Xem mẫu
- Lý thuyết phát triển
ØNhóm 7
ØĐề tài : Các nghiên cứu mới của
Trường phái sự phụ thuộc.
ØHD: ThS.Trần Minh Đức
- Nội dung
A: Phản ứng lại với các phê bình.
B: Các nghiên cứu điển hình:
1 Cardoso: Sự phát triển kết hợp với phụ thuộc
2 O'Donnell: Nhà nước quan liêu-độc tài ở Châu Mỹ La tinh
3 Evans: Liên minh tay ba ở Brazil trong những năm 1980
4 Gold: Sự phụ thuộc năng động ở Đài Loan
C: Sức mạnh của các nghiên cứu mới Trường
phái phụ thuộc
- A: Phản ứng lại với các phê bình.
Chú ý các đặc điểm lịch sử và cấu trúc của sự phụ thuộc
Thay vì chú trọng các yếu tố bên ngoài
tập trung vào cấu trúc bên trong của sự phụ thuộc
Quan tâm đến các yếu tố xã hội chính trị
của sự phụ thuộc hơn là các yếu tố kinh tế
Mối quan hệ giữa các yếu tố bên ngoài và bên trong
Sự phụ thuộc là một quá trình mở "phát triển và phụ thuộc
có thể cùng tồn tại trong một trạng thái năng động"
- Nghiên cứu cổ điển Nghiên cứu mới
So Sánh
Sự giống nhau:
Tương tự
Trọng tâm nghiên cứu Sự phát triển của các nước
thế giới thứ 3
Cấp quốc gia Tương tự
Quy mô phân tích
Tương tự
Khái niệm chủ chốt Sự phát triển ngoại biên
Sự phụ thuộc làm hại cho sự Tương tự
Hàm ý chính sách
phát triển
Sự khác nhau:
Phương pháp nghiên mức độ trừu tượng cao, tính yếu tố lịch sử, tập trung
cứu phổ quát vào các trường hợp riêng
Các yếu tố chủ chốt yếu tố bên ngoài, quan hệ yếu tố bên trong, vấn đề
không công bằng giai cấp
Bản chất sự phụ kinh tế chính trị-xã hội
thuộc
Sự phụ thuộc và sự có thể song hành
không song hành
phát triển
- B: các nghiên cứu điển hình
1: Cardoso: Sự phát triển kết
q
hợp với phụ thuộc
Bối cảnh nghiên cứu
Ø
Hệ thống cai trị mới của Brazin từ
v
1964: Chế độ quân sự thay thế chế độ
dân sự.
Các yếu tố mới trong hệ thống chính
v
quyền quân sự:
Sự lớn mạnh của đầu tư trực tiếp nước
v
ngoài trong ngành công nghiệp;
Sự tăng lên về chức năng kinh tế và
v
- Mô hình Sự phát triển kết hợp với phụ thuộc
Chính Trị-Xã Hội
Phân hoá xã
hội, gia tăng
Kinh Tế
nợ nước
Thiếu chủ động về
CT:đa quốc gia
ngoài, sự bóc
CN, thiếu sự phát
lột sức lao
triển của ngành CN
Sự bành trướng
động, nghèo
nặng, TB trong nước
của các công ty
khổ...
phụ thuộc vào đk
đa quốc gia tạo
bên ngoài trong việc
ra động lực
tích luỹ mở rộng và
công nghiệp hoá
tự chủ của mình
ở các nước TGT3
- 1: Cardoso: Sự phát triển kết hợp với phụ thuộc
Động lực chính trị
Ø
Sự nổi lên của nhà nước quân sự: Thắt chặt tự do chính tr ị
q
Giai cấp tư sản trong nước mất sức mạnh chính trị và thoả
q
hiệp với nhà nước quân sự
Ảnh hưởng của các công ty đa quốc gia đến cấu trúc nền
q
kinh tế: Giai cấp tư sản trong nước bắt tay trong th ế yếu
với các công ty đa quốc gia
Như vậy,sau khi bị tước đi quyền lực chính trị, giai cấp t ư
ü
sản trong nước đã phải thích nghi trước sự tấn công của t ư
bản ngoại quốc bằng việc bắt tay và chịu phụ thuộc với tư
bản nước ngoài
- Đóng Góp
Không hài lòng
O'Donnell:
với các lý thuyết
Ø O'Donnell dùng cách ü Ông đã có những
về sự phụ thuộc
tiếp cận "lịchển -cấu đóng góp bằng việc
sử
cổ đi
trúc" của Cardoso phác hoạ những
để nghiên cứu mối đặc điểm đặc thù,
quan hệ qua lại giữa sự nổi lên, sự phát
chủ nghĩa tư bản và triển, và sự suy tàn
khuôn mẫu thống trị của một hình thức
chính trị của nó theo thống trị chính trị
2: th'Donnell: Nhà nước quan mà ông gọi là ỹ La
O ời gian. liêu-độc tài ở M"nhà
nước quan liêu
tinh
độc tài (BA)".
- Ngập sâu trong sự phụ thuộc vào
tư bản nước ngoài
B
Phi chính trị
Sự thống trị
A C
Hoá
của
các vấn đề
giới quan chức
Xã hội Đặc điểm
đặc thù
D
E
Loại trừ kinh tế Loại trừ chính trị
đối với đ ố i v ới
khu vực đại khu vực đại
chúng chúng
- 2: O'Donnell: Nhà nước quan liêu-độc tài ở Mỹ La tinh
Sự nổi lên của "nhà nước BA":
Ø
Sự ra đời của nhà nước BA là một sự phản ứng lại với
q
khủng hoảng kinh tế, chính trị để bảo vệ quyền lợi của
giai cấp thống trị.
Nhà nước BA được xây dựng để ổn định chính trị xã hội
q
đảm bảo cho chiến lược "công nghiệp hoá theo chiều
sâu". Chiến lược này hứa hẹn sự phát triển thành công
nhưng nó cần nhiều vốn đầu tư, trình độ công ngh ệ cao
trong thời gian dài và cũng tiềm ẩn nhiều r ủi ro cho nhà
đầu tư.
- 2: O'Donnell: Nhà nước quan liêu-độc tài ở Mỹ La tinh
Chức năng của "nhà nước BA":
Ø
Trong giai đoạn ban đầu,
q
ü Loạibỏ những mối đe doạ từ các hoạt động chính tr ị của
khu vực đại chúng để tạo môi trường đầu tư thuận lợi
cho các nhà đầu tư nước ngoài.
ü Loạitrừ chính trị đối với khu vực đại chúng; làm vỡ mộng
tư sản trong nước và mở rộng cửa cho sự thâm nhập
sâu của tư bản nước ngoài.
Giai đoạn củng cố,
q
thành nên sự kết hợp tay ba: nhà nước BA, t ư bản
ü Hình
nước ngoài và tư bản trong nước
nước thể hiện sự đại diện
ü Nhà
cho quyền lợi của quốc gia
- O'Donnell dự đoán 2 hướng:
Sự Xụp Đổ
Hoặc
Chuyển đổi
Sau khi một nhà nước
Nhiều nhà nước BA
BA thành công
không vượt qua
trong việc
được giai đoạn
củng cố quyền lực
ban đầu.
nó có thể sẽ mở ra
sự phát triển
của dân chủ.
- 3:Evans: Liên minh tay ba ở Brazil trong những năm 1980
- 3: Evans: Sự phát triển phụ thuộc và liên minh tay
ba là nguyên nhân?
Đâu
Ø
Phải chăng “Phát triển phụ thuộc” là một khái niệm đầy
ü
mâu thuẫn? Vậy có thể phát triển trong điều kiện phụ
thuộc được không? Được (Brazil là một minh chứng).
Vậy, điều gì làm cho phát triển phụ thuộc có thể xảy ra?
ü
Evans: Chính là sự hình thành của liên minh tay ba: Nhà
ü
nước, tư bản đa quốc gia (các công ty đa quốc gia) và tư
bản nội địa (doanh nghiệp trong nước).
- Liên minh tay ba:
2
1 3
Doanh nghiệp tư nhân trong Nhà nước (doanh nghiệp nhà
Công ty đa quốc
gia: thu lợi từ nước: thu lợi từ môi trường nước): tích luỹ tư bản thu được
thị
trường rộng lớn,u tư ưu đãi, đặc quyền khác liên kết với doanh nghiệp trong
đầ từ
chính sách ưu(tiếp cận vốn với lãi suất thấp, ớc cũng như với các công ty đa
nư
độc quyền)
đãi đầu tư của quốc gia
nhà nước
- 3: Evans: Sự phát triển phụ thuộc và liên minh tay ba
Liên minh tay ba:
Ø
Xung đột - lợi nhuận
o
üDoanh nghiệp nhà nước
và doanh nghiệp tư nhân
trong nước lo ngại: Công
ty đa quốc gia: Mục tiêu
tìm kiếm lợi nhuận rút
vốn đầu tư khi môi
trường đầu tư kém hấp
dẫn.
üDoanh nghiệp tư nhân
- Sự tăng trưởng kinh tế thần kì
3 Yếu tố
Ủng hộ
Vay vốn
của người dân
thị trường
trong phát triển
xuất khẩu
Liên minh
kinh tế
tay ba
- 3: Evans: Sự phát triển phụ thuộc và liên minh tay ba
Các yếu tố tạo nên sự bất ổn kinh tế chính trị:
Ø
Sự thay đổi môi trường bên ngoài - Suy thoái kinh tế
q
thế giới 1974 – 1975 làm thay đổi:
ü Thị
trường vốn: Gia tăng dòng lợi nhuận chảy ra
ngoài
ü Thịtrường tín dụng: Gia tăng dòng tín dụng ch ảy vào
trong (nợ nước ngoài gia tăng) Gia tăng thanh toán
nợ nước ngoài.
Sự thay đổi môi trường bên ngoài làm:
q
ü Giảm sự linh hoạt của nhà nước trong việc giải quy ết
các xung đột với các đối tác trong liên minh;
ü Hạn chế khả năng của nhà nước trong việc đối phó
với áp lực trong vấn đề phân phối lại;
- 3: Evans: Sự phát triển phụ thuộc và liên minh tay ba
Các yếu tố tạo nên sự bất ổn kinh tế chính trị:
Ø
Sự tăng lên về các mâu thuẫn trong nước:
q
Nhà nước nhượng bộ với các công ty đa quốc gia để thu hút vốn
ü
và tăng cường xuất khẩu; đồng thời với việc
Nhà nước cắt đứt sự hỗ trợ với doanh nghiệp tư nhân trong
ü
nước sự phản kháng của các doanh nghiệp trong nước
Nhà nước lâm vào tình thế:
q
Không thể phớt lờ sự phản kháng của doanh nghiệp tư nhân
ü
trong nước (lợi ích quốc gia);
Không thể phá vỡ mối quan hệ với các công ty đa quốc gia
ü
(nguồn vốn tài chính và xuất khẩu).
- 3: Evans: Sự phát triển phụ thuộc và liên minh tay ba
Lựa chọn của nhà nước như thế nào?
Ø
Có thể cố gắng dung hoà lợi ích của cả doanh nghiệp
1)
tư nhân trong nước và công ty đa quốc gia;
Có thể tư nhân hoá các doanh nghiệp nhà nước;
2)
Có thể chuyển gắng nặng lên dân chúng.
3)
Theo Evans các lựa chọn trên đều rất khó khả thi.
4)
Vậy có triển vọng gì trong tương lai?
Ø
nguon tai.lieu . vn