Xem mẫu
- Bài thảo luận môn: TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
Kết hợp nhuần nhuyễn dân tộc với giai cấp, độc lập dận tộc và
chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa yêu nước và chủ nghia quốc tế
Hồ Chí Minh khác lớp trước là người giải quyết vấn đề dân tộc và
cách mạng giải phóng dân tộc trên lập trường của chủ nghĩa Mác – Lênin,
dành độc lập để đi lên CNXH, mối quan hệ dân tộc và giai cấp được đặt ra.
Vấn đề dân tộc trong lịch sử cho thấy ở thời đại nào cũng nhận thức
và giải quyết trên lập trường và theo quan điểm của một giai cấp nhất định.
Đến thời đại cách mạng vô sản cho thấy chỉ đứng trên lập trường của giai
cấp vô sản và cách mạng vô sản mới giải quyết được đúng đắn vấn đề dân
tộc.
Mác – Ăngghen cho rằng, có triệt để xoá bỏ tình trạng bóc lột và áp
bức giai cấp mới có điều kiện xoá bỏ ách áp bức dân tộc, mới đem lại độc
lâp thực sự cho dân tộc mình và dân tộc khác. Chỉ có giai cấp vô sản với bản
chấy cách mạng và sứ mạng lịch sử của mình mới thực hiện được điều này.
Dân tộc là vấn đề rộng lớn, bao gồm những quan hệ về chính trị, kinh
tế, lãnh thổ, pháp lý, tư tưởng và văn hoá giữa các dân tộc, các nhóm dân tộc
và bộ tộc.
Theo quan điểm của Chủ nghĩa Mác-Lênin, dân tộc là sản phẩm của
quá trình phát triển lâu dài của lịch sử.
+ Mác-Ăngghen đã đặt nền móng tư tưởng cho việc giải quyết vấn đề
dân tộc một cách khoa học.
Hình thức cộng đồng tiền dân tộc như thị tộc, bộ tộc, bộ lạc. Sự phát
triển của chủ nghĩa tư bản dẫn đến sự ra đời của các dân tộc tư bản chủ
nghĩa. Chủ nghĩa tư bản bước sang giai đoạn đế quốc chủ nghĩa, các nước
đế quốc thi hành chính sách vũ trang xâm lược, cướp bóc, nô dịch các dân tộc
1
- nhỏ từ đó xuất hiện vấn đề dân tộc thuộc địa. Mác và Ăngghen nêu lên quan
điểm cơ bản có tính chất phương pháp luận để nhận thức và giải quyết vấn
đề nguồn gốc, bản chất của dân tộc, những quan hệ cơ bản của dân tộc, thái
độ của giai cấp công nhân và Đảng của nó về vấn đề dân tộc.
+ Đến thời đại Lênin chủ nghĩa đế quốc đã thành hệ thống trên thế
giới. Theo Lênin,cuộc đấu tranh của giai cấp vô sản ở chính quốc sẽ không
thể dành được thắng lợi nếu không biết liên minh với cuộc đấu tranh chông
đế quốc của các dân tộc bị áp bức ở các thuộc địa. Lênin đã phát triển quan
điểm của Mác-Ăngghen thành hệ thống lý luận toàn diện và sâu sắc về vấn
đề dân tộc, làm cơ sở cho cương lĩnh, đường lối, chính sách của các Đảng
Cộng sản về vấn đề dân tộc. Trong đó đáng chú ý là các vấn đề:
Vấn đề dân tộc theo tư tưởng Hồ Chí Minh là vấn đề dân tộc thuộc
địa
Khi các nước đế quốc đi xâm chiếm thuộc địa để mở rộng thị trường,
chúng thực hiện sự áp bức về chính trị, bóc lột về kinh tế, nô dịch về văn hoá
đối với các nước bị xâm chiếm- thì vấn đề dân tộc trở thành vấn đề dân tộc
thuộc địa. Vấn đề dân tộc thuộc địa thực chất là vấn đề đấu tranh giải
phóng dân tộc thuộc địa nhằm thủ tiêu sự thống trị của nước ngoài,
giành độc lập dân tộc, xoá bỏ ách áp bức, bóc lột thực dân, thực hiện
quyền dân tộc tự quyết, thành lập nhà nước dân tộc độc lập. Nguyễn
Ái Quốc đánh giá cao tư tưởng của Lênin,Người cho rằng:”Lênin đã đặt tiền
đề cho một thời đại mới, thật sự cách mạng trong các nước thuộc địa.
Dưới ánh sáng của CNMLN khi Hồ Chí Minh bàn đến vấn đề dân tộc
và cách mạng giải phóng dân tộc thì độc lập dân tộc phải gắn với CNXH,
mối quan hệ dân tộc và giai cấp được đặt ra.
Vấn đề dân tộc bao giờ cũng được nhận thức và giải quyết theo lập
trường của một giai cấp nhất định. Theo quan điểm của CNMLN, chỉ trên
2
- lập trường của giai cấp vô sản, cách mạng vô sản mới giải quyết đúng đắn
vấn đề dân tộc. Trong Tuyên ngôn Đảng cộng sản, Mác-Ăngghen đã đề cập
mối quan hệ dân tộc và giai cấp: cuộc đấu tranh của giai cấp vô sản nhằm
lật đổ ách thống trị của giai cấp tư sản, ở giai đoạn đầu của nó là mang tính
chất dân tộc. Mác kêu gọi “giai cấp vô sản mỗi nước trước hết phải giành
lấy chính quyền, phải tự vươn lên thành giai cấp dân tộc, phải tự mình trở
thành giai cấp dân tộc,... không phải theo cái nghĩa như giai cấp tư sản hiểu”.
Cũng theo Mác –Ăngghen, chỉ có giai cấp vô sản mới thống nhất được lợi ích
dân tộc- lợi ích của mình với các lợi ích của nhân dân lao động và của cả dân
tộc. Chỉ có xoá bỏ áp bức, bóc lột giai cấp thì mới xoá bỏ áp bức dân tộc,
đem lại độc lập thật sự cho dân tộc mình và cho dân tộc khác. Tuy nhiên,
Mác và Ăngghen không đi sâu nghiên cứu vấn đề dân tộc vì ở Tây Âu vấn
đề dân tộc đã được giải quyết trong cách mạng tư sản, đối với Mác, vấn đề
dân tộc chỉ là thứ yếu so với vấn đề giai cấp.
Thời đại Lênin, khi CNĐQ đã trở thành một hệ thống thế giới, cách
mạng giải phóng dân tộc trở thành bộ phận của cách mạng vô sản, Lênin
mới phát triển vấn đề dân tộc thành học thuyết về cách mạng thuộc địa.
Lênin cho rằng, cách mạng vô sản ở chính quốc không thể giành thắng lợi
nếu không liên minh với cuộc đấu tranh của các dân tộc bị áp bức ở thuộc
địa. Khẩu hiệu của Mác được bổ sung: “vô sản toàn thế giới và các dân tộc
bị áp bức, đoàn kết lại.” Lênin đã thực sự “đặt tiền đề cho một thời đại mới,
thật sự cách mạng trong các nước thuộc địa.”
Hồ Chí Minh, từ chủ nghĩa yêu nước đến với CNMLN, đã nhận thức
được mối quan hệ chặt chẽ giữa dân tộc và giai cấp, dân tộc và quốc tế, độc
lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, lựa chọn cách mạng giải phóng dân tộc theo
con đường cách mạng vô sản. Hồ Chí Minh nêu, các nước thuộc địa phương
Đông không phải làm ngay cách mạng vô sản, mà trước hết giành độc lập
3
- dân tộc. Có độc lập dân tộc rồi mới bàn đến cách mạng XHCN. Từ thực tiễn
của đấu tranh cách mạng, Nguyễn Ái Quốc đã phê phán quan điểm của các
đảng cộng sản Tây Âu không đánh giá đúng vai trò, vị trí, tương lai của cách
mạng thuộc địa, và Nguyễn Ái Quốc đi đến luận điểm: “Các dân tộc thuộc
địa phải dựa vào sức mình là chính, đồng thời biết tranh thủ sự đoàn kết, ủng
hộ của giai cấp vô sản và nhân dân lao động thế giới để phải đấu tranh giành
độc lập cho dân tộc, từ cách mạng giải phóng dân tộc tiến lên làm cách mạng
XHCN.” Tư tưởng Hồ Chí Minh về kết hợp dân tộc với giai cấp, dân tộc với
quốc tế, độc lập dân tộc với CNXH thể hiện một số điểm sau:
+ Độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội.
Độc lập dân tộc, theo Hồ Chí Minh, là phải gắn liền với chủ nghĩa xã
hội. Ngay từ khi tiếp cận Luận cương về vấn đề dân tộc và thuộc địa của
Lênin, Hồ Chí Minh đã hình thành đường lối cứu nước: giải phóng dân tộc
theo con đường cách mạng vô sản, gắn bó thống nhất giữa dân tộc và giai
cấp, dân tộc và quốc tế, độc lập dân tộc và CNXH. Người nói: “Cả hai cuộc
giải phóng này (dân tộc và giai cấp) chỉ có thể là sự nghiệp của chủ nghĩa
cộng sản và của cách mạng thế giới.” Tiếp đó, ngay trong Chánh cương,
Sách lược vắn tắt được thông qua tại Hội nghị thành lập Đảng cộng sảnViệt
Nam tháng 2/1930, Hồ Chí Minh đã xác định Cách mạng Việt Nam trải qua
hai giai đoạn: Làm tư sản dân quyền cách mạng và thổ địa cách mạng (tức
cách mạng dân tộc-dân chủ) để đi tới xã hội cộng sản. Hồ Chí Minh thấy rõ
mối quan hệ giữa sự nghiệp giải phóng dân tộc với sự nghiệp giải phóng
giai cấp của giai cấp vô sản. “Cả hai cuộc giải phóng này chỉ có thể là sự
nghiệp của CNCS và của cách mạng thế giới”.
Năm 1960, Hồ Chí Minh xác định “chỉ có CNXH, CNCS mới giải
phóng được các dân tộc bị áp bức và những người lao động trên thế giới khỏi
ách nô lệ”. Tư tưởng Hồ Chí Minh về sự gắn bó giữa độc lập dân tộc và
4
- CNXH vừa phản ánh quy luật khách quan của sự nghiệp giải phóng dân tộc
trong thời đại cách mạng vô sản, vừa phản ánh mối quan hệ khăng khít giữa
mục tiêu giải phóng dân tộc với các mục tiêu giải phóng dân tộc, giải phóng
giai cấp, giải phóng con người. Do đó “giành được độc lập rồi phải tiến lên
CNXH, vì mục tiêu của CNXH là “làm sao cho dân giàu, nước mạnh”, “là
mọi người được ăn no, mặc ấm, sung Tư tưởng Hồ Chí Minh về sự gắn bó
thống nhất giữa độc lập dân tộc và CNXH vừa phản ảnh quy luật khách
quan của sự nghiệp giải phóng dân tộc trong thời đại cách mạng vô sản, vừa
phản ánh mối quan hệ khăng khít giữa mục tiêu giải phóng dân tộc với mục
tiêu giải phóng giai cấp và giải phóng con người. Xoá bỏ ách áp bức dân tộc
mà không xoá bỏ tình trạng bóc lột và áp bức giai cấp thì nhân dân lao động
vẫn chưa được giải phóng. Người nói: “Nếu nước độc lập mà dân không
được hạnh phúc, tự do, thì độc lập cũng chẳng có ý nghĩa gì.” Do đó giành
được độc lập rồi, thì phải tiến lên CNXH, vì mục tiêu của CNXH là dân
giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. Như vậy, ở Hồ Chí
Minh, chủ nghĩa yêu nước truyền thống đã phát triển thành chủ nghĩa yêu
nước hiện đại, độc lập dân tộc gắn liền với CNXH.
+ Độc lập cho dân tộc mình và cho tất cả các dân tộc khác.
Nói đến quyền dân tộc, Hồ Chí Minh khẳng định : “Dân tộc nào cũng
có quyền sống, quyền sung sướng và quyền tự do”. Ở Hồ Chí Minh chủ
nghĩa yêu nước chân chính luôn luôn thống nhất với chủ nghĩa quốc tế trong
sang. Hồ Chí Minh nêu cao tinh thần tự quyết của dân tộc, song không quên
nghĩa vụ quốc tế cao cả của mình trong việc giúp đỡ các đảng cộng sản ở
một.
Hồ Chí Minh không chỉ đấu tranh cho độc lập dân tộc mình mà còn
đấu tranh cho tất cả các dân tộc bị áp bức. “Chúng ta phải tranh đấu cho tự
do, độc lập của các dân tộc khác như là đấu tranh cho dân tộc ta vậy”. Vì vậy
5
- năm 1914 khi ở Anh, Người đã đem toàn bộ số tiền dành dụm được từ đồng
lương ít ỏi để ủng hộ quỹ khang chiến của người Anh.
Người tôn trọng quyền tự quyết của các dân tộc. Nhưng Người cũng
nhiệt tình ủng hộ cuộc kháng chiến chống Nhật của nhân dân Trung Quốc,
cuộc kháng chiến chông Pháp của nhân dân Lào và Campuchia, đề ra khẩu
hiệu: “Giúp bạn là tự giúp mình” , và chủ trương phải bằng thắng lợi của
cách mạng mỗi nước mà đóng góp vào thắng lợi chung của cách mạng thế
giới
Tựu trung, tư tưởng Hồ Chí Minh về vấn đề dân tộc vừa mang tính
khoa học đúng đắn, vừa có tính chất cách mạng, mang đậm tính nhân văn sâu
sắc, thể hiện sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa dân tộc và giai cấp, chủ nghĩa
yêu nước với chủ nghĩa quốc tế trong sáng, độc lập dân tộc cho mình đồng
thời độc lập cho tất cả các dân tộc.
Ngày nay, trong xu thế toàn cầu hoá và hội nhập kinh tế quốc tế, sự
nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước cũng đang đứng trước những cơ hội và
thách thức to lớn đòi hỏi chúng ta phải chủ động đón lấy và sáng suốt vượt
qua. Để làm được điều đó chúng ta cần nghiên cứu, vận dụng tư tưởng của
Người về mối quan hệ giữa dân tộc với giai cấp, dân tộc và quốc tế, độc lập
dân tộc và chủ nghĩa xã hội nhằm tạo ra những nguồn lực mới, đưa sự
nghiệp đổi mới vững bước tiến lên , giành những thắng lợi mới.
Trước hết, trong bất cứ hoàn cảnh nào cũng đều phải đặc biệt coi
trọng và giữ vững độc lập dân tộc. Lịch sử đấu tranh dựng nước và giữa
nước của ông cha ta từ ngàn xưa cũng như sự nghiệp giải phóng dân tộc do
Đảng cộng sảnViệt Nam đứng đầu là Hồ Chí Minh khới xướng từ 1930 đến
nay được ghi lại bằng máu và nước mắt. Thế mới thấy được ý nghĩa của
độc lập dân tộc, mới thấu hiểu được tư tưởng bất hủ “Không có gì quí hơn
độc lập tự do” của Hồ Chí Minh. Trong xu thế toàn cầu hoá và hội nhập kinh
6
- tế quốc tế hiện nay, không một quốc gia nào có thể phát triển mà không gắn
với những mối quan hệ đa dạng và đa phương với các quốc gia khác trong
cộng đồng quốc tế. Việt Nam cũng nằm trong xu thế ấy. Ngoài những lợi ích
hiển nhiên, hơn bao giờ hết, nước ta đang đứng trước rất nhiều nguy cơ có
ảnh hưởng trực tiếp đến độc lập dân tộc. Đó là những nguy cơ lệ thuộc vào
nước ngoài về kinh tế, chính trị, nguy cơ phai nhạt bản sắc văn hoá dân tộc,
tiếp thu một nền văn hoá lai căng phi bẳn sắc. Bên cạnh những nguy cơ
mang tính hệ quả của toàn cầu hoá và tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế,
chúng ta còn phải đối mặt với âm mưu diễn biến hoà bình. Các thế lực thù
địch trong và ngoài nước đang núp dưới những chiêu bài tự do, dân chủ, nhân
quyền, dân tộc tôn giáo để chống phá sự nghiệp cách mạng nước ta ( Sự
biến Tây Nguyên 2/2001 và 4/2004). Trước những nguy cơ ấy, Đảng và Nhà
nước ta phải không ngừng khơi dậy sức mạnh của chủ nghĩa yêu nước và
tinh thần dân tộc, nguồn động lực mạnh mẽ để xây dựng và bảo vệ đất
nước. Phát huy tối đa các nguồn nội lực, bao gồm con người, trí tuệ, truyền
thống, đất đai, tài nguyên,v.v để xây dựng và phát triển kinh tế, đưa đất nước
từng bước bắt kịp các nước phát triển. Đất nước phát triển, nền kinh tế hùng
mạnh sẽ góp phần trực tiếp tạo sức mạnh cho nhân dân ta giữ vững độc lập
dân tộc. Độc lập dân tộc phải được xem là cái bất biến trong sự thiên biến
vạn hoá của nền kinh tế thế giới đang phát triển với xu thế toàn cầu hoá;
bản sắc văn hoá Việt Nam cũng phải được xem là cái bất biến trong sự đa
dạng các nền văn hoá thế giới, tiếp thu nhứng hay, cái đẹp, cái tiên tiến mà
vẫn không mất đi cái gốc, cái chất Việt Nam trong mỗi con người. Đó cũng
là cách để giữ vững độc lập dân tộc theo đúng nghĩa của nó.
Độc lập là tài sản thiêng liêng vô giá của cả dân tộc, là cái phải giữ
cho dù mất tất cả, “hy sinh tất cả”. Muốn thực hiện tốt tinh thần bất hủ ấy
của Hồ Chí Minh, ngày nay đường lối của Đảng và Nhà nước ta phải thể
7
- hiện rõ sự quan tâm, không ngừng chăm lo đời sống vật chất và tinh thần cho
nhân dân. Tiếp thu và phát huy tinh hoa của dân tộc với truyền thống “lấy
dân làm gốc” (Dân vi bản quốc gia trường thọ), sinh thời Hồ Chí Minh đã
không ngừng giáo dục cán bộ, đảng viên phải luôn luôn có tinh thần “vì dân
phục vụ”. Người nói: “ Gốc có vững cây mới bền, Xây lầu thắng lợi trên
nền nhân dân” Chăm lo và không ngừng nâng cao đời sống cho nhân dân là
cách thiết thực nhất để bảo vệ độc lập dân tộc, vì theo Người, dân như
nước, chở thuyền cũng là nước mà lật thuyền cũng là nước. Dân giàu thì
nước mạnh, mà nước mạnh thì độc lập dân tộc còn. Chủ trương diệt giặc
đói và giặc dốt của Người năm 1945 về cơ bản chính là nền tảng của việc
chăm lo và nâng cao đời sống cho người dân về vật chất cũng như tinh thần.
Và suy cho cùng, mục tiêu của độc lập dân tộc, theo quan điểm của Hồ Chí
Minh, là tự do, ấm no, hạnh phúc của nhân dân; và dĩ nhiên là dân được ấm
no tự do hạnh phúc sẽ ra sức bảo vệ nền độc lập vốn mang lại những điều
tốt đẹp đó. Như vậy, chăm lo, không ngững nâng cao đời sống nhân dân vừa
là mục tiêu vừa là cách thiết thực nhất để bảo vệ độc lập dân tộc theo đúng
tinh thần mà Hồ Chí Minh đã nêu rõ.
Thấm nhuần tư tưởng của người về vấn đề dân tộc, ta càng phải phát
huy chủ nghĩa dân tộc chân chính, tinh thần tích cực chủ động, sáng tạo và tự
lực tự cường của mọi người dân Việt Nam để góp phần xây dựng và bảo vệ
tổ quốc, bảo vệ nền độc lập dân tộc. Người Việt Nam vốn có truyền thống
yêu nước, tinh thần đoàn kết cộng đồng, ý chí tự chủ kiên cường, sáng tạo,
bất khuất, không chịu làm nô lệ, không cam phận nghèo hèn. Những phẩm
chất tốt đẹp ấy đã được phát huy cao độ trong hai cuộc kháng chiến thần
thánh của dân tộc, đưa đến thắng lợi vĩ đại Điện Biên và Đại thắng mùa
xuân 1975, giải phóng MN thống nhất đất nước, đưa cả nước quá độ lên
CNXH. Ngày nay, truyền thống quí báu ấy, chủ nghĩa dân tộc chân chính cần
8
- được tiếp tục khơi dậy mạnh mẽ, biến nó thành một nguồn nội lực đưa đất
nước vượt qua mọi khó khăn thách thức, vững bước tiến lên cùng bè bạn
khắp năm châu.
9
nguon tai.lieu . vn