải là Nhà nước. Thông thường, người ta chỉ quy định hạn ngạch nhập khẩu cho một số loại mặt hàng đặc biệt hay cho mặt hàng với thị trường đặc biệt. Hạn ngạch xuất khẩu được quy định theo mặt hàng, theo nước và theo khoảng thời gian nhất định. KINH TẾ QUỐC TẾ Lớp: QLKT 2015 ­1­ Hạ Long Hiện nay, công cụ này không còn được sử dụng nhưng khi nghiên cứu, nó vẫn được xem xét như một trong những công cụ hữu hiệu để quản lý hàng nhập khẩu. 2.2.2. Hạn chế xuất khẩu tự nguyện Biện pháp này cũng là một hình thức của hàng rào mậu dịch phi thuế quan . Hạn chế xuất khẩu tự nguyện là một biện pháp hạn chế xuất khẩu, mà theo đó một quốc gia nhập khẩu đòi hỏi quốc gia xuất khẩu phải hạn chế bớt lượng hàng xuất khẩu sang nước mình một cách tự nguyện nếu không họ sẽ áp dụng biện pháp trả đũa kiên quyết. Khi thực hiện hạn chế xuất khẩu tự nguyện nó cũng có tác động kinh tế như một hạn ngạch xuất khẩu tương đương.Tuy nhiên hạn ngạch xuất khẩu mang tính chủ động và thường là biện pháp tự bảo vệ thị trường trong nước hoặc nguồn tài nguyên trong nước, còn hạn chế xuất khẩu tự nguyên thực ra lại mang tính miễn cưỡng và gắn với những điều kiện nhất định. Hình thức này thường áp dụng cho các quốc gia có khối lượng xuất khẩu quá lớn ở một số mặt hàng nào đó. 2.2.3. Những quy định về tiêu chuẩn kỹ thuật Đây là những quy định về tiêu chuẩn vệ sinh, đo lường an toàn lao động , bao bì đóng gói, đặc biệt là các tiêu chuẩn về vệ sinh thực phẩm, vệ sinh phòng dịch đối với động và thực vật tươi sống, tiêu chuẩn về bảo vệ môi trường sinh thái đối với các máy móc, thiết bị và dây chuyền công nghệ… Những quy định này xuất phát từ các đòi hỏi thực tế của đời sống xã hội và phản ánh trình độ phát triển đạt được của nền văn minh nhân loại. Tuy nhiên trên thực tế người ta thường khéo léo sử dụng các quy định này một cách thiên lệch giữa các công ty trong nước và các công ty nước ngoài và biến 5 ... - tailieumienphi.vn