Xem mẫu
- CHƯƠNG VII
TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ VĂN HÓA, ĐẠO ĐỨC VÀ
XÂY DỰNG CON NGƯỜI MỚI
- I. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ VĂN HÓA
II. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ ĐẠO ĐỨC
III. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ XÂY DỰNG CON NGƯỜI MỚI
KẾT LUẬN
- I. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ VĂN HÓA
- 1. Khái niệm văn hóa theo tư tưởng Hồ Chí Minh
a. Định nghĩa về văn hóa
Tháng 8-1943, khi còn trong nhà tù Tưởng Giới Thạch, lần đầu tiên
Hồ Chí Minh đưa ra định nghĩa của mình về văn hóa
“Vì lẽ sinh tồn cũng như mục đích của cuộc sống, loài người mới
sáng tạo, phát minh ra ngôn ngữ, chữ viết, đạo đức, pháp luật,
khoa học, tôn giáo, văn hóa, nghệ thuật, những công cụ cho sinh
hoạt hàng ngày về ăn, mặc, ở và các phương thức sử dụng. Toàn
bộ những sáng tạo và phát minh đó tức là văn hóa. Văn hóa là
tổng hợp của mọi phương thức sinh hoạt cùng với biểu hiện của
nó mà loài người đã sản sinh ra nhằm thích ứng những nhu cầu
đời sống và đòi hỏi của sự sinh tồn”
- Với định nghĩa này, Hồ Chí Minh đã khắc phục được tính phiến diện trong
quan niệm về văn hóa trong lịch sử và hiện tại:
Văn hóa không chỉ là một hiện tượng tinh thần tách rời cuộc sống vật chất
mà bao gồm toàn bộ những giá trị vật chất và tinh thần do con người sáng
tạo ra trong quá trình lịch sử
Văn hóa không chỉ thu hẹp trong lĩnh vực văn học – nghệ thuật mà văn hóa
bao trùm lên toàn bộ các lĩnh vực của đời sống xã hội
Văn hóa cũng không phải chỉ thu hẹp trong lĩnh vực giáo dục, không chỉ
phản ánh trình độ học vấn của một người, mà là thước đo trình độ phát triển
của toàn xã hội: về sản xuất, khoa học – kỹ thuật, chính trị, tôn giáo, văn
học – nghệ thuật, đạo đức, lối sống, phong tục tập quán…
- 1. Khái niệm văn hóa theo tư tưởng Hồ Chí Minh
b. Quan điểm về xây dựng một nền văn hóa mới
HCM đã đưa ra 5 điểm lớn
định hướng cho việc xây “1. Xây dựng tâm lý: tinh thần độc lập
dựng nền văn hóa dân tộc tự cường
2. Xây dựng luân lý: biết hy sinh mình,
làm lợi cho quần chúng
3. Xây dựng xã hội: mọi sự nghiệp có
liên quan đến phúc lợi của nhân dân
trong xã hội
4. Xây dựng chính trị: dân quyền
5. Xây dựng kinh tế”
Hồ Chí Minh, toàn tập, tập 3. tr.431
- 2. Quan điểm của Hồ Chí Minh về các vấn đề chung của Văn hóa
- Một là, văn hóa là đời sống tinh thần của xã hội,
thuộc kiến trúc thượng tầng
Trong quan hệ với chính trị, xã hội
Chính trị, xã hội được giải Chính trị giải phóng trước,
a. Vị trí, vai trò
phóng thì văn hóa mới được từ đó mở đường cho văn
của văn hóa giải phóng hóa phát triển
trong đời sống
xã hội Trong quan hệ với kinh tế
- Hai là, văn hóa không thể đứng ngoài mà phải ở
trong kinh tế và chính trị
Văn hóa phải ở trong kinh tế và chính trị Kinh tế và chính trị cũng phải có tính VH
VH phải tham gia VH phải phục vụ, “Văn hóa là nền tảng tinh thần
thực hiện nhiệm vụ thúc đẩy việc xây của xã hội, vừa là mục tiêu,
chính trị và xây dựng và phát triển vừa là động lực thúc đẩy
dựng CNXH kinh tế sự phát triển kinh tế, xã hội”
- 2. Quan điểm của Hồ Chí Minh về các vấn đề chung của Văn hóa
- Văn hóa dân tộc phải có đặc điểm và bản sắc riêng
Tính
dân - Tính dân tộc của văn hóa được biểu hiện:
tộc
Ở chủ nghĩa yêu Ở cốt cách và tâm Ở hình thức
b. Quan nước và tinh thần hồn con người và phương
- Phải hiện đại, tiên tiến, thuận với trào lưu tiến hóa
điểm về độc lập, tự cường Việt Nam diện diễn đạt
của nhân loại: h.bình, đ.lập, d.chủ và tiến bộ xã hội
tính chất Tính của dân tộc
khoa
của nền học - Kế thừa truyền thống tốt đẹp của dân tộc, đồng
văn hóa thời tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại
Văn hóa phải phục vụ nhân dân, phản ánh tâm tư,
Tính nguyện vọng của nhân dân
Đại
chúng Văn
“V ănhóa
hóalàph ải thi
trình độ ếphát
t thự
triển ục con
c phcủa vụ nhân
người, do con
dân, góp
phngười
ần vàolàm
việra, nó phải trở về phục vụ con người
c nâng cao đời sống vui tươi, lành
mạnh của quần chúng
- 2. Quan điểm của Hồ Chí Minh về các vấn đề chung của Văn hóa
Lý tưởng cao đẹp cho một Đảng, mỗi
dân tộc và mỗi con người
- Bồi dưỡng tư tưởng
đúng đắn và tình cảm
cao đẹp cho con người
c. Quan Bồi dưỡng tình cảm lớn
điểm về
“Một dân tộc dốt là một dân tộc yếu”
chức - Mở rộng hiểu biết,
nâng cao dân trí “Biến một nước dốt nát, cực khổ
năng
của văn thành một nước văn hóa cao và đời
hóa sốngVăn tươ
vuihóa i hạtham
phải nh phúc”
gia chống tham
nhũng, lười biếng, phù hoa, xa xỉ….
- Hướng con người
vươn tới chân, thiện,
mỹ
Văn hóa giúp cho con người phân biệt
được cái tốt với cái xấu, cái tiến bộ với
cái lạc hậu
- 3. Tư tưởng Hồ Chí Minh về một số lĩnh vực chính của văn hóa
a. Quan điểm của Hồ Chí Minh về văn hóa giáo dục
Hồ Chí Minh đã:
- Phê phán nền giáo - Tố cáo nền giáo dục - Xấy dựng nền giáo dục
dục phong kiến thực dân của nước Việt Nam mới
Mục tiêu, thực hiện cả ba chức năng của văn hóa bằng giáo dục
Tiến hành cải cách giáo dục để xây dựng hệ thống trường lớp với
- Quan chương trình, nội dung dạy và học thật khoa học, thật hợp lý
điểm
HCM về
văn hóa Phương châm Quan tâm xây dựng Phương pháp
giáo dục giáo dục đội ngũ giáo viên giáo dục
tập trung
ở những Học ở mọi nơi, mọi lúc; học mọi người; học suốt đời; coi trọng việc
điểm sau: tự học, tự đào tạo và đào tạo lại
Không ngừng nâng cao Đảng trí
- b. Văn hóa văn nghệ
- Văn nghệ là một mặt
trận, văn nghệ sỹ là - Văn nghệ phải có
chiến sĩ, tác phẩm văn những tác phẩm
nghệ là vũ khí sắc bén xứng đáng với dân
trong đấu tranh cách tộc và thời đại
mạng, trong xây dựng
xã hội mới, con người
mới
- Văn nghệ phải gắn
với đời sống thực
tiễn của nhân dân
- c. Văn hóa đời sống
Văn hóa đời sống thực chất là “đời
sống mới” với ba nội dung:
Đạo đức mới Lối sống mới Nếp sống mới
Lối sống có lý tưởng, có Xây dựng những thói
Cần, kiệm, liêm, chính đạo đức, văn minh, tiên quen và phong tục, tập
tiến quán tốt đẹp
- II. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ ĐẠO ĐỨC
- 1. Quan điểm về vai trò và sức mạnh của đạo đức
- Đạo đức là cái “gốc” của người cách mạng
Người Có đạo đức cách mạng mới có quyết tâm
làm cách mạng
cách
mạng phải
có đạo Có đạo đức cách mạng mới có thể biến
đức cách quyết tâm thành hành động thực tiễn để
mạng. Vì: hoàn thành nhiệm vụ cách mạng
- Nội dung cơ bản của Tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức
1. Quan điểm về vai trò và sức mạnh của đạo đức
- Đạo đức là tiêu chuẩn hàng
đầu của người lãnh đạo trong
điều kiện Đảng cầm quyền
- Nội dung cơ bản của Tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức
1. Quan điểm về vai trò và sức mạnh của đạo đức
- Mối quan hệ giữa đạo
đức và tài năng
Trong Tài càng
đức phải lớn thì
có tài đức càng
phải cao
“Đức” là gốc của “tài”, “hồng” là
gốc của “chuyên”, “phẩm chất” là
gốc của “năng lực”
- Nội dung cơ bản của Tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức
1. Quan điểm về vai trò và sức mạnh của đạo đức
- Đạo đức làm nên sức mạnh,
sức hấp dẫn của chủ nghĩa xã
hội và chủ nghĩa cộng sản
“Phong trào cộng sản quốc tế trở
- Đạo đức là thước đo lòng
thànhcao
lựcthượng
lượngcủa
quyết định vận
mỗi con người
mệnh loài người chẳng những là do
chiến lược và sách lược thiên tài của
cách mạng vô sản, mà còn do những
phẩm chất đạo đức cao quý làm cho
Chủ nghĩa cộng sản trở thành
sức mạnh vô địch”
- 2. Quan điểm về những chuẩn mực đạo đức
cách mạng
Trung với nước,
hiếu với dân
Cần, kiệm,
liêm, chính, Yêu thương
chí công vô tư con người
Tinh thần quốc tế
trong sáng, thủy chung
- * Trung với nước, hiếu với dân
Là phẩm chất đạo đức quan trọng nhất, bao trùm nhất
và chi phối những phẩm chất khác.
Nắmchất
vững dân tình cách mạng
có phẩm này người
vì Hiểuqua
rõ dân
mới vượt mọitâm
khó khăn, gian khổ
Cải thành
để hoàn thiện dân sinhvụ cách mạng
nhiệm
Trung – Hiếu? Nâng cao dân trí
Trung: trung với là
“Trung” nước
trung quân:
trung với vua
Quan
Theo niệm
Hồ truyền
Chí Minh:
thống:
Hiếu: hiếu vớilàdân
Hiếu” hiếu thuận:
hiếu với ông bà, cha mẹ
- Hồ Chí Minh là tấm gương sáng ngời về phẩm
chất “Trung với nước hiếu với dân”
“Cả đời tôi chỉ có một mục tiêu:
phấn đấu cho quyền lợi Tổ quốc và
hạnh phúc của nhân dân. Những
lúc Tôi ẩn nấp nơi núi non, hoặc
vào ra chốn tù tội, xông pha sự
hiểm nghèo là vì mục đích đó”
nguon tai.lieu . vn