Xem mẫu
- TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC TOÂN ÑÖÙC THAÉNG KHOA KHOA HOÏC XAÕ HOÄI VAØ NHAÂN VAÊN ----- ----- MOÂN HOÏC XAÕ HOÄI HOÏC ÑOÂ THÒ GIAÛNG VIEÂN: CN. NGUYEÃN THÒ THU TRANG
- XÃ HỘI HỌC ĐÔ THỊ GV: Nguyễn Thị Thu Trang
- Mục tiêu môn học Cung cấp cho sinh viên những hiểu biết chung - xung quanh khái niệm đô thị Biết được điều kiện ra đời, đối tượng và chức - năng của XHH đô thị Hiểu và vận dụng các lý thuyết XHH ứng dụng - trong N/C các vấn đề đô thị Phát hiện và phân tích những biến đổi kinh tế-xã - hội của quá trình đô thị hóa Thấy được vai trò to lớn của XHH trong công tác - quy hoạch và quản lý đô thị Phân biệt lối sống đô thị và nông thôn -
- NỘI DUNG Bài 1:Sự hình thành và phát triển của XHH đô thị Bài 2: Một số khái niệm liên quan đến XHH đô thị Bài 3: Các cách tiếp cận trong XHH đô thị Bài 4: Đô thị hóa Bài 5: Cộng đồng dân cư đô thị Bài 6: Xã hội học trong công tác quy hoạch và quản lý đô thị Bài 7: Chính sách nhà ở đô thị
- Taøi lieäu tham khaûo Vieän Xaõ hoäi hoïc (Trònh Duy Luaân chuû bieân). Tìm hieåu moân • Xaõ hoäi hoïc ñoâ thò. Nxb Khoa hoïc xaõ hoäi, Haø noäi, 1996. Nguyeãn Quang Vinh. Moät vaán ñeà xaõ hoäi hoïc haøng ñaàu cuûa • vieäc caûi taïo – chænh trang ñoâ thò: giaûm toån thöông cho nhoùm daân cö ngheøo nhaát. Taïp chí Xaõ hoäi hoïc, soá 1, 2001, trang 30 – 39. Trònh Duy Luaân, Nguyeãn Quang Vinh. Taùc ñoäng kinh teá – xaõ • hoäi cuûa ñoåi môùi trong lónh vöïc nhaø ôû ñoâ thò. Nxb Khoa hoïc xaõ hoäi, Haø noäi, 1998. Vieän Quy hoaïch noâng thoân vaø ñoâ thò. Xaõ hoäi hoïc trong quy • hoaïch, xaây döïng vaø quaûn lyù ñoâ thò. Nxb Xaây döïng, Haø Noäi, 1995
- 5. Vieän Xaõ hoäi hoïc. Taïp chí Xaõ hoäi hoïc soá 3 caùc naêm 1991, 1993, 2000 – soá ñaëc bieät veà nghieân cöùu Xaõ hoäi hoïc ñoâ thò. 6. Nguyễn Thế Bá. Quy hoạch xây dựng phát triển đô thị, Nxb Xây dựng, Hà Nội 2004 7. Viện ngân hoàng thế giới (Frannie A.Le1autier), Đô thị trong thế giới toàn cầu, Nxb Chính trị Quốc gia 8. Đô thị Việt Nam
- Phương pháp dạy và học Hướng dẫn cách học - Ôn bài cũ, làm bài tập (nếu có) và đọc bài mới trước khi đến lớp. -Tích cực trao đổi với GV các vấn đề còn thắc mắc -Tích cực đọc các tài liệu tham khảo đặc biệt là các bài trên tạp chí Xã hội học 6
- Quy định về thi cử Các đợt thi 10%: Thảo luận + thuyết trình 20%: Báo cáo chuyên đề 70%: Tự luận 7
- BÀI 1 SỰ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỦA XÃ HỘI HỌC ĐÔ THỊ
- I.Xã hội học đô thị trong xã hội hiện đại Töø cuoái theá kyû XIX, ñaàu theá kyû XX, coâng - nghieäp hoùa TBCN vaø keùo theo noù laø quaù trình ñoâ thò hoùa maïnh meõ - Nưûa sau theá kyû XX phaàn lôùn cö daân ôû caùc nöôùc phaùt trieån phöông Taây ñeàu soáng ôû ñoâ thò - Haøng loaït coâng trình nghieân cöùu chuyeân saâu veà nhieàu maët cuûa ñoâ thò vaø quaù trình ñoâ thò hoùa - Nhöõng hoäi nghò quoác teá ñaàu tieân veà ñeà taøi nghieân cöùu XHH ñoâ thò - Hoäi thaûo ñaàu tieân (1953) toå chöùc ôû Ñaïi hoïc Columbia (Myõ) - 1956 toå chöùc ôû Bangkok
- CM Ñoâ thò laàn 1– söï xuaát hieän cuûa moät hình thaùi cö truù môùi CM Ñoâ thò laàn 2 – giai ñoaïn phaùt trieån gaén vôùi CMCN&CNTB CM Ñoâ thò laàn 3 – khung caûnh cuûa caùc nöôùc ñang PT
- 1. CM Ñoâ thò laàn 1– söï xuaát hieän cuûa moät hình thaùi cö truù môùi Veà maët thôøi gian - Thôøi kyø Ñaù môùi (Neolithic), caùch ñaây vaøo khoaûng 10.000 naêm (8000 BC) - Thaønh phoá ñöôïc coi laø TP ñaàu tieân teân Jericho (phía baéc Bieån Cheát, treân laõnh thoå cuûa Israel ngaøy nay) ra ñôøi vaøo khoaûng thôøi gian noùi treân. TP naøy luùc ñoù coù soá daân chæ khoaûng 600 ngöôøi (khaù beù nhoû so vôùi tieâu chuaån ngaøy nay).
- - Ñoäng thaùi hình thaønh cuûa moät hình thöùc chieám lónh khoâng gian cö truù môùi – “ñoâ thò” töùc laø cuoäc caùch maïng ñoâ thò laàn thöù nhaát naøy laø xuaát phaùt töø vieäc xaõ hoäi xuaát hieän söï phaân coâng lao ñoäng xaõ hoäi laàn thöù ba vaø ñaùnh daáu baèng söï xuaát hieän cuûa taàng lôùp thöông nhaân
- n Taàng lôùp thöông nhaân – nhöõng ngöôøi chuyeân thöcï hieän hoaït ñoäng mua baùn vaø trao ñoåi haøng hoaù giöõa caùc khu vöïc khaùc nhau trong theá giôùi coå ñaïi (maø thoâng thöôøng laø khoaûng caùch töông ñoái xa neáu söû duïng caùc phöông tieän chuyeân chôû vaøo thôøi kyø naøy) vôùi nhau – hoï thöôøng ñi qua moät soá khu vöïc coù vò trí thuaän lôïi naèm giöõa caùc khu vöïc caàn trao ñoåi haøng hoaù Ñieàu naøy khieán cho moät soá vuøng nhaát ñònh trong theá giôùi coå ñaïi coùù ñieàu kieän laø caùc ñaàu moái giao thoâng trôû neân phaùt trieån hôn Caùc ñieåm döøng chaân naøy trôû neân caùc trung taâm giao thöông (coù nhöõng khu “chôï”) Moät soá ngöôøi daân khoâng coøn saûn xuaát noâng nghieäp nöõa maø chuyeån haún sang lónh vöïc buoân baùn haøng hoùa Daân soá ngaøy caøng ñoâng hôn do nhieàu ngöôøi keùo ñeán töø caùc vuøng noâng thoân laân caän nhaèm thöïc hieän chöùc naêng trao ñoåi haøng hoùa vuøng laõnh thoå ngaøy caøng môû roäng maät ñoä daân cö ngaøy caøng taêng ñaây chính laø nhöõng hình aûnh ñaàu tieân cuûa moät ñoâ thò
- - Luùc naøy, cuûa taàng lôùp chieán binh (nhöõng ngöôøi chuyeân laøm nhieäm vuï baûo veä vuøng laõnh thoå) cuõng nhö taàng lôùp taêng löõ coù vai troø nhieàu hôn trong quaûn lyù traät töï xaõ hoäi naûy sinh nhu caàu veà nhöõng ngöôøi chuyeân laøm caùc vai troø ñieàu tieát, quaûn lyù söï vaän haønh cuûa khu vöïc (caùc ñoâ thò luoân coù tính chaët cheõ trong quaûn lyù xaõ hoäi cao hôn khu vöï noâng thoân). Caên cöù vaøo caùc dieãn tieán nhö treân, coù theå noùi ñoâ thò ñaõ daàn xuaát hieän nhieàu nôi trong theá giôùi coå ñaïi. Vaø söï xuaát hieän cuûa chuùng coù aûnh höôûng raát lôùn treân nhieàu maët cuûa xaõ hoäi luùc baáy giôø. Cuõng caàn phaûi noùi theâm raèng ñoâ thò chæ coù khaû naêng toàn taïi neáu nhö noù ñöôïc cung caáp ñuû löông thöïc thöïc phaåm cuõng nhö caùc loaïi haøng thuû coâng khaùc töø nhöõng khu vöïc noâng nghieäp laân caän. Ñaây cuõng chính laø nguyeân nhaân giaûi thích taïi sao quy moâ cuûa moät thaønh phoá coå ñaïi thöôøng khoâng lôùn. Bôûi vì khaû naêng cung caáp noâng saûn vôùi caùc ñieàu kieän saûn xuaát thôøi kyø khoâng ñuû dö ñeå ñaûm baûo nguoàn cho moät ñoâ thò vôùi quy moâ quaù lôùn.
- 2. CM Ñoâ thò laàn 2 – giai ñoaïn phaùt trieån gaén vôùi CMCN - Cuoäc CM Ñoâ thò laàn 2 xaõy ra baét ñaàu vaøo töø giöõa theá kyû thöù XVIII ( khoaûng töø 1750), luùc ñaàu ôû Chaâu aâu sau lan roäng ra Baéc Myõ. Ñaây chính laø keát quaû taát yeáu quaù trình tích luõy tö baûn vaø phaùt trieån CNTB, ñaëc bieät laø cuûa cuoäc CM coâng nghieäp
- Taïi sao cuoäc CMCN laïi kích thích söï phaùt trieån thaønh moät giai ñoaïn môùi cuûa caùc ñoâ thò?
- - CMCN laø söï toång hôïp cuûa nhöõng phaùt trieån veà kyõ thuaät baét ñaàu vaøo theá kyõ thöù XVIII. Noù ñaõ taïo ra nhöõng thay ñoåi cô baûn trong giao thoâng vaän taûi,noâng nghieäp, thöông nghieäp vaø trong chính neàn coâng nghieäp è Cho pheùp saûn xuaát vaø giao thoâng vaän taûi keát hôïp vaø phuï thuoäc nhau nhieàu hôn Cho pheùp saûn xuaát haøng loaït vaø phaân phoái ñi deã daøng hôn taïo ra löôïng saûn phaåm nhieàu hôn cung caáp ñuû cho nhieàu ngöôøi khoâng saûn xuaát noâng nghieäp hôn Quy moâ daân cö khu vöïc ñoâ thò coù khaû naêng taêng nhieàu, raát nhieàu laân hôn so vôùi tröôùc.
- - Maëc khaùc, coù theå thaáy roõ raøng raèng khi caùc nhaø maùy coâng nghieäp ñöôïc moïc leân thì muïc ñích ban ñaàu cuûa noù khoâng phaûi laø nhaèm ñeå khuyeán khích söï phaùt trieån cuûa caùc TP. Tuy nhieân, duø khoâng chuû ñoäng mong ñôïi, ngay laäp töùc noù haàu nhö xaõy ra hieäu quaû naøy. Vì caùc nhaø maùy coù xu höôùng naèm gaàn nhau ôû nhöõng khu vöïc giao thoâng thuaän lôïi ñeå cuøng chia xeû nguyeân vaät lieäu vaø giaûm chi phí chuyeân chôû… Söï taäp trung coâng nghieäp. - Bôûi leõ, nhu caàu nhaân coâng cuûa caùc nhaø maùy vôùi möùc löông coù theå taïo ra cuoäc soáng toát hôn so vôùi canh taùc noâng nghieäp ñaõ khieán cho nhieàu ngöôøi daân di cö ñeán caùc trung taâm coâng nghieäp nhu caàu ñònh cö cuûa ñoâng ñaûo caùc coâng nhaân loâi cuoán nhöõng ngöôøi laøm dòch vuï cho hoï nhö chuû nhaø troï, ngöôøi baùn rong, may quaàn aùo, ñoùng daøy deùp, chaêm soùc vaø giaùo duïc treû em, y teá… Taát nhieân, ích lôïi ngaøy caøng lôùn cuûa caùc dòch vuï ñoâ thò luoân thu huùt, caùm doã nhieàu nhaø maùy hôn ñeán ñaët vò trí taïi thaønh phoá laøm cho guoàng quay luoân hoaït ñoäng.
- - Caùc thaønh phoá trôû thaønh nôi saûn xuaát coù quy moâ ngaøy caøng lôùn vaø caøng quan troïng cuõng nhö ngaøy caøng trôû neân giaøu ñeïp vaø loäng laãy hôn tröôùc raát nhieàu. Nôi naøo coù saûn xuaát coâng nghieäp, nôi ñoù seõ bieán thaønh thaønh phoá. Cuoäc caùch maïng ñoâ thò laàn thöù hai naøy ñaùnh söï xuaát hieän caùc ñoâ thò cöïc lôùn vôùi söùc chöùa leân ñeán haøng trieäu ngöôøi. Neáu nhö naêm 1850 caû theá giôùi coù 3 thaønh phoá coù soá daân töø 100.000 ngöôøi trôû leân thì 100 naêm sau ñoù ñaõ leân 964 vaø ñaõ coù 8 thaønh phoá treân 5 trieäu daân, trong ñoù coù 3 thaønh phoá: Luaân Ñoân, Thöôïng Haûi, New York coù quy moâ daân soá treân 10 trieäu. Chính cuoäc caùch maïng ñoâ thò laàn hai maø ñoäng thaùi cuûa noù laø CMCN ñaõ goùp phaàn taïo ra caùc quoác gia ñöôïc goïi laø caùc quoác gia coâng nghieäp phaùt trieån hieän nay. Chæ trong khoaûng hôn 100 naêm, caùc quoác gia naøy ñaõ ñaûo ngöôïc tyû leä daân cö soáng trong caùc khu vöïc noâng thoân vaø ñoâ thò Chính caùc quoác gia naøy ñaõ trôû thaønh moät khaâu raát quan troïng trong boái caûnh cuûa cuoäc CM ñoâ thò laàn thöù 3
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học